PROGRAM NAUCZANIA SPECJALNOŚCI WYBRANEJ NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW

Transkrypt

1 PROGRAM NAUCZANIA SPECJALNOŚCI WYBRANEJ NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW 1. SPECJALNOŚĆ WYBRANA: Onkologia kliniczna 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot: Katedra i Zakład Patologii i Profilaktyki Nowotworów Katedra i Zakład Elektroradiologii 3. Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Adres: ul. Szamarzewskiego 82/84 Tel. /Fax: / / fax Strona www: katedraonkologii@ump.edu.pl 4. Kierownik jednostki: Prof. dr hab. n. med. Rodryg Ramlau 5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS Prof. dr hab. n. med. Rodryg Ramlau 6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do platformy WISUS ( listy studentów) ( koordynator przedmiotu) : Nazwisko imię: Prof. dr hab. n. med. Rodryg Ramlau Tel. kontaktowy: / Możliwość kontaktu - konsultacje (dni, godz., miejsce): od poniedziałku do piątku w godz , sekretariat Katedry Onkologii rodrygramlau@ump.edu.pl Osoba zastępująca: prof. dr hab. n. med. Sylwia Grodecka- Kontakt: , sylwia.grodecka-gazdecka@skpp.edu.pl 7. Osoba odpowiedzialna za rezerwację sal: Nazwisko imię: Renata Rybarczyk, Elżbieta Ruszkowska

2 Tel. kontaktowy: , Miejsce przedmiotu w programie studiów: Rok: VI Semestr: letni 9. Liczba godzin ogółem : 180 liczba pkt. ECTS: 8 Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Ć Semestr letni liczba godzin Ćwiczenia kategoria 150 C Katedra i Zakład Patologii i Profilaktyki Nowotworów 15 C Katedra i Zakład Elektroradiologii 15 C Razem: Tematyka poszczególnych ćwiczeń Ćwiczenia Semestr letni Ćwiczenie 1. Tematyka ćwiczeń Symptomatologia i metody rozpoznawania wybranych nowotworów złośliwych, w których podstawową metodą terapii jest leczenie operacyjne: - wyliczenie najważniejszych czynników ryzyka i najczęstszych stanów przedrakowych, - przypomnienie 7 podstawowych objawów sugerujących podejrzenie choroby nowotworowej - zebranie wywiadu onkologicznego, tak aby wyłonić czynniki ryzyka zachorowania na nowotwór, - zinterpretowanie obrazów radiologicznych lub uftrasonograficznych w niektórych, szczególnie ważnych l częstych jednostkach nowotworowych. - badanie przedmiotowe pacjenta, w tym: prawidłowe badanie palpacyjne gruczołu piersiowego, badanie dostępnych węzłów chłonnych, obejrzenie skóry pod kątem zmian barwnikowych, określenie objawów nawrotu choroby nowotworowej Osoba odpowiedzialna SALA

3 Ćwiczenie 2. Ćwiczenie 3. Ćwiczenie 4. Ćwiczenie 5. Ćwiczenie 6. Ćwiczenie 7. Ćwiczenie 8. Ćwiczenie 9. Ćwiczenie 10. Ćwiczenie 11. Ćwiczenie 12. Rola leczenia operacyjnego w terapii nowotworów: - elementy decyzyjne w kwalifikacji do leczenia - syndrom onkologiczny algorytm diagnostyczny, stopień zaawansowania choroby, system TNM - zasady chirurgicznego leczenia nowotworów złośliwych - rodzaje leczenia chirurgicznego (samodzielne lub element leczenia skojarzonego),diagnostyczne, radykalne w tym: operacja blokowe, paliatywne, cytoredukcyjne, typu second - look, profilaktyczne. Analiza algorytmu diagnostycznego wybranych nowotworów (rak tarczycy, rak piersi, nowotwory skóry, mięsaki tkanek miękkich) - przygotowanie pacjenta do zabiegu operacyjnego. Asysta do zabiegu operacyjnego - elementy radykalności, jałowość onkologiczna, sposób oznaczania i utrwalania materiału operacyjnego do badania histopatologicznego. Badanie palpacyjne usuniętych zmian chorobowych (m. in. rozmiar, spoistość i granice guza, węzły chłonne w materiale m), Zasady współpracy chirurga z patologiem - prawidłowe wypełnienie załącznika do badania histopatologicznego i immunohistochemicznego Rak gruczołu piersiowego - epidemiologia i profilaktyka raka piersi w tym badania przesiewowe. Czynniki wysokiego ryzyka. Cechy kliniczne. Diagnostyka badanie palpacyjne, mammografia, ultrasonografie, biopsja cienkoigłowa, oznaczanie stanu hormonalnego, markery biochemiczne i histochemiczne. Leczenie operacyjne- skojarzone, radykalne, oszczędzające, paliatywne. Rokowanie. Rehabilitacja po mastektomii, Obserwacja pacjentów po leczeniu m - opatrunek, zlecenia, postępowanie przeciwbólowe, elementy rehabilitacji fizycznej i psychologicznej. Objawy i zasady leczenia nawrotów miejscowych nowotworu, rozsiew nowotworowy Metody zapobiegania i wczesnego wykrywania nowotworów skóry, piersi, jelita grubego, prostaty Biopsja mammotomiczna- wskazania, procedura Radykalna zmodyfikowana mastektomia a leczenie oszczędzające gruczołu piersiowego aktualny stan

4 Ćwiczenie 13. Ćwiczenie 14. Ćwiczenie 15. Ćwiczenie 16. Ćwiczenie 17. Ćwiczenie 18. Ćwiczenie 19. Ćwiczenie 20. Ćwiczenie 21. Ćwiczenie 22. wiedzy Rola śródoperacyjnej radioterapii w leczeniu oszczędzającym gruczołu piersiowego Biopsja węzła wartowniczego- idea, wskazania, kolejne kroki wykonania procedury Rekonstrukcja gruczołu piersiowego jako nowoczesna metoda uzupełniającego leczenia pacjentów z rakiem piersi Diagnostyka kolonoskopowa jelita grubego jako złoty standard rozpoznawania przednowotworowych i nowotworowych zmian jelita grubego Rola przedoperacyjnej radioterapii, oraz radiochemioterapii w leczeniu zaawansowanych postaci raka odbytnicy Przygotowanie przedoperacyjne pacjenta z rakiem jelita grubego.typy leczenia operacyjnego raka jelita grubego hemikolektomie, resekcje odcinkowe jelita grubego, resekcja przednia odbytnicy, Total mesorectal excision (TME), resekcja brzusznokrzyżowa, odbytnicy, operacja Hartmanna, stomia, protekcyjna, inne Biopsja węzła wartowniczego jelita grubego jako nowoczesna metoda poprawy diagnostyki, stopnia zaawansowania, jak i wskazań do leczenia uzupełniającego raka jelita grubego. Aspekty kliniczne i społeczne stomii Inne nowotwory przewodu pokarmowego leczenie raka przełyku, raka żołądka, zmian nowotworowych wątroby Diagnostyka chorób nowotworowych narządu rodnego a. badania obrazowe: USG, KT, Rezonans magnetyczny, PET, b. markery nowotworowe c. zasady badania ginekologicznego oraz realizacja i omówienie małych zabiegów leczniczych i diagnostycznych. Praktyczny udział w realizacji tych procedur - rozmazy cytologiczne, - biopsja histopatologiczna, - zasady kolposkopii. - diagnostyczne łyżeczkowanie macicy, - leczenie zmian patologicznych szyjki macicy metodą leep-loop, krioterapia doc. Radosław Mądry dr Grzegorz Manyś

5 Ćwiczenie 23. Ćwiczenie 24. Ćwiczenie 25. Ćwiczenie 26. Ćwiczenie 27. Ćwiczenie 28. Ćwiczenie 29. Ćwiczenie 30. Objawy kliniczne i czynniki prognostyczne w następujących nowotworach - rak szyjki macicy, - rak błony śluzowej trzonu macicy, - rak jajnika - rak sromu Zajęcia praktyczne-badanie chorych i kwalifikacja do leczenia operacyjnego i chemioterapeutycznego 4. Zasady postępowanie terapeutycznego w nowotworach narządu rodnego a. planowanie i omówienie sposobu leczenia chemicznego chorych, b. planowanie i kryteria obliczania dawki leków cytostatycznych, c. metody leczenia hormonalnego nowotworów narządu rodnego d. inne metody leczenia terapie systemowe - czynniki antyangiogenne, - terapia genowa, - przeciwciała monoklonalne Zasady leczenia operacyjnego nowotworów narządu rodnego Wskazania do leczenia cytostatykami: a. chemioterapia jako wyłączne leczenie z założeniem radykalnym (nowotwory hematologiczne) b. wskazania do chemioterapii indukcyjnej, ocena wyników leczenia c. wskazania do leczenia uzupełniającego, korzyści wynikające z zastosowania chemioterapii adjuwantowej, ocena czynników ryzyka, czynniki prognostyczne i predykcyjne w raku piersi i innych nowotworach d. chemioterapia paliatywna e. chemioterapia w skojarzeniu z innymi metodami leczenia przeciwnowotworowego np. równoczasowa radiochemioterapia Dobór leków, leczenie monolekowe i schematy wielolekowe (zasady konstruowania schematów wielolekowych i ich działania) Wpływ stanu ogólnego na wyniki leczenia, badanie pacjentów, ocena stanu ogólnego, skala Karnofskiego, skala WHO Obliczanie należnej dawki leku, leki p/wymiotne, premedykacja przed podaniem niektórych leków Przygotowanie cytostatyków do podania, rola farmaceuty, wizyta w Pracowni Leków Cytostatycznych doc. Radosław Mądry dr Grzegorz Manyś doc. Radosław Mądry dr Grzegorz Manyś doc. Radosław Mądry dr Grzegorz Manyś prof. Rodryg Ramlau Justyna Borucka dr Katarzyna Stencel lek. Olga Milbrandt dr Piotr Tomczak lek. Justyna Borucka dr Piotr Tomczak lek. Olga Milbrandt prof. Rodryg Ramlau dr Olga Milbrandt Ćwiczenie 31. Obserwacja pacjentów po podaniu cytostatyków: dr Katarzyna Stencel

6 a. wczesne objawy uboczne (uporczywe wymioty, leukopenia, wskazania do stosowania czynników wzrostu, wskazania do przetaczania masy płytkowej, niedokrwistość, leczenie erytropoetyną) b. późne powikłania chemioterapii (między innymi problemy kardiotoksyczności, niepłodności) dr Olga Milbrandt Ćwiczenie 32. Poradnia - obserwacja pacjentów po zakończonym leczeniu onkologicznym, zakres badań kontrolnych w najczęściej występujących nowotworach dr Piotr Tomczak lek. Justyna Borucka Ćwiczenie 33. Nowe metody leczenia systemowego na przykład przeciwciała monoklonalne, leki hamujące angiogenezę dr Piotr Tomczak dr Katarzyna Stencel Ćwiczenie 34. Hormonoterapia: powtórzenie wiadomości na temat HTZ w aspekcie onkologicznym; rola i miejsce terapii hormonalnej w leczeniu nowotworów hormonozależnych i hormonowrażliwych prof. Rodryg Ramlau lek. Olga Milbrandt Ćwiczenie 35. Ocena skuteczności leczenia systemowego, pojęcia całkowitej, częściowej remisji, stabilizacji i progresji choroby nowotworowej, system oceny odpowiedzi na leczenie przeciwnowotworowe RECIST dr Piotr Tomczak lek. Justyna Borucka Ćwiczenie 36. Metody niekonwencjonalne w onkologii prof. Rodryg Ramlau lek. Olga Milbrandt Ćwiczenie 37. Radioterapia nowotworów głowy i szyi Prof. dr hab. Piotr Milecki lek. med. Marek Konkol Ćwiczenie 38. Radioterapia nowotworów urologicznych Prof. dr hab. Piotr Milecki lek. med. Marek Konkol Ćwiczenie 39. Radioterapia nowotworów płuca Prof. dr hab. Piotr Milecki lek. med. Marek Konkol Ćwiczenie 40. Radioterapia nowotworów piersi i paliatywna Prof. dr hab. Piotr Milecki lek. med. Marek Konkol Ćwiczenie 41. Radioterapia nowotworów przewodu pokarmowego Prof. dr hab. Piotr Milecki lek. med. Marek Konkol REGULAMIN ZAJĘĆ: Zajęcia z onkologii klinicznej obejmują ćwiczenia, które odbywają się według planu dydaktycznego, ustalonego na początku roku akademickiego. Studenci zobowiązani są do uczestnictwa w ćwiczeniach. Zajęcia trwają sześć tygodni. Zajęcia prowadzone są w

7 Katedrze i Klinice Onkologii w godzinach przez 5 tygodni. Zajęcia prowadzone są również 1 tydzień w Katedrze i Zakładzie Elektroradiologii. Szczegółowy plan zajęć dostępny na stronach internetowych wszystkich jednostek. Przed rozpoczęciem zajęć torby i rzeczy osobiste należy pozostawić w szatni w holu głównym szpitala lub w udostępnianych przez Szpital szafkach studenckich. W czasie zajęć każdy student powinien być zawsze wyposażony w stetoskop lekarski oraz identyfikator z imieniem i nazwiskiem, numerem grupy studenckiej, rokiem studiów oraz nazwą wydziału. Posiadanie identyfikatora jest warunkiem wejścia do oddziałów. W oddziałach szpitalnych studenci podporządkowują się regułom porządkowym obowiązującym w poszczególnych jednostkach. We wszystkich oddziałach szpitalnych należy korzystać z obuwia noszonego wyłącznie na terenie szpitala oraz własnych, czystych fartuchów lekarskich. Ubiór studenta i jego zachowanie powinny odzwierciedlać szacunek dla chorego. Dokładną organizację roku akademickiego 2017/2018 ustala Zarządzenie JM Rektora UM im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, które określa terminy zajęć dydaktycznych z podziałem na semestr zimowy i letni, przerwy w zajęciach (wakacje zimowe i letnie, przerwa międzysemestralna) oraz dni rektorskie. Zajęcia z Onkologii kończy wpis do e- indeksu w formie zaliczenia, którego dokonuje Kierownik Katedry i Kliniki lub w razie nieobecności Koordynator Przedmiotu. Warunkiem uzyskania takiego wpisu jest zdanie kolokwium w formie testu kończącego zajęcia. Wpis do e-indeksu odbywa się w terminie do 2 tygodni od zakończenia zajęć i zdania kolokwium zaliczeniowego. PROGRAM ZAJĘĆ: Program zajęć obejmuje zagadnienia z zakresu epidemiologii, etiologii, diagnostyki oraz leczenia chorób nowotworowych ze szczególnym uwzględnieniem postępowania wielodyscyplinarnego. Dokładny program na stronie internetowej jednostki: PROGRAM NAUCZANIA: Wymagania wstępne Przed rozpoczęciem zajęć z onkologii zalecane jest przed opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu chirurgii onkologicznej, ginekologii onkologicznej oraz chemioterapii nowotworów. A. z zakresu chirurgii onkologicznej a. Rola leczenia operacyjnego w terapii nowotworów - elementy decyzyjne w kwalifikacji do leczenia - syndrom onkologiczny - algorytm diagnostyczny. b. Zasady chirurgicznego leczenia nowotworów złośliwych / dekalog chirurga onkologa/. c. Rodzaje leczenia chirurgicznego samodzielne lub element leczenia skojarzonego, diagnostyczne, radykalne w tym: operacje blokowe, paliatywne, cytoredukcyjne, typu second - look B z zakresu ginekologii onkologicznej a. Epidemiologia nowotworów złośliwych narządów płciowych kobiety. b. Wybrane elementy etiopatogenezy nowotworów (wpływ mechanizmów immunologicznych, udział czynników środowiskowych - wirus HPV i HSV, rola predyspozycji genetycznych). c. Zasady profilaktyki, diagnostyki i leczenia nowotworów złośliwych narządów płciowych kobiet d. Leczenie stanów przedrakowych i nowotworów złośliwych zasady postępowania

8 zespołowego - Zachowawcze /antypromocyjne, hormonalne, cytostatykami - efekty uboczne, radioterapia/ - Leczenie operacyjne: - radykalne w raku szyjki macicy, endometrium i sromu - radykalne lub cytoredukcyjne w raku jajnika - paliatywne - typu second - look - Monitorowanie leczenia nowotworów złośliwych CA 125, CA 19-9, AFP, CEA, ßhCG, CA C. z zakresu chemioterapii nowotworów Podstawy teoretyczne chemioterapii, podziały i rodzaje leków przeciwnowotworowych, rodzaje i formy chemioterapii, zastosowanie, rola i miejsce chemioterapii w praktyce onkologicznej, objawy uboczne i powikłania chemioterapii, inne formy leczenia systemowego nowotworów: immunoterapia, hormonoterapia, inhibitory kinaz D. podstawowe informacje na temat najczęstszych nowotworów złośliwych - rak piersi - nowotwory zarodkowe - rak płuca - nowotwory przewodu pokarmowego - nowotwory skóry - mięsaki a. Epidemiologia i profilaktyka b. Etiologia. Stany przedrakowe. Czynniki wysokiego ryzyka. Klasyfikacja histopatologiczna. Cechy kliniczne. c. Diagnostyka. Ustalanie stopnia zaawansowania klinicznego i patologicznego. d. Leczenie operacyjne ( skojarzone, radykalne, paliatywne), chemioterapia, hormonoterapia, immunoterapia e. Ocena wyników leczenia i rokowanie Przygotowanie do zajęć Przygotowanie do ćwiczeń wg załączonego programu w oparciu o obowiązujące podręczniki, materiały dostępne na stronach Katedry i Kliniki Onkologii i Wielkopolskiego Centrum Onkologii, w tym znajomość objawów oraz badań pracownianych stosowanych w diagnostyce, różnicowaniu i prognozowaniu chorób nowotworowych, a także zasad leczenia ww. chorób. Znajomość powikłań leczenia onkologicznego oraz leczenia wspomagającego pacjentów z chorobą nowotworową. Wymagania końcowe Opanowanie wiedzy teoretycznej i praktycznej w zakresie tematyki zajęć. Patrz sylabus rozdział Efekty kształcenia 11. Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie Zaliczenie kryterium zaliczenia Warunkiem uzyskania zaliczenia przedmiotu jest przygotowanie pracy poglądowej związanej z

9 odbytym szkoleniem (najczęstsze nowotwory złośliwe). Wpis do e-indeksu odbywa się w terminie do 2 tygodni od zakończenia zajęć i uzyskania zaliczenia. 12. Literatura: Zalecana literatura: Onkologia Kliniczna, Maciej Krzakowski, Piotr Podemski, Krzysztof Warzocha, Piotr Wysocki, Via Medica, Gdańsk, Studenckie koło naukowe Opiekun koła: dr hab. n. med. Radosław Mądry Tematyka: Ginekologia onkologiczna Miejsce spotkań: sala seminaryjna Oddziału Ginekologii Onkologicznej Opiekun koła: dr n med. Łukasz Spychalski Tematyka: Onkologia kliniczna Miejsce spotkań: sala seminaryjna Oddziału Chemioterapii nr SYLABUS ( proszę wypełnić wszystkie pola w tabeli) WYDZIAŁ LEKARSKI I Nazwa kierunku Nazwa przedmiotu Jednostka realizująca, wydział Koordynator przedmiotu Rodzaj przedmiotu Obszar nauczania Lekarski Wybrana specjalność Poziom i tryb studiów Punkty ECTS jednolite studia magisterskie 8 stacjonarne Katedra i Zakład Patologii i Profilaktyki Nowotworów Katedra i Zakład Elektroradiologii Prof. dr hab. n. med. Osoba Prof. dr hab. n. med. Rodryg Ramlau Rodryg Ramlau zaliczająca Onkologia kliniczna semestr Rodzaj zajęć wykłady seminaria ćwiczenia letni i liczba godzin 180 Nauczanie kliniczne. Zdobycie wiedzy, umiejętności i kompetencji odpowiadającym celom kształcenia w zakresie chorób nowotworowych

10 Cel kształcenia Treści programowe Zdobycie wiedzy dotyczącej epidemiologii, patogenezy, objawów, diagnostyki oraz leczenia najczęstszych nowotworów litych u dorosłych Zdobycie umiejętności - przeprowadzenia badania podmiotowego i przedmiotowego pacjenta onkologicznego - wykonywania podstawowych procedur lekarskich i zabiegów diagnostycznych - postępowania diagnostycznego i terapeutycznego w guzach litych - postępowania w stanach zagrożenia życia w onkologii Ćwiczenia : 1. Symptomatologia i metody rozpoznawania wybranych nowotworów złośliwych, w których podstawową metodą terapii jest leczenie operacyjne: - wyliczenie najważniejszych czynników ryzyka i najczęstszych stanów przedrakowych, - przypomnienie 7 podstawowych objawów sugerujących podejrzenie choroby nowotworowej - zebranie wywiadu onkologicznego, tak aby wyłonić czynniki ryzyka zachorowania na nowotwór, - zinterpretowanie obrazów radiologicznych lub uftrasonograficznych w niektórych, szczególnie ważnych l częstych jednostkach nowotworowych. - badanie przedmiotowe pacjenta, w tym: prawidłowe badanie palpacyjne gruczołu piersiowego, badanie dostępnych węzłów chłonnych, obejrzenie skóry pod kątem zmian barwnikowych, określenie objawów nawrotu choroby nowotworowej 2. Rola leczenia operacyjnego w terapii nowotworów: - elementy decyzyjne w kwalifikacji do leczenia -syndrom onkologiczny algorytm diagnostyczny, stopień zaawansowania choroby, system TNM - zasady chirurgicznego leczenia nowotworów złośliwych - rodzaje leczenia chirurgicznego (samodzielne lub element leczenia skojarzonego),diagnostyczne, radykalne w tym: operacja blokowe, paliatywne, cytoredukcyjne, typu second - look, profilaktyczne. 3. Analiza algorytmu diagnostycznego wybranych nowotworów (rak tarczycy, rak piersi, nowotwory skóry, mięsaki tkanek miękkich) - przygotowanie pacjenta do zabiegu operacyjnego. 4. Asysta do zabiegu operacyjnego - elementy radykalności, jałowość onkologiczna, sposób oznaczania i utrwalania materiału operacyjnego do badania histopatologicznego. 5. Badanie palpacyjne usuniętych zmian chorobowych (m. in. rozmiar, spoistość i granice guza, węzły chłonne w materiale m). 6. Zasady współpracy chirurga z patologiem - prawidłowe wypełnienie załącznika do badania histopatologicznego i immunohistochemicznego. 7. Rak gruczołu piersiowego - epidemiologia i profilaktyka raka piersi w tym badania przesiewowe. Czynniki wysokiego ryzyka. Cechy kliniczne. Diagnostyka badanie palpacyjne, mammografia, ultrasonografie, biopsja cienkoigłowa, oznaczanie stanu hormonalnego, markery biochemiczne i histochemiczne. Leczenie operacyjne- skojarzone, radykalne, oszczędzające, paliatywne. Rokowanie. Rehabilitacja po mastektomii. 8. Obserwacja pacjentów po leczeniu m - opatrunek, zlecenia, postępowanie przeciwbólowe, elementy rehabilitacji fizycznej i psychologicznej. 9. Objawy i zasady leczenia nawrotów miejscowych nowotworu, rozsiew nowotworowy. 10. Metody zapobiegania i wczesnego wykrywania nowotworów skóry, piersi, jelita grubego, prostaty. 11. Biopsja mammotomiczna- wskazania, procedura. 12. Radykalna zmodyfikowana mastektomia a leczenie oszczędzające gruczołu piersiowego aktualny stan wiedzy. 13. Rola śródoperacyjnej radioterapii w leczeniu oszczędzającym gruczołu piersiowego. 14. Biopsja węzła wartowniczego- idea, wskazania, kolejne kroki wykonania procedury. 15. Rekonstrukcja gruczołu piersiowego jako nowoczesna metoda uzupełniającego leczenia pacjentów z rakiem piersi. 16. Diagnostyka kolonoskopowa jelita grubego jako złoty standard rozpoznawania przednowotworowych i nowotworowych zmian jelita grubego. 17. Rola przedoperacyjnej radioterapii, oraz radiochemioterapii w leczeniu zaawansowanych postaci raka odbytnicy. 18. Przygotowanie przedoperacyjne pacjenta z rakiem jelita grubego.typy leczenia operacyjnego raka jelita grubego hemikolektomie, resekcje odcinkowe jelita grubego, resekcja przednia

11 odbytnicy, Total mesorectal excision (TME), resekcja brzusznokrzyżowa, odbytnicy, operacja Hartmanna, stomia, protekcyjna, inne. 19. Biopsja węzła wartowniczego jelita grubego jako nowoczesna metoda poprawy diagnostyki, stopnia zaawansowania, jak i wskazań do leczenia uzupełniającego raka jelita grubego. 20. Aspekty kliniczne i społeczne stomii. 21. Inne nowotwory przewodu pokarmowego leczenie raka przełyku, raka żołądka, zmian nowotworowych wątroby. 22. Diagnostyka chorób nowotworowych narządu rodnego a. badania obrazowe: USG, KT, Rezonans magnetyczny, PET, b. markery nowotworowe c. zasady badania ginekologicznego oraz realizacja i omówienie małych zabiegów leczniczych i diagnostycznych. Praktyczny udział w realizacji tych procedur - rozmazy cytologiczne, - biopsja histopatologiczna, - zasady kolposkopii. - diagnostyczne łyżeczkowanie macicy, - leczenie zmian patologicznych szyjki macicy metodą leep-loop, krioterapia. 23. Objawy kliniczne i czynniki prognostyczne w następujących nowotworach - rak szyjki macicy, - rak błony śluzowej trzonu macicy, - rak jajnika - rak sromu. 24. Zajęcia praktyczne-badanie chorych i kwalifikacja do leczenia operacyjnego i chemioterapeutycznego 4. Zasady postępowanie terapeutycznego w nowotworach narządu rodnego a. planowanie i omówienie sposobu leczenia chemicznego chorych, b. planowanie i kryteria obliczania dawki leków cytostatycznych, c. metody leczenia hormonalnego nowotworów narządu rodnego d. inne metody leczenia terapie systemowe - czynniki antyangiogenne, - terapia genowa, - przeciwciała monoklinalne. 25. Zasady leczenia operacyjnego nowotworów narządu rodnego. 26. Wskazania do leczenia cytostatykami: a. chemioterapia jako wyłączne leczenie z założeniem radykalnym (nowotwory hematologiczne) b. wskazania do chemioterapii indukcyjnej, ocena wyników leczenia c. wskazania do leczenia uzupełniającego, korzyści wynikające z zastosowania chemioterapii adjuwantowej, ocena czynników ryzyka, czynniki prognostyczne i predykcyjne w raku piersi i innych nowotworach d. chemioterapia paliatywna e. chemioterapia w skojarzeniu z innymi metodami leczenia przeciwnowotworowego np. równoczasowa radiochemioterapia. 27. Dobór leków, leczenie monolekowe i schematy wielolekowe (zasady konstruowania schematów wielolekowych i ich działania). 28. Wpływ stanu ogólnego na wyniki leczenia, badanie pacjentów, ocena stanu ogólnego, skala Karnofskiego, skala WHO. 29. Obliczanie należnej dawki leku, leki p/wymiotne, premedykacja przed podaniem niektórych leków. 30. Przygotowanie cytostatyków do podania, rola farmaceuty, wizyta w Pracowni Leków Cytostatycznych. 31. Obserwacja pacjentów po podaniu cytostatyków: a. wczesne objawy uboczne (uporczywe wymioty, leukopenia, wskazania do stosowania czynników wzrostu, wskazania do przetaczania masy płytkowej, niedokrwistość, leczenie erytropoetyną) b. późne powikłania chemioterapii (między innymi problemy kardiotoksyczności, niepłodności). 32. Poradnia - obserwacja pacjentów po zakończonym leczeniu onkologicznym, zakres badań

12 Formy i metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Literatura uzupełniająca kontrolnych w najczęściej występujących nowotworach. 33. Nowe metody leczenia systemowego na przykład przeciwciała monoklonalne, leki hamujące angiogenezę. 34. Hormonoterapia: powtórzenie wiadomości na temat HTZ w aspekcie onkologicznym; rola i miejsce terapii hormonalnej w leczeniu nowotworów hormonozależnych i hormonowrażliwych. 35. Ocena skuteczności leczenia systemowego, pojęcia całkowitej, częściowej remisji, stabilizacji i progresji choroby nowotworowej, system oceny odpowiedzi na leczenie przeciwnowotworowe RECIST. 36. Metody niekonwencjonalne w onkologii. 37. Radioterapia nowotworów głowy i szyi 38. Radioterapia nowotworów urologicznych 39. Radioterapia nowotworów płuca 40. Radioterapia nowotworów piersi i paliatywna 41. Radioterapia nowotworów przewodu pokarmowego ćwiczenia Praca poglądowa. Warunkiem uzyskania zaliczenia przedmiotu jest przygotowanie pracy poglądowej związanej z odbytym szkoleniem (najczęstsze nowotwory złośliwe). Wpis do e- indeksu odbywa się w terminie do 2 tygodni od zakończenia zajęć i uzyskania zaliczenia. Onkologia Kliniczna, Maciej Krzakowski, Piotr Podemski, Krzysztof Warzocha, Piotr Wysocki, Via Medica, Gdańsk, 2015 W01 W02 W03 Numer efektu kształcenia Efekty kształcenia zna sposoby komunikacji między komórkami, a także między komórką a macierzą zewnątrzkomórkową oraz szlaki przekazywania sygnałów w komórce i przykłady zaburzeń w tych procesach prowadzące do rozwoju nowotworów i innych chorób; zna procesy takie jak: cykl komórkowy, proliferacja, różnicowanie i starzenie się komórek, apoptoza i nekroza oraz ich znaczenie dla funkcjonowania organizmu; opisuje budowę chromosomów oraz molekularne podłoże mutagenezy; Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia B.W21 B.W22 C.W4 zna podstawy diagnostyki mutacji genowych i chromosomowych C.W9 W04 odpowiedzialnych za choroby dziedziczne oraz nabyte, w tym nowotworowe W05 zna zagadnienia z zakresu immunologii nowotworów C.W23

13 W06 zna nazewnictwo patomorfologiczne; C.W25 zna podstawowe kierunki rozwoju terapii, w szczególności możliwości C.W41 W07 W08 W09 W10 terapii komórkowej oraz terapii genowej i celowanej w określonych chorobach zna aktualny stan wiedzy na temat społecznego wymiaru zdrowia i choroby, wpływu środowiska społecznego(rodziny, sieci relacji społecznych) i nierówności społecznych na stan zdrowia oraz społeczno-kulturowych różnic i roli stresu społecznego w zachowaniach zdrowotnych i autodestrukcyjnych; rozumie znaczenie komunikacji werbalnej i niewerbalnej w procesie komunikowania się z pacjentami oraz pojęcie zaufania w interakcji z pacjentem; zna podstawowe psychologiczne mechanizmy funkcjonowania człowieka w zdrowiu i w chorobie; D.W1 D.W4 D.W7 W11 rozumie rolę rodziny w procesie leczenia; D.W8 zna zasady motywowania pacjentów do prozdrowotnych zachowań i D.W12 W12 informowania o niepomyślnym rokowaniu; W13 W14 W15 zna podstawy wczesnej wykrywalności nowotworów i zasady badań przesiewowych w onkologii; zna możliwości współczesnej terapii nowotworów (z uwzględnieniem terapii wielomodalnej), perspektywy terapii komórkowych i genowych oraz ich niepożądane skutki; zna zasady terapii skojarzonych w onkologii, algorytmy postępowania diagnostyczno-leczniczego w najczęściej występujących nowotworach człowieka; E.W24 E.W25 E.W26 W16 zna rodzaje materiałów biologicznych wykorzystywanych w E.W37 diagnostyce laboratoryjnej oraz zasady pobierania materiału do badań W17 zna podstawy teoretyczne i praktyczne diagnostyki laboratoryjnej; E.W38 zna zasady promocji zdrowia, jej zadania oraz główne kierunki G.W5 W18 działania, ze szczególnym uwzględnieniem znajomości roli elementów zdrowego stylu życia; W19 zna obowiązki prawne lekarza w zakresie stwierdzenia zgonu; G.W8 W20 zna zasady tajemnicy lekarskiej, prowadzenia dokumentacji E.W12 medycznej, odpowiedzialności karnej, cywilnej i zawodowej lekarza zna zasady kwalifikacji i wykonywania oraz najczęstsze powikłania F.W3 W21 podstawowych zabiegów ch i inwazyjnych procedur diagnostyczno-leczniczych W22 zna leczenie pooperacyjne z terapią przeciwbólową i monitorowaniem F.W5 pom W23 zna problematykę współcześnie wykorzystywanych badań F.W10 obrazowych, w szczególności W24 zna symptomatologię radiologiczną podstawowych chorób F.W10a W25 zna obowiązki prawne lekarza w zakresie stwierdzenia zgonu; G.W8 U01 ocenia szkodliwość dawki promieniowania jonizującego i stosuje się B.U2 do zasad ochrony radiologicznej wyjaśnia różnice między badaniami prospektywnymi i B.U13 U02 retrospektywnymi, randomizowanymi i kliniczno-kontrolnymi, opisami przypadków i badaniami eksperymentalnymi oraz szereguje je według wiarygodności i jakości dowodów naukowych U03 podejmuje decyzję o potrzebie wykonania badań cytogenetycznych i C.U3

14 molekularnych U04 powiązuje obrazy uszkodzeń tkankowych i narządowych z objawami C.U11 klinicznymi choroby, wywiadem i wynikami oznaczeń laboratoryjnych U05 analizuje zjawiska odczynowe, obronne i przystosowawcze oraz C.U12 zaburzenia regulacji wywołane przez czynnik etiologiczny U06 projektuje schemat racjonalnej chemioterapii zakażeń, empirycznej i C.U15 celowanej uwzględnia w procesie postępowania terapeutycznego subiektywne D.U1 U07 potrzeby i oczekiwania pacjenta wynikające z uwarunkowań społeczno-kulturowych; U08 dostrzega oznaki zachowań antyzdrowotnych i autodestrukcyjnych i D.U2 właściwie na nie reaguje przeprowadza rozmowę z pacjentem dorosłym, dzieckiem i rodziną z D.U5 U09 zastosowaniem techniki aktywnego słuchania i wyrażania empatii, a także rozmawia z pacjentem o jego sytuacji życiowej; informuje pacjenta o celu, przebiegu i ewentualnym ryzyku D.U6 U10 proponowanych działań diagnostycznych lub terapeutycznych i uzyskuje jego świadomą zgodę; U11 udziela porady w kwestii przestrzegania zaleceń terapeutycznych i D.U8 prozdrowotnego trybu życia; U12 posiada zdolność rozpoznawania etycznych wymiarów decyzji D.U13 medycznych i odróżniania aspektów faktualnych od normatywnych; przestrzega praw pacjenta, w tym: prawa do ochrony danych D.U14 U13 osobowych, prawa do intymności, prawa do informacji o stanie zdrowia, prawa do wyrażenia świadomej zgody na leczenie lub odstąpienie od niego oraz prawa do godnej śmierci; U14 przeprowadza wywiad lekarski z pacjentem dorosłym; E.U1 U15 przeprowadza pełne i ukierunkowane badanie fizykalne pacjenta E.U3 dorosłego; U16 ocenia stan ogólny, stan przytomności i świadomości pacjenta; E.U7 U17 przeprowadza diagnostykę różnicową najczęstszych chorób osób E.U12 dorosłych i dzieci U18 ocenia i opisuje stan somatyczny i psychiczny pacjenta E.U13 U19 rozpoznaje stany bezpośredniego zagrożenia życia; E.U14 U20 planuje postępowanie diagnostyczne, terapeutyczne i profilaktyczne; E.U16 U21 przeprowadza analizę ewentualnych działań niepożądanych E.U.17 poszczególnych leków oraz interakcji między nimi U22 proponuje indywidualizację obowiązujących wytycznych E.U18 terapeutycznych oraz inne metody leczenie U23 kwalifikuje pacjenta do leczenia domowego i szpitalnego E.U.20 definiuje stany, w których czas dalszego trwania życia, stan E.U21 U24 funkcjonalny lub preferencje chorego ograniczają postępowanie zgodnie z określonymi dla danej choroby wytycznymi U25 proponuje program rehabilitacji w najczęstszych chorobach E.U23 U26 interpretuje badania laboratoryjne i definiuje przyczyny odchyleń E.U24 U27 pobiera materiał do badań wykorzystywanych w diagnostyce E.U28 laboratoryjnej; U28 wykonuje podstawowe procedury i zabiegi lekarskie, w tym: E.U30

15 1. przetaczaniu preparatów krwi i krwiopochodnych, 2. drenażu jamy opłucnowej, 3. nakłuciu worka osierdziowego, 4. nakłuciu jamy otrzewnowej, 5. nakłuciu lędźwiowym, 6. biopsji cienkoigłowej 7. biopsji aspiracyjnej szpiku kostnego, 8. trepanobiopsji interpretuje charakterystyki farmaceutyczne produktów leczniczych E.U31 U29 oraz krytycznie ocenia materiały reklamowe dotyczące leków U30 planuje konsultacje specjalistyczne E.U32 U31 rozpoznaje agonię pacjenta i stwierdza jego zgon E.U37 U32 prowadzi dokumentację medyczną pacjenta E.U38 asystuje przy typowym zabiegu m, przygotowuje pole F.U1 U33 operacyjne i znieczula miejscowo okolicę operowaną U34 posługuje się podstawowymi narzędziami chirurgicznymi; F.U2 U35 stosuje się do zasad aseptyki i antyseptyki; F.U3 zaopatruje prostą ranę, zakłada i zmienia jałowy opatrunek F.U4 U36 chirurgiczny; U37 zakłada wkłucie obwodowe; F.U5 U38 bada sutki, węzły chłonne, gruczoł tarczowy oraz jamę brzuszną w aspekcie ostrego brzucha a także wykonuje badanie palcem przez odbyt F.U6 U39 monitoruje okres po w oparciu o podstawowe parametry F.U12 życiowe zbiera informacje na temat obecności czynników ryzyka chorób GU2 U40 zakaźnych i przewlekłych oraz planuje działanie profilaktyczne na różnym poziomie zapobiegania U41 stara się unikać popełniania błędu medycznego we własnych G.U6 działaniach Nakład pracy studenta Przygotowanie do 1 godziny ćwiczeń Liczba godzin 2h Data opracowania sylabusa: 07 lipca 2017 Osoba przygotowująca sylabus: prof. dr hab. n. med. Sylwia Grodecka- 15. Szczegółowy rozkład zajęć: ĆWICZENIA Podgrupy Dni tygodnia Daty Godziny w których odbywają się ćwiczenia A, B Poniedziałek 14/05/ A, B Wtorek 15/05/ A, B Środa 16/05/ A, B Czwartek dzień rekt Nazwa, nr sali Jednostka przeprowadzająca zajęcia

16 A, B Piątek 18/05/ A, B Poniedziałek 21/05/ A, B Wtorek 22/05/ A, B Środa 23/05/ A, B Czwartek 24/05/ A, B Piątek 25/05/ A, B Poniedziałek 28/05/ A, B Wtorek 29/05/ A, B Środa 30/05/ A, B Czwartek święto A, B Piątek 01/06/ A, B Poniedziałek 04/06/ A, B Wtorek 05/06/ A, B Środa 06/06/ A, B Czwartek 07/06/ A, B Piątek 08/06/ A, B Poniedziałek 11/06/ A, B Wtorek 12/06/ A, B Środa 13/06/ Oddział Radioterapii I Oddział Radioterapii I Oddział Radioterapii I Oddział Radioterapii I Oddział Radioterapii I Katedra i Zakład Elektroradiologii Katedra i Zakład Elektroradiologii Katedra i Zakład Elektroradiologii Katedra i Zakład Elektroradiologii Katedra i Zakład Elektroradiologii

17 A, B Czwartek 14/06/ A, B Piątek 15/06/ A, B Poniedziałek 18/06/ A, B Wtorek 19/06/ A, B Środa 20/06/ A, B Czwartek 21/06/ A, B Piątek 22/06/ Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu 17. Podpis Kierownika Jednostki