Systemy Opieki Zdrowotnej w Świecie organizacja i finansowanie

Transkrypt

1 Systemy Opieki Zdrowotnej w Świecie organizacja i finansowanie Prof dr hab. n. med. Andrzej Wojtczak

2 System Ochrony Zdrowia Uporządkowany zbiór zasobów tworzących zorganizowaną całość, odpowiednio finansowaną i zarządzaną mająca na celu zapewnienie opieki medycznej oraz poprawę stanu zdrowia społeczeństwa

3 Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej

4 Ochrona Zdrowia wszystkie działania mające na celu ochronę i umacnianie zdrowia całego społeczeństwa oraz opieką medyczną Sanatoria Szczepionki i surowice Edukacja zdrowotne Apteki Zapobieganie chorobom Ksztalcenie personelu Ochrona zdrowia Sluzby epidemiologiczne Instytuty i Akademie Szpitale i przychodnie Badania naukowe Medycyna pracy Higiena szkolna

5 System Ochrony Zdrowia Opieka Medyczna Z Zdrowie Publiczne

6 Opieka Zdrowotna (Health Care)-rozpoznawanie i leczenie, a także zapobieganie i edukacja zdrowotna pacjenta i rodziny w środowisku zamieszkania, pracy i nauki; Zdrowie Publiczne (Public Health)- zapobiega nie przedwczesnym zgonom i zachorowaniom oraz działania prozdrowotne ukierunkowane na populację z aktywnym udziałem ludzi i sektorów społeczno-gospodarczych, samorządów terytorialnych i władz państwowych a finansowane ze środków publicznych;

7 ZDROWIE wynik działań wielu sektorów Warunki Mieszkaniowe Warunki Pracy i Zarobki Żywność i Odżywianie Warunki Sanitarne Środowiska ZDROWIE Oświata i Edukacja Zabezpieczenie Socjalne Medycyna Lecznicza Kultura i Wypoczynek Środowisko fizyczne i psycho-społeczne

8 Systemy Opieki Zdrowotnej Polityka zdrowotna Finansowanie systemu Organizacja Wartości wyznawane

9 Polityka zdrowotna Celowa działalność państwa ukierunkowana na problemy zdrowia społeczeństwa, organizację i funkcjonowanie systemu opieki zdrowotnej i jej programów

10 Polityka zdrowotna Wyznaczniki polityki zdrowotnej krajów Europy: Światowa Organizacja Zdrowia 1948 Strategia Zdrowie dla Wszystkich Konferencja ŚOZ w Alma Ata Karta Konferencji w Ljublianie Strategia Zdrowie w XXI wieku 1998 Strategia Zdrowia 2020 Malta 2012 EU Traktat Maastricht Europejska Strategia Zdrowia 2007 Narodowy Program Zdrowia

11 Podstawowe Zadania Strategii Zdrowie dla Wszystkich Zapobieganie przedwczesnym zachorowaniom i zgonom, Promocja prozdrowotnych stylów życia, Zapewnienie opieki zdrowotnej odpowiedniej jakości, akceptowanej i dostępnej dla wszystkich obywateli;

12 Finansowanie Systemu Opieki Zdrowotnej Sposób finansowania określa charakter syste mu opieki zdrowotnej, Pieniądze zawsze płyną z kieszeni obywateli, Podatki ogólne budżet, Obowiązkowe ubezpieczenia podatek celowy wyższe dochody wyższy podatek Dobrowolne ubezpieczenia prywatne w zależ - ności od zakresu

13 Wartości Systemów Europejskich Równość w dostępie do zdrowia, Solidaryzm, Godność ludzka i prawa pacjenta, Wysoka etyka zawodowa,

14 Problemy Opieki Zdrowotnej Postępy wiedzy i technologii medycznych, Wzrost kosztów świadczeń leczniczych (starzenie społeczeństw, koszt technologii, leków, brak standardów) Ograniczenia dostępu do świadczeń zdrowotnych (kolejki, limity, dodatkowe opłaty), Brak bezpieczeństwa zdrowotnego ludzi, Niezadawalająca jakość świadczeń (wzrost liczby procesów i iatrogenia)

15 Podstawy Koncepcyjne Systemów Opieki Zdrowotnej Dostęp do systemu opieki zdrowotnej zależny od woli i możliwości jednostki do płacenia - ability- to-pay principle ; (konserwatywno-liberalny, wolno-rynkowy USA, Szwajcaria), Dostęp do systemu opieki zdrowotnej prawem jednostki zależnym od potrzeb zdrowotnych- benefit principle (egalitarny, solidarystyczny ŚOZ, Unia Europejska),

16 Modele Systemów Opieki Zdrowotnej Model Bismarck a system ubezpieczeń chorobowych 1881; reforma w 1924; Model Beveridge a system budżetowy ; wprowadzony przez Bevan a w 1948; Model Siemaszko system państwowy centralnie planowany i finansowany (1920), Model Skandynawski samorządowobudżetowy

17 Model Bismarck a Finansowanie oparte o składki placone obowiązkowo przez pracodawcow i pracownikow, Uzupełniajace dotacje panstwa, Zarzadzanie przez niezalezne od rzadu instytucje typu kas chorych, Kontraktowanie swiadczen

18 Cechy Modelu Ubezpieczeniowego typu Bismarck a Powszechna dostępność i bezpłatność, Pluralizm funduszy ubezpieczeniowych (kasy chorych, towarzystwa ubezpieczeniowe) Nadzór państwa Składka wnoszona przez pracobiorców i pracodawców, Współpłacenie za określone usługi, Ubezpieczenia alternatywne i dodatkowe Rozliczenia poza pacjentem, lub z jego udziałem Pluralizm własnościowy placówek leczniczych,

19 Współpłacenie we Francji Opłata za świadczenia i potem zwrot 70% kosztów, Porada u lekarza ogólnego 20 euro Porada u specjalisty - 27 euro Leki - zwrot 15, 35, 60, lub 100% Niektóre leki pełnopłatne

20 Współpłacenie w Niemczech Pierwsza wizyta w kwartale Pierwsza wizyta u stomatologa Wizyta u specjalisty bez skierowania Za dzień pobytu w szpitalu do 28 dni Za dzień rehabilitacji 10 % ceny różowej recepty (5-10) Opłata = 10 euro

21 Model Beveridge a Finansowanie przez budżet państwa z podatków ogólnych, Pełna kontrola systemu przez rząd i jego agendy, Pełna dostępność dla wszystkich obywateli, Personel opłacany wg. pensji lub liczby podopiecznych, Udział pacjentów w kosztach, Udział sektora prywatnego,

22 Narodowa Służba Zdrowia w Wielkiej Brytanii model Beveridge a Powszechna dostępność do bezpłatnej opieki lekarskiej, Finansowanie: - budżet państwa w 84% - składki na podatek zdrowotny -16% - Współpłacenie (ryczałt za leki, usługi dentystyczna) Własność: - państwowa własność szpitali pensje, F- F- S (15 Reg. Zarz. Szpitali + Zarz. Szpitali Klinicznych), - prywatni lekarze rodzinni kontrakty Samorządowa służba zdrowia usługi środowiskowe przez specjalistów medycyny środowiskowej / zdrowia publicznego, pielęgniarki i położne Sektor prywatny ok. 10% popul. ubezpiecz. prywatnie

23 Model Siemaszko Finansowanie przez budzet panstwa Pelna kontrola systemu przez rzad Zapewnienie pelnej dostepnosci Zatrudnienie personelu przez panstwo i oplacanie wg. tabeli plac

24 Model Skandynawski Powszechny dostęp do bezpłatnego systemu opieki zdrowotnej, Publiczne obowiązkowe ubezpieczenia zdrowotne, Źródła finansowania: - publiczne ubezpieczenia zdrowotne, - budżet samorządów lokalnych, - rządowe dotacje wyrównawcze, - ograniczone współpłacenie przez pacjentów, Własność - samorządowa własność dominuje, - państwowe instytuty i szpitale centralne, - prywatna własność prawie nie istnieje,

25 Współpłacenie w Szwecji Porada lekarza ogólnego Kr Porada lekarza specjalisty Kr Dzien pobyty w szpitalu Kr Leki płatne do 1800 Kr / rok Leki bezpłatne do 20 r. życia

26 Współpłacenie w Norwegii Wizyta u lekarza rodzinnego 125 Kr Wizyta u specjalisty 256 Kr Leczenie stomatogiczne 100% Dopłaty do leków: recepta biała 100% recepta niebieska 35%

27 Współpłacenie w Czechach Wizyta u lekarza - 30 koron Dzień pobytu w szpitalu - 60 koron Wizyta domowa - 90 koron Za każdy lek refundowany na recepcie - 30 koron

28 Model Prywatnych Ubezpieczeń i Usług Zdrowotnych Dostępny tylko dla ubezpieczonych, Prywatne ubezpieczenia zakres zgodnie z kontraktem (indywidualne lub grupowe), Pluralizm własnościowy placówek leczniczych, Konsorcja ubezpieczeniowo-lecznicze np. typu HMO, Prywatni usługodawcy zatrudnieni lub na własnym rozrachunku,

29 Opieka Zdrowotna w Stanach Zjednoczonych Instytucje rządowe (federalne) - Zespół Narodowych Instytutów Zdrowia - NIH- Bethesda MD, Centrum -Zwalczania i Zapobiegania Chorobom Zakaźnym CDC & P - Atlanta, Administracja ds. Żywności i Leków FDA Bethesda, Szpitale Armii, Marynarki Wojennej, Administracji Weteranów (VA), Instytucje Stanowe - Szpitale Uniwersyteckie stanowe i prywatne, - Szpitale specjalistyczne stanowe i prywatne Sieć placówek opieki zdrowotnej prywatne, fundacji, kongregacji religijnych, gmin wyznaniowych, instytucji charytatywnych, for-profit i non- for-profit ; otwarte, Podstawowa Opieka Zdrowotna praktyki solo, prak tyki grupowe, przychodnie specjalistyczne,

30 Opieka Zdrowotna w Stanach Zjednoczonych Finansowanie Prywatne ubezpieczenia chorobowe, - bez pułapu cen, - wg pułapu cen regulowanych (BCBS) Prywatne ubezpieczenia realizowane w sieciach Kierowanej Opieki Zdrowotnej (HMO, PPO, IPA); Publiczne ubezpieczenia federalne - Medicare -osoby w wieku emerytalnym (1964) - Medicaid osoby uznane za ubogie (1964), - SHIP stanowe ubezpieczenie dzieci, Nieubezpieczeni różne źródła

31 Zadania Kierowanej Opieki Zdrowotnej Uczynienie świadczeń zdrowotnych bardziej efektywnymi w stosunku do ich kosztów, Zachowanie jakości świadczeń ich dostępności, Poprawa zarobków personelu medycznego, Wspieranie zapobiegania chorobom i promocji zdrowia,

32 Ewolucja Kierowanej Opieki Zdrowotnej Kontrola wolumenu świadczeń i ich rodzaju, Zachęty finansowe dla świadczeniodawców za ograniczanie ilości świadczeń, Przesunięcie uwagi lekarzy z potrzeb pacjentów na wymogi ubezpieczycieli, Obniżenie autorytetu i powagi lekarzy na korzyść ubezpieczycieli, Stały wzrost liczby ubezpieczycieli typu for-profit,

33 Formy Kierowanej Opieki Zdrowotnej Health Maintenance Organization HMO Organizacja Zapewnienia Zdrowia - łączy funkcje ubezpieczyciela i świadczeniodawcy ; Preferred Providers Organization PPO Organizacja Preferowanych Usługodawców - pacjent ma prawo wyboru; Independent Practice Associations IPA Stowarzyszenie Niezależnych Praktyk płatnik kieruje pacjenta do lekarzy zorganizowanych w praktyki w oparciu o kontrakt z ubezpieczycielem; Point-Of-Service POS Miejsce Świadczeń - pacjent ma prawo wyboru dowolnego lekarza i opłaca częsciowo świadczenia

34 Ocena Kierowanej Opieki Zdrowotnej Kierowana Opieka Zdrowotna wygrywana rynku, ale przegrywa w opinii publicznej Kaiser Family Foundation Zbyt wielu amerykańskich pacjentów i lekarzy pozostaje na łasce potężnych organizacji ubezpieczeniowych, których oferty kontraktowe opierają się na zasadzie weź- lub- odrzuć Dr Thomas R. Reardon - AMA President

35 White House Forum on Health Care March 5, 2009 Senator Obama: ustanowić program ubezpieczeń publicznych który konkurowałby z ubezpieczycielami prywatny nymi oraz wymagałby udziału pracodawców w ubezpieczeniu zatrudnionych, lub finansowaniu ubezpieczenia publicznego Prezydent Obama: będę zadowolony z jakichkolwiek uzgodnień wiodących do obniżenia kosztów opieki zdrowotnej i ubezpieczenia wszystkich obywateli w granicach możliwości przy zapewnieniu wyboru lekarza i elastyczności świadczeń czy to poprzez rynek czy przy pełnym udziale i regulacjach rządowych

36 Dylematy Opieki Zdrowotnej Brak kompleksowej analizy wszystkich elementów systemu opieki zdrowotnej a tylko jej fragmenty; Potrzebne decyzje polityczne i społeczne: - czy gotowi jesteśmy zaakceptować zasadę, że każdy jest odpowiedzialny za swoje zdrowie Czy gotowi jesteśmy odstąpić od zasady bezpłatnej opieki medycznej i w jakim zakresie jesteśmy gotowi współpłacić za świadczenia, Czy jesteśmy gotowi zaakceptować szeroki udział sektora prywatnego for-profit, Przyszłość to wspólna partycypacja sektora państwowego i prywatnego w opiece zdrowotnej,

37 Wnioski Podstawowe wyzwania są podobne, to ich zakres różni się w zależności od sytuacji ekonomicznej danego kraju, mechanizmów finansowania, zorgqnizowania instytucji świadczących usługi, Rozwiązania powinny uwzględniać uwarunkowania i priorytety lokalne, nawyki profesjonalne i społeczne, Wprowadzenie zmian jedynie czy to w organizacji czy sposobach finansowania świadczeń nie gwaran tują uzyskania lepszych rezultatów za te same pieniądze,

38 Dziękuję za uwagę

39 Definicja pojęcia System Uporządkowany zbiór jednostek tworzących jakąś zorganizowaną całość i służących jednemu celowi Zasady organizacji czegoś, ogół przepisów, reguł obowiązujących stosowanych w jakiejś dziedzinie, według których coś jest wykonane, zorganizowane