Edukacja wobec migracji Język kultura - tożsamość. Urszula Majcher Legawiec Fundacja Wspierania Kultury i Języka Polskiego im.

Transkrypt

1 Edukacja wobec migracji Język kultura - tożsamość Urszula Majcher Legawiec Fundacja Wspierania Kultury i Języka Polskiego im. Mikołaja Reja

2

3 23 lutego 2017, czwartek Otwarty Kraków potencjał różnorodności rozpoczęcie, dr Małgorzata Jantos Radna Miasta Krakowa otwarcie konferencji, prof. Jacek Majchrowski Prezydent Miasta Krakowa Lucyna Gajda, Wicedyrektor Wydziału Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego Mateusz Płoskonka, Otwarty Kraków Mamadou Diouf, Koordynator, Centrum Wielokulturowe w Warszawie Różnorodność kulturowa i wielojęzyczność na polskim rynku pracy, Scott Newman Dyrektor State Street Polska Moje 30-lat w Polsce, Ziyad Raoof Pełnomocnik Regionalnego Rządu Kurdystanu w Polsce Jak się tu żyje Susanne i Mark Edworthy Jak się tu żyje David McGirr, Krakow Expats Directory przerwa kawowa panel dyskusyjny z udziałem członków korpusu dyplomatycznego (udział wzięło 13 konsulów/konsulów honorowych)

4 24 lutego 2017, piątek Uczeń z doświadczeniem migracyjnym w polskiej szkole powitanie gości, rozpoczęcie, dr Katarzyna Król Wiceprezydent Krakowa ds. edukacji debata ekspercka, prowadzenie prof. UW dr hab. Przemysław E. Gębal; eksperci: prof. Władysław Miodunka, prof. Halina Grzymała-Moszczyńska, prof. UP dr hab. Małgorzata Pamuła-Behrens, Katarzyna Oyrzanowska, UNHCR, Andrzej Janczy, Zastępca Dyrektora Wydziału Nadzoru Pedagogicznego Kuratorium Oświaty w Krakowie przerwa Psychologia migracji, prof. Halina Grzymała-Moszczyńska Czego potrzebuje szkoła przyjmująca uczniów z doświadczeniem migracji (warsztaty), prof. UP dr hab. Małgorzata Pamuła-Behrens, dr hab. Marta Szymańska Migracje Ukraińców, prof. Irina Manokha, Wschodnioeuropejski Instytut Psychologii, Kijów

5

6

7

8 IV Zastępca Prezydenta Krakowa, Katarzyna Król historyczny kontekst wielokulturowości potencjał tkwiący w różnorodności wielokulturowość - szansę na wzrost kompetencji Dyrektor Wydziału Edukacji, Anna Korfel Jasińska podkreśliła wagę konferencji jako odpowiedzi na potrzeby środowiska dyrektorów i nauczycieli i płaszczyzny do wymiany doświadczeń wskazała konkurencyjność oddziałów przygotowawczych i modelu integracyjnego, gwarantującego dodatkowe zajęcia z języka polskiego oraz zajęcia wyrównawcze mówiła o dynamice zmian w edukacji: wrzesień uczniów z doświadczeniem migracji, wrzesień zastosowane rozwiązania: dofinansowanie studiów JPJO i JPJ2 (kierunek priorytetowy, wzrost dofinansowania z 50% do 95%) wniosek wniosków określiła wyzwania, jakie stoją przed edukacją w kontekście migracji: wymiana doświadczeń opracowanie polityki wsparcia (np. dofinansowanie studiów podyplomowych przygotowujących do pracy wychowawczej w środowisku wielokulturowym) 5 mln złotych rocznie na dofinansowanie szkoleń dla nauczycieli w Krakowie

9 Dr hab. Prof. UW Przemysław Gębal - wielokulturowość jest zagadnieniem nie tylko językowym, ale wychowawczym i organizacyjnym - zmienia rzeczywistość polskiej szkoły, - język jest pomostem służącym włączeniu cudzoziemców dlatego edukacja językowa jest ważna, ale ważne są też aspekty kulturowe - asymilacja nie jest celem rzeczywistości wielokulturowej, dążymy do integracji/inkluzji - konieczność dostosowania podstawy programowej do nowej rzeczywistości - uregulowania zawodu nauczyciela języka polskiego jako drugiego - edukacja monokulturowa właściwie nie istnieje wobec faktu rzeczywistości wielokulturowej - ryzyko w traktowaniu Ukraińców, którzy osłabiają instynkt nauczycieli uczeń rozumie, więc nie ma problemu, a tymczasem sukces edukacyjny wymaga większych kompetencji - jednostronne podejście: migranci, a nie środowisko polskie - brak wsparcia organizacyjnego dyrektorów szkół - kłopoty w komunikacji z rodzicami i uczniami, też w perspektywie kulturowej - niedostateczna znajomość kultur i tradycji krajów pochodzenia - niskie wyniki nauki, obniżające rankingi - brak materiałów edukacyjnych wspierających ucznia w pierwszym roku pobytu w szkole

10 Prof. dr hab. Halina Grzymała - Moszczyńska - brak wiarygodnych statystyk tzw. powrotów - narracja migracyjna: narracja sukcesu vs. narracja porażki - rodziny radzą sobie we własnym zakresie, nadrabiają braki uczniów, nie zgłaszają się z prośbą o pomoc - brak wsparcia kulturowego w szkole - niedostrzeganie potencjału dzieci z doświadczeniem migracyjnym przez nauczycieli - brak programów doskonalących kompetencje z uczniem z doświadczeniem migracyjnym - przekonanie wśród nauczycieli, że kompetencja ta polega na znajomości języka ucznia migranta (Nie)łatwe powroty do domu? dostępne online: e-psychologiawychowawcza.pl

11 Katarzyna Oyrzanowska sytuacja uchodźców na świecie i w Europie liczba uchodźców w 2016: 65 milinów przymusowo wysiedlonych ze swoich domów, w tym 40 mln wewnętrznie przesiedlonych 86% jest w krajach rozwijających się : Turcja, Pakistan, Liban (w Libanie 183 osoby na 1000 mieszkańców) Europa nie jest zalewana uchodźcami - jest ich tu 26% manipulacja w debacie politycznej, której celem jest wzbudzenie strachu: fala, zalew, powódź dzieci uchodźcze są narażone 5 razy częściej na niechodzenie do szkoły im starsze dzieci, tym gorsze są statystyki - do szkoły średniej chodzi tylko 22% 1% uchodźców na uniwersytecie dane z badań: uczestnicy badań w wieku lat - 70% jest przeciwko przyjmowaniu uchodźców i jednocześnie 91% w życiu nie spotkało cudzoziemca i nie miało z nim kontaktu

12 Prof. dr hab. Władysław Miodunka zwraca uwagę na fakt, że w polskiej podstawie programowej jest tylko język polski (i kropka) nie ma podziału na język polski jako ojczysty, JPJO o JPJ2 każdy z tych "języków polskich" ma swoją specyfikę i to powinno zostać uwzględnione w programach w szkole ma to konsekwencje np. w ocenianiu, bo dziecko cudzoziemskie oceniane jest z przedmiotu język polski (i kropka), czyli jak z języka ojczystego oceniane powinno odbywać w kontekście klasyfikacji europejskiej od A1 do C2 wg klasyfikacji Rady Europy Europejski System Opisu Kształcenia Językowego (ESOKJ) wprowadzić pojęcie jako nauczyciel języka polskiego ojczystego, obcego i drugiego wprowadzić zawód nauczyciela języka polskiego jako obcego/drugiego (problem na poziomie ministerialnym, od 2005 roku są studia przygotowujące takich nauczycieli)

13 dr hab. Prof. UP Małgorzata Pamuła Behrens niejednorodność grupy uczniów z doświadczeniem migracji: - uczący się wcześniej w szkole swojego kraju pochodzenia, urodzone poza granicami Polski - dzieci obcokrajowców nie mówiących po polsku urodzone w Polsce, ale nie znające polskiego - dzieci polskie powracające pułapka : uczeń dobrze mówi na przerwie, ale nie radzi sobie na lekcji, nauczyciele wyciągają błędny wniosek uczeń się nie uczy rozbieżność między językiem komunikacji codziennej a językiem specjalistycznym zagrożenia: 26% dzieci z doświadczeniem migracji nie kończy szkoły (bez doświadczenia - 13 %) modele kształcenia w różnych krajach (Szwecja, Włochy, Austria, Belgia, Irlandia, Francja, Szwajcaria) Polska rozporządzenie o możliwości tworzenia oddziałów przygotowawczych dzieci z doświadczeniem migracji są wpisane do grupy dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi wymaga to programów minimum, które określą osobne wymagania, jak dla dzieci SPE

14 Andrzej Janczy 1500 uczniów w Krakowie, 2000 w Małopolsce mówiąc inaczej: 80 oddziałów 25 osobowych te liczby wymagają już polityki edukacyjnej najwięcej w szkołach podstawowych i policealnych tylko połowa (750 uczniów) korzysta z 2 godzin języka polskiego system wspieranie uczniów w polskim systemie: klasy przygotowawcze nauka języka polskiego zajęcia wyrównawcze asystent językowo-kulturowy pomoc psychologiczno-pedagogiczna ewaluacje pokazują, że nauczyciele, którzy mają kontakt z cudzoziemskimi chcą się uczyć, jak uczyć takie dzieci, ale brak konkretnych rozwiązań metodycznych kuratorium świadomość problemów związanych z przygotowaniem do egzaminów uczniów cudzoziemskich, ale nie prowadzi badań ukierunkowanych na dzieci cudzoziemskie porażki wynikają z nieumiejętności rozwiązywania problemów przez szkoły

15 WNIOSKI: 1. zainicjowanie zmiany: inicjatywa oddolna środowiska pozarządowego, akademickiego i zawodowego nauczycieli 2. powołanie forum międzysektorowego ds. edukacji w środowisku wielokulturowym w celu opracowania rekomendacji dla polityki edukacyjnej Krakowa 3. uruchomienie studiów z zakresu kompetencji międzykulturowych 4. wniosek o dofinansowanie takich studiów dla nauczycieli, urzędników i trzeciego sektora 5. powołanie modelowej szkoły specjalizującej się w kształceniu dzieci z doświadczeniem migracji 6. powołanie doradcy metodycznego ds. kształcenia dzieci z doświadczeniem migracji 7. wniosek do MEN o uznanie zawodu nauczyciel JPJO/JPJ2 8. zainicjować opracowania materiałów edukacyjnych, w tym niekomercyjnych

16 kurs online i podręcznik Adriana Prizel-Kania, Dominika Bucko, Urszula Majcher-Legawiec, Katarzyna Sowa Po polsku po Polsce

17 materiały online i podręcznik Urszula Majcher-Legawiec, Mariusz Czech, Paweł Dudek, Katarzyna Sowa Polak potrafi. O wielkich Polakach w Polsce i na świecie

18 W polskiej szkole - wspieranie uczniów cudzoziemskich oraz szkół prowadzących oddziały przygotowawcze (materiały i szkolenia) w ramach zadania konkursowego Wspieranie inicjatyw edukacyjnych w szkolnym środowisku wielokulturowym konkurs nr DE.WZP Projekt współfinansowany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej w ramach umowy nr MEN/2017/DSWM/1296. Projekt realizowany przez Fundację Wspierania Kultury i Języka Polskiego im. Mikołaja Reja w partnerstwie z Uniwersytetem Pedagogicznym w Krakowie. Autorki materiałów: dr hab. prof. UP Małgorzata Pamuła Behrens, dr hab. Marta Szymańska Cel: przygotowanie materiałów dydaktycznych dla klas I III szkoły podstawowej, uzupełniających istniejące materiały i przeznaczone dla klas przygotowawczych Materiały będą dostępne online na stronie Fundacji ( UP i MEN

19 Kraków, ul. Senatorska 35, Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 18 - szkoła specjalizująca się w kształceniu dzieci z doświadczeniem migracji - plan powołania doradcy metodycznego ds. edukacji dzieci z doświadczeniem migracji

20 Projekt interdyscyplinarnej diagnozy procesów migracyjnych złożony w kancelarii III Zastępcy Prezydenta Miasta Krakowa ds. Polityki Społecznej, Kultury i Promocji, Andrzeja Kuliga (oprac. Urszula Majcher - Legawiec)

21 Projekt kampanii społecznej promującej naukę języka polskiego złożony w kancelarii III Zastępcy Prezydenta Miasta Krakowa ds. Polityki Społecznej, Kultury i Promocji, Andrzeja Kuliga (oprac. Agnieszka Górska)