Podstawy prawne tworzenia i funkcjonowania obszarów Natura 2000

Transkrypt

1 Podstawy prawne tworzenia i funkcjonowania obszarów Natura 2000 Profesor dr hab. Janina Zbierska Katedra Ekologii i Ochrony Środowiska UP w Poznaniu Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata FUNDUSZE EUROPEJSKIE - DLA ROZWOJU INNOWACYJNEJ WIELKOPOLSKI

2 Cel: Natura 2000 Europejska sieć ekologiczna _ ochrona zagrożonych składników różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego siedlisk przyrodniczych i dzikiej fauny i flory; spójne kryteria i metody tworzenia sieci; instrumenty umiarkowanego użytkowania nie pogarszającego stanu siedlisk i gatunków. 2

3 Dlaczego sieć Natura 2000? _ Narastające tempo wymierania gatunków; Nieskuteczność indywidualnej ochrony gatunkowej roślin i zwierząt z powodu: braku ochrony ich siedlisk, dominacji ochrony biernej; Nieskuteczność dotychczasowych form obszarowej ochrony przyrody z powodu fragmentacji i izolacji, zanieczyszczania, degradacjaitd. 3

4 Dlaczego sieć Natura 2000? _ Fragmentacja i izolacja obszarów chronionych WielkoprzestrzennySystem Obszarów Chronionych 4

5 Dlaczego sieć Natura 2000? _ Tworzenie sieci funkcjonalnej Korytarze ekologiczne 5

6 Dlaczego sieć Natura 2000? _ Ochrona przyrody w warunkach działalności gospodarczej 6

7 Geneza prawa dla sieci Natury 2000 _ KONWENCJA BOŃSKA (Convention on the Conservention of Migratory Species of Wild Animals) w sprawie ochrony wędrownych gatunków zwierząt z 23 czerwca 1979 r.; KONWENCJA BERNEŃSKA (Convention on the Conservationof EuropeanWilde and Natural Habitats) w sprawie ochrony europejskiej przyrody żywej i naturalnych siedlisk z 19 września 1979 r.; KONWENCJA O RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ (CBD-The Convention on Biological Diversity) sporządzona w Rio de Janeiro z 5 czerwca 1992 r. 7

8 podstawy prawne europejskie _ Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich ptaków (Dyrektywa ptasia); Dyrektywa Rady 92/43/EEC z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory zmieniona Dyrektywą 97/62/EWG (Dyrektywa siedliskowa / habitatowa); 8

9 podstawy prawne europejskie _ Dyrektywa Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r.w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko; Dyrektywa Rady 97/11/EC z dnia 3 marca 1997 r. poprawiająca Dyrektywę 85/337/EEC w sprawie oceny skutków dla środowiska niektórych publicznych i prywatnych przedsięwzięć; 9

10 podstawy prawne europejskie _ Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/42/WEz dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko; Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/35/WE z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu (Dyrektywa szkodowa). 10

11 ustawy krajowe Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym(dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z p. zmianami); Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z p. zmianami); Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska(dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz. 627, z p. zmianami); Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym(dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717) 11

12 ustawy krajowe Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody(dz. U. z 2004 r. Nr 92, poz. 880 z późniejszymi zmianami tekst jednolity na , z uwzględnieniem zmian wniesionych ustawami zm. Prawo Ochrony Środowiska z i Prawo Wodne z ); Ustawa z dnia 3 października 2008 r.o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw(dz. U. z 2008 r. Nr 201, poz. 1237); 12

13 ustawy krajowe Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie(dz. U. z 2007 r. Nr 75, poz. 493); Ustawa z dnia 3 października 2008 r.o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko(dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227). 13

14 rozporządzenia krajowe Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego(dz. U. Nr 164 poz. 1587); Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy(dz. U. Nr 118 poz. 1233); 14

15 rozporządzenia krajowe Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną(dz. U. Nr 168, poz. 1764); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz. U. Nr 168, poz. 1765); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną(dz. U. Nr 220, poz. 2237); 15

16 rozporządzenia krajowe Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000(Dz. U. Nr 229 poz. 2313), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 września 2007 zmieniającerozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000(Dz. U. Nr 179 poz. 1275); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 października 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000(Dz. U. Nr 198, poz. 1226); 16

17 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 r. w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000(Dz. U. Nr 94 poz. 795) utraciło moc w 2010 r. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2008 w sprawie kryteriów oceny wystąpienia szkody w środowisku(dz. U. Nr 82, poz. 501). 17

18 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 (Dz. U. Nr 34, poz. 186); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla obszaru Natura 2000 (Dz. U. Nr 64, poz. 401) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U. Nr 77, poz. 510) 18

19 2 typy obszarów na podstawie Dyrektyw Ptasiej na podstawie Dyrektyw Siedliskowej obszary specjalnej ochrony ptaków(oso) specjalne obszary ochrony siedlisk(soo) 19

20 typy obszarów obszary specjalnej ochrony ptaków(oso) obejmują ochroną: ptaki z Załącznika I populacje gatunków zwierząt z Załącznika II oraz ich siedliska 20

21 typy obszarów specjalne obszary ochrony siedlisk(soo) obejmują ochroną siedliska przyrodnicze z Załącznika I populacje gatunków roślin, zwierząt i grzybów z Załącznika II oraz ich siedliska 21

22 instrumenty ochrony Uwzględnianie w planach zagospodarowania; Działania prewencyjne, w tym oceny planów (oceny strategiczne) oraz oceny oddziaływania przedsięwzięć (oceny habitatowe); Działania kompensacyjne; Sporządzanie planów ochrony; Konsultacje społeczne. 22

23 podstawowa zasada ochrony Zabrania się podejmowania działań mogących w znaczący sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczychoraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także w znaczący sposób wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000 oraz na integralność tego obszaru (art. 6.2 Dyrektywy habitatowej i art Ustawy o ochr. przyrody) 23

24 podstawowa zasada ochrony Jeżeli ocena wykazała znaczące negatywne oddziaływanieprzedsięwzięcia na obszar Natura 2000, to w zasadzie nie można zezwolićna jego realizację, chyba że; jest to uzasadnione względami społecznymi i gospodarczymi, nie ma rozwiązań alternatywnych, zapewnione zostanie wykonanie kompensacji przyrodniczej niezbędne dla zapewnienia spójności i właściwego funkcjonowania sieci Natura

25 instrumenty ochrony Jeżeli na obszarze N2000 występuje gatunek lub siedlisko priorytetowe, na realizację przedsięwzięcia można zezwolić tylko ze względu na: ochronę zdrowia i życia ludzilub zapewnienie bezpieczeństwa powszechnego; pozytywne skutki o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska przyrodniczego; inne przyczyny związane z imperatywem nadrzędnego interesu publicznego, ale po uzyskaniu opinii KE oraz nie ma rozwiązań alternatywnych; zapewniona zostanie kompensacja przyrodnicza. 25

26 Szansa czy bariera rozwoju? 26

27 _ tokonieczność dla zachowania równowagi przyrodniczej i utrzymania przyrodniczych podstaw rozwoju społeczno-gospodarczego = zrównoważonego rozwoju 27

28 Dlaczego Natura 2000? _ Warszawa, Pozostale/1993_-_Warszawa_-_Widok_z_16_pietra_DS_Riwiera.jpg Tokio, Źródło: google earth 28

29 Czy jest alternatywa dla Natury 2000? _ Namba Park, Osaka 29

30 Czy jest alternatywa dla Natury 2000? _ Wieżowiec Urban Forest (przygotowany przez grupę projektantów MAD Architects) stanie w samym sercu Chin, w przemysłowym mieście Chongqing (2011) 30

31 Dziękuję za uwagę. Prof. dr hab. Janina Zbierska Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata FUNDUSZE EUROPEJSKIE - DLA ROZWOJU INNOWACYJNEJ WIELKOPOLSKI