Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, Zakład Badań Specjalistycznych i Technik Dokumentacyjnych

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, Zakład Badań Specjalistycznych i Technik Dokumentacyjnych"

Transkrypt

1 SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI pierwszego etapu UMOWY o DZIEŁO p.t.: Wykonanie szlifów i analiza produktów korozji próbek metali konstrukcyjnych parowozów metodami mikro-chemicznymi i laserowej spektrometrii Ramana Wykonawca: mgr Anna Zatorska Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, Zakład Badań Specjalistycznych i Technik Dokumentacyjnych WARSZAWA, 1 czerwiec, 2011r.

2 Zawartośd METODYKA BADAO... 3 OPIS BADAO... 4 PRÓBKI Z I ORESU STARZENIA... 4 I okres Warszawa... 4 Próbka nr 3. Próbka stali Analizy mikrochemiczne... 6 Spektroskopia Ramanowska... 7 Próbka nr 1. Próbka żeliwa Analizy mikrochemiczne Spektroskopia Ramanowska I okres Sochaczew Próbka nr 2. Próbka stali Analizy mikrochemiczne Spektroskopia Ramanowska Próbka nr 4. Próbka żeliwa Analizy mikrochemiczne Spektroskopia Ramanowska DYSKUSJA PRÓBKI HISTORYCZNE Warszawa. Próbka nr 5 i Analizy mikrochemiczne próbki nr Badania SEM-EDS Spektroskopia Ramanowska Sochaczew. Próbki 9 i Analizy mikrochemiczne Spektroskopia Ramanowska... 32

3 METODYKA BADAŃ 1.Badania stratygraficzne na przekrojach warstw. Próbkę przeznaczoną do badao zatopiono w stomatologicznej żywicy akrylowej Meliodent, powierzchnię przekroju warstw wyszlifowano papierami ściernymi i wypolerowano. Przekrój warstw oglądano w kropli wody w świetle odbitym przy użyciu mikroskopu Nikon Eclipse 50i. Fotografie mikroskopowe wykonano za pomocą zestawu do cyfrowej fotografii mikroskopowej Nikon Digital Sight DS-U2/DS-Fi1c. 2. Analiza warstw korozyjnych metalu. A. Identyfikacja z zastosowaniem metody mikrochemicznej. Badania przeprowadzono w oparciu o : Obserwacje mikroskopowe w świetle odbitym przy użyciu mikroskopu stereoskopowego Prolab, przy powiększeniach max 100x. Obserwacje mikroskopowe rozmazów wodnych w świetle przechodzącym przy użyciu mikroskopu Nikon Eclipse 500i, przy pow. max 400x. Zachowanie w kwasach (3M HCl, stęż. HNO 3 ) oraz w ługu sodowym (4M NaOH). Reakcje mikrokrystaliczne i kroplowe na obecnośd wybranych jonów nieorganicznych (Fe 3+, Fe 2+, S 2-, SiO 2-3 /PO 3-4 ).

4 OPIS BADAŃ PRÓBKI Z I ORESU STARZENIA I okres Warszawa Próbka nr 3. Próbka stali. Ryc. 1. Powierzchnia próbki stalowej z I okresu starzeniowego w Warszawie. Przed procesem starzeniowym powierzchnia poddana szczotkowaniu. Ryc. 2. Szlif poprzeczny. Próbka stali szczotkowana z I okresu starzeniowego z Warszawy.

5 Ryc. 3. Szlif poprzeczny. Próbka stali szczotkowana z I okresu starzeniowego z Warszawy. Ryc. 4. Powierzchnia próbki stalowej z I okresu starzeniowego w Warszawie. Przed procesem starzeniowym powierzchnia poddana szlifowaniu.

6 Ryc. 5. Szlif poprzeczny. Próbka stali szlifowana z I okresu starzeniowego z Warszawy. Ryc. 6. Szlif poprzeczny. Próbka stali szlifowana z I okresu starzeniowego z Warszawy Analizy mikrochemiczne Analiza korozyjnych nawarstwieo powierzchniowych próbki nr 3, stali z Warszawy z I okresu starzenia. Odcinek szlifowany. 3M HCl następuje powolne rozpuszczalnie z wydzieleniem pęcherzyków gazu. Po ogrzaniu następuje przyspieszenie reakcji. Próbka ulega całkowitemu rozpuszczeniu. Kropla ulega zabarwieniu na żółty kolor. Oznaczenie Fe 3+ pozytywne o dużej intensywności. Oznaczenie Fe 2+ negatywne.

7 Oznaczenie Ca 2+ negatywne Oznaczenie SiO 3 2- negatywne. Oznaczenie S 2- pozytywne o średniej intensywności. Wniosek W próbce stwierdzono obecnośd jonów Fe 3+ oraz S 2-. Odcinek szczotkowany. Analiza korozyjnych nawarstwieo powierzchniowych próbki stali z Warszawy z I okresu starzenia 3M HCl następuje powolne rozpuszczalnie z wydzieleniem pęcherzyków gazu. Po ogrzaniu następuje przyspieszenie reakcji. Próbka ulega całkowitemu rozpuszczeniu. Kropla ulega zabarwieniu na żółty kolor. Oznaczenie Fe 3+ pozytywne o dużej intensywności. Oznaczenie Fe 2+ negatywne. Oznaczenie Ca 2+ negatywne Oznaczenie SiO 3 2- negatywne. Oznaczenie S 2- pozytywne o średniej intensywności. Wniosek W próbce stwierdzono obecnośd jonów Fe 3+ oraz S 2-. Spektroskopia Ramanowska Warszawa próbka 3, I okres, stal

8 Wykres 1. W miejscach pomaraoczowych i czerwonych zidentyfikowano lepidokrocyt (379 i 251 cm -1 ) Wykres 2. W miejscach ciemno zabarwionych zidentyfikowano dodatkowo magnetyt (pasmo przy 665 cm -1, ciemnozielona i fioletowa linia), niekiedy z domieszką hematytu (pasma 409, 294 i 227 cm -1, ciemnozielona linia). W miejscu zabarwionym zielono stwierdzono obecnośd organicznego pigmentu ftalocyjaninowego (czerwona linia)

9 Próbka nr 1. Próbka żeliwa. Ryc. 7. Powierzchnia próbki żeliwa z I okresu starzeniowego w Warszawie. Przed procesem starzeniowym powierzchnia poddana szlifowaniu. Ryc. 8. Szlif poprzeczny. Próbka żeliwa szlifowana z I okresu starzeniowego z Warszawy.

10 Ryc. 9. Powierzchnia próbki żeliwa z I okresu starzeniowego w Warszawie. Przed procesem starzeniowym powierzchnia poddana szczotkowaniu. Ryc. 10. Szlif poprzeczny. Próbka żeliwa szczotkowana z I okresu starzeniowego z Warszawy.

11 Analizy mikrochemiczne Analiza korozyjnych nawarstwieo powierzchniowych próbki żeliwa z Warszawy z I okresu starzenia. Odcinek szlifowany. 3M HCl następuje powolne rozpuszczalnie z wydzieleniem pęcherzyków gazu. Po ogrzaniu następuje przyspieszenie reakcji. Próbka ulega całkowitemu rozpuszczeniu. Kropla ulega zabarwieniu na żółty kolor. Oznaczenie Fe 3+ pozytywne o dużej intensywności. Oznaczenie Fe 2+ negatywne. Oznaczenie Ca 2+ negatywne Oznaczenie SiO 3 2- negatywne. Oznaczenie S 2- pozytywne o średniej intensywności. Wniosek W próbce stwierdzono obecnośd jonów Fe 3+ oraz S 2-. Odcinek szczotkowany. Analiza korozyjnych nawarstwieo powierzchniowych próbki żeliwa z Warszawy z I okresu starzenia. 3M HCl następuje powolne rozpuszczalnie z wydzieleniem pęcherzyków gazu. Po ogrzaniu następuje przyspieszenie reakcji. Próbka ulega całkowitemu rozpuszczeniu. Kropla ulega zabarwieniu na żółty kolor. Oznaczenie Fe 3+ pozytywne o dużej intensywności. Oznaczenie Fe 2+ negatywne. Oznaczenie Ca 2+ negatywne Oznaczenie SiO 3 2- negatywne. Oznaczenie S 2- pozytywne o średniej intensywności. Wniosek W próbce stwierdzono obecnośd jonów Fe 3+ oraz S 2-. Spektroskopia Ramanowska Warszawa, próbka 1, okres I, żeliwo

12 Wykres 3. Zidentyfikowano lepidokrocyt jako główny produkt korozji (pasma 248 i 373 cm -1 ), prawdopodobnie z domieszką goethytu, na co wskazuje poszerzenie pasma przy 373 cm -1 (nakładanie się z pasmem przy 397 cm -1, charakterystycznym dla goethytu).

13 I okres Sochaczew Próbka nr 2. Próbka stali. Ryc. 11. Powierzchnia próbki stalowej z I okresu starzeniowego w Sochaczewie. Przed procesem starzeniowym powierzchnia poddana szczotkowaniu. Ryc. 12. Szlif poprzeczny. Próbka stali szczotkowana z I okresu starzeniowego z Sochaczewa.

14 Ryc. 13. Powierzchnia próbki stalowej z I okresu starzeniowego w Sochaczewie. Przed procesem starzeniowym powierzchnia poddana szlifowaniu. Ryc. 14. Szlif poprzeczny. Próbka stali szlifowana z I okresu starzeniowego z Sochaczewa.

15 Analizy mikrochemiczne Analiza korozyjnych nawarstwieo powierzchniowych próbki stali z Sochaczewa z I okresu starzenia Odcinek szlifowany. 3M HCl następuje powolne rozpuszczalnie z wydzieleniem pęcherzyków gazu. Po ogrzaniu następuje przyspieszenie reakcji. Próbka ulega całkowitemu rozpuszczeniu. Kropla ulega zabarwieniu na żółty kolor. Oznaczenie Fe 3+ pozytywne o dużej intensywności. Oznaczenie Fe 2+ negatywne. Oznaczenie Ca 2+ negatywne Oznaczenie SiO 3 2- negatywne. Oznaczenie S 2- pozytywne o średniej intensywności. Wniosek W próbce stwierdzono obecnośd jonów Fe 3+ oraz S 2-. Odcinek szczotkowany. Analiza korozyjnych nawarstwieo powierzchniowych próbki stali z Sochaczewa z I okresu starzenia. 3M HCl następuje powolne rozpuszczalnie z wydzieleniem pęcherzyków gazu. Po ogrzaniu następuje przyspieszenie reakcji. Próbka ulega całkowitemu rozpuszczeniu. Kropla ulega zabarwieniu na żółty kolor. Oznaczenie Fe 3+ pozytywne o dużej intensywności. Oznaczenie Fe 2+ negatywne. Oznaczenie Ca 2+ negatywne Oznaczenie SiO 3 2- negatywne. Oznaczenie S 2- pozytywne o średniej intensywności. Wniosek W próbce stwierdzono obecnośd jonów Fe 3+ oraz S 2-. Spektroskopia Ramanowska Sochaczew próbka 2, I okres, stal

16 Wykres 4. Wykryto: lepidokrocyt (250 i 378 cm -1 ), zielona, różowa i fioletowa linia), Goethyt (298 i 382 cm -1, fioletowa linia) i hematyt (283 i 219 cm -1, czerwona linia)

17 Wykres 5. W miejscach ciemno zabarwionych zidentyfikowano dodatkowo magnetyt (pasmo przy 665 cm -1, czerwona linia), niekiedy z domieszką goethytu (pasma 397 i 297 cm -1, zielona linia)

18 Próbka nr 4. Próbka żeliwa. Ryc. 15. Powierzchnia próbki żeliwa z I okresu starzeniowego w Sochaczewie. Przed procesem starzeniowym powierzchnia poddana szczotkowaniu. Ryc. 16. Szlif poprzeczny. Próbka żeliwa szczotkowana z I okresu starzeniowego z Sochaczewa.

19 Ryc. 17. Powierzchnia próbki żeliwa z I okresu starzeniowego w Sochaczewie. Przed procesem starzeniowym powierzchnia poddana szlifowaniu. Ryc. 18. Szlif poprzeczny. Próbka żeliwa szlifowana z I okresu starzeniowego z Sochaczewa.

20 Analizy mikrochemiczne Analiza korozyjnych nawarstwieo powierzchniowych próbki żeliwa z Sochaczewa z I okresu starzenia Odcinek szlifowany. 3M HCl następuje powolne rozpuszczalnie z wydzieleniem pęcherzyków gazu. Po ogrzaniu następuje przyspieszenie reakcji. Próbka ulega całkowitemu rozpuszczeniu. Kropla ulega zabarwieniu na żółty kolor. Oznaczenie Fe 3+ pozytywne o dużej intensywności. Oznaczenie Fe 2+ negatywne. Oznaczenie Ca 2+ negatywne. Oznaczenie SiO 3 2- negatywne. Oznaczenie S 2- pozytywne o średniej intensywności. Wniosek W próbce stwierdzono obecnośd jonów Fe 3+ oraz S 2-. Odcinek szczotkowany. Analiza korozyjnych nawarstwieo powierzchniowych próbki stali z Sochaczewa z I okresu starzenia. 3M HCl następuje powolne rozpuszczalnie z wydzieleniem pęcherzyków gazu. Po ogrzaniu następuje przyspieszenie reakcji. Próbka ulega całkowitemu rozpuszczeniu. Kropla ulega zabarwieniu na żółty kolor. Oznaczenie Fe 3+ pozytywne o dużej intensywności. Oznaczenie Fe 2+ negatywne. Oznaczenie Ca 2+ negatywne. Oznaczenie SiO 3 2- negatywne. Oznaczenie S 2- pozytywne o średniej intensywności. Wniosek W próbce stwierdzono obecnośd jonów Fe 3+ oraz S 2-. Spektroskopia Ramanowska Sochaczew, próbka 4, I okres, żeliwo

21 Wykres 6. Zidentyfikowano lepidokrocyt jako główny produkt korozji (pasma 248 i 373 cm -1 ), prawdopodobnie z domieszką getytu, na co wskazuje poszerzenie pasma przy 373 cm -1 (nakładanie się z pasmem przy 397 cm -1, charakterystycznym dla getytu). DYSKUSJA Wygląd powierzchni. Próbki stali. Próbki stali z I okresu starzeniowego niezależnie od miejsca starzenia (Warszawa lub Sochaczew) wykazują pewną wyraźną prawidłowośd. Próbki szlifowane wykazują mniej rozwiniętą powierzchnię w porównaniu z próbkami szczotkowanymi. Wygląd powierzchni próbek szlifowanych wskazuje prawdopodobnie na większą odpornośd na procesy korozyjne w porównaniu z próbkami tylko szczotkowanymi. Szlifowana próbka stali, starzona w Sochaczewie posiada miejsca które nie są pokryte korozją (Ryc. 13). Próbka tej samej stali ale szczotkowana wykazuje procesy korozyjne na całej powierzchni (Ryc. 11).

22 Powierzchnia próbek stali, starzonych w Sochaczewie jest mniej rozbudowana w stosunku do próbek starzonych Warszawie. Próbka stali szlifowana i starzona w Sochaczewie, w niektórych miejscach nie posiada produktów korozji, podczas gdy próbki z Warszawy są skorodowane na całej powierzchni. Próbki żeliwa. Podobnie jak w przypadku stali, próbki szczotkowane są w gorszym stanie w porównaniu z próbkami szlifowanymi. Próbki starzone w Warszawie mają inny wygląd powierzchni w porównaniu z próbkami starzonymi w Sochaczewie. Są gładsze. Próbki starzone w Sochaczewie mają powierzchnię o bardziej rozbudowanym charakterze. Nie zaobserwowano miejsc nie posiadających warstw korozyjnych. PRÓBKI HISTORYCZNE Warszawa. Próbka nr 5 i 6 Ryc Powierzchnia próbki historycznej 5 z lokomotywy z Warszawy.

23 Ryc Powierzchnia próbki historycznej 5 z lokomotywy z Warszawy. W centrum kulka z białego metalu. Ryc. 21. Szlif poprzeczny przez warstwy blachy. Próbka historyczna 5 z Warszawy.

24 Ryc.22. Szlif poprzeczny przez warstwy blachy. Próbka historyczna 5 z Warszawy. Ryc. 23. Szlif poprzeczny przez warstwy blachy. Próbka historyczna 6 z Warszawy.

25 Analizy mikrochemiczne próbki nr 5 Analiza korozyjnych nawarstwieo powierzchniowych próbki stali z Warszawy. 3M HCl następuje powolne rozpuszczalnie z wydzieleniem pęcherzyków gazu. Po ogrzaniu następuje przyspieszenie reakcji. Próbka ulega całkowitemu rozpuszczeniu. Kropla ulega zabarwieniu na żółty kolor. Oznaczenie Fe 3+ pozytywne o dużej intensywności. Oznaczenie Fe 2+ negatywne. Oznaczenie Ca 2+ negatywne Oznaczenie SiO 3 2- negatywne. Oznaczenie S 2- pozytywne o średniej intensywności. Wniosek W próbce stwierdzono obecnośd jonów Fe 3+ oraz S 2-. Badania SEM-EDS Ryc.24. Wygląd kulki pobranej z powierzchni próbki historycznej 5 z Warszawy. Obraz w świetle elektronów rozproszonych.

26 Ryc.25. Wynik analizy jakościowej uzyskany w wyniku pomiarów mikrosonda elektronową z detektorem EDS.

27 Spektroskopia Ramanowska Wykres 7. Pomaraoczowe produkty korozji zidentyfikowane jako lepidocrocite, Fe(O)OH. Pasma charakterystyczne przy 217, 251, 308, 348 i 377 cm -1. Wykres 8. Pomaraoczowo czerwone produkty korozji zidentyfikowane jako hematyt Fe 2 O 3. Hematyt może byd wynikiem lokalnego przegrzania próbki w trakcie badania spektroskopowego. Jego obecnośd nie musi byd pierwotna.

28 Wykres 9. Pomaraoczowo czerwone produkty korozji zidentyfikowane jako mieszanina hematytu, getytu i lepidokrotytu.

29 Sochaczew. Próbki 9 i 10 Ryc.26. Powierzchnia próbki historycznej 9 z lokomotywy z Sochaczewa. Ryc.27. Powierzchnia próbki historycznej 9 z lokomotywy z Sochaczewa.

30 Ryc. 21. Szlif poprzeczny przez warstwy blachy. Próbka historyczna 9 z Sochaczewa. Ryc Szlif poprzeczny przez warstwy blachy. Próbka historyczna 9 z Sochaczewa.

31 Ryc Szlif poprzeczny przez warstwy blachy. Próbka historyczna 10 z Sochaczewa. Analizy mikrochemiczne Analiza korozyjnych nawarstwieo powierzchniowych próbki stali z Sochaczewa. 3M HCl następuje powolne rozpuszczalnie z wydzieleniem pęcherzyków gazu. Po ogrzaniu następuje przyspieszenie reakcji. Próbka ulega całkowitemu rozpuszczeniu. Kropla ulega zabarwieniu na żółty kolor. Oznaczenie Fe 3+ pozytywne o dużej intensywności. Oznaczenie Fe 2+ negatywne. Oznaczenie Ca 2+ negatywne Oznaczenie SiO 3 2- negatywne. Oznaczenie S 2- pozytywne o średniej intensywności. Wniosek W próbce stwierdzono obecnośd jonów Fe 3+ oraz S 2-.

32 Spektroskopia Ramanowska Wykres 10. W próbce lokomotywy historycznej z Sochaczewa wykryto: lepidokrocyt (250 i 380 cm -1, czerwona linia), goethyt (289 i 395 cm -1, granatowa i zielona linia) i hematyt (406, 289 i 223 cm -1, fioletowa i prawdopodobnie niebieska), magnetyt (665 cm-1, czerwona, granatowa i zielona linia)

Spis treści: O projekcie:... 3 Zespół projektowy:... 4 Biografie:... 5 Artykuły:... 6

Spis treści: O projekcie:... 3 Zespół projektowy:... 4 Biografie:... 5 Artykuły:... 6 Okładka 1 Spis treści: O projekcie:... 3 Zespół projektowy:... 4 Biografie:... 5 Artykuły:... 6 Anna Zatorska, Grażyna Zofia Żukowska. Analizy mikrochemiczne i laserowa spektrometria mikro-ramana w badaniach

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ PŁ LABORATORIUM TECHNOLOGII POWŁOK OCHRONNYCH ĆWICZENIE 2

INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ PŁ LABORATORIUM TECHNOLOGII POWŁOK OCHRONNYCH ĆWICZENIE 2 INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ PŁ LABORATORIUM TECHNOLOGII POWŁOK OCHRONNYCH ĆWICZENIE 2 BADANIA ODPORNOŚCI NA KOROZJĘ ELEKTROCHEMICZNĄ SYSTEMÓW POWŁOKOWYCH 1. WSTĘP TEORETYCZNY Odporność na korozję

Bardziej szczegółowo

BADANIA STRUKTURY MATERIAŁÓW. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

BADANIA STRUKTURY MATERIAŁÓW. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego BADANIA STRUKTURY MATERIAŁÓW Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1. MAKROSTRUKTURA 2. MIKROSTRUKTURA 3. STRUKTURA KRYSTALICZNA Makrostruktura

Bardziej szczegółowo

Etap wojewódzki Propozycje rozwiązań i punktacja. Część I Zadania rachunkowe (0 39 pkt)

Etap wojewódzki Propozycje rozwiązań i punktacja. Część I Zadania rachunkowe (0 39 pkt) Etap wojewódzki Propozycje rozwiązań i punktacja Zad. 1 (0-5 pkt) Część I Zadania rachunkowe (0 39 pkt) 1pkt. za zastosowanie pojęcia okresu połowicznego rozpadu x początkowa ilość radonu-222 0,5x ilość

Bardziej szczegółowo

PRZYGOTOWANIE I OCENA ZGŁADÓW METALOGRAFICZNYCH DO BADANIA MIKROSKOPOWEGO

PRZYGOTOWANIE I OCENA ZGŁADÓW METALOGRAFICZNYCH DO BADANIA MIKROSKOPOWEGO POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA ELEKTROCHEMII, KOROZJI I INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Ćwiczenie laboratoryjne z Mikroskopii Metalograficznej: PRZYGOTOWANIE I OCENA ZGŁADÓW METALOGRAFICZNYCH DO

Bardziej szczegółowo

PKZLAB SC. WYNIKI BADAŃ ZAPRAW Z MONOCHROMIĄ Z DAWNEJ OBERŻY W ŁAZIENKACH KRÓLEW- SKICH PRZY ul. SZWOLEŻERÓW 9 W WARSZAWIE

PKZLAB SC. WYNIKI BADAŃ ZAPRAW Z MONOCHROMIĄ Z DAWNEJ OBERŻY W ŁAZIENKACH KRÓLEW- SKICH PRZY ul. SZWOLEŻERÓW 9 W WARSZAWIE PKZLAB SC WYNIKI BADAŃ ZAPRAW Z MONOCHROMIĄ Z DAWNEJ OBERŻY W ŁAZIENKACH KRÓLEW- SKICH PRZY ul. SZWOLEŻERÓW 9 W WARSZAWIE Badania wykonały: mgr Dorota Sobkowiak mgr Elżbieta Orłowska Toruń 2017 1. Miejsca

Bardziej szczegółowo

PRZYGOTOWANIE PRÓBEK DO MIKROSKOPI SKANINGOWEJ

PRZYGOTOWANIE PRÓBEK DO MIKROSKOPI SKANINGOWEJ Ewa Teper PRZYGOTOWANIE PRÓBEK DO MIKROSKOPI SKANINGOWEJ WIELKOŚĆ I RODZAJE PRÓBEK Maksymalne wymiary próbki, którą można umieścić na stoliku mikroskopu skaningowego są następujące: Próbka powinna się

Bardziej szczegółowo

Identyfikacja wybranych kationów i anionów

Identyfikacja wybranych kationów i anionów Identyfikacja wybranych kationów i anionów ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ OSTRORZNOŚĆ NIE ZATYKAĆ PROBÓWKI PALCEM Zadanie 1 Celem zadania jest wykrycie jonów Ca 2+ a. Próba z jonami C 2 O 4 ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ OSTRORZNOŚĆ

Bardziej szczegółowo

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 6 marca 2015 r. zawody III stopnia (wojewódzkie)

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 6 marca 2015 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 6 marca 2015 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Kod ucznia Suma punktów Witamy Cię na trzecim etapie konkursu chemicznego. Podczas konkursu możesz korzystać

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ PŁ LABORATORIUM TECHNOLOGII POWŁOK OCHRONNYCH ĆWICZENIE 1 POWŁOKI KONWERSYJNE-TECHNOLOGIE NANOSZENIA

INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ PŁ LABORATORIUM TECHNOLOGII POWŁOK OCHRONNYCH ĆWICZENIE 1 POWŁOKI KONWERSYJNE-TECHNOLOGIE NANOSZENIA INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ PŁ LABORATORIUM TECHNOLOGII POWŁOK OCHRONNYCH ĆWICZENIE 1 POWŁOKI KONWERSYJNE-TECHNOLOGIE NANOSZENIA WSTĘP TEORETYCZNY Powłoki konwersyjne tworzą się na powierzchni metalu

Bardziej szczegółowo

OCENA AGRESYWNOŚCI I KOROZJI WOBEC BETONU I STALI PRÓBKI WODY Z OTWORU NR M1 NA DRODZE DW 913

OCENA AGRESYWNOŚCI I KOROZJI WOBEC BETONU I STALI PRÓBKI WODY Z OTWORU NR M1 NA DRODZE DW 913 Mysłowice, 08.03.2016 r. OCENA AGRESYWNOŚCI I KOROZJI WOBEC BETONU I STALI PRÓBKI WODY Z OTWORU NR M1 NA DRODZE DW 913 Zleceniodawca: GEOMORR Sp. j. ul. Chwałowicka 93, 44-206 Rybnik Opracował: Specjalista

Bardziej szczegółowo

X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12

X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1. (10

Bardziej szczegółowo

Analiza Organiczna. Jan Kowalski grupa B dwójka 7(A) Własności fizykochemiczne badanego związku. Zmierzona temperatura topnienia (1)

Analiza Organiczna. Jan Kowalski grupa B dwójka 7(A) Własności fizykochemiczne badanego związku. Zmierzona temperatura topnienia (1) Przykład sprawozdania z analizy w nawiasach (czerwonym kolorem) podano numery odnośników zawierających uwagi dotyczące kolejnych podpunktów sprawozdania Jan Kowalski grupa B dwójka 7(A) analiza Wynik przeprowadzonej

Bardziej szczegółowo

Jan Drzymała ANALIZA INSTRUMENTALNA SPEKTROSKOPIA W ŚWIETLE WIDZIALNYM I PODCZERWONYM

Jan Drzymała ANALIZA INSTRUMENTALNA SPEKTROSKOPIA W ŚWIETLE WIDZIALNYM I PODCZERWONYM Jan Drzymała ANALIZA INSTRUMENTALNA SPEKTROSKOPIA W ŚWIETLE WIDZIALNYM I PODCZERWONYM Światło słoneczne jest mieszaniną fal o różnej długości i różnego natężenia. Tylko część promieniowania elektromagnetycznego

Bardziej szczegółowo

VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014

VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014 VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 01/01 ETAP I 1.11.01 r. Godz. 10.00-1.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Znając liczbę masową pierwiastka można określić liczbę:

Bardziej szczegółowo

Część I 29 punktów. Makaron zabarwia się na kolor granatowy. Jogurt zabarwia się na kolor różowo - fioletowy. Białko ścięło się.

Część I 29 punktów. Makaron zabarwia się na kolor granatowy. Jogurt zabarwia się na kolor różowo - fioletowy. Białko ścięło się. Zadanie 1 (10 punktów) PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ WRAZ Z PUNKTACJĄ Część I 29 punktów za poprawne uzupełnienie każdego pola w tabeli 10 x = 10 pkt. Opis doświadczenia Przewidywane obserwacje Nazwa procesu Kawałek

Bardziej szczegółowo

KATALOG OSTATNICH BADAŃ

KATALOG OSTATNICH BADAŃ KATALOG OSTATNICH BADAŃ Tytuł badań: Badania nieinwazyjne obrazu olejnego na blasze miedzianej z XVI/XVII w. Data wykonania: wrzesień 2009 Opis: Przy pomocy podczerwonej kamery Hammamatsu wykonano 24 zdjęcia

Bardziej szczegółowo

1.1 Reakcja trójchlorkiem antymonu

1.1 Reakcja trójchlorkiem antymonu ĆWICZENIE IV - WYKRYWANIE WITAMIN Odczynniki: - chloroform bezwodny, - bezwodnik kwasu octowego, - trójchlorek antymonu roztwór nasycony w chloroformie, - 1,3-dichlorohydryna gliceryny - żelazicyjanek

Bardziej szczegółowo

(12) OPI S OCHRONN Y WZORU PRZEMYSŁOWEGO

(12) OPI S OCHRONN Y WZORU PRZEMYSŁOWEGO (12) OPI S OCHRONN Y WZORU PRZEMYSŁOWEGO (19) PL (11) 737 1 (21) Nume r zgłoszenia: 469 4 (51) Klasyfikacja : 05-06 (22) Dat a zgłoszenia: 19.12.200 3 (54) Lamina t poliestrow y (73) Uprawnion y z rejestracj

Bardziej szczegółowo

REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH KATIONÓW

REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH KATIONÓW REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH KATIONÓW Chemia analityczna jest działem chemii zajmującym się ustalaniem składu jakościowego i ilościowego badanych substancji chemicznych. Analiza jakościowa bada

Bardziej szczegółowo

XXIII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2015/2016

XXIII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2015/2016 IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Inowrocław 21 maja 2016 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW XXIII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI

SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI pierwszego etapu UMOWY o DZIEŁO p.t.: Analiza zbiorcza wyników badań produktów korozji próbek metali konstrukcyjnych parowozów Wykonawca: dr inż. Marek Strzelec Wojskowa Akademia

Bardziej szczegółowo

BADANIA WARSTW FE NANOSZONYCH Z ELEKTROLITU NA BAZIE ACETONU

BADANIA WARSTW FE NANOSZONYCH Z ELEKTROLITU NA BAZIE ACETONU BADANIA WARSTW FE NANOSZONYCH Z ELEKTROLITU NA BAZIE ACETONU W. OLSZEWSKI 1, K. SZYMAŃSKI 1, D. SATUŁA 1, M. BIERNACKA 1, E. K. TALIK 2 1 Wydział Fizyki, Uniwersytet w Białymstoku, Lipowa 41, 15-424 Białystok,

Bardziej szczegółowo

ETAP II Z a d a n i e l a b o r a t o r y j n e

ETAP II Z a d a n i e l a b o r a t o r y j n e Sponsorem II Etapu 55 Olimpiady Chemicznej jest Grupa Chemiczna Ciech SA ETAP II 31.01.2009 Z a d a n i e l a b o r a t o r y j n e W poniższej tabeli przedstawiona jest zawartość ampułek i probówek z

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom rozszerzony

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom rozszerzony KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Chemia Poziom rozszerzony Listopad 2014 W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi. W tego typu

Bardziej szczegółowo

Raport z pomiarów FT-IR

Raport z pomiarów FT-IR Jacek Bagniuk Raport z pomiarów FT-IR Przeprowadzono pomiary widm in-situ total reflection (TR) FT-IR w dwóch punktach obrazu XXXXXXXXX XXXXXXXX oraz wykonano osiem pomiarów widm ATR/FT-IR na próbkach

Bardziej szczegółowo

STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI

STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Ćwiczenie 8 Semestr 2 STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Obowiązujące zagadnienia: Stężenie jonów wodorowych: ph, poh, iloczyn jonowy wody, obliczenia rachunkowe, wskaźniki

Bardziej szczegółowo

1. OBSERWACJE WSTĘPNE

1. OBSERWACJE WSTĘPNE SPRAWOZDANIE 8 Imię i nazwisko:.. Data:... Kierunek studiów i nr grupy: Nr próby...... PRÓBKA 1 1. OBSERWACJE WSTĘPNE Właściwość fizyczna substancji Barwa Rodzaj mieszaniny (jednorodna, niejednorodna)

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia laboratoryjne 2

Ćwiczenia laboratoryjne 2 Ćwiczenia laboratoryjne 2 Ćwiczenie 5: Wytrącanie siarczków grupy II Uwaga: Ćwiczenie wykonać w dwóch zespołach (grupach). A. Przygotuj w oddzielnych probówkach niewielką ilość roztworów zawierających

Bardziej szczegółowo

Spektroskopia molekularna. Ćwiczenie nr 1. Widma absorpcyjne błękitu tymolowego

Spektroskopia molekularna. Ćwiczenie nr 1. Widma absorpcyjne błękitu tymolowego Spektroskopia molekularna Ćwiczenie nr 1 Widma absorpcyjne błękitu tymolowego Doświadczenie to ma na celu zaznajomienie uczestników ćwiczeń ze sposobem wykonywania pomiarów metodą spektrofotometryczną

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 1. Aminokwasy

ĆWICZENIE 1. Aminokwasy ĆWICZENIE 1 Aminokwasy Przygotować 5 (lub więcej) 1% roztworów poszczególnych aminokwasów i białka jaja kurzego i dla każdego z nich wykonać wszystkie reakcje charakterystyczne. Reakcja ksantoproteinowa

Bardziej szczegółowo

Wodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M)

Wodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M) Wodorotlenki Definicja - Wodorotlenkami nazywamy związki chemiczne, zbudowane z kationu metalu (zazwyczaj) (M) i anionu wodorotlenowego (OH - ) Ogólny wzór wodorotlenków: M(OH) n M oznacza symbol metalu.

Bardziej szczegółowo

Związki nieorganiczne

Związki nieorganiczne strona 1/8 Związki nieorganiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Typy związków nieorganicznych: kwasy, zasady, wodorotlenki, dysocjacja jonowa, odczyn roztworu,

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE do dwiczenia nr 7 Analiza jakościowa anionów I-VI grupy analitycznej oraz mieszaniny anionów I-VI grupy analitycznej.

SPRAWOZDANIE do dwiczenia nr 7 Analiza jakościowa anionów I-VI grupy analitycznej oraz mieszaniny anionów I-VI grupy analitycznej. Obserwacje Imię i nazwisko:. Data:.. Kierunek studiów i nr grupy:.. próby:. Analiza systematyczna anionów* SPRAWOZDANIE 7 1. AgNO 3 Odczynnik/ środowisko Jony Cl Br I SCN [Fe(CN) 6 ] 4 [Fe(CN) 6 ] 3 2.

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 1. Aminokwasy

ĆWICZENIE 1. Aminokwasy ĆWICZENIE 1 Aminokwasy Przygotować 5 (lub więcej) 1% roztworów poszczególnych aminokwasów i białka jaja kurzego i dla każdego z nich wykonać wszystkie reakcje charakterystyczne. Reakcja ksantoproteinowa

Bardziej szczegółowo

Mikrostruktura wybranych implantów stomatologicznych w mikroskopie świetlnym i skaningowym mikroskopie elektronowym

Mikrostruktura wybranych implantów stomatologicznych w mikroskopie świetlnym i skaningowym mikroskopie elektronowym WYśSZA SZKOŁA INśYNIERII DENTYSTYCZNEJ IM. PROF. MEISSNERA W USTRONIU WYDZIAŁ INśYNIERII DENTYSTYCZNEJ Mikrostruktura wybranych implantów stomatologicznych w mikroskopie świetlnym i skaningowym mikroskopie

Bardziej szczegółowo

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW POUFNE Pieczątka szkoły 16 styczeń 2010 r. Kod ucznia Wpisuje uczeń po otrzymaniu zadań Imię Wpisać po rozkodowaniu pracy Czas pracy 90 minut Nazwisko KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ROK SZKOLNY

Bardziej szczegółowo

1. OBSERWACJE WSTĘPNE

1. OBSERWACJE WSTĘPNE SPRAWOZDANIE 8 Imię i nazwisko:.. Data:... Kierunek studiów i nr grupy: Nr próby...... PRÓBKA 1 1. OBSERWACJE WSTĘPNE Właściwość fizyczna substancji Barwa Rodzaj mieszaniny (jednorodna, niejednorodna)

Bardziej szczegółowo

BARWY W CHEMII Dr Emilia Obijalska Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej UŁ

BARWY W CHEMII Dr Emilia Obijalska Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej UŁ BARWY W CHEMII Dr Emilia bijalska Katedra Chemii rganicznej i Stosowanej UŁ Akademia Ciekawej Chemii Czym jest światło? Czym jest światło? Rozszczepienie światła białego przez pryzmat Fala elektromagnetyczna

Bardziej szczegółowo

Spektroskopia charakterystycznych strat energii elektronów EELS (Electron Energy-Loss Spectroscopy)

Spektroskopia charakterystycznych strat energii elektronów EELS (Electron Energy-Loss Spectroscopy) Spektroskopia charakterystycznych strat energii elektronów EELS (Electron Energy-Loss Spectroscopy) Oddziaływanie elektronów ze stałą, krystaliczną próbką wstecznie rozproszone elektrony elektrony pierwotne

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIA LABORATORYJNE WYKRYWANIE WYBRANYCH ANIONÓW I KATIONÓW.

ĆWICZENIA LABORATORYJNE WYKRYWANIE WYBRANYCH ANIONÓW I KATIONÓW. ĆWICZENIA LABORATORYJNE WYKRYWANIE WYBRANYCH ANIONÓW I KATIONÓW. Chemia analityczna jest działem chemii zajmującym się ustalaniem składu jakościowego i ilościowego badanych substancji chemicznych. Analiza

Bardziej szczegółowo

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów 31 stycznia 2019 r. zawody II stopnia (rejonowe) Schemat punktowania zadań

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów 31 stycznia 2019 r. zawody II stopnia (rejonowe) Schemat punktowania zadań Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów 31 stycznia 2019 r. zawody II stopnia (rejonowe) Maksymalna liczba punktów 40. 85% 34 pkt. Schemat punktowania zadań Uwaga! 1. Wszystkie

Bardziej szczegółowo

Piotr Chojnacki 1. Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą reakcji charakterystycznych.

Piotr Chojnacki 1. Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą reakcji charakterystycznych. SPRAWOZDANIE: REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH ANIONÓW. Imię Nazwisko Klasa Data Uwagi prowadzącego 1.Wykrywanie obecności jonu chlorkowego Cl - : Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą

Bardziej szczegółowo

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH Ćwiczenie 1. Reakcja rozkładu KMnO 4 - suche! probówki w statywie - palnik gazowy - łuczywo - uchwyt na probówkę - krystaliczny KMnO 4 (manganian(vii) potasu) Do suchej probówki

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Chemia Poziom podstawowy Listopad 03 W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi. W tego typu

Bardziej szczegółowo

ODPORNOŚĆ KOROZYJNA STALI 316L W PŁYNACH USTROJOWYCH CZŁOWIEKA

ODPORNOŚĆ KOROZYJNA STALI 316L W PŁYNACH USTROJOWYCH CZŁOWIEKA WyŜsza Szkoła InŜynierii Dentystycznej im. prof. Meissnera w Ustroniu ODPORNOŚĆ KOROZYJNA STALI 316L W PŁYNACH USTROJOWYCH CZŁOWIEKA Magdalena Puda Promotor: Dr inŝ. Jacek Grzegorz Chęcmanowski Cel pracy

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE I - BIAŁKA. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi.

ĆWICZENIE I - BIAŁKA. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi. ĆWICZENIE I - BIAŁKA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi. Odczynniki: - wodny 1% roztwór siarczanu(vi) miedzi(ii), - 10% wodny

Bardziej szczegółowo

dr inż. Beata Brożek-Pluska SERS La boratorium La serowej

dr inż. Beata Brożek-Pluska SERS La boratorium La serowej dr inż. Beata Brożek-Pluska La boratorium La serowej Spektroskopii Molekularnej PŁ Powierzchniowo wzmocniona sp ektroskopia Ramana (Surface Enhanced Raman Spectroscopy) Cząsteczki zaadsorbowane na chropowatych

Bardziej szczegółowo

Skład zespołu (imię i nazwisko): (podkreślić dane osoby piszącej sprawozdanie):

Skład zespołu (imię i nazwisko): (podkreślić dane osoby piszącej sprawozdanie): Wydział Chemii Katedra Chemii Ogólnej i Nieorganicznej pracownia studencka prowadzący:.. ĆWICZENIE 5 RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ZWIĄZKÓW KOMPLEKSOWYCH Data wykonania ćwiczenia: Skład zespołu (imię i nazwisko):

Bardziej szczegółowo

Politechnika Politechnika Koszalińska

Politechnika Politechnika Koszalińska Politechnika Politechnika Instytut Mechatroniki, Nanotechnologii i Technik Próżniowych NOWE MATERIAŁY NOWE TECHNOLOGIE W PRZEMYŚLE OKRĘTOWYM I MASZYNOWYM IIM ZUT Szczecin, 28 31 maja 2012, Międzyzdroje

Bardziej szczegółowo

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2017/2018

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2017/2018 Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2017/2018 PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMAT PUNKTOWANIA Maksymalna liczba punktów

Bardziej szczegółowo

ETAP II Zadanie laboratoryjne. Wykorzystanie roztwarzania metali w analizie jakościowej

ETAP II Zadanie laboratoryjne. Wykorzystanie roztwarzania metali w analizie jakościowej ETAP II 30.0.06 Zadanie laboratoryjne Wykorzystanie roztwarzania metali w analizie jakościowej W probówkach opisanych numerami - znajdują się wodne roztwory zawierające substancje nieorganiczne podane

Bardziej szczegółowo

Spektroskopia ramanowska w badaniach powierzchni

Spektroskopia ramanowska w badaniach powierzchni Spektroskopia ramanowska w badaniach powierzchni z Efekt Ramana (1922, CV Raman) I, ν próbka y Chandra Shekhara Venketa Raman x I 0, ν 0 Monochromatyczne promieniowanie o częstości ν 0 ulega rozproszeniu

Bardziej szczegółowo

3p - za poprawne obliczenie stężenia procentowego i molowego; 2p - za poprawne obliczenie jednej wymaganej wartości;

3p - za poprawne obliczenie stężenia procentowego i molowego; 2p - za poprawne obliczenie jednej wymaganej wartości; Zadanie Kryteria oceniania i model odpowiedzi Punktacja 1. 2. 3. 4. 2p - za poprawne 5 połączeń w pary zdań z kolumny I i II 1p - za poprawne 4 lub 3 połączenia w pary zdań z kolumny I i II 0p - za 2 lub

Bardziej szczegółowo

Litowce i berylowce- lekcja powtórzeniowa, doświadczalna.

Litowce i berylowce- lekcja powtórzeniowa, doświadczalna. Doświadczenie 1 Tytuł: Badanie właściwości sodu Odczynnik: Sód metaliczny Szkiełko zegarkowe Metal lekki o srebrzystej barwie Ma metaliczny połysk Jest bardzo miękki, można kroić go nożem Inne właściwości

Bardziej szczegółowo

Pierwiastki bloku d. Zadanie 1.

Pierwiastki bloku d. Zadanie 1. Zadanie 1. Zapisz równania reakcji tlenków chromu (II), (III), (VI) z kwasem solnym i zasadą sodową lub zaznacz, że reakcja nie zachodzi. Określ charakter chemiczny tlenków. Charakter chemiczny tlenków:

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE B: Oznaczenie zawartości chlorków i chromu (VI) w spoiwach mineralnych

ĆWICZENIE B: Oznaczenie zawartości chlorków i chromu (VI) w spoiwach mineralnych ĆWICZEIE B: znaczenie zawartości chlorków i chromu (VI) w spoiwach mineralnych Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest oznaczenie zawartości rozpuszczalnego w wodzie chromu (VI) w próbce cementu korzystając

Bardziej szczegółowo

BARWY W CHEMII Dr Emilia Obijalska Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej UŁ

BARWY W CHEMII Dr Emilia Obijalska Katedra Chemii Organicznej i Stosowanej UŁ BARWY W CHEMII Dr Emilia bijalska Katedra Chemii rganicznej i Stosowanej UŁ Akademia Ciekawej Chemii Czym jest światło? Wzrok człowieka reaguje na fale elektromagnetyczne w zakresie 380-760nm. Potocznie

Bardziej szczegółowo

KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH

KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH PRZEPISY KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH ZMIANY NR 3/2012 do CZĘŚCI IX MATERIAŁY I SPAWANIE 2008 GDAŃSK Zmiany Nr 3/2012 do Części IX Materiały i spawanie 2008, Przepisów klasyfikacji i budowy statków

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia. Poziom rozszerzony. Listopad 2014

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia. Poziom rozszerzony. Listopad 2014 Vademecum Chemia KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM nowa vademecum MATURA 205 CHEMIA zakres rozszerzony Chemia Poziom rozszerzony KOD WEWNĄTRZ Zacznij przygotowania do matury już dziś

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Ochrony przed Korozją. GALWANOTECHNIKA Część I Ćw. 7: POWŁOKI NIKLOWE

Laboratorium Ochrony przed Korozją. GALWANOTECHNIKA Część I Ćw. 7: POWŁOKI NIKLOWE Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Fizykochemii i Modelowania Procesów Laboratorium Ochrony przed Korozją GALWANOTECHNIKA Część I Ćw.

Bardziej szczegółowo

Doświadczenia eksploatacyjne i rozwój powłok ochronnych typu Hybrid stosowanych dla ekranów kotłów parowych

Doświadczenia eksploatacyjne i rozwój powłok ochronnych typu Hybrid stosowanych dla ekranów kotłów parowych Doświadczenia eksploatacyjne i rozwój powłok ochronnych typu Hybrid stosowanych dla ekranów kotłów parowych Marek Danielewski AGH Technologia realizowana obecnie przez REMAK-ROZRUCH i AGH w wersjach MD

Bardziej szczegółowo

Si W M. 5mm. 5mm. Fig.2. Fragment próbki 1 ze strefowymi kryształami melilitu (M).

Si W M. 5mm. 5mm. Fig.2. Fragment próbki 1 ze strefowymi kryształami melilitu (M). Si W Fe Fig. 1. Fragment próbki 1. Kontakt pomiędzy strefą żelazonośną (z lewej-fe) a strefą krzemianową (z prawej-si). Granica kontaktu podkreślona jest obecnością włóknistego wollastonitu. W strefie

Bardziej szczegółowo

Własności mechaniczne i strukturalne wybranych gipsów w mechanizmie wiązania.

Własności mechaniczne i strukturalne wybranych gipsów w mechanizmie wiązania. WYśSZA SZKOŁA INśYNIERII DENTYSTYCZNEJ im. prof. Meissnera w Ustroniu Własności mechaniczne i strukturalne wybranych gipsów w mechanizmie wiązania. Promotor: Prof. zw. dr hab. n. tech. MACIEJ HAJDUGA Barbara

Bardziej szczegółowo

Oznaczanie SO 2 w powietrzu atmosferycznym

Oznaczanie SO 2 w powietrzu atmosferycznym Ćwiczenie 6 Oznaczanie SO w powietrzu atmosferycznym Dwutlenek siarki bezwodnik kwasu siarkowego jest najbardziej rozpowszechnionym zanieczyszczeniem gazowym, występującym w powietrzu atmosferycznym. Głównym

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji otwartej w klasie drugiej gimnazjum. Opracowała: Marzena Bień

Scenariusz lekcji otwartej w klasie drugiej gimnazjum. Opracowała: Marzena Bień Scenariusz lekcji otwartej w klasie drugiej gimnazjum Opracowała: Marzena Bień Termin realizacji: 13.03.2008 r. Czas realizacji: 45 minut Temat: Reakcje metali z kwasami. Cel ogólny: Zapoznanie się z jedną

Bardziej szczegółowo

ZADANIE 164. Na podstawie opisanych powyżej doświadczeń określ charakter chemiczny tlenków: magnezu i glinu. Uzasadnij słownie odpowiedź.

ZADANIE 164. Na podstawie opisanych powyżej doświadczeń określ charakter chemiczny tlenków: magnezu i glinu. Uzasadnij słownie odpowiedź. Informacja do zadań: 163. 166. Przeprowadzono doświadczenia opisane poniższymi schematami: ZADANIE 163. Podaj, w których probówkach (1. 6.) zaszły reakcje chemiczne. ZADANIE 164. Na podstawie opisanych

Bardziej szczegółowo

UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW, WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE PIERWIASTKÓW 3 OKRESU

UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW, WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE PIERWIASTKÓW 3 OKRESU 5 UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW, WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE PIERWIASTKÓW 3 OKRESU CEL ĆWICZENIA Poznanie zależności między chemicznymi właściwościami pierwiastków, a ich położeniem w układzie okresowym oraz korelacji

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 3. Otrzymywanie i badanie właściwości chemicznych alkanów, alkenów, alkinów i arenów.

Ćwiczenie 3. Otrzymywanie i badanie właściwości chemicznych alkanów, alkenów, alkinów i arenów. Ćwiczenie 3. Otrzymywanie i badanie właściwości chemicznych alkanów, alkenów, alkinów i arenów. Wprowadzenie teoretyczne Cel ćwiczeń: Poznanie metod otrzymywania oraz badania właściwości węglowodorów alifatycznych

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE NAŚWIETLANIA LASEROWEGO DO BLOKADY PROPAGACJI PĘKNIĘĆ ZMĘCZENIOWYCH

ZASTOSOWANIE NAŚWIETLANIA LASEROWEGO DO BLOKADY PROPAGACJI PĘKNIĘĆ ZMĘCZENIOWYCH Sylwester KŁYSZ *, **, Anna BIEŃ **, Janusz LISIECKI *, Paweł SZABRACKI ** * Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych, Warszawa ** Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn ZASTOSOWANIE NAŚWIETLANIA LASEROWEGO

Bardziej szczegółowo

CIENKOŚCIENNE KONSTRUKCJE METALOWE

CIENKOŚCIENNE KONSTRUKCJE METALOWE CIENKOŚCIENNE KONSTRUKCJE METALOWE Wykład 2: Materiały, kształtowniki gięte, blachy profilowane MATERIAŁY Stal konstrukcyjna na elementy cienkościenne powinna spełniać podstawowe wymagania stawiane stalom:

Bardziej szczegółowo

MIKROSKOPIA ELEKTRONOWA. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

MIKROSKOPIA ELEKTRONOWA. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego MIKROSKOPIA ELEKTRONOWA Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Tło historyczne Pod koniec XIX wieku stosowanie mikroskopów świetlnych w naukach

Bardziej szczegółowo

Inkluzje Protodikraneurini trib. nov.. (Hemiptera: Cicadellidae) w bursztynie bałtyckim i ich badania w technice SEM

Inkluzje Protodikraneurini trib. nov.. (Hemiptera: Cicadellidae) w bursztynie bałtyckim i ich badania w technice SEM Muzeum i Instytut Zoologii Polska Akademia Nauk Akademia im. Jana DługoszaD ugosza Inkluzje Protodikraneurini trib. nov.. (Hemiptera: Cicadellidae) w bursztynie bałtyckim i ich badania w technice SEM Magdalena

Bardziej szczegółowo

Analiza anionów nieorganicznych (Cl, Br, I, F, S 2 O 3, PO 4,CO 3

Analiza anionów nieorganicznych (Cl, Br, I, F, S 2 O 3, PO 4,CO 3 ĆWICZENIE 12 Analiza anionów nieorganicznych (Cl, Br, I, F, S 2 O 3, PO 4 3,CO 3, SCN, CH 3 COO, C 2 O 4 ) 1. Zakres materiału Pojęcia: Podział anionów na grupy analityczne, sposoby wykrywania anionów;

Bardziej szczegółowo

Zadania laboratoryjne

Zadania laboratoryjne O L I M P I A D A 1954 45 1998 C H EM I C Z N A Zadania laboratoryjne Analiza jakościowa kompleksu ZADANIE 1 W wyniku reakcji pomiędzy wodnymi roztworami: siarczanu (VI) nieznanego metalu i soli sodowej

Bardziej szczegółowo

Chemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy

Chemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Nazwisko i imię) Punkty Razem pkt % Chemia nieorganiczna Zadanie 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Poziom: podstawowy Punkty Zadanie 1. (1 pkt.) W podanym

Bardziej szczegółowo

Odpowiedź:. Oblicz stężenie procentowe tlenu w wodzie deszczowej, wiedząc, że 1 dm 3 tej wody zawiera 0,055g tlenu. (d wody = 1 g/cm 3 )

Odpowiedź:. Oblicz stężenie procentowe tlenu w wodzie deszczowej, wiedząc, że 1 dm 3 tej wody zawiera 0,055g tlenu. (d wody = 1 g/cm 3 ) PRZYKŁADOWE ZADANIA Z DZIAŁÓW 9 14 (stężenia molowe, procentowe, przeliczanie stężeń, rozcieńczanie i zatężanie roztworów, zastosowanie stężeń do obliczeń w oparciu o reakcje chemiczne, rozpuszczalność)

Bardziej szczegółowo

Protokół: Reakcje charakterystyczne cukrowców

Protokół: Reakcje charakterystyczne cukrowców Protokół: Reakcje charakterystyczne cukrowców 1. Rekcja na obecność cukrów: próba Molischa z -naftolem Jest to najbardziej ogólna reakcja na cukrowce, tak wolne jak i związane. Ujemny jej wynik wyklucza

Bardziej szczegółowo

WYPEŁNIA KOMISJA KONKURSOWA

WYPEŁNIA KOMISJA KONKURSOWA WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 CHEMIA Informacje dla ucznia 1. Na stronie tytułowej arkusza w wyznaczonym miejscu wpisz swój

Bardziej szczegółowo

Zmiana barwy wskaźników w roztworach kwaśnych, obojętnych i zasadowych.

Zmiana barwy wskaźników w roztworach kwaśnych, obojętnych i zasadowych. Zmiana barwy wskaźników w roztworach kwaśnych, obojętnych i zasadowych. Doświadczenie1: Poznanie barwy wskaźników w roztworach kwasów, zasad i wody. Wykonanie doświadczenia: Do pięciu probówek wlewamy

Bardziej szczegółowo

XXII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2014/2015

XXII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2014/2015 IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Inowrocław 23 maja 2015 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW XXII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Reakcje charakterystyczne kadmu(ii)

Ćwiczenie 1. Reakcje charakterystyczne kadmu(ii) X. Analiza jakościowa jonów toksycznych Zagadnienia Jony toksyczne Podatność na biokumulację Uszkadzanie budowy łańcucha kwasów nukleinowych Ćwiczenie 1 Reakcje charakterystyczne kadmu(ii) 2 mol/dm 3 CdCl

Bardziej szczegółowo

Ć W I C Z E N I E 5. Kinetyka cementacji metali

Ć W I C Z E N I E 5. Kinetyka cementacji metali Ć W I C Z E N I E Kinetyka cementacji metali WPROWADZENIE Proces cementacji jest jednym ze sposobów wydzielania metali z roztworów wodnych. Polega on na wytrącaniu jonów metalu bardziej szlachetnego przez

Bardziej szczegółowo

10. ALKACYMETRIA. 10. Alkacymetria

10. ALKACYMETRIA. 10. Alkacymetria 10. ALKACYMETRIA 53 10. Alkacymetria 10.1. Ile cm 3 40 % roztworu NaOH o gęstości 1,44 g cm 3 należy zużyć w celu przygotowania 1,50 dm 3 roztworu o stężeniu 0,20 mol dm 3? Odp. 20,8 cm 3 10.2. 20,0 cm

Bardziej szczegółowo

VII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015

VII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015 II Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015 ETAP I 12.11.2014 r. Godz. 10.00-12.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Który z podanych zestawów zawiera wyłącznie

Bardziej szczegółowo

Powstawanie żelazianu(vi) sodu przebiega zgodnie z równaniem: Ponieważ termiczny rozkład kwasu borowego(iii) zachodzi zgodnie z równaniem:

Powstawanie żelazianu(vi) sodu przebiega zgodnie z równaniem: Ponieważ termiczny rozkład kwasu borowego(iii) zachodzi zgodnie z równaniem: Zad. 1 Ponieważ reakcja jest egzoenergetyczna (ujemne ciepło reakcji) to wzrost temperatury spowoduje przesunięcie równowagi w lewo, zatem mieszanina przyjmie intensywniejszą barwę. Układ będzie przeciwdziałał

Bardziej szczegółowo

WYKRYWANIE OŁOWIU W WINIE

WYKRYWANIE OŁOWIU W WINIE WYKRYWANIE OŁOWIU W WINIE WYKONANIE DOŚWIADCZENIA Do 5 kieliszków zawierających białe wino zanurzono papierki nasączone roztworem siarczku sodu. OBSERWACJE Po zanurzeniu w winie znajdującym się w 2 kieliszkach

Bardziej szczegółowo

Badania wytrzymałościowe

Badania wytrzymałościowe WyŜsza Szkoła InŜynierii Dentystycznej im. prof. A.Meissnera w Ustroniu Badania wytrzymałościowe elementów drucianych w aparatach czynnościowych. Pod kierunkiem naukowym prof. V. Bednara Monika Piotrowska

Bardziej szczegółowo

I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO. Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty

I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO. Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO XV Konkurs Chemii Organicznej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1 (9 pkt) Ciekłą mieszaninę,

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje wojewódzkie

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje wojewódzkie kod ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Uzyskane punkty.. WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje wojewódzkie Zadanie

Bardziej szczegółowo

G-VII. Substancje o znaczeniu biologicznym

G-VII. Substancje o znaczeniu biologicznym G-VII. Substancje o znaczeniu biologicznym Odczynnik Postać Piktogram GHS Hasło Zwroty H HCl roztwór 5% UWAGA H315, H319, H335 HNO 3 H 2 SO 4 stężony stężony NaOH roztwór 5% H314, EUH071 H314 H314 CuSO

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE Nr 5. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska. Opracował: dr inż.

ĆWICZENIE Nr 5. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska. Opracował: dr inż. POLITECHNIKA LUBELSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska Laboratorium Inżynierii Materiałowej ĆWICZENIE Nr 5 Opracował: dr inż.

Bardziej szczegółowo

Cel główny: Uczeń posiada umiejętność czytania tekstów kultury ze zrozumieniem

Cel główny: Uczeń posiada umiejętność czytania tekstów kultury ze zrozumieniem Hospitacja diagnozująca Źródła informacji chemicznej Cel główny: Uczeń posiada umiejętność czytania tekstów kultury ze zrozumieniem Opracowała: mgr Lilla Zmuda Matyja Arkusz Hospitacji Diagnozującej nr

Bardziej szczegółowo

ETAP II heksacyjanożelazian(iii) potasu, siarczan(vi) glinu i amonu (tzw. ałun glinowo-amonowy).

ETAP II heksacyjanożelazian(iii) potasu, siarczan(vi) glinu i amonu (tzw. ałun glinowo-amonowy). ETAP II 04.0.006 Zadanie laboratoryjne W probówkach opisanych literami A i B masz roztwory popularnych odczynników stosowanych w analizie jakościowej, przy czym każda z tych probówek zawiera roztwór tylko

Bardziej szczegółowo

Nazwy pierwiastków: ...

Nazwy pierwiastków: ... Zadanie 1. [ 3 pkt.] Na podstawie podanych informacji ustal nazwy pierwiastków X, Y, Z i zapisz je we wskazanych miejscach. I. Atom pierwiastka X w reakcjach chemicznych może tworzyć jon zawierający 20

Bardziej szczegółowo

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2013/2014 ETAP SZKOLNY

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2013/2014 ETAP SZKOLNY Imię Nazwisko Czas pracy: 60 minut KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2013/2014 ETAP SZKOLNY Informacje: Uzyskane punkty 1. Sprawdź, czy otrzymałeś/aś łącznie 7 stron. Ewentualny brak

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 1.03.2019 R. 1. Test konkursowy zawiera 11 zadań. Są to zadania otwarte. Na ich rozwiązanie

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom rozszerzony

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom rozszerzony KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Chemia Poziom rozszerzony Listopad 01 W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi. W tego typu

Bardziej szczegółowo

Katedra Inżynierii Materiałowej

Katedra Inżynierii Materiałowej Katedra Inżynierii Materiałowej Instrukcja do ćwiczenia z Biomateriałów Polaryzacyjne badania korozyjne mgr inż. Magdalena Jażdżewska Gdańsk 2010 Korozyjne charakterystyki stałoprądowe (zależności potencjał

Bardziej szczegółowo