Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego. Krzysztof Kujawa

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego. Krzysztof Kujawa"

Paulina Niemiec
8 lat temu
Przeglądów:

1 Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego Krzysztof Kujawa

2 Różnorodność biologiczna Zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na Ziemi w ekosystemach lądowych, morskich i słodkowodnych (wg Konwencji o różnorodności biologicznej)

3 Poziomy różnorodności biologicznej Poziom gatunku: zróżnicowanie osobników Poziom krajobrazu: zróżnicowanie ekosystemów Poziom ekosystemu zróżnicowanie gatunków

4 Indeks różnorodności Stan różnorodności biologicznej Ziemi na podstawie danych o zwierzętach kręgowych 7000 populacji, 2500 gatunków kręgowców 2 Spadek bogactwa przyrody w tropikach o 60%

5 Dlaczego różnorodność biologiczna Ziemi zmniejsza się? Zmiany w wykorzystaniu ziemi: Ekspansja terenów rolnych (i upraszczanie ich struktury) Budownictwo (osiedla ludzkie i infrastruktura) Kopalnictwo Zanieczyszczenie środowiska

6 Dlaczego różnorodność biologiczna Ziemi zmniejsza się? Eksploatacja ekosystemów: lasów, oceanów, rzek, jezior i gleby

7 Dlaczego różnorodność biologiczna jest ważna? Dla człowieka (powody praktyczne): Wykorzystywanie wielu gatunków w produkcji rolnej i przemysłowej, rybołówstwie itp. Kontrola biologiczna szkodników za pomocą pasożytów lub drapieżników Dla przyrody: To polisa ubezpieczeniowa większa odporność na zakłócenia Z etycznego punktu widzenia: Człowiek jako wszędobylski i ekspansywny gatunek, wpływa na losy gatunków, a przez to jest za nie odpowiedzialny

8 DWIE STRATEGIE OCHRONY RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ NA TERENACH ROLNICZYCH: Działania w obrębie gospodarstwa: np. mniej pestycydów, dłuższe płodozmiany (duża różnorodność upraw), dostosowanie zabiegów agrotechnicznych do przebiegu czynności życiowych (np. rozrodu) organizmów Działania poza gospodarstwami: np. ochrona i urozmaicanie struktury krajobrazu: tworzenie zadrzewień, zbiorników wodnych itp. Powstrzymanie spadku różnorodności biologicznej ważnym celem działań Unii Europejskiej

9 Zadrzewienie śródpolne skupisko drzew lub krzewów położone w krajobrazie rolniczym, o powierzchni najczęściej do kilku hektarów (Zajączkowski 1982). Dlaczego są tak ważne dla różnorodności biologicznej? Namiastka lasów na terenach uprawnych!

10 Zmiany lesistości (w %) w Polsce Rok Stępień 2005

11 Cechy zadrzewień Stosunkowo bogata struktura: 3-4 piętra roślinności, duża liczba gatunków roślin.

12 Cechy zadrzewień Duże zróżnicowanie w przestrzeni (odnośnie formy, lokalizacji i funkcji).

13 Dlaczego zadrzewienia są korzystne? Jakie funkcje pełnią? Umożliwiają organizmom leśnym rozród

14 Liczba gatunków Liczba gatunków ptaków lęgowych w lasach i zadrzewieniach w Europie w zależności od powierzchni 210 gatunków 90 gatunków Lasy Zadrzewienia Storch i in Kujawa 2006

15 Stanowią dla organizmów leśnych tereny żerowiskowe latem i zimą

16 Loty żerowiskowe gąsiorka Wuczyński i Grzesiak, mat. niepubl.

17 Stanowią dla organizmów leśnych korzystne miejsca dla przezimowania

18 Zagęszczenie owadów zimujących (os./m 2 ) na polach uprawnych, ekotonie polno-leśnym i wewnątrz zadrzewienia (Karg i Kujawa 2006) ~300 ~180 ~30

19 Są korytarzami ekologicznymi ułatwiającymi migracje wielu gatunkom organizmów

20 Przyczyniają się do zwiększania różnorodności gatunkowej zwierząt na przyległych polach uprawnych, w tym wrogów szkodników upraw

21 Harpalus rufipes Turew

22 Zadrzewienie jest eksporterem drapieżników żerujących na polach uprawnych Kujawa i in. 2006

23 Pająki Latające owady drapieżne Grzyby owadobójcze

24 Zagęszczenie (os./m 2 ) Wpływ zadrzewień na zagęszczenie larw zaatakowanych przez owady pasożytnicze 0,6 0,5 Ichneumonidae Chalcidoidea 0,4 0,3 0,2 0, Odległość od zadrzewienia (m) Wg Karga i Szeflińskiej 1996

25 Loty żerowiskowe trznadla Wuczyński i Grzesiak, mat. niepubl.

26 Już jako bardzo młode elementy, zasiedlane są przez różnorodne organizmy

27 Wzrost liczby gatunków grzybów wielkoowocnikowych w młodych zadrzewieniach (najmłodsze - 3-letnie) (sumy kumulowane po kolejnych latach) Wg A. Kujawy dane niepubl.

28 PODSUMOWANIE I WNIOSKI: 1. Zadrzewienia stanowią podstawę dla zachowania dużej różnorodności biologicznej w krajobrazie rolniczym. 2. Istotne znaczenie ma ich stosunkowo bogata struktura oraz duże zróżnicowanie typów zadrzewień. 3. Zadrzewienia są środowiskiem umożliwiającym wielu gatunkom rozród, żerowanie, zimowanie i migrowanie. 4. Wzbogacają one przyległe pola uprawne w wiele gatunków drapieżników i pasożytów, przyczyniając się do kontroli liczebności szkodników upraw. 5. Efekty środowiskowe wprowadzania zadrzewień śródpolnych są przykładem tego, jak duże znaczenie dla sposobu funkcjonowania krajobrazu ma świadome kształtowanie środowiska.

Podobne dokumenty

Robinia akacjowa w krajobrazie rolniczym k. Turwi: historia i współczesność oraz ocena znaczenia dla różnorodności biologicznej

Robinia akacjowa w krajobrazie rolniczym k. Turwi: historia i współczesność oraz ocena znaczenia dla różnorodności biologicznej Krzysztof Kujawa, Jerzy Karg, Hanna Gołdyn, Anna Kujawa, Maria Oleszczuk