Narzędzia ochrony sieci Natura 2000

Transkrypt

1 Narzędzia ochrony sieci Natura 2000 Grażyna Zielińska Seminarium realizowane jest w ramach projektu pn. Natura 2000 naszą szansą realizowanego przez Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku dofinansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie

2 Narzędzia ochrony sieci Natura 2000 Plany ochrony i plany zadań ochronnych System ocen oddziaływania na środowisko Naprawa szkód wyrządzonych w środowisku 2

3 System ocen oddziaływania na środowisko Projekty polityk, strategii, planów i programów oraz zmian do takich dokumentów a także planowane przedsięwzięcia, które mogą znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, wymagają przeprowadzenia odpowiedniej oceny oddziaływania (art.33 ust.3 ustawy z 2004r. o ochronie przyrody) 3

4 System ocen oddziaływania na środowisko Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (ustawa ooś) - strategiczna ocena oddziaływania na środowisko (prognoza oddziaływania na środowisko dla planów, programów, polityk i strategii) - indywidualna ocena oddziaływania na środowisko (raporty ooś dla przedsięwzięć) 4

5 System ocen oddziaływania na środowisko - ocena strategiczna Prognoza oddziaływania na środowisko zawiera m.in. przewidywane znaczące oddziaływanie na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru (art. 51 ust.2 pkt 2 lit.e ustawy ooś) 5

6 System ocen oddziaływania na środowisko - ocena strategiczna Prognoza oddziaływania na środowisko przedstawia m.in. rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru (art. 51 ust.2 pkt 3 lit.a ustawy ooś) 6

7 System ocen oddziaływania na środowisko - ocena strategiczna Prognoza oddziaływania na środowisko przedstawia m.in. rozwiązania alternatywne, biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru (art. 51 ust.2 pkt 3 lit.b ustawy ooś) 7

8 System ocen oddziaływania na środowisko - ocena przedsięwzięć Art. 59 ustawy ooś 1.Przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymagają: 1) planowane przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko; 2) planowane przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząc oddziaływać na środowisko, jeżeli obowiązek przeprowadzenia oceny został stwierdzony na podstawie art. 63 ust.1. 8

9 System ocen oddziaływania na środowisko - ocena przedsięwzięć Art. 96 ustawy ooś 1. Organ właściwy do wydania decyzji wymaganej przed rozpoczęciem realizacji przedsięwzięcia, innego niż przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, jest obowiązany do rozważenia, przed wydaniem tej decyzji, czy przedsięwzięcie może potencjalnie znacząco oddziaływać na obszar Natura

10 System ocen oddziaływania na środowisko - ocena przedsięwzięć Art. 96 ustawy ooś cd. 2. Do decyzji, o których mowa w ust. 1, należą w szczególności: 1) decyzje, o których mowa w art. 72 ust. 1; 2) koncesje (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze); 3) pozwolenie wodnoprawne (ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne); 4) zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów (ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody)

11 System ocen oddziaływania na środowisko - ocena przedsięwzięć Art. 98 ustawy ooś Regionalny dyrektor ochrony środowiska uzgadnia warunki realizacji przedsięwzięcia, jeżeli: 1) z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 wynika, że przedsięwzięcie nie będzie znacząco negatywnie oddziaływać na ten obszar; 2) z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 wynika, że przedsięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać na ten obszar, i jednocześnie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 34 ustawy op 11

12 System ocen oddziaływania na środowisko - ocena przedsięwzięć Art. 98 ustawy ooś Jeżeli z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 wynika, że przedsięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać na ten obszar, i jeżeli nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, regionalny dyrektor ochrony środowiska odmawia uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia 12

13 System ocen oddziaływania na środowisko - ocena przedsięwzięć Art. 34 ustawy op Jeżeli przemawiają za tym konieczne wymogi nadrzędnego interesu publicznego (w tym wymogi o charakterze społecznym lub gospodarczym) i wobec braku rozwiązań alternatywnych, można zezwolić na realizację planu lub działań mogących znacząco negatywnie oddziaływań na cele ochrony obszaru Natura 2000, zapewniając wykonanie kompensacji przyrodniczej 13

14 Działania w obszarach Natura 2000 Art.33 ust.1 uop Zabrania się podejmowania działań mogących osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000, a w szczególności: 14

15 Działania w obszarach Natura 2000 cd. Art.33 ust.1 uop - pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000 lub - wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których został wyznaczony obszar Natura 2000, lub - pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami 15

16 Działania w obszarach Natura 2000 Art.36 ust.1 uop Na obszarach Natura 2000 nie podlega ograniczeniu działalność związana z utrzymaniem urządzeń i obiektów służących bezpieczeństwu przeciwpowodziowemu oraz działalność gospodarcza, rolna, leśna, łowiecka i rybacka, a także amatorski połów ryb, jeżeli nie oddziałuje znacząco negatywnie na cele ochrony obszaru Natura

17 Szkoda w środowisku podstawa prawna Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz.U.Nr 75, poz. 493 ze zm.) 17

18 Szkoda w środowisku definicja negatywna, mierzalna zmiana stanu lub funkcji elementów przyrodniczych, oceniana w stosunku do stanu początkowego, która została spowodowana bezpośrednio lub pośrednio przez podmiot korzystający ze środowiska 18

19 Szkoda w środowisku Szkoda może dotyczyć: - chronionych gatunków lub siedlisk przyrodniczych - wód - powierzchni ziemi 19

20 Szkoda w środowisku Chronione gatunki gatunki objęte ochroną na podstawie ustawy z 2004r. o ochronie przyrody oraz gatunki ptaków wędrujących, miejsca ich lęgów, pierzenia, zimowania 20

21 Szkoda w środowisku Ustawa o szkodach przewiduje odpowiedzialność: - za wyrządzoną szkodę - za spowodowanie bezpośredniego zagrożenia szkodą 21

22 Szkoda w środowisku - działania naprawcze wszelkie działania podejmowane w celu naprawy lub zastąpienia w sposób równoważny elementów przyrodniczych lub ich funkcji - działania zapobiegawcze 22

23 Plany zadań ochronnych i plany ochrony wspólny cel: - ustalenie działań prowadzących do zachowania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony przedmiotów ochrony 23

24 Plany zadań ochronnych i plany ochrony Każdy obszar Natura 2000 musi posiadać plan ochrony lub plan zadań ochronnych 24

25 Plan zadań ochronnych obszaru Natura 2000: - sporządzany na okres 10 lat, - zatwierdzany w formie zarządzenia Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (akt prawa miejscowego), - nie jest wymagana pełna inwentaryzacja przyrodnicza terenu 25

26 Plan ochrony obszaru Natura 2000: - sporządzany na okres 20 lat, - zatwierdzany w drodze rozporządzenia Ministra Środowiska, - wymaga sporządzenia pełnej dokumentacji przyrodniczej 26

27 Szczegółowy tryb i zakres opracowania planów określają: - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 (Dz.U. Nr 34, poz. 186 z późn.zm.), - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla obszaru Natura 2000 (Dz.U. Nr 64, poz. 401 z późn.zm.) 27

28 Plan zadań ochronnych obszaru Natura 2000 zawiera : - identyfikację zagrożeń dla przedmiotów ochrony, - określenie celów działań ochronnych, - określenie działań ochronnych ze wskazaniem podmiotów odpowiedzialnych za ich realizację, - określenie działań w zakresie monitoringu 28

29 Plan zadań ochronnych obszaru Natura 2000 zawiera: - wskazania do zmian w dokumentach planistycznych (studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin,planach zagospodarowania przestrzennego), - mapę obszaru Natura 2000 i opis granic, - ewentualnie zakres dalszych badań i wskazanie potrzeby sporządzenia planu ochrony dla części lub całości obszaru 29

30 Sprawozdawczość Sprawujący nadzór sporządza i przekazuje Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska ocenę realizacji ochrony obszaru Natura 2000: - co 3 lata - w odniesieniu do obszarów specjalnej ochrony ptaków (OSO), - co 6 lat w odniesieniu do specjalnych obszarów ochrony siedlisk (SOO) 30

31 Uspołecznienie procesu tworzenia projektów PZO Obowiązek zapewnienia zainteresowanym stronom (osobom i podmiotom) możliwość konsultacji na etapie przygotowania projektów planów zadań ochronnych 31

32 Zespół Lokalnej Współpracy (ZLW) W skład ZLW wchodzą przedstawiciele instytucji i społeczności lokalnych Organizowane są spotkania w celu omawiania projektu na kolejnych etapach 32

33 Udział społeczeństwa Procedura udziału społeczeństwa odbywa się na zasadach i w trybie określonym w ustawie z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. Nr 199, poz z późn.zm.) 33

34 Udział społeczeństwa Zawiadomienia (o przystąpieniu do sporządzenia projektu PZO, o możliwości składania uwag i wniosków) upublicznione poprzez: - wywieszenie na tablicy ogłoszeń w siedzibie RDOŚ - przekazanie do jednostek samorządu terytorialnego - zamieszczenie na stronie internetowej RDOŚ i BIP - zamieszczenie w prasie lokalnej 34

35 Dziękuję za uwagę 35

36 Dlaczego Natura 2000? Jeszcze do niedawna krajobraz i przyroda Europy szybko ubożały i nie były skutecznie chronione Zamienione w kanały rzeki w Holandii i silnie przekształcony krajobraz rolniczy w dolinie Renu Łańcuchy górskie usiane turbinami wiatrowymi - przedgórze Pirenejów w Hiszpanii 36

37 Dlaczego Natura 2000? Trendy pospolitych ptaków krajobrazu rolnego w starych (czerwone) i nowych (niebieskie) krajach UE Osuszone i wyrównane do linii prostych pola w krajobrazie rolnym Holandii Intensywne przekształcenie ekosystemów w Europie prowadzi do silnej utraty różnorodności biologicznej 37

38 Dlaczego Natura 2000? Miejsce naturalnej przyrody zajęły sztuczne plantacje Monokulturowe plantacje topolowe w prowincji Castilla Leon (Hiszpania) Trendy pospolitych ptaków leśnych w krajach Europy Wschodniej (czerwone), Zachodniej (czarne), Południowej (niebieskie) i Północnej (zielone). Sztuczna drągowina sosnowa w Puszczy Noteckiej (Polska) 38

39 Czy takiej Europy chcemy? Dlaczego Natura 2000? Wyasfaltowany brzeg morza w Holandii 39

40 Przedmiotem ochrony na obszarach są tylko wybrane siedliska przyrodnicze i gatunki 40

41 ... Lecz w praktyce stanowią one parasol chroniący także inne komponenty przyrody i krajobrazu 41

42 funkcjonują jednakowe zasady ochrony sieci Natura Ich strażnikiem jest Komisja Europejska i Trybunał Sprawiedliwości. Dlatego Natura 2000 rzeczywiście działa. Od Gibraltaru do Estonii Natura 2000 nie zastępuje krajowych systemów ochrony przyrody, ale je uzupełnia i nadaje ochronie przyrody europejską skuteczność 42

43 Od Orkadów po bułgarskie Rezowo Sieć prawie obszarów, obejmujących około km2, stanowiąca ponad 20% terytorium Unii Europejskiej. Jest największą zwartą siecią obszarów chronionych na świecie Natura 2000 to narzędzie Europy służące wdrażaniu idei zrównoważonego rozwoju, Konwencji Berneńskiej, Konwencji o Różnorodności Biologicznej 27 państw Unii Europejskiej wspólnie stara się, by wdrażając sieć Natura 2000 zachować dla nas i dla przyszłych pokoleń wspólne dziedzictwo przyrodnicze 43