Scenariusz. III miejsce

Transkrypt

1 Scenariusz pt. Don Kichot szaleniec czy człowiek godny podziwu zdobył III miejsce w V Wojewódzkim Konkursie na Najciekawszy Scenariusz Lekcji Języka Polskiego pod honorowym patronatem Wicemarszałka Województwa Śląskiego. Uroczyste podsumowanie konkursu odbyło się 25 kwietnia 2015 r. w czasie Festiwalu Edukacyjnego Nowe inspiracje WOM Lubię to! Aldona Fojkis VI Liceum Ogólnokształcące w Specjalnym Ośrodku Szkolno - Wychowawczym dla Dzieci Słabo Widzących i Niewidomych w Dąbrowie Górniczej. Scenariusz lekcji z języka polskiego dla klasy I LO Temat: Don Kichot- szaleniec czy człowiek godny podziwu? Dialog z tradycją, czyli cechy analizy porównawczej na przykładzie powieści M. Cervantesa oraz współczesnego artykułu M. Zawadzkiego pt.: Zdemaskowany. Prowadzący: Aldona Fojkis. 1. Cele dydaktyczne lekcji: Cel ogólny: Uczeń potrafi przeprowadzić analizę porównawczą podanych tekstów kultury, uwzględniając konteksty historycznoliterackie. Cele szczegółowe: Uczeń : zna powieść M. Cervantesa Don Kichot i artykuł M. Zawadzkiego pt. Zdemaskowany wie jak przeprowadzić wywiad z bohaterem i napisać artykuł do gazety,

2 umie rozwiązać problem, odpowiedzieć na zadane pytania, zna pojęcia: karykatura, parodia, intertekstualność, rozumie znaczenie związków frazeologicznych : walka z wiatrakami, błędny rycerz, donkiszoteria. Uczeń : potrafi wypowiedzieć się, argumentować z pomocą cytatu, potrafi odnaleźć podobieństwa, różnice i sformułować wnioski na podstawie analizowanych tekstów kultury ustala kodeks wartości rycerskich i zasady postępowania tytułowego bohatera, próbuje formułować wnioski i wyrażać opinie, analizuje i interpretuje postawę Don Kichota, umie scharakteryzować i ocenić postępowanie postaci w lekturze, potrafi przedstawić stanowisko autora artykułu pt. Zdemaskowany na temat postawy Don Kichota, potrafi wypowiedzieć się na temat uniwersalnego przesłania opowieści o Don Kichocie. Cele rewalidacyjne: Uczeń: usprawnia analizatory wzroku, słuchu i motoryki podczas ćwiczeń z tekstem literackim i podczas dramy, swobodnie zamyka myśli w granicach zdania, efektywnie współdziała w grupie, potrafi prowadzić kulturalną dyskusję. 2. Metody pracy elementy dramy (konferencja prasowa), burza mózgów, praca z tekstami kultury, dyskusja. 3. Forma pracy- indywidualna, zbiorowa, w grupach 4. Materiały i środki dydaktyczne: Tekst epicki: M. Cervantes: Don Kichot, artykuł M. Zawadzkiego Zdemaskowany zamieszczony (w:) Gazecie Wyborczej, Nr 6/1117, r., słowniki języka polskiego i związków frazeologicznych. Rekwizyty, stroje zastosowane w scence dramowej wywiad z Don Kichotem i Sancho Pansą. Czas: 2*45min

3 Przebieg lekcji I Faza lekcji- wstępna. Powitanie, sprawdzenie obecności. II Faza lekcji - wprowadzenie do tematu: Cechy eposu rycerskiego - przypomnienie wiadomości przez uczniów. Karykatura, parodia utrwalenie pojęć. karykatura - przesadne, ośmieszające uwypuklenie, wyolbrzymienie charakterystycznych cech postaci, przedmiotów lub wydarzeń; parodia - wypowiedź, scena lub przedstawienie będące ośmieszającym naśladownictwem jakiegoś dzieła, osoby lub zachowań. III Faza lekcji - elementy dramy. Spotkanie z bohaterami powieści Cervantesa Don Kichot podczas konferencji prasowej. Uczniowie klasy ILO wcielają się w postaci: błędnego rycerza oraz Sancho Pansy, a także dociekliwych dziennikarzy, którzy zadają gościom pytania dotyczące: pochodzenia bohaterów i ich stanu majątkowego, marzeń, stosunku do literatury, stosunku do innych ludzi, świata w którym żyją, wzorców i ideałów, które przyjmują za własne. IV Faza lekcji ćwiczenia redakcyjne Po przeprowadzeniu wywiadów uczniowie redagują notatki w formie artykułu do gazety lub wywiadu z ciekawymi ludźmi. Najlepsze prace zostaną opublikowane w gazetce szkolnej. V Faza praca z tekstami kultury, w celu dokonania analizy porównawczej. Uczniowie w grupach analizują fragmenty powieści M. Cervantesa i artykuł M. Zawadzkiego pt. Zdemaskowany i wyszukują :

4 - podobieństwa, - różnice, - formułują końcowe wnioski wynikające z zestawienia podobieństw i różnic. Liderzy grup przedstawiają wyniki pracy, popierając własne argumenty przykładami z podanych tekstów kultury. Ustalenia analityczne powinny dotyczyć: elementów sytuacji komunikacyjnych dostrzeżonych w utworach; kompozycji tekstów oraz ich funkcji; cech stylu wypowiedzi i użytych w nich środków językowych; dosłownych i niedosłownych znaczeń poszczególnych elementów utworów: alegorycznych i symbolicznych; przynależności gatunkowej tekstów; kreacji świata przedstawionego, w tym funkcji motywów literackich w przeczytanych tekstach. VI Faza zapisanie tematu lekcji, w miejscu uprzednio pozostawionym, w zeszycie Temat: Don Kichot- szaleniec czy człowiek godny podziwu? Dialog z tradycją, czyli cechy analizy porównawczej na przykładzie powieści M. Cervantesa oraz współczesnego artykułu M. Zawadzkiego pt.: Zdemaskowany. Faza VII - podsumowanie wiadomości 1. Burza mózgów: Don Kichot - ideałem rycerza?, Jakie cechy bohatera stają się karykaturalne? Jakie cechy Don Kichota budzą podziw czytelnika? 2. Don Kichot M. Cervantesa powieścią intertekstualną, nie można zrozumieć tego dzieła bez znajomości kontekstów historycznoliterackich, utworów, do których się ono odnosi. 3. Zwrócenie uwagi uczniów na to, że opowieść o Don Kichocie zapisała się na stałe w kulturze. Postać błędnego rycerza nadal inspiruje poetów, publicystów i malarzy.

5 4. Znaczenie słów kluczy: walka z wiatrakami, błędny rycerz, donkiszoteria. 5. Na czym polega fenomen powieści M. Cervantesa? Przykładowe wypowiedzi uczniów: Patrycja: Oprócz zamierzonej parodii romansów rycerskich Don Kichot również nas wzrusza. Tytułowy bohater, to marzyciel, idealista, który konsekwentnie stara się realizować swoje cele. Pragnie zdobyć sławę błędnego rycerza i dzięki temu zasłużyć na miłość Dulcynei, żyje tak jak chce, nie poddaje się zniewoleniu przez konwenanse, jest sobą i dlatego zasługuje na uznanie. Postawa Don Kichota ma charakter uniwersalny i nigdy nie przestanie być aktualną. Sebastian : Odnosząc się do słów Mariusza Zawadzkiego oraz powieści Miguela Cervantesa stwierdzam, że Don Kichot nie jest szaleńcem, tylko człowiekiem odważnym i godnym podziwu. Potrafi bowiem wyrwać się z konwenansu, z oczekiwań najbliższych, przyjaciół itp. Z dobroci serca uwolnił łotrów. Uważam, że postać Don Kichota jest najlepszym przykładem człowieka zagubionego, ale o dobrym i szlachetnym sercu. Jego marzeniem jest zostanie błędnym rycerzem. Ma starą, zardzewiałą zbroję, zniszczoną kopię, hełm z przyłbicę z tektury, wychudzoną szkapę o imieniu Rosynant i wiernego giermka, którym jest przekupny wieśniak Sancho Pansa. Ma także wybrankę serca, dla której jest w stanie zrobić wszystko. Don Kichot jest marzycielem, idealistą, odbiera świat przez najprostszy pryzmat podziału na dobro i zło. Myślę, że bohater bezustannie wpada w kłopoty, ponieważ pomaga innym. Jego bujna wyobraźnia przemienia rzeczywistość w świat rodem z baśni i rycerskich historii. Jest dumny, odważny, honorowy i szlachetny. Jego postać stała się symbolem osób za wszelką cenę broniących swoich racji i stojących przy nich nawet kosztem niezrozumienia i odrzucenia przez otoczenie. W dzisiejszym świecie brakuje takich postaci, którzy broniliby współczesny świat przed złem.

6 VIII Faza - zadanie domowe Napisz analizę porównawczą tekstów: fragmentów M. Cervantesa: Don Kichot oraz artykułu M. Zawadzkiego Zdemaskowany zamieszczonym (w:) Gazecie Wyborczej, Nr 6/1117, r Dla uczniów chętnych: Opisz przygodę wybranego bohatera powieści Don Kichot M. Cervantesa, który w cudowny sposób przeniósł się do XXI w Bibliografia: 1. Cervantes M.: Don Kichot z la Manchy, Kraków Opacka A., Jaskółowa E.: Dialog z tradycją. O poezji w szkole i na maturze, Katowice Fojkis A.: Zobaczyć świat. Projekt pracy z uczniem niewidomym na lekcjach języka polskiego, Łódź Informator z języka polskiego. Pilotaż nowych egzaminów maturalnych. Warszawa Zawadzki M.: Zdemaskowany (w:) Gazecie Wyborczej, Nr 6/1117, r. Komentarz nauczyciela: Od roku 2015 pisemny egzamin maturalny z języka polskiego na poziomie rozszerzonym sprawdza umiejętność dokonywania interpretacji porównawczej utworów literackich oraz tworzenia wypowiedzi argumentacyjnej. Zaprezentowany scenariusz lekcji języka polskiego przeprowadzonej w klasie ILO uczy samodzielności przyszłych maturzystów, konsekwentnej i spójnej analizy porównawczej tekstów kultury. Kolejne fazy lekcji pogłębiają wiadomości, rozwijają rzeczywiste umiejętności uczniów związane z tworzeniem własnego tekstu (rozprawki lub szkicu). Stanowią wsparcie dla samodzielnego stawiania też i dochodzenia do interpretacyjnych wniosków. Interpretacja porównawcza utworów literackich polega (podaję za Informatorem CKE 2013) na przedstawieniu propozycji odczytania dwóch utworów należących do jednego rodzaju literackiego, czyli zaprezentowaniu zrozumianych przez maturzystę sensów zawartych w danych tekstach. Następnie zdający powinni ustalić podobieństwa i różnice między nimi i przedstawić wnioski interpretacyjne, które będą

7 wynika z zestawienia tych podobieństw czy różnic. Zadaniem maturzysty jest uzasadnienie postawionej tezy bądź hipotezy interpretacyjnej dotyczącej obu porównywanych utworów przez wskazanie rzeczowych argumentów pozwalających na jej uprawomocnienie. Uzasadnienie powinno znajdować potwierdzenie nie tylko w tekstach, ale także w kontekstach (np. biograficznym historycznoliterackim, filozoficznym, kulturowym) Czynności te ułatwiają uczniom przygotowanie się m.in. do nowej formuły egzaminu dojrzałości z języka polskiego. Przykładowa praca domowa Jestem Don Kichotem... Jestem Don Kichotem i przeniosłem się w dziwny sposób do współczesnego teatru, zastanawiałem się więc, gdzie jestem? Kilku ludzi było ubranych w dziwne stroje. Ludzie patrzyli na mnie podejrzliwie i się śmiali. Wyszedłem z budynku teatru i potknąłem się o próg... Na zewnątrz zobaczyłem wysokie budynki, dużo aut i dziwnie wyglądających ludzi. Zapytałem przechodnia, gdzie ja jestem - ten w odpowiedzi poparzył na mnie dziwnym wzrokiem i śmiejąc się powiedział w XXI wieku. Nagle zobaczyłem nad sobą latającą hydrę! Wsiadłem na mojego konia, złapałem jedną ręką kopię, a drugą tarczę. Skierowałem kopię w stronę człowieka na rowerze. Kilka metrów przed rowerzystą spadłem z konia, a moja kopia złamała się. Wyciągnąłem wiec swój miecz i pobiegłem w stronę rowerzysty. Widząc to zdziwiony człowiek zatrzymał się i szedł z roweru, a na koniec zapytał: " Co ty robisz człowieku?". Odpowiedziałem, że walczę z latającą hydrą i żeby się nie martwił, gdyż go uratuję. Człowiek ten się zdziwił i zaczął się śmiać. Gdy zniszczyłem mu rower wściekły mężczyzna, wyciągnął telefon i zadzwonił na policję. Zamiast policji przyjechała brygada antyterrorystyczna. Otoczyła mnie i powiedziała, że mam się nie ruszać. Pomyślałem, że to bandyci i próbowałem atakować, ale ich było więcej. Obezwładnili i zamknęli mnie w dziwnym budynku. Były w nim kraty, w każdym oknie - grube kraty. Inny czałowiek widząc mnie przez mały otwór zapytał " Kim ty u diabła jesteś?" Odpowiedziałem, że jestem błędnym rycerzem Don Kichotem i walczę z olbrzymami oraz latającymi hydrami, aby zasłużyć na miłość mojej Dulcynei. Kamil Bartoś

8