Rysunek 1 Okrzemki planktonowe w obrazie mikroskopowym[źródło: Internet]

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Rysunek 1 Okrzemki planktonowe w obrazie mikroskopowym[źródło: Internet]"

Transkrypt

1 Streszczenie W pracy podjęto próbę zbadania różnorodności gatunkowej okrzemek w ciekach wodnych łączących wybrane jeziora rynnowe na Pojezierzach Mazurskim (Rys. 2) i Kaszubskim (Rys. 3). Próby pobrano jednorazowo w okresie późnego lata, kiedy zbiorowiska okrzemek są najbogatsze [11]. Łącznie zidentyfikowano 73 gatunki okrzemek należące do 39 rodzajów z dwóch rzędów: Centrales 5 rodzajów, Pennales Flora zbiorowisk okrzemek cieków łączących jeziora na Pojezierzu Mazurskim i Kaszubskim charakteryzowała się stosunkowo wysoką różnorodnością gatunkową, choć zdominowana była przez kilka taksonów. Zbiorowiska okrzemek w ciekach Pojezierza Mazurskego różniły się pod względem bioróżnorodności od cieków Pojezierza Kaszubskiego. Bogactwo gatunkowe dla badanych zbiorowisk na Mazurach było wyższe niż na Kaszubach. Również wyższe wartości wskaźników różnorodności ekologicznej i zrównania ekologicznego uzyskano dla zbiorowisk na Pojezierzu Mazurskim. Wstęp Okrzemki (Bacillariophyceae) są jednokomórkowymi glonami o niezwykle pięknych i zróżnicowanych kształtach (Rys.1). Niestety, ze względu na ich mikroskopowe rozmiary nie można prowadzić obserwacji tych organizmów bez zastosowania sprzętu optycznego [11]. Okrzemki są jednymi z głównych producentów w ekosystemach wodnych ze względu na ich liczebność oraz kosmopolityczny zakres występowania. Można je znaleźć w różnych rodzajach zbiorników wodnych - w wodach słodkich i słonych, w kałużach i fontannach, a nawet w miejscach okresowo zalewanych wodą czy wilgotnych, np. na murach. Ze względu na fakt, iż w poszczególnych środowiskach wykształca się odmienna i charakterystyczna dla nich flora, liczba gatunków okrzemek jest ogromna [11]. Właśnie z powodu ich wyjątkowości, znaczenia w środowisku, ale też i ich ukrytego piękna wybrałam je jako obiekt swoich badań. Z kolei cieki wodne, z których pobrałam materiał Rysunek 1 Okrzemki planktonowe w obrazie mikroskopowym[źródło: Internet] wydały mi się interesujące ponieważ, można się w nich spodziewać gatunków typowych zarówno dla jezior jak i rzek. Za cel pracy postawiłam sobie zbadanie i porównanie bioróżnorodności okrzemek w ciekach wodnych łączących wybrane jeziora Pojezierza Mazurskiego i Kaszubskiego. Przystępując do badań postanowiłam 1

2 zweryfikować hipotezę, że bioróżnorodność okrzemek w odcinku rzecznym ulega zmianie po przepłynięciu przez jezioro. Chciałam również potwierdzić fakt, że w zbiornikach słodkowodnych największy udział procentowy wszystkich gatunków stanowią okrzemki pierzaste (z rzędu Pennales). Materiał i metody Rysunek 2 Stanowiska zlokalizowane na Pojezierzu Mazurskim A Niałk Wojnowo B- Wojnowo Buwełno Rysunek 3 Stanowiska zlokalizowane na Pojezierzu Kaszubskim C Kłodno Brodno Małe D Brodno Małe Brodno Wielkie E Brodno Wielkie Jezioro Ostrzyckie Badania przeprowadzono na dwóch ciągach jezior rynnowych: na Pojezierzu Mazurskim, gdzie wyznaczono 2 punkty badawcze pomiędzy 3 jeziorami (Rys. 2) oraz - na Pojezierzu Kaszubskim, gdzie wyznaczono 3 punkty pomiędzy 4 jeziorami (Rys. 3). Prace terenowe prowadzono w okresie od do r. Z każdego punktu pobrano jednorazowo jedną próbę. Materiał roślinny zbierano za pomocą nożyka z konstrukcji betonowych, kamieni i roślin oraz bezpośrednio z wody. Zebrany materiał umieszczono w plastikowych pojemnikach, konserwowano formaliną i przechowywano w zimnym, zacienionym miejscu do czasu poddania ich preparatyce laboratoryjnej. W celu pozbawienia okrzemek treści komórkowej zebrany materiał umieszczano w zlewkach oraz zalewano 10 % HCl. Próby spalano w 30 % perhydrolu na płycie grzewczej w temperaturze od ºC w ciągu 6 9 godzin, aż do uzyskania opalizującego osadu. Wyprażony materiał przepłukiwano wodą destylowaną i sporządzano preparaty stałe w żywicy Naphrax. Prace laboratoryjne i oznaczanie za pomocą mikroskopu świetlnego przeprowadzono w okresie od marca do czerwca 2011 r. w Instytucie Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego pod opieką dr Aleksandry Zgrundo. W każdym preparacie liczono od 300 do 500 okryw okrzemek, w zależności od ilości okryw oraz jakości obrazu mikroskopowego zgodnie z ogólnie stosowaną metodyką [1]. Identyfikację okryw wykonywano w oparciu o dostępne klucze [4-8]. Nazwy okrzemek weryfikowano w oparciu o internetową 2

3 bazę danych [14]. Analizę okrzemkową oraz dokumentację fotograficzną wykonywano za pomocą mikroskopu Nikon 80i z kontrastem Nomarskiego przy użyciu kamery Nikon DS-Fi1. Do oszacowania bioróżnorodności [3,10] w zebranym materiale wykorzystano wskaźnik różnorodności gatunkowej n Shannon a-weaver a H wg wzoru H = - i log N oraz wskaźnik zrównania ekologicznego Lloyd a i Ghelardi ego E wg wzoru E = H ' H ' Wyniki Łącznie zidentyfikowano 73 gatunki okrzemek, należące do 39 rodzajów z dwóch rzędów (5 z rzędu Centrales i 34 z rzędu Pennales). We wszystkich próbach zarówno pod względem jakościowym jak i ilościowym dominowały okrzemki z rzędu Pennales. Zazwyczaj stanowiły one ponad 90% zliczonych okryw. Na uwagę zwraca fakt dużej liczby gatunków zaobserwowanych jedynie na Mazurach (np. Cymbella tumida, Achnantes exigua, Nitzschia fonticola (Tablica 1.)). Gatunków występujących jedynie na Kaszubach było znacznie mniej (np. Aulacoseira granulata). Zaobserwowano również wiele gatunków wspólnych dla obu pojezierzy (zaznaczone kolorem niebieskim w Tabeli 1). Zarówno dla jezior mazurskich jak i kaszubskich stwierdzono różnice w składzie gatunkowym, jak i wskaźnikach biocenotycznych. Flora jezior mazurskich charakteryzowała się wyższym bogactwem gatunkowym, niż jezior kaszubskich (odpowiednio ok i gatunków) (Tabela 2). Różnice pomiędzy liczbą gatunków obserwowanych dla stanowisk były znaczne i na Mazurach wynosiły 25 %, a na Kaszubach aż 30 %. Pierwsze stanowisko na Mazurach (A) miało uboższą florę okrzemkową (Tabela 1). Istotna rolę pod względem ilościowym odgrywały na nim 4 gatunki: Amphora pediculus, Planothidium lanceolatum, Karayevia clevei, Achnanthidium minutissimum (Tablica 1) wyraźnie nie dominował nad innymi Na drugim stanowisku jeden gatunek Amphora pediculus wystepował licznie (ok. 30 % całkowitego udziału w probie), a kilka następnych miało kilkuprocentowe udziały. Stanowisko to cechowało się najwyższymi wartościami wyliczonych wskaźników ekologicznych ze wszystkich badanych prób (Tabela 2). maks 2 ni N 3

4 Na Kaszubach, na pierwszym stanowisku (C) dominował gatunek Cocconeis placentula (Tablica 1), a wyliczone wartości wskaźników różnorodności i zrównania ekologicznego, pomimo małej liczby gatunków, były stosunkowo wysokie (Tab. 1, 2). Na dwóch następnych stanowiskach ( D i E) zaobserwowano wyraźną dominację gatunku Planothidium lanceolatum oraz niskie wartości wskaźników biocenotycznych ( Tablica 1,Tab.1,2). Tabela 1: Procentowy udział gatunków okrzemek zidentyfikowanych na stanowiskach A, B na Pojezierzu Mazurskim oraz C, D, E na Pojezierzu Kaszubskim Nazwa taksonu A B C D E Amphora pediculus 23,2 35,1 16,5 2,8 14,4 Pseudostaurosira brevistriata 6,6 2,1 2,4 0,4 4,1 Cocconeis placentula 2,0 1,4 38,1 0,4 1,5 Planothidium lanceolatum 18,7 4,9-61,9 50,7 Karayevia clevei 11,5 3,1 11,3 1,8 3,2 Achnanthidium minutissimum 10,3 2, ,5 Asterionella formosa - 0,6 1,5 7,5 - Staurosirella pinnata 3,0 2,5 2,1 1,0 2,9 Cyclotella ocellata 4,0 7,0 4,3-0,3 Cocconeis pediculus 1,0-4,9 0,6 0,9 Nitzschia palea 0,8 4,1-2,0 0,9 Staurosira construens ,2 1,2 Aulacoseira granulata ,4 - Cyclotella radiosa - 4, Cymbella tumida 1,0 3, Fragilaria capucina - 3, ,5 Hippodonta capitata 0, ,0 - Achnanthes exigua 2,0 0, Fragilaria nanana 1,6 1,2 2,1 0,6 - Epithemia adnata - - 2,7 - - Amphora ovalis 1,4 1,9 0,6 0,4 - Cyclostephanos dubius 1,2 1,4-0,2 - Navicula tripunctata 1,4 0,4 2,1 0,2 - Navicula cryptotenella 0,6 1,4 0,0 0,4 - Aneumastus tusculus - - 1,5 0,8 - Nitzschia fonticola 1,6 1, Navicula cryptotenelloides - - 1,2 - - Melosira varians 1,0 0,2-0,4 0,3 Reimeria sinuata 0,6-2,1 1,8 0,9 Stephanodiscus parvus 1,0 1,0 0,6 1,0 - Geissleria decusis 2,6 1,2-0,4 2,3 Pozostałe, sporadycznie występujące gatunki (procentowy udział < 1 ogólnej liczby okrzemek) to: Achnanthes lemmermannii (stanowisko D),Caloneis bacillum (B), Cocconeis neothumensis (B,E), Cyclotella atomus (B), Cymbella affinis (D), Denticula sp. (B), Diatoma moniliformis (B), D. vulgaris (C), Eolimna minima (D), Encyonema caespitosum (B), Encyonopsis microcephala (B), Epithemia turgida (C), Fragilaria sp.(d), F. parasitica var. subconstricta (D), Fragilariforma virescens (E), Geissleria acceptata (D), G. schoenfeldii (D), Gomphonema acuminatum (B), G. parvulum (A),G truncatum (A,E), Navicula reichardtiana (B), N. radiosa (C), N. antonii (B,D), N. amphora (B), N. catalanogermanica (B), N. reinhardtii (D), N. trivialis (D), Neidium binodis (B), Nitzschia sp. (C), N. recta (B), N. subacicularis (B), N. dissipata (E,D), Planothidium delicatulum (E), Placoneis clementis (A), Pseudostaurosira parasitica (A,B), Rhoicosphenia abbreviate (C,E), Rhopalodia gibba (B), Stauroneis smithii (B), Staurosirella lapponica (B), Stephanodiscus medius (A), Tabellaria fenestrata (A,B), Ulnaria ulna (B) Tabela 2: Liczba gatunków oraz współczynniki różnorodności Shannon'a Weavera oraz Lloyd'a i Ghelardi'ego dla badanych stanowisk Pojezierza Mazurskiego (A, B) i Pojezierza Kaszubskiego (C, D, E) Próba Liczba gatunków wskaźnik Shannon'a Weavera (H ) A 32 3,67 0,73 B 44 4,1 0,75 C 21 3,18 0,73 D 33 2,55 0,51 E 21 2,65 0,6 wskaźnik Lloyd'a i Ghelardi'ego (E) 4

5 Tablica 1. Wybrane gatunki okrzemek pochodzących z prób z cieków wodnych łączących jeziora na Pojezierzu Mazurskim i Pojezierzu Kaszubskim: 1. Achnanthes exigua, 2. Achnanthidium minutissimum, 3. Amphora pediculus, 4.Cyclotella ocellata, 5. Pseudostaurosira brevistriata, 6. Staurosira construens, 7. Karayevia clevei, 8. Stephanodiscus medius, 9. Asterionella formosa, 10. Cocconeis placentula, 11. Gomphonema truncatum,12. Planothidium lanceolatum, 13. Cymbella affinis,14. Tabellaria fenestrata Dyskusja W trakcie przeprowadzonych analiz wykazano iż w badanych ciekach pod względem jakościowym i ilościowym dominują okrzemki z rzędu Pennales. Gatunki takie jak: Achnanthidium minutissimum, Amphora pediculus, Planothidium lanceolatum występują powszechnie również w strumieniach Pomorza Gdańskiego [12], a Achnanthidium minutissimum również na południu Polski, w ciągu jezior tatrzańskich [2]. Zarówno na Mazurach jak i Kaszubach stwierdzono, zgodne z oczekiwaniami, zmiany w składzie gatunkowym w ciekach wodnych łączących poszczególne jeziora. Zmiany te dotyczyły również badanych wskaźników ekologicznych. Np. wskaźnik Shannon a Weaver a (H ) odpowiada na pytanie: z jakim prawdopodobieństwem możemy poprawnie przewidzieć, do którego gatunku będzie należał kolejny osobnik w badanej próbie?. Im więcej gatunków o małej liczebności znajduje się w zbiorowisku, tym wyższy będzie wskaźnik [13]. Najwyższą wartość osiągnął w próbie B, gdzie znajdowało się 5

6 najwięcej gatunków, natomiast najmniejszą wartość w próbie D, gdzie ilość gatunków była stosunkowo duża, ale dominował jeden takson. Natomiast wskaźnik zrównania ekologicznego Lloyd a Gheraldi ego evenness (E) może przyjmować wartość od 0 1 i opisuje, w jaki sposób kształtuje się rozkład liczebny poszczególnych gatunkówi w zbiorowisku. Im wyższa wartość tego wskaźnika, tym mniejsze dysproporcje pomiędzy populacjami poszczególnych gatunków [13]. Wskaźnik ten uzyskał najniższą wartość w próbie D, gdzie dominował gatunek Planothidium lanceolatum, a najwyższą wartość w próbie B, gdzie liczebność poszczególnych gatunków była stosunkowo równomiernie rozłożona. Podsumowując, na podstawie przeprowadzonych analiz wykazano różnice w składzie i strukturze zbiorowisk okrzemek obserwowanych na Pojezierzu Mazurskim i Kaszubskim. Jednak uzyskane wyniki nie pozwalają na wyciągnięcie jednoznacznych wniosków na temat przyczyn tych różnic. W celu dokładnego prześledzenia zmian we florze okrzemkowej znajdującej się w ciekach łączących jeziora należałoby poszerzyć materiał badawczy. Jednak uzyskane wyniki są interesujące ze względów poznawczych i mogą stanowić przyczynek do podjęcia dalszych prac badawczych. Podziękowania Składam serdeczne podziękowania pani doktor Aleksandrze Zgrundo za umożliwienie pracy w laboratorium. Bez jej pomocy, cierpliwości i wsparcia nie powstałaby ta praca. Dziękuję także mojemu Tacie za wspieranie mnie w pracy i opiekę podczas zbierania materiałów. Literatura: 1) Battarbee R.W., 1986, Diatom analysis, [w:] Berglund B.E. (red.), Handbook of Holocene Palaeoecology and Palaeohydrology, John Wiley & Sons Ltd., ; 2) Kawecka B., Robinson C. T Diatom communities of lake/stream networks in the Tatra Mountains, Poland, and the Swiss Alps; 3) Kawecka B., Eloranta P.V., 1994, Zarys ekologii glonów słodkowodnych i środowisk lądowych, PWN, Warszawa, 256; 4) Krammer K., Lange-Bertalot H., 1986, Süßwasserflora von Mitteleuropa, Bacillariophyceae, VEB Gustav Fischer Verlag, Jena, Stuttgart 2/1, s. 876; 5) Krammer K., Lange-Bertalot H., 1988, Süßwasserflora von Mitteleuropa, Bacillariophyceae, VEB Gustav Fischer Verlag, Jena, Stuttgart 2/2, s. 569; 6) Krammer K., Lange-Bertalot H., 1991a, Süßwasserflora von Mitteleuropa, Bacillariophyceae, VEB Gustav Fischer Verlag, Jena, Stuttgart 2/3, s. 576; 7) Krammer K., Lange-Bertalot H., 1991b, Süßwasserflora von Mitteleuropa, Bacillariophyceae, VEB Gustav Fischer Verlag, Jena, Stuttgart 2/4, s. 437; 8) Lange-Bertalot H., 2001, Navicula sensu stricto. 10 Genera Separated from Navicula sensu lato Frustulia, A.R. G. Gantner Verlag K. G., Ruggell, s. 536; 9) Round F.E., Crawford R.M., Mann D.G., 1990, The diatoms. Biology and morphology of the genera, Cambridge University Press, s. 747; 10) Shannon C.E., Weaver W., 1949, The mathematical theory of communication, Urbana, s. 117; 11)Siemińska J., 1964, Bacillariophyceae okrzemki, [w:] Starmach K. (red.) Flora Słodkowodna Polski, PWN, Warszawa, s. 610; 12) Zgrundo A., Bogaczewicz-Adamczak B. 2004, Applicability of diatom indices for monitoring water quality in coastal streams in the Gulf of Gdansk; 13) Zgrundo A. Prezentacja multimedialna Biocenoza; 14)Internetowa baza taksonów okrzemek - 6

7 7

Bogusław Szulc OKRZEMKI BENTOSOWE RZEKI PILICY. Katedra Algologii i Mikologii, Uniwersytet Łódzki. warunków, jakie panują w badanym ekosystemie

Bogusław Szulc OKRZEMKI BENTOSOWE RZEKI PILICY. Katedra Algologii i Mikologii, Uniwersytet Łódzki. warunków, jakie panują w badanym ekosystemie OKRZEMKI BENTOSOWE RZEKI PILICY Bogusław Szulc Katedra Algologii i Mikologii, Uniwersytet Łódzki 1 WPROWADZENIE Woda od zawsze stanowiła jeden z głównych czynników stymulujących rozwój cywilizacji. Bez

Bardziej szczegółowo

OCENA STANU EKOLOGICZNEGO JEZIOR W ZLEWNI RZEKI WEL W OPARCIU O FITOBENTOS OKRZEMKOWY

OCENA STANU EKOLOGICZNEGO JEZIOR W ZLEWNI RZEKI WEL W OPARCIU O FITOBENTOS OKRZEMKOWY OCENA STANU EKOLOGICZNEGO JEZIOR W ZLEWNI RZEKI WEL W OPARCIU O FITOBENTOS OKRZEMKOWY Joanna Picińska-Fałtynowicz INSTYTUT METEOROLOGII I GOSPODARKI WODNEJ, PIB ODDZIAŁ WROCŁAW, ZAKŁAD EKOLOGII W jeziorach,

Bardziej szczegółowo

Joanna Żelazna-Wieczorek OKRZEMKI (BA CILLARIOPHYCEAE) ZBIORNIKÓW WODNYCH ARBORETUM W ROGOWIE

Joanna Żelazna-Wieczorek OKRZEMKI (BA CILLARIOPHYCEAE) ZBIORNIKÓW WODNYCH ARBORETUM W ROGOWIE ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FILIA BOTANICA 0 993 (Acta Univ. Lodz, Folia bot.) Joanna ŻelaznaWieczorek OKRZEMKI (BA CILLARIOPHYCEAE) ZBIORNIKÓW WODNYCH ARBORETUM W ROGOWIE DIATOMS (BA CILLARIOPHYCEA

Bardziej szczegółowo

ZBIOROWISKA OKRZEMEK EPILITYCZNYCH WYBRANYCH POTOKÓW SUDETÓW I PRZEGÓRZA SUDECKIEGO

ZBIOROWISKA OKRZEMEK EPILITYCZNYCH WYBRANYCH POTOKÓW SUDETÓW I PRZEGÓRZA SUDECKIEGO ZBIOROWISKA OKRZEMEK EPILITYCZNYCH WYBRANYCH POTOKÓW SUDETÓW I PRZEGÓRZA SUDECKIEGO Joanna Picińska-Fałtynowicz IMGW Wrocław Strona 1 CEL BADAŃ: Określenie składu gatunkowego zbiorowisk okrzemek epilitycznych

Bardziej szczegółowo

Barbara Rakowska OKRZEMKI EPIFITYCZNE WYSTĘPUJĄCE NA PLECHACH CLADOPHORA G LOM ERATA I VAUCHERIA SP.

Barbara Rakowska OKRZEMKI EPIFITYCZNE WYSTĘPUJĄCE NA PLECHACH CLADOPHORA G LOM ERATA I VAUCHERIA SP. ACTA UNIV ERSITA TIS LODZIENSIS FOLIA BOTANICA 11 147-159 1996 (Acta Univ. Lodz., Folia bot.) Barbara Rakowska OKRZEMKI EPIFITYCZNE WYSTĘPUJĄCE NA PLECHACH CLADOPHORA G LOM ERATA I VAUCHERIA SP. EPIPH

Bardziej szczegółowo

Ewelina Szczepocka ROLA OKRZEMEK BENTOSOWYCH W BIOLOGICZNEJ OCENIE JAKOŚCI WODY RZEKI BZURY

Ewelina Szczepocka ROLA OKRZEMEK BENTOSOWYCH W BIOLOGICZNEJ OCENIE JAKOŚCI WODY RZEKI BZURY ROLA OKRZEMEK BENTOSOWYCH W BIOLOGICZNEJ OCENIE JAKOŚCI WODY RZEKI BZURY Ewelina Szczepocka Zakład Algologii, Katedra Algologii i Mikologii, Uniwersytet Łódzki 1 WPROWADZENIE Bioindykacyjna rola okrzemek

Bardziej szczegółowo

Badania dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Olsztynie. 2 S t r o n a

Badania dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Olsztynie. 2 S t r o n a Badania wykonało Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Olsztynie z pracowniami w Olsztynie, Giżycku i Elblągu, posiadające wdrożony System Zrządzania, potwierdzony przez Polskie

Bardziej szczegółowo

Klucz do oznaczania okrzemek w fitobentosie na potrzeby oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych w Polsce

Klucz do oznaczania okrzemek w fitobentosie na potrzeby oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych w Polsce Klucz do oznaczania okrzemek w fitobentosie na potrzeby oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych w Polsce Małgorzata Bąk, Andrzej Witkowski Joanna Żelazna-Wieczorek, Agata Z. Wojtal Ewelina Szczepocka,

Bardziej szczegółowo

ROCZNIK PRZEMYSKI. t z. 4 NAUKI PRZYRODNICZE

ROCZNIK PRZEMYSKI. t z. 4 NAUKI PRZYRODNICZE ROCZNIK PRZEMYSKI t. 50 2014 z. 4 NAUKI PRZYRODNICZE KOMITET REDAKCYJNY ROCZNIKA PRZEMYSKIEGO dr Ewa Grin-Piszczek, dr Jolanta Czartoryska, mgr Lucjan Fac, dr Grzegorz Klebowicz, dr Tomasz Pudłocki (redaktor

Bardziej szczegółowo

Dynamika zbiorowisk okrzemek w źródłach o różnym typie hydrobiologicznym

Dynamika zbiorowisk okrzemek w źródłach o różnym typie hydrobiologicznym Fragm. Flor. Geobot. Polonica 16(1): 155 167, 2009 Dynamika zbiorowisk okrzemek w źródłach o różnym typie hydrobiologicznym JONN ŻELZN-WIECZOREK i GNIESZK BIK ŻELZN-WIECZOREK, J. ND BIK,. 2009. Dynamics

Bardziej szczegółowo

ROCZNIK. PRZEMYSKI t. 52 NAUKI PRZYRODNICZE. z. 3 (12)

ROCZNIK. PRZEMYSKI t. 52 NAUKI PRZYRODNICZE. z. 3 (12) ROCZNIK PRZEMYSKI t. 52 NAUKI PRZYRODNICZE z. 3 (12) 2016 KOMITET REDAKCYJNY ROCZNIKA PRZEMYSKIEGO dr Ewa Grin-Piszczek, dr Jolanta Czartoryska, mgr Lucjan Fac, dr Grzegorz Klebowicz, dr hab. Tomasz Pudłocki

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE OKRZEMEK (BACILLARIOPHYTA) DO OCENY JAKOŚCI WÓD RZEKI BIAŁEJ TARNOWSKIEJ

WYKORZYSTANIE OKRZEMEK (BACILLARIOPHYTA) DO OCENY JAKOŚCI WÓD RZEKI BIAŁEJ TARNOWSKIEJ Inżynieria Ekologiczna Ecological Engineering Vol. 42, 2015, 17 27 DOI: 10.12912/23920629/1973 WYKORZYSTANIE OKRZEMEK (BACILLARIOPHYTA) DO OCENY JAKOŚCI WÓD RZEKI BIAŁEJ TARNOWSKIEJ Teresa Noga 1, Jadwiga

Bardziej szczegółowo

Zbiorowiska okrzemek (Bacillariophyceae) w źródłach, wodach stojących i płynących polskiej części Tatr

Zbiorowiska okrzemek (Bacillariophyceae) w źródłach, wodach stojących i płynących polskiej części Tatr Fragm. Florist. Geobot. Polon. 24(2): 303 328, 2017 Zbiorowiska okrzemek (Bacillariophyceae) w źródłach, wodach stojących i płynących polskiej części Tatr Barbara Kawecka Kawecka, B. 2017. Diatom (Bacillariophyceae)

Bardziej szczegółowo

Ekosystemy wodne SYLABUS A. Informacje ogólne

Ekosystemy wodne SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Rodzaj Rok studiów /semestr Wymagania wstępne Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem

Bardziej szczegółowo

VI Sesja Paleolimnologiczna

VI Sesja Paleolimnologiczna VI Sesja Paleolimnologiczna Zapis zimnych zdarzeń klimatycznych późnego vistulianu i holocenu w osadach biogenicznych jezior i torfowisk Łódź, 24-25 marca 2015 Przewodnik do warsztatów okrzemkowych Monika

Bardziej szczegółowo

Diatoms in the ecosystem of river contaminated with heavy metals

Diatoms in the ecosystem of river contaminated with heavy metals Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska ISSN 1733-4381, vol. 18, issue 4 (2016), p. 9-14 http://awmep.org Diatoms in the ecosystem of river contaminated with heavy metals Sylwia CICHOŃ Akademia

Bardziej szczegółowo

Okrzemki bentosowe w ocenie jakości wód płynących na podstawie wybranych rzek w ramach projektu STAR

Okrzemki bentosowe w ocenie jakości wód płynących na podstawie wybranych rzek w ramach projektu STAR Okrzemki bentosowe w ocenie jakości wód płynących na podstawie wybranych rzek w ramach projektu STAR Barbara Rakowska, Joanna śelazna-wieczorek, Ewelina Szczepocka Katedra Algologii i Mikologii, Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

Krzysztof Pieścikowski Wstępna analiza okrzemkowa osadów dennych Jeziora Lednickiego. Studia Lednickie 2, 267-273

Krzysztof Pieścikowski Wstępna analiza okrzemkowa osadów dennych Jeziora Lednickiego. Studia Lednickie 2, 267-273 Krzysztof Pieścikowski Wstępna analiza okrzemkowa osadów dennych Jeziora Lednickiego Studia Lednickie 2, 267-273 1991 STUDIA LEDNICKIE Ц Poentń - Le

Bardziej szczegółowo

Wstęp WSTĘPNE ROZPOZNANIE OKRZEMEK. Preliminary recognition of diatoms Bacillariophyceae of the Duszatyńskie Lakes (Western Bieszczady Mts.

Wstęp WSTĘPNE ROZPOZNANIE OKRZEMEK. Preliminary recognition of diatoms Bacillariophyceae of the Duszatyńskie Lakes (Western Bieszczady Mts. 127 ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 21 (2013) str. 127 146 Teresa Noga Received: 10.11.2012 Zakład Biologicznych Podstaw Rolnictwa i Edukacji Środowiskowej Reviewed: 6.06.2013 Wydział Biologiczno-Rolniczy, Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

STAN JAKOŚCI WÓD JEZIORA BŁĘDNO W ZBĄSZYNIU

STAN JAKOŚCI WÓD JEZIORA BŁĘDNO W ZBĄSZYNIU Zespół Szkół nr 1 im. Stefana Garczyńskiego w Zbąszyniu STAN JAKOŚCI WÓD JEZIORA BŁĘDNO W ZBĄSZYNIU mgr Jarosław Jankowiak opiekun merytoryczny prof. UAM Beata Messyasz Zbąszyń 2016 STAN JAKOŚCI WÓD JEZIORA

Bardziej szczegółowo

CZĘŚĆ II JAKOŚĆ PODSTAWOWYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA

CZĘŚĆ II JAKOŚĆ PODSTAWOWYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA CZĘŚĆ II JAKOŚĆ PODSTAWOWYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA 1. Zanieczyszczenie powietrza 2. Zanieczyszczenie wód 2.1. Stan zanieczyszczenia rzek 2.2. Monitoring geochemiczny osadów wodnych 2.3. Monitoring zbiorników

Bardziej szczegółowo

Wiciowce nanoplanktonowe: po co zajmować się czymkolwiek innym?

Wiciowce nanoplanktonowe: po co zajmować się czymkolwiek innym? Wiciowce nanoplanktonowe: po co zajmować się czymkolwiek innym? Dr Kasia Piwosz Zakład Oceanografii Rybackiej i Ekologii Morza Plan prezentacji Kim są wiciowce nanoplanktonowe? Jaka jest ich rola w środowisku

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK METODYCZNY Zasady poboru i opracowania prób fitobentosu okrzemkowego z rzek i jezior, wersja 2010

PRZEWODNIK METODYCZNY Zasady poboru i opracowania prób fitobentosu okrzemkowego z rzek i jezior, wersja 2010 Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód rzek i jezior oraz potencjału ekologicznego sztucznych i silnie zmienionych jednolitych części wód płynących Polski

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU (Studia stacjonarne) Zwierzęta bezkręgowe w monitoringu wód

KARTA KURSU (Studia stacjonarne) Zwierzęta bezkręgowe w monitoringu wód Załącznik nr 4 do Zarządzenia Nr.. KARTA KURSU (Studia stacjonarne) Nazwa Nazwa w j. ang. Zwierzęta bezkręgowe w monitoringu wód Invertebrates in the monitoring of waters Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator

Bardziej szczegółowo

I. WSTĘP. 3 S t r o n a

I. WSTĘP. 3 S t r o n a I. WSTĘP... 3 II. MONITORING JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD PŁYNĄCYCH W 2014 ROKU... 5 III. CHARAKTERYSTYKA I OCENA JEDNOLITYCH CZĘŚCI WÓD BADANYCH W 2014 ROKU... 6 III.1. PLRW200005299 Nogat... 6 II.2.PLRW20001754356

Bardziej szczegółowo

Badania dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Olsztynie

Badania dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Olsztynie Badania wykonało Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Olsztynie z pracowniami w Olsztynie, Giżycku i Elblągu, posiadające wdrożony System Zapewnienia Jakości, potwierdzony przez

Bardziej szczegółowo

Wstęp. Diatoms (Bacillariophyta) of spring at the Goprowska Pass (Bieszczady National Park) in assessment of the tourist traffic impact

Wstęp. Diatoms (Bacillariophyta) of spring at the Goprowska Pass (Bieszczady National Park) in assessment of the tourist traffic impact 321 ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 25 (2017) str. 321 338 Joanna Żelazna-Wieczorek, Piotr Knysak Received: 27.03.2017 Pracownia Algologii i Mykologii Reviewed: 20.06.2017 Wydział Biologii i Ochrony Środowiska

Bardziej szczegółowo

OKRZEMKI TORFOWISKA W MAGD ALENOWIE

OKRZEMKI TORFOWISKA W MAGD ALENOWIE A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S FOLIA BOTANICA 1, 1981 Teresa Lesiak, Małgorzata Sitkowska OKRZEMKI TORFOWISKA W MAGD ALENOWIE W próbach pobranych z torfowiska w Magdalenowie (woj.

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Botanika i mikologia. Kod Punktacja ECTS* 4

KARTA KURSU. Botanika i mikologia. Kod Punktacja ECTS* 4 KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Botanika i mikologia Botany and Mycology Kod Punktacja ECTS* 4 Koordynator Dr Laura Betleja Zespół dydaktyczny Dr Laura Betleja Dr Robert Kościelniak Opis kursu (cele

Bardziej szczegółowo

AUTOREFERAT ROZPRAWY DOKTORSKIEJ:

AUTOREFERAT ROZPRAWY DOKTORSKIEJ: mgr Tomasz Adam Karasek Zakład Hydrobiologii, Instytut Zoologii, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski AUTOREFERAT ROZPRAWY DOKTORSKIEJ: Opracowanie i testowanie nowej metody oceny stanu ekologicznego

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH

DZIENNIK ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH DZIENNIK ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH REALIZOWANYCH W RAMACH PROGRAMU ROZWOJOWEGO SZKOŁY w projekcie Dolnośląska szkoła liderem projakościowych zmian w polskim systemie edukacji Priorytet IX Rozwój wykształcenia

Bardziej szczegółowo

Chruściki Borów Tucholskich - wyniki wstępnych badań

Chruściki Borów Tucholskich - wyniki wstępnych badań Chruściki Borów Tucholskich - wyniki wstępnych badań Elżbieta Brulińska elzbietabrulinska@wp.p Zaborski PK PN Bory Tucholskie Obszary chronione Parki narodowe zgodnie z obowiązującą Ustawą o ochronie przyrody,

Bardziej szczegółowo

RAPORT ROCZNY Z WYNIKÓW ANALIZ LABORATORYJNYCH W ROKU 2015

RAPORT ROCZNY Z WYNIKÓW ANALIZ LABORATORYJNYCH W ROKU 2015 Lublin, dnia 26.01.2016 r. Konsorcjum w składzie: Centrum Innowacji Badań i Nauki, ul. Tarasowa 4/96, 20-819 Lublin (lider konsorcjum); Małgorzata Kłonowska-Olejnik, ul. Friedleina 33/19, 30-009 Kraków

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Nazwa Ćwiczenia terenowe z systematyki bezkręgowców 1, 2. Field classes in systematics of invertebrates. Kod Punktacja ECTS* 2

KARTA KURSU. Nazwa Ćwiczenia terenowe z systematyki bezkręgowców 1, 2. Field classes in systematics of invertebrates. Kod Punktacja ECTS* 2 KARTA KURSU Nazwa Ćwiczenia terenowe z systematyki 1, 2 Nazwa w j. ang. Field classes in systematics of invertebrates Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Prof. dr hab. Mieczysław Mazur Zespół dydaktyczny

Bardziej szczegółowo

Zbiorowiska okrzemek rozwijające się na glebach pyłowych pod uprawą kukurydzy w rejonie Podkarpacia

Zbiorowiska okrzemek rozwijające się na glebach pyłowych pod uprawą kukurydzy w rejonie Podkarpacia Fragm. Florist. Geobot. Polon. 19(2): 525 536, 2012 Zbiorowiska okrzemek rozwijające się na glebach pyłowych pod uprawą kukurydzy w rejonie Podkarpacia JADWIGA STANEK-TARKOWSKA i TERESA NOGA STANEK-TARKOWSKA,

Bardziej szczegółowo

Zmiany yznoœci trofii w ekosystemach miêkkowodnych jezior Borów Tucholskich

Zmiany yznoœci trofii w ekosystemach miêkkowodnych jezior Borów Tucholskich Zmiany yznoœci trofii w ekosystemach miêkkowodnych jezior Borów Tucholskich Krystyna Milecka*, Bo ena Bogaczewicz-Adamczak** Przegl¹d Geologiczny, vol. 54, nr 1, 06 K. Milecka B. Bogaczewicz Adamczak Changes

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2. Dr Robert Kościelniak Dr Lucjan Schimscheiner

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2. Dr Robert Kościelniak Dr Lucjan Schimscheiner KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Bioróżnorodność środowisk przyrodniczych Biodiversity of Natural Environments Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr Robert Kościelniak Dr Lucjan Schimscheiner Zespół dydaktyczny

Bardziej szczegółowo

ZBIOROWISKA OKRZEMEK ROZWIJAJĄCE SIĘ NA GLEBIE UPRAWNEJ W POGÓRSKIEJ WOLI KOŁO TARNOWA

ZBIOROWISKA OKRZEMEK ROZWIJAJĄCE SIĘ NA GLEBIE UPRAWNEJ W POGÓRSKIEJ WOLI KOŁO TARNOWA Inżynieria Ekologiczna Ecological Engineering Vol. 46, Feb. 2016, p. 128 134 DOI: 10.12912/23920629/61474 ZBIOROWISKA OKRZEMEK ROZWIJAJĄCE SIĘ NA GLEBIE UPRAWNEJ W POGÓRSKIEJ WOLI KOŁO TARNOWA Jadwiga

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Botanika systematyczna

KARTA KURSU. Botanika systematyczna KARTA KURSU Biologia, 1 stopnia, stacjonarne,2017/2018,sem.2 Nazwa Nazwa w j. ang. Botanika systematyczna Systematic Botany Koordynator Prof. dr hab. Zbigniew Szeląg Punktacja ECTS* 5 Zespół dydaktyczny

Bardziej szczegółowo

Kierunki i dynamika zmian składu gatunkowego glonów pro- i eukariotycznych w zbiornikach zaporowych Pienin i w Dunajcu w latach

Kierunki i dynamika zmian składu gatunkowego glonów pro- i eukariotycznych w zbiornikach zaporowych Pienin i w Dunajcu w latach Pieniny Zapora Zmiany Monografie Pienińskie 2: 153 160, 2010 Kierunki i dynamika zmian składu gatunkowego glonów pro- i eukariotycznych w zbiornikach zaporowych Pienin i w Dunajcu w latach 1997 2008 Trends

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. 2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych 2

SPIS TREŚCI. 2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych 2 SPIS TREŚCI 2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe 2 3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych 2 4. Wskazanie osiągnięcia naukowego 3 a) tytuł osiągnięcia naukowego 3 b) publikacje

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Grzyby i porosty wybranych środowisk. Fungi and Lichens of Selected Environments. Kod Punktacja ECTS* 1

KARTA KURSU. Grzyby i porosty wybranych środowisk. Fungi and Lichens of Selected Environments. Kod Punktacja ECTS* 1 KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Grzyby i porosty wybranych środowisk Fungi and Lichens of Selected Environments Kod Punktacja ECTS* 1 Koordynator Dr hab. Urszula Bielczyk Zespół dydaktyczny Dr hab. Urszula

Bardziej szczegółowo

Raport z badania terenowego właściwości fizykochemicznych wody w okręgu PZW Opole.

Raport z badania terenowego właściwości fizykochemicznych wody w okręgu PZW Opole. Raport z badania terenowego właściwości fizykochemicznych wody w okręgu PZW Opole. Wykonali studenci Rybactwa II roku UWM w Olsztynie: Julita Jędrzejewska Patryk Szyszka W pierwszej kolejności studenci

Bardziej szczegółowo

METODY STATYSTYCZNE W BIOLOGII

METODY STATYSTYCZNE W BIOLOGII METODY STATYSTYCZNE W BIOLOGII 1. Wykład wstępny 2. Populacje i próby danych 3. Testowanie hipotez i estymacja parametrów 4. Planowanie eksperymentów biologicznych 5. Najczęściej wykorzystywane testy statystyczne

Bardziej szczegółowo

Badania szczątków roślin i zwierząt niższych. Okrzemki (analiza diatomologiczna) Wiciowce Sinice Otwornice Promienice Wioślarki

Badania szczątków roślin i zwierząt niższych. Okrzemki (analiza diatomologiczna) Wiciowce Sinice Otwornice Promienice Wioślarki Badania szczątków roślin i zwierząt niższych Okrzemki (analiza diatomologiczna) Wiciowce Sinice Otwornice Promienice Wioślarki Jezioro oligotroficzne Jezioro eutroficzne Okrzemki Skład gatunkowy wskazuje

Bardziej szczegółowo

GLONY RZEKI RAWKI ALGAE OF THE RIVER RAWKA

GLONY RZEKI RAWKI ALGAE OF THE RIVER RAWKA ACTA UNIERSITATIS LODZIENSIS FOLIA BOTANICA 3 283-320 1984 (Acta Univ. Lodz., Folia bot.) Barbara Rakoweka GLONY RZEKI RAWKI ALGAE OF THE RIER RAWKA ABSTRACT: The article contains a presentation of results

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA. Ekologia zespołów. Struktura zespołów. Bogactwo i jednorodność gatunkowa

EKOLOGIA. Ekologia zespołów. Struktura zespołów. Bogactwo i jednorodność gatunkowa EKOLOGIA Ekologia zespołów 1/26 Struktura zespołów Jak można scharakteryzować strukturę zespołu: cechy charakterystyczne Ile gatunków (bogactwo gatunkowe) Względna częstość występowania (dominacja, jednorodność)

Bardziej szczegółowo

Populacja generalna (zbiorowość generalna) zbiór obejmujący wszystkie elementy będące przedmiotem badań Próba (podzbiór zbiorowości generalnej) część

Populacja generalna (zbiorowość generalna) zbiór obejmujący wszystkie elementy będące przedmiotem badań Próba (podzbiór zbiorowości generalnej) część Populacja generalna (zbiorowość generalna) zbiór obejmujący wszystkie elementy będące przedmiotem badań Próba (podzbiór zbiorowości generalnej) część populacji, którą podaje się badaniu statystycznemu

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Mikroorganizmy środowisk wodnych. Microorganisms of the aquatic environments. Kod Punktacja ECTS* 2

KARTA KURSU. Mikroorganizmy środowisk wodnych. Microorganisms of the aquatic environments. Kod Punktacja ECTS* 2 Załącznik nr 4 do Zarządzenia Nr.. KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Mikroorganizmy środowisk wodnych Microorganisms of the aquatic environments Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr Grzegorz Migdałek Zespół

Bardziej szczegółowo

TESTY NIEPARAMETRYCZNE. 1. Testy równości średnich bez założenia normalności rozkładu zmiennych: Manna-Whitney a i Kruskala-Wallisa.

TESTY NIEPARAMETRYCZNE. 1. Testy równości średnich bez założenia normalności rozkładu zmiennych: Manna-Whitney a i Kruskala-Wallisa. TESTY NIEPARAMETRYCZNE 1. Testy równości średnich bez założenia normalności rozkładu zmiennych: Manna-Whitney a i Kruskala-Wallisa. Standardowe testy równości średnich wymagają aby badane zmienne losowe

Bardziej szczegółowo

Doświadczenia na lekcjach z ekologii i ochrony środowiska. Opracowanie i prowadzenie Joanna Marek

Doświadczenia na lekcjach z ekologii i ochrony środowiska. Opracowanie i prowadzenie Joanna Marek Doświadczenia na lekcjach z ekologii i ochrony środowiska Opracowanie i prowadzenie Joanna Marek Ramowy program szkolenia 1. Jak przeprowadzić symulację wycieku ropy naftowej do zbiornika wodnego? 2. Jak

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: Biologia I Biology I Kierunek: Inżynieria Środowiska Kod przedmiotu: Rodzaj przedmiotu: Poziom kształcenia: Semestr: II podstawowy, moduł 3 I stopnia Rodzaj zajęć: wykład, laboratorium

Bardziej szczegółowo

Funkcja stawów karpiowych w środowisku.

Funkcja stawów karpiowych w środowisku. Funkcja stawów karpiowych w środowisku. Cel zajęć: poznanie roli stawów w przyrodzie i gospodarce człowieka. Cele operacyjne: Uczeń: - poznaję rolę stawów jako zbiorników retencyjnych, - wyjaśnia rolę

Bardziej szczegółowo

Natura świątynią przyrody

Natura świątynią przyrody Natura 2000- świątynią przyrody Uroczyska Pojezierza Kaszubskiego Monika Kempińska Gimnazjum w Chmielnie Sieć Natura 2000 w Polsce Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 to sieć obszarów chronionych na

Bardziej szczegółowo

Witold Szczepański. Problem badań wieloletnich. rzeki Łyny

Witold Szczepański. Problem badań wieloletnich. rzeki Łyny Witold Szczepański Problem badań wieloletnich przykład chruścik cików źródeł rzeki Łyny zień Chruścika VI Seminarium Trichopterologiczne, Olsztyn 11.12.2006 Po co badania wieloletnie? Stały monitoring

Bardziej szczegółowo

EKOLOGIA J = Ekologia zespołów. Struktura zespołów. Bogactwo i jednorodność gatunkowa

EKOLOGIA J = Ekologia zespołów. Struktura zespołów. Bogactwo i jednorodność gatunkowa EKOLOGIA Ekologia zespołów Ekologia 1 Struktura zespołów Jak można scharakteryzować strukturę zespołu: cechy charakterystyczne Ile gatunków (bogactwo gatunkowe) Względna częstość występowania (dominacja,

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 2. Autoreferat. dr Beata Iwona Messyasz. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Biologii Zakład Hydrobiologii

Załącznik nr 2. Autoreferat. dr Beata Iwona Messyasz. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Biologii Zakład Hydrobiologii Załącznik nr 2 Autoreferat dr Beata Iwona Messyasz Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Biologii Zakład Hydrobiologii Poznań, kwiecień 2014 Spis treści 1. Imie i nazwisko 3 2. Posiadane

Bardziej szczegółowo

Sposoby prezentacji problemów w statystyce

Sposoby prezentacji problemów w statystyce S t r o n a 1 Dr Anna Rybak Instytut Informatyki Uniwersytet w Białymstoku Sposoby prezentacji problemów w statystyce Wprowadzenie W artykule zostaną zaprezentowane podstawowe zagadnienia z zakresu statystyki

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 1. Zespół dydaktyczny dr hab. Beata Barabasz-Krasny

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 1. Zespół dydaktyczny dr hab. Beata Barabasz-Krasny KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Flora wybranych środowisk Flora of selected environments Kod Punktacja ECTS* 1 Koordynator dr hab. Beata Barabasz-Krasny prof. UP Zespół dydaktyczny dr hab. Beata Barabasz-Krasny

Bardziej szczegółowo

Materiał i metody. Trójmiasta. Jest to średniej wielkości, płytki. Posiada on bardzo dużą zlewnie, w której przeważają tereny rolnicze i zabudowa

Materiał i metody. Trójmiasta. Jest to średniej wielkości, płytki. Posiada on bardzo dużą zlewnie, w której przeważają tereny rolnicze i zabudowa Streszczenie Badaniami objęto jezioro Tuchomskie znajdujące się niedaleko Trójmiasta. W celu wyznaczenia kondycji fitoplanktonu zbadano zawartość chlorofilu-a oraz wykonano analizy mikroskopowe zebranego

Bardziej szczegółowo

Program zajęć przyrodniczych realizowanych w ramach programu : Nasza szkoła-moja przyszłość

Program zajęć przyrodniczych realizowanych w ramach programu : Nasza szkoła-moja przyszłość Nr projektu : POKL.09.01.02-02-128/12 pt: Nasza szkoła-moja Przyszłość Program zajęć przyrodniczych realizowanych w ramach programu : Nasza szkoła-moja przyszłość Wstęp Coraz częściej pragniemy dalekich

Bardziej szczegółowo

WSTĘPNE WYNIKI BADAŃ LABORATORYJNYCH WYKORZYSTUJĄCYCH ZBIOROWISKA MIKROFITOBENTOSU ZATOKI GDAŃSKIEJ DO TESTOWANIA TOKSYCZNOŚCI CIECZY JONOWYCH

WSTĘPNE WYNIKI BADAŃ LABORATORYJNYCH WYKORZYSTUJĄCYCH ZBIOROWISKA MIKROFITOBENTOSU ZATOKI GDAŃSKIEJ DO TESTOWANIA TOKSYCZNOŚCI CIECZY JONOWYCH WSTĘPNE WYNIKI BADAŃ LABORATORYJNYCH WYKORZYSTUJĄCYCH ZBIOROWISKA MIKROFITOBENTOSU ZATOKI GDAŃSKIEJ DO TESTOWANIA TOKSYCZNOŚCI CIECZY JONOWYCH Zuzanna Sylwestrzak, Aleksandra Zgrundo Uniwersytet Gdański,

Bardziej szczegółowo

Zajęcia edukacyjne są częściowo dotowane z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu.

Zajęcia edukacyjne są częściowo dotowane z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu. W nowym roku szkolnym zachęcamy do bezpośredniego kontaktu z przyrodą poprzez udział w licznych przyrodniczych zajęciach terenowych. Są one dostosowane do różnych grup wiekowych i poprzez liczne atrakcyjne

Bardziej szczegółowo

NASZE DZIAŁANIA EKOLOGICZNE W RAMACH REALIZACJI ZADANIA KONKURSOWEGO NASZE JEZIORO-NASZA SPRAWA

NASZE DZIAŁANIA EKOLOGICZNE W RAMACH REALIZACJI ZADANIA KONKURSOWEGO NASZE JEZIORO-NASZA SPRAWA NASZE DZIAŁANIA EKOLOGICZNE W RAMACH REALIZACJI ZADANIA KONKURSOWEGO NASZE JEZIORO-NASZA SPRAWA Jezioro Kłodno-poznajmy, by zachować Zespół Szkół w Chmielnie okres realizacji -rok szkolny 2013/2014 JEZIORO

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2. Dr Małgorzata Kłyś

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2. Dr Małgorzata Kłyś KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Ochrona Przyrody Protection of Nature Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr Małgorzata Kłyś Zespół dydaktyczny dr Anna Chrzan, dr Małgorzata Kłyś Opis kursu (cele kształcenia)

Bardziej szczegółowo

Podstawowe pojęcia. Własności próby. Cechy statystyczne dzielimy na

Podstawowe pojęcia. Własności próby. Cechy statystyczne dzielimy na Podstawowe pojęcia Zbiorowość statystyczna zbiór jednostek (obserwacji) nie identycznych, ale stanowiących logiczną całość Zbiorowość (populacja) generalna skończony lub nieskończony zbiór jednostek, które

Bardziej szczegółowo

Zbigniew Borowski & Jakub Borkowski Instytut Badawczy Leśnictwa

Zbigniew Borowski & Jakub Borkowski Instytut Badawczy Leśnictwa Zbigniew Borowski & Jakub Borkowski Instytut Badawczy Leśnictwa Populacja bobra w Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, w ostatnich 30 latach odnotowała nagły wzrost liczebności z 270 do ponad???

Bardziej szczegółowo

Ochrona przyrody. Test podsumowujący rozdział III. Wersja A

Ochrona przyrody. Test podsumowujący rozdział III. Wersja A ..................................... Imię i nazwisko Wersja A Test podsumowujący rozdział III Ochrona przyrody.............................. Data Klasa oniższy test składa się z 15 zadań. rzy każdym poleceniu

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU (Studia stacjonarne)

KARTA KURSU (Studia stacjonarne) KARTA KURSU (Studia stacjonarne) Nazwa Nazwa w j. ang. Fauna bezkręgowców wybranych środowisk Invertebrates of selected habitats Kod Punktacja ECTS* 1 Koordynator Prof. UP dr hab. Mieczysław Mazur Zespół

Bardziej szczegółowo

NATALIA KUCZYŃSKA-KIPPEN 1, BEATA MESSYASZ 2, BARBARA NAGENGAST 1

NATALIA KUCZYŃSKA-KIPPEN 1, BEATA MESSYASZ 2, BARBARA NAGENGAST 1 Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCLXIII (2004) NATALIA KUCZYŃSKA-KIPPEN 1, BEATA MESSYASZ 2, BARBARA NAGENGAST 1 STRUKTURA UGRUPOWAŃ PERYFITONOWYCH JEZIORA WIELKOWIEJSKIEGO Z 1 Zakładu Ochrony

Bardziej szczegółowo

NOWE STANOWISKA DIDYMOSPHENIA GEMINATA W ROPIE I BIAŁEJ TARNOWSKIEJ (POLSKA POŁUDNIOWA)

NOWE STANOWISKA DIDYMOSPHENIA GEMINATA W ROPIE I BIAŁEJ TARNOWSKIEJ (POLSKA POŁUDNIOWA) Teresa Noga 1, Jadwiga Stanek-Tarkowska 2, Ewa Irlik 1, Kamil Soliwoda 1, Łukasz Peszek 1 NOWE STANOWISKA DIDYMOSPHENIA GEMINATA W ROPIE I BIAŁEJ TARNOWSKIEJ (POLSKA POŁUDNIOWA) Streszczenie. W latach

Bardziej szczegółowo

Ekologia roślin i fitosocjologia SYLABUS A. Informacje ogólne

Ekologia roślin i fitosocjologia SYLABUS A. Informacje ogólne Ekologia roślin i fitosocjologia SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod przedmiotu

Bardziej szczegółowo

Mikrobiologia wód SYLABUS A. Informacje ogólne

Mikrobiologia wód SYLABUS A. Informacje ogólne Mikrobiologia wód SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy składowe sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod przedmiotu Język

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 listopada 2011 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 listopada 2011 r. Dz.U.2011.258.1549 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych

Bardziej szczegółowo

STATYSTYKA MATEMATYCZNA

STATYSTYKA MATEMATYCZNA STATYSTYKA MATEMATYCZNA 1. Wykład wstępny. Teoria prawdopodobieństwa i elementy kombinatoryki 2. Zmienne losowe i ich rozkłady 3. Populacje i próby danych, estymacja parametrów 4. Testowanie hipotez 5.

Bardziej szczegółowo

ZAJĘCIA TERENOWE W EDUKACJI PRZYRODNICZEJ

ZAJĘCIA TERENOWE W EDUKACJI PRZYRODNICZEJ ZAJĘCIA TERENOWE W EDUKACJI PRZYRODNICZEJ dr Szymon Konwerski UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU WYDZIAŁ BIOLOGII ZBIORY PRZYRODNICZE HIGIENA I BEZPIECZEŃSTWO Vipera berus ZGODNIE Z PRAWEM NIEWIEDZA

Bardziej szczegółowo

Wstęp. Diatoms Bacillariophyta in springs and riverhead stream sections in the upper part of the San river

Wstęp. Diatoms Bacillariophyta in springs and riverhead stream sections in the upper part of the San river ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 2012 (20) str. 220 229 220 Joanna Żelazna-Wieczorek Received: 14.02.2012 Katedra Algologii i Mikologii, Uniwersytet Łódzki Reviewed: 14.06.2012 ul. Banacha 12/16, 90 237 Łódź zelazna@biol.uni.lodz.pl

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU (Biologia z przyrodą, Biologia z ochrona i kształtowaniem środowiska)

KARTA KURSU (Biologia z przyrodą, Biologia z ochrona i kształtowaniem środowiska) KARTA KURSU (Biologia z przyrodą, Biologia z ochrona i kształtowaniem środowiska) Nazwa Nazwa w j. ang. Mikologia I Mycology I Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr hab. prof. UP Urszula Bielczyk Zespół

Bardziej szczegółowo

dr Agata Zofia Wojtal

dr Agata Zofia Wojtal Załącznik nr 1 Autoreferat informujący o zainteresowaniach i osiągnięciach w działalności naukowo-badawczej, dydaktycznej i organizacyjnej dr Agata Zofia Wojtal Zakład Fykologii, Instytut Botaniki im.

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 2. Autoreferat. dr inż. Elżbieta Małgorzata Zębek

Załącznik nr 2. Autoreferat. dr inż. Elżbieta Małgorzata Zębek 1 Załącznik nr 2 Autoreferat dr inż. Elżbieta Małgorzata Zębek Uniwersytet Warmińsko-Mazurski Wydział Prawa i Administracji Katedra Kryminalistyki i Medycyny Sądowej Laboratorium Prawnej Ochrony Środowiska

Bardziej szczegółowo

Składowe oceny oferty. cena - 60% metodyka - 40% gdzie:

Składowe oceny oferty. cena - 60% metodyka - 40% gdzie: Składowe oceny oferty. cena - 6% metodyka - 4% Składowa cena ofertowa brutto (C) S = (Cn/Cb) x x 6% gdzie: S oznacza ilość jakie otrzyma oferta w Składowej cena ofertowa brutto (C) Cn oznacza najniższą

Bardziej szczegółowo

Recenzja(rozprawy(doktorskiej(( Pana(mgr(inż.(Jacka(Mojskiego(

Recenzja(rozprawy(doktorskiej(( Pana(mgr(inż.(Jacka(Mojskiego( Recenzjarozprawydoktorskiej Panamgrinż.JackaMojskiego pt. Produktywnośćfotosyntetycznaroślinozdobnychzzasobówwiejskichogródków przydomowychzastosowanychwwarunkachogroduwertykalnego PrzedstawionamidorecenzjiPracadoktorskazostaławykonanapodkierunkiem:drhab.Mohameda

Bardziej szczegółowo

Dr Piotr Kołaczek:

Dr Piotr Kołaczek: Dr Piotr Kołaczek: e-mail: pkolacz@amu.edu.pl 1. Późnoglacjalna i holoceńska historia roślinności na podstawie analizy palinologicznej wybranych stanowisk w Polsce południowej i północno-wschodniej. Jeden

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: Ekologiczne i społeczne aspekty biotechnologii Ecological and social aspects of biotechnology Kierunek: biotechnologia Kod przedmiotu: Rodzaj przedmiotu: treści kierunkowych Rodzaj zajęć:

Bardziej szczegółowo

Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego. Krzysztof Kujawa

Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego. Krzysztof Kujawa Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego Krzysztof Kujawa Różnorodność biologiczna Zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na Ziemi

Bardziej szczegółowo

prof. dr hab. Joanna Żelazna-Wieczorek dr Małgorzata Bąk

prof. dr hab. Joanna Żelazna-Wieczorek dr Małgorzata Bąk Fragment pracy Nadzór merytoryczny nad poborem prób i oznaczaniem fitobentosu w rzekach i jeziorach wraz z opracowaniem oceny stanu i klucza do oznaczania fitobentosu Zamówienie zostało wykonane przez

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU (realizowanego w module specjalności) Biologia eksperymentalna i środowiskowa

KARTA KURSU (realizowanego w module specjalności) Biologia eksperymentalna i środowiskowa KARTA KURSU (realizowanego w module specjalności) Biologia eksperymentalna i środowiskowa.. (nazwa specjalności) Nazwa Nazwa w j. ang. Biologia roślin Plant biology Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator dr

Bardziej szczegółowo

WYNIKI DWULETNICH BADAŃ NAD WYKORZYSTANIEM PUŁAPEK FEROMONOWYCH DO MONITORINGU PRZYPŁASZCZKA GRANATKA PHAENOPS CYANEA (FABR.)

WYNIKI DWULETNICH BADAŃ NAD WYKORZYSTANIEM PUŁAPEK FEROMONOWYCH DO MONITORINGU PRZYPŁASZCZKA GRANATKA PHAENOPS CYANEA (FABR.) WYNIKI DWULETNICH BADAŃ NAD WYKORZYSTANIEM PUŁAPEK FEROMONOWYCH DO MONITORINGU PRZYPŁASZCZKA GRANATKA PHAENOPS CYANEA (FABR.) Alicja Sowinska 1, Tomasz Miśkiewicz 2,Radosław Plewa 1, Tomasz Jaworski 1,

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie analizy genów markerowych do badań zakwitów toksycznych cyjanobakterii w jeziorach

Zastosowanie analizy genów markerowych do badań zakwitów toksycznych cyjanobakterii w jeziorach AUTOREFERAT ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Aleksandra Bukowska Zakład Ekologii Mikroorganizmów i Biotechnologii Środowiskowej, Instytut Botaniki, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski Zastosowanie analizy genów

Bardziej szczegółowo

Koło Naukowe Mikrobiologów. Opiekun Koła Dr Dorota Górniak Katedra Mikrobiologii

Koło Naukowe Mikrobiologów. Opiekun Koła Dr Dorota Górniak Katedra Mikrobiologii Koło Naukowe Mikrobiologów Opiekun Koła Dr Dorota Górniak Katedra Mikrobiologii Stan koła: 8 osób z kierunków: Biotechnologia Mikrobiologia Studia zarówno I jak i II stopnia. ZAPRASZAMY KONTAKT: Katedra

Bardziej szczegółowo

Analiza wyników sesji 2013/14 raport z analizy przeprowadzonej przez Wydziałowy Zespół ds. Zapewniania Jakości Kształcenia

Analiza wyników sesji 2013/14 raport z analizy przeprowadzonej przez Wydziałowy Zespół ds. Zapewniania Jakości Kształcenia Przewodniczący Zespołu: dr hab. inż. Marek Kwiatkowski, prof. ndzw. UG 80-952 Gdańsk, ul. Wita Stwosza 63, tel. (+48 58) 523 5197, e-mail: kwiatm@chem.ug.edu.pl, www.chem.ug.edu.pl 22 stycznia 2015 r.

Bardziej szczegółowo

województwa lubuskiego w 2011 roku

województwa lubuskiego w 2011 roku Ocena jakości wód powierzchniowych jeziornych województwa lubuskiego w 2011 roku Na obszarze województwa lubuskiego w 2011 roku, w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, zbadano i oceniono ogółem 19

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 1

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 1 KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Entomologia Sądowa Forensic Entomology Kod Punktacja ECTS* 1 Koordynator Dr Andrzej Górz Zespół dydaktyczny Dr Andrzej Górz Opis kursu (cele kształcenia) Celem kursu jest:

Bardziej szczegółowo

STATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD 3. Populacje i próby danych

STATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD 3. Populacje i próby danych STATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD 3 Populacje i próby danych POPULACJA I PRÓBA DANYCH POPULACJA population Obserwacje dla wszystkich osobników danego gatunku / rasy PRÓBA DANYCH sample Obserwacje dotyczące

Bardziej szczegółowo

Środowiska naturalne i organizmy na Ziemi. Dr Joanna Piątkowska-Małecka

Środowiska naturalne i organizmy na Ziemi. Dr Joanna Piątkowska-Małecka Środowiska naturalne i organizmy na Ziemi Dr Joanna Piątkowska-Małecka Ukształtowanie towanie powierzchni Ziemi Podstawy ekologii Ekologia nauka zajmująca się badaniem czynników w rządz dzących rozmieszczeniem

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 listopada 2011 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 listopada 2011 r. Dziennik Ustaw Nr 258 15110 Poz. 1549 1549 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych

Bardziej szczegółowo

WPŁYW MAŁEJ ELEKTROWNI WODNEJ NA ORGANIZMY PLANKTONOWE W WODZIE RZECZNEJ. Zbigniew Endler, Anna Goździejewska, Bożena Jaworska, Mirosław Grzybowski

WPŁYW MAŁEJ ELEKTROWNI WODNEJ NA ORGANIZMY PLANKTONOWE W WODZIE RZECZNEJ. Zbigniew Endler, Anna Goździejewska, Bożena Jaworska, Mirosław Grzybowski Acta Sci. Pol., Formatio Circumiectus 5 (2) 2006, 121 134 WPŁYW MAŁEJ ELEKTROWNI WODNEJ NA ORGANIZMY PLANKTONOWE W WODZIE RZECZNEJ Zbigniew Endler, Anna Goździejewska, Bożena Jaworska, Mirosław Grzybowski

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Biologia środowiskowa. Kod Punktacja ECTS* 2. Dr Lucjan Schimscheiner Dr Robert Kościelniak

KARTA KURSU. Biologia środowiskowa. Kod Punktacja ECTS* 2. Dr Lucjan Schimscheiner Dr Robert Kościelniak KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Biologia środowiskowa Environmental Biology Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr Lucjan Schimscheiner Dr Robert Kościelniak Zespół dydaktyczny Dr Laura Betleja Dr Marek

Bardziej szczegółowo

Wyspa Przyrodników. Warsztaty przyrodnicze w Stacji Biologicznej Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego

Wyspa Przyrodników. Warsztaty przyrodnicze w Stacji Biologicznej Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego Wyspa Przyrodników Warsztaty przyrodnicze w Stacji Biologicznej Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego 2017 Nasze cele Celem warsztatów prowadzonych w Stacji Biologicznej Uniwersytetu Gdańskiego jest

Bardziej szczegółowo

Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, Zakład Badań Specjalistycznych i Technik Dokumentacyjnych

Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, Zakład Badań Specjalistycznych i Technik Dokumentacyjnych SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI pierwszego etapu UMOWY o DZIEŁO p.t.: Wykonanie szlifów i analiza produktów korozji próbek metali konstrukcyjnych parowozów metodami mikro-chemicznymi i laserowej spektrometrii

Bardziej szczegółowo