Stosowanie prawa. PPwG

Transkrypt

1 Stosowanie prawa PPwG 1

2 Problemy stosowania prawa Wykładnia prawa podmioty, środki, wynik wykładni wnioskowania prawnicze Obowiązywanie prawa w przestrzeni w stosunku do osób (zakres podmiotowy) w czasie 2

3 Wykładnia prawa podmioty dokonujące wykładni Autentyczna - np. minister interpretuje rozporządzenie Legalna organ powołany do interpretacji (TK do 1997 roku) zwrot przeciętne wynagrodzenie w sferze produkcji materialnej oznacza przeciętne wynagrodzenie w sferze produkcji materialnej w gospodarce narodowej bez wypłat z zysku z kwartału, w którym powstaje prawo do wynagrodzenia osób wymienionych w wyżej wspomnianych przepisach. Operatywna organy orzekające (sąd, organ administracji) Sąd Najwyższy uchwały w sprawie rozstrzygnięcia wątpliwości lub rozbieżności w orzecznictwie sądowym, uchwały w sprawie rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego budzącego wątpliwości w konkretnej sprawie organ wyższej instancji interpretacje urzędów administracji publicznej (np. Minister Finansów, upoważnieni dyrektorzy izb skarbowych pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego, GUS, UOKiK) Doktrynalna autorzy komentarzy, podręczników, artykułów 3

4 Wykładnia prawa środki wykładni Wykładnia językowa znaczenie słów i zwrotów na gruncie języka potocznego lub prawnego użyte w przepisie pojęcie czarter oznacza w języku polskim wynajęcie przez przewoźnika morskiego lub powietrznego części powierzchni ładownej lub całego statku lub samolotu (z załogą lub bez) na określony czas lub na oznaczoną liczbę kursów Wykładnia systemowa - poziom aktu normatywnego, gałęzi prawa, systemu prawa Sąd Najwyższy - dla usunięcia wątpliwości co do pojęcia broń palna na gruncie ustawy o broni i amunicji SN dokonuje wykładni systemowej tego pojęcia w świetle kodeksu karnego Wykładnia funkcjonalna cele regulacji dokonując oceny wydatku jako kosztu uzyskania przychodu istotna jest kwestia ciągu zdarzeń determinujących działania podatnika, od momentu zawarcia umowy zawierającej klauzulę kary umownej, poprzez zmianę okoliczności, wypłatę odszkodowania, a następnie zmianę sposobu działania. Uzasadnione jest funkcjonalne podejście w dokonywaniu wykładni przepisu prawa podatkowego. Wykładnia prounijna (prowspólnotowa) wykładnia prawa krajowego w sposób maksymalnie zgodny z prawem UE Wykładnia porównawcza regulacja tej samej sprawy w innych państwach Wykładnia historyczna porównanie wcześniejszej i obecnej interpretacji Kolejność stosowania środków wykładni pierwszeństwo wykładni językowej 4

5 Wykładnia prawa- wynik wykładni Wykładnia literalna w języku polskim budowa domu mieszkalnego jest czymś innym od budowy ogrodzenia czy też podjazdu do garażu. Nie ma podstaw aby wydatki na budowę ogrodzenia oraz podjazdu do garażu potraktować jako równoważne z budową budynku mieszkalnego. Wykładnia rozszerzająca zakaz w prawie karnym, podatkowym, w przepisach szczególnych zakaz łączenia mandatu radnego z zatrudnieniem w jednostkach podległych radzie obejmuje również zatrudnienie na podstawie innej niż stosunek pracy (np. kontrakt menedżerski) Wykładnia zwężająca dokument Zakres obowiązków i odpowiedzialności dyrektora Agencji powinien być w okresie likwidacji Agencji interpretowany w razie wątpliwości w sposób zwężający. Wykładnia statyczna (intencje prawodawcy) i dynamiczna (wola aktualnego prawodawcy) wady, zalety pojęcie przestoju obejmuje nie tylko przerwę w pracy spowodowaną przeszkodami technicznymi lub organizacyjnymi ale także brakiem zapotrzebowania na produkty Wykładnia wiążąca (powszechna i ograniczona) i niewiążąca 5

6 Wykładnia prawa- usuwanie kolizji Przepis o wyższej mocy prawnej uchyla przepis o niższej mocy Przepis późniejszy uchyla przepis wcześniejszy tej samej mocy Przepis szczególny uchyla przepis ogólny tej samej mocy Wnioskowania prawnicze analogia wnioskowanie z przeciwieństwa (a contrario) wnioskowanie z większego na mniejsze (a maiori ad minus) założenie racjonalności ustawodawcy 6

7 Obowiązywanie prawa osoby i obszar Zasada terytorialności i zasada osobowości Prawo obowiązujące na całym terytorium Prawo miejscowe Wyłączenia terytorialne eksterytorialność Wyłączenia osobowe - immunitety Wnętrze ziemi Obszary morskie (wody wewnętrzne część Zatoki Gdańskiej, Zalewu Szczecińskiego, morze terytorialne do 22 km, wody otwarte) Przestrzeń powietrzna i kosmiczna (pow km) 7

8 Obowiązywanie prawa w czasie Ustanowienie aktu (uchwalenie, podpisanie), ogłoszenie aktu, wejście aktu w życie Wejście aktu normatywnego w życie metody określania (data sztywna, sposób obliczenia, zasada ustawowa) Vacatio legis okres pomiędzy ogłoszeniem a wejściem w życie Retroakcja przypadki dopuszczalne i zakazane Utrata mocy prawnej aktu normatywnego (derogacja) akty ustanowione na czas określony, przepisy derogacyjne 8