GOSPODARKA SYTUACJA GOSPODARCZA W REGIONIE (KWIECIEŃ CZERWIEC) ARGENTYNA: ZAGROŻENIE BANKRUCTWEM W ZWIĄZKU Z ROSZCZENIAMI

Transkrypt

1 SYTUACJA GOSPODARCZA W REGIONIE (KWIECIEŃ CZERWIEC) ARGENTYNA: ZAGROŻENIE BANKRUCTWEM W ZWIĄZKU Z ROSZCZENIAMI FUNDUSZY HEDGINGOWYCH Argentynie po raz drugi w ciągu 12 lat grozi widmo bankructwa, jeżeli przedstawiciele argentyńskiego rządu nie porozumieją się z wierzycielami w sprawie spłaty zadłużenia kraju wykupionego za nikłą część wartości po wielkim kryzysie z lat Wyrok Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych z 12 czerwca br. zobowiązuje Argentynę do zapłaty kwoty 1,33 mld USD swoim wierzycielom, tj. grupie funduszy hedgingowych (którym przewodzi NML Petera Singera), dysponujących obligacjami, które przyczyniły się do bankructwa państwa w 2002 roku. Wyrok Sądu Najwyższego USA sprawił, że zagrożenie niewypłacalności Argentyny stało się znów realne, gdyż może wywołać lawinę roszczeń spekulantów. Francja, Meksyk i Brazylia popierały starania Argentyny o rewizję wyroku sądu niższej instancji, nakazującego spłacenie w całości obligatariuszy. Dążenie argentyńskiego rządu wsparł również laureat Nobla w dziedzinie ekonomii Joseph Eugene Stiglitz. Jednakże Sąd Najwyższy USA podtrzymał orzeczenie wydane w niższej instancji. 30 lipca br. minął termin wykupu papierów wartościowych, które fundusze hedgingowe kupiły za bezcen od wierzycieli nie godzących się po kryzysie lat na restrukturyzację argentyńskiego długu. Argentyna zdaje się przełamywać swoją dotychczasową niechęć i zacznie rozmowy z wierzycielami. Według zapowiedzi prezydent Cristiny Fernández de Kirchner, rząd będzie negocjował ze wszystkimi wierzycielami kraju. Ocenia się, że deklaracja ta jest rezultatem narastających problemów Argentyny z wierzycielami, którzy odmówili udziału w restrukturyzacji zadłużenia. Pomimo, że kwota 1,33 mld USD, jak na zadłużenie państwa takiego jak Argentyna, nie jest duża, to jej spłata mogłaby zachęcać pozostałych wierzycieli do domagania się spłaty umorzonych wcześniej odsetek, a te mogłyby nawet osiągnąć miliardy dolarów. Ponadto warto wspomnieć, że 29 maja br. Argentyna osiągnęła z krajami Klubu Paryskiego porozumienie w sprawie spłaty zaległego długu, co miałoby zamknąć historię jej niewypłacalności i otworzyć drogę do międzynarodowych rynków finansowych. Porozumienie to przewiduje spłatę zaległych 9,7 mld USD w ciągu 5 lat. Klub Paryski 114 Ameryka Łacińska, 2 (84) 2014, ss

2 przystał na spłaty w ratach, pierwsze 650 mln USD miały być zwrócone w lipcu br., następne 500 mln w maju 2015 roku. Druga rata ma zostać spłacona w maju 2016 roku. Według Klubu Paryskiego, spłata pierwszej raty jest koniecznym i istotnym etapem normalizacji stosunków finansowych z Argentyną. Największymi wierzycielami tego państwa są Niemcy (30% długu) i Japonia (25%), kolejnymi zaś Holandia, Hiszpania, Włochy, USA i Szwajcaria. Obecnie najważniejszym i natychmiastowym wyzwaniem dla argentyńskiego rządu w odzyskaniu dostępu do rynków finansowych jest zakończenie sporu z ostatnimi posiadaczami resztek obligacji, którzy nie zaakceptowali restrukturyzacji ich należności i żądają pełnego wykupienia ich tytułów, z tzw. sępimi funduszami. W przypadku braku porozumienia, wydaje się możliwe, że kraj ten zmuszony będzie ogłosić techniczną niewypłacalność. BOLIWIA: PODNIESIENIE PŁACY MINIMALNEJ O 20% 21 kwietnia br. prezydent Boliwii Evo Morales zapowiedział, że poziom płacy minimalnej zostanie podniesiony o 20%, do kwoty o wartości ok. 207 USD. Decyzja ta natychmiast spotkała się z krytyką ze strony pracodawców, którzy oskarżają rząd o ignorowanie przesłanek ekonomicznych i o uprawianie polityki populistycznej. Są oni zdania, że na wyższej płacy minimalnej najbardziej ucierpiałyby małe i średnie firmy a tym samym boliwijska gospodarka, ponadto twierdzą, iż wyższa płaca minimalna oznacza mniej miejsc pracy, a także wzrost podatków. Należy przy tym podkreślić, że pensja minimalna w Boliwii, mimo podwyżki, pozostanie wciąż najniższą wśród krajów Ameryki Południowej. Średnia płaca minimalna w całej Ameryce Południowej kształtuje się na poziomie 330 USD. Po przeliczeniu lokalnych walut na dolary amerykańskie, jak wynika ze statystyk, w Ameryce Południowej najwyższą pensję minimalną mają Argentyńczycy 607 USD, Chilijczycy 411 USD oraz Urugwajczycy 405 USD. Z kolei najniższą otrzymują Ekwadorczycy 318 USD, Peruwiańczycy 291 USD, oraz właśnie Boliwijczycy 207 USD. Płaca minimalna w sektorze prywatnym i publicznym wzrośnie z 1200 bolivianos (ok. 175 USD) do 1440 (ok. 207 USD). Prezydent Evo Morales zapowiedział również podniesienie o 10% płacy zasadniczej, a więc będzie to wzrost większy niż poziom inflacji, która w 2013 roku wyniosła 6,5%. Prezydent Morales zgodził się także wypłacić pracownikom dodatkową premię, jeżeli wzrost gospodarczy Boliwii przekroczy 4,5% w br. Prywatni pracodawcy kwestionują decyzję prezydenta powołując się na argument, że wzrost płacy doprowadzi do wzrostu podatków, a zatem zostanie pokryty z kieszeni pracowników. Confederación de Empresarios Privados de Bolivia (CEPB), Ameryka Łacińska, 2 (84) 2014, ss

3 największa boliwijska organizacja pracodawców, obwinia władze za krótkowzroczność polityczną w podejmowaniu decyzji i za ignorowanie długofalowych ekonomicznych przesłanek. Sugeruje również, że prezydent Evo Morales próbuje zdobyć w populistyczny sposób poparcie związków zawodowych przed październikowymi wyborami, w których ponownie będzie ubiegał się o reelekcję. Z kolei rząd boliwijski jest zdania, że wzrost płacy minimalnej w ostatniej dekadzie (w latach wzrost z 54,4 USD do 207 USD) trzeba uznawać jako historyczny, gdyż po latach powolnego wzrostu gospodarczego, można nareszcie odnotować wzrost dynamiki, który przełożył się na wyraźny wzrost pensji minimalnej, a więc i rzeczywistego poprawienia poziomu życia Boliwijczyków. BOLIWIA: PARLAMENT ZEZWOLI NA PRACĘ DZIECI OD 10 ROKU ŻYCIA W Boliwii wolno będzie dzieciom pracować od 10 roku życia, odpowiednią ustawę uchwali na początku lipca parlament. Dzieci powinny przy tym pomóc wyprowadzić kraj z ekstremalnej biedy. Nieletni w Boliwii obsługują stoiska owocowe, pracują przy budowach domów, w rolnictwie, w kopalniach, oraz jako pucybuci. W Boliwii praca dzieci jest czymś powszednim. Według szacunków boliwijskiego Ministerstwa Pracy zarobkuje 850 tys. dzieci. Można zatem wywnioskować, że w tym najbiedniejszym kraju regionu, pracuje, zamiast chodzić do szkoły, prawie co czwarte dziecko. Parlamentarzyści uchwalą nowe prawodawstwo, według którego przedsiębiorstwa muszą zagwarantować bezpieczeństwo zdrowia fizycznego i umysłowego swoich nieletnich pracowników. Nowe przepisy mają uniemożliwić nadmierne wykorzystywanie dzieci przez pracodawców. Oficjalny minimalny wiek dotyczący stosunków pracy nadal wynosi 14 lat, co jest zgodne z zaleceniami Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP). Przewidziane są jednak wyjątki dla nieletnich żyjących w skrajnym ubóstwie. Pierwszy dotyczy dzieci od 10. roku życia, które będą mogły pracować pod nadzorem rodziców lub prawnych opiekunów, a drugi dotyczy dzieci od 12. roku życia, które będą mogły zostać zatrudnione przez kogoś spoza rodziny. Warunkami dopuszczającymi do pracy dzieci są kontynuacja nauki w szkole, podpisanie z dzieckiem umowy o pracę oraz zgłoszenie go do ubezpieczenia zdrowotnego. Nowa ustawa ma regulować także kwestie niedopuszczalności zatrudniania nieletnich w miejscach niebezpiecznych takich, jak w kopalni, przy zbiorze trzciny cukrowej, w fabryce cegieł czy w szpitalu. Krytycy uważali te regulacje za odlegle od rzeczywistości, ponieważ dzieci i tak musiały pracować we wcześniejszym wieku by wydobyć się z finansowej nędzy. Nowa 116 Ameryka Łacińska, 2 (84) 2014, ss

4 regulacja ma przy tym pomoc wyzwolić kraj z ekstremalnej nędzy do roku 2025, jak twierdzi parlamentarzysta Javier Zavaleta z Ruchu na rzecz Socjalizmu (Movimiento al Socialismo, MAS) Evo Moralesa. W najlepszym przypadku praca dzieci miałaby być od 2020 roku zbędna. Żeby nowa ustawa weszła w życie, musi uzyskać akceptację parlamentu zdominowanego przez partię MAS oraz zostać podpisana przez prezydenta, który w przeszłości zajmował pozycję zwolennika pracy dzieci poniżej 14. roku życia. Szef państwa sam był zatrudniony w swoim dzieciństwie m.in. jako pomoc w piekarni i przy produkcji cegieł. Morales, mając 5 lat, towarzyszył swojemu ojcu przy zbiorach trzciny cukrowej w Argentynie. Grał również na ulicy na trąbce i w ten sposób również zarobkował na życie. Według Międzynarodowej Organizacji Pracy na całym świecie pracuje 168 mln nieletnich, z czego 13 mln w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach. MOP w swoich raportach podaje, że przedsiębiorcy chętnie zatrudniają dzieci, gdyż ich praca jest tania, oraz ze względu na to, że są one bardziej uległe i łatwiejsze do zdyscyplinowania niż dorośli, co gwarantuje większe zyski. Najwięcej nieletnich zatrudnia się w rolnictwie, rybołówstwie, posługach domowych, górnictwie, przy robotach ziemnych i sprzedaży obnośnej. MOP wzywa rządy do tego, aby dokonały zmian w swoim ustawodawstwie, mających na celu otoczenie nieletnich większą ochroną przed wyzyskiem pracodawców. Na chwilę obecną w żadnym innym kraju granica pracy nieletnich nie jest tak niska. Uchwalona na początku lipca przez parlament ustawa o pracy nieletnich ma wejść w życie w ciągu roku. REGION I ŚWIAT: ZAPOWIEDŹ POWSTANIA BANKU ROZWOJU BRICS 25 kwietnia br. minister spraw zagranicznych Brazylii, Luiz Alberto Figueiredo, oraz jego chiński odpowiednik, goszczący z wizytą w Brazylii, Wang Yi, wyrazili swoje przekonanie i poparcie dla utworzenia banku rozwoju grupy BRICS. Instytucja ta ma pomóc w rozwoju państw bloku, a także służyć ożywieniu rynków międzynarodowych i wspomagać gospodarki krajów rozwijających się, co jak podkreślali obaj przedstawiciele rządów, będzie korzystne dla całego światowego systemu ekonomicznego. Najbliższy szczyt BRICS, zrzeszający Brazylię, Rosję, Indie, Chiny i Republikę Południowej Afryki, odbędzie się w lipcu w brazylijskim mieście Fortaleza. Wcześniej szczyt planowano zorganizować na przełomie marca i kwietnia, jednakże, jak podają media brazylijskie, termin został zmieniony na prośbę strony chińskiej. W lipcu br. w Brazylii przebywać będzie z wizytą prezydent Chińskiej Republiki Ludowej Xi Jing Ping, który prócz wzięcia udziału w XX Mistrzostwach Świata w Piłce Nożnej oraz szczycie grupy BRICS, będzie uczestniczył również w organizowanym Ameryka Łacińska, 2 (84) 2014, ss

5 w Brasilii spotkaniu delegatów Brazylii i Chin z Kwartetem Wspólnoty Państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów (CELAC) tj.: delegatami z Kostaryki, Kuby, Ekwadoru oraz reprezentantem Wspólnoty Karaibskiej. Celem tych rozmów ma być pogłębienie politycznych relacji między Chinami a regionem Ameryki Łacińskiej i Karaibów. Dział opracował: Tomasz RUDOWSKI * * Mgr Tomasz Rudowski latynoamerykanista, doktorant na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Stały współpracownik CESLA UW. 118 Ameryka Łacińska, 2 (84) 2014, ss