Współczesne problemy zdrowotne ludności Polski. Determinanty zdrowia. Diagnozowanie sytuacji zdrowotnej. Paweł Goryński Zakład Epidemiologii

Transkrypt

1 Szkoła Zdrowia Publicznego Współczesne problemy zdrowotne ludności Polski. Determinanty zdrowia. Diagnozowanie sytuacji zdrowotnej. Paweł Goryński Zakład Epidemiologii Kurs Zdrowie Publiczne cz I

2 Szkoła Zdrowia Publicznego Definicja Zdrowia Zdrowie określa się jako stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby lub niepełnosprawności. Definicja Światowej Organizacji Zdrowia Zdrowie jest to stan dobrostanu moralnego, umysłowego i fizycznego, który pozwala pokonać przeciwności losu z łatwością i wdziękiem. Perykles ( p.n.e.) 2

3 15,4 17,9 % Szkoła Zdrowia Publicznego Samoocena stanu zdrowia mieszkańców krajów członków UE - wyniki badania SILC ("stan zdrowia bardzo dobry" - w procenach) 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 50,6 Greece Cyprus Ireland Iceland Sweden United Kingdom Switzerland Austria Belgium Denmark Romania Luxembourg Norway Malta France European Union (27 countries) Finland Spain Netherlands Slovakia Czech Republic Slovenia Poland Polska Bulgaria Germany (until 1990 former territory of the FRG) Hungary Croatia Italy Portugal Estonia Lithuania Latvia 4,1 Turkey

4 4,9 Szkoła Zdrowia Publicznego 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 5,3 Polska Samoocena stanu zdrowia mieszkańców krajów członków UE - wyniki badania SILC (stan zdrowia bardzo zły w procenach) Luxembourg Poland Spain France European Union (27 countries) Norway Hungary Germany (until 1990 former territory of the FRG) Belgium Ireland Iceland Sweden Slovenia Malta Switzerland Cyprus Greece Denmark Czech Republic Bulgaria Estonia United Kingdom Finland Romania Croatia Lithuania Italy Portugal Slovakia Netherlands Latvia Austria 0,5 Turkey

5 Szkoła Zdrowia Publicznego 85 Life expectancy at birth, in years Przeciętne dalsze trwanie życia w krajach UE w latach Bulgaria Estonia Latvia Lithuania Poland Spain Sweden EU

6 Szkoła Zdrowia Publicznego Mierniki stanu zdrowia Pozytywne jakość życia: stan biologiczny : (antropometria) i sprawność ruchowa + wydolność stan psychiczny: doznania somatyczne (związane z obecnością lub brakiem dolegliwości) - przeciętne dalsze trwanie życia, szczególnie oczekiwane lata życia wolne od niesprawności (DALY, HLY) sytuacja społeczna i warunki ekonomiczne (dochody na osobę w rodzinie) 6

7 Mierniki stanu zdrowia Szkoła Zdrowia Publicznego Mierniki stanu zdrowia : Negatywne: Przedstawiające - częstość występowania chorób i ich następstw - inwalidztwa i zgonów:» Zapadalność,» chorobowość,» umieralność,» śmiertelność 7

8 Szkoła Zdrowia Publicznego PROBLEMY DEMOGRAFICZNE Starzenie się populacji - w wyniku: wydłużenia trwania życia ludności, zmniejszenia dzietności kobiet. Problem ekonomiczny: Zwiększenie współczynnika zależności (stosunek liczby osób zawodowo czynnych do pozostałych) 8

9 Szkoła Zdrowia Publicznego Urodzenia i zgony i przyrost naturalny w Polsce w latach ,0 800,0 700,0 600,0 622,5 500,0 400,0 Przyrost naturalny ludności 374 Urodzenia Zgony 300,0 288, ,0 100,0 Urodzenia , Spis powszechny 2011: korekta 9 liczby ludnosci

10 Szkoła Zdrowia Publicznego Ludność Polski wg płci i wieku w latach 1990, 2006 oraz prognoza na rok 2030 (dane GUS) Mężczyźni Kobiety

11 Szkoła Zdrowia Publicznego Odsetek żywo urodzonych noworodków o niskiej masie urodzeniowej (poniżej 2500g) wg województw, i (dane GUS) 11

12 Szkoła Zdrowia Publicznego Umieralność niemowląt według wieku w Polsce i przeciętna w krajach UE w 2010 r. (dane WHO HFA DB) 4,7 na 1000 ur. żyw. w ,62 na 1000 ur. żyw. w

13 Umieralność niemowląt w Polsce wg województw w 2011 r. Szkoła Zdrowia Publicznego 7,0 6,0 6,1 6,0 6,0 6,0 5,6 5,6 5,3 5,0 4,8 4,7 4,7 4,5 4,4 4,0 4,3 4,1 3,8 3,7 3,4 3,0 2,0 1,0 0,0 ZACHODNIOPOMORSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE ŚLĄSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE DOLNOŚLĄSKIE LUBUSKIE PODKARPACKIE PODLASKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE POLSKA ŁÓDZKIE LUBELSKIE MAŁOPOLSKIE POMORSKIE OPOLSKIE WIELKOPOLSKIE MAZOWIECKIE 13

14 Szkoła Zdrowia Publicznego 14

15 Szkoła Zdrowia Publicznego Odsetek urodzeń pozamałżeńskich wśród urodzeń żywych w miastach i na wsi wg województw w 2010 r. (dane GUS) W 2008: 23-M 16-W 15

16 Szkoła Zdrowia Publicznego 16

17 Procent Szkoła Zdrowia Publicznego 29 Odsetek osób w wieku 65 lat i więcej w Polsce ogółem oraz w miastach i na wsi w latach i prognoza na lata oraz stan i prognoza dla Unii Europejskiej (dane GUS i Eurostat ) Ogółem Wieś Miasta UE(27)

18 Szkoła Zdrowia Publicznego % of population aged 65+ years Odsetek osób powyżej 65 roku życia w krajach UE (dane WHO-HFADB) 17 France Germany Greece Ireland Italy Lithuania Poland Romania EU

19 Szkoła Zdrowia Publicznego 19

20 Szkoła Zdrowia Publicznego Przyrost naturalny Natural population w krajach growth, UE per (dane 1000WHO-HFADB) 13 8 Bulgaria Cyprus France Ireland Lithuania Poland Romania EU

21 Szkoła Zdrowia Publicznego Współczynnik płodności w krajach UE (Dane WHO HFADB) 4 Total fertility rate France Germany Greece Ireland Italy Lithuania Poland Romania EU

22 Szkoła Zdrowia Publicznego 22

23 Szkoła Zdrowia Publicznego 23

24 Umieralność i przeciętne dalsze trwanie życia w Polsce i krajach UE

25 Udział głównych przyczyn zgonów w umieralności mężczyzn w poszczególnych grupach wieku w 2010 r. (na podstawie danych GUS)

26 Udział głównych przyczyn zgonów w umieralności mężczyzn w poszczególnych grupach wieku w 2010 r. (na podstawie danych GUS)

27 Przeciętne trwanie życia MĘŻCZYZN w Polsce i w pozostałych krajach UE, (dane WHO HFA DB)

28 Przeciętne trwanie życia KOBIET w Polsce i w pozostałych krajach UE, (dane WHO HFA DB)

29 David BYRNE European Commissioner for Health and Consumer Protection Enabling Good Health for all A reflection process for a new EU Health Strategy David BYRNE Komisarz UE ds. Zdrowia w 2004 r 15 July 2004 Reflection-health-strategy@cec.eu.int en.htm

30 "Dobre zdrowie i dobrobyt w sferze gospodarczej idą w parze. Inwestowanie w zdrowie zwiększa przeciętną długość życia, co w konsekwencji generuje wzrost PKB. Udowodniono, że przedłużenie przeciętnej długości życia o 10% może zwiększyć produkt krajowy brutto o 0,35%".

31

32

33

34 Źródło What Comparing Healthcare Costs Really Reveals by Jacob Funk Kirkegaard March 10th,

35 Determinanty zdrowia

36

37 Wielkość ryzyka Ewolucja tradycyjnych czynników ryzyka chorób Tradycyjne czynniki ryzyka Palenie tytoniu Nowe czynniki ryzyka Czas Źródło WHO - Global health risks Niewłaściwe żywienie Mała aktywność fizyczna Nadwaga i otyłość Zanieczyszczenie powietrza w miastach Bezpieczeństwo na drogach Bezpieczeństwo w miejscu pracy Zanieczyszczenia powietrza w mieszkaniach Zanieczyszczenia wody do picia Higiena Niedożywienie

38 8 Czynników ryzyka uznanych przez WHO za najważniejsze 1. Palenie tytoniu 2. Nadmierna konsumpcja alkoholu 3. Dieta uboga w warzywa i owoce 4. Mała aktywność fizyczna 5. Nadciśnienie tętnicze 6. Podwyższony poziom cholesterolu 7. Nadwaga i otyłość 8. Podwyższony poziom cukru

39 Szkoła Zdrowia Publicznego 39

40 Szkoła Zdrowia Publicznego 40

41 Szkoła Zdrowia Publicznego 41

42 Syntetyczne zestawienie częstości występowania rozpatrywanych czynników ryzyka w Polsce według wyników badania WOBASZ (bez alkoholu i diety) Wyszczególnienie Kobiety Mężczyźni Palenie tytoniu 25 % 42% Nadciśnienie tętnicze 33 % 42 % Cholesterol>5,0 64 % 67 % Otyłość BMI 30,0 20 % 20 % Cukrzyca 7 % 8 % Mała aktywność fizyczna 55 % 49 % Źródło W. Drygas Prezentacja multimedialna

43 Szkoła Zdrowia Publicznego Rutynowe Systemy informacyjne w Zdrowiu Publicznym Dostarczające danych do oceny sytuacji zdrowotnej populacji 43

44 Stan zdrowia i systemy informacyjne Pełny dobrostan Dolegliwości, choroby niezdiagnozowane Badania populacyjne (np. HIS-GUS 1996, 2004) Przesiewy Dolegliwości, choroby zdiagnozowane Niepełnosprawność Zapadalność Chorobowość Biologiczna Prawna Dane rejestrowane / instytucjonalne Badania populacyjne Dane instytucjonalne ZUS Zgon Rejestr zgonów Opieka ambulatoryjna -dane zagregowane Opieka stacjonarna -badanie chorobowości szpitalnej: ogólnej psychiatrycznej Rejestry Nowotwory Gruźlica AIDS Ch. zawodowe Rejestracja Ch.zakaźne Ch. weneryczne Rejestr urodzeń Statystyki dot. ludności

45 Przepływ Informacji o Stanie Zdrowia w Systemach Informacyjnych w Ochronie Zdrowia Ministerstwo Zdrowia Główny Urząd Statystyczny ZUS Główny Inspektorat Sanitarny Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia Państwowy Zakład Higieny NFZ Centrala, Oddziały US Instytut Medycyny Pracy Stacje-San-Epid Wojewódzkie Centra Zdrowia Publicznego Instytut Gruźlicy Instytut Medycyny Wsi Instytut Onkologii Instytut Wenerologii AM Apteki Pomoc doraźna Krwiodawstwo POZ Lek. rodzinny, Poradnie. Publiczne i niepub. Specjalistka ambulatoryjna Instytut Psychiatrii i Neurologii Opieka Stacjonarna Ogólna i psychiatryczna Zdarzenia zdrowotne i związane z nimi świadczenia MSWiA, MON?

46 Dane prezentowane w pokazie pochodzą częściowo z Raportu przygotowanego przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny (