PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
|
|
- Halina Czarnecka
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu RESEARCH PAPERS of Wrocław University of Economics Nr 416 Współczesne problemy ekonomiczne. Rozwój zrównoważony w wymiarze globalnym i europejskim Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu Wrocław 2016
2 Redakcja wydawnicza: Elżbieta Kożuchowska Redakcja techniczna: Barbara Łopusiewicz Korekta: Justyna Mroczkowska Łamanie: Adam Dębski Projekt okładki: Beata Dębska Informacje o naborze artykułów i zasadach recenzowania znajdują się na stronach internetowych Publikacja udostępniona na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-użycie niekomercyjne-bez utworów zależnych 3.0 Polska (CC BY-NC-ND 3.0 PL) Copyright by Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wrocław 2016 ISSN e-issn ISBN Wersja pierwotna: publikacja drukowana Zamówienia na opublikowane prace należy składać na adres: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu ul. Komandorska 118/120, Wrocław tel./fax ; econbook@ue.wroc.pl Druk i oprawa: TOTEM
3 Spis treści Wstęp... 7 Bernadeta Baran: Idea zielonej gospodarki w UE a perspektywy rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce / The idea of green economy in the EU vs. perspectives of renewable energy development in Poland... 9 Beata Będzik: Ważkość kapitału społecznego w kształtowaniu spójności społecznej / Validity of social capital in shaping social cohesion Jan Borowiec: Wzrost gospodarczy a zmiany w spójności gospodarczej i społecznej w krajach Europy Środkowo-Wschodniej / Economic growth vs. changes in the economic and social cohesion in Central and Eastern European countries Jarosław Czaja: Euroizacja jako skutek spowolnienia integracji monetarnej w Unii Europejskiej / Euroization as an effect of slower monetary integration in the European Union Mariusz Czupich: Spójność społeczna w wybranych krajach Unii Europejskiej / Social cohesion in selected countries of the European Union Małgorzata Dziembała: Rozwój transgranicznych systemów innowacji w dobie globalizacji przykład regionu Venlo-Niederrhein / Cross-border innovation systems development in a globalizing world the Venlo-Niederrhein example Joanna Jahn: Eksport wyrobów wysokiej techniki w Unii Europejskiej / Export of high tech in the European Union Urszula Kalina-Prasznic: Reformy emerytalne a polityka spójności ekonomicznej / Pension reforms vs. cohesion policy Maria Kola-Bezka: Zmiany pozycji konkurencyjnej regionów NUTS 3 w Europie Środkowo-Wschodniej w latach / Changes in the competitive position of nuts 3 regions in Central and Eastern Europe in Agnieszka Kwarcińska: Międzynarodowe inicjatywy normatywne w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) jako wyraz działań na rzecz zrównoważonego rozwoju / International normative initiatives in corporate social responsibility (CSR) as a manifestation of actions for sustainable development Dorota Michalak: Analiza skutków zmian klimatu i wynikających z nich działań adaptacyjnych podejmowanych przez Unię Europejską / Analysis of the impact of climate changes and resulting the reform adaptation measures taken by the European Union
4 6 Spis treści Aleksandra Nacewska-Twardowska: Liberalizacja polityki handlowej UE a zmiany w handlu towarami / European Union trade liberalization and changes in goods trade Jacek Pera: Ocena stabilności makroekonomicznej w gospodarkach unijnych w świetle procedury nierównowagi makroekonomicznej. Aspekt ryzyka zjawisk kryzysowych / Evaluation of macroeconomic stability in the economies of the EU in the light of the macroeconomic imbalance procedure. Risk aspect of the crisis phenomenon Dariusz Perło: Inteligentne specjalizacje a rozwój zrównoważony / Smart specializations and sustainable development Grażyna Rzeszotarska: Strategia Europa 2020 narzędzie realizacji koncepcji inteligentnego rozwoju w krajach UE / The Europe 2020 strategy a tool to implement the concept of smart growth in the EU Małgorzata Szczepaniak: Polityka fiskalna w czasie kryzysu gospodarczego w krajach Europy Środkowo-Wschodniej / Fiscal policy during the economic crisis in the countries of Central and Eastern Europe Barbara Wieliczko: Zrównoważenie rolnictwa UE a WPR i strategia Europa 2020 / Sustainability of agriculture in the EU vs. cap and Europe 2020 strategy Maria Zuba-Ciszewska: Wkład idei spółdzielczości wywodzącej się z socjalizmu zrzeszeniowego w koncepcję CSR / The contribution of the idea of cooperativeness descending from the association socialism into the concept of CSR
5 Wstęp Współczesne otoczenie społeczno-ekonomiczne jest bardzo skomplikowane. Złożoność ta inspiruje ekonomistów do podejmowania wielokierunkowych badań, skupiających się na poszukiwaniu rozwiązań zarówno w ujęciu teoretycznym, jak i praktycznym. Jednym z najważniejszych problemów ekonomicznych, które z punktu widzenia rozwoju i wzrostu społeczno-gospodarczego wymagają dogłębnych i szerokich eksploracji, jest zrównoważony rozwój. W prezentowanym Państwu opracowaniu naukowym zatytułowanym Rozwój zrównoważony w wymiarze globalnym i europejskim podjęto próbę opisu i analiz kwestii związanych z szeroko pojętymi zagadnieniami rozwoju zrównoważonego w wymiarze globalnym i europejskim. Tematyka zawartych w publikacji tekstów jest zróżnicowana, odzwierciedla bowiem zarówno wieloaspektowość koncepcji rozwoju zrównoważonego, jak i różnorodność działań podejmowanych przez Unię Europejską i wspólnotę międzynarodową na rzecz wspierania takiego właśnie modelu rozwoju. Autorzy ujętych w niniejszej pracy artykułów naukowych dołożyli wielu starań, aby studium to odnosiło się do empirii i rzeczywistości współczesnej gospodarki. W efekcie tych dążeń powstało opracowanie charakteryzujące się wysokim poziomem merytorycznym oraz dużą aktualnością omawianej problematyki. Pozwala to mieć nadzieję, że zawarte w prezentowanej publikacji przekazy okażą się nie tylko pomocne w głębszym zrozumieniu rozwoju obecnego stanu współczesnej gospodarki, lecz także będą przyczynkiem do dalszych naukowych analiz, tym bardziej że wielogłos w sprawach tak aktualnych, jakie obejmują treści poruszone w artykułach, stanowi przegląd opinii wielu polskich środowisk uniwersyteckich. Przekazując tę publikację do rąk Czytelników, mamy głębokie przekonanie, że zawarte w niej myśli i idee spotkają się z dużym zainteresowaniem pracowników naukowych, teoretyków, praktyków, studentów studiów ekonomicznych i innych kierunków. Chcielibyśmy także bardzo podziękować wszystkim Autorom za umieszczone w prezentowanym wydawnictwie teksty, ufając, że nasza współpraca będzie kontynuowana. Grażyna Wolska Jan Borowiec Bernadeta Baran
6 PRACE NAUKOWE UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU RESEARCH PAPERS OF WROCŁAW UNIVERSITY OF ECONOMICS nr Współczesne problemy ekonomiczne. ISSN Rozwój zrównoważony w wymiarze globalnym i europejskim e-issn Jarosław Czaja Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu jcz.ekon@op.pl EUROIZACJA JAKO SKUTEK SPOWOLNIENIA INTEGRACJI MONETARNEJ W UNII EUROPEJSKIEJ EUROIZATION AS AN EFFECT OF SLOWER MONETARY INTEGRATION IN THE EUROPEAN UNION DOI: /pn JEL Classification: E0, E4, E5, E49, F3, G2 Streszczenie: Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na kwestię utrwalonej pozycji euro w gospodarkach krajów Unii Europejskiej z derogacją w nawiązaniu do osłabienia przekonania o znacznych korzyściach z nieodwołalnej i pełnej zmiany pieniądza krajowego na wspólną walutę. Kwestia ta stała się szczególnie istotna, gdyż wprowadzono wiele ułatwień sprzyjających stosowaniu euro w obiegu krajowym, mimo trudności w spełnieniu kryteriów konwergencji nominalnej. Trwało to wystarczająco długo, aby np. część konsumentów i przedsiębiorców nauczyła się osiągać korzyści z prawnie dopuszczonego stosowania waluty euro obok pieniądza krajowego bez nadmiernych ograniczeń (głównie w sferze kredytów, depozytów i różnych transakcji). W ten sposób ukształtowała się nieprzewidziana możliwość osiągania korzyści z niepełnego odejścia od waluty krajowej (stan ten można nazwać rodzajem euroizacji wynikającej np. z bliskości strefy euro i związanych z tym więzi handlowych). Słowa kluczowe: euro, integracja monetarna, Unia Europejska. Summary: The aim of this article is to draw attention to the issue of the established economies of the euro in the European Union countries with a derogation in relation to the weakening of belief in the significant benefits irrevocable and complete changes of domestic currency to a common currency. This issue has become particularly important because it introduced a lot of facilities supporting the use of the euro in national circulation, in spite of difficulties in meeting the nominal convergence criteria. It lasted long enough to make some adjustments in favor of the use of the euro meant that there was an unexpected opportunity to obtain benefits from the incomplete departure from the national currency (this can be called a kind of euroisation). Keywords: Euro, monetary integration, European Union.
7 Euroizacja jako skutek spowolnienia integracji monetarnej w Unii Europejskiej Wstęp Trudności w procesie integracji monetarnej i załamanie gospodarcze z 2008 roku okazały się wystarczające, aby na dłużej osłabić wysiłki na rzecz pełnego przejścia na walutę euro wśród nowych krajów członkowskich (państw tych nie objęto klauzulą opt-out (derogacja stała), jak to miało miejsce przypadku Danii i Wielkiej Brytanii). Trzeba jednak mieć na uwadze, że przygotowania do przyjęcia wspólnej waluty prowadzono przed i po akcesji do Unii Europejskiej. Ich następstwem stało się wprowadzenie wielu ułatwień sprzyjających stosowaniu euro w obiegu krajowym, mimo że próby spełnienia kryteriów konwergencji nominalnej okazywały się częściowe i tymczasowe. Trwało to wystarczająco długo, aby np. część konsumentów i przedsiębiorców nauczyła się osiągać korzyści z prawnie dopuszczonego stosowania euro obok pieniądza krajowego bez nadmiernych ograniczeń (głównie w sferze kredytów, depozytów i różnych transakcji). W ten sposób ukształtowała się nieprzewidziana możliwość osiągania korzyści z niepełnego odejścia od waluty krajowej (stan ten można nazwać rodzajem euroizacji wynikającej np. z bliskości strefy euro i związanych z tym więzi handlowych). Aby można było bardziej wiarygodnie określić skalę stosowania euro w gospodarkach członków Unii Europejskiej, które pozostają przy swej walucie, uwzględniono dane za okres około 10 lat. Obliczono wielkość średniego udziału w tym czasie w zakresie: fakturowania eksportu i importu, depozytów i pożyczek oraz rezerw banków centralnych. Obliczono też średnie odchylenie udziału, aby sprawdzić, jaki ma on charakter w analizowanych sferach gospodarki. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na kwestię utrwalonej pozycji euro w gospodarkach krajów Unii Europejskiej z derogacją w nawiązaniu do osłabienia przekonania o znacznych korzyściach nieodwołalnej i pełnej zmiany pieniądza krajowego na wspólną walutę. Problem euroizacji będzie rozpatrywany od strony teoretycznej i empirycznej poprzez analizę towarzyszących mu uwarunkowań wraz z określeniem skali tego procesu. 2. Definicja euroizacji Ze względów terminologicznych warto podkreślić, że oddziaływania wynikające ze szczególnie silnej i trwałej pozycji dolara amerykańskiego na świecie spowodowały stosowanie jej nazwy do wskazania, że chodzi o proces euroizacji. Dlatego zamiast niej początkowo posługiwano się pojęciem dolaryzacji w przypadku przejścia na euro przed spełnieniem lub z pominięciem kryteriów konwergencji wynikających z traktatu z Maastricht. Dopiero rozpowszechnianie się nowej waluty spowodowało pojawienie się terminologii nawiązującej jej nazwą do wskazanego procesu. Można stwierdzić, że w ten sposób doceniono uzyskanie przez nią drugiej pozycji jako pieniądza światowego, której podstawą stały się gospodarki Europy Zachodniej.
8 38 Jarosław Czaja Tabela 1. Rodzaje euroizacji Kryterium Częściowe i pełne przyjęcie euro Euroizacja bezpośrednia i pośrednia Kryterium podmiotu decydującego o zakresie stosowania euro Źródło: opracowanie własne. Opis Częściowe przyjęcie euro może występować w ramach samodzielnego przyjęcia euro, tj. z pominięciem traktatu z Maastricht, gdy w danym kraju wspólna waluta jest wykorzystywana w transakcjach lub jako środek przechowywania wartości. Pojawia się też w okresie przejściowym od dnia formalnego przyjęcia euro za zgodą Kom. Europejskiej aż do pełnego wycofania z obiegu pieniądza krajowego. Doprowadzenie poprzez konwergencję prawną do uzyskania przez euro statusu prawie równego walucie krajowej jest ważnym elementem procesu integracji z UE. Pełne przejście na euro może następować zgodnie z traktatem z Maastricht i wytycznymi właściwych organów UE; ma na celu przejście na euro z całkowitym usunięciem z krajowego obiegu pieniężnego waluty krajowej. Może następować bez ścisłej zgodności prawnej z traktatem z Maastricht. Dopuszczalne są specjalne umowy, określające inne zasady przejścia na euro. W ujęciu bezpośrednim w kraju spoza strefy wspólnej waluty wartość aktywów i pasywów jest wyrażona w euro. Dopiero w razie późniejszej konwersji walutowej może pojawić się problem dotyczący określenia, czy dokonano jej po kursie zapewniającym korzyści. W ujęciu pośrednim aktywa lub pasywa denominowane w euro, które znajdują się na obszarze państwa spoza strefy euro (lub należące do niego), są przeliczone na inne środki płatnicze. Elementem tego wariantu jest zawsze konwersja z euro na walutę krajową ze wszystkimi tego następstwami. Formalna euroizacja ma miejsce w przypadku kraju, który uzyskuje zgodę właściwych organów strefy euro na stosowanie wspólnego pieniądza. Nieformalna euroizacja to sytuacja, w której różne podmioty krajowe same określają skalę i obszary stosowania euro wobec waluty krajowej. Podobny podział występuje w przypadku euroizacji de iure (nazywanej pełną, jednostronną lub urzędową euroizacją) i de facto [Tymoczko 2013] (zwaną też częściową, finansową lub nieoficjalną). Trzeba też uwzględnić, że procesy dolaryzacji i euroizacji można potraktować jako rodzaje substytucji walutowej [Feige, Dean 2003, s ]. Jednak nie zawsze euro lub dolar amerykański są wykorzystywane w podobnej skali w różnych strukturach gospodarki przez podmioty publiczne i prywatne. Euroizacja najczęściej obejmuje obszar krajów członkowskich Unii Europejskiej, które stosują euro z powodu możliwości uzyskania selektywnych korzyści względem swej waluty niejako wbrew władzom państwowym. Natomiast dolaryzacja istnieje w jakimś zakresie w każdym kraju bez szerszego nastawienia władz państwa na formalne zaakceptowanie USD w obiegu obok waluty krajowej (wyjątkiem są niektóre kraje Ameryki Południowej). Najprostsza definicja euroizacji oznacza sytuację, w której waluta euro jest wykorzystywana do różnych operacji na obszarze państwa dopuszczającego ją do sto-
9 Euroizacja jako skutek spowolnienia integracji monetarnej w Unii Europejskiej 39 sowania zamiast pieniądza krajowego całkowicie lub częściowo. Jednak przyjęcie euro wedle traktatu z Maastricht (jako pełny wieloetapowy proces) nie jest nazywane euroizacją (choć niektóre jego części mogą być jej bliskie). Należy zauważyć, że w oparciu o doświadczenia związane z dolaryzacją możliwa jest identyfikacja kilku rodzajów euroizacji lub procesów z nią spokrewnionych (tab. 1). 3. Skala zastosowania euro w państwach aspirujących do przyjęcia wspólnej waluty Przedstawione w tabelach 2, 3 i 4 dane sugerują szeroki zakres stosowania wspólnej waluty: 1. Przeciętny udział euro w całej strukturze depozytów wynosi 27%, a w strukturze depozytów w walutach obcych 77,6%. Mimo jednocyfrowego odchylenia od średniej w badanym okresie widoczne są duże różnice na tle porównawczym: Czechy i Polska ponad 8%, reszta krajów przekraczała tę wielkość kilkakrotnie, szczególnie Bułgaria i Łotwa (ponad 50% udziału depozytów w euro) (tab. 2). 2. W przypadku kredytów w euro przeciętny udział wynosi 77,3% w strukturze kredytów walutowych (tylko Polska i Węgry nie przekroczyły 80%). Natomiast średnie odchylenie udziału między krajami wynosi 7,5% (tab. 2). Tabela 2. Kredyty i depozyty w euro (średni udział w % w okresie ) Udział we wszystkich depozytach Średnie odchylenie Udział w depozytach walutowych Średnie odchylenie Bułgaria 39,3 3,4 85,8 5,9 Czechy 6,9 0,4 78,3 2,6 Węgry 17,6 1,9 67,7 16,8 Łotwa 53,9 17,4 86,7 6,4 Litwa 30,7 12,8 82,9 7,6 Polska 6,7 0,8 56,8 10,7 Rumunia 34,5 7,1 85,2 3,5 Średnia 27 6,2 77,6 7,6 Bułgaria 52,8 8,3 93,2 5,3 Czechy 8,4 0,9 86,3 7,6 Węgry 21,2 4,0 50,5 14,9 Łotwa 71,7 17,2 92,8 4,2 Litwa 55,1 19,5 91,8 6,4 Polska 8,8 1,2 39,9 13,3 Rumunia 46,5 9,6 87,1 1,1 Średnia 37,7 8,6 77,3 7,5 Źródło: obliczenia na podstawie danych [ECB ].
10 40 Jarosław Czaja 3. W zakresie fakturowania w euro żaden kraj nie miał udziału mniejszego niż 55%, a maksymalne odchylenie nie przekroczyło 7% (eksport w euro nieznacznie przeważa nad importem w obrotach handlowych) (tab. 3). Tabela 3. Euro jako waluta fakturowania eksportu i importu (średni udział w % w okresie ) Eksport Średnie odchylenie Import Średnie odchylenie Bułgaria 61,8 1,7 61,8 2,5 Czechy 74,2 2,8 68,7 0,9 Łotwa 57,8 6,7 61,2 4,4 Litwa 55,9 3,6 55,0 1,2 Polska 68,3 1,7 58,8 1,8 Rumunia 68,8 3,0 68,6 3,5 Źródło: obliczenia na podstawie danych [ECB ]. 4. W rezerwach Szwecji, Wielkiej Brytanii i nowych państw członkowskich euro jest najważniejszą walutą 1 (tab. 4). Warto zauważyć, że również w tym przypadku zmienność wielkości udziału nie jest znaczna (maksymalnie 6,3% w przypadku Łotwy). Tabela 4. Udział euro w rezerwach dewizowych (średni udział w % w okresie ) Średnia Średnie odchylenie Czechy 59,0 2,3 Łotwa 53,9 6,3 Litwa 95,9 3,4 Polska 33,8 2,2 Rumunia 69,0 4,2 Dania - - Szwecja 44,3 5,5 W. Brytania 60,7 5,7 Źródło: obliczenia na podstawie danych [ECB ]. 4. Pokusa euroizacji i niechęć do pełnego przejścia na euro Konieczność przyjęcia euro zgodnie z traktatem z Maastricht uznawano za powinność, której realizacja będzie ekonomicznie efektywna [ECB 2003]. Już kilka lat po utworzeniu strefy euro okazało się, że oczekiwania, które miała spełnić wspólna waluta w zakresie zwiększenia tempa wzrostu gospodarczego, musiały być poddane głębszej weryfikacji. Dlatego też mimo ustalenia w traktacie z Maastricht, że kursy 1 Bank Centralny Austrii wskazuje, że traktowanie euro jako pieniądza rezerwowego jest czynnikiem najbardziej sprzyjającym stosowaniu go przez obywateli nowych krajów członkowskich. Zob. [Stix 2008].
11 Euroizacja jako skutek spowolnienia integracji monetarnej w Unii Europejskiej 41 konwersji walut narodowych na euro są nieodwołalne, aspekt ten nie jest już zbyt często akcentowany. Niezależnie od trudności, które pojawiały się podczas procesu integracji monetarnej, długotrwały proces dostosowań prawnych i technicznych (w Danii, Szwecji i Wielkiej Brytanii oraz w nowych krajach członkowskich) na rzecz przyjęcia wspólnej waluty umożliwił szerokie stosowanie euro bez względu na spełnienie kryteriów konwergencji nominalnej. Pozwoliło to właśnie na euroizację, gdyż odstąpiono od traktatowego wyznaczenia dat rezygnacji z waluty krajowej jeszcze przed 2000 rokiem (podkreśla się nawet brak możliwości wyznaczenia takiej daty [MF 2010, s. 1]). W rezultacie ułatwienia na rzecz stosowania euro doprowadziły (głównie wśród krajów, które zostały przyjęte do Unii Europejskiej po 2004 roku) do uznania jej za walutę dopuszczoną do obiegu obok pieniądza krajowego. Stało się to czynnikiem sprzyjającym do tego stopnia, że niektóre najmniejsze kraje w Europie z pominięciem traktatu z Maastricht wprowadziły euro za zgodą odpowiednich organów UE. Natomiast większe państwa godzą się na procesy oznaczające euroizację w różnej skali. Okresowo sprzyja to pokusie stosowania tego pieniądza, kiedy waluta krajowa nie zapewnia oczekiwanego poziomu zaufania. Stało się też możliwe, by przyjmować i rezygnować z euro na poziomie mikroekonomicznym [Österreichische Nationalbank 2013]. 5. Niedoszacowanie trudności z wprowadzeniem euro zgodnie z traktatem z Maastricht Warto zauważyć, że przekonaniu o znacznej przewadze korzyści nad kosztami wejścia do strefy euro towarzyszyło nastawienie na jak najszybsze spełnienie kryteriów konwergencji nominalnej i przyjęcie wspólnej waluty. Było ono na tyle silne, że nie poświęcono wystarczająco dużo uwagi sytuacji, w której: naruszanie kryteriów z traktatu z Maastricht może ułatwiać osiąganie wyższego PKB, gdyż ich spełnianie okazuje się zbyt kosztowne, kraje strefy euro poprzez wspólny rynek staną się stabilizatorem gospodarczym, w zależności od ocen korzyści i kosztów różnych podmiotów krajowych będą one stosowały euro w różnym zakresie, podniesienie statusu prawnego euro wobec waluty krajowej znacznie zwiększy zastosowanie innych walut w gospodarce krajowej, przyciągając szerzej ryzyko walutowe (np. z powodu wzrostu zobowiązań wynikających ze zmian kursowych franka szwajcarskiego). Uwagę zwraca pewien brak konsekwencji Europejskiego Banku Centralnego i innych organów UE wobec euroizacji. Ewentualne konsekwencje mogą też dotyczyć bliżej nieokreślonych skutków politycznych. Argumenty ECB i Komisji Europejskiej przeciwko euroizacji mają głównie charakter prawny z akcentem na konieczność podążania oficjalną ścieżką przyjęcia euro zgodnie z odpowiednimi wymaganiami instytucjonalnymi.
12 42 Jarosław Czaja Z jednej strony wyrażany jest sprzeciw wobec pomijania traktatu z Maastricht, gdyż oficjalne stanowisko EBC wskazuje, że jednostronna euroizacja jest niezgodna z koncepcją leżącą u podstaw Unii Gospodarczej i Walutowej. Zakłada ona, że ostateczne przyjęcie euro będzie zwieńczeniem etapowego procesu konwergencji. Jednostronna euroizacja nie może więc stanowić sposobu na obejście przewidzianych traktatowo etapów prowadzących do przyjęcia euro [Winkler 2004, s. 5]. Z drugiej dopuszcza się w drodze specjalnych umów przyjęcie euro (np. z powodu nadmiernie dużych kosztów utrzymywania własnej waluty) przez bardzo małe kraje nawet z prawem bicia monety. Zawarto je m.in. z Andorą, Monako, Saint-Pierre-et-Miquelon Mayotte, San Marino, Watykanem 2. Ważnym skutkiem niedoszacowania problemów z przyjęciem wspólnej waluty stały się rozważania o jej całkowitym porzuceniu. Jak dotąd wyraziły się one tym, że dopuszczono formalną możliwość wyjścia z Unii Europejskiej, natomiast nie utworzono mechanizmu pozwalającego na samo opuszczenie strefy euro [Athanassiou 2009] (jest to ciągle otwarta kwestia z powodu greckiego kryzysu). Procedura wystąpienia z UE (określona w artykule 50 TFUE) stanowi, że to państwo członkowskie musi wyjść z taką inicjatywą. Jednak brakuje w tej kwestii jednoznaczności w przypadku kraju, którego walutą jest euro. W konsekwencji we wprowadzonej traktatem z Lizbony procedurze wystąpienia z UE inicjatywę w tym zakresie pozostawiono wyłącznie zainteresowanemu państwu członkowskiemu [Borońska-Hryniewiecka 2015, s. 1 2, Biuro 2009, s. 1]. 6. Podsumowanie Euroizacja gospodarki bez zgody właściwych organów Unii Europejskiej i bez spełniania kryteriów nominalnych nie jest objęta żadną karą (w przeciwieństwie do naruszania formalnych wymogów integracji walutowej z traktatu z Maastricht i uzupełniających go traktatów, np. Paktu Stabilności i Wzrostu). Dotyczy to członków Unii Europejskiej i krajów spoza niej. Przykładem najdalej posuniętego pominięcia kryteriów konwergencji nominalnej bez żadnych konsekwencji jest pełne przejście na euro przez Kosowo i Czarnogórę. Spowolnienie tempa integracji nowych członków Unii Europejskiej ze strefą euro nie powstrzymało stosowania wspólnej waluty równolegle do pieniądza krajowego przez konsumentów i przedsiębiorstwa w nowych państwach członkowskich. Można nawet stwierdzić, że problemy strefy euro i kryzys niezbyt ograniczyły zapotrzebowanie na euro na różnych poziomach struktur gospodarczych. Warto podkreślić, że nawet jeśli skala euroizacji ulega zmianom w czasie, to jest ona uzależniona od woli i indywidualnych ocen różnych uczestników rynku (zupełnie inaczej sytuacja przedstawia się z traktatowego punktu widzenia, w którym podkreśla się pełne przejście na euro wolą właściwych organów krajowych i unij- 2 Wykaz umów zob. [Komisja Europejska 2014].
13 Euroizacja jako skutek spowolnienia integracji monetarnej w Unii Europejskiej 43 nych). Dlatego też proces euroizacji nie powinien być co najwyżej fazą oswajania z obcą walutą podczas zbyt długiego okresu problemów ze spełnieniem kryteriów konwergencji nominalnej w krajach UE. Potrzebne są działania, które pozwolą bardziej efektywnie wykorzystywać te specyficzne warunki. Literatura Athanassiou P., 2009, Withdrawal and expulsion from the EU and EMU some reflections, Legal Working Paper Series, no. 10. Borońska-Hryniewiecka B., 2015, Ryzykowna gra w wyjście ze strefy euro, Biuletyn PISM, nr 6 (1243), Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Wprowadzenia Euro przez Rzeczpospolitą Polską, 2009, Wyjście ze strefy euro. Czy kraj może opuścić strefę euro lub zostać z niej usunięty?, Warszawa. ECB, 18 December 2003, Policy Position of The Governing Council of The European Central Bank on Exchange Rate Issues Relating to The Acceding Countries, Frankfurt am Main. ECB, 2006, The International Role of The Euro, Frankfurt am Main. ECB, 2008, The International Role of The Euro, Frankfurt am Main. ECB, 2009a, The International Role of The Euro, Frankfurt am Main. ECB, 2009b, Rozszerzenie UE a uczestnictwo w Unii Gospodarczej i Walutowej, Frankfurt am Main. ECB, 2011, The International Role of The Euro, Frankfurt am Main. ECB, 2013, The International Role of The Euro, Frankfurt am Main. ECB, 2014, The International Role of The Euro, Frankfurt am Main. Feige E.L., Dean J., 2003, Dollarization and euroization in transition countries: currency substitution, asset substitution, network externalities and irreversibility, Comparative Economic Studies, vol. 45, s Komisja Europejska, 2014, The euro outside the euro area, world/outside_euro_area/index_en.htm. Ministerstwo Finansów, , Ramy strategiczne narodowego planu wprowadzenia euro, Warszawa. Österreichische Nationalbank, 2013, Asset euroization OeNB Euro Survey, Stix H., 2008, Euroization: What Factors drive its Persistence? Household Data Evidence for Croatia, Slovenia and Slovakia, Oesterreichische Nationalbank. Tymoczko I.D., 2013, Analiza porównawcza systemów kursu walutowego, NBP Materiały i Studia, z. 287, Warszawa. Winkler A., Francesco Mazzaferro F., Nerlich C., Thimann Ch., Official Dollarisation/Euroisation: Motives, Features and Policy Implications of Current Cases, ECB Occasional Paper Series no. 11/2004.
PRACE NAUKOWE UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU RESEARCH PAPERS OF WROCŁAW UNIVERSITY OF ECONOMICS nr
PRACE NAUKOWE UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU RESEARCH PAPERS OF WROCŁAW UNIVERSITY OF ECONOMICS nr 416 2016 Współczesne problemy ekonomiczne. ISSN 1899-3192 Rozwój zrównoważony w wymiarze globalnym
PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu RESEARCH PAPERS of Wrocław University of Economics Nr 416 Współczesne problemy ekonomiczne. Rozwój zrównoważony w wymiarze globalnym i europejskim
PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu RESEARCH PAPERS of Wrocław University of Economics Nr 416 Współczesne problemy ekonomiczne. Rozwój zrównoważony w wymiarze globalnym i europejskim
PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu RESEARCH PAPERS of Wrocław University of Economics Nr 416 Współczesne problemy ekonomiczne. Rozwój zrównoważony w wymiarze globalnym i europejskim
PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu RESEARCH PAPERS of Wrocław University of Economics Nr 416 Współczesne problemy ekonomiczne. Rozwój zrównoważony w wymiarze globalnym i europejskim
Studia podyplomowe Mechanizmy funkcjonowania strefy euro finansowane przez Narodowy Bank Polski
Załącznik do uchwały nr 548 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego w sprawie określenia efektów kształcenia dla studiów podyplomowych prowadzonych na Wydziale Ekonomii i Zarządzania Studia podyplomowe Mechanizmy
PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu RESEARCH PAPERS of Wrocław University of Economics Nr 416 Współczesne problemy ekonomiczne. Rozwój zrównoważony w wymiarze globalnym i europejskim
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro część I Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji
PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu RESEARCH PAPERS of Wrocław University of Economics Nr 416 Współczesne problemy ekonomiczne. Rozwój zrównoważony w wymiarze globalnym i europejskim
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 23 października 2012 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ
Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji
Determinanty kursu walutowego w ujęciu modelowym.
Determinanty kursu walutowego w ujęciu modelowym. Substytucja walutowa Makroekonomia Gospodarki Otwartej II dr Dagmara Mycielska 2014/2015 c by Dagmara Mycielska Wprowadzenie Definicja Substytucja walutowa
BIULETYN 6/2017. Punkt Informacji Europejskiej EUROPE DIRECT - POZNAŃ. Wzmocnienie unii walutowej i gospodarczej. Strefa euro
Wzmocnienie unii walutowej i gospodarczej Współpraca gospodarcza i walutowa w państwach UE, której efektem jest posługiwanie się wspólną walutą euro ( ) jest jedną z największych osiągnięć integracji europejskiej.
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Walutowa wieża Babel
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Walutowa wieża Babel dr Monika Pettersen-Sobczyk Uniwersytet Szczeciński 3 grudnia 2015 r. Temat: Walutowa Wieża Babel 1) Czy potrzebujemy własnej waluty? 2) Czy ma sens
PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu RESEARCH PAPERS of Wrocław University of Economics Nr 396 Finanse i rachunkowość na rzecz zrównoważonego rozwoju odpowiedzialność, etyka, stabilność
D Huto. UTtt. rozsieneoia o Somne
D Huto UTtt rozsieneoia o Somne Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa 2007 Wstęp 9 ROZDZIAŁ I Zarys teoretycznych podstaw unii monetarnej 15 1. Główne koncepcje i poglądy teoretyczne 15 1.1. Unia monetarna
Akademia Młodego Ekonomisty. Walutowa Wieża Babel
Akademia Młodego Ekonomisty Walutowa Wieża Babel Dr Andrzej Dzun Uniwersytet w Białymstoku 20 listopada 2014 r. Pieniądz- powszechnie akceptowany z mocy prawa lub zwyczaju środek regulowania zobowiązań,
Spis treści. Wstęp Dariusz Rosati... 11. Część I. Funkcjonowanie strefy euro
Spis treści Wstęp Dariusz Rosati.............................................. 11 Część I. Funkcjonowanie strefy euro Rozdział 1. dziesięć lat strefy euro: sukces czy niespełnione nadzieje? Dariusz Rosati........................................
System finansowy w Polsce. dr Michał Konopczak Instytut Handlu Zagranicznego i Studiów Europejskich michal.konopczak@sgh.waw.pl
System finansowy w Polsce dr Michał Konopczak Instytut Handlu Zagranicznego i Studiów Europejskich michal.konopczak@sgh.waw.pl Segmenty sektora finansowego (w % PKB) 2 27 212 Wielkość systemu finansowego
EKSPORT WYROBÓW WYSOKIEJ TECHNIKI W UNII EUROPEJSKIEJ EXPORT OF HIGH TECH IN THE EUROPEAN UNION
PRACE NAUKOWE UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU RESEARCH PAPERS OF WROCŁAW UNIVERSITY OF ECONOMICS nr 416 2016 Współczesne problemy ekonomiczne. ISSN 1899-3192 Rozwój zrównoważony w wymiarze globalnym
SPIS TREŚCI WSTĘP ROZDZIAŁ I
SPIS TREŚCI WSTĘP... 11 ROZDZIAŁ I POLITYKA EKONOMICZNA UNII EUROPEJSKIEJ NA RZECZ ZAPEWNIENIA KONKURENCYJNEGO I SPÓJNEGO TERYTORIUM... 21 1.1. Polityka ekonomiczna w koncepcjach teoretycznych europejskiej
Recenzje prof. dr hab. Wojciech Kosiedowski dr hab. Tomasz Dołęgowski, prof. SGH. Redakcja wydawnicza Agnieszka Kołwzan
Recenzje prof. dr hab. Wojciech Kosiedowski dr hab. Tomasz Dołęgowski, prof. SGH Redakcja wydawnicza Agnieszka Kołwzan Projekt okładki i stron tytułowych Karolina Zarychta www.karolined.com Skład i łamanie
Strategia integracji Polski ze strefą euro
Joanna Bęza-Bojanowska Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Wprowadzenia Euro przez Rzeczpospolitą Polską Dlaczego euro w Polsce? 1. Polska państwem członkowskim UE z derogacją 2. Polska nie posiada klauzuli opt-out
Finansowanie WPR w latach Konsekwencje dla Polski. Barbara Wieliczko 7 grudnia 2011 r.
Finansowanie WPR w latach 2014-2020. 2020. Konsekwencje dla Polski. Barbara Wieliczko Pułtusk, 5-75 7 grudnia 2011 r. Plan wystąpienia 1. Budżet całej UE. 2. Finansowanie WPR. 3. Konsekwencje dla Polski.
Ś W I A TEORIA I PRAKTYKA Z PERSPEKTYW RACJONALNYCH WYBORÓW EKONOMICZNYCH. Eugeniusz M. Pluciński
Ś W I A E U R O P A P O L S K A TEORIA I PRAKTYKA Z PERSPEKTYW RACJONALNYCH WYBORÓW EKONOMICZNYCH Eugeniusz M. Pluciński BYDGOSZCZ - KRAKÓW 2008 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 CZĘŚCI WPROWADZENIE DO EKONOMII GOSPODARKI
Data Temat Godziny Wykładowca
Harmonogram zajęć w ramach Studiów Podyplomowych Mechanizmy funkcjonowania strefy EURO (IV edycja) organizowanych przez Uniwersytet Opolski przy wsparciu Narodowego Banku Polskiego (zajęcia odbywać się
dr Bartłomiej Rokicki Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw
Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw Kryzysy walutowe Modele pierwszej generacji teorii kryzysów walutowych Model Krugmana wersja analityczna
EURO jako WSPÓLNA WALUTA
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy EURO jako WSPÓLNA WALUTA Prof. dr hab. Eugeniusz Gatnar Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 18 marca 2013 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Polityka gospodarcza Polski w integrującej się Europie
ISSN 1734-3488 INSTYTUT BADAŃ RYNKU, KONSUMPCJI I KONIUNKTUR Polityka gospodarcza Polski w integrującej się Europie 2011-2012 Warszawa 2012 Spis treści SYNTEZA Juliusz Kotyński...7 Rozdział 1 ZEWNĘTRZNE
Postępy w zakresie sytuacji gospodarczej
#EURoad2Sibiu Postępy w zakresie sytuacji gospodarczej Maj 219 r. KU BARDZIEJ ZJEDNOCZONEJ, SILNIEJSZEJ I DEMOKRATYCZNIEJSZEJ UNII Ambitny program UE na rzecz zatrudnienia, wzrostu gospodarczego i inwestycji
STUDIA PODYPLOMOWE "OCHRONA ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM
3 4 5 6 7 Unia Europejska i prawo unijne po Traktacie z Lizbony -zagadnienia wprowadzające Prof. dr hab. Stanisław Biernat 7 listopada 05 r. Droga Polski do Unii Europejskiej 99 Podpisanie Układu Europejskiego
Droga Polski do Unii Europejskiej
Prof. dr hab. Stanisław Biernat Unia Europejska i prawo unijne po Traktacie z Lizbony -zagadnienia wprowadzające STUDIA PODYPLOMOWE 7 listopada 2015 r. Droga Polski do Unii Europejskiej 1991 Podpisanie
Akademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty Po co komu Unia Europejska i euro? Prof. dr hab. Elżbieta Kawecka-Wyrzykowska (Katedra Integracji Europejskiej im. Jeana Monneta; www.kawecka.eu) Poprzedniczka strefy euro Łacińska
INTEGRACJA EUROPEJSKA SYLABUS
INTEGRACJA EUROPEJSKA SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy składowe sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Rodzaj Rok studiów
Warunki poprawy pozycji innowacyjnej kraju Globalizacja działalności badawczej i rozwojowej: próba oceny miejsca Polski
Warunki poprawy pozycji innowacyjnej kraju Globalizacja działalności badawczej i rozwojowej: próba oceny miejsca Polski Wojciech Burzyński Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur Warszawa, 8 kwietnia
Warunki uzyskania zaliczenia z przedmiotu, na którym słuchacz studiów podyplomowych był nieobecny
Studia podyplomowe Mechanizmy funkcjonowania strefy euro Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej VII edycja Rok akademicki 2015/2016 Warunki uzyskania zaliczenia
Recenzja: dr hab. prof. Uniwersytetu Warszawskiego Tomasz Grzegorz Grosse. Redaktor prowadząca: Anna Raciborska. Redakcja: Dorota Kassjanowicz
Recenzja: dr hab. prof. Uniwersytetu Warszawskiego Tomasz Grzegorz Grosse Redaktor prowadząca: Anna Raciborska Redakcja: Dorota Kassjanowicz Korekta: Dorota Kassjanowicz, Joanna Barska, Monika Tacikowska
GOSPODARKA POLSKI W UNII EUROPEJSKIEJ
GOSPODARKA POLSKI W UNII EUROPEJSKIEJ Wybrane zagadnienia rynku wewnętrznego Autor: red. Henryk Bąk, Grażyna Wojtkowska-Łodej, Wstęp Publikacja stanowi kontynuację prac badawczych prowadzonych przez pracowników
Inicjatywa BioEast. Biogospodarka a zrównoważone wykorzystanie zasobów
Inicjatywa BioEast Biogospodarka a zrównoważone wykorzystanie zasobów Międzynarodowa konferencja pt. Wyzwania dla doradztwa rolniczego po 2020 roku Warszawa 20-21. 02. 2028 r Prof. dr hab. inż. Eugeniusz
Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej
Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej 1. Model Mundella Fleminga 2. Dylemat polityki gospodarczej małej gospodarki otwartej 3. Skuteczność polityki monetarnej i fiskalnej w warunkach
Eugeniusz Koś micki Zrównoważony rozwój w warunkach globalizacji gospodarki. Podstawowe problemy teoretyczne i polityczne
Eugeniusz Koś micki Zrównoważony rozwój w warunkach globalizacji gospodarki Podstawowe problemy teoretyczne i polityczne Białystok Poznań 2009 3 copyright by: Fundacja Ekonomistów Środowiska i Zasobów
PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu RESEARCH PAPERS of Wrocław University of Economics Nr 416 Współczesne problemy ekonomiczne. Rozwój zrównoważony w wymiarze globalnym i europejskim
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro dr Marta Musiał Katedra Bankowości i Finansów Porównawczych Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytet Szczeciński 17 listopad 2016 r. PLAN
Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych
Anna Trzecińska, Wiceprezes NBP Wyzwania dla sektora finansowego związane ze środowiskiem niskich stóp procentowych Warszawa / XI Kongres Ryzyka Bankowego BIK / 25 października 2016 11-2002 5-2003 11-2003
Polityka pieniężna nowych państw członkowskich Unii Europejskiej
Polityka pieniężna nowych państw członkowskich Unii Europejskiej Od transformacji przez inflację do integracji Wiesława Przybylska-Kapuścińska Oficyna a Wolters Kluwer business monografie Wstęp 9 CZĘŚĆ
Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej
Cezary Kosikowski, Finanse i prawo finansowe Unii Spis treści: Wykaz skrótów Wprowadzenie Część I USTRÓJ WALUTOWY I FINANSE UNII EUROPEJSKIEJ Rozdział I Ustrój walutowy Unii 1. Pojęcie i zakres oraz podstawy
Koniec dolara? Nowy pieniądz międzynarodowy. prof. dr hab. Roman SkarŜyński
Koniec dolara? Nowy pieniądz międzynarodowy prof. dr hab. Roman SkarŜyński Część I. Stan aktualny Niesprawność międzynarodowego systemu finansowego u źródeł kryzysu finansowego 2008-2010 Rosnąca świadomość,
EUROPEJSKIE Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego
STUDIA EUROPEJSKIE Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego Numer 3 (75) 2015 Warszawa 2015 Recenzowany kwartalnik Studia Europejskie wydawany przez: Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego
Polska w Onii Europejskiej
A/452928 Polska w Onii Europejskiej - wybrane polityki sektorowe Wydawnictwo SGGW Warszawa 2004 Spis treści Wstęp 9 1. CHARAKTERYSTYKA PORÓWNAWCZA GOSPODAREK POLSKI I UNII EUROPEJSKIEJ 11 1.1. Dynamika
Przekształcenia systemu bankowego. w ostatnim ćwierćwieczu
Przekształcenia systemu bankowego w ostatnim ćwierćwieczu Prof. dr hab. Jerzy Węcławski Sesja naukowo-edukacyjna 25 lat przemian gospodarczych w Polsce UMCS, Wydział Ekonomiczny, Lublin, 15 maja 2014 r.
PRACE NAUKOWE UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU RESEARCH PAPERS OF WROCŁAW UNIVERSITY OF ECONOMICS nr
PRACE NAUKOWE UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROCŁAWIU RESEARCH PAPERS OF WROCŁAW UNIVERSITY OF ECONOMICS nr 416 2016 Współczesne problemy ekonomiczne. ISSN 1899-3192 Rozwój zrównoważony w wymiarze globalnym
WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych
Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie i doktorzy habilitowani Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Dr hab. Karol KOCISZEWSKI, prof. UE Promotorzy prac dyplomowych
Janusz Biernat. Polityka pieniężna w Polsce w warunkach płynnego kursu walutowego
Janusz Biernat Polityka pieniężna w Polsce w warunkach płynnego kursu walutowego Warszawa 2006 Recenzent prof. dr hab. Eugeniusz Mazurkiewicz skład i Łamanie GrafComp s.c. PROJEKT OKŁADKI GrafComp s.c.
Nowa Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego
Nowa Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego dr Grzegorz Tchorek Biuro ds. Integracji ze Strefą Euro, Narodowy Bank Polski Uniwersytet Warszawski, Wydział Zarządzania Poglądy wyrażone przez autora nie stanowią
KONKURENCJA PODATKOWA i HARMONIZACJA PODATKÓW. w ramach UNII EUROPEJSKIEJ. Implikacje dla Polski B 365094
KONKURENCJA PODATKOWA i HARMONIZACJA PODATKÓW w ramach UNII EUROPEJSKIEJ Implikacje dla Polski B 365094 SPIS TREŚCI Wstęp 9 ROZDZIAŁ I. PODATKI JAKO CZYNNIK WPŁYWAJĄCY NA MIĘDZY- NARODOWĄ POZYCJĘ GOSPODARKI
WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich
Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Andrzej GRACZYK (min. 5 osób) Prof. dr hab. Jerzy
Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej
Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej STABILIZACJA KURSU WALUTOWEGO PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO STREFY EURO Joanna Stryjek, SGH Wejście
FINANSE. Rezerwa obowiązkowa. Instrumenty polityki pienięŝnej - podsumowanie. dr Bogumiła Brycz
Rezerwa obowiązkowa FINANSE dr Bogumiła Brycz Zakład Analiz i Planowania Finansowego Rezerwa obowiązkowa - częśćśrodków pienięŝnych zdeponowanych na rachunkach bankowych, jaką banki komercyjne muszą przekazać
KONKURENCJA PODATKOWA UNII EUROPEJSKIEJ
Leokadia Oręziak KONKURENCJA PODATKOWA i HARMONIZACJA PODATKÓW w ramach UNII EUROPEJSKIEJ Implikacje dla Polski Warszawa 2007 SPIS TREŚCI Wstęp...........................................................
Integracja Polski ze strefą euro
Integracja Polski ze strefą euro Raport dotyczący pełnego uczestnictwa Rzeczypospolitej Polskiej w trzecim etapie Unii Gospodarczej i Walutowej Cezary Wójcik Marek Rozkrut Biuro ds. Integracji ze Strefą
studia i prace wydziału nauk ekonomicznych i zarządzania nr 40, T. 2
studia i prace wydziału nauk ekonomicznych i zarządzania nr 40, T. 2 DOI: 10.18276/sip.2015.40/2-01 Jan Borowiec* Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Determinanty spójności społecznej w Unii Europejskiej
Spis treści. Summaries. Wstęp... 7
Spis treści Wstęp.............................................................. 7 Danuta Strahl, Małgorzata Markowska, Konwergencja PKB per capita europejskiej przestrzeni regionalnej na poziomie regionów
Prowadzący: Jacek Kocerka, Łukasz Matuszczak, Rafał Woźniak Poniedziałki 18:30-20:00, Aula F Oceny 50% prezentacja 20% obecności 30% test [60%, 65%)
Zajęcia 1 1 Prowadzący: Jacek Kocerka, Łukasz Matuszczak, Rafał Woźniak Poniedziałki 18:30-20:00, Aula F Oceny 50% prezentacja 20% obecności 30% test [60%, 65%) 3; [65%, 70%) 3,5; [70%, 80%) 4, [80%, 90%)
THE LISBON STRATEGY FROM A PERSPECTIVE OF CHOSEN COUNTRIES AND REGIONS
THE LISBON STRATEGY FROM A PERSPECTIVE OF CHOSEN COUNTRIES AND REGIONS Edited by Eufemia Teichmann *'*, WARSAW SCHOOL OF ECONOMICS OFICYNA WYDAWNICZA WARSAW 2009 STRATEGIA LIZBOŃSKA Z PERSPEKTYWY WYBRANYCH
Głównym celem opracowania jest próba określenia znaczenia i wpływu struktury kapitału na działalność przedsiębiorstwa.
KAPITAŁ W PRZEDSIĘBIORSTWIE I JEGO STRUKTURA Autor: Jacek Grzywacz, Wstęp W opracowaniu przedstawiono kluczowe zagadnienia dotyczące możliwości pozyskiwania przez przedsiębiorstwo kapitału oraz zasad kształtowania
=Dá F]QLN QU s}ï v] }o] Çl] ] v]'ïv i v }l îìíï
736 M. Belka Narodowy Bank Polski Warszawa, r. Z nia na rok 2013 przed do projektu u Z nia. W ch realizowanej przez Narodowy Bank Polski 3 r. Ponadto i W na rok 2013 10 2012 r. p 2. W 2013 r. olskim w
Wybór optymalnego kursu centralnego w ramach ERM II w kontekście zastąpienia złotego przez wspólną walutę. Marcin Konarski
Wybór optymalnego kursu centralnego w ramach ERM II w kontekście zastąpienia złotego przez wspólną walutę Marcin Konarski EURO jako waluta międzynarodowa 1. Walutą euro posługuje się dziś około 330 milionów
Kreacja pieniądza: mity i rzeczywistość Czy banki centralne kreują pieniądze? Czy QE to masowe drukowanie pieniędzy?
Andrzej Sławiński Kreacja pieniądza: mity i rzeczywistość Czy banki centralne kreują pieniądze? Czy QE to masowe drukowanie pieniędzy? 1. Czy banki centralne emitują pieniądze? Warszawa.gazeta.pl Bilans
Reforma czy status quo? Preferencje państw członkowskich wobec budżetu rolnego po 2020 roku
Renata Grochowska Reforma czy status quo? Preferencje państw członkowskich wobec budżetu rolnego po 2020 roku Konferencja naukowa Strategie dla sektora rolno-spożywczego i obszarów wiejskich dylematy rozwoju
Spis treści WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP
Spis treści WYKAZ SKRÓTÓW WSTĘP ROZDZIAŁ I PODSTAWOWE ZAGADNIENIA UNIJNEGO SYSTEMU PRAWNEGO I FINANSOWEGO 1. Uwagi ogólne 2. Unijne regulacje prawne 3. Prawo pierwotne i prawo stanowione 4. Instytucje
Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś i jutro
Adam Tochmański / Przewodniczący Koalicji na rzecz Obrotu Bezgotówkowego i Mikropłatności, Dyrektor Departamentu Systemu Płatniczego w Narodowym Banku Polskim Płatności bezgotówkowe w Polsce wczoraj, dziś
WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych
Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie i doktorzy habilitowani Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Dr hab. Karol KOCISZEWSKI, prof. UE Promotorzy prac dyplomowych
Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę
Mirosław Gronicki Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę Warszawa 31 maja 2011 r. Spis treści 1. Geneza światowego kryzysu finansowego. 2. Światowy kryzys finansowy skutki. 3. Polska
Deficyt budżetowy i dług publiczny w dłuższym okresie. Joanna Siwińska
Deficyt budżetowy i dług publiczny w dłuższym okresie Joanna Siwińska Dług publiczny, jako % PKB Dług publiczny kraje rozwinięte 1880 1886 1892 1898 1904 1910 1916 1922 1928 1934 1940 1946 1952 1958 1964
PLAN STUDIÓW stacjonarnych drugiego stopnia. Finanse i rachunkowość
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Wydział Ekonomii PLAN STUDIÓW stacjonarnych drugiego stopnia Finanse i rachunkowość Obowiązuje studentów rozpoczynających kształcenie od roku akademickiego 2015/2016
Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej
Informator uro w Polsce w roku 20.?.?. Ekonomiczne, polityczne i społeczne aspekty rezygnacji z waluty narodowej DOCHODZĄC DO EURO dr Monika Poboży, UW Plan Wernera pierwsze podejście Państwa założycielskie,
Budowa i odbudowa zaufania na rynku finansowym. Piotr Szpunar Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski
Budowa i odbudowa zaufania na rynku finansowym Piotr Szpunar Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski Aktywa instytucji finansowych w Polsce w latach 2000-2008 (w mld zł) 2000 2001 2002 2003
UNIVERSITY OF ECONOMIC ACTIVITY INWARSAW SOCIO - ECONOMIC SOCIETY "MAZOWSZE" Globalization. Chance or IUusion?
UNIVERSITY OF ECONOMIC ACTIVITY INWARSAW SOCIO - ECONOMIC SOCIETY "MAZOWSZE" Globalization Chance or IUusion? Scientific Editors Zdzisław SIROJĆ Kazimierz PLOTZKE Warsaw 2006 Spis treści Słowo od organizatorów
WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac magisterskich
Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Studia niestacjonarne Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Andrzej GRACZYK (min. 5
Studia II stopnia (magisterskie) niestacjonarne rok akademicki 2014/2015 Wybór promotorów prac magisterskich na kierunku Ekonomia
Studia II stopnia (magisterskie) niestacjonarne rok akademicki 2014/2015 Wybór promotorów prac magisterskich na kierunku Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie Prof. dr hab. Stanisław CZAJA
Makroekonomia gospodarki otwartej. Temat 9: Model Mundella-Fleminga, część II (sztywne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska
Makroekonomia gospodarki otwartej Temat 9: Model Mundella-Fleminga, część II (sztywne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska Plan wykładu Wprowadzenie Interwencje banku centralnego Wpływ na podaż pieniądza
Czy warto mieć polską walutę?
Czy warto mieć polską walutę? dr hab. Eryk Łon Katedra Finansów Publicznych Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Ważne linki: Raport dla NBP: Dlaczego Polska nie powinna wchodzić do strefy euro, 2007: http://analizy-rynkowe.pl/raport/
Unia walutowa - opis przedmiotu
Unia walutowa - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Unia walutowa Kod przedmiotu 14.9-WZ-EkoPD-UW-S16 Wydział Kierunek Wydział Ekonomii i Zarządzania Ekonomia / Ekonomia menedżerska Profil
Monitor Konwergencji Nominalnej
Ministerstwo Finansów Departament Polityki Makroekonomicznej Numer 11 / 01 Monitor Konwergencji Nominalnej Kontakt: tel. (+ ) 9 00 9 0 fax (+ ) 9 1 e-mail: dziennikarze @mf.gov.pl Ministerstwo Finansów
Unia Gospodarcza i Pieniężna
Unia Gospodarcza i Pieniężna Polityka gospodarcza i pieniężna (art. 119 TfUE) Dla osiągnięcia celów określonych w artykule 3 Traktatu o Unii Europejskiej, działania Państw Członkowskich i Unii obejmują,
Polska bez euro. Bilans kosztów i korzyści
Polska bez euro Bilans kosztów i korzyści Warszawa, marzec 2019 AUTORZY RAPORTU Adam Czerniak główny ekonomista Polityka Insight Agnieszka Smoleńska starsza analityczka ds. europejskich Polityka Insight
WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia I stopnia (licencjackie) niestacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych
Studia I stopnia (licencjackie) niestacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Promotorzy prac
Wykaz opublikowanych prac naukowych (po doktoracie) Marcin Gruszczyński
Wykaz opublikowanych prac naukowych (po doktoracie) Marcin Gruszczyński I. Książki naukowe (60 pkt l. Kryzysy walutowe, bankowe i zadłużeniowe w gospodarce światowej, CeDeWu 2013, 240 stron (20 pkt 2.
Porównanie obecnego kryzysu z roku 2007 z Wielkim Kryzysem z lat 1929-1933 str. 33
Spis treści: Wstęp str. 9 1.Przyczyny wahań cyklicznych Gabriela Wronowska str. 15 Pojęcie i fazy cyklu koniunkturalnego str. 15 Teorie wahań cyklicznych str. 19 Historia wahań cyklicznych str. 29 Porównanie
PLAN STUDIÓW niestacjonarnych zaocznych drugiego stopnia. Finanse i rachunkowość
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Wydział Ekonomii PLAN STUDIÓW niestacjonarnych zaocznych drugiego stopnia Finanse i rachunkowość Obowiązuje studentów rozpoczynających kształcenie od roku akademickiego
PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
PRACE NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu RESEARCH PAPERS of Wrocław University of Economics Nr 416 Współczesne problemy ekonomiczne. Rozwój zrównoważony w wymiarze globalnym i europejskim
Polityka monetarna Unii Europejskiej dr Joanna Wolszczak-Derlacz. Wykład 14 i 15 Polska w strefie euro
Polityka monetarna Unii Europejskiej dr Joanna Wolszczak-Derlacz Wykład 14 i 15 Polska w strefie euro http://www.zie.pg.gda.pl/~jwo/ email: jwo@zie.pg.gda.pl Czy opłaca się wejść do strefy euro? 1. Rola
SYSTEM FINANSOWY W POLSCE. Redaktorzy naukowi Bogusław Pietrzak Zbigniew Polański Barbara Woźniak. Wydanie*drugie zmienione
SYSTEM FINANSOWY W POLSCE Redaktorzy naukowi Bogusław Pietrzak Zbigniew Polański Barbara Woźniak Wydanie*drugie zmienione Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2008 Spis treści Przedmowa do drugiego wydania
Uw a r u n k o w a n i a r o z w o j u Do l n e g o Śl ą s k a. Redaktor naukowy Teresa Kupczyk
Uw a r u n k o w a n i a r o z w o j u Do l n e g o Śl ą s k a w perspektywie roku 2020 Redaktor naukowy Teresa Kupczyk Wrocław 2010 Spis treści Wprowadzenie...7 1. Szanse i zagrożenia dla rozwoju Polski
HANDEL ZAGRANICZNY A WZROST GOSPODARCZY EKONOMIA POLITYCZNA. AUTOR: Sebastian Radzimowski. POD KIERUNKIEM: dr Dominiki Milczarek-Andrzejewskiej
HANDEL ZAGRANICZNY A WZROST GOSPODARCZY AUTOR: Sebastian POD KIERUNKIEM: dr Dominiki Milczarek-Andrzejewskiej EKONOMIA POLITYCZNA WPROWADZENIE 1/1 I. HANDEL MIĘDZYNARODOWY CELE PREZENTACJI TERMIN Handel
- jako alternatywne inwestycje rynku kapitałowego.
Fundusze hedgingowe i private equity - jako alternatywne inwestycje rynku kapitałowego. Dr Małgorzata Mikita Wyższa Szkoła a Handlu i Prawa im. R. Łazarskiego w Warszawie Do grupy inwestycji alternatywnych
EUROPEJSKIEJ. pod redakcją Heleny Tendery-Właszczuk
BARIERY INTEGRACJI UNII EUROPEJSKIEJ pod redakcją Heleny Tendery-Właszczuk POlSKIE TOWARrfSTWO EKONOMICZNE KRAKÓW 2009 Autorzy Wojciech Bqba - rozdz. 4 Czesław Kłak - rozdz. 1 Helena Tendera- Właszczuk
Małgorzata Domiter EKSPORT W DOKTRYNIE I POLITYCE GOSPODARCZEJ NA TLE PROCESÓW LIBERALIZACYJNYCH I INTEGRACYJNYCH
Małgorzata Domiter EKSPORT W DOKTRYNIE I POLITYCE GOSPODARCZEJ NA TLE PROCESÓW LIBERALIZACYJNYCH I INTEGRACYJNYCH Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu Wrocław 2008 Spis treści
Dr Agnieszka Nitszke IE ćw. 2016/17 (13) Polityka w dziedzinie ochrony środowiska
Dr Agnieszka Nitszke IE ćw. 2016/17 (13) Polityka w dziedzinie ochrony środowiska Geneza i ewolucja polityki ochrony środowiska w UE Spotkanie szefów państw lub rządów - Paryżu w 1972 r.: potrzebę ukształtowania