Biuletyn Pośród byków i niedźwiedzi

Transkrypt

1 2013 r. 30 sierpnia 2017 r. Biuletyn Pośród byków i niedźwiedzi PUNKT WIDZENIA ZARZĄDZAJĄCYCH PORTFELAMI Z FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS W TYM NUMERZE: Artykuły w tym numerze są aktualne na dzień 30 sierpnia 2017 r. Inwestowanie u progu niepewnej drugiej połowy roku: Słabnący niepokój związany z sytuacją polityczną oraz nabierające tempa ożywienie gospodarcze w Europie przyczyniły się do wzrostów na światowych rynkach akcji w pierwszej połowie 2017 r. Cindy Sweeting i Tony Docal z zespołu Templeton Global Equity Group uważają jednak, że u progu drugiej połowy roku inwestorzy powinni zachować ostrożność wysokie wyceny akcji oraz zmieniające się kierunki polityki banków centralnych mogą wywoływać fale wzmożonej zmienności. 100 dni Macrona: dużo pracy na jesieni przed nowym prezydentem Francji: Spora część pierwszych 100 dni kadencji prezydenta Francji Emmanuela Macrona przypadła na czas wakacji dla wielu Europejczyków. W tym artykule Philippe Brugere-Trelat, wiceprezes wykonawczy we Franklin Mutual Series i zarządzający portfelami inwestycyjnymi, pisze, że ocenianie Macrona po tak krótkim czasie byłoby niesprawiedliwe. Autor uważa, że pierwszy prawdziwy test planu reform Macrona nastąpi jesienią, a Francja i Niemcy najwyraźniej zacieśniają współpracę, by zapewnić integralność Unii Europejskiej (UE) po ubiegłorocznej referendalnej decyzji Brytyjczyków o Brexicie. Reformy w Indiach nabierają tempa: Indie pod wodzą premiera Narendry Modiego weszły na drogę reform, co przyciąga uwagę inwestorów. Michael Hasenstab, CIO w zespole Templeton Global Macro, podsumowuje swoją niedawną wizytę w Indiach i omawia reformy, które jako inwestor działający na rynkach instrumentów o stałym dochodzie uważa za najbardziej interesujące. Autor sądzi, że przyszłość Indii rysuje się w jasnych barwach, a gospodarka indyjska powinna utrzymać solidny wzrost pomimo krótkoterminowych korekt. Inwestowanie u progu niepewnej drugiej połowy roku Cindy L. Sweeting, CFA Dyrektor ds. zarządzania portfelami inwestycyjnymi Templeton Global Equity Group Antonio (Tony) Docal, CFA Zastępca dyrektora ds. badań Templeton Global Equity Group Akcje światowe zanotowały solidne wzrosty w drugim kwartale, które przełożyły się na dobre wyniki za pierwszą połowę 2017 r. oraz za okres jednego roku. Akcje spółek z rynków rozwiniętych i wschodzących zyskiwały dzięki wysokim zyskom przedsiębiorstw, solidnej płynności oraz wzrostowi w większości regionów i sektorów. Z perspektywy czasu możemy powiedzieć, że rynkowe spadki po przeprowadzonym rok temu brytyjskim referendum w sprawie Brexitu w Wielkiej Brytanii wyznaczyły poziom odbicia w tym trudnym i zmiennym okresie. Ta korekta położyła także grunt pod kolejne wzrosty wpisujące się w wieloletnią hossę. U progu drugiej połowy roku rynki wykazują ostrożny lub wręcz nacechowany pewnym niepokojem optymizm. Eksperymentalna polityka pieniężna realizowana przez banki centralne na całym świecie napędza wzrosty cen akcji światowych, jednak efektem ubocznym jest niebezpieczna zależność wysokich zwrotów rynkowych od stymulacji. W rezultacie rynki akcji mogą znaleźć się w trudnej sytuacji, gdy duże banki centralne zaczną stopniowo normalizować swoją niestandardową politykę stymulacyjną. Sądzimy, że w obecnych warunkach długoterminowi inwestorzy powinni powstrzymać się przed bezkrytycznymi zakupami akcji. Nadal jednak dostrzegamy możliwości na niektórych rynkach i w niektórych sektorach na całym świecie. W takich warunkach przestrzeganie dyscypliny opartej na wartości oraz aktywne zarządzanie ryzykiem przynoszą efekty w dłuższej perspektywie. Rok spokoju w Chinach Podjęte niedawno przez chiński rząd działania zorientowane na ograniczenie wzrostu wartości zaciągniętych kredytów i stymulacji budżetowej przy jednoczesnym uniknięciu poważniejszego spadku dynamiki gospodarki są konsekwentnie realizowane.

2 Inwestowanie u progu niepewnej drugiej połowy roku ciąg dalszy Będą to prawdopodobnie dominujące tematy w okresie poprzedzającym jesienny 19. zjazd krajowy Komunistycznej Partii Chin, podczas którego prezydent Xi Jinping prawdopodobnie umocni swoją pozycję. Nie możemy jednak zignorować nierozwiązanego problemu nadmiernego obciążenia kredytowego będącego konsekwencją boomu inwestycyjnego, który doprowadził do nadwyżek zdolności produkcyjnych w przemyśle i sektorze nieruchomości. Jeżeli chińska gospodarka za bardzo wyhamuje, władze Chin prawdopodobnie wstrzymają nowe reformy i powrócą do dawnej polityki stymulowania wzrostu. Problemy Chin są doskonale znane. Generalnie unikamy zatem wrażliwego i mętnego sektora bankowego, spółek skarbu państwa oraz borykających się z nadpodażą koncernów przemysłowych. Dostrzegamy pokłady wartości wśród spółek o niedocenianym potencjale wzrostowym, przede wszystkim w sektorach związanych z ochroną zdrowia, ubezpieczeniami i technologiami informatycznymi. Atrakcyjne wydają nam się także niektóre sieci franczyzowe oferujące połączenie niskiej wyceny i solidnych przepływów wolnych środków pieniężnych. Niepewność w Stanach Zjednoczonych Pomimo niezmiennie dużej odporności gospodarki i rynków akcji w Stanach Zjednoczonych kilka kwestii budzi nasze obawy. Wiara inwestorów w zdolność prezydenta Donalda Trumpa do realizacji probiznesowej polityki najwyraźniej osłabła od czasu ubiegłorocznych wyborów. Na obecnym etapie nie mamy pewności, czy planowane przez jego administrację cięcia podatków lub wzrosty wydatków na infrastrukturę zostaną faktycznie wprowadzone odpowiednimi ustawami. Trudno także zignorować fakt, że po ośmiu latach niekonwencjonalnej stymulacji gospodarki przez Rezerwę Federalną USA (Fed) akcje amerykańskich spółek mają za sobą drugi pod względem długości okres wzrostów od czasu II wojny światowej. Uważamy, że przedstawiciele Fedu muszą zmierzyć się z wyzwaniami stojącymi na drodze do bardziej tradycyjnej i zrównoważonej polityki pieniężnej. W naszej ocenie ceny akcji spółek ze Stanów Zjednoczonych nie są niskie i nie uwzględniają w pełni rzeczywistego ryzyka politycznego i rynkowego. Dostrzegamy jednak pokłady wartości wśród wybranych spółek z sektorów technologii, finansów i ochrony zdrowia, a także z poturbowanego sektora energetycznego. Ostatni rok był trudnym okresem dla rynku ropy, a obawy związane z nadwyżkami surowca w Stanach Zjednoczonych były jednym z kilku czynników obniżających jego ceny. Wprawdzie sądzimy, że wskaźniki fundamentalne dotyczące rynku energetycznego uzasadniają obecnie cenę ropy na poziomie 50 USD za baryłkę lub wyższym, ale jednocześnie widzimy, że wzrost wydajności produkcji surowca ze złóż łupkowych w Stanach Zjednoczonych zwiększa elastyczność podaży ze strony tych producentów, co może ograniczyć poważniejsze wzrosty cen. Dlatego przypuszczamy, że ceny ropy utrzymają się w najbliższej przyszłości w ograniczonym przedziale i zamierzamy nadal poszukiwać okazji na poziomie pojedynczych spółek w warunkach spodziewanych wahań cen. Droga Europy do wzrostu Na przestrzeni ostatnich sześciu miesięcy dodatni wzrost gospodarczy, sprzyjająca polityka pieniężna oraz korzystne dla rynku wyniki wyborów tworzyły sprzyjające warunki dla rynków europejskich. Niedawno wybrany prezydent Francji Emmanuel Macron skonsolidował wpływy w parlamencie, co pozwala mieć nadzieję na probiznesowe reformy. Jego plany rozluźnienia przepisów regulujących rynek pracy oraz obniżenia podatków i wydatków dobrze wróżą, według nas, dla tego kraju oraz dla całej strefy euro. Zasadniczo gospodarka strefy euro jest na etapie szerokiego odbicia i wchodzi właśnie w wieloletni cykl wzrostowy. Europejski wzrost produktu krajowego brutto (PKB) od roku przewyższa wzrost gospodarczy w Stanach Zjednoczonych, a zyski spółek rosną coraz szybciej. Dostrzegamy także sygnały wzrostu stóp procentowych w niektórych krajach, łącznie z potencjałem do dalszego wzrostu w przyszłości. Wyższe stopy procentowe oraz rosnący popyt na kredyty w strefie euro będą szczególnie korzystne dla akcji spółek z sektora finansowego. Te czynniki, w połączeniu ze spadkiem strat z tytułu kredytów, bardziej sprzyjającymi regulacjami oraz zaostrzeniem reguł kontroli kosztów, przekładają się na wzrost prognoz zysków banków. Nadal znajdujemy atrakcyjne możliwości wśród spółek finansowych, a także w sektorach przemysłu, materiałów i energetyki. Polityczne zamieszanie w Wielkiej Brytanii Wielka Brytania boryka się z większymi problemami niż reszta Europy. Najnowszym odcinkiem serialu pt. Brexit był poważny błąd brytyjskiej premier Theresy May w przedwyborczych kalkulacjach. Po zwołaniu przedterminowych wyborów May zmarnotrawiła parlamentarną większość Partii Konserwatywnej i tchnęła nowe życie w opozycję. Pomimo uzasadnionych obaw wokół sytuacji makroekonomicznej w Wielkiej Brytanii dostrzegamy pokłady wartości w niektórych brytyjskich spółkach. Poza kilkoma wyjątkami preferujemy przede wszystkim koncerny międzynarodowe, które generują dużą część przychodów na rynkach zagranicznych. Tego typu spółki zarejestrowane w Wielkiej Brytanii powinny mieć mniejszą ekspozycję na krajowe trudności ekonomiczne. Pomimo medialnego zamieszania wokół sytuacji politycznej oraz rzeczywistych zagrożeń dla krajowej gospodarki sądzimy, że Wielka Brytania nadal ma względnie atrakcyjny rynek akcji. Akcje spółek brytyjskich (reprezentowane przez indeks FTSE 100 Index) oferują najwyższe dochody z dywidendy na tle wszystkich dużych regionów gospodarczych ogółem (reprezentowanych przez indeks MSCI World Index). 1 Wyceny rynkowe w Wielkiej Brytanii w stosunku do reszty świata są najniższe od 15 lat. 2 Co więcej, spółki ujęte w indeksie FTSE 100 Index, które generują ponad 70% swoich przychodów na rynkach zagranicznych, mogą skorzystać na osłabieniu funta. Biuletyn Pośród byków i niedźwiedzi 2

3 Inwestowanie u progu niepewnej drugiej połowy roku ciąg dalszy Możliwości na rynkach wschodzących Wyceny na rynkach wschodzących wydają się atrakcyjne na tle rynków rozwiniętych na podstawie kilku wskaźników 3, jednak my nadal uważnie selekcjonujemy akcje, w które inwestujemy. Osłabienie dynamiki cyklu technologicznego w Azji, spadek globalnej wymiany handlowej czy znaczące spowolnienie chińskiej gospodarki mogą odbić się niekorzystnie na stopach zwrotu z rynków akcji. Załamanie cen surowców i spadek płynności dolara amerykańskiego wraz ze zmniejszaniem bilansu przez Fed to dwa dodatkowe czynniki ryzyka, które mogą mieć negatywny wpływ na akcje spółek z rynków wschodzących. Większość atrakcyjnych okazji na rynkach wschodzących znajdujemy w Azji, gdzie obserwujemy powolną poprawę w obszarze ładu korporacyjnego. Zarządy bardziej angażują się w działania na rzecz akcjonariuszy mniejszościowych i zagranicznych. Uważamy, że sytuacja w takich obszarach, jak transparentność, płynność i dostęp do rynku, rozwija się we właściwym kierunku. W tym samym kierunku zmierza także Japonia, ale bodaj najlepszym przykładem poprawy poziomu ładu korporacyjnego i reform wśród azjatyckich rynków wschodzących jest, według nas, Korea Południowa. Sądzimy, że nowo wybrany prezydent Moon Jae-in prawdopodobnie uruchomi stymulację budżetową, podejmie działania w kierunku zmiany mętnych i noszących znamiona nieuczciwej konkurencji praktyk potężnych koncernów zwanych czebolami oraz zacznie normalizować relacje gospodarcze z Chinami. Krajowy sektor bankowy ma szansę skorzystać na tej politycznej stabilizacji, podobnie jak na wzroście gospodarczym i wyższych stopach procentowych. Pomimo sprzyjających trendów wyceny akcji banków południowokoreańskich wciąż nie są wygórowane. Podsumowanie W naszej ocenie największe znaczenie dla stóp zwrotu z rynków akcji będą miały w przyszłości dane o zyskach spółek i przepływach pieniężnych. Nadal intensywnie koncentrujemy się na trendach w biznesie oraz fundamentach spółek. Uważamy, że w drugiej połowie roku rynki wciąż będą musiały obserwować politykę banków centralnych. W ciągu kilku ostatnich tygodni nabieraliśmy coraz większej pewności, że wiele banków centralnych na świecie rozważa ograniczanie nadzwyczajnej stymulacji pieniężnej, która wspierała ceny aktywów po światowym kryzysie finansowym. Jako inwestorzy koncentrujący się na czynnikach fundamentalnych cieszymy się na myśl o normalizacji polityki pieniężnej. Niezależnie od powyższego inwestorzy powinni jednak przygotować się na wzmożoną zmienność po tym wyjątkowo spokojnym okresie na światowych rynkach finansowych. Najbardziej interesują nas akcje, które obecnie wydają się niedowartościowane w stosunku do długoterminowych wskaźników fundamentalnych, a także akcje o przeciwcyklicznym lub kontrariańskim defensywnym profilu na wypadek, gdyby hossa zasilana paliwem pochodzącym z banków centralnych, której liderem są Stany Zjednoczone, ostatecznie straciła dynamikę. 100 dni Macrona: dużo pracy na jesieni przed nowym prezydentem Francji Philippe Brugere-Trelat Wiceprezes wykonawczy, Zarządzający portfelami inwestycyjnymi Franklin Mutual Series Zaprzysiężony 14 maja francuski prezydent Emmanuel Macron zobowiązał się do rozluźnienia prawa pracy oraz redukcji podatków i wydatków dzień jego kadencji przypadł 22 sierpnia, czyli w czasie, gdy wielu Europejczyków wracało z letnich wakacji. Trudno jest ocenić skuteczność prezydenta na podstawie tak krótkiego okresu urzędowania, ale jednym z najważniejszych wydarzeń w tym czasie było zwycięstwo partii Macrona w wyborach parlamentarnych. W mojej ocenie nikt nie spodziewał się, że jego ugrupowanie o nazwie La République En Marche! (LREM) w sojuszu z Ruchem Demokratycznym zapewni sobie solidną większość 350 spośród 577 mandatów w parlamencie. Choć sondaże sygnalizują spadek poparcia dla Macrona od czasu wyborów, nie sądzę, by był to powód do niepokoju. Wahania sondażowej popularności są, według mnie, naturalnym zjawiskiem, szczególnie po potężnej fali nadziei, która zapewniła Macronowi wyborcze zwycięstwo. Dziś ta nadzieja zderza się z bezlitosną rzeczywistością. Biuletyn Pośród byków i niedźwiedzi 3

4 100 dni Macrona: dużo pracy na jesieni przed nowym prezydentem Francji ciąg dalszy Uważam, że Macron ma teraz niezbędne środki, by zrealizować najważniejsze elementy swojego planu reform. Od czasu czerwcowych wyborów Macron i członkowie jego rządu ciężko pracują nad propozycjami reform rynku pracy, zoptymalizowania francuskiego budżetu i wspierania spójności UE. Według mnie jest jeszcze za wcześnie na ocenę skuteczności Macrona, zanim prezydent przedstawi we wrześniu swój plan działania. Uważam, że zbliżające się negocjacje pomiędzy Macronem a francuskimi związkami zawodowymi będą prawdziwym papierkiem lakmusowym dla jego prezydentury. Związki zawodowe we Francji od dawna mają spore wpływy polityczne i we wrześniu prawdopodobnie dadzą sygnał do protestów, które będą szeroko omawiane w mediach i mogą zaniepokoić część francuskiego elektoratu. Jeżeli Macronowi uda się przeprowadzić reformy rynku pracy, okaże się liderem, który potrafi realizować swoje plany zarówno we Francji, jak i w całej UE. Zwycięstwo na tym polu zapewniłoby mu, w szczególności, wiarygodność w oczach niemieckiej kanclerz Angeli Merkel. Sądzę, że bliska współpraca pomiędzy francuskim prezydentem Macronem i niemiecką kanclerz Merkel okaże się bardzo korzystna dla przyszłości UE, szczególnie w czasie negocjacji warunków Brexitu. Gospodarki UE czekają na silniejsze przywództwo, a Niemcy i Francja mogą je zapewnić. Uważam, że realna współpraca pomiędzy Francją a Niemcami może być kluczowym czynnikiem napędzającym gospodarkę UE. Możemy to dostrzec, na przykład, w sektorze finansowym, w obronności czy też w infrastrukturze, a korzystne efekty będą, według mnie, odczuwalne w gospodarce i na rynku akcji. Ta dynamika zacznie narastać, gdy Macron udowodni, że jest w stanie zrealizować długo oczekiwane reformy na francuskim rynku pracy. Media, podobnie jak wszyscy pozostali, z niecierpliwością czekają na to, czy Macron spełni pokładane w nim oczekiwania. Mam wszelkie powody, by przypuszczać, że tak właśnie będzie. Prezydent ma poparcie zarówno parlamentu, jak i obywateli Francji. Uważam, że Macron prezentuje bardzo proeuropejskie nastawienie. Myślę, że pierwsze działania, jakie prezydent podejmie w ciągu najbliższych trzech miesięcy, będą zorientowane na wspieranie większego zjednoczenia Europy. Niemniej jednak Macron musi przede wszystkim zapracować na wiarygodność. Reformy w Indiach nabierają tempa Dr Michael Hasenstab Wiceprezes wykonawczy, Zarządzający portfelami inwestycyjnymi, CIO Templeton Global Macro W podróż do Indii udaliśmy się na początku lata był to dobry moment na wizytę w tym kraju. W ostatnich latach w Indiach rozpoczęto ambitne reformy z inicjatywy premiera Narendy Modiego, który objął urząd w maju 2014 r. Za rządów Modiego indyjska gospodarka najwyraźniej nabrała wiatru w żagle; tempo wzrostu rocznego PKB poszło w górę z 5,5% w 2013 r., tj. przed nominacją Modiego na stanowisko premiera, do 7,5% w 2015 r. i 8,0% w 2016 r. 4 To tempo wzrostu było najwyższe wśród wszystkich największych światowych gospodarek i przyciągnęło duże ilości zagranicznego kapitału w ostatnich kwartałach. Teraz dotarliśmy jednak do ważnego punktu zwrotnego podczas rządów Modiego rok 2017 przyniósł lekką stabilizację tempa wzrostu (roczna stopa wzrostu szacowana jest na 7,1% 5 ), a niektóre działania reformatorskie są źródłem pewnych krótkoterminowych trudności. Niektórzy uczestnicy rynku wydają się zaniepokojeni, ale tymczasowy niekorzystny wpływ na wzrost to często nieunikniona konsekwencja stosowania właściwych rozwiązań długoterminowych. Gospodarcza przyszłość Indii raczej będzie zależała nie od wzrostu gospodarczego w najbliższych kilku kwartałach, ale od zdolności Modiego do przeprowadzenia długofalowych transformacyjnych reform, których Indie potrzebują, a także od ewentualnego znaczącego powiększenia potencjału ekonomicznego kraju. Uważamy, że władze Indii potrafią te cele osiągnąć. Już wprowadzono nowe prawo upadłościowe (w maju 2016 r.), które ma pomóc w egzekwowaniu umów i ostatecznie zwiększyć akcję kredytową poprzez poprawę nastrojów w systemie finansowym. Duże zmiany następują także w kodeksie podatkowym; w lipcu 2017 r. wprowadzono podatek od towarów i usług, który ma być lekarstwem na złożoność i niedoskonałości krajowego systemu podatkowego. Biuletyn Pośród byków i niedźwiedzi 4

5 Reformy w Indiach nabierają tempa ciąg dalszy Ponadto w listopadzie 2016 r. rząd wprowadził w życie odważny plan wyciągnięcia pieniędzy z szarej strefy do oficjalnej gospodarki poprzez demonetyzację 86% środków płatniczych będących w obiegu. Dla Indii są to ważne i bezprecedensowe reformy strukturalne rząd Modiego osiąga postępy na tych polach polityki gospodarczej, które przez dziesięciolecia były zaniedbywane przez poprzednie rządy. Z makroekonomicznego punktu widzenia rządy Modiego przyniosły bardzo potrzebną stabilizację. Bank Rezerw Indii utrzymuje, według nas, odpowiedzialną politykę pieniężną, opierając się na zakładanych celach inflacyjnych, by przerywać okresy wysokiej inflacji, które mogłyby zdestabilizować gospodarkę. Inflacja w Indiach spadła z ponad 10% w 2013 r. do poziomu niższego niż 2% rok do roku w 2017 r. 6 Rząd wykonuje także dobrą pracę na polu polityki budżetowej, w odpowiedzialny sposób zarządzając budżetem. Saldo rachunku obrotów bieżących znacząco się poprawiło w porównaniu z dużym deficytem notowanym w 2013 r. Zasadniczo uważamy, że Indie są we względnie dobrej kondycji makroekonomicznej. Niemniej jednak to, co jest dobre dla zdrowia na dłuższą metę, bywa gorzką pigułką w krótkiej perspektywie. Wiarygodny bank centralny może być zmuszony do utrzymywania stóp procentowych na wyższym poziomie, a rząd czasem musi ograniczyć wydatki, by utrzymać dyscyplinę budżetową takie działania mogą chwilowo nieco stłumić wzrost gospodarczy, ale jednocześnie wzmacniają kondycję gospodarki w dłuższej perspektywie. Możemy się spodziewać pewnego spadku dynamiki indyjskiej gospodarki w perspektywie najbliższego roku, ale inwestorzy powinni zrozumieć, że będzie to oznaczało umiarkowanie wzrostu najszybciej rosnącej dużej gospodarki na świecie, a nie recesję czy wypadnięcie z torów. Indie na nowo planują swoją ekonomiczną przyszłość, a te bieżące korekty mogą odblokować potężny potencjał gospodarczy w najbliższych dziesięcioleciach. Nasze prognozy dla Indii generalnie wciąż są optymistyczne pomimo pewnych wyzwań krótkoterminowych. W kolejnych latach rząd może wykonać jeszcze kilka dalszych kroków w kierunku zmiany perspektyw rysujących się przed indyjską gospodarką w nadchodzących dekadach. Duże znaczenie będą miały próby rozwiązania problemu aktywów zagrożonych nagromadzonych w sektorze bankowym oraz poprawy nastrojów w całym systemie finansowym. Pewne kwestie wymagające naprawy można znaleźć także na rynku gruntów i rynku pracy oraz w sektorze infrastruktury, usług komunalnych i transportu te obszary skorzystałyby na kompleksowych reformach. Niemniej jednak, jako inwestorzy działający na rynkach instrumentów o stałym dochodzie, uważamy, że to dobry czas dla Indii: kraj ten ma rząd prowadzący konserwatywną politykę budżetową, umiarkowanie dynamiczną, ale generalnie odporną gospodarkę oraz bank centralny, który obniża inflację i utrzymuje stopy procentowe na odpowiednich poziomach. Warunki na rynku obligacji są korzystne, a na indyjskich rynkach walutowych nadal dostrzegamy atrakcyjne wyceny. Generalnie z optymizmem podchodzimy do reform Modiego i w przyszłości spodziewamy się w Indiach coraz większego potencjału gospodarczego. Jakie jest ryzyko? Wszelkie inwestycje wiążą się z ryzykiem, włącznie z ryzykiem utraty zainwestowanego kapitału. Wartość inwestycji może rosnąć lub spadać i istnieje ryzyko utraty części zainwestowanych środków. Ceny akcji podlegają wahaniom (często nagłym i gwałtownym) wywoływanym przez czynniki dotyczące poszczególnych spółek, branż czy sektorów lub ogólne warunki panujące na rynkach. Wycena papierów selekcjonowanych według kryterium ukrytej wartości może nie rosnąć tak bardzo, jak oczekujemy, lub może wręcz spadać. W zależności od tymczasowej koncentracji portfela na wybranych krajach, regionach, branżach, sektorach czy typach inwestycji portfel może być narażony na wyższe ryzyko niekorzystnych wydarzeń dotyczących tych obszarów większego zaangażowania w porównaniu z portfelem utrzymującym ekspozycję na szersze spektrum krajów, regionów, branż, sektorów czy typów inwestycji. Inwestowanie w instrumenty zagraniczne wiąże się ze szczególnym ryzykiem, np. dotyczącym wahań kursów wymiany walut, niestabilności gospodarczej czy zmian na arenie politycznej. Inwestycje na rynkach wschodzących obarczone są większym ryzykiem wynikającym z powyższych czynników, oprócz typowych dla nich ryzyk związanych z względnie niewielkimi rozmiarami, mniejszą płynnością i brakiem odpowiednich ram prawnych, politycznych, biznesowych i społecznych dla rynków akcji. Ceny obligacji generalnie poruszają się w kierunku przeciwnym do kierunku zmian stóp procentowych. Gdy zatem rynkowe ceny obligacji utrzymywanych w portfelu będą korygowane pod wpływem podwyżek stóp procentowych, wartość portfela może pójść w dół. Biuletyn Pośród byków i niedźwiedzi 5

6 INFORMACJA NATURY PRAWNEJ Niniejszy materiał ma charakter ogólny, a zawarte w nim treści nie powinny być traktowane jako indywidualne porady lub rekomendacje inwestycyjne dotyczące kupna, sprzedaży lub utrzymania jakichkolwiek inwestycji lub przyjęcia jakiejkolwiek strategii inwestycyjnej. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mają charakteru porad prawnych ani podatkowych. Poglądy wyrażone w niniejszym materiale odzwierciedlają punkt widzenia zarządzającego inwestycjami, a wszelkie komentarze, opinie i analizy są w pełni aktualne wyłącznie w dniu ich publikacji i mogą ulec zmianie bez odrębnego powiadomienia. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie stanowią kompletnej analizy wszystkich istotnych faktów dotyczących jakiegokolwiek kraju, regionu czy rynku. Wszelkie inwestycje wiążą się z ryzykiem, włącznie z ryzykiem utraty zainwestowanego kapitału. Dane pochodzące z zewnętrznych źródeł mogły zostać wykorzystane na potrzeby opracowania niniejszego materiału. Takie dane nie zostały odrębnie zweryfikowane, potwierdzone ani poddane kontroli przez Franklin Templeton Investments ( FTI ). FTI nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek straty wynikające z wykorzystania jakichkolwiek informacji zawartych w niniejszym materiale; inwestor może opierać swoje decyzje na przedstawionych tutaj opiniach lub wynikach analiz wyłącznie na własne ryzyko. Produkty, usługi i informacje mogą nie być dostępne pod niektórymi jurysdykcjami i są oferowane poza Stanami Zjednoczonymi przez inne podmioty powiązane z FTI i/lub przez dystrybutorów, w zależności od lokalnie obowiązujących przepisów. Aby dowiedzieć się, czy dane produkty i usługi są dostępne pod określoną jurysdykcją, należy skonsultować się z profesjonalnym doradcą finansowym. Australia: wydane przez Franklin Templeton Investments Australia Limited (ABN ) (australijskiego dostawcę usług finansowych posiadającego licencję nr ), Level 19, 101 Collins Street, Melbourne, Victoria, Austria/Niemcy: wydane przez Franklin Templeton Investment Services GmbH, Mainzer Landstraße 16, D Frankfurt nad Menem, Niemcy. Dopuszczone do użytku w Niemczech przez IHK Frankfurt M., Reg. no. D-F-125-TMX1-08. Kanada: wydane przez Franklin Templeton Investments Corp., 5000 Yonge Street, Suite 900 Toronto, ON, M2N 0A7, faks: (416) , (800) , Dubaj: wydane przez Franklin Templeton Investments (ME) Limited, podmiot działający na podstawie licencji i pod nadzorem Urzędu Regulacji Rynków Finansowych w Dubaju. Oddział w Dubaju: Franklin Templeton Investments, The Gate, East Wing, Level 2, Dubai International Financial Centre, P.O. Box , Dubaj, ZEA, tel.: , faks: Francja: wydane przez Franklin Templeton France S.A., 20 rue de la Paix, Paryż, Francja. Hongkong: wydane przez Franklin Templeton Investments (Asia) Limited, 17/F, Chater House, 8 Connaught Road Central, Hongkong. Włochy: wydane przez Franklin Templeton International Services S.à.r.l. oddział we Włoszech, Corso Italia, 1 Mediolan, 20122, Włochy. Japonia: wydane przez Franklin Templeton Investments Japan Limited. Korea Południowa: wydane przez Franklin Templeton Investment Trust Management Co., Ltd., 3rd fl., CCMM Building, 12 Youido-Dong, Youngdungpo-Gu, Seul, Korea Luksemburg/Beneluks: wydane przez Franklin Templeton International Services S.à r.l. podlegającą nadzorowi Commission de Surveillance du Secteur Financier 8A, rue Albert Borschette, L-1246 Luksemburg Tel.: Faks: Malezja: wydane przez Franklin Templeton Asset Management (Malaysia) Sdn. Bhd. & Franklin Templeton GSC Asset Management Sdn. Bhd. Polska: wydane przez Templeton Asset Management (Poland) TFI S.A., Rondo ONZ 1; Warszawa. Rumunia: wydane przez oddział Franklin Templeton Investment Management Limited w Bukareszcie, Buzesti Street, Premium Point, 7th-8th Floor, Bukareszt 1, Rumunia. Podmiot zarejestrowany w rumuńskim Urzędzie Nadzoru Finansowego pod numerem PJM01SFIM/400005/ oraz notyfikowany i regulowany w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (FCA). Singapur: wydane przez Templeton Asset Management Ltd. Registration No. (UEN) E, 7 Temasek Boulevard, #38-03 Suntec Tower One, , Singapur. Hiszpania: wydane przez oddział Franklin Templeton Investment Management w Madrycie, profesjonalny podmiot działający w sektorze finansowym pod nadzorem CNMV, José Ortega y Gasset 29, Madryt. Republika Południowej Afryki: wydane przez Franklin Templeton Investments SA (PTY) Ltd., licencjonowanego dostawcę usług finansowych. Tel.: +27 (21) , faks: +27 (21) Szwajcaria: wydane przez Franklin Templeton Switzerland Ltd, Stockerstrasse 38, CH Zurych. Wielka Brytania: wydane przez Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML) z siedzibą pod adresem: Cannon Place, 78 Cannon Street, Londyn EC4N 6HL. Podmiot notyfikowany i regulowany w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA). Region krajów skandynawskich: wydane przez Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML), oddział w Szwecji, Blasieholmsgatan 5, SE Sztokholm, Szwecja. Tel.: +46 (0) , faks: +46 (0) FTIML jest podmiotem notyfikowanym i regulowanym w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA) oraz ma pozwolenia wydane przez określone organy regulacyjne na prowadzenie działalności inwestycyjnej w Danii, Szwecji, Norwegii i Finlandii. Ameryki: w USA niniejsza publikacja udostępniana jest wyłącznie pośrednikom finansowym przez Templeton/Franklin Investment Services, 100 Fountain Parkway, St. Petersburg, Florida Tel.: (800) (połączenie bezpłatne w USA), (877) (połączenie bezpłatne w Kanadzie), faks: (727) Inwestycje nie mają ubezpieczenia FDIC, mogą tracić na wartości i nie są objęte gwarancjami bankowymi. Dystrybucja poza USA może być prowadzona przez Templeton Global Advisors Limited lub innych dystrybutorów, pośredników, sprzedawców lub profesjonalnych inwestorów, którym Templeton Global Advisors Limited powierzy dystrybucję tytułów uczestnictwa funduszy Franklin Templeton pod niektórymi jurysdykcjami. Niniejszy materiał nie stanowi oferty sprzedaży ani zachęty do składania oferty kupna papierów wartościowych pod jakąkolwiek jurysdykcją, pod którą byłoby to niezgodne z obowiązującym prawem. CFA i Chartered Financial Analyst to zastrzeżone znaki handlowe stanowiące własność CFA Institute. 1. Źródło: JP Morgan Global Equity Research, Equity Strategy: July Chartbook ( Strategia akcyjna: dane na lipiec ). Akcje spółek z Wielkiej Brytanii są reprezentowane przez indeks FTSE 100 Index. Indeksy nie są zarządzane, a bezpośrednia inwestycja w indeks nie jest możliwa. Indeksy nie uwzględniają opłat, kosztów ani obciążeń naliczanych przy sprzedaży. Wyniki historyczne nie wskazują ani nie gwarantują wyników przyszłych. 2. Ibid. 3. Rynki wschodzące są reprezentowane przez indeks MSCI Emerging Markets Index. Rynki rozwinięte reprezentowane są przez indeks MSCI World Index. Indeksy nie są zarządzane, a bezpośrednia inwestycja w indeks nie jest możliwa. Indeksy nie uwzględniają opłat, kosztów ani obciążeń naliczanych przy sprzedaży. 4. Źródła: Centralny Urząd Statystyczny Indii, Bloomberg. Roczny PKB Indii (przy założeniu stałych cen z lat , r/r) 5. Źródło: Centralny Urząd Statystyczny Indii, Bloomberg. Realizacja jakichkolwiek prognoz, założeń lub szacunków nie jest w żaden sposób gwarantowana. 6. Źródło: Centralny Urząd Statystyczny Indii. Całkowity wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) w Indiach (r/r). Ważne uwagi i warunki dotyczące podmiotów dostarczających dane można znaleźć na stronie Franklin Templeton Investments. Wszelkie prawa zastrzeżone. 8/17