Modelowanie ekosystemu

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Modelowanie ekosystemu"

Transkrypt

1 4 luty 28 Modelowanie ekosystemu dynamika procesów hydrodynamicznych i biologicznych w południowym Morzu Bałtyckim Lidia Dzierzbicka-Głowacka Robert Osiński Jaromir Jakacki Andrzej Jankowski Ania Przyborska Karol Kuliński Zakład Dynamiki Instytut Oceanologii PAN

2 Metodyka badań model matematyczny (dokładność i stabilność rozwiązania numerycznego, bardzo ważne prawidłowe określenie warunków początkowych i brzegowych) Trzy typy równań różniczkowych cząstkowych: 2ξ równanie falowe 2 V 2ξ 2 x S 2S K 2 x u u v x równanie adwekcji równanie dyfuzji Wielkoskalowy model nabiegania fali na porowatą plążę d 2Φ ( x) dx 2 gdzie: + D( x) [ dφ ( x) + E ( x )Φ ( x ) dx ] D( x) C ( x)c g ( x ) 1 dc ( x)c g ( x) dx E ( x) k 2 ( x) + iγ ( x )k ( x ) C i Cg są odpowiednio prędkościami fazową i grupową, zaś γ jest współczynnikiem dyssypacji wynikającej z załamania fali.

3 Obliczenia wykonane na podstawie modelu (A. Przyborska, S. Massel) System 4-23m H.2[m],T8.[s] System 1-19m H.2[m],T8.[s] LEGEND Gauge 11 Gauge 12 Gauge 14 Wave gauge 23 m Time [s] 25 3 Pressure [Pa] -1 Wave height [m] Pressure [Pa] LEGEND Gauge 11 Gauge 12 Gauge Falowanie i oscylacja ciśnienia przed strefą załamania. 1 2 Time [s] 3 Oscylacja ciśnienia za strefą załamania. Uśredniony przepływ wody w gruncie.

4 Ogólny model ekosystemu Sb ( usb ) + ( vsb ) + ( [ w + wz ] Sb ) K x Sb + K y Sb + K z Sb + FSb + x y z x x y y z Model hydrodynamiczny: - równanie ruchu: 2u 2u u u u u 1 p u +u + v + w fv + KM + AM x y z ρ x z y x 2v 2v v v v v 1 p v + u + v + w + fu + KM + AM x y z ρ y z z y x - równanie ciągłości: u v w + + x y z - równania transportu ciepła i soli: 2T 2T T T T T T + u + v + w KH + AH x y z z x y 2S 2S S S S S S + u + v + w KH + AH x y z z x y Prognostycznymi zmiennymi są: poziome składowe prędkości u,v, pionowa składowa prędkości w, ciśnienie p, gęstość ρ, temperatura T i zasolenie S wody.

5 M o d e l h y d r o d y n a m i c z n y POPCICE typu Brayan Cox Semtner posłużył do analizy pól przepływów dla okresu 4-letniego M o d e l h y d r o d y n a m i c z n y POM typu Blumberg Mellor posłużył do symulacji numerycznych sytuacji hydrologicznych związanych z rozpoznaniem zjawisk występujących w polskiej strefie Bałtyku

6 M o d e l h y d r o d y n a m i c z n y POPCICE: zintegrowany model ocean-lód składa się z czterech części: atmosferycznej, oceanicznej, lodowej i łącznika Atmosfera ¹ cznik Ocean Lód

7 Ś r e d n i a 42 l e t n i a c y r k u l a c j a w ó d w B a ł t y k u (Osiński R. Jakacki J.) Średnie sezonowe i roczne wartości prędkości prądów powierzchniowych [cm/s]. Min zima Max Średnia Odchylenie standardowe 6,2 32,8 6,3 3,9 wiosna 18,9 3,3 2,2 lato 15,2 2,7 1,8 jesień 2,2 4,4 2,6 Rok 19,7 3,8 2,3 Średnia wieloletnia (196-21) prędkość przepływów [cm/s] na powierzchni ( 5 m).

8 Ś r e d n i a 42 l e t n i a c y r k u l a c j a w ó d w B a ł t y k u (Osiński R. Jakacki J.) Średnie sezonowe i roczne wartości prędkości prądów w warstwie pośredniej [cm/s]. Min zima Max Średnia Odchylenie standardowe 3,7 24,1 3,7 3,1 wiosna 13,9 2,2 1,8 lato 12,9 1,6 1,2 jesień 14,7 2,6 2,5 Rok 13,6 2,3 1,8 Średnia wieloletnia (196-21) prędkość przepływów [cm/s] dla warstwy pośredniej (5 5 m).

9 Ś r e d n i a 42 l e t n i a c y r k u l a c j a w ó d w B a ł t y k u (Osiński R. Jakacki J.) Średnie sezonowe i roczne wartości prędkości prądów w warstwie głębinowej [cm/s]. Min Max Średnia Odchylenie standardowe zima 12,1 2, 1,8 wiosna 11,4 1,5 1,3 lato 11,6 1,1 1,13 jesień 6,2 1,1,9 Rok 8,2 1,5 1,2 Średnia wieloletnia (196-21) prędkość przepływów [cm/s] w warstwie głębinowej (5 m dno).

10 Obliczenia wykonane na podstawie modelu hydrodynamicznego POM (A. Jankowski) Rynna Słupska (głębokość 6 m) Lokalizacja punktów zrzutu traserów na Głębi Bornholmskiej (B1-B13) oraz w Rynnie Słupskiej (R1-R9) na tle batymetrii Bałtyku. Kolorem czarnym oznaczono punkty zrzutu zlokalizowane na głębokości 6 m, a kolorem niebieskim - na głębokości 7 m. Trajektorie traserów pasywnych (pozycja trasera co 6 godzin) zrzuconych na głębokości 6 m w punktach zlokalizowanych w Rynnie Słupskiej. Realne pole sił wymuszających dla lipca 198r. Trasery zrzucono w wybranych punktach i na danej głębokości w terminach:, 5, 1, 15, 2 i 25 dni od momentu startu symulacji prognostycznej.

11 Trajektorie traserów pasywnych (pozycja trasera co 6 godzin) zrzuconych na głębokości 6 m w punktach zlokalizowanych w Rynnie Słupskiej. Modelowe pole wiatru - wiatr E o sile.1 Nm-2 (warunki hydrologiczne dla lipca ). Trasery zrzucono w wybranych punktach i na danej głębokości w terminach:, 5, 1, 15 i 2 dni od momentu startu symulacji prognostycznej.

12 M o d e l b i o l o g i c z n y: Dzierzbicka L. { NutrN } { NutrN } Kz UPTN + Finf N + REL N + REMI N + EXC N z z { NutrP } { NutrP } Kz UPTP + Finf P + REL P + REMI P + EXC P z { Phyt} { Phyt} { Phyt} + wz Kz + PRE RES MOR P GRA z z { Z micro } { Z micro } Kz + ING FEC MET PRED z { Z meso } 6 Wi Z i i 1 { B} { B} Kz + g B B - PRED B z M odel d { Detr} FP ( H ) + D REMD dt c o p e p o d dla wybranego gatunku mezozooplanktonu określający rozkłady mas i liczebności w poszczególnych stadiach rozwoju badanych osobników. { Z meso } 6 WZ i i i 1 Wi ING i FECi METi Zi Z K Z i + MIG i MOR i PRED i z Mesozooplankton Ad. Eggs Naup. C5 C4 C3 C2 C1

13 Waga i liczebność sześciu klas wiekowych Pseudocalanus minutus elongatus Waga i liczebność sześciu klas wiekowych Acartia spp.

14 Zintegrowana biomass sześciu klas wiekowych P.m.elongatus i Acartia spp.

15 Relacje funkcjonalne pomiędzy procesami fizjologicznymi a parametrami środowiska dla wybranego gatunku skorupiaków widłonogów g g max { 1 exp( ( Phyt Phyt ) / k Phyt ) } { ( { 1 exp( Phyt / { 1 exp( Phyt / { 1 exp( Phyt / for C 2 g log T 1 exp Phyt / logt for C 3 g log T for C 4 g logt for C 5 g log T log T log T log T )} )} )} )}

16 Znając wartości szybkość wzrostu g i średniej masy ciała W wyznaczono czas trwania rozwoju D rozwiązując numerycznie wielomiany stopnia Dn+d (Wi + Wi g max ) (1 + ) 2 n 1 d g max + g max + + g max + g max Wi + 1 Empiryczny model opisujący parametry wzrostu (czas trwania): D Dmin + exp ( a + b Phyt ) D a 1b log T + exp { a1 + b1 log T + ln ( a2 + b2 T ) Phyt }

17 P O C M o d e l Phyt Phyt Phyt + wz Kz + PRE RES MOR P GRA z z Z Z Kz + ING FEC MET PRED z z PDetr z PDetr PDetr K z + MOR PD + FEC TD + MOR TD wd ING D REMI D z POC Phyt Zoop PDetr + + (K. Kuliński, L. Dzierzbick

18 Model hydrodynamiczno biologiczny model ekosystemu : będzie składał się z pięciu części: atmosferycznej, oceanicznej, lodowej i łącznika oraz biologicznej. Atmosfera Model biologiczny ¹ cznik Ocean Lód

19 Lidia D zierzbicka-głowacka Zakład Dynamiki Pracownia Modelowania Procesów Ekohydrodynamicznych Instytut Oceanologii PAN Dziękuję za uwagę Institute of Oceanology PAS, Sopot, Poland

Obciążenia, warunki środowiskowe. Modele, pomiary. Tomasz Marcinkowski

Obciążenia, warunki środowiskowe. Modele, pomiary. Tomasz Marcinkowski Obciążenia, warunki środowiskowe. Modele, pomiary. Tomasz Marcinkowski 1. Obciążenia środowiskowe (wiatr, falowanie morskie, prądy morskie, poziomy zwierciadła wody, oddziaływanie lodu) 2. Poziomy obciążeń

Bardziej szczegółowo

Badania naturalnego pola temperatury gruntu w rejonie aglomeracji poznańskiej i przykład ich zastosowania

Badania naturalnego pola temperatury gruntu w rejonie aglomeracji poznańskiej i przykład ich zastosowania Badania naturalnego pola temperatury gruntu w rejonie aglomeracji poznańskiej i przykład ich zastosowania Konferencja Przemarzanie podłoża gruntowego i geotermiczne aspekty budownictwa energooszczędnego

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Symbole i oznaczenia 13. Przedmowa 19. Część I. Podstawy dynamiki płynów 23

Spis treści. Symbole i oznaczenia 13. Przedmowa 19. Część I. Podstawy dynamiki płynów 23 Spis treści Symbole i oznaczenia 13 Przedmowa 19 Część I. Podstawy dynamiki płynów 23 1 Właściwości wody morskiej 25 1.1 Wprowadzenie................................. 25 1.2 Właściwości fizyczne wody morskiej.....................

Bardziej szczegółowo

Rozwój prac projektowych przemysłowego systemu wydobywania konkrecji z dna Oceanu Spokojnego poprzez realizację projektów badawczo-rozwojowych

Rozwój prac projektowych przemysłowego systemu wydobywania konkrecji z dna Oceanu Spokojnego poprzez realizację projektów badawczo-rozwojowych Rozwój prac projektowych przemysłowego systemu wydobywania konkrecji z dna Oceanu Spokojnego poprzez realizację projektów badawczo-rozwojowych prof. dr hab. inż. Tadeusz Szelangiewicz przygotowanie prezentacji:

Bardziej szczegółowo

Instytut Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego

Instytut Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego Instytut Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego Jan Jędrasik Walidacja hydrodynamicznego Morza Bałtyckiego elowane zary z zaznaczonymi stacjami erwacyjnymi Zatoka Gdañska W³ad P1 Gd_N ZN4 18 P116 Hel P1

Bardziej szczegółowo

INFOBAZY 2014 VII KRAJOWA KONFERENCJA NAUKOWA INSPIRACJA - INTEGRACJA - IMPLEMENTACJA

INFOBAZY 2014 VII KRAJOWA KONFERENCJA NAUKOWA INSPIRACJA - INTEGRACJA - IMPLEMENTACJA Centrum Informatyczne TASK Politechnika Gdańska Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk (IO PAN) INFOBAZY 2014 VII KRAJOWA KONFERENCJA NAUKOWA INSPIRACJA - INTEGRACJA - IMPLEMENTACJA Gdańsk Sopot,

Bardziej szczegółowo

Seminaria projektu SatBałtyk semestr letni 2014 sala seminaryjna IO PAN, godz. 11:30

Seminaria projektu SatBałtyk semestr letni 2014 sala seminaryjna IO PAN, godz. 11:30 Seminaria projektu SatBałtyk semestr letni 2014 sala seminaryjna IO PAN, godz. 11:30 Data Referenci Tematyka wystąpienia lub temat referatu 19 02 2014 prof. Bogdan Woźniak, dr Dariusz Ficek (Instytut Fizyki

Bardziej szczegółowo

Politechnika Poznańska

Politechnika Poznańska Poznań, 19.01.2013 Politechnika Poznańska Wydział Budowy Maszyn i Zarządzania Mechanika i Budowa Maszyn Technologia Przetwarzania Materiałów Semestr 7 METODA ELEMENTÓW SKOŃCZONYCH PROJEKT Prowadzący: dr

Bardziej szczegółowo

Klimat w Polsce w 21. wieku

Klimat w Polsce w 21. wieku Klimat w Polsce w 21. wieku na podstawie numerycznych symulacji regionalnych Małgorzata Liszewska Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UNIWERSYTET WARSZAWSKI 1/42 POGODA

Bardziej szczegółowo

Warstwa górna a warstwa głębinowa dwa reżimy cyrkulacji wód w Morzu Bałtyckim. Robert Osiński, Jaromir Jakacki

Warstwa górna a warstwa głębinowa dwa reżimy cyrkulacji wód w Morzu Bałtyckim. Robert Osiński, Jaromir Jakacki Warstwa górna a warstwa głębinowa dwa reżimy cyrkulacji wód w Morzu Bałtyckim. Robert Osiński, Jaromir Jakacki Instytut Oceanologii PAN e-mail: roberto@iopan.gda.pl Badania naukowe można klasyfikować jako

Bardziej szczegółowo

1.1 Przegląd wybranych równań i modeli fizycznych. , u x1 x 2

1.1 Przegląd wybranych równań i modeli fizycznych. , u x1 x 2 Temat 1 Pojęcia podstawowe 1.1 Przegląd wybranych równań i modeli fizycznych Równaniem różniczkowym cząstkowym rzędu drugiego o n zmiennych niezależnych nazywamy równanie postaci gdzie u = u (x 1, x,...,

Bardziej szczegółowo

Raport Specjalny z Rejsu Wielki Wlew do Bałtyku

Raport Specjalny z Rejsu Wielki Wlew do Bałtyku INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ - PIB Oddział Morski w Gdyni 81-342 GDYNIA Waszyngtona 42 tel. (+48) 58 628 81 00 fax (+48) 58 628 81 63 Raport Specjalny z Rejsu Wielki Wlew do Bałtyku Statek:

Bardziej szczegółowo

Integracja i udostępnianie danych przestrzennych w procesie tworzenia wizualizacji przyrodniczych. Instytut Oceanologii PAN Joanna Pardus

Integracja i udostępnianie danych przestrzennych w procesie tworzenia wizualizacji przyrodniczych. Instytut Oceanologii PAN Joanna Pardus Integracja i udostępnianie danych przestrzennych w procesie tworzenia wizualizacji przyrodniczych Instytut Oceanologii PAN Joanna Pardus 2 Plan wystąpienia Wprowadzenie Dane przestrzenne a środowisko morskie

Bardziej szczegółowo

Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m

Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m Ruchy wód morskich Falowanie Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m wysokości i 50-100 m długości.

Bardziej szczegółowo

Model fizykochemiczny i biologiczny

Model fizykochemiczny i biologiczny Model fizykochemiczny i biologiczny dr Czesław Kliś Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego

Bardziej szczegółowo

Andrzej Jaśkowiak Lotnicza pogoda

Andrzej Jaśkowiak Lotnicza pogoda Andrzej Jaśkowiak Lotnicza pogoda - Meteorologia dla pilotów ROZDZIAŁ 1. Atmosfera ziemska ROZDZIAŁ 2. Woda w atmosferze ROZDZIAŁ 3. Temperatura ROZDZIAŁ 4. Stabilność powietrza ROZDZIAŁ 5. Ciśnienie atmosferyczne

Bardziej szczegółowo

Transport ciepła do Oceanu Arktycznego z wodami Prądu Zachodniospitsbergeńskiego

Transport ciepła do Oceanu Arktycznego z wodami Prądu Zachodniospitsbergeńskiego VI Doroczna Konferencja Naukowa INSTYTUTU OCEANOLOGII PAN W SOPOCIE Transport ciepła do Oceanu Arktycznego z wodami Prądu Zachodniospitsbergeńskiego Waldemar Walczowski Jan Piechura Schemat Globalnej Cyrkulacji

Bardziej szczegółowo

Wykład 9: Fale cz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski

Wykład 9: Fale cz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład 9: Fale cz. 1 dr inż. Zbigniew Szklarski szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ Klasyfikacja fal fale mechaniczne zaburzenie przemieszczające się w ośrodku sprężystym, fale elektromagnetyczne

Bardziej szczegółowo

Obieg węgla w Morzu Bałtyckim

Obieg węgla w Morzu Bałtyckim Obieg węgla w Morzu Bałtyckim Karol Kuliński Zakład Chemii i Biochemii Morza Promotor: Prof. dr hab. inż. Janusz Pempkowiak Finansowanie: Działalność statutowa IOPAN, Temat II.2 Grant promotorski MNiSW

Bardziej szczegółowo

Modelowanie i symulacja zagadnień biomedycznych PROJEKT BARTŁOMIEJ GRZEBYTA, JAKUB OTWOROWSKI

Modelowanie i symulacja zagadnień biomedycznych PROJEKT BARTŁOMIEJ GRZEBYTA, JAKUB OTWOROWSKI Modelowanie i symulacja zagadnień biomedycznych PROJEKT BARTŁOMIEJ GRZEBYTA, JAKUB OTWOROWSKI Spis treści Wstęp... 2 Opis problemu... 3 Metoda... 3 Opis modelu... 4 Warunki brzegowe... 5 Wyniki symulacji...

Bardziej szczegółowo

Statyka płynów - zadania

Statyka płynów - zadania Zadanie 1 Wyznaczyć rozkład ciśnień w cieczy znajdującej się w stanie spoczynku w polu sił ciężkości. Ponieważ na cząsteczki cieczy działa wyłącznie siła ciężkości, więc składowe wektora jednostkowej siły

Bardziej szczegółowo

Prace nad rozwojem i wdrożeniem operacyjnego modelu prognoz falowania płytkowodnego w Zakładzie Badań Morskich IMGW-PIB

Prace nad rozwojem i wdrożeniem operacyjnego modelu prognoz falowania płytkowodnego w Zakładzie Badań Morskich IMGW-PIB Prace nad rozwojem i wdrożeniem operacyjnego modelu prognoz falowania płytkowodnego w Zakładzie Badań Morskich IMGW-PIB dr Ewa Antão, mgr Krzysztof Piłczyński Gdynia, 21-23 czerwca 2017 Plan prezentacji:

Bardziej szczegółowo

- prędkość masy wynikająca z innych procesów, np. adwekcji, naprężeń itd.

- prędkość masy wynikająca z innych procesów, np. adwekcji, naprężeń itd. 4. Równania dyfuzji 4.1. Prawo zachowania masy cd. Równanie dyfuzji jest prostą konsekwencją prawa zachowania masy, a właściwie to jest to prawo zachowania masy zapisane dla procesu dyfuzji i uwzględniające

Bardziej szczegółowo

Susza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia

Susza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia Susza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia Irena Otop IMGW-PIB Warszawa, 24.02.2016 r. Seminarium PK GWP PLAN PREZENTACJI 1. Wprowadzenia: definicja suszy i fazy rozwoju suszy 2. Czynniki cyrkulacyjne

Bardziej szczegółowo

Aerodynamika I Efekty lepkie w przepływach ściśliwych.

Aerodynamika I Efekty lepkie w przepływach ściśliwych. Aerodynamika I Efekty lepkie w przepływach ściśliwych. przepłw wokół profilu RAE-2822 (M = 0.85, Re = 6.5 10 6, α = 2 ) Efekty lepkie w przepływach ściśliwych Równania ruchu lepkiego płynu ściśliwego Całkowe

Bardziej szczegółowo

Mapy zagrożenia powodziowego od strony morza

Mapy zagrożenia powodziowego od strony morza Mapy zagrożenia powodziowego od strony morza Wyniki - Centrum Modelowania Powodzi i Suszy w Gdyni Monika Mykita IMGW PIB Oddział Morski w Gdyni 28.11.2012 r. Obszar działania CMPiS w Gdyni Obszar działania

Bardziej szczegółowo

Modelowanie numeryczne hydrodynamiki Bałtyku w ramach projektu PROZA

Modelowanie numeryczne hydrodynamiki Bałtyku w ramach projektu PROZA Modelowanie numeryczne hydrodynamiki Bałtyku w ramach projektu Witold Cieślikiewicz, Jordan Badur, Aleksandra Dudkowska, Vitalij Roščinski, Szymon Roziewski Zagrożenia lasów zależne od stanu atmosfery,

Bardziej szczegółowo

Menu. Badania temperatury i wilgotności atmosfery

Menu. Badania temperatury i wilgotności atmosfery Menu Badania temperatury i wilgotności atmosfery Wilgotność W powietrzu atmosferycznym podstawową rolę odgrywa woda w postaci pary wodnej. Przedostaje się ona do atmosfery w wyniku parowania z powieszchni

Bardziej szczegółowo

Prędkość fazowa i grupowa fali elektromagnetycznej w falowodzie

Prędkość fazowa i grupowa fali elektromagnetycznej w falowodzie napisał Michał Wierzbicki Prędkość fazowa i grupowa fali elektromagnetycznej w falowodzie Prędkość grupowa paczki falowej Paczka falowa jest superpozycją fal o różnej częstości biegnących wzdłuż osi z.

Bardziej szczegółowo

ODKSZTAŁCENIA I ZMIANY POŁOŻENIA PIONOWEGO RUROCIĄGU PODCZAS WYDOBYWANIA POLIMETALICZNYCH KONKRECJI Z DNA OCEANU

ODKSZTAŁCENIA I ZMIANY POŁOŻENIA PIONOWEGO RUROCIĄGU PODCZAS WYDOBYWANIA POLIMETALICZNYCH KONKRECJI Z DNA OCEANU Górnictwo i Geoinżynieria Rok 35 Zeszyt 4/1 2011 Katarzyna Żelazny*, Tadeusz Szelangiewicz* ODKSZTAŁCENIA I ZMIANY POŁOŻENIA PIONOWEGO RUROCIĄGU PODCZAS WYDOBYWANIA POLIMETALICZNYCH KONKRECJI Z DNA OCEANU

Bardziej szczegółowo

Jan A. Szantyr tel

Jan A. Szantyr tel Katedra Energetyki i Aparatury Przemysłowej Zakład Mechaniki Płynów, Turbin Wodnych i Pomp J. Szantyr Wykład 1 Rozrywkowe wprowadzenie do Mechaniki Płynów Jan A. Szantyr jas@pg.gda.pl tel. 58-347-2507

Bardziej szczegółowo

5. Ruch harmoniczny i równanie falowe

5. Ruch harmoniczny i równanie falowe 5. Ruch harmoniczny i równanie falowe 5.1. Mamy dwie nieważkie sprężyny o współczynnikach sprężystości, odpowiednio, k 1 i k 2. Wyznaczyć współczynnik sprężystości układu tych dwóch sprężyn w przypadku,

Bardziej szczegółowo

Zagdanienia do egzaminu z Inżynierskich Metod Numerycznych - semestr 1

Zagdanienia do egzaminu z Inżynierskich Metod Numerycznych - semestr 1 Zagdanienia do egzaminu z Inżynierskich Metod Numerycznych - semestr 1 Tomasz Chwiej 6 czerwca 2016 1 Równania różniczkowe zwyczajne Zastosowanie szeregu Taylora do konstrukcji ilorazów różnicowych: iloraz

Bardziej szczegółowo

Krzysztof Gosiewski, Anna Pawlaczyk-Kurek

Krzysztof Gosiewski, Anna Pawlaczyk-Kurek * Krzysztof Gosiewski, Anna Pawlaczyk-Kurek Instytut Inżynierii Chemicznej PAN ul. Bałtycka 5, 44-100 Gliwice 15 lutego 2018 1 * A. Opracowanie metody modelowania sprzęgającej symulację modelem CFD z wynikami

Bardziej szczegółowo

J. Szantyr Wykład 14 Modelowanie przepływów ze swobodnymi granicami

J. Szantyr Wykład 14 Modelowanie przepływów ze swobodnymi granicami J. Szantyr Wykład 14 Modelowanie przepływów ze swobodnymi granicami Swobodna granica obszaru przepływu to najczęściej powierzchnia rozdziału pomiędzy cieczą a gazem. Na powierzchni tej często występują

Bardziej szczegółowo

Modelowanie, sterowanie i symulacja manipulatora o odkształcalnych ramionach. Krzysztof Żurek Gdańsk,

Modelowanie, sterowanie i symulacja manipulatora o odkształcalnych ramionach. Krzysztof Żurek Gdańsk, Modelowanie, sterowanie i symulacja manipulatora o odkształcalnych ramionach Krzysztof Żurek Gdańsk, 2015-06-10 Plan Prezentacji 1. Manipulatory. 2. Wprowadzenie do Metody Elementów Skończonych (MES).

Bardziej szczegółowo

DOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ (1971-1995)

DOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ (1971-1995) Słupskie Prace Geograficzne 2 2005 Dariusz Baranowski Instytut Geografii Pomorska Akademia Pedagogiczna Słupsk DOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ

Bardziej szczegółowo

EUROKODY. dr inż. Monika Siewczyńska

EUROKODY. dr inż. Monika Siewczyńska EUROKODY dr inż. Monika Siewczyńska PN-EN 1991-1-4:2008 Oddziaływania ogólne Oddziaływania wiatru oraz AC:2009, Ap1:2010 i Ap2:2010 Zakres obowiązywania budynki i budowle o wysokości do 200 m, mosty o

Bardziej szczegółowo

Statystyka matematyczna

Statystyka matematyczna Statystyka matematyczna Wykład 6 Magdalena Alama-Bućko 8 kwietnia 019 Magdalena Alama-Bućko Statystyka matematyczna 8 kwietnia 019 1 / 1 Rozkłady ciagłe Magdalena Alama-Bućko Statystyka matematyczna 8

Bardziej szczegółowo

Dane i produkty zintegrowanego systemu satelitarnej teledetekcji Morza Bałtyckiego- SatBałtyk.

Dane i produkty zintegrowanego systemu satelitarnej teledetekcji Morza Bałtyckiego- SatBałtyk. Dane i produkty zintegrowanego systemu satelitarnej teledetekcji Morza Bałtyckiego- SatBałtyk. Mirosław Darecki Marek Kowalewski, Jerzy Dera, Mirosława Ostrowska, Bogdan Woźniak Instytut Oceanologii Polskiej

Bardziej szczegółowo

Modelowanie zjawisk przepływowocieplnych. i wewnętrznie ożebrowanych. Karol Majewski Sławomir Grądziel

Modelowanie zjawisk przepływowocieplnych. i wewnętrznie ożebrowanych. Karol Majewski Sławomir Grądziel Modelowanie zjawisk przepływowocieplnych w rurach gładkich i wewnętrznie ożebrowanych Karol Majewski Sławomir Grądziel Plan prezentacji Wprowadzenie Wstęp do obliczeń Obliczenia numeryczne Modelowanie

Bardziej szczegółowo

Fale elektromagnetyczne

Fale elektromagnetyczne Fale elektromagnetyczne dr inż. Ireneusz Owczarek CMF PŁ ireneusz.owczarek@p.lodz.pl http://cmf.p.lodz.pl/iowczarek 2012/13 Plan wykładu Spis treści 1. Analiza pola 2 1.1. Rozkład pola...............................................

Bardziej szczegółowo

I Pracownia Fizyczna Dr Urszula Majewska dla Biologii

I Pracownia Fizyczna Dr Urszula Majewska dla Biologii Ćw. 6/7 Wyznaczanie gęstości cieczy za pomocą wagi Mohra. Wyznaczanie gęstości ciał stałych metodą hydrostatyczną. 1. Gęstość ciała. 2. Ciśnienie hydrostatyczne. Prawo Pascala. 3. Prawo Archimedesa. 4.

Bardziej szczegółowo

Dynamika morza FALE Wykład 1

Dynamika morza FALE Wykład 1 Dynamika morza FALE Wykład 1 Stanisław Massel 1,2 Gabriela Grusza 2 1 Instytut Oceanologii PAN Zakład Dynamiki Morza 2 Instytut Oceanografii UG Zakład Oceanografii Fizycznej 11 października 2005 roku Plan

Bardziej szczegółowo

Modelowane obszary z zaznaczonymi stacjami obserwacyjnymi

Modelowane obszary z zaznaczonymi stacjami obserwacyjnymi Instytut Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego Jan Jędrasik Walidacja elu hydrodynamicznego i elu ProDeMo elowane zary z zaznaczonymi stacjami erwacyjnymi Zatoka Gdañska W³ad P1 Gd_N ZN4 18 P116 Hel P11

Bardziej szczegółowo

Równania różniczkowe opisujące ruch fotela z pilotem:

Równania różniczkowe opisujące ruch fotela z pilotem: . Katapultowanie pilota z samolotu Równania różniczkowe opisujące ruch fotela z pilotem: gdzie D - siłą ciągu, Cd współczynnik aerodynamiczny ciągu, m - masa pilota i fotela, g przys. ziemskie, ρ - gęstość

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki wykład 5

Podstawy fizyki wykład 5 Podstawy fizyki wykład 5 Dr Piotr Sitarek Instytut Fizyki, Politechnika Wrocławska Grawitacja Pole grawitacyjne Prawo powszechnego ciążenia Pole sił zachowawczych Prawa Keplera Prędkości kosmiczne Czarne

Bardziej szczegółowo

Zagdanienia do egzaminu z Inżynierskich Metod Numerycznych - semestr zimowy 2017/2018

Zagdanienia do egzaminu z Inżynierskich Metod Numerycznych - semestr zimowy 2017/2018 Zagdanienia do egzaminu z Inżynierskich Metod Numerycznych - semestr zimowy 2017/2018 Tomasz Chwiej 22 stycznia 2019 1 Równania różniczkowe zwyczajne Zastosowanie szeregu Taylora do konstrukcji ilorazów

Bardziej szczegółowo

Wykład FIZYKA I. 10. Ruch drgający tłumiony i wymuszony. Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak

Wykład FIZYKA I. 10. Ruch drgający tłumiony i wymuszony.  Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Wykład FIZYKA I 1. Ruch drgający tłumiony i wymuszony Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Instytut Fizyki Politechniki Wrocławskiej http://www.if.pwr.wroc.pl/~wozniak/fizyka1.html Siły oporu (tarcia)

Bardziej szczegółowo

Nieustalony wypływ cieczy ze zbiornika przewodami o różnej średnicy i długości

Nieustalony wypływ cieczy ze zbiornika przewodami o różnej średnicy i długości LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW Nieustalony wypływ cieczy ze zbiornika przewodami o różnej średnicy i długości dr inż. Jerzy Wiejacha ZAKŁAD APARATURY PRZEMYSŁOWEJ POLITECHNIKA WARSZAWSKA, WYDZ. BMiP, PŁOCK

Bardziej szczegółowo

Katarzyna Jesionek Zastosowanie symulacji dynamiki cieczy oraz ośrodków sprężystych w symulatorach operacji chirurgicznych.

Katarzyna Jesionek Zastosowanie symulacji dynamiki cieczy oraz ośrodków sprężystych w symulatorach operacji chirurgicznych. Katarzyna Jesionek Zastosowanie symulacji dynamiki cieczy oraz ośrodków sprężystych w symulatorach operacji chirurgicznych. Jedną z metod symulacji dynamiki cieczy jest zastosowanie metody siatkowej Boltzmanna.

Bardziej szczegółowo

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny

Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino-Kościerzyna-Ostrzyce KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdański Nr 45 (94) MARZEC 214 ISSN 281-884X Od Redakcji: Opracowanie

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY BIOSTATYSTYKI ĆWICZENIA

PODSTAWY BIOSTATYSTYKI ĆWICZENIA PODSTAWY BIOSTATYSTYKI ĆWICZENIA FILIP RACIBORSKI FILIP.RACIBORSKI@WUM.EDU.PL ZAKŁAD PROFILAKTYKI ZAGROŻEŃ ŚRODOWISKOWYCH I ALERGOLOGII WUM PRZYPOMNIENIE ROZKŁAD NORMALNY http://www.zarz.agh.edu.pl/bsolinsk/statystyka.html

Bardziej szczegółowo

Fizyka 12. Janusz Andrzejewski

Fizyka 12. Janusz Andrzejewski Fizyka 1 Janusz Andrzejewski Przypomnienie: Drgania procesy w których pewna wielkość fizyczna na przemian maleje i rośnie Okresowy ruch drgający (periodyczny) - jeżeli wartości wielkości fizycznych zmieniające

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do opracowania map zagrożenia i ryzyka powodziowego

Wprowadzenie do opracowania map zagrożenia i ryzyka powodziowego Wprowadzenie do opracowania map zagrożenia i ryzyka powodziowego ALBERT MALINGER INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ PIB Centrum Modelowania Powodzi i Suszy w Poznaniu Warszawa 28.11.2012 ETAPY realizacji:

Bardziej szczegółowo

Modelowanie procesów transportu zanieczyszczeń. Seminarium

Modelowanie procesów transportu zanieczyszczeń. Seminarium Modelowanie procesów transportu zanieczyszczeń Seminarium Systemy eksperckie przeznaczone do analizy stref mieszania i wspomagające projektowanie inżynierskie System ekspercki System ekspercki strukturalny

Bardziej szczegółowo

FIZYKA. Wstęp cz.2. Dr inż. Zbigniew Szklarski. Katedra Elektroniki, paw. C-1, pok

FIZYKA. Wstęp cz.2. Dr inż. Zbigniew Szklarski. Katedra Elektroniki, paw. C-1, pok Wstęp cz. IZYKA Dr inż. Zbigniew Szklarski Katedra Elektroniki, paw. C-, pok.3 szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ Zastosowanie rachunku różniczkowego w fizyce V t s V s t V ds PRZYKŁAD:

Bardziej szczegółowo

Akrecja przypadek sferyczny

Akrecja przypadek sferyczny Akrecja Akrecja przypadek sferyczny Masa: M Ośrodek: T, ρ Gaz idealny Promień Bondiego r B= Tempo akrecji : M =4 r 2b c s n m H GM C 2s GMm kt R Akrecja Bondiego-Hoyla GM R= 2 v M = 2π R 2 vρ = 2π G 2

Bardziej szczegółowo

Modelowanie matematyczne a eksperyment

Modelowanie matematyczne a eksperyment Modelowanie matematyczne a eksperyment Budowanie modeli w środowisku Hildegard Urban-Woldron Ogólnopolska konferencja, 28.10. 2011, Warszawa Plan Budowanie modelu w środowisku Równania i wartości Uruchomienie

Bardziej szczegółowo

KARTOTEKA TESTU I SCHEMAT OCENIANIA - gimnazjum - etap wojewódzki. Rodzaj/forma zadania. Max liczba pkt. zamknięte 1 1 p. poprawna odpowiedź

KARTOTEKA TESTU I SCHEMAT OCENIANIA - gimnazjum - etap wojewódzki. Rodzaj/forma zadania. Max liczba pkt. zamknięte 1 1 p. poprawna odpowiedź Nr zada Cele ogólne nia 1 III. Wskazywanie w otaczającej 2 I. Wykorzystanie wielkości fizycznych 3 III. Wskazywanie w otaczającej 4 I. Wykorzystanie wielkości fizycznych 5 III. Wskazywanie w otaczającej

Bardziej szczegółowo

Laboratorium komputerowe z wybranych zagadnień mechaniki płynów

Laboratorium komputerowe z wybranych zagadnień mechaniki płynów FORMOWANIE SIĘ PROFILU PRĘDKOŚCI W NIEŚCIŚLIWYM, LEPKIM PRZEPŁYWIE PRZEZ PRZEWÓD ZAMKNIĘTY Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia będzie analiza formowanie się profilu prędkości w trakcie przepływu płynu przez

Bardziej szczegółowo

Pole elektromagnetyczne. Równania Maxwella

Pole elektromagnetyczne. Równania Maxwella Pole elektromagnetyczne (na podstawie Wikipedii) Pole elektromagnetyczne - pole fizyczne, za pośrednictwem którego następuje wzajemne oddziaływanie obiektów fizycznych o właściwościach elektrycznych i

Bardziej szczegółowo

PARAMETRY, WŁAŚCIWOŚCI I FUNKCJE NIEZAWODNOŚCIOWE NAPOWIETRZNYCH LINII DYSTRYBUCYJNYCH 110 KV

PARAMETRY, WŁAŚCIWOŚCI I FUNKCJE NIEZAWODNOŚCIOWE NAPOWIETRZNYCH LINII DYSTRYBUCYJNYCH 110 KV Elektroenergetyczne linie napowietrzne i kablowe wysokich i najwyższych napięć PARAMETRY, WŁAŚCIWOŚCI I FUNKCJE NIEZAWODNOŚCIOWE NAPOWIETRZNYCH LINII DYSTRYBUCYJNYCH 110 KV Wisła, 18-19 października 2017

Bardziej szczegółowo

SYSTEM WIZUALIZACJI DANYCH MODELOWYCH MARWEB

SYSTEM WIZUALIZACJI DANYCH MODELOWYCH MARWEB Kmdr por. Andrzej Dolecki mgr Magdalena Dudzik Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej SYSTEM WIZUALIZACJI DANYCH MODELOWYCH MARWEB Wprowadzenie Współczesne działania okrętów na morzu wymagają szeregu

Bardziej szczegółowo

Zasady dynamiki Isaak Newton (1686 r.)

Zasady dynamiki Isaak Newton (1686 r.) Zasady dynamiki Isaak Newton (1686 r.) I (zasada bezwładności) Istnieje taki układ odniesienia, w którym ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym, jeśli nie działają

Bardziej szczegółowo

Rok akademicki: 2013/2014 Kod: WGG s Punkty ECTS: 5. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -

Rok akademicki: 2013/2014 Kod: WGG s Punkty ECTS: 5. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Nazwa modułu: Matematyka stosowana Rok akademicki: 2013/2014 Kod: WGG-1-304-s Punkty ECTS: 5 Wydział: Wiertnictwa, Nafty i Gazu Kierunek: Górnictwo i Geologia Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia

Bardziej szczegółowo

Wstęp do równań różniczkowych

Wstęp do równań różniczkowych Wstęp do równań różniczkowych Wykład 1 Lech Sławik Instytut Matematyki PK Literatura 1. Arnold W.I., Równania różniczkowe zwyczajne, PWN, Warszawa, 1975. 2. Matwiejew N.M., Metody całkowania równań różniczkowych

Bardziej szczegółowo

Badania właściwości dynamicznych sieci gazowej z wykorzystaniem pakietu SimNet TSGas 3

Badania właściwości dynamicznych sieci gazowej z wykorzystaniem pakietu SimNet TSGas 3 Andrzej J. Osiadacz Maciej Chaczykowski Łukasz Kotyński Badania właściwości dynamicznych sieci gazowej z wykorzystaniem pakietu SimNet TSGas 3 Andrzej J. Osiadacz, Maciej Chaczykowski, Łukasz Kotyński,

Bardziej szczegółowo

Zjawisko słonych wlewów z Morza Północnego do Bałtyku. Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk e-mail: walczows@iopan.gda.pl

Zjawisko słonych wlewów z Morza Północnego do Bałtyku. Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk e-mail: walczows@iopan.gda.pl Zjawisko słonych wlewów z Morza Północnego do Bałtyku Waldemar Walczowski, Agnieszka Beszczyńska Mӧller, Daniel Rak, Piotr Wieczorek 1. Bałtyk morze nietypowe Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk

Bardziej szczegółowo

Mgr inż. Wojciech Chajec Pracownia Kompozytów, CNT Mgr inż. Adam Dziubiński Pracownia Aerodynamiki Numerycznej i Mechaniki Lotu, CNT SMIL

Mgr inż. Wojciech Chajec Pracownia Kompozytów, CNT Mgr inż. Adam Dziubiński Pracownia Aerodynamiki Numerycznej i Mechaniki Lotu, CNT SMIL Mgr inż. Wojciech Chajec Pracownia Kompozytów, CNT Mgr inż. Adam Dziubiński Pracownia Aerodynamiki Numerycznej i Mechaniki Lotu, CNT SMIL We wstępnej analizie przyjęto następujące założenia: Dwuwymiarowość

Bardziej szczegółowo

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Kaliszu

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Kaliszu Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Kaliszu Ć wiczenia laboratoryjne z fizyki Ćwiczenie Wyznaczanie parametrów ruchu obrotowego bryły sztywnej Kalisz, luty 005 r. Opracował: Ryszard Maciejewski Natura jest

Bardziej szczegółowo

Przykład obliczeniowy

Przykład obliczeniowy Przykład obliczeniowy α= 35 0 h d = 290 350 H b =1350 H = 300 3H= 900 b= 1700 a b = 1000 h p = 100 a = 1100 Lokalizacja Gdańsk Morena, A = 100 m.n.p.m. 2015-05-30 1 SNIEG Gdańsk 3 strefa Obciążenie śniegiem

Bardziej szczegółowo

KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów. Schemat punktowania zadań

KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów. Schemat punktowania zadań 1 KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów 18 stycznia 018 r. zawody II stopnia (rejonowe) Schemat punktowania zadań Maksymalna liczba punktów 60. 85% 51pkt. Uwaga! 1. Za poprawne rozwiązanie

Bardziej szczegółowo

Wstęp do równań różniczkowych

Wstęp do równań różniczkowych Wstęp do równań różniczkowych Wykład 1 Lech Sławik Instytut Matematyki PK Literatura 1. Arnold W.I., Równania różniczkowe zwyczajne, PWN, Warszawa, 1975. 2. Matwiejew N.M., Metody całkowania równań różniczkowych

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie programu DICTRA do symulacji numerycznej przemian fazowych w stopach technicznych kontrolowanych procesem dyfuzji" Roman Kuziak

Zastosowanie programu DICTRA do symulacji numerycznej przemian fazowych w stopach technicznych kontrolowanych procesem dyfuzji Roman Kuziak Zastosowanie programu DICTRA do symulacji numerycznej przemian fazowych w stopach technicznych kontrolowanych procesem dyfuzji" Roman Kuziak Instytut Metalurgii Żelaza DICTRA jest pakietem komputerowym

Bardziej szczegółowo

BADANIA SYMULACYJNE WPŁYWU NA WARUNKI HYDRODYNAMICZNE W ZBIORNIKU RETENCYJNYM PORĄBKA

BADANIA SYMULACYJNE WPŁYWU NA WARUNKI HYDRODYNAMICZNE W ZBIORNIKU RETENCYJNYM PORĄBKA Instytut Inżynierii i Gospodarki Wodnej Politechnika Krakowska BADANIA SYMULACYJNE WPŁYWU ELEKTROWNI SZCZYTOWOSZCZYTOWO- POMPOWEJ NA WARUNKI HYDRODYNAMICZNE W ZBIORNIKU RETENCYJNYM PORĄBKA autor: Magdalena

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2 Numeryczna symulacja swobodnego spadku ciała w ośrodku lepkim (Instrukcja obsługi interfejsu użytkownika)

Ćwiczenie 2 Numeryczna symulacja swobodnego spadku ciała w ośrodku lepkim (Instrukcja obsługi interfejsu użytkownika) Ćwiczenie 2 Numeryczna symulacja swobodnego spadku ciała w ośrodku lepkim (Instrukcja obsługi interfejsu użytkownika) 1 1 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest rozwiązanie równań ruchu ciała (kuli) w ośrodku

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 7

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 7 KATEDRA MECHANIKI STOSOWANEJ Wydział Mechaniczny POLITECHNIKA LUBELSKA INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 7 PRZEDMIOT TEMAT OPRACOWAŁ LABORATORIUM MODELOWANIA Przykładowe analizy danych: przebiegi czasowe, portrety

Bardziej szczegółowo

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND Polska Stacja Polarna Instytut Geofizyki Polska Akademia Nauk Polish Polar Station Institute of Geophysics Polish Academy of Sciences BIULETYN METEOROLOGICZNY METEOROLOGICAL BULLETIN SPITSBERGEN HORNSUND

Bardziej szczegółowo

Wydział Inżynierii Środowiska; kierunek Inż. Środowiska. Lista 2. do kursu Fizyka. Rok. ak. 2012/13 sem. letni

Wydział Inżynierii Środowiska; kierunek Inż. Środowiska. Lista 2. do kursu Fizyka. Rok. ak. 2012/13 sem. letni Wydział Inżynierii Środowiska; kierunek Inż. Środowiska Lista 2. do kursu Fizyka. Rok. ak. 2012/13 sem. letni Tabele wzorów matematycznych i fizycznych oraz obszerniejsze listy zadań do kursu są dostępne

Bardziej szczegółowo

Wstęp do Optyki i Fizyki Materii Skondensowanej

Wstęp do Optyki i Fizyki Materii Skondensowanej Wstęp do Optyki i Fizyki Materii Skondensowanej Część I: Optyka, wykład 6 wykład: Piotr Fita pokazy: Andrzej Wysmołek ćwiczenia: Anna Grochola, Barbara Piętka Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski 2014/15

Bardziej szczegółowo

Kolokwium ze statystyki matematycznej

Kolokwium ze statystyki matematycznej Kolokwium ze statystyki matematycznej 28.05.2011 Zadanie 1 Niech X będzie zmienną losową z rozkładu o gęstości dla, gdzie 0 jest nieznanym parametrem. Na podstawie pojedynczej obserwacji weryfikujemy hipotezę

Bardziej szczegółowo

Laboratorium InŜynierii i Aparatury Przemysłu SpoŜywczego

Laboratorium InŜynierii i Aparatury Przemysłu SpoŜywczego Laboratorium InŜynierii i Aparatury Przemysłu SpoŜywczego 1. Temat ćwiczenia :,,Wyznaczanie współczynnika przenikania ciepła 2. Cel ćwiczenia : Określenie globalnego współczynnika przenikania ciepła k

Bardziej szczegółowo

Wybrane aspekty badania długoterminowych cykli zmian zapasu wody glebowej w drzewostanach jednowiekowych oraz interpretacji ich wyników

Wybrane aspekty badania długoterminowych cykli zmian zapasu wody glebowej w drzewostanach jednowiekowych oraz interpretacji ich wyników Prof. dr hab. inż. Józef Suliński, dr inż. Rafał Starzak Zakład Inżynierii Leśnej, Instytut Ochrony Ekosystemów Leśnych, Wydział Leśny Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie Wybrane aspekty

Bardziej szczegółowo

Licencja dla: Instal Planet Piotr Wiśniewski [L01]

Licencja dla: Instal Planet Piotr Wiśniewski [L01] 2 Spis treści: 1) Tabela zbiorcza przegród budowlanych uŝytych w projekcie 2) Sprawdzenie warunku powierzchni okien 3) Tabela zbiorcza sezonowego zapotrzebowania na ciepło Q H,nd dla kaŝdej strefy 4) Tabela

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 listopada 2011 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 listopada 2011 r. Dz.U.2011.258.1549 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych

Bardziej szczegółowo

Teoria kinetyczna gazów

Teoria kinetyczna gazów Teoria kinetyczna gazów Mikroskopowy model ciśnienia gazu wzór na ciśnienie gazu Mikroskopowa interpretacja temperatury Średnia energia cząsteczki gazu zasada ekwipartycji energii Czy ciepło właściwe przy

Bardziej szczegółowo

Gęstość i ciśnienie. Gęstość płynu jest równa. Gęstość jest wielkością skalarną; jej jednostką w układzie SI jest [kg/m 3 ]

Gęstość i ciśnienie. Gęstość płynu jest równa. Gęstość jest wielkością skalarną; jej jednostką w układzie SI jest [kg/m 3 ] Mechanika płynów Płyn każda substancja, która może płynąć, tj. dowolnie zmieniać swój kształt w zależności od naczynia, w którym się znajduje oraz może swobodnie się przemieszczać (przepływać), np. przepompowywana

Bardziej szczegółowo

Ć W I C Z E N I E N R M-2

Ć W I C Z E N I E N R M-2 INSYU FIZYKI WYDZIAŁ INŻYNIERII PRODUKCJI I ECHNOLOGII MAERIAŁÓW POLIECHNIKA CZĘSOCHOWSKA PRACOWNIA MECHANIKI Ć W I C Z E N I E N R M- ZALEŻNOŚĆ OKRESU DRGAŃ WAHADŁA OD AMPLIUDY Ćwiczenie M-: Zależność

Bardziej szczegółowo

IX. MECHANIKA (FIZYKA) KWANTOWA

IX. MECHANIKA (FIZYKA) KWANTOWA IX. MECHANIKA (FIZYKA) KWANTOWA IX.1. OPERACJE OBSERWACJI. a) klasycznie nie ważna kolejność, w jakiej wykonujemy pomiary. AB = BA A pomiar wielkości A B pomiar wielkości B b) kwantowo wartość obserwacji

Bardziej szczegółowo

Przyrodnicze uwarunkowania planowania przestrzennego w Polskich Obszarach Morskich z uwzględnieniem Sieci NATURA 2000

Przyrodnicze uwarunkowania planowania przestrzennego w Polskich Obszarach Morskich z uwzględnieniem Sieci NATURA 2000 Przyrodnicze uwarunkowania planowania przestrzennego w Polskich Obszarach Morskich z uwzględnienie Sieci NATURA Raport z wykonania zadania.. Opracowanie dla obszaru polskich wód orskich warstw: kliat falowy,

Bardziej szczegółowo

Metoda Elementów Skończonych

Metoda Elementów Skończonych Projekt Metoda Elementów Skończonych w programie COMSOL Multiphysics 3.4 Wykonali: Helak Bartłomiej Kruszewski Jacek Wydział, kierunek, specjalizacja, semestr, rok: BMiZ, MiBM, KMU, VII, 2011-2012 Prowadzący:

Bardziej szczegółowo

1. Zebranie obciążeń na konstrukcję Oddziaływania wiatru. wg PN-EN Dane podstawowe:

1. Zebranie obciążeń na konstrukcję Oddziaływania wiatru. wg PN-EN Dane podstawowe: 1. Zebranie obciążeń na konstrukcję. 1.1. Oddziaływania wiatru. wg PN-EN 1991-1-4 1.1.1. Dane podstawowe: Miejscowość: wg numeru zadanego tematu Wysokość nad poziomem morza: podać średnią wysokość miejscowości

Bardziej szczegółowo

Obciążenia środowiskowe: śnieg i wiatr wg PN-EN i PN-EN

Obciążenia środowiskowe: śnieg i wiatr wg PN-EN i PN-EN Politechnika Gdańska Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Obciążenia środowiskowe: śnieg i wg PN-EN 1991-1-3 i PN-EN 1991-1-4 Jerzy Bobiński Gdańsk, wersja 0.32 (2014) Obciążenie śniegiem Obciążenie

Bardziej szczegółowo

Zjawiska fizyczne. Autorzy: Rafał Kowalski kl. 2A

Zjawiska fizyczne. Autorzy: Rafał Kowalski kl. 2A Zjawiska fizyczne Autorzy: Rafał Kowalski kl. 2A Co to są zjawiska fizyczne??? Zjawiska fizyczne są to przemiany na skutek, których zmieniają się tylko właściwości fizyczne ciała lub obiektu fizycznego.

Bardziej szczegółowo

Rozkład łatwości zadań

Rozkład łatwości zadań Klasa 6a średnia klasy: 16.00 pkt średnia szkoły: 14.69 pkt średnia ogólnopolska: 10.93 pkt Rozkład łatwości zadań 1 0.9 0.8 0.7 0.6 łatwość 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9a 9b 9c 10 11 Numer zadania

Bardziej szczegółowo

Pytania do ćwiczeń na I-szej Pracowni Fizyki

Pytania do ćwiczeń na I-szej Pracowni Fizyki Ćw. nr 5 Oscylator harmoniczny. 1. Ruch harmoniczny prosty. Pojęcia: okres, wychylenie, amplituda. 2. Jaka siła powoduje ruch harmoniczny spręŝyny i ciała do niej zawieszonego? 3. Wzór na okres (Studenci

Bardziej szczegółowo

Fale elektromagnetyczne. Gradient pola. Gradient pola... Gradient pola... Notatki. Notatki. Notatki. Notatki. dr inż. Ireneusz Owczarek 2013/14

Fale elektromagnetyczne. Gradient pola. Gradient pola... Gradient pola... Notatki. Notatki. Notatki. Notatki. dr inż. Ireneusz Owczarek 2013/14 dr inż. Ireneusz Owczarek CNMiF PŁ ireneusz.owczarek@p.lodz.pl http://cmf.p.lodz.pl/iowczarek 2013/14 1 dr inż. Ireneusz Owczarek Gradient pola Gradient funkcji pola skalarnego ϕ przypisuje każdemu punktowi

Bardziej szczegółowo