ZAGROśENIA RÓśNORODNOŚCI W ZESPOLE Caucalido-Scandicetum
|
|
- Teodor Niewiadomski
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 2007 z. 517: ZAGROśENIA RÓśNORODNOŚCI W ZESPOLE Caucalido-Scandicetum Denise F. Dostatny Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie Wstęp Historia flory segetalnej jest prawie tak długa, jak historia kultury i gospodarki ludzkiej. Wraz z wprowadzaniem upraw roślin uŝytkowych na kolejne tereny dostawały się specyficzne dla nich chwasty. Natomiast flora segetalna ulega stałym zmianom. WiąŜe się to ze zmianą w sposobach uprawy roli. Nowoczesna agrotechnika spowodowała ustępowanie wielu gatunków chwastów, aŝ do całkowitego ich wyginięcia. Chwasty określane są jako rośliny niepoŝądane z punktu widzenia gospodarki człowieka. Musimy jednak odnieść się do ich obecności na polu w kontekście ich roli w przyrodzie, poniewaŝ agroekosystemy, w których występują, są kompleksami składającymi się z wielu komponentów współdziałających ze sobą w czasie i przestrzeni [MARSHALL i in. 2003]. Roślinność pól uprawnych jest jednym z głównych elementów krajobrazu Polski. Znane jest wiele pozytywnych oddziaływań chwastów, np. chronią wierzchnią warstwę gleby przed erozją, zatrzymują składniki pokarmowe w glebie, stwarzają korzystne warunki dla rozwoju poŝytecznych mikroorganizmów, mogą przez działanie allelopatyczne stymulować wzrost roślin uprawnych, wykorzystane są jako broń biologiczna, jako bioindykatory oraz w przemyśle kosmetycznym, stanowią wartościową domieszkę paszową, posiadają właściwości lecznicze [HOCHÓŁ 2003; ANIOŁ-KWIATKOWSKA, KĄCKI 2003]. Przede wszystkim uczestniczą w tworzeniu mikroklimatu w agroekosystemach, co przemawia, jak pisze HOCHÓŁ [2003], za traktowaniem tych gatunków jako roślin towarzyszących uprawom. PoniŜsze opracowanie jest porównaniem prac róŝnych autorów nad występowaniem gatunków chwastów zespołu Caucalido-Scandicetum (zespół ten jest zagroŝony wyginięciem na terenie naszego kraju, a takŝe w Europie). Głównym celem pracy jest przedstawienie aktualnego zmniejszenia róŝnorodności biologicznej w tym zespole. Teren i metody badań Niniejszy artykuł jest przeglądem wykonanym w oparciu o literaturę oraz kilkuletnie badania własne, prowadzone na terenie Niecki Nidziańskiej, która dzieli się na 8 mezoregionów: PłaskowyŜ Jędrzejowski, WyŜyna Miechowska,
2 268 D.F. Dostatny PłaskowyŜ Proszowicki, Garb Wodzisławski, Dolina Nidy, Niecka Solecka, Garb Pińczowski i Niecka Połaniecka [KONDRACKI 2002]. Południową część tego regionu charakteryzują wapniste piaskowce, wapienie, iły i gipsy, które zostały lekko sfałdowane i wypiętrzone. Większa część badań została przeprowadzona na rędzinach, poniewaŝ na tych glebach występują unikalne gatunki chwastów, naleŝące do zbiorowiska Caucalido-Scandicetum. Są to gleby powstające ze zwietrzenia skał wapiennych i gipsowych o duŝej zawartości wapnia, gdzie występują kalcyfilne i ciepłolubne gatunki chwastów. Porównywane były zdjęcia fitosocjologiczne, wykonane w róŝnych latach badań przez róŝnych autorów. W latach 60. wykonano 10 zdjęć w obrębie Jury Krakowskiej [KORNAŚ 1950] oraz 3 zdjęcia przy rezerwacie Skorocice, koło Buska-Zdrój [MEDWECKA-KORNAŚ 1959]. Pod koniec lat 80. oraz w latach wykonano 281 zdjęć w obrębie Szanieckiego Parku Krajobrazowego [DYGUŚ 2002] oraz na początku lat 90., 28 zdjęć [GŁAZEK, KOWALIK 1983] w gminie Raków. Badania własne dotyczyły 80 zdjęć fitosocjologicznych wykonanych w latach [DOSTATNY 2000] oraz 20 zdjęć z lat [DOSTATNY 2006]. Zestaw zdjęć fitosocjologicznych cytowanych wyŝej autorów oraz zestaw zdjęć z badań własnych znajdują się w oryginalnych pracach. Wszystkie zdjęcia zostały wykonane metodą Braun-Blanquet a [BRAUN- BLANQUET 1964; SZAFER, ZARZYCKI (red.) 1972] na powierzchni 100 m 2, na polach konwencjonalnych upraw zboŝowych. Miejsca wykonania zdjęć zostały wybrane losowo. Zdjęcia zostały pogrupowane, co posłuŝyło do obliczenia stopnia stałości fitosocjologicznej. Było to podstawą sporządzenia tabeli 1, gdzie porównano stopień stałości poszczególnych gatunków chwastów zespołu Caucalido-Scandicetum w róŝnych okresach badań. W badaniach prowadzonych w latach oraz badano odczyn gleby polowym kwasomierzem glebowym Helliga na głębokości 0 5 cm oraz obliczano współczynnik róŝnorodności w kaŝdym zdjęciu i przeliczano jego średnią dla kaŝdego okresu badań ( oraz ). Przeprowadzono wywiady z rolnikami na temat stosowanej ochrony przed chwastami. Wyniki Płaty zespołu Caucalido-Scandicetum są bardzo bogate florystycznie. W badaniach przeprowadzonych w latach i ogólne pokrycie gatunków chwastów na kaŝdym zdjęciu było zawsze niŝsze od 50%, a średnio wynosiło 35%. Mimo duŝej liczby gatunków chwastów na polu, ich ogólne pokrycie nie było wysokie, poniewaŝ kaŝdy gatunek występował w małej ilości. Było to związane z ogólnie wysokim pokryciem roślin uprawnych - zawsze powyŝej 80%. Typowa postać zespołu Caucalido-Scandicetum występuje najczęściej wokół istniejących na terenie badań rezerwatów kserotermicznych. Im bliŝej granicy rezerwatów, tym większe jest nachylenie terenu i tym bardziej charakterystyczne są płaty zespołu, szczególnie przy ekspozycji południowej. MiąŜszość rędziny w tych miejscach jest bardzo mała, a gleba płytka. Odczyn gleby, na których wykształca się ten zespół jest zasadowy (ph między 7,0 a 8,0). W badaniach, przeprowadzonych w latach i , obliczono współczynnik Shannona (H ). Na podstawie wyników analizy regresji
3 ZAGROśENIA RÓśNORODNOŚCI W ZESPOLE Caucalido-Scandicetum 269 wykazano, Ŝe im większa jest liczba gatunków chwastów na jednym zdjęciu, tym większy jest H. RóŜnorodność była nieco wyŝsza w latach (H = 2,1-3,2), przy R 2 = 0,9. Natomiast w latach wartość H mieściła się między 2,2 a 2,8, przy R 2 = 0,8 (rys. 1). Współczynnik Shannona zmalał w drugim okresie badań, co jest związane ze spadkiem liczby gatunków chwastów, obserwowanym w pojedynczych zdjęciach z lat W pierwszym okresie badań ( ) występowało od 26 do 55 gatunków w jednym zdjęciu, średnio 37. Zespół Caucalido-Scandicetum był wówczas reprezentowany przez następujące gatunki: Adonis aestivalis, Anagallis foemina, Bupleurum rotundifolium, Euphorbia falcata, Fumaria vaillantii, Melampyrum arvense. W drugim okresie badań ( ) występowało od 24 do 35 gatunków, średnio 29. W tym okresie zespół charakteryzował się występowaniem wszystkich wymienionych wyŝej gatunków, pomimo zmniejszania się ich pokrycia, jak i stopnia stałości. Wyjątek stanowił Melampyrum arvense, który utrzymywał swój stopień stałości (tab. 1). Z wywiadów z rolnikami wynika, Ŝe bardzo często herbicydy są stosowane nadmiernie i w sposób niewłaściwy z chęci uzyskania coraz wyŝszych plonów. Kilkukrotnie obserwowano bogate pola upraw zboŝowych, na których występował szereg rzadkich gatunków chwastów, podczas gdy na sąsiednich polach, poddawanym intensywnym zabiegom odchwaszczania, dominował jeden lub dwa gatunki chwastów, które najprawdopodobniej wytworzyły biotypy odporne na herbicydy. Obserwacje przeprowadzone w ostatnim okresie ( ) wskazują, Ŝe rzadkie gatunki chwastów występują w gospodarstwach ekologicznych lub gospodarstwach przestawiających się na rolnictwo ekologiczne. Dyskusja Caucalido-Scandicetum jest jednym z zespołów reprezentujących związek Caucalidion daucoidis. Płaty tego zespołu związane są z uprawami zbóŝ, gdzie tworzą bardzo barwną kompozycję. Typowa postać zespołu Caucalido- Scandicetum charakteryzuje się występowaniem następujących gatunków: Allium rotundum, Adonis flammeus, Adonis aestivalis, Anagallis foemina, Bupleurum rotundifolium, Caucalis daucoides, Conringia orientalis, Euphorbia falcata, Fumaria vaillantii, Galium tricornutum, Melampyrum arvense, Scandix pecten-veneris i Thymelaea passerina [MATUSZKIEWICZ 2005]. Pierwsza analizowana grupa zdjęć fitosocjologicznych, wykonanych w latach 50., oznaczona jako G1 w tabeli 1, pochodzi z obszaru Jury Krakowskiej. Jak moŝna zauwaŝyć, na tych zdjęciach występowały prawie wszystkie gatunki naleŝące do badanego zespołu [KORNAŚ 1950]. Na zdjęciach wykonanych w 1959 r. koło rezerwatu Skorocice [MEDWECKA-KORNAŚ 1959] nie występowały takie gatunki jak: Allium rotundum, Galium tricornutum, Scandix pecten-veneris oraz Thymelaea passerina (G2 - tab. 1). W trzeciej grupie wykonanych zdjęć w latach 1978 i 1979 [DYGUŚ 2002], stopień stałości wszystkich gatunków uległ drastycznemu zmniejszeniu (G3 - tab. 1). Skład gatunkowy kolejnej analizowanej grupy zdjęć [GŁAZEK, KOWALIK 1983] jest sygnałem, Ŝe większość gatunków tego zespołu najprawdopodobniej wyginęła, poniewaŝ zbiorowisko składało się jedynie z Fumaria vaillantii, Galium tricornutum, Adonis aestivalis i Melampyrum arvense, ostatnie dwa gatunki w pojedynczych zdjęciach (G4 - tab. 1). Na podstawie wykonanych w latach osiemdziesięciu zdjęciach fitosocjologicznych
4 270 D.F. Dostatny [DOSTATNY 2000] widać, Ŝe niektóre gatunki, takie jak: Anagallis foemina, Bupleurum rotundifolium, Euphorbia falcata powróciły na pola uprawne, zaś inne, takie jak: Allium rotundum, Adonis flammeus, Caucalis daucoides, Conringia orientalis, Galium tricornutum, Scandix pecten-veneris i Thymelaea passerina najprawdopodobniej wyginęły (G5 - tab. 1). Potwierdza to równieŝ skład gatunkowy szóstej i siódmej grupy zdjęć, wykonanych w latach (G6 tab. 1) [DYGUŚ 2002] i (G7 - tab. 1) [DOSTATNY 2006]. Tabela 1; Table 1 Stałość fitosocjologiczna gatunków charakterystycznych zespołu Caucalido-Scandicetum z terenu Niecki-Nidziańskiej Phytosociological constancy of characteristic species of the Caucalido-Scandicetum association in Niecka Nidziańska Gatunki Species Grupa zdjęć w kolejnych latach / Liczba wykonanych zdjęć w grupie Group of records in successive years / No. of records in each group G1 / 10 G2 / 3 G3 / 155* G4 / 28 G5 / 80 G6 / 126* G7 / 20 Adonis aestivalis V V I + IV + II Adonis flammeus - I r Allium rotundum I - r Anagallis foemina I I I - IV + II Bupleurum rotundifolium - - r - III - I Caucalis daucoides IV III Coringia orientalis III II r Euphorbia falcata II II r - III r II Fumaria vaillantii IV I r III III I r Galium tricornutum I - + III - r - Melampyrum arvense V II II + IV II IV Scandix pecten-veneris III - r Thymelaea passerina I - r wyjaśnienie; description: Caucalido-Scandicetum: G1 - [KORNAŚ 1950]; G2 - [MEDWECKA-KORNAŚ 1959]; G3 Dyguś [DYGUŚ 2002]; G4 [GŁAZEK, KOWALIK 1983]; G5 - Dostatny 1997, 1998, 1999 [DOSTATNY 2000]; G6 - Dyguś [DYGUŚ 2002]; G7 - Dostatny, 2004, 2005 [DOSTATNY 2006] wyjaśnienie: r, +, I-V: stałość fitosocjologiczna, V: gatunki stałe, tj. występujące w % wszystkich zdjęć, IV: 60 80%, III: 40-60%, II: 20-40%, I: 0,6-20%, +: 0,01-0,5%, r: pojedyncze gatunki explanation: r, +, I-V: constancy level, V: permanent species, i.e. occurring in % of all records, IV: 60-80, III: 40-60%, II: 20-40%, I: %, +: %, r: a few individuals * ogólna liczba zdjęć fitosocjologicznych wykonanych na tym terenie. Brak danych o liczbie zdjęć naleŝących do zbiorowiska Caucalido-Scandicetum; the total number of records taken on in this area by author; no exact data on the number of records which belong to the Caucalido-Scandicetum association Materiały fitosocjologiczne z literatury, które posłuŝyły jako materiały wyjściowe do ustalenia róŝnorodności biologicznej Caucalido-Scandicetum na terenie Niecki Nidziańskiej oraz badania własne przeprowadzone w latach oraz potwierdziły, Ŝe róŝnorodność gatunkowa chwastów
5 ZAGROśENIA RÓśNORODNOŚCI W ZESPOLE Caucalido-Scandicetum 271 polnych na tym terenie zmniejszyła się w ostatnich latach, poniewaŝ połowa gatunków charakterystycznych tego zespołu juŝ wyginęła na tym terenie (tab. 1). Zmniejszający się przez ostatnie 50 lat stopień stałości większości gatunków tego zespołu wskazuje na spadek udziału Caucalido-Scandicetum w tworzeniu segetalnych zbiorowisk roślinnych Niecki Nidziańskiej, mimo Ŝe takie gatunki jak: Adonis aestivalis, Anagallis foemina, Fumaria vaillantii oraz Melampyrum arvense są wciąŝ obecne. Według DYGUŚ [2002] największe uboŝenie róŝnorodności flory segetalnej na terenie Stanieckiego Parku Krajobrazowego obserwuje się pośród antropofitów, zwykle w siedliskach gleb rędzinowych, z wykształconymi zbiorowiskami naleŝącymi do związku Caucalidion daucoidis. Badania własne przeprowadzone w latach równieŝ wskazują, Ŝe gatunki tego związku są naraŝone na wyginięcie. Brak występowania jakiegoś gatunku w badaniach w jednym sezonie wegetacyjnym nie oznacza, Ŝe on wyginął, ale moŝna stwierdzić, Ŝe w okresie między 1950 a 1983 rokiem obserwuje się wyraźne zmniejszenie liczby gatunków chwastów w zespole Caucalido-Scandicetum (G4, tab. 1). Występowanie chwastów segetalnych to dwustronne zjawisko zaleŝne od człowieka, poniewaŝ z jednej strony jego działalność, polegająca na uprawie roli, spowodowała przybycie roślin towarzyszących, a z drugiej strony poprzez stosowanie środków ochrony roślin w uprawach zagraŝa ich istnieniu [WARCHOLIŃSKA 1994]. Wiele gatunków chwastów znajduje się na listach gatunków ginących, jak np. Bupleurum rotundifolium w angielskiej czerwonej księdze [PERRING, FARRELL 1983]. Wyniki analizy Czerwonej Księgi Roślin przeprowadzone w Niemczech potwierdziły, Ŝe rolnictwo intensywne jest odpowiedzialne za wyginięcie lub doprowadzenie do stanu zagroŝenia 513 z 711 badanych gatunków [IUCN 2000]. Jedną z głównych przyczyn uboŝenia roślinności segetalnej jest stosowanie herbicydów, co powoduje zaburzenia równowagi w agroekosystemie [MARSHALL i in. 2003; HOCHÓŁ 2003]. Niewłaściwe stosowanie herbicydów przyczynia się nie tylko do zuboŝenia flory segetalnej, ale równieŝ do uodporniania niektórych gatunków chwastów, które powiększają swoje zagęszczenie, zajmując wolne nisze po gatunkach ustępujących. Jest to tak zwane zjawisko kompensacji opisywane między innymi przez HOLZNERA i IMMONENA [1982], KORNASIA [1987] oraz HOCHÓŁ [1990]. Dobrze oczyszczony z nasion chwastów materiał siewny, wprowadzenie silnie krzewiących się odmian roślin uprawnych, a takŝe uprawa przy pomocy cięŝkich maszyn wywierają ogromny wpływ na zmniejszenie róŝnorodności gatunkowej chwastów na polach uprawnych. Następnym problemem związanym z uboŝeniem zespołu Caucalido-Scandicetum jest zaniechanie upraw na obszarach o silnie nachylonych zboczach (np. na terenach koło rezerwatów), co wynika z trudności wykonywania zabiegów agrotechnicznych na tych siedliskach (wprowadzenie maszyn zamiast konia). W latach 50. ten typ siedliska był jeszcze powszechnie wykorzystywany rolniczo [KORNAŚ 1987], podczas gdy obecnie jego uŝytkowanie zostało całkowicie zaniechane (obserwacje własne). Diaspory róŝnych gatunków chwastów mogą przetrwać w stanie spoczynku w banku nasion w glebie, nie kiełkując z powodu niekorzystnych warunków zewnętrznych. Według Marshall [MARSHALL i in. 2003], badania nad bankiem nasion chwastów obrazują dynamikę populacji chwastów i ich zdolność do wysokiej produkcji nasion, w warunkach kiedy zmniejsza się stosowanie herbicydów. Najprawdopodobniej rolnictwo ekologiczne, które
6 272 D.F. Dostatny rozwija się na tych terenach, przyczynia się do pojawiania się gatunków chwastów rzadkich oraz nawet takich, które uwaŝane były za wymarłe. Po kilku latach niestosowania herbicydów, mimo pojawienia się na polu wcześniej nieobecnych gatunków chwastów, równowaga powoli się stabilizuje. Dzieje się tak, poniewaŝ gatunki roślin segetalnych zaczynają konkurować między sobą, a nie tylko z rośliną uprawną. Oznacza to, Ŝe duŝa liczba gatunków chwastów najprawdopodobniej nie zmniejsza plonu rośliny uprawnej, poniewaŝ stopień pokrycia rośliny uprawnej na polach, gdzie nie stosowano herbicydów nadmiernie, jest bardzo wysoki [TRZCIŃSKA-TACIK 2000]. Pomimo uboŝenia zespołu Caucalido-Scandicetum, roślinność segetalna Niecki Nidziańskiej jest nadal bogata w gatunki chwastów. W celu podkreślenia istnienia bogactwa gatunkowego na tym terenie, w badaniach przeprowadzonych w latach oraz , obliczono współczynnik Shannona [H ], który uwzględnia procent występowania kaŝdego gatunku w jednym zdjęciu fitosocjologicznym [KREBS 1997]. Współczynnik H jest tym większy, im większa jest liczba gatunków chwastów i im bardziej zbliŝona do siebie jest ich ilościowość na danym polu. Wartości współczynnika Shannona w prezentowanych badaniach wskazują na zmniejszanie się bogactwa gatunkowego w ekosystemach chwastów pól upraw zboŝowych, naleŝących do zespołu Caucalido-Scandicetum (H = 3,2 w latach i H = 2,8 w latach rys. 1). Wyjaśnienie; Explanation: A korelacja między liczbą gatunków chwastów a współczynnikiem Shannona w latach ; correlation between number of weed species and Shannon index in years B korelacja między liczbą gatunków chwastów a współczynnikiem Shannona w latach ; correlation between number of weed species and Shannon index in years Rys. 1. Fig. 1. Korelacje pomiędzy liczbą gatunków chwastów a współczynnikiem Shannona Number of weed species versus Shannon index Według MINISTERSTWA ŚRODOWISKA [2003] Polski, naleŝy chronić te organizmy, które do tej pory były niedocenione czy wręcz z premedytacją niszczone, np. tzw. szkodniki czy chwasty, poniewaŝ z punktu widzenia Konwencji o róŝnorodności biologicznej, nie istnieje pojęcie szkodnika czy chwastu. Jak
7 ZAGROśENIA RÓśNORODNOŚCI W ZESPOLE Caucalido-Scandicetum 273 wspomniano w strategiach IUCN [1985], być moŝe w przyszłości będziemy musieli sięgnąć do puli genowej dawnych odmian roślin uprawnych. Tak samo moŝe zaistnieć konieczność sięgania do puli genowej juŝ nie występujących w uprawach gatunków roślin segetalnych. Ochrona in situ jest najbardziej właściwa i poŝądana, jednak nie zawsze moŝliwa. Często jedyną szansą ocalenia róŝnych rzadkich gatunków roślin jest zebranie ich i zabezpieczenie w bankach genów ochrona ex-situ [NOWOSIELSKA, PODYMA 2000]. Taki krok juŝ został podjęty i część rzadkich gatunków zespołu Caucalido-Scandicetum jest zabezpieczona w przechowalni Krajowego Centrum Roślinnych Zasobów Genowych. Wiadomo jednak, Ŝe najlepszym sposobem ocalenia tych gatunków chwastów jest ochrona czynna. Według HERBICHA [1986], bardzo dydaktycznym posunięciem byłoby wprowadzenie prymitywnego rolnictwa na tereny skansenów, np. uprawy z całym zestawem gatunków chwastów; dzięki czemu zabudowania zyskałyby wówczas harmonijną oprawę i powróciłby kolor polskich pól uprawnych. Taki typ ochrony wymaga jednak przyjęcia nowatorskich rozwiązań, które będą uwzględniały zarówno interes gospodarczy, jak i potrzebę ochrony środowiska. Jest to całkowicie nowa filozofia ochrony przyrody, stwarzająca moŝliwości zachowania jeszcze istniejącego bogactwa naszego agroekosystemu. Wnioski 1. Na podstawie analizy danych literaturowych z ostatnich 50 lat moŝna wnioskować, Ŝe ponad połowa gatunków chwastów naleŝących do zespołu Caucalido-Scandicetum wyginęła. 2. Nowoczesna agrotechnika (m.in. nadmierne stosowanie herbicydów) najprawdopodobniej jest główną przyczyną wyginięcia gatunków chwastów badanego zespołu. 3. Niektóre zagroŝone gatunki chwastów ponownie zaczynają się pojawiać na polach upraw zboŝowych. Literatura ANIOŁ-KWIATKOWSKA J., KĄCKI Z Chwasty - rośliny lecznicze w agrofitocenozach Wału Trzebnickiego. Pam. Puł. 134: BRAUN-BLANQUET Pflanzensoziologie Grundzüge der Vegetationskunde. Wien, New York. Springer Verl.: 185 ss. DOSTATNY D RóŜnorodność chwastów polnych Nadnidziańskiego Parku Krajobrazowego, jej uwarunkowania i ochrona. Rozprawa doktorska - Inst. Bot. UJ. Maszynopis w bibliotece Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. DOSTATNY D Zespół Caucalido-Scandicetum w uprawach zboŝowych Niecki Nidziańskiej. Maszynopis w bibliotece IHAR w Radzikowie. DYGUŚ K.H UboŜenie róŝnorodności chwastów segetalnych w uprawach rolniczych Szanieckiego Parku Krajobrazowego. Funkcjonowanie Parków Krajobrazowych: GŁAZEK T., KOWALIK B.E Zbiorowiska chwastów polnych gminy Raków w województwie kieleckim. Stud. Kiel., KTN 2/38: 7-28.
8 274 D.F. Dostatny HERBICH J Projekt ochrony chwastów polnych. Acta UŁ, Folia Sozol. 3: HOCHÓŁ T Zbiorowiska chwastów segetalnych w dolinie rzek Łososiny w Beskidzie Wyspowym. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, Roln. 29: HOCHÓŁ T Chwasty czy rośliny towarzyszące uprawom? Pamiętnik Puławski 134: HOLZNER W., IMMONEN R Europe: an overview, w: Biology and ecology of weeds. W. Holzner, M. Numata (red.). London Boston: IUCN Światowa Strategia Ochrony Przyrody. Programy rolnośrodowiskowe w Europie Środkowo-Wschodniej. Warszawa: Internet pdf. IUCN Walory przyrodnicze uŝytków rolnych i sposoby ich ochrony. KONDRACKI J Geografia regionalna Polski. PWN: KORNAŚ J Zespoły roślinne Jury Krakowskiej. Cz. I. Zespoły pól uprawnych. Acta Soc. Bot. Pol. 22/2: KORNAŚ J Chwasty polne rozprzestrzeniane z materiałem siewnym. Specjalizacja ekologiczna i procesy wymierania. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, Sesja Naukowa 19: KREBS C.J Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebność. PWN, Warszawa: , MARSHALL E.J.P., BROWN V.K., BOATMAN N.D., LUTMAN P.J.W., SQUIRE G.R., WARD L.K The role of weeds in supporting biological diversity within crop fields. Weed Res. 43: MATUSZKIEWICZ W Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN: , MEDWECKA-KORNAŚ A Roślinność rezerwatu stepowego Skorocice koło Buska. Ochr. Przyr. 26: MINISTERSTWO ŚRODOWISKA Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego uŝytkowania róŝnorodności biologicznej wraz z programem działań: NOWOSIELSKA D., PODYMA W Ginące gatunki i odmiany roślin uprawnych w Europie. Biul. Ogrod. Bot. 9: PERRING F.H., FARRELL L British red data book: 1 vascular plants. 2nd edition, Royal Society for Nature Conservation, Lincoln. SZAFER WŁ., ZARZYCKI K. (red.) Szata roślinna Polski. PWN, Warszawa, t. 1: , , , t. 2: TRZCIŃSKA-TACIK H Zbiorowiska chwastów w uprawach zbóŝ w okolicach Skalbmierza [PłaskowyŜ Proszowicki]. Pam. Puł.: 122: WARCHOLIŃSKA A.U List of threatened segetal plant species in Poland. Antropization and environment of rural settlements. Flora and vegetation. Procc. of Int. Conf., Sátoraljaújhely: Słowa kluczowe: Caucalido-Scandicetum, chwasty zagroŝone wyginięciem, róŝnorodność, herbicydy, ochrona chwastów
9 ZAGROśENIA RÓśNORODNOŚCI W ZESPOLE Caucalido-Scandicetum 275 Streszczenie Niniejsze opracowanie dotyczy występowania oraz ustępowania gatunków chwastów naleŝących do zespołu Caucalido-Scandicetum na polach upraw zboŝowych. Gatunki chwastów tego zespołu występują na rędzinach, które stanowią 1% gleb naszego kraju. Praca jest przeglądem wykonanym w oparciu o literaturę oraz kilkuletnie badania własne wykonane w latach oraz Wyniki zostały porównane z literaturą z lat 50., 70., 80. oraz pomiędzy Wszystkie zdjęcia zostały wykonane metodą Braun-Blanquet a. Erozja genetyczna gatunków towarzyszących roślinom uprawnym zwiększa się w bardzo szybkim tempie, aŝ 50% gatunków naleŝących do zespołu Caucalido-Scandicetum wyginęło. Rolnictwo ekologiczne, które zaczyna być wdraŝane w Niecce Nidziańskiej w ostatnich latach moŝe przyczyniać się do rozwoju rzadkich gatunków chwastów oraz nawet tych, które uwaŝa się za zaginione, jeśli ich nasiona przetrwały w banku nasion gleb. Zaprzestanie w stosowaniu herbicydów moŝe być przyczyną pojawienia się w ostatniej dekadzie niektórych gatunków zespołu Caucalido- Scandicetum, uwaŝanych za wyginięte. Daje to nadzieję, Ŝe oprócz ochrony ex situ, rzadkie gatunki chwastów będą równieŝ zachowane in situ, jako rośliny towarzyszące uprawom. THREATS TO DIVERSITY OF THE Caucalido-Scandicetum ASSOCIATION Denise F. Dostatny National Centre for Plant Genetic Resources, Plant Breeding and Acclimatization Institute, Radzików Key words: Caucalido-Scandicetum, weeds threatened by extinction, diversity, herbicides, protection of weeds Summary Paper dealt with the occurrence and recession of weeds species of one segetal community (Caucalido-Scandicetum) of cereal field weeds in Niecka Nidziańska, in the southern Poland. These weed species occur on rendzina soils, which cover 1% area of our country. The research was carried out within , and repeated in Obtained results were compared with the review of previous literature of 50 s, 70 s, 80 s and from All phytosociological records were collected using the Braun-Blanquet method. Genetic erosion of the species accompanying crop plants increases in very quick pace, because as much as 50% weed species constituting Caucalido- Scandicetum are extinct. The ecological farming, beginning to be introduced in Niecka Nidziańska within recent years, may affect the development of rare weed species. Even the ones considered as extinct species could germinate if their seeds survived in the soil seed bank. Stopping of herbicide use may be a reason of appearing some weed species belonging to this community in last
10 276 D.F. Dostatny decade. There still leaves the hope that apart from the ex situ protection, rare weed species will also prevail the in situ protection as the plants accompanying crops. Dr Denise F. Dostatny Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych w Radzikowie BŁONIE d.dostatny@ihar edu.pl
Realizacja celów. opracowano metodyki przechowania wybranych gatunków roślin towarzyszących,
Gromadzenie, ochrona, ocena i utrzymywanie w stanie żywym oraz udostępnianie dla potrzeb gospodarki narodowej zasobów genowych roślin użytkowych i ich patogenów. Zadanie 1.5. PW. Analiza i ocena zróżnicowania,
Bardziej szczegółowoReakcja rzepaku jarego na herbicydy na polu zachwaszczonym i bez chwastów
Tom XIX Rośliny Oleiste 1998 Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa, Zakład Ekologii i Zwalczania Chwastów Reakcja rzepaku jarego na herbicydy na polu zachwaszczonym i bez chwastów Reaction of spring
Bardziej szczegółowoOchrona i wykorzystanie dzikich gatunków pokrewnych roślin uprawnych
Ochrona i wykorzystanie dzikich gatunków pokrewnych roślin uprawnych Denise F. Dostatny Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin PIB - Radzików Dzikie gatunki
Bardziej szczegółowoBANK GENÓW FRAGMENT SKARBNICY POLSKIEJ WSI
BANK GENÓW FRAGMENT SKARBNICY POLSKIEJ WSI Denise Fu Dostatny Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin - Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych Radzików - 05-870 Błonie e-mail:d.dostatny@ihar edu.pl
Bardziej szczegółowoGromadzenie gatunków łąkowo-pastwiskowych w Ogrodzie Botanicznym KCRZG IHAR-PIB w Bydgoszczy
Gromadzenie gatunków łąkowo-pastwiskowych w Ogrodzie Botanicznym KCRZG IHAR-PIB w Bydgoszczy Bartosz Tomaszewski Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Państwowy Instytut Badawczy, Ogród Botaniczny KCRZG,
Bardziej szczegółowoZawartość składników pokarmowych w roślinach
Zawartość składników pokarmowych w roślinach Poszczególne rośliny różnią się zawartością składników pokarmowych zarówno w organach wegetatywnych, jak i generatywnych. Wynika to z różnych funkcji, jakie
Bardziej szczegółowoZbigniew Anyszka, Adam Dobrzański
Zróżnicowanie zachwaszczenia w uprawie marchwi w zależności od sposobu uprawy Zbigniew Anyszka, Adam Dobrzański W S T Ę P Skład gatunkowy flory segetalnej i stopień zachwaszczenia roślin uprawnych zależy
Bardziej szczegółowoPORÓWNANIE FAUNY WYSTĘPUJĄCEJ NA WARZYWACH KORZENIOWYCH UPRAWIANYCH METODĄ EKOLOGICZNĄ I KONWENCJONALNĄ
PORÓWNANIE FAUNY WYSTĘPUJĄCEJ NA WARZYWACH KORZENIOWYCH UPRAWIANYCH METODĄ EKOLOGICZNĄ I KONWENCJONALNĄ COMPARISON OF THE FAUNA OCCURRING ON ROOT VEGETABLES CULTIVATED UNDER ORGANIC AND CONVENTIONAL SYSTEMS
Bardziej szczegółowoInŜynieria Rolnicza 14/2005. Streszczenie
Michał Cupiał Katedra InŜynierii Rolniczej i Informatyki Akademia Rolnicza w Krakowie PROGRAM WSPOMAGAJĄCY NAWOśENIE MINERALNE NAWOZY 2 Streszczenie Przedstawiono program Nawozy 2 wspomagający nawoŝenie
Bardziej szczegółowoTechnologie produkcji roślinnej praca zbiorowa. Rok wydania 1999 Liczba stron 437. Okładka ISBN Spis treści
Tytuł Technologie produkcji roślinnej Autor praca zbiorowa Wydawca PWRiL Rok wydania 1999 Liczba stron 437 Wymiary 235x165 Okładka miękka ISBN 83-09-01629 Spis treści 1. Wprowadzenie do technologii produkcji
Bardziej szczegółowoPONOWNA OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTÓW SPALARNIOWYCH POIIŚ
PONOWNA OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTÓW SPALARNIOWYCH POIIŚ Mariusz Włodarczyk Senior Consultant for Environment Protection Mott MacDonald Polska Sp. z o.o. PONOWNA OCENA ODDZIAŁYWANIA
Bardziej szczegółowoProjekty zagospodarowania biomasy na Ponidziu
Mała Retencja - DuŜa Sprawa kampania na rzecz poprawy małej retencji na obszarach wiejskich Projekty zagospodarowania biomasy na Ponidziu Tomasz Hałatkiewicz Dyrektor Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich
Bardziej szczegółowoProjekt sylabusa. w sprawie wprowadzenia Systemu Zapewnienia i Doskonalenia Jakości Kształcenia
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Katedra Agronomii Zakład Ogólnej Uprawy Roli i Roślin Projekt sylabusa zgodnie z zaleceniami Senatu w sprawie wprowadzenia Systemu Zapewnienia i Doskonalenia
Bardziej szczegółowoMarta Matusiewicz*, Helena Kubicka*, Agnieszka Wałejko*, Teresa Skrajna**
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 44, 2010 r. Marta Matusiewicz*, Helena Kubicka*, Agnieszka Wałejko*, Teresa Skrajna** FENOTYPOWE ZRÓŻNICOWANIE GATUNKÓW POLYGONUM NA TERENIE SUWALSZCZYZNY PHENOTYPIC
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Ochrona przyrody cz.1 Rok akademicki: 2015/2016 Kod: HKL-2-109-OD-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Humanistyczny Kierunek: Kulturoznawstwo Specjalność: Ochrona dóbr natury i dóbr kultury Poziom
Bardziej szczegółowoPrzewidywane procedury rejestracji i kontroli uprawy odmian transgenicznych w Polsce
NR 221 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 2002 EDWARD GACEK Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, Słupia Wielka Przewidywane procedury rejestracji i kontroli uprawy odmian transgenicznych
Bardziej szczegółowoBromus secalinus (Poaceae) zanikający czy rozprzestrzeniający się chwast upraw zbożowych w północno-wschodniej Polsce?
Fragm. Flor. Geobot. Polonica 18(2): 341 348, 2011 Bromus secalinus (Poaceae) zanikający czy rozprzestrzeniający się chwast upraw zbożowych w północno-wschodniej Polsce? TADEUSZ KORNIAK i PIOTR DYNOWSKI
Bardziej szczegółowoMoŜliwe scenariusze rozwoju rolnictwa w Polsce oraz ich skutki dla produkcji biomasy stałej na cele energetyczne
MoŜliwe scenariusze rozwoju rolnictwa w Polsce oraz ich skutki dla produkcji biomasy stałej na cele energetyczne Autor: Prof. dr hab. Antoni Faber doradca naukowy firmy Bio-Energia Sp. z o.o. Rolnik, który
Bardziej szczegółowoOmawiana inwestycja leży poza wyznaczonym korytarzem ekologicznym (załącznik 1) tj. ok. 20 km od niego.
Wstęp Planowana inwestycja polega na rozbudowie budynku chlewni na dz. nr 274 w miejscowości Różyce Żurawieniec 24, gmina Kocierzew Południowy, powiat łowicki. W gminie Kocierzew Południowy udział powierzchni
Bardziej szczegółowoZagadnienia na egzamin dyplomowy inŝynierski I o kierunku ROLNICTWO
Zagadnienia na egzamin dyplomowy inŝynierski I o kierunku ROLNICTWO KIERUNKOWE - OBLIGATORYJNE 1. Pojęcie zmiennej losowej, rozkładu prawdopodobieństwa, dystrybuanty i funkcji gęstości. 2. Sposoby weryfikacji
Bardziej szczegółowo3 TABLICE NA PRZYSTANKACH TEMATYCZNYCH parametry 150cm x 125cm
ZAŁĄCZNIK 6.1 WYTYCZNE DO TREŚCI TABLIC I TABLICZEK Każda plansza powinna zawierać część opisową i graficzną (np. ilustrację, fotografię, rysunek). TABLICE INFORMACYJNE 1 TABLICA INFORMACYJNA - informacje
Bardziej szczegółowoWALORYZACJA PRZYRODNICZA GMINY
BIURO KONSERWACJI PRZYRODY w SZCZECINIE WALORYZACJA PRZYRODNICZA GMINY POŁCZYN ZDRÓJ (OPERAT GENERALNY) ANEKS SZCZECIN 2003 Autorami operatów szczegółowych są: z zakresu flory i roślinności: z zakresu
Bardziej szczegółowoEkonomiczna opłacalność chemicznego zwalczania chorób, szkodników i chwastów w rzepaku ozimym
Tom XX Rośliny Oleiste 1999 Małgorzata Juszczak, Marek Mrówczyński, Gustaw Seta* Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu, *Instytut Ochrony Roślin, Oddział Sośnicowice Ekonomiczna opłacalność chemicznego zwalczania
Bardziej szczegółowoReakcja odmian pszenżyta ozimego na długoterminowe przechowywanie w banku genów
NR 230 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 2003 MARIAN GÓRSKI Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie Reakcja odmian pszenżyta ozimego
Bardziej szczegółowoInstytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych. Denise F. Dostatny
Użytkowanie dawnych gatunków i odmian zbóż oraz zachowanie pozostałych gatunków ekosystemu rolniczego w celu ochrony różnorodności biologicznej na obszarach wiejskich Denise F. Dostatny Instytut Hodowli
Bardziej szczegółowoWPŁYW GŁĘBOKOŚCI ROBOCZEJ GLEBOGRYZARKI SADOWNICZEJ NA EFEKTYWNOŚĆ NISZCZENIA CHWASTÓW W SADACH
InŜynieria Rolnicza 6/26 Rabcewicz Jacek, Wawrzyńczak Paweł Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstw w Skierniewicach WPŁYW GŁĘBOKOŚCI ROBOCZEJ GLEBOGRYZARKI SADOWNICZEJ NA EFEKTYWNOŚĆ NISZCZENIA CHWASTÓW W
Bardziej szczegółowoABC Rolnictwa - warsztaty edukacyjne
ABC Rolnictwa - warsztaty edukacyjne Barzkowicki Ośrodek Edukacji Ekologicznej działający przy Zachodniopomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach w dniach od 20 maja do 11 czerwca br. zorganizował
Bardziej szczegółowoDziewięćsił popłocholistny Carlina onopordifolia
Dziewięćsił popłocholistny Carlina onopordifolia Informacja o zakresie przeprowadzonych prac W ramach prac terenowych przeprowadzono obserwacje gatunku i jego siedliska we wszystkich czterech obszarach
Bardziej szczegółowoRolnictwo w Polsce. Kołaczkowska Adrianna 2a
Rolnictwo w Polsce Kołaczkowska Adrianna 2a Rolnictwo Jest jednym z głównych działów gospodarki, jego głównym zadaniem jest dostarczanie płodów rolnych odbiorcom na danym terenie. Przedmiotem rolnictwa
Bardziej szczegółowoWŁAŚCIWOŚCI GEOMETRYCZNE I MASOWE RDZENI KOLB WYBRANYCH MIESZAŃCÓW KUKURYDZY. Wstęp i cel pracy
InŜynieria Rolnicza 4/2006 Franciszek Molendowski Instytut InŜynierii Rolniczej Akademia Rolnicza we Wrocławiu WŁAŚCIWOŚCI GEOMETRYCZNE I MASOWE RDZENI KOLB WYBRANYCH MIESZAŃCÓW KUKURYDZY Streszczenie
Bardziej szczegółowo1. Wiadomo ci wst pne 2. Klimatyczne czynniki siedliska 3. Glebowe czynniki siedliska
Spis treści 1. Wiadomości wstępne 1.1. Zadania i zakres przedmiotu 1.2. Znaczenie gospodarcze produkcji roślinnej 2. Klimatyczne czynniki siedliska 2.1. Atmosfera i siedlisko roślin 2.2. Czynniki meteorologiczne
Bardziej szczegółowoPOZIOM I DYNAMIKA ZMIAN WYPOSAśENIA I WYKORZYSTANIA CIĄGNIKÓW ROLNICZYCH W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH
InŜynieria Rolnicza 11/2006 Sławomir Kocira, Stanisław Parafiniuk Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w InŜynierii Rolniczej Akademia Rolnicza w Lublinie POZIOM I DYNAMIKA ZMIAN WYPOSAśENIA I WYKORZYSTANIA
Bardziej szczegółowoPRZYSZŁOŚCIOWE SPOJRZENIE NA METODY OCHRONY PRZED CHWASTAMI NA PROGU XXI WIEKU
PRZYSZŁOŚCIOWE SPOJRZENIE NA METODY OCHRONY PRZED CHWASTAMI NA PROGU XXI WIEKU Kazimierz Adamczewski Instytut Ochrony Roślin Adam Dobrzański Instytut Warzywnictwa ROŚLINY ZALECANE DO UPRAWY PROEKOLOGICZNEJ
Bardziej szczegółowo1. W jakim stopniu planowane cele poszczególnych zadań zostały zrealizowane w danym roku (podać także w %)
Część I. Rozliczenie w zakresie rzeczowym Zad. 1.6 Poszerzanie różnorodności gatunków i odmian roślin rolniczych i zielarskich na obszarach wiejskich oraz podnoszenie świadomości społeczeństwa w zakresie
Bardziej szczegółowoEkologia roślin i fitosocjologia SYLABUS A. Informacje ogólne
Ekologia roślin i fitosocjologia SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod przedmiotu
Bardziej szczegółowoWPŁYW NACHYLENIA TERENU NA CZYSTOŚĆ ZIARNA ZBIERANEGO KOMBAJNEM BIZON Z 058 WYPOSAśONYM W SITO DASZKOWE
InŜynieria Rolnicza 2/2006 Jan Banasiak, Jerzy Bieniek, Bartosz Lewandowski Instytut InŜynierii Rolniczej Akademia Rolnicza we Wrocławiu WPŁYW NACHYLENIA TERENU NA CZYSTOŚĆ ZIARNA ZBIERANEGO KOMBAJNEM
Bardziej szczegółowoNasiennictwo. Tom I. Spis treści
Nasiennictwo. Tom I Spis treści PRZEDMOWA 1. ŚWIATOWY PRZEMYSŁ NASIENNY 1.1. ZNACZENIE MATERIAŁU SIEWNEGO 1.2. PRZEMYSŁ NASIENNY 1.3. ŹRÓDŁA WSPIERANIA ROZWOJU PRZEMYSŁU NASIENNEGO 1.4. MIĘDZYNARODOWY
Bardziej szczegółowoKWANTYFIKACJA EFEKTÓW CZYNNEJ OCHRONY BIORÓŻNORODNOŚCI SIEDLISK TRAWIASTYCH WSCHODNIEJ LUBELSZCZYZNY NA PODSTAWIE AKTYWNOŚCI ENZYMÓW GLEBOWYCH
KWANTYFIKACJA EFEKTÓW CZYNNEJ OCHRONY BIORÓŻNORODNOŚCI SIEDLISK TRAWIASTYCH WSCHODNIEJ LUBELSZCZYZNY NA PODSTAWIE AKTYWNOŚCI ENZYMÓW GLEBOWYCH ELŻBIETA JOLANTA BIELIŃSKA ZAKŁAD BIOLOGII GLEBY INSTYTUT
Bardziej szczegółowoZMIANY ZACHWASZCZENIA ŁANU ZIEMNIAKA W WARUNKACH EKOLOGICZNEGO I INTEGROWANEGO SYSTEMU PRODUKCJI
Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 50 (3) 2010 ZMIANY ZACHWASZCZENIA ŁANU ZIEMNIAKA W WARUNKACH EKOLOGICZNEGO I INTEGROWANEGO SYSTEMU PRODUKCJI PIOTR BARBAŚ 1, BARBARA SAWICKA 2 1 Instytut
Bardziej szczegółowoGrażyna Wielogórska*, Elżbieta Turska* W REJONIE ŚRODKOWOWSCHODNIEJ POLSKI
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 42, 2010 r. Grażyna Wielogórska*, Elżbieta Turska* OCENA STOSOWANIA HERBICYDÓW W uprawach zbóż W REJONIE ŚRODKOWOWSCHODNIEJ POLSKI THE EVALUATION OF HERBICIDES
Bardziej szczegółowoKOMBAJNY ZBOŻOWE W ROLNICTWIE POLSKIM W LATACH
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2/2011 Jan Pawlak Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach Oddział w Warszawie KOMBAJNY ZBOŻOWE W ROLNICTWIE POLSKIM W LATACH 1990 2009 Streszczenie W latach 1990
Bardziej szczegółowoOchrona przyrody. Test podsumowujący rozdział III. Wersja A
..................................... Imię i nazwisko Wersja A Test podsumowujący rozdział III Ochrona przyrody.............................. Data Klasa oniższy test składa się z 15 zadań. rzy każdym poleceniu
Bardziej szczegółowoPOTRZEBY INFORMACYJNE GOSPODARSTW ROLNYCH MAŁOPOLSKI
InŜynieria Rolnicza 2/2006 Michał Cupiał Katedra InŜynierii Rolniczej i Informatyki Akademia Rolnicza w Krakowie POTRZEBY INFORMACYJNE GOSPODARSTW ROLNYCH MAŁOPOLSKI Streszczenie Przedstawiono wyniki badań
Bardziej szczegółowoPrzepisy określające zasady produkcji roślinnej w rolnictwie ekologicznym
Przepisy określające zasady produkcji roślinnej w rolnictwie ekologicznym Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008 Ustawa z dnia 25.06.2009 r. o rolnictwie ekologicznym
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA. Ocena przydatności wybranych odmian gryki Fagopyrum esculentum Moench
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA VOL. XXII (3) SECTIO EEE 2012 Zakład Hodowlano-Produkcyjny Palikije Małopolska Hodowla Roślin HBP w Krakowie spółka z o.o. e-mail: sucheckisz@poczta.onet.pl
Bardziej szczegółowoKOALICJA POLSKA WOLNA OD GMO ul. Chłodna 48/153 00-872 Warszawa http://www.polska-wolna-od-gmo.org
KOALICJA POLSKA WOLNA OD GMO ul. Chłodna 48/153 00-872 Warszawa http://www.polska-wolna-od-gmo.org Wrocław, 4.09.2011 r. Ministerstwo Środowiska Departament Ochrony Przyrody pok. 366 ul. Wawelska 52/54
Bardziej szczegółowoRYNEK CIĄGNIKÓW I PRZYCZEP ROLNICZYCH W POLSCE W LATACH
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 4/2008 Czesław Waszkiewicz Katedra Maszyn Rolniczych i Leśnych Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie RYNEK CIĄGNIKÓW I PRZYCZEP ROLNICZYCH W POLSCE W LATACH
Bardziej szczegółowoIgnacy Kutyna, Tadeusz Leśnik W YSTĘPOW ANIE I RO ZM IESZCZEN IE W ZBIOROW ISKACH SEGETALNYCH
ACTA UNIV ERSITA TIS LO DZIENSIS FOLIA BO TANICA 3 9-8 998 (Acta Univ. Lodz., Folia bot.) Ignacy Kutyna, Tadeusz Leśnik W YSTĘPOW ANIE I RO ZM IESZCZEN IE GATUNKÓW WYMIERAJĄCYCH, NARAŻONYCH I RZADKICH
Bardziej szczegółowoStan ochrony bioróżnorodności roślin włóknistych i zielarskich w Polsce
Stan ochrony bioróżnorodności roślin włóknistych i zielarskich w Polsce Waldemar Buchwald, Grażyna Silska, Grażyna Mańkowska, Anna Forycka Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich Zabezpieczenie
Bardziej szczegółowoSyntetyczne auksyny zniszczą chwasty w uprawach zbożowych!
https://www. Syntetyczne auksyny zniszczą chwasty w uprawach zbożowych! Autor: Tomasz Kodłubański Data: 6 marca 2017 Ciągły rozwój i intensyfikacja rolnictwa wymagają stosowania herbicydów, które przynoszą
Bardziej szczegółowoActa Sci. Pol., Agricultura 3(2) 2004,
Acta Sci. Pol., Agricultura 3(2) 2004, 195-202 OCENA RÓśNYCH SPOSOBÓW ODCHWASZCZANIA ZIEMNIAKA CZ. II. ZALEśNOŚCI POMIĘDZY ZACHWASZCZENIEM A PLONOWANIEM Krystyna Zarzecka Akademia Podlaska w Siedlcach
Bardziej szczegółowoWPŁYW BIOLOGICZNYCH I CHEMICZNYCH ZAPRAW NASIENNYCH NA PARAMETRY WIGOROWE ZIARNA ZBÓŻ
Progress in Plant Protection / Postępy w Ochronie Roślin, 47 (2) 2007 WPŁYW BIOLOGICZNYCH I CHEMICZNYCH ZAPRAW NASIENNYCH NA PARAMETRY WIGOROWE ZIARNA ZBÓŻ KATARZYNA PANASIEWICZ, WIESŁAW KOZIARA, HANNA
Bardziej szczegółowoIntegrowana ochrona roślin - przypominamy zasady
.pl https://www..pl Integrowana ochrona roślin - przypominamy zasady Autor: dr hab. Ewa Matyjaszczyk Data: 6 marca 2018 W państwach Unii Europejskiej integrowana ochrona roślin stała się obowiązkiem. Jest
Bardziej szczegółowoFORMY OCHRONY PRZYRODY
Ryszard Kapuściński FORMY OCHRONY PRZYRODY Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880 z 30 kwietnia 2004 r. z późniejszymi zmianami) wymienia 10 form ochrony przyrody,
Bardziej szczegółowoZnaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego. Krzysztof Kujawa
Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego Krzysztof Kujawa Różnorodność biologiczna Zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na Ziemi
Bardziej szczegółowoMASA WŁAŚCIWA NASION ZBÓś W FUNKCJI WILGOTNOŚCI. Wstęp. Materiał i metody
InŜynieria Rolnicza 3/2006 Bronisława Barbara Kram Instytut InŜynierii Rolniczej Akademia Rolnicza we Wrocławiu MASA WŁAŚCIWA NASION ZBÓś W FUNKCJI WILGOTNOŚCI Wstęp Streszczenie Określono wpływ wilgotności
Bardziej szczegółowoWZROST I PLONOWANIE PAPRYKI SŁODKIEJ (CAPSICUM ANNUUM L.), UPRAWIANEJ W POLU W WARUNKACH KLIMATYCZNYCH OLSZTYNA
Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCLXXXIII (2007) ŁUCJA MICHALIK WZROST I PLONOWANIE PAPRYKI SŁODKIEJ (CAPSICUM ANNUUM L.), UPRAWIANEJ W POLU W WARUNKACH KLIMATYCZNYCH OLSZTYNA Z Katedry Ogrodnictwa
Bardziej szczegółowoCzy uczymy, że sarna nie jest żoną jelenia?
Czy uczymy, że sarna nie jest żoną jelenia? Dr inż. Krzysztof Klimaszewski Warszawa, 10.09.2014 r. Projekt "O bioróżnorodności dla przyszłości - czyli jak uczyć, że sarna nie jest żoną jelenia" korzysta
Bardziej szczegółowoObszary Natura 2000 szansą rozwoju dla naszej gminy
Obszary Natura 2000 szansą rozwoju dla naszej gminy gmina Siennica województwo mazowieckie Konkurs pn. Obszar Natura 2000 szansą dla rozwoju naszej gminy realizowany w ramach projektu "Natura 2000 naszą
Bardziej szczegółowoZachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie
Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Hodowli i Ochrony Roślin Dorota Nowosielska (dorota.nowosielska@minrol.gov.pl; tel. (022)
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE BIOLOGIA LICEUM KLASA 1 (POZIOM PODSTAWOWY)
WYMAGANIA EDUKACYJNE BIOLOGIA LICEUM KLASA 1 (POZIOM PODSTAWOWY) Rozdział Sposób zapisywania i odczytywania informacji genetycznej. Przypomnienie przedstawia strukturę podwójnej helisy DNA, wykazuje jej
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoWPŁYW SYSTEMU UPRAWY, NAWADNIANIA I NAWOŻENIA MINERALNEGO NA BIOMETRYKĘ SAMOKOŃCZĄCEGO I TRADYCYJNEGO MORFOTYPU BOBIKU
Inżynieria Rolnicza 5(103)/2008 WPŁYW SYSTEMU UPRAWY, NAWADNIANIA I NAWOŻENIA MINERALNEGO NA BIOMETRYKĘ SAMOKOŃCZĄCEGO I TRADYCYJNEGO MORFOTYPU BOBIKU Instytut Inżynierii Rolniczej, Akademia Rolnicza w
Bardziej szczegółowoZnaczenie ekspedycji w gromadzeniu zasobów genowych
Znaczenie ekspedycji w gromadzeniu zasobów genowych Dostatny D. F. 1, Podyma W. 1,2, Hodun G. 3 1 Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin - Państwowy Instytut
Bardziej szczegółowoZapomnieliśmy o bobowatych drobnonasiennych
.pl https://www..pl Zapomnieliśmy o bobowatych drobnonasiennych Autor: prof. dr hab. inż. Józef Sowiński Data: 25 marca 2016 Jednym z ważniejszych osiągnięć rewolucji rolniczej, jaka miała miejsce w XVIII
Bardziej szczegółowoVICIA GRANDIFLORA SCOP. W ZBIOROWISKACH SEGETALNYCH DOLINY RZEKI STRUG W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM
FRAGM. AGRON. 27(3) 2010, 167 172 VICIA GRANDIFLORA SCOP. W ZBIOROWISKACH SEGETALNYCH DOLINY RZEKI STRUG W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM MARIA ZIAJA, ZYGMUNT WNUK Zakład Ekologii i Ochrony Przyrody w Turystyce,
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2. Dr Robert Kościelniak Dr Lucjan Schimscheiner
KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Bioróżnorodność środowisk przyrodniczych Biodiversity of Natural Environments Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr Robert Kościelniak Dr Lucjan Schimscheiner Zespół dydaktyczny
Bardziej szczegółowoKonkurencyjność polskich gospodarstw rolnych będących w posiadaniu osób fizycznych w latach
Konkurencyjność polskich gospodarstw rolnych będących w posiadaniu osób fizycznych w latach 2004-2013 Wojciech Józwiak Pułtusk, 30.11.2009 02.12.2009 1 Zdolność konkurencyjna to trwała umiejętność gospodarujących
Bardziej szczegółowoKOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE ROLNICZYM
Inżynieria Rolnicza 13/2006 Zenon Grześ, Ireneusz Kowalik Instytut Inżynierii Rolniczej Akademia Rolnicza w Poznaniu KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE
Bardziej szczegółowoNIEKTÓRE GATUNKI RUDERALNE ZADOMOWIONE W UPRAWACH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO
FRAGM. AGRON. 27(2) 2010, 70 78 NIEKTÓRE GATUNKI RUDERALNE ZADOMOWIONE W UPRAWACH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO JAN KAPELUSZNY, MAŁGORZATA HALINIARZ Katedra Ogólnej Uprawy Roli i Roślin, Uniwersytet
Bardziej szczegółowoDziałania prowadzone w ramach zadania
ZAD. 7.1 ANALIZA FUNKCJONOWANIA RYNKU NASIENNEGO ORAZ TWORZENIE SYSTEMÓW INFORMACJI WSPIERAJĄCYCH PODEJMOWANIE STRATEGICZNYCH DECYZJI W SEKTORZE HODOWLANO NASIENNYM ROŚLIN UPRAWNYCH. PW Ulepszanie Roślin
Bardziej szczegółowoWiadomości wstępne - uprawa roli i roślin
Wiadomości wstępne - uprawa roli i roślin Dr hab. Bogdan Kulig, prof. UR Tabela obrazująca niesynchroniczny rozwój cywilizacji i rozprzestrzenianie się rolnictwa w Starym Świecie (Zohary i Hopf 2000) Wzrost
Bardziej szczegółowoOmacnica: jaką odmianę kukurydzy wybrać?
.pl https://www..pl Omacnica: jaką odmianę kukurydzy wybrać? Autor: Magdalena Kowalczyk Data: 1 czerwca 2016 Dobór odpowiedniej odmiany to niemal połowa sukcesu w uprawie kukurydzy. Od tej decyzji zależą
Bardziej szczegółowoZadanie 1.6 Denise F. Dostatny, Roman Warzecha, Monika Żurek
Poszerzanie różnorodności gatunków i odmian roślin rolniczych i zielarskich na obszarach wiejskich oraz podnoszenie świadomości społeczeństwa w zakresie znaczenia roślinnych zasobów genowych. Zadanie 1.6
Bardziej szczegółowoNAUKOWE PODSTAWY REGULACJI ZACHWASZCZENIA W INTEGROWANEJ OCHRONIE ROŚLIN
NAUKOWE PODSTAWY REGULACJI ZACHWASZCZENIA W INTEGROWANEJ OCHRONIE ROŚLIN Prof. dr hab. Tadeusz Praczyk Prof. dr hab. Grzegorz Skrzypczak Prof. dr hab. Zenon Woźnica Prof. dr hab. Adam Dobrzański Dr hab.
Bardziej szczegółowoIntegrowana ochrona, co warto wiedzieć - aktualności. Prof. dr hab. Stefan Pruszyński
Integrowana ochrona, co warto wiedzieć - aktualności Prof. dr hab. Stefan Pruszyński Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE z dnia 21.10.2009 r. (19) Na podstawie rozporządzenia (WE) nr
Bardziej szczegółowoNajważniejsze zasady integrowanej ochrony roślin
.pl https://www..pl Najważniejsze zasady integrowanej ochrony roślin Autor: dr hab. Ewa Matyjaszczyk Data: 10 lutego 2016 W związku z wprowadzeniem obowiązku stosowania integrowanej ochrony roślin w państwach
Bardziej szczegółowoDOBÓR ŚRODKÓW TRANSPORTOWYCH DLA GOSPODARSTWA PRZY POMOCY PROGRAMU AGREGAT - 2
InŜynieria Rolnicza 14/2005 Michał Cupiał, Maciej Kuboń Katedra InŜynierii Rolniczej i Informatyki Akademia Rolnicza im. Hugona Kołłątaja w Krakowie DOBÓR ŚRODKÓW TRANSPORTOWYCH DLA GOSPODARSTWA PRZY POMOCY
Bardziej szczegółowoWPŁYW UPRAWY MIESZANKI BOBIKU Z OWSEM NAGOZIARNISTYM W SYSTEMIE EKOLOGICZNYM NA WYSTĘPOWANIE SZKODNIKÓW
Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 51 (3) 2011 WPŁYW UPRAWY MIESZANKI BOBIKU Z OWSEM NAGOZIARNISTYM W SYSTEMIE EKOLOGICZNYM NA WYSTĘPOWANIE SZKODNIKÓW DARIUSZ ROPEK 1, BOGDAN KULIG
Bardziej szczegółowoPrzedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska
specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I 1. 2. 3. podstawowe kierunkowe 124 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 796 8 Organizmy modelowe w badaniach
Bardziej szczegółowoWPŁYW ROTACJI HERBICYDÓW NA LICZEBNOŚĆ CHWASTÓW ODPORNYCH W MONOKULTURZE KUKURYDZY
Inżynieria Rolnicza 3(91)/2007 WPŁYW ROTACJI HERBICYDÓW NA LICZEBNOŚĆ CHWASTÓW ODPORNYCH W MONOKULTURZE KUKURYDZY Mariusz Kucharski, Tomasz Sekutowski Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa, Państwowy
Bardziej szczegółowoEkoportal.eu - ochrona środowiska ekologia ochrona przyrody recykling biopaliwa GMO odpady Natura 2000 a polski system ochrony przyrody
Ochrona przyrody ma w Polsce długie tradycje. Według niektórych źródeł pierwsze decyzje związane z nią pochodzą z X wieku - np. w sprawie ochrony bobrów. W kolejnych wiekach zaczęto chronić nadmiernie
Bardziej szczegółowoZagadnienia na egzamin dyplomowy magisterski II o. kierunku ROLNICTWO
Zagadnienia na egzamin dyplomowy magisterski II o kierunku ROLNICTWO KIERUNKOWE - OBLIGATORYJNE 1. Podstawowe pojęcia w doświadczalnictwie rolniczym. 2. ZałoŜenia metody analizy wariancji oraz zastosowanie
Bardziej szczegółowoReakcja odmian gryki na długoterminowe przechowywanie w banku genów
NR 233 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 2004 MARIAN GÓRSKI Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie Reakcja odmian gryki na długoterminowe
Bardziej szczegółowoInwentaryzacja i monitoring roślinności trwałych użytków zielonych powiązane z monitoringiem ornitofauny
Inwentaryzacja i monitoring roślinności trwałych użytków zielonych powiązane z monitoringiem ornitofauny w ramach projektu KIK/25 Ochrona różnorodności gatunkowej cennych przyrodniczo siedlisk na użytkach
Bardziej szczegółowoOchrona przyrody w Nadleśnictwie Mińsk w perspektywie rozwoju Lasów Państwowych
Ochrona przyrody w Nadleśnictwie Mińsk w perspektywie rozwoju Lasów Państwowych Powierzchnia Nadleśnictwa Mińsk wynosi 9500 ha, rozrzuconych w 410 kompleksach. Lasy nadzorowane stanowią pow. 17340 ha.
Bardziej szczegółowoHodowla roślin genetyka stosowana
Hodowla roślin genetyka stosowana Hodowla roślin jest świadomą działalnością człowieka zmierzającą do wytworzenia nowych, ulepszonych odmian oraz zachowania istniejących odmian na nie zmienionym poziomie.
Bardziej szczegółowoPrzedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska
specjalność: Analityka i toksykologia środowiska 1. 2. 3. 4. w. w. w. w. aud. lab. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska 8 Organizmy modelowe w badaniach toksykologicznych 10
Bardziej szczegółowoŚląski Ogród Botaniczny w Mikołowie
Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie ul. Sosnowa 5, 43-190 Mikołów Centrum Edukacji Przyrodniczej i Ekologicznej Śląskiego Ogrodu Botanicznego w Mikołowie www.sibg.org.pl Nasi członkowie: Województwo śląskie
Bardziej szczegółowoZACHOWANIE SIĘ NIEKTÓRYCH HERBICYDÓW W GLEBACH PÓL UPRAWNYCH PODKARPACIA
Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin, 49 (3) 2009 ZACHOWANIE SIĘ NIEKTÓRYCH HERBICYDÓW W GLEBACH PÓL UPRAWNYCH PODKARPACIA EWA SZPYRKA 1, AGNIESZKA JAŹWA 2, ANNA MACHOWSKA 1, MAGDALENA
Bardziej szczegółowoPREZYDENT MIASTA RADOMIA VIII ETAP ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY RADOM
PREZYDENT MIASTA RADOMIA VIII ETAP ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY RADOM OBEJMUJĄCY TEREN W REJONIE ULIC RYBNEJ, WARSZAWSKIEJ, GRÓJECKIEJ I RZEKI MLECZNEJ W
Bardziej szczegółowoEkologiczna ścieżka edukacyjna
Ekologiczna ścieżka edukacyjna Lp. Treści ogólne Treści szczegółowe Osiągnięcia przedmiot klasa 1. Ekonomiczne i społeczne aspekty Uczeń potrafi: związków między człowiekiem i jego działalnością a środowiskiem.wartość
Bardziej szczegółowoNumer w rejestrze producentów roślin... NOTATNIK INTEGROWANEJ PRODUKCJI UPRAWY ROLNICZE. ... (gatunek rośliny) ... (rok) Imię... Nazwisko...
Numer w rejestrze producentów... NOTATNIK INTEGROWANEJ PRODUKCJI UPRAWY ROLNICZE... (gatunek y)... (rok) Imię... Nazwisko... Miejsce zamieszkania... Adres... albo Nazwa... Siedziba... Adres... Telefon...
Bardziej szczegółowoWaldemar Mioduszewski
PROBLEMY WDRAśANIA RAMOWEJ DYREKTYWY WODNEJ NA OBSZARACH WIEJSKICH Waldemar Mioduszewski Zakład Zasobów Wodnych Instytut Melioracji i UŜytków Zielonych Falenty, 05-090 Raszyn e-mail: w.mioduszewski@imuz.edu.pl
Bardziej szczegółowoWychowanie ekologiczne w kl.vi
Wychowanie ekologiczne w kl.vi Autor: Burczyk T. 20.04.2008. - 2000 ZSP Kleszczewo Kościerskie Wychowanie ekologiczne w klasie szóstej Założeniem Wychowania Ekologicznego jest zbliżenie ucznia do przyrody.
Bardziej szczegółowoz rolnictwem konwencjonalnym, intensywnym
ROLNICTWO EKOLOGICZNE Analiza porównawcza ekologicznych metod produkcji z rolnictwem konwencjonalnym, intensywnym Rolnictwo intensywne Rolnictwo ekologiczne Dominacja chemii i techniki Dominacja środków
Bardziej szczegółowoŚląski Ogród Botaniczny w Mikołowie i Radzionkowie perspektywy rozwoju. ul. Sosnowa Mikołów Tel
Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie i Radzionkowie perspektywy rozwoju ul. Sosnowa 5 43-190 Mikołów Tel. 32 779 76 02 E-mail: sibg@sibg.org.pl Patryk Bubła Kraków 2017 Członkowie zwyczajni Związku Stowarzyszeń
Bardziej szczegółowoCONDIT. Środek poprawiający właściwości gleby. Plan oferty. Wyłączny dystrybutor na terenie POLSKI: BioConcept-Gardenia Sp. z o.o.
Środek poprawiający właściwości gleby Zakwalifikowany do stosowania w rolnictwie ekologicznym pod numerem NE/115/2009 Wyłączny dystrybutor na terenie POLSKI: BioConcept-Gardenia Sp. z o.o., ul. Fabryczna
Bardziej szczegółowoSystem integrowanej produkcji roślinnej (IP) a integrowana ochrona roślin
System integrowanej produkcji roślinnej (IP) a integrowana ochrona roślin Grzegorz Gorzała Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa Al. Jana Pawła II 11, 00-828 Warszawa Podstawa prawna USTAWA
Bardziej szczegółowoUchwała Nr XXXV/419/06 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 6 lutego 2006 roku
Uchwała Nr XXXV/419/06 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 6 lutego 2006 roku w sprawie przyjęcia stanowiska Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego dotyczącego produkcji rolnej wolnej od organizmów
Bardziej szczegółowo