WYCHOWANI ZYCZNEGO W EDUKACJ WCZESNOSZKOLNEJ

Transkrypt

1 PLANOWANI EZAJ ĘĆ WYCHOWANI A FI ZYCZNEGO W EDUKACJ I WCZESNOSZKOLNEJ ZUWZGL ĘDNI ENI EM NOWEJPODST AWYPROGRAMOWEJ IPROGRAMU MAŁ YMI ST RZ MAŁYMISTRZ

2

3 Krzysztof Warchoł Planowanie zajęć wychowania fizycznego w edukacji wczesnoszkolnej z uwzględnieniem nowej podstawy programowej i Programu Mały Mistrz

4 Recenzja: Prof. nadzw. dr hab. Władysław Pańczyk Korekta językowa: Małgorzata Kuźniar Skład komputerowy: Magdalena Rzerzicha Projekt okładki: Magdalena Rzerzicha Publikacja została dofinansowana ze środków Samorządu Województwa Podkarpackiego w ramach programu Mały Mistrz, koordynowanego przez Podkarpacki Wojewódzki Szkolny Związek Sportowy w Rzeszowie. Copyright by Wydawnictwo Oświatowe FOSZE Rzeszów 2014 ISBN Druk: Wydawnictwo Oświatowe FOSZE Rzeszów, ul. Wincentego Pola 6 tel. (17) fosze@fosze.com.pl

5 Spis treści Wstęp 5 1. Nowa podstawa programowa a wymagania edukacyjne z wychowania fizycznego 7 2. Koncepcja programu Podstawy formalno-prawne i merytoryczne programu Struktura programu Odbiorcy programu Cele kształcenia i wychowania fizycznego Cele ogólne kształcenia i wychowania fizycznego Cele etapowe kształcenia i wychowania fizycznego w edukacji wczesnoszkolnej, klasy I III szkoły podstawowej Zadania szkoły w zakresie wychowania fizycznego Treści kształcenia i wychowania fizycznego klasy I III szkoły podstawowej Procedury osiągania celów i zadań programu Pożądane osiągnięcia dzieci Tematyczny rozkład zajęć wychowania fizycznego dla klasy I szkoły podstawowej z uwzględnieniem programu Mały Mistrz Tematyczny rozkład zajęć wychowania fizycznego dla klasy II szkoły podstawowej z uwzględnieniem programu Mały Mistrz Tematyczny rozkład zajęć wychowania fizycznego dla klasy III szkoły podstawowej z uwzględnieniem programu Mały Mistrz Wybrane zagadnienia z metodyki wychowania fizycznego Lekcja wychowania fizycznego Zasady budowy lekcji wychowania fizycznego Metody realizacji zadań ruchowych Metody nauczania ruchu Formy prowadzenia zajęć Charakterystyka wybranych toków lekcji wychowania fizycznego Przykładowe narzędzia kontroli sprawności fizycznej i umiejętności ruchowych wspierające proces oceny opisowej ucznia 118 Literatura 123

6

7 Wstęp Potrzeba przygotowania niniejszego opracowania zrodziła się w trakcie konferencji metodyczno-szkoleniowych dla nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej i nauczycieli wychowania fizycznego, którzy przystąpili do ogólnopolskiego programu Mały Mistrz w 2014 roku. Jest to jeden z kilku programów przygotowanych przez Ministerstwo Sportu i Turystyki popularyzujących aktywność fizyczną i ruchową wśród dzieci oraz młodzieży. Inne programy to: Multisport, Umiem pływać, Stop zwolnieniom z WF, WF z klasą. Program Mały Mistrz ma wpierać nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej i współpracujących nauczycieli wychowania fizycznego w dostosowaniu zajęć wychowania fizycznego na tym poziomie edukacji do nowej podstawy programowej. Pełni ważne cele i zadania w monitorowaniu stanu zdrowia, rozwoju fizycznego i sprawności fizycznej uczniów szkół podstawowych. Ważna przesłanka teleologiczna tego programu dotyczy również zintegrowania zajęć ruchowych z innymi zadaniami edukacyjnymi. Nauczyciele otrzymali komplet materiałów szkoleniowych, mogą uczestniczyć w bezpłatnych konferencjach doskonalących oraz poszerzających ich zakres wiedzy i kompetencji w odniesieniu do edukacji fizycznej. Szkoły otrzymały zestaw sprzętu sportowego dostosowany do wieku dzieci. Dzieci w klasie II będą uczestniczyły w szesnastogodzinnym kursie nauki pływania. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej zgłaszanym w trakcie szkoleń teoretycznych, a także praktycznych, autor przygotował program nauczania wychowania fizycznego dla klas I III szkoły podstawowej wraz z rocznymi planami pracy, obejmującymi realizację wszystkich godzin wychowania fizycznego przewidzianych nową podstawą programową. Rozkłady materiału z wychowania fizycznego zawierają także realizację programu Mały Mistrz w klasie I, II i III. Uzupełnieniem opracowania jest repetytorium podstawowej wiedzy z zakresu klasycznej metodyki wychowania fizycznego. Do omówionych metod, form, zasad czy toków lekcji autor podaje wiele praktycznych przykładów ich zastosowania w szkolnym procesie wychowania fizycznego. Program może być również wykorzystany przez tych nauczycieli i te szkoły, które nie przystąpiły do programu Mały Mistrz, ponieważ zawiera wszystkie najważniejsze ogniwa współczesnego programu edukacyjnego. Autor ma nadzieję, że jednym z długofalowych efektów programu Mały Mistrz będzie wzrost jakości i rangi wychowania fizycznego w szkole jako wiodącej edukacji odpowiedzialnej za rozwój somatyczny i zdrowie uczniów. Nastąpi obniżenie symptomów pasywności fizycznej dzieci. Dla dużej części rodziców problem edukacji fizycznej ich dzieci przestanie być traktowany w sposób marginalny lub drugorzędny czy drugoplanowy. Status i prestiż wychowania fizycznego w dużej liczbie polskich szkół zacznie rosnąć powoli, ale systematycznie. Początki czegoś nowego bywają zazwyczaj trudne, jednak perspektywa kształtowania aktywnego fizycznie stylu życia już u najmłodszych dzieci jest warta każdego przedsięwzięcia pedagogicznego i rekreacyjno-sportowego. Krzysztof Warchoł 5

8

9 1. Nowa podstawa programowa a wymagania edukacyjne z wychowania fizycznego Podstawę programową z wychowania fizycznego można zdefiniować jako obowiązkowy zestaw celów i zadań, treści nauczania oraz wymagań szczegółowych i osiągnięć ucznia, odnoszących się do jego postaw, wiedzy, umiejętności i kompetencji w zakresie rozwoju psychofizycznego na danym poziomie edukacyjnym. Lektura szczegółowych zapisów tego aktu prawnego, mającego rangę rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej, pozwala zauważyć dość istotne zmiany odnoszące się w sposób szczególny do wychowania fizycznego. Podstawowa zmiana dotyczy zaniechania próby opisywania procesu edukacji fizycznej oraz przesunięcie tego akcentu na określenie i zdefiniowanie jej efektów. Prowadzi to do powstania w wychowaniu fizycznym pewnego wspólnego standardu cywilizacyjno-edukacyjnego, odwołującego się do wartości i czynności z zakresu kultury fizycznej, który muszą uwzględniać autorzy wszystkich, nowych programów wychowania fizycznego. Wspomniany standard edukacyjny zapisany jest, przez analogię do innych dziedzin edukacji, w postaci wymagań szczegółowych, które zostały pogrupowane w siedem bloków tematycznych [Cendrowski, Czerska, Frołowicz, Madejski, Pośpiech, Przybylski, Przysiężna, Woynarowska 2009]. Wymagania szczegółowe są jednocześnie zbiorem podstawowych treści kształcenia i wychowania fizycznego. Są to następujące obszary aktywności edukacyjnej nauczyciela i ucznia: diagnoza sprawności i aktywności fizycznej oraz rozwoju fizycznego trening zdrowotny sporty całego życia i wypoczynek bezpieczna aktywność fizyczna i wypoczynek sport (dotyczy II, III i IV etapu edukacji) taniec (dotyczy II i III etapu edukacji) edukacja zdrowotna (dotyczy III i IV etapu edukacji) Oczywiście wymienione wyżej bloki tematyczne powtarzają się na kolejnych etapach edukacji, jednak zawarte w nich wymagania szczegółowe obejmują szerszy zakres wiedzy, umiejętności, sprawności czy kompetencji uczniów. I etap edukacyjny, klasy I III szkoły podstawowej edukacja wczesnoszkolna Podstawowym celem i zadaniem wychowania fizycznego na tym poziomie edukacji jest kształtowanie wszechstronnej sprawności fizycznej ucznia oraz rozwijanie podstawowych nawyków w zakresie edukacji zdrowotnej. Zajęcia wychowania fizycznego realizowane są przez nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej lub nauczyciela wychowania fizycznego. Tygodniowy wymiar godzin wychowania fizycznego nie może być mniejszy jak trzy 45-minutowe jednostki lekcyjne. Kolejna ważna kwestia 7

10 dotyczy także indywidualnego ustalania przez nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej czasu i ilości zajęć w ciągu tygodnia przy zachowaniu wcześniejszego postulatu. Zajęcia wychowania fizycznego w klasach I III należy prowadzić w oparciu o infrastrukturę dla szkolnej kultury fizycznej. Inaczej mówiąc, dzieci z klas I, II i III mają takie samo prawo do korzystania ze specjalistycznych boisk, urządzeń, sprzętu i przyborów sportowych, jak uczniowie klas starszych. Niestety, zapominają o tym bardzo często nauczyciele wychowania fizycznego prowadzący zajęcia w klasach starszych. Wymagania szczegółowe zapisane w nowej podstawie programowej zawierające treści nauczania wychowania fizycznego i edukacji zdrowotnej, są następujące. Uczeń: 1) w zakresie sprawności fizycznej: a) realizuje marszobieg trwający co najmniej 15 minut, b) umie wykonać próbę siły mięśni brzucha oraz próbę gibkości dolnego odcinka kręgosłupa, c) potrafi pokonywać przeszkody naturalne i sztuczne; 2) w zakresie treningu zdrowotnego: a) przyjmuje pozycje wyjściowe i ustawienia do ćwiczeń oraz wykonuje przewrót w przód, b) skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami, c) wykonuje ćwiczenia równoważne bez przyboru, z przyborem i na przyrządzie; 3) w zakresie sportów całego życia i wypoczynku; a) posługuje się piłką: rzuca, chwyta, kozłuje, odbija i prowadzi ją, b) jeździ, np. na rowerze, wrotkach; przestrzega zasad poruszania się po drogach, c) bierze udział w zabawach, minigrach i grach terenowych, zawodach sportowych, respektując reguły i podporządkowując się decyzjom sędziego, d) wie, jak należy zachować się w sytuacjach zwycięstwa i radzi sobie z porażkami w miarę swoich możliwości; 4) w zakresie bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej: a) dba o higienę osobistą i czystość odzieży, b) wie, jakie znaczenie dla zdrowia ma właściwe odżywianie się oraz aktywność fizyczna, c) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych niezgodnie z przeznaczeniem, d) dba, o prawidłową postawę, np. siedząc w ławce, przy stole, e) przestrzega zasad bezpiecznego zachowania się w trakcie zajęć ruchowych; posługuje się przyborami sportowymi zgodnie z ich przeznaczeniem, 8

11 f) potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier ruchowych; wie, do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia [MEN 2014]. Analiza treści kształcenia i wychowania fizycznego w formie wymagań szczegółowych na poziomie edukacji wczesnoszkolnej pozwala sformułować kilka istotnych refleksji, uogólnień i myśli. Przede wszystkim wychowanie fizyczne na tym etapie edukacji powinno rozwijać utylitarne kompetencje i umiejętności w zakresie rozwoju fizycznego i kształtowania sprawności fizycznej. W tym znaczeniu dotychczasowy postulat kształtowania wielu umiejętności ruchowych czy sportowo-rekreacyjnych został zastąpiony postulatem rozwijania pewnych umiejętności ruchowych, które będą miały znaczne znamiona utylitarności dla rozwoju dziecka w jego naturalnym środowisku. Można by powiedzieć także, że cele autoteliczne wychowania fizycznego zostały zastąpione w większym stopniu celami instrumentalnymi. Przy czym jedne i drugie z różnym natężeniem należy rozwijać i kształtować [Warchoł, Cynarski, 2011]. 2. Koncepcja programu 2.1. Podstawy formalno-prawne i merytoryczne programu Przystępując do opracowania autorskiego programu nauczania wychowania fizycznego, autor powinien przeprowadzić kwerendę podstawowych aktów prawnych, mających rangę rozporządzeń Ministra Edukacji Narodowej oraz mieć wiedzę na temat najnowszych osiągnięć z zakresu nauk o kulturze fizycznej, ze szczególnym uwzględnieniem dorobku w dziedzinie teorii i metodyki wychowania fizycznego. Można powiedzieć, że są to dwie niezbędne przesłanki, aby tworzony autorski program miał odpowiedni poziom formalno-prawny, merytoryczny i metodyczny, a w niektórych sytuacjach czy skrajnych przypadkach, żeby w ogóle został dopuszczony do realizacji w konkretnej szkole. Do podstawowych aktów prawnych, których znajomość jest konieczna przy opracowaniu autorskiego programu nauczania wychowania fizycznego, pozwolę sobie zaliczyć: 1) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, 2) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 marca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, 3) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 sierpnia 2009 r. w sprawie dopuszczalnych form realizacji dwóch godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego, 9

12 10 4) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 marca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, 5) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników, 6) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2011 r. w sprawie dopuszczalnych form realizacji dwóch godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego. Informacje zawarte w wymienionych dokumentach posiadają duży ładunek wiedzy formalnej i częściowo merytorycznej, bez której w zasadzie nie jest możliwe opracowanie współczesnego programu nauczania. Ważnym uzupełnieniem wiadomości merytorycznych i metodycznych dla każdego autora programu nauczania wychowania fizycznego są także treści zawarte w najnowszych publikacjach z teorii i metodyki wychowania fizycznego Struktura programu Zamierzeniem autora było opracowanie w miarę spójnej koncepcji autorskiego programu nauczania wychowania fizycznego, który obejmowałby cały poziom edukacji wczesnoszkolnej. Zasadnicza merytoryczna część programu rozpoczyna się od przedstawienia celów kształcenia i wychowania fizycznego. Posłużono się tu metodą dedukcji, a więc po przedstawieniu ogólnych celów wychowania fizycznego zaprezentowano cele etapowe dotyczące pierwszego poziomu kształcenia i wychowania, czyli klas I III szkoły podstawowej. Dopełnieniem części teleologicznej programu jest charakterystyka zadań szkoły w zakresie wychowania fizycznego. Zadania te zostały nakreślone w nowej podstawie programowej. Następnie w programie znajdują się treści kształcenia i wychowania fizycznego. Materiał nauczania został tak dobrany, aby wszystkie cele, założenia i zadania procesu wychowania fizycznego na I poziomie edukacji zostały w pełni zrealizowane. Wzbogacenie treści nauczania o formy aktywności fizycznej i ruchowej zawarte w programie Mały Mistrz uatrakcyjniają tylko ofertę obligatoryjnych zajęć ruchowych dla najmłodszych dzieci i są w pełni zgodne z zapisami nowej podstawy programowej. Procedury osiągania celów i zadań stanowią kolejną część programu. Znajduje się tu charakterystyka metod, form i zasad, których stosowanie pozwoli w pełni zrealizować postulaty teleologiczne postawione przed I poziomem edukacji w zakresie wychowania fizycznego. Struktura formalna programu wymaga także od autora wyszczególnienia pożądanych osiągnięć edukacyjnych dzieci. Założone efekty dydaktyczne, wychowawcze i społeczne ustalono z wykorzystaniem klasycznego podziału na postawy, wiedzę i umiejętności.

13 Program zawiera także przykładowe narzędzia kontroli i ewaluacji rozwoju motorycznego dzieci młodszych, które mogą być pomocne przy tworzeniu oceny opisowej ucznia Odbiorcy programu Głównym adresatem programu są dzieci uczestniczące w procesie wychowania fizycznego na I etapie edukacji. Pośrednio odbiorcą programu są również nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej i nauczyciele wychowania fizycznego, którzy prowadzą zajęcia wychowania fizycznego. Oczywiście program może być także niezbędnym narzędziem służącym do oceny jakości i ewaluacji procesu wychowania fizycznego w konkretnych warunkach szkolnych. Zatem mogą z niego korzystać dyrektorzy szkół, wizytatorzy kuratoryjni, doradcy i konsultanci metodyczni oraz inne osoby, które prowadzą nadzór pedagogiczny nad szkołami. Zakładam, że program spełni także oczekiwania samorządów lokalnych, które prowadzą szkoły. Treści merytoryczne programu zostały tak dobrane, aby dało się je zastosować prawie w każdych warunkach szkolnych. Większość zagadnień da się przeprowadzić bez konieczności korzystania z bogato wyposażonej szkolnej lub środowiskowej infrastruktury sportowej. W każdej innej sytuacji można będzie korzystać z alternatywnych rozwiązań. Z tych względów mała lub zastępcza sala gimnastyczna, korytarz szkolny (zaadaptowany do zajęć wychowania fizycznego), boiska zewnętrzne, jak również tereny zielone przy szkole w zupełności wystarczą do prowadzenia interesujących zajęć według oferowanego programu nauczania wychowania fizycznego. 3. Cele kształcenia i wychowania fizycznego 3.1. Cele ogólne kształcenia i wychowania fizycznego Większość działań, które podejmuje każdy człowiek, jest zazwyczaj ukierunkowana na określony cel. Od jasno wytyczonych celów zależą efekty oraz skuteczność pracy. Przy formułowaniu celów uwzględniamy to, co pożądane, jak i to, co realne. Cele przeważnie są syntezą postulatów i prognoz [Strzyżewski 1990]. Podobne konstatacje odnoszą się do działalności pedagogicznej. Przez cele kształcenia i wychowania można rozumieć wizje pożądanych właściwości podejmowanych przez system edukacji, które powinny ukształtować pełną osobowość wychowanka jego dyspozycje poznawcze, emocjonalne, wolicjonalne i instrumentalne [Barankiewicz 1998]. Dość trafne spostrzeżenia na temat ogólnych celów wychowania formułuje również Osiński (2002). Jego zdaniem Cele wychowania jak wszelkie cele wytyczają to, do czego się dąży, co stanowi przedmiot pożądania, co się chce osiągnąć, czy jeszcze inaczej punkt, miejsce, do którego się zmierza. Są to więc postulowane stany rzeczy, które mają być skutkiem zabiegów wychowawczych. Zatem ogólne podejście do istoty celów wychowania wydaje się dość podobne, natomiast różnice mogą się 11

14 pojawić w sytuacji, kiedy będziemy omawiać cele wybranego rodzaju edukacji. Oczywiście celem i zadaniem każdej edukacji szkolnej będzie powodowanie pożądanych zmian w osobowości wychowanka. Jednak wartości, prawa i normy, które są źródłem celów wychowania, zależą w dużym stopniu od autonomii przedmiotu nauczania czy wychowania. Dlatego przed każdym rodzajem edukacji szkolnej zostały postawione pewne cele i zadania. Dotyczy to także wychowania fizycznego. Specyfika edukacji fizycznej polega m.in. na tym, że niezależnie od poziomu kształcenia można formułować ogólne cele kształcenia i wychowania fizycznego, które powinny wyznaczać kierunek pracy nauczyciela wychowania fizycznego. Na potrzeby niniejszego programu warto uzmysłowić sobie, że wychowanie fizyczne najmłodszych obejmuje niejako dwa obszary edukowania fizycznego. Pierwszy obszar dotyczy autotelicznych (najogólniej perspektywicznych) wartości i celów wychowania fizycznego. Drugi obszar to są wartości i cele instrumentalne (bieżące). Uwzględniając powyższy podział, proponuję następującą klasyfikację uniwersalnych celów procesu wychowania fizycznego. 12 I. Grupa celów perspektywicznych (autotelicznych) 1) Cele aksjologiczne: a) kształtowanie aktywnej postawy do aktywności fizycznej podejmowanej w szkole i poza szkołą, b) rozwijanie świadomości tego, co uczeń ćwiczy, po co wykonuje określone zadania ruchowe, jakie będą efekty tych ćwiczeń, c) wspieranie pozytywnej motywacji do chętnego i aktywnego udziału we wszystkich rodzajach zajęć ruchowych objętych programem nauczania, d) utrwalanie pożądanych nawyków związanych z potrzebą odpowiedniego zachowania się w trakcie obligatoryjnych i dodatkowych zajęć rekreacyjno- -sportowych, e) wdrażanie do stylu życia, w którym aktywność ruchowa znajduje się na ważnym miejscu w hierarchii wyznawanych wartości, f) uczenie przyjemności spędzania czasu wolnego w sposób aktywny, np. w grupie rówieśniczej czy rodzinie, g) kształtowanie twórczych postaw społecznych, odpowiedzialności za siebie i drugiego człowieka, h) wyposażanie wychowanka w zespół określonych mechanizmów uczuciowo- -motywacyjnych i behawioralnych, które są niezbędne do aktywności fizycznej przez całe życie. 2) Cele zdrowotne: a) wdrażanie do regularnej oraz w miarę intensywnej aktywności fizycznej,

15 b) hartowanie i adaptacja organizmu, c) kształtowanie nawyku aktywności fizycznej poza salą gimnastyczną, d) prowadzenie zajęć wychowania fizycznego niezależnie od pory roku w środowisku naturalnym, e) przygotowanie do właściwej reakcji na zmęczenie związane z wysiłkiem fizycznym, f) kształtowanie zdrowego stylu życia, g) nauka bezpiecznego uczestnictwa w zajęciach ruchowych, h) kształtowanie umiejętności właściwego doboru stroju sportowego do wybranej formy zajęć ruchowych. II. Grupa celów bieżących (instrumentalnych) 1) Cele sprawnościowo-motoryczne (kondycyjne): a) zrównoważony rozwój morfofunkcjonalny organizmu, b) kształtowanie zdolności motorycznych, w tym: wytrzymałości, szybkości, siły, koordynacji ruchowej i gibkości, c) nauczanie i doskonalenie umiejętności ruchowych w indywidualnych oraz zespołowych formach aktywności fizycznej, d) rozwijanie potrzebnych nawyków ruchowych, e) praktyczne zaznajamianie z metodami kształtowania sprawności fizycznej, f) umożliwienie dzieciom i młodzieży doskonalenia ich specyficznych uzdolnień ruchowych, g) kształtowanie wydolności fizycznej organizmu, h) wdrażanie do aktywności fizycznej w plenerze. 2) Cele poznawcze: a) przekazywanie wychowankom wszechstronnej wiedzy o rozwoju fizycznym człowieka, b) nauczanie metod i form związanych z kształtowaniem sprawności fizycznej, jak również nauczaniem lub doskonaleniem umiejętności ruchowych, c) ukazywanie tradycji sportowych szkoły i najbliższego środowiska, d) zapoznawanie z podstawową terminologią i pojęciami występującymi w procesie wychowania fizycznego, e) nauczanie zasad, reguł i przepisów konkurencji indywidualnych lub zespołowych, 13

16 f) intelektualizowanie każdej jednostki metodycznej poprzez rozmowy, dyskusje i pogadanki. 3) Cele diagnostyczne: a) teoretyczno-praktyczne zapoznanie wychowanków z testami do oceny indywidualnej sprawności fizycznej, b) przygotowanie do przeprowadzenia dowolnej próby oceny wydolności fizycznej organizmu, c) pokazanie podopiecznym sposobów diagnozy własnej aktywności fizycznej. Ukazana powyżej autorska taksonomia uniwersalnych celów kształcenia i wychowania fizycznego podkreśla duży eklektyzm teleologiczny tego rodzaju edukacji Cele etapowe kształcenia i wychowania fizycznego w edukacji wczesnoszkolnej, klasy I III szkoły podstawowej Przed każdym poziomem edukacji wyznaczono określone cele kształcenia i wychowania fizycznego. W ten sposób proces wychowania fizycznego jest dostosowywany do rzeczywistych potrzeb rozwojowo-zdrowotnych dzieci i młodzieży. Poprzez stawianie celów etapowych edukacji fizycznej możemy także w większym stopniu uwzględniać aktualny stan rozwoju ontogenetycznego naszych podopiecznych, co w przypadku tak specyficznych zajęć nie pozostaje bez znaczenia. Podstawowym celem wychowania fizycznego na tym poziomie edukacji jest kształtowanie wszechstronnej sprawności fizycznej ucznia oraz rozwijanie podstawowych nawyków w zakresie edukacji zdrowotnej. Zajęcia wychowania fizycznego realizowane są przez nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej lub nauczyciela wychowania fizycznego. Tygodniowy wymiar godzin wychowania fizycznego nie może być mniejszy jak trzy 45-minutowe jednostki lekcyjne. Kolejna ważna kwestia dotyczy także indywidualnego ustalania przez nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej czasu i ilości zajęć w ciągu tygodnia przy zachowaniu wcześniejszego postulatu. Zajęcia wychowania fizycznego w klasach I III należy prowadzić w oparciu o infrastrukturę do szkolnej kultury fizycznej. Inaczej mówiąc, dzieci z klas I, II i III mają takie samo prawo do korzystania ze specjalistycznych boisk, urządzeń, sprzętu i przyborów sportowych, jak uczniowie klas starszych. Niestety, zapominają o tym bardzo często nauczyciele wychowania fizycznego Zadania szkoły w zakresie wychowania fizycznego Aby wychowanie fizyczne wspierało rozwój fizyczny, psychiczny i społeczny oraz zdrowie uczniów, jak również kształtowało obyczaj aktywności fizycznej i troski o zdrowie przez całe życie, przed szkołami zostały postawione pewne zadania. Możemy do nich zaliczyć: 14

17 a) rozwijanie przez szkoły własnej oferty programowej (przy uwzględnieniu wymagań określonych w podstawie programowej) w odniesieniu do zajęć wychowania fizycznego, w tym zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych, b) zapewnienie odpowiednich warunków pod względem szkolnej infrastruktury sportowej, c) tworzenie właściwej bazy do prowadzenia zajęć poza salą gimnastyczną, w środowisku naturalnym, d) zapoznawanie uczniów z podstawowymi formami rekreacji, turystyki oraz wiodącymi zasadami uprawiania wybranych dyscyplin i konkurencji sportowych, e) dokonywanie oceny postawy ciała i diagnozowanie poziomu sprawności fizycznej, f) monitorowanie rozwoju psychomotorycznego oraz aktywności fizycznej dzieci, g) organizowanie zajęć fakultatywnych z zakresu sportów całego życia, h) systematyczną ewaluację osiągnięć edukacyjnych z wychowania fizycznego, i) aktywną współpracę z przedstawicielami szkolnej służby zdrowia, j) stały nadzór nad sposobem realizacji zagadnień z edukacji zdrowotnej. Konsekwentna realizacja tak sformułowanych zadań szkół w zakresie wychowania fizycznego powinna tworzyć obyczaj aktywności fizycznej, rozwijać zainteresowania i postawy uczniów oraz stymulować do aktywności fizycznej o charakterze rekreacyjnym, sportowym i turystycznym. 15

18 4. Treści kształcenia i wychowania fizycznego klasy I III szkoły podstawowej 16 1) sprawność fizyczna, uczeń aktywnie uczestniczy w: a) zabawach i grach orientacyjno-porządkowych, b) zabawach bieżnych, c) grach i zabawach ruchowych w terenie, d) terenowych zabawach motoryczno-dydaktycznych, e) marszobiegach, f) biegach przełajowych, g) terenowych torach przeszkód, h) grach drużynowych w terenie, i) próbach Indeksu Sprawności Fizycznej K. Zuchory (m.in. wykonuje próbę siły mm. brzucha oraz próbę gibkości dolnego odcinka kręgosłupa), j) biegach krótkich: m, k) biegach średnich i długich: m, l) rzutach piłeczką palantową lub piłką lekarską (1 kg), m) próbach testu sprawności fizycznej w ramach programu Mały Mistrz: marszobieg na dystansie 600 m bieg wahadłowy 10 x 5 m zwis na drążku n) w zdobyciu sprawności Lekkoatlety w ramach programu Mały Mistrz; 2) trening zdrowotny, uczeń przyjmuje: a) pozycje wyjściowe do ćwiczeń w staniu, b) pozycje wyjściowe do ćwiczeń w przysiadzie, c) pozycje wyjściowe do ćwiczeń w siadzie, d) pozycje wyjściowe do ćwiczeń w leżeniu, e) pozycje wyjściowe do ćwiczeń w podporach, uczeń wykonuje: a) ćwiczenia ramion, b) ćwiczenia szyi, c) ćwiczenia nóg, d) ćwiczenia tułowia, e) przewrót w przód z przysiadu podpartego do przysiadu podpartego, f) zwisy tyłem na drabinkach, g) skoki przez skakankę,

19 h) ćwiczenia równoważne wolne, i) przeskoki zawrotne przez ławeczkę, uczeń aktywnie uczestniczy w: a) grach i zabawach skocznych, b) grach i zabawach z mocowaniem, c) zabawach i grach na czworakach, d) jeździe na sankach, e) grach i zabawach ruchowych na śniegu, f) w zdobyciu sprawności Gimnastyka w ramach programu Mały Mistrz, g) w zdobyciu sprawności Saneczkarz w ramach programu Mały Mistrz; 3) sporty całego życia i wypoczynek, uczeń bierze aktywny udział w: a) zabawach i grach rzutnych, b) zabawach i grach kopnych, c) grach i zabawach ruchowych z elementami minipiłki ręcznej, d) grach i zabawach ruchowych z elementami minikoszykówki, e) grach i zabawach ruchowych z elementami minipiłki siatkowej, f) minipiłce nożnej, g) grach drużynowych: w dwa ognie, piłka graniczna, h) jeździe na wrotkach, rolkach, i) jeździe na rowerze z elementami wychowania komunikacyjnego, j) pokonywaniu naturalnego toru przeszkód na rowerze, k) wycieczki piesze, l) klasowych lub międzyklasowych zawodach sportowych, np. w minipiłce nożnej dla chłopców, w dwa ognie, w cztery ognie dla dziewcząt, zawody lekkoatletyczne dla dziewcząt i chłopców, m) w zdobyciu sprawności Piłkarza w ramach programu Mały Mistrz, n) w zdobyciu sprawności Pływaka - Wodniaka w ramach programu Mały Mistrz, o) w zdobyciu sprawności Turysty w ramach programu Mały Mistrz, p) w zdobyciu sprawności Rowerzysty w ramach programu Mały Mistrz, q) w zdobyciu sprawności Tenisisty stołowego w ramach programu Mały Mistrz; 4) bezpieczeństwo i edukacja zdrowotna, uczeń: a) zna sposoby ochrony i samoochrony podczas wykonywania ćwiczeń gimnastycznych i innych zadań ruchowych, b) stosuje ćwiczenia korygujące właściwą postawę ciała, 17

20 c) zna regulaminy korzystania z obiektów sportowych, d) wie, jak bezpiecznie wybrać miejsce ćwiczeń, e) wymienia elementy związane z higieną osobistą i czystością odzieży, zna zasady zdrowego odżywiania się, zagrożenia związane z samodzielnym zażywaniem leków lub innych niebezpiecznych substancji, f) wie, jak zachować się w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia, g) potrafi posługiwać się sprzętem sportowym zgodnie z jego przeznaczeniem, h) umie ergonomicznie przenosić, podnosić, przestawiać i ustawiać sprzęt sportowy przed zajęciami, w ich trakcie oraz po ich zakończeniu, i) bierze udział w zajęciach wychowania fizycznego tylko w stroju sportowym. 5. Procedury osiągania celów i zadań programu 1. Prowadzenie lekcji wychowania fizycznego według zasad pedagogicznych. 2. Stosowanie wielu metod realizacji zadań ruchowych, nauczania ruchu, przekazywania i zdobywania wiadomości z kultury fizycznej. 3. Rozwijanie wszechstronnej osobowości ucznia poprzez wykorzystywanie metod wychowawczych i własny przykład osobisty. 4. Dbałość o różnorodność form organizacyjnych w zajęciach wychowania fizycznego. 5. Systematyczna realizacja treści nauczania programu za pomocą szczegółowych planów dydaktyczno-wychowawczych dla każdej klasy. 6. Kierowanie się nadrzędną zasadą dostosowania wymagań szczegółowych do rzeczywistych możliwości oraz potrzeb rozwojowych dzieci. 7. Przygotowywanie klasowych oraz międzyklasowych rozgrywek i zawodów sportowych. 8. Prowadzenie zajęć wychowania fizycznego w terenie i poza salą gimnastyczną. 6. Pożądane osiągnięcia dzieci Zakładaną konsekwencją realizacji współczesnego programu nauczania powinny być określone efekty dydaktyczno-wychowawcze odnoszące się do postaw, wiedzy i umiejętności uczniów. W ten sposób można ocenić program nauczania pod względem merytorycznym i metodycznym, jak również dokonać ewaluacji i wprowadzić niezbędne zmiany oraz korekty. 18

21 W niniejszym programie nauczania założono następujące osiągnięcia i efekty edukacyjne: a) w zakresie postaw, uczeń: aktywnie uczestniczy w zajęciach wychowania fizycznego, chętnie podejmuje dodatkową aktywność fizyczną w trakcie zajęć rekreacyjno-sportowych, charakteryzuje się wysokim poziomem kultury osobistej, nie sprawia trudności swoim zachowaniem w trakcie obowiązkowych zajęć ruchowych w szkole, wykonuje ćwiczenia fizyczne na miarę swoich możliwości i potrzeb ruchowych, jest zawsze przygotowany do zajęć wychowania fizycznego, aktywnie wspiera właściwą organizację zajęć ruchowych w szkole, rozumie znaczenie aktywności fizycznej dla swojego zdrowia, dba o higienę osobistą i stroju sportowego, wprowadza określone formy aktywności ruchowej do własnego, rodzinnego i środowiskowego stylu życia; b) w zakresie wiedzy, uczeń: zna metodę oceny sprawności fizycznej, wie, na czym polega prozdrowotny styl życia, wie, jakie ćwiczenia służą poprawie wydolności fizycznej, rozumie potrzebę hartowania organizmu, zna podstawowe reguły gier i zabaw ruchowych, zna podstawowe zasady bezpiecznej organizacji zajęć ruchowych, wie, jak należy się odżywiać w okresie kolejnych faz i etapów własnego rozwoju, zna podstawowe wartości związane ze zdrowiem każdego człowieka, zna tradycje sportowe szkoły i środowiska lokalnego, wie, jakie relacje i związki zachodzą pomiędzy systematyczną aktywnością fizyczną a zdrowiem człowieka; c) w zakresie umiejętności, uczeń: potrafi przeprowadzić samokontrolę i samoocenę własnej sprawności fizycznej, zinterpretować wyniki za pomocą Indeksu Sprawności Fizycznej Krzysztofa Zuchory, posiada odpowiedni poziom umiejętności ruchowych w zakresie tzw. sportów całego życia, dobiera strój sportowy w zależności od rodzaju aktywności fizycznej, wykonuje ćwiczenia z zachowaniem zasad BHP, stosuje prozdrowotny styl życia. 19

22 7. Tematyczny rozkład zajęć wychowania fizycznego dla klasy I szkoły podstawowej z uwzględnieniem Programu Mały Mistrz (zakładana liczba godzin wychowania fizycznego w roku szkolnym 100) Objaśnienia skrótów: PN SF: Program nauczania sprawność fizyczna : Program nauczania sporty całego życia i wypoczynek PN TZ: Program nauczania trening zdrowotny : Program nauczania bezpieczeństwo i edukacja zdrowotna Nr lekcji Temat zajęć Postawa Umiejętności Sprawność fizyczna Wiadomości Termin realizacji 1. Zabawy orientacyjno- -porządkowe: Zbiórka według kolorów, Reagowanie na ruchy rąk, Pająk i muchy [Trześniowski 1989, s ] PN SF Uczeń bierze aktywny udział w zabawach poszczególne ćwiczenia w zabawie Uczeń kształtuje szybkość, zwinność, koordynację, gibkość Uczeń zna reguły zabaw. Zna zasady zachowania się w sali gimnastycznej Liczba godzin IX 1 2. Zabawy bieżne: Lawina, Strażak, Wiewiórki w dziupli [Trześniowski 1989, s ] PN SF Uczeń aktywnie uczestniczy w zabawach bieg po prostej, zmieniać kierunek biegu Uczeń kształtuje wytrzymałość i szybkość Uczeń zna przepisy zabaw IX 1 20

23 Nr lekcji Temat zajęć Postawa Umiejętności Sprawność fizyczna Wiadomości Termin realizacji 3. Program Mały Mistrz sprawność: Rowerzysta Jazda na rowerze po prostej Uczeń aktywnie uczestniczy w zajęciach Uczeń potrafi jechać na rowerze, umie ruszyć i zatrzymać się Uczeń kształtuje równowagę i koordynację ruchową Uczeń wie, że na rowerze należy jeździć w kasku Liczba godzin IX 1 4. Zabawy ruchowe w terenie: Podchody, Zabawy w chowanego PN SF Uczeń lubi aktywność ruchową w terenie Uczeń potrafi chodzić, biegać po terenie o różnym stopniu ukształtowania Uczeń kształtuje wytrzymałość i szybkość Uczeń wie, że nie wolno niszczyć środowiska naturalnego IX 1 5. Marszobieg terenowy PN SF Uczeń aktywnie ćwiczy pomimo zmęczenia Uczeń potrafi odpowiednio rozłożyć siły Uczeń kształtuje wytrzymałość, wydolność organizmu Uczeń wie, w jakim środowisku naturalnym można uprawiać aktywność fizyczną IX 1 6. Program Mały Mistrz sprawność: Rowerzysta Jazda na rowerze po łuku Uczeń dba o swój rower Uczeń potrafi jechać rowerem po łuku Uczeń kształtuje równowagę, koordynację orientację w przestrzeni Uczeń wie, że po drogach publicznych może jeździć tylko z osobą dorosłą IX 1 7. Terenowy tor przeszkód PN SF Uczeń chętnie przygotowuje teren do aktywności fizycznej Uczeń potrafi bezpiecznie pokonywać przeszkody naturalne w terenie Uczeń kształtuje wytrzymałość, wydolność organizmu, siłę Uczeń wie, w jakim środowisku naturalnym nie można ćwiczyć IX 1 8. Kształtowanie szybkości, biegi krótkie (30 40 m) PN SF Uczeń lubi zabawy w formie wyścigów rzędów Uczeń potrafi biegać w zmiennym tempie Uczeń kształtuje szybkość Uczeń zna reguły zabaw IX 1 21

24 Nr lekcji Temat zajęć Postawa Umiejętności Sprawność fizyczna Wiadomości Termin realizacji 9. Program Mały Mistrz sprawność: Rowerzysta Jazda na rowerze po prostej i łuku Uczeń chętnie jeździ na rowerze w czasie wolnym Uczeń potrafi łączyć technikę jazdy po prostej i po łuku Uczeń kształtuje równowagę, koordynację orientację w przestrzeni Uczeń wie, co decyduje o bezpieczeństwie jazdy na rowerze Liczba godzin IX Biegi średnie i długie ( m) PN SF Uczeń chętnie ćwiczy w grupie Uczeń potrafi dostosować właściwe tempo biegu do długości dystansu Uczeń kształtuje wytrzymałość, wydolność organizmu Uczeń zna różnice pomiędzy biegiem krótkim a długim IX Biegi średnie i długie bieg za liderem PN SF Uczeń lubi biegać dłuższe dystanse Uczeń potrafi biegać za liderem Uczeń kształtuje wytrzymałość, wydolność organizmu Uczeń wie, jakie są korzyści z biegania IX Program Mały Mistrz sprawność: Rowerzysta Jazda na rowerze slalomem Uczeń troszczy się o wygląd zewnętrzny roweru Uczeń umie jechać slalomem między stojakami Uczeń kształtuje równowagę, koordynację orientację w przestrzeni, odwagę Uczeń wie, jak należy ustawić tor do jazdy na rowerze IX Rzut piłką lekarską 1 kg PN SF Uczeń potrafi bezpiecznie ćwiczyć Uczeń umie wykonać rzut piłką lekarską przodem do kierunku rzutu Uczeń kształtuje siłę i szybkość Uczeń wie, jak bezpiecznie rzucać przyborami na odległość X Rzut kółkiem ringo na odległość PN SF Uczeń dba o bezpieczeństwo współćwiczących Uczeń umie wykonać rzut kółkiem ringo Uczeń kształtuje siłę i szybkość Uczeń wie, w jaki sposób można mierzyć odległość rzutu X 1 22

25 Nr lekcji Temat zajęć Postawa Umiejętności Sprawność fizyczna Wiadomości Termin realizacji 15. Program Mały Mistrz test sprawnościowy Marszobieg na 600 m PN SF Uczeń dąży do ukończenia próby Uczeń potrafi rozłożyć siły na dystansie biegu Uczeń kształtuje wytrzymałość, wydolność organizmu Liczba godzin Uczeń wie, jak mierzy się czas marszobiegu X Gry i zabawy rzutne Uczeń chętnie uczestniczy w zabawach Uczeń potrafi chwytać i rzucać różnymi przyborami do celu siłę Uczeń wie, jak przebiega rywalizacja w trakcie zabaw ruchowych X Nauka gry w Dwa ognie Uczeń współpracuje z grupą współćwiczących Uczeń potrafi chwycić i rzucić piłkę siłę Uczeń zna przepisy gry X Program Mały Mistrz test sprawnościowy Próba zwisu na drążku PN SF Uczeń chętnie podchodzi do testu próbę testową Uczeń kształtuje siłę Uczeń wie, co ta próba mierzy X Doskonalenie gry w Dwa ognie Uczeń kulturalnie kibicuje współćwiczącym Uczeń potrafi chwycić i rzucić piłkę siłę Uczeń zna przepisy gry X Zabawa rzutna Obijany w kole [Trześniowski 1989, s. 256] Uczeń przestrzega reguł zabawy Uczeń potrafi chwycić, podać i rzucić piłkę siłę Uczeń zna reguły zabawy X Program Mały Mistrz test sprawnościowy Próba biegu 10 x 5 m PN SF Uczeń rzetelnie wykonuje próbę Uczeń potrafi biegać tam i z powrotem Uczeń kształtuje zwinność, szybkość Uczeń wie, jak należy wykonać próbę X 1 23

26 Nr lekcji Temat zajęć Postawa Umiejętności Sprawność fizyczna Wiadomości Termin realizacji 22. Zabawy i gry kopne Uczeń ćwiczy zawsze w stroju sportowym Uczeń potrafi kopnąć nieruchomą piłkę siłę Uczeń wie, jak nazywa się najpopularniejsza gra kopna Liczba godzin X Zabawy i gry kopne z elementem minipiłki nożnej Uczeń chętnie ćwiczy w domu Uczeń potrafi kopnąć piłkę do bramki siłę Uczeń wie, gdzie można grać w piłkę nożną X Program Mały Mistrz test sprawnościowy Sprawdzian na zdobycie odznaki Rowerzysta Uczeń jest przygotowany do próby Uczeń potrafi ruszyć z miejsca, jechać po prostej, zawracać wokół stojaka, jechać slalomem, zatrzymać się w określonym miejscu Uczeń kształtuje równowagę, koordynację orientację w przestrzeni, odwagę Uczeń zna zasady zdobycia odznaki X Zabawy ruchowe z elementem kozłowania w minipiłce ręcznej Uczeń lubi gry zespołowe Uczeń potrafi chwytać, podrzucać, kozłować piłkę w miejscu i marszu orientację Uczeń wie, co to jest minipiłka ręczna XI Zabawy ruchowe z elementem chwytu i podania w minipiłce ręcznej Uczeń współpracuje w grupie rówieśniczej. Uczeń potrafi chwycić oburącz i podać piłkę jedną ręką Uczeń potrafi chwycić oburącz i podać piłkę jedną ręką orientację, siłę Uczeń zna podstawowe podania piłki XI 1 24

27 Nr lekcji Temat zajęć Postawa Umiejętności Sprawność fizyczna Wiadomości Termin realizacji 27. Program Mały Mistrz sprawność: Gimnastyk Nauka pozycji wyjściowych do ćwiczeń PN TZ Uczeń chętnie wykonuje ćwiczenia gimnastyczne pozycje wyjściowe do ćwiczeń w staniu i podporach orientację, siłę, równowagę Uczeń wie, czym charakteryzują się ćwiczenia gimnastyczne. Wie, jak wygląda prawidłowa postawa ciała Liczba godzin XI Zabawy z elementem rzutu na bramkę w mini piłce ręcznej Uczeń bezpiecznie wykonuje ćwiczenia rzut na bramkę jednorącz z miejsca orientację, siłę Uczeń wie, z jakiego miejsca na boisku można wykonać rzut na bramkę XI Zabawowe tory przeszkód z elementami minipiłki ręcznej Uczeń dąży do poprawnego wykonywania ćwiczeń Uczeń potrafi kozłować, toczyć, chwycić i podać piłkę oraz rzucić na bramkę orientację, siłę Uczeń wie, które to są linie końcowe i boczne boiska XI Program Mały Mistrz sprawność: Gimnastyk Nauka pozycji wyjściowych do ćwiczeń PN TZ Uczeń przestrzega zasad bezpieczeństwa w trakcie ćwiczeń pozycje wyjściowe do ćwiczeń w siadzie i leżeniu orientację, siłę, równowagę Uczeń wie, które przyrządy wykorzystuje się do ćwiczeń gimnastycznych. Zna sposoby ochrony podczas ćwiczeń gimnastycznych XI Zabawy ruchowe z elementem kozłowania w minikoszykówce Uczeń chętnie wykonuje ćwiczenia z minikoszykówki Uczeń potrafi chwytać, podrzucać, kozłować piłkę w miejscu i marszu orientację Uczeń wie, co to jest minikoszykówka XI 1 25

28 Nr lekcji Temat zajęć Postawa Umiejętności Sprawność fizyczna Wiadomości Termin realizacji 32. Zabawy ruchowe z elementem chwytu i podania w minikoszykówce Uczeń w czasie wolnym wykonuje ćwiczenia z piłką Uczeń potrafi chwycić i podać piłkę oburącz orientację, siłę Uczeń wie, z ilu zawodników składa się drużyna w koszykówce Liczba godzin XI Program Mały Mistrz sprawność: Gimnastyk Nauka ćwiczeń kształtujących PN TZ Uczeń chętnie ćwiczy w domu ćwiczenia kształtujące ramion i szyi orientację, siłę, równowagę Uczeń wie, do czego służy ławeczka gimnastyczna. Zna sposoby samoochrony podczas ćwiczeń gimnastycznych XI Zabawy z elementem rzutu do kosza w minikoszykówce Uczeń chce zobaczyć prawdziwe zawody w koszykówce rzut oburącz do kosza na niskiej wysokości orientację, siłę Uczeń wie, kto to jest trener XI Zabawowe tory przeszkód z elementami minikoszykówki Uczeń wykonuje ćwiczenia pomimo wielu trudności Uczeń potrafi kozłować, toczyć, chwycić i podać piłkę oraz rzucić do kosza orientację, siłę Uczeń wie, kto to jest sędzia na boisku XI Program Mały Mistrz sprawność: Gimnastyk Nauka ćwiczeń kształtujących PN TZ Uczeń chętnie przygotowuje miejsce do ćwiczeń ćwiczenia kształtujące nóg i tułowia orientację, siłę, równowagę Uczeń wie, dlaczego ćwiczenia akrobatyczne należy wykonywać na materacach gimnastycznych XI Nauka gry Do pięciu podań w minikoszykówce Uczeń współpracuje w zespole Uczeń potrafi chwycić i podać piłkę orientację, siłę Uczeń zna zasady gry XII 1 26

29 Nr lekcji Temat zajęć Postawa Umiejętności Sprawność fizyczna Wiadomości Termin realizacji 38. Nauka gry Do pięciu podań w minipiłce ręcznej Uczeń współpracuje w zespole Uczeń potrafi chwycić i podać piłkę orientację, siłę Uczeń zna zasady gry Liczba godzin XII Program Mały Mistrz sprawność: Gimnastyk Ćwiczenia akrobatyczne na materacach PN TZ Uczeń nie boi się wykonywać ćwiczeń leżenie przewrotne, przetoczenia na plecy orientację, siłę, równowagę Uczeń wie, kiedy może rozpocząć ćwiczenie na materacu XII Gra w minipiłkę ręczną na uproszczonych zasadach Uczeń chętnie uczestniczy w grze Uczeń potrafi kozłować, chwycić i podać piłkę oraz rzucić na bramkę orientację, siłę Uczeń wie, kiedy należy przerwać grę, na jaki sygnał nauczyciela XII Gra w minikoszykówkę na uproszczonych zasadach Uczeń stosuje się do przepisów gry Uczeń potrafi kozłować, chwycić i podać piłkę oraz rzucić do kosza orientację, siłę Uczeń wie, do których linii można biegać po boisku XII Program Mały Mistrz sprawność: Gimnastyk Ćwiczenie podporu i zwisu na drążku PN TZ Uczeń chętnie podchodzi do ćwiczenia Uczeń wykonuje przejścia równoważne po odwróconej ławeczce z woreczkiem, podpór przodem na drążku, zwis leżąc o wygiętym tułowiu orientację, siłę, równowagę Uczeń wie, do czego służą drabinki gimnastyczne. Uczeń wie, jakie ćwiczenia na drabinkach korygują postawę ciała XII 1 27

30 Nr lekcji Temat zajęć Postawa Umiejętności Sprawność fizyczna Wiadomości Termin realizacji 43. Kompleksowe zabawy ruchowe z elementami minikoszykówki (łączenie kozłowania, chwytu i podania oraz rzutu do kosza) Uczeń aktywnie ćwiczy w zabawach Uczeń kozłuje, podaje oburącz i rzuca piłkę do kosza orientację, siłę, szybkość, wytrzymałość Uczeń wie, na czym polega uczciwa rywalizacja Liczba godzin XII Kompleksowe zabawy ruchowe z elementami minipiłki ręcznej Uczeń pomaga współćwiczącym Uczeń kozłuje, podaje jednorącz i rzuca piłkę do bramki orientację, siłę, szybkość, wytrzymałość Uczeń zna reguły zabaw XII Program Mały Mistrz sprawność: Gimnastyk Sprawdzian na zdobycie odznaki Gimnastyk PN TZ Uczeń chętnie podchodzi do sprawdzianu podskok z półobrotem i krążeniem rr. do wewnątrz, przysiad skulony połączony z kołyską, przejście po odwróconej ławeczce z woreczkiem na głowie, przeskoki zawrotne przez ławeczkę, podpór przodem na drążku, zwis, leżąc o wygiętym tułowiu orientację, siłę, równowagę Uczeń wie, jak należy wykonać kolejne próby sprawdzianu. XII 1 28

31 Nr lekcji Temat zajęć Postawa Umiejętności Sprawność fizyczna Wiadomości Termin realizacji 46. Zabawy ruchowe na śniegu PN TZ Uczeń chętnie ćwiczy na świeżym powietrzu Uczeń potrafi bezpiecznie bawić się na śniegu, umie lepić kule śniegowe Uczeń kształtuje koordynację orientację, siłę, równowagę, hartuje organizm Uczeń wie, co to jest hartowanie organizmu Liczba godzin I Zabawa w podchody na śniegu PN TZ Uczeń w czasie wolnym często przebywa na świeżym powietrzu Uczeń potrafi rozróżniać właściwe ślady na śniegu Uczeń kształtuje koordynację orientację, siłę, równowagę, hartuje organizm Uczeń zna reguły zabawy I Program Mały Mistrz sprawność: Saneczkarz Nauka jazdy na sankach PN TZ Uczeń chętnie jeździ na sankach Uczeń potrafi samodzielnie wciągać sanki pod górę, zjeżdżać w pozycji siedzącej Uczeń kształtuje koordynację orientację, siłę, równowagę, hartuje organizm Uczeń wie, gdzie można jeździć bezpiecznie na sankach I Budujemy igloo zabawa ruchowa na śniegu PN TZ Uczeń współpracuje w grupie Uczeń potrafi przygotować odpowiednie elementy ze śniegu na budowę igloo Uczeń kształtuje koordynację orientację, siłę, równowagę, hartuje organizm Uczeń wie, kto mieszka w igloo I Zabawy ruchowe na śniegu z wykorzystaniem sanek PN TZ Uczeń bezpiecznie korzysta z sanek Uczeń potrafi ciągnąć i pchać sanki Uczeń kształtuje koordynację orientację, siłę, równowagę, hartuje organizm Uczeń wie, na jakim torze uprawia się sport saneczkarski I 1 29

32 Nr lekcji Temat zajęć Postawa Umiejętności Sprawność fizyczna Wiadomości Termin realizacji 51. Program Mały Mistrz sprawność: Saneczkarz Jazda na sankach z omijaniem przeszkód PN TZ Uczeń dostrzega usterki techniczne sanek Uczeń potrafi omijać przeszkody Uczeń kształtuje koordynację orientację, siłę, równowagę, hartuje organizm Uczeń wie, jak bezpiecznie się zachować przy omijaniu przeszkód Liczba godzin I Zabawy i gry ruchowe z czworakowaniem, np. Kotki na polowaniu, Pieski na spacer, Żabki na łące [Trześniowski 1989, s ] PN TZ Uczeń lubi naśladować ruchem różne sytuacje i zwierzęta Uczeń potrafi czworakować orientację, siłę, równowagę, skoczność Uczeń wie, jak bezpiecznie czworakować I Zabawy i gry ruchowe z czworakowaniem, np. Brytany i podróżny, Kocięta z piłeczkami, Polowanie na zajączki [Trześniowski 1989, s ] PN TZ Uczeń właściwie odgrywa role w danej zabawie skoki zajęcze i skoki żabki orientację, siłę, równowagę, skoczność Uczeń zna sposoby poruszania się w niskich pozycjach I Program Mały Mistrz sprawność: Saneczkarz Nauka zatrzymania sanek na pochyłości PN TZ Uczeń nie boi się prędkości na sankach Uczeń potrafi zatrzymać sanki na pochyłości Uczeń kształtuje koordynację orientację, siłę, równowagę, hartuje organizm Uczeń wie, jak przygotować stok do jazdy na sankach, aby był bezpieczny I 1 30

33 Nr lekcji Temat zajęć Postawa Umiejętności Sprawność fizyczna Wiadomości Termin realizacji 55. Skoki przez skakankę PN TZ Uczeń chce mieć własną skakankę Uczeń potrafi przeskakiwać skakankę obunóż orientację, siłę, równowagę, skoczność Uczeń wie, gdzie bezpiecznie można ćwiczyć skoki przez skakankę Liczba godzin I Zabawy ruchowe skoczne z wykorzystaniem skakanki PN TZ Uczeń bezpiecznie skacze przez skakankę Uczeń potrafi skakać przez skakankę w formie zabawowej orientację, siłę, równowagę, skoczność Uczeń wie, dlaczego warto ćwiczyć ze skakanką I Program Mały Mistrz sprawność: Saneczkarz Klasowe zawody w zjeździe na sankach PN TZ Uczeń chętnie rywalizuje z rówieśnikami Uczeń potrafi zjeżdżać na sankach w parach Uczeń kształtuje koordynację orientację, siłę, równowagę, hartuje organizm Uczeń zna zasady zjeżdżania na sankach na czas I Próba siły mięśni brzucha PN SF Uczeń chętnie podchodzi do próby sprawnościowej nożyce poprzeczne na czas siłę, Uczeń wie, dlaczego trzeba kontrolować sprawność fizyczną II Próba gibkości PN SF Uczeń chętnie podchodzi do próby sprawnościowej skłon tułowia gibkość Uczeń wie, które ćwiczenia poprawiają gibkość II Program Mały Mistrz sprawność: Saneczkarz Wyścigi trójek saneczkowych PN TZ Uczeń współpracuje w małej grupie Uczeń potrafi utrzymać równowagę na sankach Uczeń kształtuje koordynację orientację, siłę, równowagę, hartuje organizm Uczeń wie, gdzie uprawia się sporty zimowe II 1 31

34 Nr lekcji Temat zajęć Postawa Umiejętności Sprawność fizyczna Wiadomości Termin realizacji 61. Ćwiczenia ogólnorozwojowe na ławeczkach gimnastycznych PN TZ Uczeń chętnie ćwiczy na przyrządach gimnastycznych przeskok zawrotny przez ławeczkę siłę Uczeń wie, do czego służy ławeczka gimnastyczna, potrafi ją ergonomicznie przenosić Liczba godzin II Leżenie przewrotne i przerzutne w gimnastyce podstawowej PN TZ Uczeń stara się poprawnie wykonać ćwiczenie Uczeń wykonuje na materacu leżenie przerzutne i przewrotne siłę, gibkość Uczeń wie, do czego służą materace gimnastyczne II Program Mały Mistrz sprawność: Saneczkarz Sprawdzian na zdobycie odznaki Saneczkarz PN TZ Uczeń jest zadowolony ze zdobycia sprawności Uczeń potrafi wciągać sanki pod górę, zjeżdżać na sankach, omijać przeszkody, zatrzymywać się na sankach, na pochyłości Uczeń kształtuje koordynację orientację, siłę, równowagę, hartuje organizm Uczeń wie, na jakich sankach można bezpiecznie zjeżdżać II Zabawy ruchowe z elementami minikoszykówki Uczeń chętnie podejmuje aktywność fizyczną w grupie rówieśniczej Uczeń potrafi kozłować, chwytać i podawać piłkę, rzucać do kosza Uczeń kształtuje szybkość, koordynację siłę, wytrzymałość Uczeń zna reguły zabaw III Gra Do pięciu podań z piłką do minikoszykówki Uczeń pomaga mniej sprawnym kolegom i koleżankom Uczeń potrafi kozłować, chwytać i podawać piłkę Uczeń kształtuje szybkość, koordynację siłę, wytrzymałość, orientację Uczeń zna reguły gry III 1 32