VAT 2017 ważne wyroki i interpretacje z komentarzem ekspertów

Transkrypt

1 Specjalny prezent z okazji Dnia Księgowego (9 czerwca 2017 r.) VAT 2017 ważne wyroki i interpretacje z komentarzem ekspertów

2 Redaktor prowadzący: Wydawca: Sylwia Maliszewska Renata Grochowska-Siudaj ISBN: Wydawnictwo: Adres: Kontakt: Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z.o.o Warszawa, ul. Łotewska 9a Telefon , faks , orzecznictwo@wip.pl NIP: Numer KRS: Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: zł Copyright by: Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2017 Skład i łamanie: Raster Studio VAT 2017 ważne wyroki i interpretacje z komentarzem ekspertów wraz z przysługującym Czytelnikom innymi elementami dostępnymi w subskrypcji (e-letter, strona www i inne) chronione są prawem autorskim. Przedruk materiałów opublikowanych w VAT 2017 ważne wyroki i interpretacje z komentarzem ekspertów oraz w innych dostępnych elementach subskrypcji bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Publikacja VAT 2017 ważne wyroki i interpretacje z komentarzem ekspertów została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy i doświadczenia autorów oraz konsultantów. Zaproponowane w publikacji VAT 2017 ważne wyroki i interpretacje z komentarzem ekspertów oraz w innych dostępnych elementach subskrypcji wskazówki, porady i interpretacje nie mają charakteru porady prawnej. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji VAT 2017 ważne wyroki i interpretacje z komentarzem ekspertów lub w innych dostępnych elementach subskrypcji wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przykładów. Wydawca nie odpowiada za treść zamieszczonej reklamy; ma prawo odmówić zamieszczenia reklamy, jeżeli jej treść lub forma są sprzeczne z linią programową bądź charakterem publikacji oraz interesem Wydawnictwa Wiedza i Praktyka.

3 VAT 2017 WAŻNE WYROKI I INTERPRETACJE Z KOMENTARZEM EKSPERTÓW Warto sprawdzać podejrzane faktury VAT Staranny nabywca nie powinien przyjmować faktur, które dokumentują czynności nieodzwierciedlające rzeczywistości stwierdził NSA. Kontrola skarbowa wykazała, że spółka posłużyła się fikcyjnymi fakturami zakupu produktów rolnych. Okazało się bowiem, że spółka otrzymała od dostawcy mniejszą ilość towarów aniżeli wykazano na zakwestionowanych fakturach. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że spółka nie dochowała należytej staranności w obrotach ze swoim dostawcą, ponieważ jako staranny nabywca, konfrontujący nabywane towary (w tym też co do ich ilości) z otrzymanymi dokumentami potwierdzającymi dostawy na pewno powinna wiedzieć o takich nieprawidłowościach. Nie wyklucza to sytuacji, że podatnik jednak może wykazać, iż mimo dochowania należytej staranności, w następstwie wskazanych przez niego okoliczności mogło dojść do przyjęcia faktur, które stwierdzają czynności, które w jakiejś części nie zostały dokonane. Marek Wojda doradca podatkowy, partner w Martini i Wspólnicy KOMENTARZ EKSPERTA Faktura nie jest samoistnym źródłem prawa do odliczenia VAT, powinna odzwierciedlać faktyczną dostawę towarów lub świadczenie usług. W zakresie, w jakim faktura nie dokumentuje rzeczywistej transakcji (w szczególności tzw. Pusta faktura), prawo do odliczenia, co do zasady, nie powstaje. Jednak w pewnych okolicznościach, w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, uzasadnione jest pozostawienie odbiorcy takiej faktury możliwości odliczenia podatku. Chodzi w szczególności o sytuację, w której nierzetelność faktury wynika z oszustwa podatkowego popełnionego przez podmiot trzeci, o czym odbiorca faktury nie wiedział i przy zachowaniu należytej staranności nie mógł się dowiedzieć (czyli jeśli działał dobrej wierze). Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego potwierdza, że przesłanki istnienia dobrej wiary 3

4 po stronie odbiorcy nierzetelnej faktury należy za każdym razem oceniać w kontekście okoliczności konkretnej sprawy. Jeżeli zostanie wykazane, że podatnik systematycznie odliczał VAT z otrzymanych od tego samego podmiotu (w dodatku w rozpatrywanej sprawie powiązanego rodzinnie) faktur wskazujących na zawyżoną ilość i wartość towarów, w stosunku do dostaw faktycznie zrealizowanych na jego rzecz, faktycznie trudno uznać istnienie po jego stronie dobrej wiary. Nawet gdyby przedsiębiorca nie wiedział o takiej sytuacji, to przejawem dochowania należytej staranności jest wprowadzenie i stosowanie w przedsiębiorstwie określonych procedur kontrolnych umożliwiających weryfikację merytoryczną otrzymywanych dokumentów zakupowych (a przede wszystkim, czy odzwierciedlają faktyczne dostawy). W okolicznościach rozpatrywanej sprawy należy się więc zgodzić ze stanowiskiem NSA. Niezasadne byłoby jednak uogólnienie, że każdy przypadek odliczenia podatku na podstawie faktury stwierdzającej zawyżoną ilość czy wartość towaru automatycznie, bez badania okoliczności sprawy, wyklucza istnienie dobrej wiary po stronie odbiorcy tej faktury. ZASTOSUJ W PRAKTYCE W przypadku obiektywnego stwierdzenia, że pomiędzy faktycznymi a zafakturowanymi dostawami towarów istnieją rozbieżności, faktury te w zakresie, w jakim stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane nie dają nabywcy podstawy do odliczenia podatku naliczonego. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego sygn. akt NSA I FSK 940/14 Pomyłka nie przekreśli szans na odliczenie VAT Przedsiębiorca, który przez niedopatrzenie nie złożył zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R, ma prawo do odliczenia VAT z faktur za wcześniejsze okresy. Przedsiębiorca rozpoczął działalność w marcu 2015 roku. Był przekonany, że ma status podatnika VAT czynnego. Przez niedopatrzenie zgłoszenie VAT-R złożył dopiero w czerwcu. Organ podatkowy wyjaśnił, że aby podatnik mógł skorzystać z prawa do odliczenia VAT od zakupów w marcu 2015 i wietniu 2015 r., musi wcześniej złożyć skorygowane zgłoszenie rejestracyjne VAT-R. W zgłoszeniu tym trzeba podać datę faktycznego rozpoczęcia działalności gospodarczej oraz okres rozliczeniowy, od którego przedsiębiorca postępował jak zarejestrowany podatnik VAT. Dopiero po skorygowaniu zgłoszenia można odliczyć VAT 4

5 KOMENTARZ EKSPERTA Piotr Litwin doradca podatkowy, partner w Enodo Advisors Źródłem potencjalnych wątpliwości co do prawa do odliczenia VAT przez podatników, którzy nie złożyli zgłoszenia rejestracyjnego, jest brzmienie art. 88 ust. 4 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu prawa do odliczenia VAT nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. Jakkolwiek przy pierwszej lekturze przepis ten może wydawać się dość restrykcyjny jako uniemożliwiający odliczenie VAT przez podatników, którzy zapomnieli o rejestracji, to należy zwrócić uwagę, że nie wyklucza on dokonania rejestracji wstecznie, tzn. z wykazaną datą rozpoczęcia działalności, wcześniejszą niż dzień złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, i w ten sposób doprowadzenie do stanu wymaganego przez art. 86 ust. 4 ustawy o VAT. To dość liberalne podejście, które należy w pełni poprzeć, nie jest zresztą nowe. Podobne interpretacje były już wydawane wcześniej i opierają się na licznych orzeczeniach, w tym również NSA (np. sygn. akt I FSK 378/06, I FSK 268/11) oraz Trybunału Sprawiedliwości UE (np. w sprawie C-95/07 lub w sprawie C-385/09). W polskiej praktyce zdarzały się np. przypadki firm zagranicznych dokonujących transakcji w Polsce, od których należało odprowadzić VAT, jednak firma zagraniczna nie od razu zorientowała się, że ma taki obowiązek. Dokonywała zatem rejestracji wstecznej i rozliczała VAT, w tym podatek naliczony. Komentowana interpretacja idzie zresztą w liberalnym podejściu dość daleko. We wspomnianych przypadkach firm zagranicznych wraz ze wsteczną rejestracją składały one bowiem deklaracje VAT dopiero po raz pierwszy, podczas gdy w analizowanej sprawie podatnik składał już deklaracje i wykazywał w nich podatek do odliczenia, chociaż nie był zarejestrowany. Również jednak w takich przypadkach organy podatkowe zajmowały już pozytywne stanowisko (np. interpretacja nr IPPP2/ /13-2/JW) ZASTOSUJ W PRAKTYCE Podatnik, który po terminie złożył VAT-R, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od dokonanych zakupów sprzed rejestracji. Może to zrobić dopiero po tym, jak skoryguje zgłoszenie rejestracyjne. Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi, nr IPTPP2/ /15-4/KK 5

6 Przedsiębiorca nie zawsze straci prawo do odliczenia VAT z faktur wystawionych przez podmiot uznany za nieistniejący Podatnik, który nie wiedział, że kupuje towary od nieuczciwego dostawcy, nie może być pozbawiony odliczenia podatku od towarów i usług, chyba że zostanie wykazane, że nie dochował należytej staranności w zakresie kwestionowanych transakcji. Zagadnienie sporne Organy podatkowe zakwestionowały prawo spółki do odliczenia VAT. Stwierdzono, że faktury VAT wystawione przez kontrahentów na rzecz spółki dokumentują transakcje, które w rzeczywistości nie miały miejsca. Zdaniem organów podatkowych spółka nie dochowała należytej staranności w transakcjach z dostawcami. Stanowisko sądu Nie można zgodzić się z organem podatkowym, że strona skarżąca nie dochowała należytej staranności w sprawdzeniu swoich kontrahentów. Podatnik uzyskał wszystkie przewidziane w polskim prawem informacje potwierdzające legalną działalność dostawców. KOMENTARZ EKSPERTA Tomasz Piotrowski ekspert podatkowy w zespole ds. VAT w KPMG w Polsce 28 października 2015 r. WSA w Gdańsku wydał korzystny dla podatnika wyrok, w którym powołał się na tezy orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) z 22 października 2015 r. w sprawie C-277/14. W wyroku TSUE wskazał, że samo uznanie dostawcy za podmiot nieistniejący nie może pozbawić nabywcy prawa do odliczenia. Inaczej będzie w sytuacji, gdy zostanie wykazane, że nabywca ten wiedział lub powinien był wiedzieć, że transakcja wiązała się z przestępstwem. Organy podatkowe odmówiły podatnikowi prawa do odliczenia, uznając wystawców zakwestionowanych faktur za podmioty nieistniejące. Organy uznały, że w miejscu wskazanym w dokumentach rejestrowych dostawcy nie prowadzili działalności gospodarczej. Dostawcy m.in. nie mieli żadnych środków transportu oraz nie zatrudniali pracowników. Zdaniem organów samo sprawdzenie dokumentów rejestrowych kontrahentów nie jest wystarczające do zachowania należytej staranności, szczególnie, że podatnik nie udał się do siedzib dostawców. 6

7 Zauważmy, że takie stanowisko jest powszechnie prezentowane przez organy podatkowe. Obok wskazanych czynników świadczących o fikcyjnej działalności dostawców, organy podatkowe oraz sądy wskazują na takie okoliczności, jak: brak u dostawcy koncesji, brak dowodów nabycia towarów oraz dokumentacji księgowej. WSA w Gdańsku w komentowanej sprawie uchylił decyzję organu. Sąd uznał za prawidłowe ustalenia, że dostawcy podatnika prowadzili fikcyjną działalność. Wskazał jednak, że podatnik dochował należytej staranności w zakresie transakcji, uzyskując wszystkie przewidziane polskim prawem informacje potwierdzające legalną działalność dostawców, weryfikując wpisy do ewidencji, NIP oraz REGON, sprawdzając status dostawców w bazie VIES oraz zwracając się do urzędu skarbowego o potwierdzenie zarejestrowania dostawców dla potrzeb VAT, a także podkreślił, że żaden przepis nie wymaga od podatników korzystania z innych źródeł. Za nieuzasadnione uznano zarzuty organów dotyczące braku sprawdzenia siedzib dostawców, gdyż, jak wskazał TSUE w wyroku C-277/14, działalność kontrahenta polegać może na dostawach towarów w ramach wielu transakcji. A to sprawia, że pośrednik nie musi posiadać infrastruktury służącej do magazynowania i transportu towarów. Okolicznością korzystną dla podatnika był również fakt, że płatności dokonywał bezgotówkowo. WSA w Gdańsku potwierdził tym samym prawidłowość postępowania podatników polegającego na pozyskiwaniu dokumentów potwierdzających rejestrację dostawcy w odpowiednich ewidencjach, co organy podatkowe konsekwentnie uznają za działanie niewystarczające do zachowania należytej staranności. Warto dodać, że w orzeczeniu C-277/14 TSUE wskazał, że ewentualny brak po stronie dostawcy prawa do przeniesienia własności towarów nie może wykluczyć ich dostawy w rozumieniu przepisów o VAT, o ile towary te zostały faktycznie przekazane nabywcy. Zakwestionowana została w ten sposób zasadność argumentu często podnoszonego przez organy podatkowe, że brak prawa własności towarów po stronie wystawcy faktury uniemożliwia dokonanie dostawy w rozumieniu przepisów o VAT. ZASTOSUJ W PRAKTYCE Samo uznanie dostawcy za podmiot nieistniejący nie może pozbawić uczciwego nabywcy prawa do odliczenia VAT. Ocena dochowania należytej staranności zawsze zależy od okoliczności danej sprawy. Na korzyść podatników przemawiać może jednak gromadzenie oraz weryfikacja dokumentów rejestrowych oraz potwierdzających umocowanie przedstawicieli, dokonywanie płatności 7

8 bezgotówkowych, zawieranie pisemnych umów, jak również sprawdzenie statusu dostawcy na gruncie VAT w ramach dostępnych procedur. Podstawa prawna art. 86 ust. 1, art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.) Wyrok WSA w Gdańsku z 28 października 2015 r., sygn. akt I SA/Gd 1192/15 Dodatkowe koszty powiększą podstawę opodatkowania przy imporcie towarów Koszty związane bezpośrednio z transportem sprowadzanych towarów, np. koszty załadunku czy też opłaty portowe, powiększają podstawę opodatkowania importu towarów takie jest stanowisko ministra finansów. Wyjaśnienie ministra finansów Brzmienie art. 30b ust. 4 ustawy o VAT wskazuje, że nie tylko wymienione jako przykładowe w tym przepisie koszty prowizji, opakowania, transportu i ubezpieczenia powinny być uwzględnione przy określaniu podstawy opodatkowania na potrzeby VAT, lecz również inne koszty, jeśli tylko nie zostały włączone do wartości celnej, a są ponoszone do określonego miejsca przeznaczenia. KOMENTARZ EKSPERTA Tomasz Krywan doradca podatkowy Komentowana interpretacja ogólna dotyczy art. 30b ust. 4 ustawy o VAT. Na podstawie tego przepisu podstawę opodatkowania VAT z tytułu importu towarów powiększa się o koszty dodatkowe ponoszone do pierwszego miejsca przeznaczenia na terytorium kraju, jak również wynikające z transportu do innego miejsca przeznaczenia znajdującego się na terytorium Unii Europejskiej, jeżeli miejsce to jest znane w momencie dokonania importu (jeżeli tylko nie zostały włączone do wartości celnej). Istnienie tego przepisu związane jest z tym, że podstawę opodatkowania VAT z tytułu importu towarów stanowi, co do zasady, wartość celna powiększona o należne cło (art. 30b ust. 1 ustawy o VAT). Na wartość celną towarów składa się zaś cena faktycznie zapłacona (należna) oraz sporo kosztów dodatkowych (np. transport i ubezpieczenie) ponoszonych do miejsca 8

9 wprowadzenia towarów na obszar celny Unii Europejskiej (np. do portu morskiego wyładunku, pierwszego urzędu celnego dla towarów przewożonych koleją, wodną drogą śródlądową lub transportem drogowym czy miejsca, w którym została przekroczona lądowa granica UE). Natomiast na podstawę opodatkowania VAT składają się również jak wynika z brzmienia art. 30b ust. 4 ustawy o VAT koszty dodatkowe ponoszone później (tj. do pierwszego miejsca przeznaczenia na terytorium kraju, jak również wynikające z transportu do innego miejsca przeznaczenia znajdującego się na terytorium UE, jeżeli miejsce to jest znane w momencie dokonania importu). Do końca 2013 roku istniały wątpliwości, czy katalog tych kosztów (określony wówczas w art. 29 ust. 15 ustawy o VAT) ma charakter otwarty, czy zamknięty (np. wyrok WSA w Gdańsku z 15 grudnia 2009 r., sygn. akt I SA/Gd 759/09). Problem ten został jednak rozwiązany 1 stycznia 2014 r., od kiedy to w art. 30b ust. 4 ustawy o VAT mowa jest o kosztach dodatkowych, takich jak: koszty prowizji, opakowania, transportu i ubezpieczenia. Nie ulega wątpliwości, że obecnie katalog kosztów dodatkowych mogących powiększać podstawę opodatkowania importu towarów jest katalogiem otwartym, co potwierdzają w udzielanych wyjaśnieniach organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 8 stycznia 2015 r. (nr ITPP3/ /14/AT) wyjaśnił, że skoro do podstawy opodatkowania wlicza się takie koszty dodatkowe, jak koszty prowizji, opakowania, transportu i ubezpieczenia ponoszone do pierwszego miejsca przeznaczenia na terytorium kraju, jak również wynikające z transportu do innego miejsca przeznaczenia znajdującego się na terytorium UE, jeżeli miejsce to jest znane w momencie dokonania importu jeśli tylko nie zostały włączone do wartości celnej, to katalog tych kosztów jest otwarty. Zatem również koszty z tytułu opłat terminalowych THC, opłat bezpieczeństwa ISPS, opłat przeładunkowych, opłat za składowanie towaru w porcie powinny zostać wliczone do podstawy opodatkowania w imporcie towarów. Takie stanowisko zajął też minister finansów w komentowanej interpretacji ogólnej. Stawia to pod znakiem zapytania sens jej wydania, gdyż w istocie komentowana interpretacja ogólna wyjaśnia kwestię, która od dłuższego czasu większych wątpliwości nie budziła. Ze względu na to najistotniejszym merytorycznie fragmentem komentowanej interpretacji jest akapit dotyczący kosztów dodatkowych, które mogą na podstawie art. 30b ust. 4 ustawy o VAT powiększać podstawę opodatkowania importu towarów. Zauważmy, że szef resortu finansów użył wyrażenia przede wszystkim. 9

10 ZASTOSUJ W PRAKTYCE Koszty dodatkowe, powiększające podstawę opodatkowania importu towarów, to takie, które związane są przede wszystkim bezpośrednio z transportem sprowadzanych towarów. Należy do nich zaliczyć: 1) załadunek, przeładunek lub wyładunek, 2) opłaty THC (Terminal Handling Charges) w przypadku kosztów portowych/terminalowych. Powoduje to, że mimo wydania komentowanej interpretacji katalog kosztów dodatkowych mogących powiększać podstawę opodatkowania importu towarów na podstawie art. 30b ust. 4 ustawy o VAT jest nadal katalogiem otwartym. Podstawa prawna art. 30b ust. 4 ustawy z 11 marca 2004 r. opodatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.). Interpretacja ogólna ministra finansów z 28 września 2015 r., nr PT SJK.20 Przy zwrocie zaliczki fakturę trzeba skorygować Nie ma możliwości anulowania wystawionych faktur dokumentujących otrzymane zaliczki tylko dlatego, że dokumenty te nie znalazły się w obiegu gospodarczym. Pytanie podatnika Spółka prowadzi sprzedaż przez Internet. Zdarzają się sytuacje, w których po weryfikacji zamówienia i wystawieniu faktury zaliczkowej okazuje się, że towar został już wyprzedany albo nabywca anulował opłacone wcześniej zamówienie. Klientowi zwracana jest wówczas zaliczka. Wątpliwości dotyczyły tego, czy można anulować fakturę zaliczkową, która nie została wysłana i dostarczona do klienta. Przedsiębiorstwo twierdziło, że jest to możliwe poprzez jej przekreślenie i dokonanie stosownych adnotacji uniemożliwiających powtórne wykorzystanie tej faktury. Odpowiedź ministra Organ podatkowy uznał stanowisko za nieprawidłowe. Wyjaśnił, że z tytułu otrzymanej od klienta zaliczki powstał obowiązek podatkowy w zakresie VAT w części obejmującej otrzymaną należność. Zatem spółka ma obowiązek wystawienia faktury dokumentującej tę czynność oraz obowiązek wykazywania kwoty VAT należnego od otrzymanej zaliczki w deklaracji VAT-7 i ewentualnej wpłaty kwoty VAT do urzędu skarbowego. 10

11 W sytuacji gdy nie dojdzie do realizacji zamówienia i do wysłania klientowi towaru, spółka, dokonując zwrotu zaliczki klientowi, musi ten zwrot udokumentować fakturą korygującą. Trzeba to zrobić w momencie zwrotu zaliczki, a następnie dokonać obniżenia podatku należnego w deklaracji VAT-7. W konsekwencji organ podatkowy uznał, że w omawianej sprawie nie znajdzie zastosowania możliwość anulowania wystawionych faktur dokumentujących otrzymane zaliczki tylko dlatego, że dokumenty te nie znalazły się w obiegu gospodarczym. Wystawione przez spółkę faktury dokumentują czynność, co do której powstał obowiązek podatkowy, a tym samym jedynym dokumentem, za pomocą którego można skorygować podstawę opodatkowania, jak też podatek należny, jest faktura korygująca. Tomasz Krywan doradca podatkowy KOMENTARZ EKSPERTA Chociaż przepisy nie przewidują tego wprost, przyjmuje się, że podatnicy mogą anulować zbędnie wystawione faktury (co polega na przekreśleniu wystawionych egzemplarzy faktury i dokonaniu na nich adnotacji umożliwiających ich wykorzystanie). Anulowanie faktur jest możliwe, jeśli tylko faktury te nie zostały wprowadzone do obrotu prawnego (później w grę wchodzi jedynie wystawianie faktur korygujących). Możliwość anulowania faktur potwierdzają sądy administracyjne, czego przykładem może być wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 28 września 2009 r. (sygn. akt I SA/Lu 752/08). W wyroku tym sąd stwierdził, że podatnik ma możliwość anulowania faktur, mimo że nie jest dopuszczona wyraźnie przez ustawę o VAT, ale jako praktyczną i realną drogę wycofania się podatnika z błędnego wystawienia dokumentu rozliczeniowego. Także organy podatkowe potwierdzają możliwość anulowania faktur (zob. przykładowo interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 17 lutego 2011 r., nr IPPP3/ /10-4/JF, czy interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 1 czerwca 2011 r., nr ILPP1/ /11-4/KŁ). Podkreślić jednak należy, że anulowanie faktur jest możliwe wyłącznie w niektórych przypadkach, gdy faktury zostały wystawione pomyłkowo. Nie będzie możliwe anulowanie faktur wystawionych prawidłowo. W szczególności anulowanie faktur nie może zastępować wystawiania faktur korygujących, tj. nie jest możliwe anulowanie faktur w sytuacjach, gdy przepisy art. 106j ust. 1 ustawy o VAT wymagają ich korygowania. Dotyczy to między innymi przypadków, gdy 11

12 po wystawieniu faktury zaliczkowej dokonano zwrotu nabywcy całości lub części otrzymanej zapłaty (art. 106j ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). Taka właśnie sytuacja zaistniała w stanie faktycznym, którego dotyczy komentowana interpretacja, tj. wnioskująca o jej wydanie spółka otrzymywała zaliczki i prawidłowo dokumentowała ich otrzymanie fakturami zaliczkowymi (obowiązek wystawiania faktur zaliczkowych wynika z art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). W tej sytuacji organ podatkowy słusznie uznał, że w przypadkach gdy dochodzi do zwrotu zaliczek, właściwe jest wystawianie faktur korygujących ( zerujących ), a nie anulowanie faktur. ZASTOSUJ W PRAKTYCE Jeżeli dochodzi do zwrotu zaliczek, sprzedawca nie może anulować faktury. W takiej sytuacji fakturę trzeba skorygować. Bez znaczenia jest przy tym okoliczność, że faktury zaliczkowe, które spółka chciała anulować, nie były wprowadzone do obrotu prawnego, tj. nie zostały przekazane niedoszłym nabywcom. Okoliczność taka jest co prawda jak zostało wskazane na wstępie warunkiem istnienia możliwości anulowania faktur, lecz nie jest to warunek jedyny. Drugim warunkiem jest fakt, że faktury wystawione zostały pomyłkowo, co w stanie faktycznym, którego dotyczy komentowana interpretacja, nie zaistniało. Podstawa prawna art. 106j ust. 1 pkt 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.). Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 25 listopada 2015 r., nr ILPP2/ /15-2/SJ W niektórych sytuacjach trzeba zwrócić ulgę na zakup kasy Jeśli okres używania kasy rejestrującej nie przekracza trzech lat to odliczoną wcześniej ulgę podatnik musi zwrócić. Do tego okresu nie wlicza się zawieszenia działalności gospodarczej. Pytanie podatnika Podatniczka rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej 1 września 2012 r. i ewidencjonowała sprzedaż na kasie rejestrującej. Z kolei od 1 grudnia 2014 r. do 31 października 2015 r. osoba ta zawiesiła biznes. Następnie od 1 listopada 2015 r. wznowiła działalność, a 30 listopada 2015 r. zlikwidowała. Wątpliwości dotyczyły tego, czy trzeba zwrócić ulgę na kasę. Kobieta twierdziła, że nie. 12

13 Jej zdaniem suma okresów używania kasy wyniosła ponad trzy lata i nie ma obowiązku zwrotu 700 zł. Innego zdania był jednak organ podatkowy. Odpowiedź ministra Bez względu na to, z jakich przyczyn nastąpi zaprzestanie ewidencjonowania obrotu przy zastosowaniu kasy rejestrującej, jeżeli nastąpiło to w okresie trzech lat od dnia rozpoczęcia ewidencjonowania, podatnik jest zobowiązany do zwrotu odliczonych lub zwróconych mu kwot wydatkowanych na zakup tej kasy. Jak wynika ze stanu faktycznego, suma okresów używania kasy rejestrującej przed zawieszeniem działalności gospodarczej i po wznowieniu tej działalności wynosi dwa lata i jeden miesiąc, a zatem nie przekracza okresu trzech lat. W konsekwencji, skoro podatniczka zaprzestała używania kasy rejestrującej przed upływem trzyletniego okresu jej używania, to jest zobowiązana do zwrotu otrzymanej kwoty ulgi z tytułu poniesionych wydatków na zakup kasy rejestrującej. KOMENTARZ EKSPERTA Tomasz Krywan doradca podatkowy W przypadku wystąpienia w okresie trzech lat od dnia rozpoczęcia ewidencjonowania określonych przepisami zdarzeń podatnicy zobowiązani są do zwrotu ulgi na zakup kas. Do zdarzeń tych należy, między innymi, zaprzestanie używania kas rejestrujących (zob. art. 111 ust. 6 ustawy o VAT) oraz zaprzestanie działalności (zob. 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie ulgi na zakup kas). Przyjmuje się przy tym, że do zaprzestania używania kas rejestrujących dochodzi wówczas, gdy zaprzestanie używania kas rejestrujących ma charakter trwały, definitywny. Dlatego też zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej w okresie trzech lat od dnia rozpoczęcia ewidencjonowania nie skutkuje, co do zasady, utratą prawa do ulgi na zakup kas. Potwierdzają to organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach zob. przykładowo interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 17 grudnia 2008 r. nr IPPP2/ /08-2/AZ czy interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 19 października 2012 r., nr ITPP1/ /12/AJ. Jest tak, pod warunkiem że podatnik wznowił wykonywanie działalności gospodarczej (zob. przykładowo interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 19 marca 2013 r., nr IBPP3/ /12/AŚ. 13

14 Warunek ten był w stanie faktycznym spełniony, a w konsekwencji jak mogłoby się wydawać wnioskująca o jej wydanie podatniczka nie utraciła prawa do ulgi na zakup kas. Organ podatkowy uznał jednak inaczej, argumentując to tym, że prowadzenie przez podatniczkę sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej nie trwało przez trzy lata, lecz po wyłączeniu okresu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej dwa lata i jeden miesiąc. Skutkiem tego jest zdaniem organu podatkowego konieczność zwrotu przez podatniczkę ulgi na zakup kas. W mojej ocenie stanowisko to jest nieprawidłowe. Przepisy nie uzależniają bowiem zachowania prawa do ulgi na zakup kas od prowadzenia przez trzy lata sprzedaży ewidencjonowanej za jej pomocą, lecz od tego, by w okresie trzech lat (od dnia rozpoczęcia ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej) nie wystąpiło jedno z określonych przepisami zdarzeń. Gdyby prawodawca chciał uzależnić zachowanie prawa do ulgi na zakup kas od trzyletniego okresu używania kasy rejestrującej, uczyniłby to wprost. Dlatego też uważam, że organ podatkowy w komentowanej interpretacji dokonał bezprawnego rozszerzenia zakresu stosowania przepisów o obowiązku zwrotu ulgi na zakup kas. Należy mieć nadzieję, że uzyskaną interpretację podatniczka zaskarżyła do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Jeżeli tak się stało, istnieje w mojej ocenie duże prawdopodobieństwo, że sąd ten uchyli komentowaną interpretację. ZASTOSUJ W PRAKTYCE Jeżeli okres używania kasy rejestrującej nie przekracza trzech lat to odliczoną wcześniej ulgę podatnik jest zobowiązany zwrócić. Zwrotu należy dokonać na rachunek właściwego urzędu skarbowego w terminie: 1. do 25. dnia miesiąca następującego po: a. miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające dokonanie takiego zwrotu, jeżeli podatnik rozlicza podatek za okresy miesięczne, b. kwartale, w którym powstały okoliczności uzasadniające dokonanie takiego zwrotu, jeżeli podatnik rozlicza podatek za okresy kwartalne; 2. do końca miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające dokonanie zwrotu. Podstawa prawna 6 ust. 1, 6 ust. 3 rozporządzenia ministra finansów z 27 grudnia 2010 r. w sprawie odliczania i zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących (Dz.U. z 2013 r. poz. 163). Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 1 lutego 2016 r., nr ITPP1/ /15/AJ 14

15 Karton z produktami nie podlega VAT Nieodpłatnie przekazane przez spółkę w celach reklamowych kartony z produktami firmowymi to próbka towarów, która w konsekwencji nie podlega opodatkowaniu VAT. Pytanie podatnika Spółka zajmująca się produkcją i sprzedażą mrożonych produktów spożywczych planowała wysyłanie do klientów próbek towarów. Przedsiębiorstwo uważało, że przekazanie potencjalnym klientom: 1) kartonu zawierającego kilka, kilkanaście sztuk tego samego towaru, 2) kartonu zawierającego miks produktów, zawierającego kilka, kilkanaście sztuk różnych towarów [np. pieczywo, wyroby amerykańskie (donuty, muffiny), ciastka i przekąski czy ciasta] jest przekazaniem próbki towaru, ma na celu promocję towaru i nie podlega opodatkowaniu VAT. Odpowiedź ministra W przedstawionych okolicznościach przekazanie zarówno kartonu produktów, zawierającego te same towary, jak i kartonu produktów zawierającego różne towary, stanowiącego miks towarów jest w pełni uzasadnione, ponieważ potrzeba kampanii promocyjnej wymaga użycia i pokazania pełnowartościowego produktu, jakim klient byłby zainteresowany. Wobec tego należy uznać, że przekazanie kartonu produktów, zawierającego te same towary lub kartonu produktów zawierającego różne towary, spełnia definicję próbki określonej w art. 7 ust. 7 ustawy o VAT i w konsekwencji ich przekazanie nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT. KOMENTARZ EKSPERTA Magdalena Ząbczyk-Janiec doradca podatkowy, kancelaria podatkowa Paczuski Taudul Obecna definicja próbki na potrzeby VAT jest efektem zmian wprowadzonych 1 kwietnia 2013 r. Początkowo brzmienie definicji sprawiało, że organy podatkowe, dokonując oceny towarów przekazywanych przez podatników jako próbki, skupiały się zwykle na aspektach stricte technicznych. Organy weryfikowały przede wszystkim, czy próbka spełnia kryterium niewielkiej ilości towaru reprezentującej określony rodzaj lub kategorię towarów, a także czy zachowuje skład oraz wszystkie właściwości fizyczne, fizykochemiczne i chemiczne lub biologiczne towaru, rzadko dochodziły do tego, czy ilość lub wartość 15

16 przekazywanych (wręczanych) przez podatnika próbek nie wskazuje na działanie mające charakter handlowy. Nowa definicja przeniosła ciężar oceny na funkcję przekazywanych towarów. Obecnie bowiem jako próbka może funkcjonować nie tylko specjalnie sporządzony egzemplarz towaru stanowiący jego niewielką ilość, ale również standardowy egzemplarz towaru z oferty podatnika. Ponadto definicja kładzie nacisk na ocenę funkcjonalną przekazania próbki czynność ta ma być działaniem promocyjnym, które pozwala konsumentowi na zapoznanie się z towarem i zachęca go do późniejszego zaspokajania potrzeb w zakresie wypróbowanego już towaru we własnym zakresie. Sama forma/postać próbki wydaje się kwestią drugorzędną i może zostać uzależniona od tego, kto jest adresatem próbki. Przykładowo, producent pieczywa może zachęcać konsumentów robiących zakupy w hipermarkecie do nabycia swojego towaru poprzez zorganizowanie degustacji małych porcji pieczywa. Jednak gdy chce on przekonać do zakupów sieć hipermarketów, próbka może mieć bogatszą formę choćby z uwagi na grono osób podejmujących ostateczną decyzję, które powinny przetestować towar. I taka właśnie ocena funkcjonalna została dokonana w opisywanej interpretacji. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi uznał, że skoro zrealizowanie kampanii promocyjnej przez podatnika wymaga użycia i pokazania klientowi pełnowartościowego produktu, to przekazanie kartonu produktów zawierającego towary (zarówno takie same, jak i zróżnicowane) spełnia definicję próbki określonej w art. 7 ust. 7 ustawy o VAT. Z uwagi na to, że podobne stanowisko było już prezentowane wcześniej (np. interpretacja wydana 17 kwietnia 2015 r. przez dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, nr IPPP3/ /15-4/JF), rodzi to nadzieję na ukształtowanie jednolitego podejścia organów podatkowych do kwestii oceny próbek. ZASTOSUJ W PRAKTYCE Przekazanie próbki nie podlega opodatkowaniu VAT, jeżeli odbywa się w celach promocyjno-reklamowych, czyli umożliwia klientom poznanie właściwości i efektów działania towaru oferowanego przez podatnika. Na koniec zwróćmy uwagę, że w opisie planowanych działań przez spółkę nie wspominano o oznakowaniu przekazywanych towarów jako próbki. Tymczasem przepisy ustawy o VAT wymagają, aby przekazywany towar był identyfikowalny jako próbka. Zatem fakt, że organy podatkowe zaakceptowały możliwość uznania standardowych towarów z oferty producenta wydawanych w zbiorczych opakowaniach jako próbki, nawet bez specjalnego ich oznaczania, pozwala żywić nadzieję, że dominującym czynnikiem wpływającym na możliwość potraktowania towaru jako próbki będzie jednak funkcja pełniona przez ten towar. 16

17 Podstawa prawna art. 7 ust. 7 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.) Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 26 lutego 2016 r., nr 1061-IPTPP AK Faktura pierwotna i duplikat muszą mieć takie same dane Pytanie podatnika Spółdzielnia pracy znajduje się w fazie przekształcenia w spółkę z o.o. Spółce przekształconej przysługiwać będą wszystkie prawa i obowiązki spółdzielni, a zatem nastąpi sukcesja uniwersalna. Powyższa zasada sukcesji została również przeniesiona na grunt prawa podatkowego. Po przekształceniu spółka z o.o. będzie na życzenie kontrahentów wystawiała duplikaty faktur VAT wystawionych przez spółdzielnię pracy przed przekształcenia. Nie było wiadomo, czy spółka z o.o. powstała w wyniku przekształcenia spółdzielni pracy ma prawo i obowiązek wystawiać duplikaty faktur VAT wystawionych przez spółdzielnię pracy przed przekształcenia i jako sprzedawca zostanie w takim wypadku wskazana spółdzielnia pracy. Odpowiedź ministra Spółka jako następca prawny przejmie wszelkie prawa i obowiązki spółdzielni, w tym także w zakresie wystawiania duplikatów faktur VAT. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, która powstanie w wyniku przekształcenia spółdzielni pracy wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego, prawa i obowiązki przekształconej spółdzielni. Podmiot, który jest następcą prawnym, ma prawo, a zarazem i obowiązek wystawić duplikaty faktur VAT. Na wnioskodawcy będą ciążyły wszystkie obowiązki, jakie spoczywałyby na spółdzielni, gdyby podmiot ten nadal istniał. Przysługują mu też takie same prawa (uprawnienia), jakie przysługiwałyby spółdzielni. W konsekwencji podatnik po dniu rejestracji przekształcenia w KRS jest podmiotem zobowiązanym do wystawiania duplikatów faktur. Gdy faktura ulegnie zniszczeniu albo zaginie: podatnik lub upoważniona przez niego do wystawiania faktur osoba trzecia wystawia ponownie fakturę: a. na wniosek nabywcy zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu podatnika, 17

18 b. zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu nabywcy. Faktura wystawiona ponownie powinna zawierać wyraz DUPLIKAT oraz datę jej wystawienia. Duplikat faktury powinien zostać wystawiony zgodnie z danymi zawartymi na kopii faktury bądź faktury korygującej. A ponieważ wystawiony duplikat ma stanowić egzemplarz jednobrzmiący z dokumentem pierwotnym, to powinien zawierać jako nazwę sprzedawcy nazwę spółdzielni. Marek Wojda doradca podatkowy, partner w Martini i Wspólnicy KOMENTARZ EKSPERTA Interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi dotyczy kwestii niebudzącej kontrowersji. Przepisy ustawy z 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze przewidują możliwość przekształcenia spółdzielni pracy w spółkę handlową (spółkę prze kształconą), w tym spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Dochodzi wówczas do zmiany formy prawnej, w której funkcjonuje dany podmiot. Jednocześnie przepisy tej ustawy przewidują, że spółce przysługują prawa i obowiązki przekształcanej spółdzielni (sukcesja uniwersalna). Na gruncie prawa podatkowego zasady sukcesji praw i obowiązków określają przepisy Ordynacji podatkowej. W szczególności, zgodnie z art. 93a 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku przekształcenia innej osoby prawnej wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej osoby lub spółki. Zatem spółka z ograniczoną odpowiedzialnością powstała w wyniku przekształcenia spółdzielni pracy będzie jako następca prawny podmiotem praw i obowiązków prawnopodatkowych pozostających po stronie spółdzielni przed zmianą formy prawnej. Zasada ta będzie jak najbardziej miała zastosowanie w przypadku konieczności wystawienia, już po dacie przekształcenia, duplikatów do faktur wystawionych jeszcze przez spółdzielnię pracy. Obowiązek wystawienia duplikatu będzie wówczas ciążył na następcy prawnym, tj. na spółce. ZASTOSUJ W PRAKTYCE Duplikat należy wystawić zgodnie z danymi zawartymi na fakturze posiadanej przez podatnika lub nabywcę (w zależności od tego, czyj egzemplarz zaginął, uległ zniszczeniu itp.). Skoro tak, w duplikacie jako sprzedawca wciąż powinna być wskazana spółdzielnia pracy (zgodnie z danymi na fakturze), a nie przekształcona spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Podstawa prawna art. 106l ustawy z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.). Interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 19 stycznia 2016 r., nr IPTPP3/ /15-2/ALN 18

19 Więcej ebooków o tematyce finansowo-księgowej: 1OF0001 ISBN: