MAŁOPOLSKI URZĄD WOJEWÓDZKI W KRAKOWIE

Transkrypt

1 MAŁOPOLSKI URZĄD WOJEWÓDZKI W KRAKOWIE WYDZIAŁ POLITYKI SPOŁECZNEJ WP.V Kraków, 28 września 2011 r. Pani Stanisława Łabno Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w Żabnie ul. Świętego Jana 3a, Żabno Zespół Kontrolny Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie przeprowadził w III kwartale 2011 r., kontrolę problemową w Ośrodku Pomocy Społecznej w Żabnie. Przedmiotem kontroli była realizacja zadań z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy o świadczeniach rodzinnych i ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Kontrolą objęto okres od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2010 r. oraz rok Ustalenia kontroli zostały zawarte w protokole podpisanym przez Kierownika Ośrodka 24 sierpnia 2011 r. w siedzibie Ośrodka Pomocy Społecznej w Żabnie. Kontrola wykazała, iż zapisy Statutu Ośrodka Pomocy Społecznej w Żabnie wprowadzonego Uchwałą Nr XL/437/06 Rady Miejskiej w Żabnie z dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie nadania Statutu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Żabnie nie wymieniają realizacji przez Ośrodek zadań wynikających z ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.) wraz z katalogiem zadań zleconych wynikających z zapisów ww. ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. I. Realizacja zadań zleconych wynikających z ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.). Analizie poddano wybraną losowo dokumentację osób, którym wypłacono zasiłki rodzinne wraz z dodatkami oraz świadczenia opiekuńcze. Kontrolą objęto akta osób uprawnionych do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka. Ponadto badano dokumentację decyzji odmawiających przyznania prawa do świadczeń przewidzianych w katalogu ustawy o świadczeniach rodzinnych. Zasiłki rodzinne wraz z dodatkami, jednorazową zapomogę oraz świadczenia opiekuńcze przyznano osobom, które spełniały wymogi ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) oraz dostarczyły wymagane dokumenty, wymienione w rozporządzeniu z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. z 2005 r. Nr 105, poz. 881 z późn. zm.). W podstawie prawnej decyzji nie powołano upoważnienia Burmistrza Żabna dla Pani Stanisławy Łabno Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej w Żabnie, znak: BG / Kraków, ul. Basztowa 22* tel. (12) fax (12)

2 z 28 kwietnia 2010 r. do wydawania decyzji administracyjnych w sprawach określonych w art. 20 ust. 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych /Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm./, ani wcześniejszego stosownego upoważnienia. Stwierdzono, iż: 1. Decyzja o nr OPS:8127/1044/10/ZR z 6 czerwca 2011 r. (zmieniająca decyzję o nr OPS 8127/1044/10/ZR z 26 listopada 2010 r.) przyznająca stronie m.in. dodatek do zasiłku z tytułu: samotnego wychowywania dziecka w wysokości (...) na okres od do oraz na okres (...) oraz z tytułu: kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego w wysokości (...) na okres od do oraz na okres (...), obarczona została błędem pisarskim, winno być (...) do Ośrodek postanowieniem o nr OPS 8127/1044/10/ZR z 28 lipca 2011 r. sprostował oczywistą omyłkę pisarską. Kierownik Ośrodka złożyła następujące wyjaśnienie: W decyzji przyznającej zasiłek rodzinny wraz z dodatkami z dnia r. znak: OPS 8127/1044/10/ZR wykryto błąd pisarski polegający na wpisaniu zamiast roku 2010 rok W związku z ujawnieniem błędu pisarskiego postanowieniem z dnia r. został on sprostowany.. 2. W dokumentacji spraw do większości decyzji przyznających świadczenia rodzinne wraz z dodatkami Ośrodek nie pobierał od drugiego z małżonków bądź pełnoletniego członka rodziny (jedynie od wnioskodawcy): - oświadczenia członków rodziny o wysokości uzyskanego dochodu w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, jeżeli członkowie rodziny rozliczają się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (wzór oświadczenia określa załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne), - oświadczenia członków rodziny o wysokości uzyskanego w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy innego dochodu niepodlegającego opodatkowaniu (wzór oświadczenia określa załącznik nr 4 do ww. rozporządzenia). Kontrola wykazała, że Ośrodek każdorazowo, od wszystkich dorosłych członków rodziny, pobierał zaświadczenia wydane przez Naczelnika Urzędu Skarbowego o wysokości dochodów uzyskanych przez członków rodziny w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, jeżeli dochody te podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych. Na zaświadczeniach tych, jeżeli podatnik rozlicza się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, widnieje informacja następującej treści: Podatnik w roku podatkowym np osiągnął przychody z PIT-28. Stanowi to informację dla organu wypłacającego, że należy żądać również, zaświadczenia z tytułu działalności opodatkowanej w formie zryczałtowanej i stosownego oświadczenia członków rodziny rozliczających się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne o wysokości dochodu uzyskanego w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy. Natomiast jeżeli na zaświadczeniu o wysokości dochodów uzyskanych przez członków rodziny w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, jeżeli dochody te podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych nie ma żadnej dodatkowej informacji jest to równoznaczne, że podatnik nie rozlicza się na podstawie innych przepisów, oprócz zasad ogólnych. 2

3 3. Decyzją o nr OPS:8127/476/10/ZR z 2 listopada 2010 r. przyznano zasiłek rodzinny na dwoje dzieci na okres od 1 listopada 2010 r. do 31 października 2011 r. oraz dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego na okres od 1 listopada 2010 r. do 30 czerwca 2011 r. Wniosek złożony 17 września 2010 r. nie zawierał aktualnego zaświadczenia organu emerytalno-rentowego stwierdzającego, że osoba ubiegająca się była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych. W aktach zalegało zaświadczenie z 2 lipca 2009 r. wydane przez organ emerytalno-rentowy stwierdzające, że osoba ubiegająca się była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych. 4. W decyzji o nr OPS:8127/1061/10/ZR z 7 grudnia 2010 r. przyznającej zasiłek rodzinny wraz z dodatkiem do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka stwierdzono, iż Ośrodek błędnie podał datę urodzenia dziecka. 5. Decyzją o nr OPS:8127/1045/10/ZR z 21 marca 2011 r. zmieniono decyzję o nr OPS:8127/1045/10/ZR z 23 listopada 2010 r. w związku z nabyciem przez stronę uprawnienia do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego. W podstawie prawnej decyzji z 21 marca 2011 r. brak powołania art. 32 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz art. 163 k.p.a. Analogiczny stan faktyczny stwierdzono w decyzji o nr OPS 8127/969/10/ZR z 23 lutego 2011 r. 6. W znaku decyzji o nr IV /11 z 20 czerwca 2011 r. dokonano poprawki przy użyciu korektora, a numer wpisano odręcznie. 7. Decyzja o nr OPS 8127/1076/10/ZR z 11 lipca 2011 r. przyznająca stronie m.in. dodatek do zasiłku z tytułu: opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego w wysokości (...) jednorazowo na okres od do , obarczona została błędem pisarskim, winno być (...) do Decyzja o nr OPS 8127/62/10/ŚP z 17 grudnia 2010 r. przyznająca stronie prawo do świadczenia pielęgnacyjnego w związku z opieką nad: (...) bezterminowo w wysokości 520,00 zł począwszy od , obarczona została błędem pisarskim, winno być (...) od Ośrodek postanowieniem o nr OPS 8127/63/10/ŚP z 27 lipca 2011 r. sprostował oczywistą omyłkę pisarską. Kierownik Ośrodka złożył następujące wyjaśnienie: W decyzji przyznającej świadczenia rodzinne z dnia r. znak OPS 8127/62/10/ŚP wskazano, iż świadczenie to przysługuje od W związku z faktem, iż wnioskodawca wnioskował o to świadczenie w miesiącu październiku to od tego miesiąca winien mieć ustalone prawo do świadczenia. Faktyczna wypłata przyznanego świadczenia w opisywanej sprawie nastąpiła w miesiącu grudniu z wyrównaniem za miesiące październik i listopad, co potwierdza lista wypłat. Fakt, że data od kiedy przysługuje świadczenie jest błędna i że jest to błąd pisarski może potwierdzać również harmonogram wypłat świadczenia pielęgnacyjnego stanowiący załącznik do decyzji informujący o terminie i wysokości wypłacanego świadczenia, w którym to harmonogramie pierwsze świadczenie przysługuje za miesiąc październik. W związku z ujawnieniem błędu pisarskiego postanowieniem z dnia r. został on sprostowany.. 9. Decyzją o nr OPS z 28 kwietnia 2011 r. przyznano świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością opieki nad matką. W dokumentacji sprawy zalegało oświadczenie wnioskodawcy, w którym 3

4 oświadcza, że cyt.: (...) rezygnuję z pracy w gospodarstwie rolnym w związku z opieką nad matką (...) Decyzją o nr OPS z 10 lutego 2011 r. przyznano świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością opieki nad matką. W dokumentacji sprawy zalegało oświadczenie wnioskodawcy, w którym oświadcza iż, pozostałe rodzeństwo nie może sprawować opieki nad matką. Zgodnie z treścią zapisu art. 17 ust. 1a ustawy o świadczeniach rodzinnych, cyt.: Osobie innej niż spokrewniona pierwszym stopniu, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, przysługuje świadczenie pielegnacyjne, w przypadku gdy nie ma osoby spokrewnionej w pierwszym stopniu albo gdy osoba ta nie jest w stanie sprawować opieki, o której mowa w ust. 1.. Podobną nieprawidłowość stwierdzono w postępowaniu zakończonym decyzją o nr OPS 8127//209/10/ŚP z 22 grudnia 2010 r. 11. Na wniosek strony z 18 kwietnia 2011 r. decyzją o nr IV-524-1/11 z 18 maja 2011 r. przyznano świadczenie pielęgnacyjne w związku ze sprawowaniem opieki nad siostrą, natomiast odrębną decyzją nr IV-524-1/11 z 7 lipca 2011 r. przyznano opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne. 12. W rozstrzygnięciu decyzji o nr OPS 8127/13/10/ŚP z 16 marca 2010 r. dokonano odręcznej poprawki w końcowym okresie przyznanego świadczenia pielęgnacyjnego. 13. Decyzje przyznające zasiłek pielęgnacyjny dla dziecka nie zawierały zapisu (...) przedstawiciel ustawowy osoby uprawnionej ( ). Adresatem ww. decyzji byli przedstawiciele ustawowi, upoważnieni z mocy prawa do złożenia w imieniu osoby uprawnionej wniosku i pobierania świadczeń, dopiero w treści postanowienia decyzji znajdowało się sformułowanie, że zasiłek jest przyznany na osobę uprawnioną. Przykładem są decyzje o nr OPS 8127/18/10/ZP z 9 kwietnia 2010 r., OPS z 9 maja 2011 r. W jednym przypadku decyzja adresowana była na opiekuna prawnego, jednak w analizowanych aktach znajdowało się zaświadczenie Sądu Rejonowego o ubezwłasnowolnieniu i ustanowieniu opiekuna prawnego. 14. Na wniosek z 21 grudnia 2010 r. Ośrodek wydał 3 lutego 2011 r. decyzję przyznającą zasiłek pielęgnacyjny. Kierownik Ośrodka złożyła następującej treści wyjaśnienie: Strona wnioskiem z r. zwróciła się o przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego. Z uwagi na skomplikowany charakter sprawy niezbędne było przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego. Szczególnego ustalenia wymagało czy strona nie posiada uprawnienia do dodatku pielęgnacyjnego. Przeprowadzone postępowanie wyjaśniające przesunęło termin wydania decyzji na r. Zgodnie z art.35 3 kodeksu postępowania administracyjnego załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej nie później niż w ciągu dwóch miesięcy. W przypadku gdy termin wydania decyzji w danej sprawie przekracza jeden miesiąc, a nie przekracza dwóch przyjęta jest zasada, że stronę informuje się o tym fakcie. W wyjaśnianym przypadku przeoczono pisemne poinformowanie strony o przesunięciu terminu wydania decyzji We wniosku z 26 sierpnia 2010 r. na podstawie którego wydano decyzję o nr OPS:8127/124/10/JZR z 2 września 2010 r. przyznającą jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia się dziecka dokonano poprawki przy użyciu korektora. 4

5 16. Wnioskiem z 16 sierpnia 2010 r. strona zwróciła się o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Dołączając do wniosku dokumenty potwierdzające stan faktyczny umożliwiający ustalenie prawa do przedmiotowego świadczenia tj. orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności wydane przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Tarnowie z dnia 20 lipca 2010 r., akt zgonu żony oraz decyzję o utracie prawa do zasiłku od dnia 12 lipca 2010 r. 15 września 2010 r. Ośrodek Pomocy Społecznej w Żabnie wydał postanowienie, którym poinformowano stronę o ustaleniu nowego terminu rozpatrzenia wniosku nie później niż do dnia 15 października 2010 r. Postanowienie zostało doręczone stronie 22 września 2010 r. Rozpatrując wniosek przeprowadzono postępowanie dowodowe. Na podstawie wykonanej oceny stanu ogólnego osoby wymagającej opieki; według skali Barthel a ustalono, że osoba jest sprawna w 70%. Ocena została przeprowadzona przez pielęgniarkę na zlecenie OPS. Decyzją o nr OPS 8127/34/10/ŚP z 11 października 2010 r. odmówiono wnioskodawcy prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na osobę wymagającą opieki legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. W uzasadnieniu decyzji argumentowano cyt.: zakres wymaganej opieki nie uzasadnia konieczności rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu jej sprawowania przez sprawującego ją członka rodziny oraz z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, wynika że zakres koniecznej opieki wymaga rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, między tymi dwiema przesłankami musi zachodzić związek przyczynowo-skutkowy. W pouczeniu poinformowano stronę o możliwości odwołania się od niniejszej decyzji do Samorządowego Kolegium Odwoławczego za pośrednictwem organu wydającego decyzje, w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji. Strona otrzymała decyzję 21 października 2010 r. i nie odwołała się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. II. Realizacja zadań zleconych wynikających z ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.). W zakresie świadczeń z funduszu alimentacyjnego przeprowadzone czynności kontrolne wykazały, iż: 1. W podstawie prawnej decyzji nie powoływano rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania, sposobu ustalania dochodu oraz wzorów wniosku, zaświadczeń i oświadczeń o ustalenia prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego (Dz. U. z 2010 r. Nr 123, poz. 836). 2. W podstawie prawnej decyzji przyznających stronom świadczenia z funduszu alimentacyjnego nie powoływano upoważnienia Burmistrza Gminy Żabno dla Kierownika Ośrodka do wydawania decyzji w sprawie świadczeń z funduszu alimentacyjnego. 3. W decyzji nr OPS 8127/38/10/FA z 21 marca 2011 r. uchylono stronie od 1 marca 2011 r. prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego z uwagi na fakt, iż egzekucja od dłużnika okazała się skuteczna i uregulowane zostały wszystkie zobowiązania. W podstawie prawnej ww. decyzji brak powołania art. 24 ust.1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, z którego treści wynika, iż organ właściwy wierzyciela może bez zgody osoby uprawnionej albo jej przedstawiciela ustawowego uchylić ostateczną decyzję administracyjną, na mocy której strona nabyła prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego, jeżeli m.in. egzekucja stała się skuteczna. 4. W dokumentacji dłużnika (...) znajdował się wywiad alimentacyjny przeprowadzony 29 kwietnia 2010 r. Ośrodek po jego przeprowadzeniu nie przekazał organowi 5

6 egzekucyjnemu informacji istotnych dla prowadzonego postępowania egzekucyjnego do czego jest zobowiązany zgodnie z art. 5 ust.1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Kierownik Ośrodka przedstawiła w tej sprawie następującej treści wyjaśnienie: W związku z przeprowadzonym w dniu r. wywiadem alimentacyjnym oraz odebranym oświadczeniem majątkowym omyłkowo nie przekazano do Kancelarii komorniczej informacji wynikających z przeprowadzonych działań. Informacja taka została sporządzona w dniu r. i zostanie niezwłocznie przesłana.. 5. Postępowanie wyjaśniające przeprowadzone przez Ośrodek wykazało, iż aktualne miejsce pobytu dłużnika (...) jest nieznane. Ośrodek wystąpił 28 czerwca 2010 r. do Sądu o ustanowienie przedstawiciela dla osoby nieznanej z miejsca pobytu. W dokumentacji dłużnika (...) znajdowało się zawiadomienie z 21 grudnia 2010 r. o wszczęciu postępowania w sprawie zwrotu przez dłużnika należności z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłaconych osobom uprawnionym w okresie świadczeniowym 2009/2010. W dokumentacji brak było postanowienia o zawieszeniu postępowania wszczętego 21 grudnia 2010 r., po ustanowieniu przez Sąd, w marcu 2011 r., kuratora dla dłużnika przesłano mu 4 kwietnia 2011 r. postanowienie o wszczęciu postępowania w sprawie zwrotu przez dłużnika należności z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłaconych osobom uprawnionym w okresie świadczeniowym 2008/2009 a następnie wydano decyzję o nr OPS 8127/20/08/11/DFA z 26 lipca 2011 r. w sprawie zwrotu przez dłużnika przedmiotowych należności wypłaconych osobom uprawnionym w ww. okresie świadczeniowym. 6. Decyzję o nr OPS 8127/27/09/FA z 5 maja 2011 r. w sprawie zwrotu przez dłużnika należności z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego wypłaconych osobom uprawnionym w okresie świadczeniowym 2008/2009 wydano po wszczęciu postępowania w ww. sprawie zawiadomieniem znak: OPS 8127/27/09/DFA z 20 listopada 2009 r. W dokumentacji brak postanowienia o zawieszeniu postępowania, wniosku do prokuratury o ściganie za przestępstwo określone w art. 209 k.k. oraz wniosku do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego, z uwagi na fakt, iż dłużnik alimentacyjny uniemożliwił przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego. Kierownik Ośrodka przedstawiła w tej sprawie następującej treści wyjaśnienie: W związku z przyznanymi świadczeniami alimentacyjnymi organ wysłał dłużnikowi alimentacyjnemu informację o przyznanych świadczeniach a także zawiadomienie o wszczęciu postępowania jednakże całość korespondencji wysyłana do dłużnika podlegała zwrotowi. Wystąpiono zatem do Kancelarii komorniczej o potwierdzenie aktualnego adresu zamieszkania dłużnika, w następstwie czego otrzymano informację iż dłużnik nie przebywa pod adresem zameldowania a dokładne miejsce pobytu i źródła dochodu dłużnika nie są znane. Ponieważ wierzycielka oświadczyła iż dłużnik sporadycznie przebywa pod adresem zameldowania na ten właśnie adres wysłane zostało również wezwanie o stawienie się celem przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego oraz złożenie oświadczenia majątkowego. Po uzyskaniu interpretacji (na szkoleniu z tematyki świadczeń rodzinnych i alimentacyjnych), iż dłużnik odbierając choć jedno pismo pod danym adresem jest zobowiązany do powiadomienia organu o zmianie miejsca pobytu została wydana decyzja o zwrocie należności dłużnikowi. Interpretacja ta zbiegła się w czasie z prowadzonym przez Komisariat Policji postępowaniem wobec dłużnika na wniosek wierzycielki wobec czego zostały policji udostępnione dane m.in. dotyczące okresu wypłacania świadczeń, na jakie osoby uprawnione przyznano świadczenia pozwalające przekazać sprawę do prokuratury. Ośrodek również wystąpi do prokuratury z wnioskiem o ściganie dłużnika a także do starostwa z wnioskiem o zatrzymanie prawa jazdy.. 6

7 Zgodnie z art. 27 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów organ właściwy wierzyciela wydaje, po zakończeniu okresu świadczeniowego (2009/2010) decyzję administracyjną w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Ośrodek wydał przedmiotowe decyzje w 2011 r. Z przeprowadzonej w czasie kontroli analizy dokumentacji dłużników prowadzonych przez jednostkę jako organ właściwy dłużnika oraz sprawozdań przesyłanych przez Ośrodek w Żabnie do Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie dotyczących działań wobec dłużników alimentacyjnych wynika, iż Ośrodek nie wykorzystywał następujących instrumentów przewidzianych w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów dla organu właściwego dłużnika: 1. Przekazanie komornikowi sądowemu informacji mających wpływ na egzekucję zasądzonych świadczeń alimentacyjnych pochodzących z rodzinnego wywiadu środowiskowego (art. 4 ust. 4 ww. ustawy). 2. Zwrócenie się z wnioskiem do starosty o podjęcie działań zmierzających do aktywizacji zawodowej dłużnika alimentacyjnego. 3. Wystąpienie z powództwem o ustalenie alimentów od innych osób. 4. Informacje przekazywane do sądu o bezczynności lub opieszałości komornika sądowego (art. 3 ust. 8 ustawy). Ośrodek w Żabnie wydatkował na świadczenia z funduszu alimentacyjnego w 2010 r. ze środków budżetu państwa środki finansowe w wysokości ,44 zł. Z tej kwoty od dłużników alimentacyjnych wpłynęło: ,44 zł, co stanowi 11,25% kwoty świadczeń wypłaconych (w porównaniu z rokiem 2009 ściągalność wzrosła o 1,38 %). Braki w ściągalności w 2010 r. wyniosły więc 88,75%. Zalecenia pokontrolne: 1. Dokonanie aktualizacji zapisów Statutu Ośrodka Pomocy Społecznej w Żabnie wprowadzonego Uchwałą Nr XL/437/06 Rady Miejskiej w Żabnie z dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie nadania Statutu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Żabnie, poprzez wprowadzenie zapisów ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.) wraz z katalogiem zadań zleconych, wynikających z przepisów ww. ustawy realizowanych przez Gminę. 2. Przywoływanie w podstawie prawnej decyzji ustalających prawo do świadczeń rodzinnych oraz świadczeń z funduszu alimentacyjnego właściwych upoważnień wydanych przez Burmistrza Gminy Żabno dla Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej podpisującego decyzje oraz w podstawie prawnej decyzji ustalających prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego zapisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania, sposobu ustalania dochodu oraz wzorów wniosku, zaświadczeń i oświadczeń o ustalenia prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego (Dz. U. z 2010 r., Nr 123, poz. 836). 3. W podstawie prawnej decyzji wydawanych w zakresie świadczeń z funduszu alimentacyjnego, w przypadku uchylenia bądź zmiany ostatecznej decyzji administracyjnej, bez zgody osoby uprawnionej lub jej przedstawiciela ustawowego, powoływanie art. 24 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, który brzmi, cyt.: organ właściwy wierzyciela oraz Marszalek województwa mogą bez zgody osoby uprawnionej albo jej przedstawiciela ustawowego zmienić lub uchylić ostateczną decyzję administracyjną, na mocy 7

8 której strona nabyła prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego, jeżeli uległa zmianie sytuacja rodzinna lub dochodowa rodziny mająca wpływ na prawo do świadczeń, egzekucja stała się skuteczna, członek rodziny nabyła prawo do świadczeń rodzinnych w innym państwie w związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego albo osoba nienależnie pobrała świadczenia. 4. Przekazywanie komornikowi sądowemu informacji mających wpływ na skuteczność prowadzonej egzekucji, w szczególności zawartych w wywiadzie alimentacyjnym oraz oświadczeniu majątkowym dłużnika alimentacyjnego, stosownie do treści zapisu art. 5 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. 5. Zawieszanie postępowania w sprawie zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego, w przypadku gdy rozpatrzenie sprawy zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd, zgodnie z treścią zapisu art pkt 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz z późn. zm.). 6. Składanie wniosku o ściganie za przestępstwo określone w art ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.) oraz wniosku do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego, zgodnie z art. 5 ust. 3 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, w przypadku gdy dłużnik alimentacyjny: - uniemożliwia przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego, odmawia złożenia oświadczenia majątkowego, - odmawia zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny albo poszukujący pracy lub bez uzasadnionej przyczyny, w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, - odmawia przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, wykonywania prac społecznie użytecznych, prac interwencyjnych, robót publicznych, prac na zasadach robót publicznych albo udziału w szkoleniu, stażu lub przygotowaniu zawodowym dorosłych. 7. W opinii kontrolujących celowym jest, aby do wniosku o przyznanie zasiłku rodzinnego lub wniosku o przyznanie świadczenia z funduszu alimentacyjnego dołączać: - oświadczenia członków rodziny o wysokości uzyskanego dochodu w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, jeżeli członkowie rodziny rozliczają się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (załącznik nr 3); - oświadczenia członków rodziny o wysokości uzyskanego w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy innego dochodu niepodlegającego opodatkowaniu (załącznik nr 4), wszystkich pełnoletnich członków rodziny, zgodnie z treścią zapisu 2 ust. 2 pkt 6 lit. c i d rozporządzenia z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. z 2005 r. Nr 105, poz. 881). 8. Ustalanie prawa do świadczeń rodzinnych, zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) o świadczeniach rodzinnych w związku z 3 pkt 3 rozporządzenia w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne, poprzez każdorazowe dołączanie do wniosku zaświadczenia organu emerytalno-rentowego stwierdzającego, że osoba ubiegająca się o dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych. 8

9 9. Należy dokonać, z urzędu, w drodze postanowienia sprostowania oczywistych omyłek pisarskich, zgodnie z art. 113 k.p.a., w następujących decyzjach: - OPS:8127/1061/10/ZR z 7 grudnia 2010 r. przyznającej zasiłek rodzinny wraz z dodatkiem do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka w części dotyczącej daty urodzenia dziecka, - IV /11 z 20 czerwca 2011 r. przyznającej prawo do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego w części dotyczącej znaku sprawy, - OPS 8127/1076/10/ZR z 11 lipca 2011 r. przyznająca stronie m.in. dodatek do zasiłku z tytułu: opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego w wysokości (...) jednorazowo na okres od do , w części dotyczącej okresu przyznania ww. dodatku, winno być (...) do , 10. W podstawie prawnej decyzji zmieniających przywoływanie art. 32 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz art. 163 k.p.a., który stanowi, iż cyt.: organ administracji publicznej może uchylić lub zmienić decyzję, na mocy której strona nabyła prawo, także w innych przypadkach oraz na innych zasadach niż określone w niniejszym rozdziale, o ile przewidują to przepisy szczególne Sugeruje się, aby zgodnie z treścią zapisu art. 80 k.p.a., który stanowi, iż organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona, Ośrodek, w szczególności w przypadku wniosków o przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego wyeliminował pobieranie od wnioskodawców oświadczeń, w których strony oświadczają, że cyt.: (...) rezygnuję z pracy w gospodarstwie rolnym w związku z opieką nad matką (...), mając na uwadze brzmienie zapisu art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, który brzmi, cyt.: Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje: (...) - jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą (...) oraz pojęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, które definiuje treść zapisu art. 3 pkt 22 ww. ustawy jako wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego, umowy o pracę nakładczą oraz wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych, a także prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. 12. Odbieranie od stron wszelkich dokumentów niezbędnych do ustalenia prawa do świadczeń pielęgnacyjnych, zgodnie z treścią zapisu 17 ust. 1a ustawy o świadczeniach rodzinnych, cyt.: Osobie innej niż spokrewniona w pierwszym stopniu, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, w przypadku gdy nie ma osoby spokrewnionej w pierwszym stopniu albo gdy osoba ta nie jest w stanie sprawować opieki, o której mowa w ust. 1 ww. ustawy Ustalanie składek na ubezpieczenie zdrowotne i emerytalno- rentowe osobom pobierającym świadczenie pielęgnacyjne w tym zgłoszenie do ubezpieczenia w formie jednej decyzji przyznającej stosowne świadczenia pielęgnacyjne, jako realizację obowiązku wynikającego wprost z przepisów prawa, a nie w formie odrębnej decyzji organu, który przeprowadza w tym celu odrębne postępowanie administracyjne kończące się wydaniem decyzji, zgodnie z zapisem zawartym w art k.p.a., w związku z art. 75 ust. 11 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz art. 6 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którą załatwienie sprawy następuje w drodze wydania decyzji, chyba, że przepisy kodeksu stanowią inaczej. 9

10 14. Wskazywanie w decyzjach przyznających zasiłki pielęgnacyjne, osoby uprawnionej do świadczenia jako adresata decyzji, a nie jej przedstawiciela ustawowego, zgodnie z art k.p.a. w związku z art. 16 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych. 15. Nie dokonywanie na decyzjach odręcznych poprawek. W razie stwierdzenia omyłki, o ile potrzebne jest jej sprostowanie, należy wydać postanowienie o sprostowaniu omyłki zgodnie z art. 113 k.p.a. Przepis ten stosuje się wyłącznie do błędów pisarskich i rachunkowych oraz innych oczywistych omyłek. Inne błędy nie mogą być prostowane. 16. W prowadzonych postępowaniach administracyjnych stosowanie się do zapisów art k.p.a., które stanowią, iż (...) 1 Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. 2. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ. 3. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania. Stosowanie się do zapisu art. 36 k.p.a. w związku z art. 35 k.p.a., zgodnie z którym O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie określonym w art. 35 lub w przepisach szczególnych organ administracji publicznej jest obowiązany zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy Skreślenia oraz poprawki w dokumentacji prowadzonych postępowań, a w szczególności we wnioskach o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych, winny być dokonywane, zgodnie z zasadami określonymi w art. 71 k.p.a., który stanowi, iż skreśleń i poprawek w protokole należy tak dokonywać, aby wyrazy skreślone i poprawione były czytelne. Należy wyeliminować przypadki dokonywania poprawek przy użyciu korektora. 18. W przypadku decyzji o nr OPS 8127/34/10/ŚP z 11 października 2010 r., w której ośrodek odmówił wnioskodawcy prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na osobę wymagającą opieki legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności Wydział Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie wystąpi z wnioskiem do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Tarnowie o stwierdzenie jej nieważności. 19. W opinii kontrolujących celowym jest, aby decyzje w sprawie ustalenia obowiązku zwrotu przez dłużnika alimentacyjnego należności z tytułu otrzymanych przez osobę uprawnioną świadczeń z funduszu alimentacyjnego wydawać niezwłocznie po zakończeniu okresu świadczeniowego, stosownie do treści zapisu art. 27 ust. 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, jeżeli jest to możliwe. 20. Podjęcie działań mających na celu wzmożenie efektywności ściągalności zobowiązań od dłużników alimentacyjnych poprzez wykorzystanie następujących instrumentów przewidzianych dla organu właściwego dłużnika w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów: 1. Przekazanie komornikowi sądowemu informacji mających wpływ na egzekucję zasądzonych świadczeń alimentacyjnych pochodzących z rodzinnego wywiadu 10

11 środowiskowego (art. 4 ust. 4 ww. ustawy). 2. Zwrócenie się z wnioskiem do starosty o podjęcie działań zmierzających do aktywizacji zawodowej dłużnika alimentacyjnego. 3. Wystąpienie z powództwem o ustalenie alimentów od innych osób. 4. Informowanie sądu o bezczynności lub opieszałości komornika sądowego (art. 3 ust. 8 ustawy). Zgodnie z art. 47 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. Nr 31, poz. 206) o sposobie wykorzystania ww. zaleceń i wniosków proszę mnie poinformować w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia z jednoczesnym wskazaniem sposobów na rozwiązanie problemów. Z up. Wojewody Małopolskiego (-) mgr inż. Małgorzata Lechowicz Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Do wiadomości: Burmistrz Gminy Żabno 11