HISTORIA NARCIARSTWA W POLSCE I NA ŚWIECIE

Transkrypt

1 1 Treści wykładów z narciarstwa zjazdowego Kurs instruktora sportu Dr Tematyka wykładów: 1. Historia narciarstwa w Polsce i na świecie. 2. Charakterystyka sprzętu w narciarstwie zjazdowym dobór, konserwacja i serwisowanie. 3. Cele, zasady, metody, formy i środki nauczania narciarstwa zjazdowego. 4. Analiza techniki i metodyka nauczania w narciarstwie zjazdowym. Uwarunkowania pracy z dziećmi i młodzieżą. 5. Planowanie i organizacja pracy szkoleniowej w narciarstwie zjazdowym. Organizacja zimowiska dla dzieci i młodzieży. 6. Przygotowanie sprawnościowe narciarza w ciągu roku. 7. Zagrożenia w górach. Ratownictwo górskie. Bezpieczeństwo na zajęciach z narciarstwa. 8. Charakterystyka i regulaminy podstawowych konkurencji zjazdowych. Organizacja zawodów. 9. Egzamin teoretyczny HISTORIA NARCIARSTWA W POLSCE I NA ŚWIECIE Obecnie narciarstwo to zaprojektowany w laboratoriach zaawansowany technologicznie sprzęt, kurorty z nowoczesnymi wyciągami oraz ogromny przemysł dla wielu fanów białego szaleństwa, którzy w przeważającej większości traktują ten sport rekreacyjnie. Początki były jednak zupełnie inne... Narciarstwo na świecie Już w Skandynawii ok. 5 tyś lat temu używano przyrządów przypominających funkcją narty. Były to tzw. karple, czyli przybory służące do poruszania się po śniegu. Według teorii Fridtjofa Nansena, który za kolebkę narciarstwa uznał Azję Środkową Bajkał i tereny Gór Ałtajskich (Syberia) narty używane były do poruszania się po śniegu, przede wszystkim w celach myśliwskich w pogoni za zwierzyną. Świadczą o tym fakcie rysunki naskalne znalezione w tych miejscach. Naukowcy dowodzą, że narty powstały w kilku miejscach równocześnie, tam gdzie klimat i warunki wytworzyły do tego potrzebę, dlatego też podzielono pierwsze narty na trzy typy: Typ południowy (narty krótkie, gołe, bez podbicia skórzanego z wyżłobieniem dla stopy. Występowały od Uralu po południową Skandynawie oraz w krajach nadbałtyckich aż po Polskę).

2 2 Typ arktyczny (narty te mają oba końce ostro zakończone i podgięte, obciągnięte futrem, posiadały cztery otwory, przez które były przeciągnięte rzemienie służące do mocowania. Występowały na Syberii i w północnej Skandynawii). Typ północny (narty były nierównej długości i szerokości. Narta lewa z rowkiem była dłuższa, tzw. narta ślizgowa zaś narta prawa krótsza i szersza podbita była skórą i była narta odbijająca. Występowały tylko w Europie w rejonie Finlandii). W średniowieczu narty służyły do celów komunikacyjnych, myślistwa i techniki wojennej. Od początku historii narciarstwa nartom towarzyszyły jeden kij. Używano go do kierowania nartami, zapewnienia równowagi, a także hamowania podczas zjazdów. Wykorzystywano go także jako broń podczas polowań i walk. Dodanie drugiego kija miało miejsce bardzo późno dopiero gdy narciarstwo zmieniło swoją kluczową funkcję z utylitarnej na sortową. w XVII wieku narciarstwo zaczęto postrzegać jako sport, Norwegia była prekursorem tej formy rozrywki Początek narciarstwa sportowego dotyczył dyscyplin klasycznych: biegów i skoków. Nazwa slalom powstała z zestawienia słów slad i laam, co tłumaczy się jako skośny ślad. Kryterium według, którego wyłaniano zwycięzców różnił się od obecnego, którym jest czas. Na początków swojej historii slalom był zjazdem, w którym oceniano styl. ok roku odbyły się pierwsze zawody w narciarstwie zjazdowym w slalomie. w 1921 roku odbyły się pierwsze narodowe mistrzostwa (Wielkiej Brytanii), na których rozegrano konkurencje zjazdowe (bieg zjazdowy i slalom). w 1926 roku narciarstwo zostało dołączone do grupy dyscyplin olimpijskich. w 1936 roku narciarstwo zjazdowe zostało włączone do programu IO w Garmisch Partenkirchen. Medale wśród kobiet i mężczyzn rozdane zostały za kombinację alpejską (zjazd + slalom). początek XX wieku był okresem wielkiego rozkwitu narciarstwa jako sportu W 1908 roku powołany został Norweski Związek Narciarski 18 lutego 1910 roku powstała Międzynarodowa Komisja Narciarska (CIS), której głównym zadaniem było ustanawianie i wprowadzenie w życie regulaminów dla każdej dyscypliny narciarskiej.

3 3 W 1924 roku podczas Międzynarodowego Tygodnia Sportów Zimowych znanych w olimpijskiej historii jako pierwsze Igrzyska Zimowe, Międzynarodowa Komisja Narciarska przekształciła się w Międzynarodową Federację Narciarską (FIS). W 1930 roku odbył się kongres na którym przyjęto slalom i zjazd jako oficjalnej konkurencje w narciarstwie w 1936 r. podczas IO w w Garmisch Partenkirchen włączono do programu zawody w gigancie w 1948 roku na IO w St.Moritz rozdano medale w kombinacjach alpejskich oraz w poszczególnych konkurencjach (slalomie i zjeździe) w 1967 roku wprowadzony został zimowy cykl zawodów Pucharu Świata FIS w 1988 roku podczas IO w Calgary włączono do programu zawody w supergigancie pod koniec lat 90 XIX wieku, Zdarsky nazwany ojcem narciarstwa zjazdowego, wymyślił skręt pługiem. Narciarstwo w Polsce 1894 rok początek narciarstwa w Polsce, kiedy to Barabasz przybył do Zakopanego i opanował technikę jazdy na nartach. Stanisław Barabasz prekursor polskiego narciarstwa. Skonstruowane przez siebie narty używał podczas polowań i na wycieczkach górskich. początek XX wieku to działalność Towarzystwa Zabaw Ruchowych, propagujące turystykę narciarską. W okresie tym zaczęły powstawać kolejne kluby, towarzystwa, a także sekcje narciarskie. Rozwój ten został zatrzymany przez wybuch I wojny światowej. 26.XII.1919 roku powstał Polski Związek Narciarski (PZN) PZN od początku zajmował się sportem w 1929 roku w Zakopanem odbyły się I Międzynarodowe Zawody Narciarskie FIS. W programie tych zawodów znalazły się konkurencje klasyczne biegi, skoki, oraz kombinacja. nazwa bieg zjazdowy była w tamtych czasach w pełni uzasadniona. Konkurencja ta była bowiem połączeniem biegu i zjazdów. Pierwszy w Tatrach bieg zjazdowy rozegrano na Kasprowym Wierchu w okolicy Hali Gąsienicowej. w lutym 1939 roku w Tatrach PZN był organizatorem Mistrzostw Świata, rozdano medale zarówno w konkurencjach klasycznych, jak również w narciarstwie zjazdowym.

4 4 przez kolejne kilka lata PZN został rozwiązany przez niemieckiego okupanta, który zawiesił działalność związków i klubów sporotwych, dopiero po wojnie w 1945 r, związki zostały reaktywowane W 1956 r. podczas IO w Cortina d Ampezzo Franciszek Groń Gąsienica zdobył dla Polski pierwszy medal Zimowych Igrzysk Olimpijskich (narciarstwo brąz w kombinacji norweskiej). w 1962 roku zorganizowano pierwsze Ogólnopolskie Zawody Instruktorów i Trenerów Narciarstwa Zjazdowego. W latach 70 tych polscy narciarze wrócili do międzynarodowej czołówki. To okres w którym sukcesy osiągali tacy zawodnicy jak: alpejczyk Andrzej Bachleda Curuś, skoczek Wojciech Fortuna, a także biegacz Józef Łuszczek. W 1957 roku powołano do życia Okręgowe Związki Narciarskie. Wtedy powstał słynny Bieg Piastów, Bieg Gwarków oraz wiele innych zawodów w narciarstwie biegowym i zjazdowym, również o charakterze amatorskim końcówka lat 70 oraz lata 80 to okres w którym sukcesy odnosiły siostry Tlałka na alpejskich trasach. Piotr Fijas zdobył min. brązowy medal MŚ w lotach narciarskich (Planica 1979) czas transformacji po 1989 nie wpłynął pozytywnie na rozwój polskiego narciarstwa i był czasem stagnacji. Pierwsze poważne sukcesy to rozwój kariery skoczka Adama Małysza na początku XXI wieku 2010 r. ogromne sukcesy w biegach narciarskich Justyny Kowalczyk. Dwukrotna mistrzyni świata triumfatorka klasyfikacji generalnej Pucharu Świata Trzykrotna medalistka IO (złoto, 2x srebro) w grudniu 1989r powstało Stowarzyszenie Instruktorów i Trenerów Narciarstwa PZN. Jego celem jest kształcenie kadr instruktorski realizowane przez działający w PZN Wydział Sportu Młodzieżowego i Szkolenia Kadr. Stowarzyszenie jest członkiem zwyczajnym PZN na prawach Okręgowego Związku Narciarskiego. Jest członkiem INTERSKI (Międzynarodowa Organizacja Nauczania Narciarstwa) w której skład wchodzą : IVSI (Międzynarodowe Stowarzyszenie Instruktorów Amatorów) ISIA (Międzynarodowe Stowarzyszenie Instruktorów Zawodowych) IVSS (Międzynarodowe Stowarzyszenie Nauczycieli Akademickich)

5 5 CHARAKTERYSTYKA SPRZĘTU W NARCIARSTWIE ZJAZDOWYM DOBÓR, KONSERWACJA I SERWISOWANIE Części składowe narty, jej podstawowe parametry oraz współczesne rozwiązania technologiczne Długość (krótkie narty posiadają krótszy promień skrętu, np..slalomowe, dłuższe narty stosowane są np. w gigancie, freeride z uwagi na większy promień skrętu. Współcześnie nie ma uniwersalnej metody doboru długości nart). Taliowanie (określa różnicę pomiędzy szerokością na dziobie pod punktem montażowym i na piętce. Taliowanie w połączeniu z długością narty decyduje o promieniuskrętu). Sztywność wzdłużna (określa twardość inaczej flex. Miękkie narty zalecane są dla początkujących z uwagi na łałatwiejsze wprowadzanie ich w skręt, twarde zaś wymagają użycia większej siły. Sztywność poprzeczna torsion (jest to odporność na skręcanie przedniej lub tylnej części nart podczas jazdy na krawędziach. Duża sztywność nart powoduje,że narty trzymają na całej długości. Puls Balanze System antywibracyjny Umiejscowiony w okolicach przodu i z tyłu buta. Power channels Wykonane ze stopu magnezu znacznie lżejszego i bardziej wytrzymałego niż tytan Power Rods Włókna magnezowe położone wzdłuż krawędzi nart zapewniające transfer energii i siły bezpośrednio na krawędzie nart System SDR W nartach firmy Scott Genius po raz pierwszy zastosowano zupełnie nowy i działający jedynie mechanicznie system SDR składający się z czterech węglowych prętów zakończonych receptorami, zintegrowanymi z konstrukcją nart i reagującej na obciążenie płyty pod wiązaniami. Jest bardzo przydatny podczas jazdy po oblodzonych stokach. Activator Jest to elastyczna strefa narty umiejscowiona za płytą, pomaga narciarzowi w utrzymaniu równowagi. Działa jak sprężyna.

6 W pierwszej fazie skrętu Activator kompensuje energię, wychodząc ze skrętu energia jest oddawana i pozwala utrzymać pozycje narciarza w równowadze. A. Race (Slalom Gigant+ Race Carve) B. Slalom Top C. Slalom Performance D. Skiercross E. Allround F. Lady & Lady sport G. Open H. All Mountain I. Freeride 6 Ogólna propozycja podziału nart zjazdowych A. Race (Slalom Gigant+ Race Carve) Grupa obejmująca głównie narty gigantowe (GS) i tzw. racecarvery. Przeznaczenie: jazda z dużą prędkością jazda na wprost niemalże w linii spadku stoku, wykonywanie skrętów o dużym lub średnim promieniu Promień skrętu [m]: Dla: zawodników startujących w Slalomie Gigancie doskonale przygotowanych narciarzy startujących w amatorskich slalomach gigantach (niektóre modele), amatorów wyjątkowo silnych fizycznie o wysokim poziomie technicznym, jeżdżących po szerokich nartostradach wysokich gór. Długość [cm]: Uwaga: Grupa Race jest jedyną grupą w której modele nart uległy wyraźnemu skróceniu (ok.. 5 cm) w porównaniu do lat ubiegłych. Wymogi FIS: Długość nart u mężczyzn min. 182 Długość nart u kobiet min. 175 Promień skrętu: min. 21m Odległość podeszwy buta od śniegu do 5 cm

7 7 B. Slalom Top Przeznaczenie: slalom lub slalom carvingowy (wysoka płyta pod wiązaniem), wykonywanie skrętów o małym lub średnim promieniu, Promień skrętu [m]: Dla: zawodników startujących w Slalomach lub slalomach carvingowych, osób doskonale jeżdżących technicznie i preferujących krótki skręt, zaawansowanych funcarvingowców, instruktorów, ekspertów, jeżdżących często w trudnych warunkach Długość [cm]: Wymogi FIS Długość nart u mężczyzn min. 165cm Długość nart u kobiet min. 155cm C. Slalom Performance Przeznaczenie: jazda funcarvingowa dla zabawy, jazda w slalomach carvingowych, wykonywanie skrętów o małym promieniu, Promień skrętu [m]: Dla: funcarvingowców, narciarzy zaawansowanych, o ile preferują krótki skręt, instruktorów uczących nowoczesnej techniki jazdy, ekspertów o mniejszej wadze, bardzo ambitnych początkujących. Długość [cm]:

8 8 D. Skiercross Przeznaczenie: jazda po trasach z muldami, śnieżnymi bandami, skoczniami, jazda z dużą prędkością, o różnej długości promieniach skrętu. Promień skrętu [m]: Dla: ambitnych narciarzy, startujący w amatorskich gigantach. osób szukających przyjemności w jeździe po stokach stromych, z muldami, nie najlepiej przygotowanych, instruktorów, ekspertów, jeżdżących często w trudnych warunkach Długość [cm]: E. Allround Przeznaczenie: nauka jazdy, jazda rekreacyjna jazda po dobrze przygotowanych trasach wykonywanie skrętów o małym lub średnim promieniu, Promień skrętu [m]: Dla: narciarzy średnio zaawansowanych, początkujących (zalecana możliwie niewielka długość), osoby o wątłej budowie ciała, Długość [cm]: H. Allmountain Przeznaczenie: skręty o średnim lub dużym promieniu, jazda rekreacyjna, jazda w puchu, Promień skrętu [m]: 15 19

9 9 Dla: początkujących i średnio zaawansowanych narciarzy, osób, które preferują jazdę na maszynowo przygotowanych trasach oraz pragną poruszać się w świeżym puchu. Długość [cm]: I. Freeride Przeznaczenie: jazda poza wyznaczonymi trasami zjazdowymi, jazda w puchu, jazda na oblodzonych i twardych trasach, "big turns (ekstremalnie szybka jazda długimi łukami) Promień skrętu [m]: Dla: doskonale przygotowanych technicznie i motorycznie narciarzy, specjalistów od jazdy w trudnym terenie i głębokim śniegu, osób szukających silnych przeżyć i niezapomnianych wrażeń. Długość [cm]: Cechy charakterystyczne: Stabilność porównywalna do nart zjazdowych: odpowiednio szerokie, duży promień skrętu, duża siła wypięcia wiązań (DIN)), Podstawowe rodzaje i funkcje współczesnych wiązań Wiązanie jest to mechanizm łączący nartę z butem, pozwalający na przenoszenie impulsów na odcinku but narta. Współczesne wiązania posiadają przody wypinające we wszystkich kierunkach, oraz tyły uwalniające buty w płaszczyźnie czołowej i poprzecznej. Funkcje wiązań: zapewniają bezpieczeństwo jazdy (uwalniając but w razie wypadku), tłumią drgania,

10 redukują usztywnienie narty przez but, Pozwalają na optymalizację nacisku krawędzi nart na podłoże, 10 Umożliwiają ustawienie optymalnej pozycji buta względem narty w zależności od preferencji i panujących warunków pogodowych. Firmy przodujące w produkcji wiązań to: Tyrolia, Look, Atomic, Rossignol, Salomon, Marker Współczesne rozwiązania technologiczne stosowane w wiązaniach narciarskich Movable AFD Ruchoma płytka z przodu wiązania ułatwiająca wypięcie buta podczas oddziaływania sił skręcających. System ten ułatwia także prawidłowe wpięcie buta. Positioning Dwupozycyjny regulator pozycji środka buta na narcie. Możliwe jest ustawienie allround (na środku) lub przesunięcie wiązania lekko w przód co ułatwia zainicjowanie skrętu. ABS (Anti Blocking System) System Powoduje, że but opuszcza wiązanie sposób płynny bez możliwości jakichkolwiek zaczepów. Rozwiązanie to zapewnia wypięcie z najwyższym współczynnikiem bezpieczeństwa, nawet przy bucie zniszczonym, zanieczyszczonym lub zaśnieżonym od spodu. Fulflex Light Zastosowany w wiązaniach o niskiej wadze system dzięki któremu, przy wygięciu narty, nacisk buta na wiązania pozostaje niezmienny a flex narty niezakłócony. BW Release System powodujący wypięcie buta z przodu wiązania bezpośrednio w górę. Działa przy upadkach i szarpnięciach do tyłu. Amortyzator Comshock Absorbuje i kontroluje drgania o dużej częstotliwości występujące podczas szybkiej jazdy po oblodzonym stoku. Precyzyjnie utrzymuje but w osi symetrii narty i zabezpiecza wiązanie przed niebezpiecznym, przedwczesnym wypięciem. Kryteria doboru wiązań oraz zasada ustawiania siły wypięcia Przy doborze wiązań należy kierować się następującymi wytycznymi: Skalą siły wypięcia (DIN), która jest znormalizowana dla wszystkich producentów wiązań i wynosi najczęściej: U dorosłych (ciężar użytkownika kg) DIN 3 12 U młodzieży (ciężar użytkownika około kg) DIN 2,5 7

11 11 U dzieci(ciężar użytkownika około kg) DIN 0,75 4,5 kg zapewnieniem elastyczności nart w strefie montażu wiązania Ustawianie siły wypięcia Wiązanie ustawione jest optymalnie wówczas, gdy liczba na skali wiązania jest 10 krotnie mniejsza niż masa ciała narciarza. Siła wypięcia przodu i tyłu wiązania z reguły powinna być ustawiona jednakowo. Zaleca się aby siła wypięcia wiązania u: narciarzy początkujących, starszych i dzieci była o kilka stopni niższa od przyjętej zasady narciarzy zaawansowanych, jeżdżących dynamicznie o kilka stopni wyższa Współczesne rozwiązania technologiczne dotyczące konstrukcji płyt Glide Control Płyta gwarantuje pełną elastyczność narty na całej jej długości. Dzięki temu narciarz uzyskuje w jeździe carvingowej precyzję sterowania nartą w skręcie. Piston Control Wytłumia drgania o dużej amplitudzie umożliwiając narcie stały kontakt jej krawędzi z podłożem. Narciarz zachowuje pełną kontrolę nad nartami szczególnie przy dużych prędkościach na twardym podłożu. Dynamicznie jeżdżącym carvingowcom gwarantuje mniejszy wysiłek w czasie jazdy. Akcelerator Jego głównym zadaniem jest przekazywanie ruchów sterujących narciarza bezpośrednio do krawędzi pracującej narty. Pozwala to na harmonijne wejście w skręt i dynamiczne przyspieszenie przy wychodzeniu z niego, bez utraty kontroli nad nartami nawet przy bardzo dużej prędkości. Ponadto płyta ta doskonale tłumi drgania i wygasza nadmierne ugięcia nart w osi pionowej powstające po wyjściu ze skrętu Podstawowe funkcje i cechy współczesnych modeli butów narciarskich But narciarski pełni następujące funkcje: unieruchamia stopę względem podeszwy buta, ogranicza ruchomość w stawach skokowych, uniemożliwiając wykonanie ruchów w płaszczyźnie czołowej, przy zachowaniu swobody ruchu w płaszczyźnie strzałkowej proporcjonalnie do wartości wskaźnika twardości buta (ruch w przód), ułatwia przenoszenie impulsu skrętnego ze stopy na nartę bez zbędnej straty energii, tłumi drgania powstające podczas jazdy,

12 zapewnia ciepłotę i komfort, chroniąc jednocześnie przed przemakaniem, 12 Zastosowanie i sposób doboru kijów Niezbędne w klasycznej technice jazdy, w fazie zapoczątkowania skrętu, gdzie występuje moment odciążenia (np.. skręt NW, śmig ) W technice jazdy na nartach carvingowych odciążenie czynne nie występuje, dlatego kijki nie odgrywają aż tak ważnej roli (np. skręt równoległy, carvingowy) Początkujący narciarze powinni stosować kije o umiarkowanej sztywności z rączkami o dużej powierzchni główki (ze względów bezpieczeństwa) Kije slalomowe są bardziej wytrzymałe i posiadają ochraniacze na dłonie (tzw. garda) Do slalomu giganta, super giganta i zjazdu stosuje się aerodynamiczne kije gięte Talerzyki w kijach ograniczają głębokość wbicia grota kija w śnieg Jak dobrać prawidłowo kijki narciarskie? Długość kijów zależy od wysokości narciarza. Prawidłowo dobrane kije, po wbiciu w śnieg umożliwiają ugięcie ramion w stawach łokciowych pod kątem 90 o (stojąc w sprzęcie narciarskim). Ich długość wynosi najczęściej 2/3 długości ciała. Podstawowe funkcje gogli ( i okularów): Osprzęt narciarza zabezpieczają wzrok przed zwiększonym promieniowaniem ultrafioletowym, poprawiają widoczność (szczególnie podczas opadów śniegu lub mocnych podmuchów wiatru), chronią twarz przed mrozem i urazami termicznymi. Dobre gogle charakteryzują następujące cechy: szeroki kąt widzenia, podwójną szybkę zapobiegającą zaparowaniu (tzw. system antyfog), komfort przy długotrwałym użytkowaniu (wykonane z materiału, który łatwo dopasowuje się do twarzy), Stabilną, regulowaną i szeroką gumkę ściągającą, Specjalne modele dla osób z wadami wzroku. Dobre rękawiczki posiadają następujące cechy: ocieplane, nieprzewiewne, nieprzemakalne,

13 13 zapewniać komfort użytkownikowi, wzmocnione w okolicy nadgarstka (szczególnie do jazdy funcarvingowej). Kask narciarski powinien posiadać następujące cechy: wydajny system wentylacji, wnętrze wykonane z antyalergicznego i antybakteryjnego materiału, dopasowującego się do kształtu głowy, kształt umożliwiający dopasowanie gogli, kabłąków (tzw. gardy), zapewniać komfort i wygodę nawet przy długim czasie użytkowania. Uwaga: Kasku nie należy zakładać na czapkę, oraz powinien być właściwie dopasowany do rozmiaru głowy. Z uwagi na to, iż narciarze spędzają wiele godzin wysoko w górach, wystawiając swój organizm na działanie mrozu, wiatru lub deszczu muszą posiadać ubiór, który zapewni im komfort jazdy. Zatem strój narciarza powinien: posiadać membranę klimatyczną (umożliwia oddawanie pary wodnej na zewnątrz np. Gore Tex), być odporny na przewiewanie i przemakanie, zawierać włókna polipropylenowe, które nie kumulują wilgoci i potu, posiadać system RECCO (ułatwia odnalezienie narciarza zasypanego przez lawinę), Odznaczać się wytrzymałością na uszkodzenia mechaniczne (powstałe np. podczas upadku) Ochraniacze są głownie używane przez zawodników, jednakże z uwagi na coroczny wzrost liczby urazów i wypadków, firmy produkujące akcesoria narciarskie zaproponowały bogatą ofertę dla amatorów białego szaleństwa. Kompleksowa naprawa nart obejmuje: A. regenerację ślizgów nart B. wykonanie struktury C. ostrzenie krawędzi D. smarowanie A. Regeneracja ślizgów nart Polega na uzupełnieniu wszystkich ubytków w ślizgu, ewentualnie przy poważniejszych uszkodzeniach wykonanie wklejki i odtworzenie płaszczyzny ślizgów.

14 14 B. Wykonanie struktury Polega na wykonaniu drobnych nacięć w ślizgu narty o określonej charakterystyce i głębokości. Dzięki temu: powietrze dostaje się pod nartę podczas jazdy, smary lepiej wchłaniają się w ślizg, Zmniejsza się siła tarcia (narty jeżdżą szybciej) Strukturę wykonuje się przy użyciu specjalnych maszyn. C. Ostrzenie krawędzi Ostrzenie ręczne nart wymaga doświadczenia i umiejętności posługiwania się narzędziami, dlatego bardzo często zadanie to zleca się wyspecjalizowanym serwisom narciarskim, w których czynność ta wykonywana jest maszynowo. Przed przystąpieniem do ostrzenia nart należy ustalić kąt ostrzenia krawędzi (w zależności od rodzaju nart i ich przeznaczenia) w nartach rekreacyjnych płaszczyzna boczna 89 0 w nartach slalomowych (dynamiczna jazda) w nartach gigantowych (duża prędkość jazdy) płaszczyzna czołowa 1 0 płaszczyzna boczna płaszczyzna czołowa 0,5 0 płaszczyzna boczna płaszczyzna czołowa 1 0 D. Smarowanie Smarując narty: poprawiamy ich właściwości jezdne, przyczyniając się do zachowania komfortu jazdy (zmniejsza się bowiem siła tarcia), konserwujemy ślizgi, chroniąc je przed wyjałowieniem (oznaką wyjałowienia ślizgu jest biły nalot, który pojawia się początkowo wzdłuż krawędzi). Narty można smarować : na zimno używając uniwersalnych smarów, występujących w postaci aerozoli, płynów, past. Ich użycie jest szybkie i nieskomplikowane

15 na gorąco używając parafiny przeznaczonej na określone warunki pogodowe. Przed wyborem odpowiedniej parafiny należy uwzględnić: 15 temperaturę śniegu gatunek śniegu wilgotność powietrza prędkość jazdy na nartach Sposób postępowania podczas smarowania nart na gorąco : 1. Wyczyścić ślizgi nart (specjalnym płynem) lub nałożyć smar przy użyciu żelazka i szybko scyklinować powierzchnię ślizgu usuwając w ten sposób pozostałość starego smaru i brud. 2. Nałożyć parafinę przy użyciu specjalnego żelazka (temp. Żelazka , podczas wykonywania tej czynności należy uważać, aby nie przegrzać ślizgu) 3. Odstawić narty, w celu ochłodzenia parafiny i rozgrzanych ślizgów nart (ok. 10 min.) 4. Cyklinować ślizgi (używając plastykowej cykliny) 5. Wyszczotkować ślizgi odsłaniając ich strukturę 6. Wypolerować ślizgi

16 16 CELE, ZASADY, METODY, FORMY I ŚRODKINAUCZANIA NARCIARSTWA ZJAZDOWEGO Podstawowe cele narciarstwa zjazdowego - popularyzacja i rozwijanie turystyki górskiej i zimowych form aktywności ruchowych - nauczanie podstawowych technik jazdy, umożliwiających poruszanie się w terenie górzystym (w różnych warunkach terenowych i śniegowych) - szkolenie zawodników i instruktorów narciarstwa - inicjowanie i rozwijanie współpracy z producentami sprzętu i urządzeń narciarskich - rozwijanie kontaktów międzyludzkich - integrowanie ludzi różnych narodowości, ras, przekonań religijnych, zamożności Zasady nauczania narciarstwa Zasada świadomości i aktywności wyraża się głównie w odpowiednim ukierunkowaniu narciarza na cele i zadania, realizowane podczas zajęć na stoku. Podstawową aktywnością w procesie nauczania jest aktywność ruchowa i związana z nią aktywność intelektualna, wyrażająca się przede wszystkim w zrozumieniu elementów wykonywanego zadania ruchowego, porównania sposobu jego wykonania z innymi ćwiczącymi, szukaniu najlepszych sposobów wykonania ruchu, odpowiadających własnym możliwościom. Zasada poglądowości polega na opisie ruchu w odniesieniu do rzeczywistości postrzeganej w praktyce oraz na skutecznym działaniu jako na efekcie końcowym. Przejawia się ona w bezpośrednim pokazie zadania ruchowego lub w wykorzystaniu środków dydaktycznych, jak: fotografie, filmy, wideo, modele itp., działające na zmysły zawodnika, przyspieszając, wzbogacając i uplastyczniając jego poznanie. Zasada systematyczności oznacza zachowanie planowego i logicznego porządku w realizacji kolejnych ćwiczeń i zadań podczas lekcji na stoku. Według tej zasady w postępowaniu dydaktycznym stosujemy reguły: od znanego do nieznanego, od prostego do złożonego, od łatwego do trudnego, a także gdy przestrzegamy rytmiczności w wykonywaniu ćwiczeń, unikamy pracy zrywami, utrzymujemy właściwe proporcje między poszczególnymi zajęciami. Zasada dostępności wskazuje na konieczność dostosowania celów, środków, form i metod do wieku, możliwości i poziomu rozwoju psychofizycznego uczniów. Proces ten powinien przebiegać tak, by zawodnik był w stanie sprostać stawianym zadaniom.

17 17 Zasada trwałości polega na stosowaniu takich metod, środków i form treningu, które przyniosą w efekcie utrwalenie, usystematyzowanie i pogłębienie umiejętności i wiadomości oraz doskonalenie sprawności. Należy przy tym przestrzegać następujących reguł: przechodzenie do realizacji następnych zadań po należytym opanowaniu poprzednich, nie wprowadzanie zbyt wielu ćwiczeń jednocześnie, zachowanie odpowiednich przerw miedzy ćwiczeniami, umożliwiających utrwalenie zdobytych umiejętności. Zasada indywidualizacji polega na dostosowaniu procesu nauczania do indywidualnych możliwości i potrzeb ćwiczącego. Dokładne poznanie umiejętności i sprawności uczniów pozwala na zastosowanie właściwych ćwiczeń metodycznych. Metody nauczania narciarstwa Podstawowymi metodami stosowanymi w nauczaniu narciarstwa są: Metoda analityczna 1. Metoda analityczna 2. Metoda syntetyczna 3. Metoda kompleksowa 4. Metoda zabawowa Stosowana jest głównie w nauczaniu osób dorosłych. Polega na pokazie poszczególnych części ruchu, a następnie łączeniu poznanych elementów w całość. Plusy: Pozwala dokładnie nauczać trudnych technicznie zadań ruchowych Pozwala skoncentrować się na doskonaleniu gorzej opanowanych elementów techniki Minusy Dłuższy czas nauczania wynikający z łączenia poszczególnych elementów ruchu Trudności z wyobrażeniem pełnej struktury ruchu na skutek nauczania ruchu fragmentami Metoda syntetyczna Stosowana jest głównie w pracy z dziećmi, polega na nauczaniu przez naśladownictwo, wykonując całościowy ruch, który uczniowie starają się powtórzyć. Można stosować ćwiczenia pomocnicze, ułatwiające wykonanie zadania ruchowego.

18 18 Plusy: Oszczędność czasu Ćwiczący mają pełne wyobrażenie struktury ruchu Minusy: Utrwalanie błędów technicznych z uwagi na wielokrotne powtarzanie całego ruchu (w celu doskonalenia) Trudności w opanowaniu złożonych ruchów (o wyższym poziomie trudności) Metoda kompleksowa Polega na łączeniu metody analitycznej i syntetycznej. Umożliwia nauczanie całego ruchu poprzez naśladownictwo, a w przypadku zaobserwowania błędów technicznych w jego poszczególnych fazach stosuje się metodę analityczną doskonaląc te fragmenty(fazy) ruchu, które wykonywane są niepoprawnie. Metoda zabawowa Jest najbardziej popularną metoda nauczania narciarstwa dzieci w wieku przedszkolnym. Najczęściej instruktor wywołuje u dzieci myślowy obraz, przedmiot czy zjawisko, którego istotą jest ruch i wydaje polecenie naśladowania go. Naśladując czynności ludzi, zwierząt, postaci z bajek, zjawisk przyrody dzieci angażując się w zabawę, zapominają o świecie zewnętrznym, to sprawia, że pozbywają się lęków i obaw. Formy nauczania Podstawowymi formami nauczania narciarstwa są: 1. Lekcja narciarska 2. Wycieczka narciarska Lekcja narciarska Czas trwania: Dzieci Osoby dorosłe i mało sprawne fizycznie Młodzież i osoby sprawne fizycznie 2x45 min 3 4 x 45 min 6 x 45 min Lekcję narciarską dzielimy na 3 części (wstępną, główną i końcową).

19 19 Część wstępna (10 15% ogólnego czasu lekcji, zorganizowanie grupy, przeprowadzenie rozgrzewki, podanie tematu zajęć) Część główna (60 70% ogólnego czasu lekcji, opanowanie określonej ewolucji narciarskiej przez wykonanie odpowiednich ćwiczeń, wykonywanych w różnych terenowych i śniegowych) Część końcowa (15 20% ogólnego czasu lekcji, stosować znane i wyuczone ćwiczenia w łatwym terenie, stopniowo zmniejszając intensywność zajęć. Wycieczka narciarska Można ją podzielić na trzy etapy organizacyjne: W pierwszym etapie: organizacja grupy i ćwiczenia rozgrzewające podać trasę wycieczki i wyznaczyć przewodnika i zamykającego grupę ustalić sposoby sygnalizacji i porozumiewania się na trasie oraz planowane miejsca wypoczynku W drugim etapie: realizacja zadań szkoleniowych, stosując określone techniki jazdy w zmiennych warunkach terenowo śniegowych zmieniać prowadzących, udzielać objaśnień, utrzymywać stały kontakt z grupą W trzecim etapie: - Omówić walory krajoznawcze, trasy, stopień treudności - Wskazać przydatność i skuteczność stosowanych technik jazdy Środki nauczania narciarstwa Do podstawowych środków nauczania stosowanych w narciarstwie zjazdowym zaliczamy : Teren, narzucający konieczność wykonywania danego elementu ruchowego (wybór techniki jazdy) Trasy narciarskie odpowiednio przygotowane i dobrane w zależności od poziomu umiejętności Wyciągi narciarskie, przyczyniające się do przyspieszenia procesu nauczania Sprzęt narciarski odpowiadający wymogom współczesnej techniki jazdy Pomoce dydaktyczne (kamera, komputer, rzutnik, aparat fotograficzny, tyczki slalomowe itp.)

20 20 ANALIZA TECHNIKI I METODYKA NAUCZANIA W NARCIARSTWIE ZJAZDOWYM. UWARUNKOWANIA PRACY Z DZIEĆMI I MŁODZIEŻĄ Podstawy techniki jazdy Technika jazdy na nartach wiąże się z opanowaniem umiejętności wykonywania zmiany kierunku biegu nart: - przy różnych prędkościach - przy zmieniającej się konfiguracji terenu - przy zmiennym nachyleniu stoku na różnych gatunkach śniegu Fazy skrętu: - Faza przygotowania - Faza wywołania - Faza sterowania Faza przygotowania skrętu Zwróć uwagę na: 1. Odpowiednią pozycję wyjściową (np. w skręcie NW obniżenie pozycji, umożliwiające późniejsze wyjście w górę) 2. Odpowiednie ustawienie nart (np. w skręcie z półpługu będzie to kątowe odsunięcie narty górnej, które w późniejszej fazie pozwoli przenieść na nią ciężar ciała) 3. Obciążenie nart (w celu uniknięcia pozycji mocno odchylonej tzw. siedzenia na tyłach, należy przesunąć środek ciężkości do przodu, tak aby narty były równomiernie obciążone na całej długości) 4. Regulacja prędkości (w celu spokojnego, rozpoczęcia nowego skrętu, należy wyhamować do prędkości, która umożliwi bezpieczne przygotowanie się do skrętu zdarza się, że kończąc skręt mamy zbyt dużą prędkość)

21 21 Faza wywołania skrętu W tej fazie najważniejszą rzeczą jest wywołanie impulsu skrętnego (wykonanie ruchu, który uruchomi cały mechanizm skrętu) W tym celu: - Dążymy do nadania nartom bądź ciału ruchu obrotowego w kierunku zamierzonego skrętu - staramy się przekrawędziować narty przed zmianą ich kierunku jazdy - występuje odciążenie (technika cięta) lub podwyższenie (technika ślizgowa) pozycji Faza sterowania W tej fazie sterowania najważniejsze jest regulowanie promienia skrętu i prędkości jazdy, co możemy zrobić poprzez: - pochylenie tułowia do środka skrętu (zmiany w układzie dośrodkowym ciała) - zmiany w krawędziowaniu nart - zachowanie lub zmianę wysokości pozycji - wychylenie albo odchylenie - rozłożenie obciążenia nart w płaszczyźnie czołowej (na boki) Technika ślizgowa - Narty prowadzone są śladem ślizgowym - ich dzioby i piętki zakreślają podobną krzywiznę - narciarz przyjmuje układ dostokowy (lina barków skierowana bardziej w dół stoku) - wprowadzenie nart w skręt wymaga od narciarza podwyższenia pozycji w celu odciążenia nart Technika cięta - w celu wprowadzenia nart w skręt należy je przekrawędziować przed linią spadku stoku - w celu wykonania skrętu należy przenieść biodra w kierunku środka skrętu - skręt rozpoczyna się po ustawieniu nart na krawędziach

22 22 - narciarz utrzymuje równowagę dzięki sile odśrodkowej w czasie jazdy po łuku (wg promienia skrętu nart taliowanie) - narciarz przyjmuje układ frontalny (linia barków jest prostopadła do osi podłużnej nart) Ze względu na motywacje jakimi kierują się osoby podejmujące naukę jazdy na nartach można wyróżnić różne grupy narciarzy:

23 23 Etapy nauki dzieci jazdy na nartach 1 etap oswajanie (ok. 2 5 lat) 2 etap zabawy (ok. 5 9 lat) 3 etap Nauka techniki jazdy (9 12 lat) 4 etap Trening wyczynowy (od ok lat) Kiedy rozpocząć naukę? 2 lata dziecko może stawiać pierwsze kroki pod okiem rodziców (zależy to od poziomu rozwoju i sprawności) 3 lata można już zakładać dziecięce narty z wiązaniami bezpiecznikowymi i buty narciarskie pierwsze samodzielne skręty 4 5 lat większość dzieci jest w stanie opanować jazdę łukami płużnymi i skrętem równoległym 6 lat można rozpocząć naukę w grupach (najlepiej 4 5 osobowych) Uwaga: Proces nauczania należy dostosować do indywidualnych możliwości ucznia. Zatem wiek stawiania pierwszych kroków na nartach czy rozpoczęcia nauki techniki jazdy często jest bardzo zróżnicowany. Należy mieć na uwadze, że dzieci: - szybko się uczą, ale równie szybko zapominają wyuczony ruch (faza koncentracji nauczania nawyku ruchowego) po dłuższej przerwie należy rozpocząć naukę od początku - mają problemy z koncentracją, więc nie lubią długich objaśnień - doświadczenia czuciowe są dla nich najważniejsze - Wymagają aktywności całego ciała - Potrzebują ciągłej uwagi, - szybko się męczą, ale równie szybko regenerują Wskazówki metodyczne prowadzenia zajęć rekreacyjno sportowych z narciarstwa zjazdowego Podczas pierwszych zajęć z narciarstwa obowiązkiem instruktora jest zapoznanie uczniów z: wykorzystywanym sprzętem ogólnymi zasadami bezpieczeństwa zasadami korzystania z wyciągów narciarskich

24 24 Zapoznanie ze sprzętem Narty i wiązania, kije: - Zapoznać z podstawowymi nazwami części nart i wiązań - sprawdzić czy wiązania działają prawidłowo i posiadają ski stopery i są dobrze przymocowane do nart - nauczyć prawidłowego zapinania i odpinania nart (zwrócić uwagę na usunięcie śniegu z podeszwy buta) - zapoznać uczniów ze sposobami noszenia nart - sprawdzić długość kijów Buty: - omówić sposób zakładania butów (zapinanie od dolnych klamer, zwrócić uwagę, aby siłę zapięcia buta ustawiać po rozgrzewce) - Po zapięciu buta powinna istnieć możliwość ugięcia nóg w stawach skokowych (górnych) bez unoszenia pięt do góry - język powinien chronić kość piszczelową - buty powinno zakładać się w pomieszczeniu, w dodatniej temperaturze - zapoznać z regulacjami butów, aby uczeń mógł ustawić go wg indywidualnych potrzeb Ogólne zasady bezpieczeństwa, które należy przekazać uczniom: Poznajmy się w grupie (wymiana np. nr telefonów) Zatrzymuj się zawsze poniżej grupy Na wyciągu unikaj jazdy w pojedynkę (z wyjątkiem wyciągu talerzykowego) Nie zjeżdżaj z wytyczonych nartostrad Uważaj na osoby jadące przed Tobą Rozpoczynając jazdę zawsze patrz w górę stoku, upewnij się, że nie nadjeżdża inny narciarz Instruktor może wyznacz pomocnika, który będzie pomocny w niektórych częściach lekcji (np. zamknie grupę podczas jazdy śladowej)

25 Zasady korzystania z wyciągów narciarskich 25 Zapoznanie z rodzajami wyciągów (talerzykowy, orczykowy, krzesełkowy (1 6 osobowy) Zapoznanie z instrukcjami i regulaminem wyciągów Omówić sposób wsiadania i zsiadania z wyciągów (uwzględnić jazdę z dziećmi) Zorganizować grupę przy wjeździe Dokładnie ustalić miejsce zbiórki po zajściu z wyciągu Pierwszy kontakt z uczniem (grupą) Przedstaw się, Sprawdź sprzęt i jego ustawienie, Omów ogólne zasady bezpieczeństwa, Określ ogólny poziom sprawności fizycznej uczniów, Określ poziom umiejętności, Zapoznaj się ze stopniem przygotowania teoretycznego Określ plan działania (szczególnie na pierwsze zajęcia). Prowadzenie lekcji narciarskiej 1. Podaj prawidłową definicję ewolucji określ jej znaczenie w nauczaniu, wskaż związek z innymi już poznanymi ewolucjami. 2. Opisz ewolucję dostosuj opis do grupy uczniów (dzieci, młodzież, dorośli), uwzględnij kolejne fazy ruchu, kładąc nacisk na najistotniejszą z nich dla osiągnięcia założonego celu, używać poprawnej terminologii i krótkich zdań. 3. Wykonaj pokaz wybierz teren sprzyjający wykonaniu danej ewolucji, uwydatnij poszczególne fazy ruchu (ugięcie nóg, pozycje itp. jeśli to niezbędne, liczba pokazów dostosuj do zdolności adaptacji ruchu przez ucznia.

26 26 4. Wykonanie ewolucji przez ucznia wykonywać ewolucje w sposób symetryczny zarówno w lewo jak i w prawo, nie koncentruj się na jednym uczniu, w celu doskonalenia stosuj jazdę śladową, 5. Korekta ewolucji wykonywanych przez ucznia przyjmij właściwe ustawienie, aby uczeń był widoczny podczas jazdy, obserwuj ucznia przez cały czas wykonywania ćwiczenia, skoncentruj się na poszczególnych fazach ewolucji oraz ułożeniu części ciała (nogi, tułów, ręce), koryguj jedynie najważniejsze, błędy, określ główne przyczyny błędów, precyzyjnie i krótko formułuj uwagi natychmiast po wykonaniu ewolucji. Metodyka Nauczania 1. Oswojenie ze sprzętem i środowiskiem 2. Zwroty 3. Upadanie i wstawanie 4. Kroki 5. Podchodzenie 6. Jazda wyciągiem 7. Pług 8. Łuki płużne 9. Skręt z pługu 10. Skręt z półpługu 11. Skręt dostokowy 12. Skręt równoległy NW 13. Skręt równoległy cięty 14. Skręt równoległy o małym promieniu (śmig)

27 27 1. Oswojenie ze sprzętem i środowiskiem - Nauka zakładania, zapinania, rozpinania i zdejmowania butów narciarskich i poruszania się w nich po różnym terenie (np. na w domu dywanie, na zewnątrz w śniegu, płaskim terenie, w puchu itp.) - Nauka zapinania nart, chodzenie, obracanie się, podnoszenie się (w domu) - Zabawy na śniegu z różnymi elementami poślizgu (np. zjazdy na ocieplaczach, jabłuszku, przetoczenia, slalomy w butach narciarskich) - Zapoznanie ze sprzętem narciarskim (np. nosi narty, zapina, wypina, układa z nart i kijów litery alfabetu, maszerowanie w terenie płaskim itp.) 2. Zwroty Zwrot przestępowaniem (w miejscu na płaskim terenie) Wykonujemy dość obszerny pierwszy krok, odstawiając dziób jednej narty tak, aby narty utworzyły na śniegu literę V. Następnie wykonujemy serię mniejszych kroków polegających na odstawianiu i dostawianiu dziobów w zamierzonym kierunku. Narty przez cały czas powinny być ustawione kątowo. Zwrot przez przełożenie dziobów nart (na stromym stoku) ustawiamy narty w poprzek stoku, tułów skierowany w dół stoku kije wbijamy za sobą dość szeroko stajemy na narcie górnej podnosimy nartę dolną, wbijając jej piętkę w okolicy dziobu narty górnej obracamy nartę dolną, ustawiamy ją na śniegu równolegle do narty górnej (jej dziób skierowany w przeciwną stronę) przenosimy ciężar ciała na właśnie odwrócona nartę dolną podnosimy i dostawiamy drugą nartyę do układu równoległego 3. Upadanie i wstawanie Upadanie - Staraj się upadać miękko (nie usztywniaj się i nie napinaj mieśni)

28 28 - Staraj się upadać do stoku (czyli pod górkę) - Gdy stracisz równowagę przy małej prędkości, masz odrobinę czasu by przygotować się do kontaktu ze śniegiem Wstawanie - Ustaw narty w poprzek stoku i przesuń jak najbliżej ciała - Podeprzyj się ręką i przenieś biodra ponad tyły nart - Wspierając się na kijkach wstajemy Gdy nie możemy samodzielnie wstać (a w pobliżu nie ma nikogo), wówczas odpinamy narty (najczęściej wystarczy uwolnić górną nartę) 4. Kroki Krok zwykły (w terenie płaskim lub z bardzo małym spadkiem) w założonym śladzie wykonujemy zwykły chód a następnie poślizg wydłużając krok i fazę poślizgu na narcie wykrocznej wprowadzamy naprzemianstronny ruch ramion Stopniowo przedłużać fazę poślizgu wspomagając energiczną praca ramion Bezkrok (w terenie z bardzo małym spadkiem) w założonym śladzie wykonujemy krótkie odepchnięcia kijami stopniowo zwiększać siłę odepchnięcia przedłużając fazę poślizgu ćwiczyć zakładanie własnego śladu i wykonywać bezkrok na płaskim terenie lub na lekko wznoszącym się stoku Krok łyżwowy (w terenie płaskim lub z bardzo małym spadkiem) Odstawić dziób narty w skos do przodu Odepchnąć się energicznie z drugiej narty uzyskując poślizg na narcie wykrocznej przenieść na nią ciężar ciała Powtórzyć ruch w drugą stronę 5. Podchodzenie Schodkowanie Ustawiamy się w skos stoku (pamiętając, że linia spadku stoku nie zawsze biegnie z góry na dół np. trawers)

29 29 Pochylamy kolana do stoku, mocniej krawędziując narty (im bardziej nachylony stok tym mocniej krawędziujemy narty) Przenosimy ciężar ciała na dolną nartę, górną zaś unosimy i odstawiamy równolegle w górę stoku Ustawiamy na krawędzi górną nartę, przenosimy na nią ciężar ciała, a następnie dostawiamy dolną do układu równoległego. Jodełka - Stajemy twarzą w górę stoku, z nartami w pozycji V (im bardziej nachylony stok tym szerzej powinniśmy rozstawić dzioby nart) - Kolana skierowane do środka, tak aby narty były ustawione na wewnętrznych krawędziach (zapobiega ześlizgiwaniu się i ułatwia wykonanie kroku w górę) - Kroki wykonujemy rytmicznie, starając się cały czas kontrolować ułożenie nart (V), pomagamy sobie kijami 6. Jazda wyciągiem Wyciąg orczykowy i talerzykowy - ustawiamy się w miejscu do tego przygotowanym, dzioby nart skierowane równolegle do linii wyciągu, - kijki przekładamy do jednej ręki (tej która oddalona jest najbardziej od środka toru jazdy) - obracamy się przez wewnętrzne ramie i czekamy, aż obsługa wyciągu poda nam orczyk (czasem sami chwytamy orczyk wolną ręką) - amortyzujemy szarpnięcie poprzez nieznaczne pochylenia tułowia w przód, ugięcie nóg w stawach kolanowych - nie siadamy na orczyku (utrzymujemy pozycję wysoką, zrównoważoną i rozluźnioną) prowadzimy narty po trasie wyciągu Wyciąg krzesełkowy - ustawić się w wyznaczonym do tego miejscu - przygotować się na przyjazd krzesełka, kijki trzymamy jednorącz wysoko przed sobą - usiąść i opuścić drążek zabezpieczający

30 7. Pług 30 - w czasie jazdy nie otwierać krzesełka nie huśtać się - dojeżdżając do górnej stacji (wg oznaczeń) podnieść drążek i przygotować się do zejścia - zsiąść i odjechać poza strefę wysiadania, tak aby zostawić wolne miejsce dla kolejnych narciarzy Cel: Zjazd z kontrolowaną prędkością oraz zatrzymanie się w łagodnym terenie Sposób wykonania: jadąc w linii spadku stoku, należy rozsunąć tyły nart dzioby pozostają blisko siebie na jednej wysokości poprzez ruch kolan do wewnątrz możemy regulować zakrawędziowanie nart (delikatne zakrawędziowanie pług ślizgowy mocniejsze zakrawędziowanie pług hamujący) prędkość regulujemy poprzez rozsuwanie piętek nart (im szerzej tym wolniej) i zwiększenie zakrawędziowania narty Najczęstsze błędy: - Wyprostowane nogi w stawach kolanowych - nierównomierne obciążenie nart - odchylenie tułowia (siedzenia na tyłach) - krzyżowanie się lub rozjeżdżanie dziobów - patrzenie na narty 8. Łuki płużne Cel: Zjazd z kontrolowaną prędkością w łagodnym terenie ze zmianami kierunku jazdy Sposób wykonania (technika ślizgowa): - Jadąc pługiem w skos lub w linii spadku stoku, należy zwiększyć obciążenie i zakrawędziowanie narty zewnętrznej zamierzonego skrętu - utrzymać pozycję do przekroczenia linii spadku stoku - kończąc skręt wykonać ruch w drugą stronę

31 31 - zwracać uwagę na ślizgowe prowadzenie obu nart Najczęstsze błędy: - usztywnione nogi - zbyt mocne zakrawędziowanie - nadmierne odchylenie tułowia - nadmierne pochylenie tułowia - zbyt szeroki pług - asymetria skrętów 9. Skręt z pługu Cel: Wydłużenie promienia skrętu i zwiększenie prędkości jazdy Sposób wykonania (technika cięta): - jadąc w skos stoku na nartach równoległych, obniżamy sylwetkę - rozsuwamy piętki obu nart do układu płużnego - przesuwamy biodro nad prowadzoną płasko po śniegu nartę wewnętrzną, nieznacznie pogłębiamy ugięcie nogi wewnętrznej - spowoduje to przekrawędziowanie narty zewnętrznej, dzięki czemu zacznie ona dynamicznie skręcać - po minięciu linii spadku stoku i uzyskaniu odpowiedniego kierunku jazdy, podwyższamy pozycję i łączymy narty do układu równoległego - powtarzamy ruch w drugą stronę Najczęstsze błędy: - wyprostowana noga wewnętrzna - nadmierne odchylenie tułowia - zbyt duża prędkość - asymetria skrętów 10. Skręt z półpługu

32 32 Cel: Skrócenie fazy dojazdu do linii spadku stoku oraz kontrola prędkości podczas jazdy w średnio stromym terenie Sposób wykonania (technika ślizgowa): - Jadąc w skos stoku należy podwyższyć pozycję i odstawić piętkę górnej narty - skręt rozpoczynamy poprzez obciążenie odsuniętej narty zewnętrznej - dojeżdżając do linii spadku stoku podwyższamy pozycję i rozpoczynamy łączenie nart (ruch nartą wewnętrzną odciążoną) do układu równoległego - kontynuujemy skręt obniżając pozycję i przesuwając biodra i kolana do wewnątrz skrętu Najczęstsze błędy: - łączenie nart po przejechaniu linii spadku stoku - podwyższanie pozycji po przejechaniu linii spadku stoku - rozsuwanie piętek obu nart pozycja płużna 11. Skręt dostokowy Cel: zatrzymanie się podczas jazdy w skos stoku (dla poczatkujących) regulowanie prędkości jazdy (np. w skręcie równoległym ciętym) w nauce prowadzenia nart po łuku (faza sterowania) Sposób wykonania (technika ślizgowa): - jadąc w skos stoku lub w linii spadku stoku należy wykonać odciążenie WN (wysokonisko) i jednocześnie rotacją wprowadzić narty w skręt - kontynuować skręt przyjmując układ dostokowy - Sposób wykonania (technika cięta): - jadąc w skos stoku lub w linii spadku stoku należy przekrawędziować narty za pomocą ruchu kolan w kierunku zamierzonego skrętu oraz dociążyć narty poprzez odpowiednie prostowanie nóg 12. Skręt równoległy NW Cel: Swobodne i bezpieczne poruszanie się po stokach o zróżnicowanym nachyleniu, w różnych warunkach śniegowych i z różną prędkością

33 33 Sposób wykonania: - jadąc w skos stoku w pozycji obniżonej, przygotowujemy kijek do wbicia - wbijamy kijek i prostując nogi wykonujemy wyjście w górę (odciążenie N W) - w chwili największego odciążenia wprowadzamy narty w skręt ruchem stóp (rotacja stóp) - kontynuujemy skręt pogłębiając układ dostokowy (skierowanie kolan i bioder do środka skrętu i stopniowe obniżanie pozycji) Najczęstsze błędy: - odchylona sylwetka - zbyt małe zakrawędziowanie nart powodujące obszerny ześlizg - zbyt duże obciążenie narty wewnętrznej utrata równowagi 13. Skręt równoległy cięty Cel: Dynamiczna jazda na krawędziach z dużą prędkością na przygotowanych stokach o różnym nachyleniu Sposób wykonania: - jadąc w skos stoku w pozycji obniżonej (i lekko poszerzonej) wyregulować prędkość poprzez odpowiednie pogłębienie skrętu - wykorzystując siłę odśrodkową należy pochylić tułów w kierunku środka zamierzonego skrętu jednocześnie zmieniając krawędzie (mocno przekrawędziować narty przez dynamiczny ruch kolan do wewnątrz skrętu) Najczęstsze błędy: - odchylona sylwetka - Zbyt małe pochylenie tułowia do wewnątrz skrętu - zbyt małe zakrawędziowanie nart powodujące ześlizg - zbyt mała prędkość na początku skrętu (przeniesienie ciężaru na nogę wewnętrzną i utratę równowagi 14. Skręt równoległy o małym promieniu (śmig) Cel: Dynamiczna jazda blisko linii spadku stoku, na zboczach o średnim i dużym nachyleniu

34 34 Sposób wykonania: - jadąc w linii spadku stoku wykonujemy krótki skręt dostokowy zakończony obniżeniem sylwetki, mocnym zakrawędziowaniem obu nart i przygotowaniem kijka do wbicia - w momencie największego zakrawędziowania nart wbijamy kijek i wykonujemy wyprost nóg (odciążenie N W) i energicznym ruchem wprowadzamy narty w skręt. - narty przekraczają linię spadku stoku ruchem ślizgowym obracając się wokół dziobów - obniżamy (szybko) pozycję kontynuujemy skręt kończąc go wyraźnym zakrawędziowaniem Najczęstsze błędy: - słabe zakrawędziowanie nart pod koniec skrętu, słaba praca kolan - utrata kontroli nad prędkością, odchylenie do tyłu - brak rytmu, pozorowana praca kijów

35 35 PRZYGOTOWANIE SPRAWNOŚCIOWE NARCIARZA W CIĄGU ROKU Przygotowanie sprawnościowe obejmuje kształtowanie poszczególnych cech motorycznych: Siły Szybkości Wytrzymałości Koordynacji ruchowej Gibkości Skoczności Przygotowanie sprawnościowe narciarza obejmuje kształtowanie przede wszystkim takich cech motorycznych jak: Wytrzymałości Wytrzymałości siłowej Szybkości Koordynacji ruchowej Gibkości Wybrane aspekty treningu wytrzymałości Metodyka kształtowania wytrzymałości polega na wielokrotnym doprowadzani organizmu do optymalnego poziomu zmęczenia co przez mechanizmy adaptacyjne prowadzi do zjawiska superkompensacji i przyczynia się wraz z efektami adaptacji psychicznej do podnoszenia poziomu wytrzymałości. Skuteczność treningu zależy nie tylko od wielkości zmęczenia, lecz także od charakteru wysiłku wywołującego to zmęczenie. Do najważniejszych parametrów kształtujących wytrzymałość (specjalną) należą : Rodzaj ćwiczenia Objętość pracy Intensywność wysiłku Wymiar (czas) zadań

36 36 Czas i charakter przerw Metody pracy Metody treningu wytrzymałości Metody ciągłe nie występują przerwy wypoczynkowe, duża objętość oraz niska lub umiarkowana intensywność pracy, służą do kształtowania wytrzymałości czasu długiego, usprawniające procesy tlenowe organizmu lub wysiłku (większa intensywność), stosowane są przez pływaków, biegaczy, narciarzy i lekkoatletów, kolarz szosowych, wioślarzy specjalizujących się na średnich lub długich dystansach, służą do podnoszenia wydolności tlenowej organizmu zawodnika na początku okresu przygotowawczego. Metoda ciągła o stałej intensywności Charakteryzuje się stałą małą lub umiarkowaną intensywnością oraz stosunkowo długim czasem trwania; Długotrwały wysiłek zmusza do uruchomienia wszystkich rezerw ustroju oraz podnosi sprawność termoregulacji; Ponadto doskonali ekonomikę pracy mięśniowej i harmonizuje układ ruchu;

37 37 Metoda ciągła o zmiennej intensywności Polega na wykonywaniu długotrwałego wysiłku w trakcie którego intensywność zmianom. Intensywność oscyluje wokół poziomu względnej równowagi funkcjonalnej. Metoda o planowanej zmianie intensywności w czasie długotrwałego wysiłku o charakterze ciągłym, np. (pokonanie dystansu 5 km biegiem ciągłym przy różnych wariantach zmiany prędkości biegu) Metoda o nieplanowanej zmianie intensywności polega na zmianach szybkości i form wysiłku w zależności od ukształtowania i podłoża terenu (np. zabawy biegowe). Duża zabawa biegowa I część (20 30 minut) bieg, ćwiczenia kształtujące, ćwiczenia rozciągające, ćwiczenia koordynacyjne. II część (20 minut) bieg m (4 6 razy), przyśpieszenia m (4 6 razy), wieloskoki, ćwiczenia siłowe ze współćwiczącym. III część (15 35 minut) bieg tempowy 3 5 razy 6 minut (dla orientalisty może być cross). IV część (20 25 minut) bieg, ćwiczenia rozluźniające, trucht, marsz. Wybrane aspekty treningu wytrzymałości siłowej Siła mięśniowa jest to zdolność do pokonywania oporów zewnętrznych lub przeciwstawiania się im kosztem wysiłku mięśniowego. Wytrzymałość jest zdolnością do kontynuowania długotrwałej pracy o wymaganej intensywności, bez obniżania efektywności działań i przy zachowaniu podwyższonej odporności na zmęczenie.