ROZTWORY BUFOROWE. Katedra i Zakład Chemii Medycznej WUM autor: dr Agnieszka Chojnacka

Transkrypt

1 ROZTWORY BUFOROWE Katedra i Zakład Chemii Medyznej WUM autor: dr Agnieszka Chojnaka

2 PLAN 1. Woda i przestrzenie wodne 2. Elektrolity ustrojowe. Dyfuzja, osmoza i iśnienie osmotyzne 4. Roztwory buforowe i pojemność buforowa 5. Homeostaza 6. Bufory organizmu złowieka 7. Zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej

3 WODA jej rola - rozpuszzalnik mająy wpływ na wszystkie oddziaływania ząstezkowe w układah biologiznyh - zwilża błony śluzowe, stawy, gałki ozne - iez nasyająa wszystkie substanje organizne w organizmah żywyh - środowisko reakji metaboliznyh, zasem też substrat w tyh reakjah - środek transportu, zwłaszza w krwiobiegu - regulator temperatury - usuwa szkodliwe produkty przemiany materii - ma strukturę polarną i wykazuje zdolność tworzenia wiązań wodorowyh

4 WODA I PRZESTRZENIE WODNE W organizmie istnieją trzy przestrzenie wodne: a) wewnątrzkomórkowa środowisko do realizaji różnyh funkji komórkowyh b) pozakomórkowa układ dostawzy; dzieli się na przestrzeń wewnątrznazyniową (osoze) i śródmiąższową ) w skład trzeiej przestrzeni whodzą: płyn mózgowo rdzeniowy, płyny jamy otrzewnej i opłunej, przewodu pokarmowego i moz w pęherzu

5 ELEKTROLITY USTROJOWE Elektrolity Płyn pozakomórkowy Osoze mmol/l Śródmiąższowy mmol/l KATIONY Płyn wewnątrzkomórkowy mmol/l Na + 142,0 146,5 12,0 K + 5,0 5,0 140,0 Ca 2+ 2,5 1, 5,0 µmol/l Mg 2+ 1,0 1,0 0,0 ANIONY Cl - 102,0 114,0 4,0 - HCO 26,0 1,0 10,0 2- SO 4 0,5 0,5,8 - Fosforany H 2 PO 4 2- HPO 4 1,1 1,1 60,0 Kwasy organizne ~ 5,0 ~ 6,0 zmienne Białka 70 g/l 1,5,0 g/l g/l

6 RODZAJE TRANSPORTU PRZEZ BŁONY Transport przez błony może być: BIERNY nie wymaga nakładów energii, odbywa się na skutek np. różniy stężeń. Zaliza się tu dyfuzja prosta zy ułatwiona oraz osmoza. AKTYWNY wymaga nakładu energii pohodząej np. z ATP i zahodzi zawsze z udziałem wyspejalizowanyh struktur błonowyh łąząyh transport z proesem uwalniania energii. Najzęśiej zahodzi wbrew gradientowi stężeń. Zalizamy do niego: uniport (transport jednej ząstezki, np. transport glukozy w erytroytah), symport (transport dwóh ząstezek w jednym kierunku, np.transport glukoza/na + w komórkah nabłonka jelita) i antyport (transport dwóh ząstek w przeiwnyh kierunkah, np. pompa sodowo-potasowa)

7 DYFUZJA DYFUZJA zjawisko samorzutnego mieszania się różnyh substanji o różnyh stanah skupienia. Zahodzi ona pod wpływem ruhów ieplnyh. Cząstezki przemieszzają się z obszaru o większej ih konentraji do obszaru o niższej ih zawartośi, tym szybiej im większa jest różnia stężeń. Jeśli dyfuzja dotyzy wody to jest to osmoza (szzególny przypadek dyfuzji). Wyróżniamy dyfuzję prostą transport odbywa się z roztworu hipertoniznego do hipotoniznego i wspomaganą - transport jest wspomagany przez białka.

8 OSMOZA OSMOZA zjawisko polegająe na samorzutnym przehodzeniu ząstezek rozpuszzalnika przez błonę półprzepuszzalną oddzielająą rozpuszzalnik od roztworu. Są trzy rodzaje roztworów: hipertonizny o wyższym iśnieniu osmotyznym niż roztwór po drugiej stronie błony hipotonizny -o niższym iśnieniu osmotyznym niż roztwór po drugiej stronie błony izotonizny o jednakowym iśnieniu osmotyznym jak roztwór po drugiej stronie błony

9 CIŚNIENIE OSMOTYCZNE Ciśnienie osmotyzne jest wartośią iśnienia wywieranego na półprzepuszzalną membranę przez dwie ieze, które ta membrana oddziela. Przyzyną jego pojawienia się jest różnia stężeń związków hemiznyh lub jonów po obu stronah membrany i dążenie układu do ih wyrównania. Ciśnienie to zależy od: stężenia molowego roztworu i rodzaju (właśiwośi) rozpuszzalnika, nie zależy zaś od: rodzaju błony półprzepuszzalnej i mehanizmu przepuszzania. Π = TRi Π iśnienie osmotyzne; [atm] T temperatura, [K] R stała gazowa; 0,08 [dm *atm/mol*k] i współzynnik osmotyzny van t Hoffa; równy jest lizbie jonów powstająyh z dysojaji elektrolityznej jednej ząstezki; dla nieelektrolitów wynosi on 1 stężenie molowe [mol/dm ]

10 CIŚNIENIE OSMOTYCZNE - zadanie ZADANIE: W 00 m wody znajduje się 0,0 mola pewnego związku. Roztwór ten w temperaturze 20 0 C wykazuje iśnienie osmotyzne 12 atm. Obliz współzynnik van t Hoffa tego związku, podaj jego typ i przykład. V = 0,dm n 0,0mola C m = = = 0,1mol/dm n = 0,0mola V 0,dm T = 20 0 Π = 12atm. C = 29K Π = TRi i = Π RT 12atm. = mol dm atm. 29K 0,1 0,08 dm mol K i 5 Związek jest elektrolitem dysojująym na 5 jonów. Przykład: Mg (PO 4 ) 2

11 PLAZMOLIZA I DEPLAZMOLIZA gdy iśnienie osmotyzne zewnętrzne większe niż w komóre woda z komórki przehodzi do otozenia i następuje jej kurzenie PLAZMOLIZA i wysuszenie gdy iśnienie osmotyzne zewnętrzne niższe niż w komóre woda z zewnątrz przenika do komórki, powoduje jej pęznienie DEPLAZMOLIZA (HEMOLIZA) i może nastąpić jej rozerwanie gdy iśnienie zewnętrze = iśnieniu wewnątrz komórki woda przehodzi w obu kierunkah, w jednakowyh ilośiah

12 PLAZMOLIZA I HEMOLIZA - zadanie ZADANIE: Jakie zjawisko zaobserwujemy, jeżeli krwinki zerwone umieśimy w roztworze azotanu (V) amonu o =1,52% w T=18 0 C? C% = 1,52% d = 1g/m M NH 4 NO T = 18 o = 1000g/dm = 80g/mol C = 291K Cm Cm C% d = M 100% 1,52% 1000g/dm = 80g/mol 100% = 0,19 mol dm dm atm mol = 291K 0,08 2 0,19 mol K dm Π = 9atm By krwinki nie uległy zmianie muszą być w roztworze o iśnieniu osmotyznym wynosząym 7atm. Ten roztwór jest hipertonizny, woda wypłukiwana jest z krwinki, zahodzi plazmoliza.

13 DEFINICJA ROZTWORÓW BUFOROWYCH ROZTWORY BUFOROWE (moderatory ph) posiadają zdolność buforowania, zyli przeiwstawiania się znaznym zmianom ph po dodaniu do nih niewielkih ilośi monego kwasu lub monej zasady. Według teorii Brönsteda i Lowry ego są to mieszaniny zawierająe sprzężoną parę kwas-zasada, np. CH COOH i CH COO -, NH i NH 4 + ph buforu nie zmienia się podzas rozieńzania ph buforu zależy od rodzaju składników tworząyh ten bufor i od stosunku, w jakim są one zmieszane

14 PODZIAŁ ROZTWORÓW BUFOROWYCH słaby kwas i jego sól z moną zasadą, np. CH COOH i CH COONa (ph w zakresie,5 6) słaba zasada i jej sól z monym kwasem, np. NH i NH 4 Cl (ph w zakresie 8 11) dwie sole kwasu wielozasadowego o różnej zawartośi atomów wodoru, np.kh 2 PO 4 i K 2 HPO 4 (ph w zakresie 5,5 8) rzadko: słaby kwas i jego sól ze słabą zasadą, np. HCOOH i HCOONH 4

15 MECHANIZM DZIAŁANIA BUFORÓW W jaki sposób bufor otanowy zahowuje się po dodaniu monego kwasu, a jak po dodaniu monej zasady? (CH COOH/CH COONa) dodatek monego kwasu HCl CH COONa + HCl CHCOOH + NaCl Mony kwas przereaguje z otanem sodu wypierają słabszy kwas z jego soli. W roztworze zostanie wytworzona jego sól, która pawie nie wpływa na wartość ph. Jednoześnie zostanie wytworzona niewielka ilość kwasu otowego, który jako słaby kwas też nie wpływa na ph. dodatek monej zasady NaOH CH COOH + NaOH CHCOONa + H2O Mona zasada zostanie zobojętniona przez słaby kwas. W roztworze zostanie wytworzona sól, która pawie nie wpływa na wartość ph.

16 MECHANIZM DZIAŁANIA BUFORÓW W jaki sposób bufor amonowy zahowuje się po dodaniu monego kwasu, a jak po dodaniu monej zasady? (NH aq /NH 4 Cl) dodatek monego kwasu HCl NHaq + HCl NH4Cl + H2O Mony kwas zostanie zobojętniony przez słabą zasadę i w roztworze zostanie wytworzona sól, która pawie nie wpływa na wartość ph. dodatek monej zasady NaOH NH Cl + NaOH NHaq + H2O 4 + NaCl Mona zasada przereaguje z hlorkiem amonu i wyprze słabszą zasadę z jej soli. W roztworze zostanie wytworzona sól, która prawie nie wpływa na wartość ph. Jednoześnie zostanie wytworzona niewielka ilość amoniaku, który jako słaba zasada też nie wpływa na ph

17 ph ROZTWORÓW BUFOROWYCH Bufor będąy mieszaniną słabego kwasu i jego soli z moną zasadą: HA + + H2O H O + A = K a + [ H O ][ A ] [ HA] + [ ] [ HA] HO = Ka = K a [ A ] s log + [ H O ] ph + = log K a kw log kw s po zlogarytmowaniu kw s = pka log = pka log WZÓR HENDERSONA - HASSELBACHA s kw

18 ph ROZTWORÓW BUFOROWYCH Bufor będąy mieszaniną słabej zasady i jej soli z monym kwasem B 2 [ BH + ] [ OH ] + + H O BH + OH K b = [ B] K b [ ] [ B] z OH = = K b + [ BH ] s log [ OH ] = logk b log z poh = pk b log = pk b + s ph = 14 poh = 14 - pk b z s po zlogarytmowaniu log + log s z s z

19 OBLICZENIE ph BUFORU - ZADANIE ZADANIE: Obliz ph roztworu buforowego otrzymanego ze zmieszania 90ml amoniaku o stężeniu 0,2 mol/dm z 10 ml hlorku amonu o stężeniu 0,2 mol/dm 5 K b = 1, ,2mol/dm 90ml 0,18mol/dm 90ml + 10ml [ NH ] = = 0,2mol/dm 10ml 4 0,02mol/dm 90ml + 10ml [ NH Cl] = = z poh = pk b log = pk b + s log s z 0,02mol/dm poh = 4,75 + log 0,18mol/dm =,8 ph = 14,8 = 10,2

20 OBLICZENIE ph BUFORU - ZADANIE ZADANIE: Obliz ph roztworu buforowego zawierająego 0,1mola CH COOH i 0,1mola CH COONa w 1 dm roztworu. =1,8*10-5 K a kw ph = pka log = pka + s 0,1 ph = 4,74 + log = 4,74 0,1 log Jak zmieni się ph po dodaniu 0,01mola HCl? s kw CH + - COOH/CHCOO + HCl CHCOOH Cl Maleje ilość soli, rośnie zaś ilość kwasu o taką samą wartość! 0,1 0,01 ph = pka + log = 4,74 0,087 = 0,1+ 0,01 4,65

21 OBLICZENIE ph BUFORU - ZADANIE Jak zmieni się ph po dodaniu 0,01mola NaOH? - + CH COOH/CHCOO + NaOH CHCOO + Na + H2O Maleje ilość kwasu, rośnie zaś ilość soli o taką samą wartość! 0,1+ 0,01 ph = pka + log = 4,74 + 0,087 = 0,1 0,01 4,8 OGRANICZENIA RÓWNANIA H-H: nie można go stosować dla silnyh kwasów lub zasad nie można go stosować dla roztworów silnie stężonyh lub silnie rozieńzonyh oraz gdy różnia proporji kwas/zasada jest bardzo duża. W tyh warunkah trai sens skala ph!

22 PRZEKSZTAŁCENIE WZORU H-H - zadanie ZADANIE: Ile g kwasu otowego należy dodać do 250 m roztworu zawierająego 41g otanu sodu, by uzyskać roztwór o ph=4,8. ph ph = = pk pk a a + log + log s s kw log kw m 41g s = = = M V g 82 0,25dm mol mol 2 dm log kw = pk a + log s ph = 4,74 + 0, 4,8 = 0,24 kw = 10 0,24 = 1,74 kw = m M V m = kw M V mol = 1,74 dm 60 g mol 0,25dm m = 26,1g

23 POJEMNOŚĆ BUFOROWA POJEMNOŚĆ BUFOROWA jest to wielkość harakteryzująa zdolność buforowania przez dany roztwór. A = n ph Jej miarą jest stosunek lizby dodanyh moli jonów H + lub OH - do zmiany ph, jaką ten dodatek wywołał, w przelizeniu na 1dm roztworu buforowego. POJEMNOŚĆ BUFOROWA ZALEŻY OD: stężenia buforu; rośnie wraz ze zwiększaniem stężenia buforu rozieńzania buforu; maleje wraz z rozieńzaniem Bufory o tym samym stężeniu mają największą pojemność buforową wówzas, gdy stosunek stężeń ih składników (sprzężonej pary kwas-zasada) wynosi 1.

24 POJEMNOŚĆ BUFOROWA - zadanie ZADANIE: Do 100 m roztworu buforowego będąego mieszaniną kwasu otowego o stężeniu 0,16 mol/dm i otanu sodu o stężeniu 0,04 mol/dm dodano a) 1 m HCl o stężeniu 0,9 mol/dm i b) 1 m NaOH o stężeniu 0,9 mol/dm Obliz pojemność buforową. Ka = 1, pka = logka = log1,8 10 = 4,74 Jeśli dodany kwas wyrażamy lizbą moli to oblizają ph po dodaniu tego kwasu do określonej objętośi buforu innej niż 1dm, należy też stężenia składników wyrazić lizbą moli! n kw = 0,16mol/dm 0,1dm = 0,016mola ns = 0,04mol/dm 0,1dm = 0,004mola 0,004mola ph1 = pka + log = 0,016mola 4,14

25 POJEMNOŚĆ BUFOROWA - zadanie Po dodaniu kwasu maleje ilość soli, rośnie ilość kwasu o taką samą wartość! n kw = 0,9mol/dm 0,001dm = 0,0009mola 0,004mola - 0,0009mola ph2 = pka + log = 0,016mola + 0,0009mola 4,00 ph = ph1 ph2 = 4,14 4,00 = 0,14 Lizba moli dodanego do buforu monego kwasu, który spowodował zmianę ph, w przelizeniu na 1dm buforu, wynosi: 100ml 1ml 1000ml 10ml(0,01dm) x = 0,9mol/dm. 0,01dm=0,009 0,009 A = = 0,14 0,064

26 POJEMNOŚĆ BUFOROWA - zadanie Po dodaniu zasady maleje ilość kwasu, rośnie ilość soli o taką samą wartość! n z = 0,9mol/dm 0,001dm = 0,0009mola 0,004mola + 0,0009mola ph2 = pka + log = 0,016mola 0,0009mola 4,25 ph = 4,25 4,14 = 0,11 Lizba moli dodanej do buforu monej zasady, która spowodował zmianę ph, w przelizeniu na 1dm buforu, wynosi: 100ml 1ml 1000ml 10ml(0,01dm) x = 0,9mol/dm. 0,01dm=0,009 0,009 A = = 0,11 0,081

27 RÓWNOWAGA KWASOWO - ZASADOWA USTROJU HOMEOSTAZA (gr. homoios = równy i stasis = trwanie) Walter Canon 1929r. Jest to stan dynamiznej równowagi zynnośiowej organizmu, której zahwianie prowadzi do horoby lub śmieri. Każda zynność organizmu powoduje zaburzenie homeostazy, które u zdrowego złowieka jest szybko usuwane. Jest ona utrzymywana przez: roztwory buforowe krwi oraz tkanek zynność nerek płua Parametry Zakres wartośi prawidłowyh [H + ] 5,5 44,7 nmol/l ph 7,5 7,45 pco 2 - HCO Wszystkie zasady buforująe pełnej krwi Niedobór lub nadmiar zasad buforująyh 4,7 6,0 kpa = 5 45 mmhg mmol/l mmol/l (-2,5) (+2,0) mmol/l

28 RÓWNOWAGA KWASOWO-ZASADOWA Na właśiwe funkjonowanie organizmu ma wpływ stałość środowiska wewnętrznego bez względu na zahodząe przemiany metabolizne. równowaga jonowa (IZOJONIA) równowaga kwasowo-zasadowa (IZOHYDRIA) równowaga stężeń substanji w płynah wewnątrz- i pozakomórkowym (IZOOSMIA, IZOTONIA) równowaga energetyzna warunkująa stałość temperatury (IZOTERMIA) stałość nawodnienia (IZOHYDREMIA) utrzymanie optymalnyh wartośi iśnień parjalnyh O 2 i CO 2

29 RÓWNOWAGA KWASOWO-ZASADOWA W stanie RÓWNOWAGI KWASOWO - ZASADOWEJ ustroju spełnione są: żywego prawo elektroobojętnośi płynów ustrojowyh w danym płynie ustrojowym suma stężeń anionów równa się sumie stężeń kationów prawo izomolalnośi (izoosmolalnośi) iśnienie osmotyzne wszystkih płynów ustrojowyh, we wszystkih przestrzeniah wodnyh ustroju ma taką samą wartość prawo izojonii ustrój dąży do utrzymania stałego stężenia jonów

30 RÓWNOWAGA KWASOWO-ZASADOWA ZE WSZYSTKICH SKŁADNIKÓW PŁYNÓW USTROJOWYCH NASZEGO ORGANIZMU KWAS JEST NAJBARDZIEJ SZKODLIWY. HIPOKRATES Kwasowość roztworu jest zdefiniowana przez stężenie zawartyh w nim jonów wodorowyh. Dla wygody posługujemy się skalą ph. ph = -log[h + ]

31 RÓWNOWAGA KWASOWO-ZASADOWA Im wyższa wartość ph, tym bardziej zasadowy jest odzyn danego roztworu. W organizmie złowieka jest wiele płynów ustrojowyh i każdy, by dobrze wypełniać swoje zadania, wymaga innej wartośi ph. Sok żołądkowy 1 2,0 Ślina 6,5 7, Moz 6,2 6,8 Wydzielina pohwowa 4,0 4,7 Krew 7,5 7,45 Pęherzyk żółiowy 7,5 8,8 Sok trzustkowy 7,5 8,8 Sok jelitowy 6,2 7,5 Nasienie 7,8 8,2

32 BUFORY ORGANIZMU CZŁOWIEKA Podstawowe bufory organizmu złowieka to: bufor wodorowęglanowy, hemoglobinianowy, fosforanowy i bufory białzanowe. Bufor Najzęstsze umiejsowienie Udział w pojemnośi buforowej krwi (%) NaHCO /H 2 CO PZK 70 Hb - /HHbO 2 PWK 21 Na 2 HPO 4 /NaH 2 PO 4 PWK 6 Na-białzany/H-białzany PWK i PZK Większość uwalnianyh jonów H + w płynah ustrojowyh jest przyłązana przez składniki anionowe buforów białzanowyh i - fosforanowyh w PWK, zaś w PZW głównie przez HCO buforu wodorowęglanowego.

33 BUFOR WODOROWĘGLANOWY BUFOR WODOROWĘGLANOWY (NaHCO /H 2 CO ) + + H2O H2CO H + CO2 HCO główny układ buforowy płynu pozakomórkowego najważniejszy element równowagi kwasowo-zasadowej (ze względów ilośiowyh oraz podatnośi na oddehowe i metabolizne mehanizmy regulayjne) działa w układzie otwartym (produkt odwodnienia kwasu węglowego - CO 2 usuwany przez płua i w ten sposób kontrolowane jest stężenie kwasu, HCO - resorbowany i regenerowany w nerkah) regulaja oddehowa poprzez eliminaję CO 2, regulaja metabolizna przez eliminaję jonów H + przez nerki i zapewnienie dostateznej ilośi HCO - jony HCO - są rezerwą alkalizną organizmu! koniezna jest obeność anhydrazy węglanowej, która katalizuje reakje

34 BUFOR WODOROWĘGLANOWY BUFOR WODOROWĘGLANOWY (NaHCO /H 2 CO ) Z ałej puli CO 2 powstająego w organizmie: ok.75% whodzi w reakję z wodą, a produktami są jony wodorowe i wodorowęglanowe 15% tworzy połązenia karbaminianowe z wolnymi grupami α - aminowymi N terminalnyh reszt waliny łańuhów polipeptydowyh, szzególnie hemoglobiny jedynie 5% jest transportowane w postai gazu fizyznie rozpuszzonego w wodzie przestrzeni wewnątrznazyniowej.

35 BUFOR HEMOGLOBINIANOWY BUFOR HEMOGLOBINIANOWY (HHb/KHb oraz HHbO 2 /KHbO 2 ) najważniejszy białkowy układ buforująy jego działanie polega na wiązaniu jonów w obrębie nazyń włosowatyh tkanek, a następnie uwalnianiu w nazyniah włośnizkowyh płu do pełnej efektywnośi działania tego buforu niezbędna jest hemoglobina HEMOGLOBINA: najważniejszy funkjonalnie i strukturalnie składnik erytroytów oraz zerwony barwnik oddehowy krwi słabo rozpuszza się w wodzie (nigdy nie daje tak dużyh stężeń jakie ma w krwinkah) ma harakter kwaśny z powodu przewagi grup kwasowyh hemu nad grupami zasadowymi globiny; stąd duża zdolność wiązania zasad kwaśność hemoglobiny ulega zmianie w zależnośi od stopnia jej utlenowania (oksyhb jest silniejszym kwasem niż Hb)

36 BUDOWA HEMOGLOBINY CHROMOPROTEID zawierająy żelazo (zęść barwnikowa HEM 4% + białko GLOBINA 96% - 2 łańuhy polipeptydowe α i 2 łańuhy β, różnią się ilośią aminokwasów; każdy z nih łązy się z jedną jednostką hemu) SKŁAD HEMU grupy prostetyznej hemoglobiny: a) pierśień porfirynowy złożony z ztereh pierśieni pirolowyh połązonyh mostkami metinowymi b) dwuwartośiowy jon żelaza Fe 2+ w entrum pierśienia porfiryny umożliwia wiązanie ząstezki tlenu Podzas wiązania i oddawania tlenu stopień utlenienia żelaza się nie zmienia

37 EFEKT BOHRA EFEKT BOHRA zmniejszenie powinowatwa hemoglobiny do tlenu w warunkah obniżonego ph. Ułatwia to oddawanie tlenu w tkankah. 2 + H2CO HHb + HCO O2 HbO + HCO + HHb + O2 HbO2 + H2CO(H2O + CO2) (TKANKI) W płuah ma miejse proes odwrotny: duże stężenie tlenu sprawia, że hemoglobina oddaje związane z nią jony i może związać tlen. (PŁUCA)

38 ZABURZENIA RÓWNOWAGI KWASOWO_ZASADOWEJ Zakwaszenie ustroju zyli kwasia albo zalkalizowanie zyli zasadowia jest spotykana głównie w warunkah patologiznyh. Klasyfikaja i harakterystyka prostyh zaburzeń równowagi kwasowozasadowej Zaburzenie Zmiana pierwotna Odpowiedź kompensayjna Metabolizne: -kwasia - zasadowia [HCO - ] [HCO - ] pco 2 pco 2 Oddehowe: -kwasia - zasadowia pco 2 [HCO - ] pco 2 [HCO - ]

39 KWASICA METABOLICZNA KWASICA metabolizna wzrost stężenia jonów H + lub spadek stężenia jonów HCO -. Spadek ph pobudza ośrodek oddehowy do zwiększenia wydalania CO 2 PRZYCZYNY: utrata wodorowęglanów przez przewód pokarmowy (biegunki) lub przez nerki nadmiar jonów wodorowyh pohodząyh np. z nadmiernej produkji kwasów organiznyh lub z nadprodukji niskoząstezkowyh kwasów organiznyh (propionowy, ketokwasy) zmniejszenie zdolnośi nerki do wydalania jonów wodorowyh, np. w nerkowyh kwasiah kanalikowyh

40 KWASICA ODDECHOWA KWASICA oddehowa wzrasta iśnienie parjalne CO 2 w pęherzykah ze względu na zmniejszoną zdolność płu do jego usuwania PRZYCZYNY: zmniejszona eliminaja CO 2 przez płua spowodowana: uszkodzeniem nerwowej regulaji oddyhania w OUN horobami sera (niewydolność sera) zaburzeniami sztuznego oddehu kontrolowanego horobami płu zmianami w opłunej (płyn w jamie opłunej, odma opłunowa) ogranizeniem ruhomośi klatki piersiowej (np. tęże)

41 ZASADOWICA ODDECHOWA ZASADOWICA oddehowa wskutek hiperwentylaji spada zawartość CO 2 we krwi, ph rośnie. PRZYCZYNY: zmniejszenie pco 2 wskutek hiperwentylaji sytuaje stresowe (ból, lęk) zynniki drażniąe ośrodek oddehowy (toksyny, leki) horoby sera i płu zmiany zwyrodnieniowe w OUN (stymulaja ośrodka oddehowego)

42 ZASADOWICA METABOLICZNA ZASADOWICA metabolizna wzrost stężenia jonów HCO - lub spadek stężenia jonów H +. Wzrost ph. PRZYCZYNY: nadmierna utrata związków kwaśnyh nadmierna podaż związków alkaliznyh przedawkowanie leków alkalizująyh w horobie wrzodowej niedobór potasu w przestrzeni pozakomórkowej dohodzi do kwasiy komórkowej wskutek przesunięia jonów potasu z komórek na wymianę z jonami wodoru