3. ROZDZIELANIE SUBSTANCJI

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "3. ROZDZIELANIE SUBSTANCJI"

Transkrypt

1 3. ROZDZIELANIE SUBSTANCJI Rozdzielanie substancji jest jednym z najważniejszych problemów w pracy laboratoryjnej. Problem ten ma istotne znaczenie zarówno dla preparatyki, jak i dla analizy chemicznej. Dlatego niezbędne jest poznanie podstawowych metod rozdzielania substancji. W większości metod rozdziału substancji wykorzystuje się różnice ich właściwości chemicznych i fizycznych w celu zagęszczenia poszczególnych składników faz układu. Następnie rozdziela się te fazy metodami fizycznymi. Możliwe są następujące układy: 1. ciało stałe - ciecz. 2. ciało stałe - gaz, 3. ciało stałe - ciało stałe 4. ciecz - ciecz, 5. ciecz - gaz, 6. mieszanina gazów Układy te mogą składać się z jednej lub wielu faz. Rozdzielanie układów ciało stałe - gaz i ciecz - gaz na ogół nie sprawia trudności, gdyż często rozdział taki następuje samorzutnie. Wyjątek stanowią ciała stałe o dużej powierzchni ponieważ może nastąpić adsorpcja gazu, lub takie układy ciecz - gaz, w których tworzy się aerozol. W praktyce laboratoryjnej najczęściej spotykanym układem jest układ ciało stałe - ciecz. Rozdzielanie takiego układu można prowadzić stosując następujące metody: 1. odparowanie składnika ciekłego 2. odsączenie lub odwirowanie składnika stałego 3. dekantacja cieczy znad osadu W przypadku układu ciecz - ciecz, gdy ciecze nie mieszają się ze sobą, rozdzielenie jest proste i można to wykonać przy pomocy rozdzielacza. W przypadku jednofazowego układu mieszających się ze sobą cieczy rozdzielanie bywa kłopotliwe, ale jest możliwe przy pomocy destylacji frakcjonowanej pod warunkiem, że nie tworzy się mieszanina azeotropowa. Rozdzielanie układu ciało stałe - ciało stałe może być dokonane różnymi metodami przy wykorzystaniu odmiennych właściwości składników mieszaniny. Najczęściej stosowanymi metodami są: sublimacja, flotacja, sedymentacja, metody wykorzystujące różnice we właściwościach magnetycznych, metody chromatograficzne lub metody chemiczne. W trakcie wykonywania ćwiczeń z preparatyki student miał możliwość zapoznania się z niektórymi metodami rozdziału substancji. Były to: krystalizacja, odsączanie oraz dekantacja. W

2 oparciu o niżej zaproponowane ćwiczenia można będzie poznać inne wybrane metody. Zakres materiału naukowego: definicje: pierwiastka, związku chemicznego, mieszaniny jedno- i niejednorodnej, fazy, składnika, gazu, cieczy, ciała stałego. Adsorpcja i absorbcja. Destylacja, destylacja frakcjonowana. Para nasycona i nienasycona. Zależność temperatury wrzenia od ciśnienia. Zjawisko azeotropii. Rozdział mieszanin azeotropowych. Sublimacja, flotacja, sedymentacja, krystalizacja frakcjonowana. Cel ćwiczenia: zapoznanie się z wybranymi metodami rozdzielania substancji Rozdział w układzie ciało stałe - ciało stałe. Sublimacja. Odczynniki i przybory laboratoryjne: zanieczyszczony jod, zlewka, kolba okrągłodenna. Uwaga! Ze względu na trujące działanie par jodu doświadczenie należy wykonać pod wyciągiem. W suchej czystej zlewce (~100 cm 3 ) umieścić ~1 g zanieczyszczonego jodu. Zlewkę z preparatem przykryć kolbą okrągłodenną napełnioną w 3/4 zimną wodą. Zlewkę umieścić na płytce azbestowej i ogrzewać małym płomieniem palnika aż do pojawienia się fioletowych par sublimującego jodu. Zmniejszyć płomień palnika i przeprowadzić sublimację do końca. Zgasić palnik i po ochłodzeniu zlewki (brak fioletowych par) zebrać ostrożnie czysty jod z powierzchni kolby. Tak otrzymany preparat zawiera jeszcze lotne zanieczyszczenia (głównie zaokludowany Cl 2 ).

3 3.2. Rozdzielanie w układzie ciecz - ciecz. Destylacja frakcjonowana. Destylacja jest powszechnie stosowaną metodą rozdzielania mieszających się ze sobą cieczy. Przeprowadza się ją w specjalnie przygotowanym zestawie (kolba okrągłodenna, chłodnica, odbieralnik) przedstawionym na rysunku 1. Rys.1. Zestaw do destylacji cieczy wrzącej poniżej 120 C Odczynniki i przybory laboratoryjne: kolba okrągłodenna do destylacji, komplet chłodnic, płaszcz grzejny, erlenmajerka, mieszanina rozpuszczaników organicznych. Ciecz którą chcemy rozdzielić przez destylację umieszcza się w kolbie (A) zaopatrzonej w tubus boczny i termometr (D) osadzony w korku. Objętość cieczy nie powinna przekraczać połowy pojemności kolby. Zbiornik z rtęcią termometru powinien się znajdować nieco poniżej tubusa bocznego. Tak umieszczony termometr wskazuje temperaturę wrzenia składnika. Do kolby należy wrzucić kamyczki wrzenne, których obecność zapobiega przegrzaniu cieczy. Kamyczki wrzenne są to koraliki szklane lub kawałki niepolewanej porcelany. W czasie wrzenia, pary cieczy przez tubus boczny kolby kierowane są do chłodnicy (B). W zależności od temperatury wrzenia destylowanej cieczy stosuje się chłodnice z chłodzącym płaszczem wodnym - chłodnice Liebiega (temp. wrzenia poniżej 120 ) lub bez płaszcza chłodzącego - odpowiednio długa rurka szklanna (temp. wrzenia powyżej 150 C). W chłodnicy Liebiega strumień chłodzącej wody płynie w kierunku przeciwnym do kierunku ruchu par destylowanej substancji. W przypadku cieczy o niskich temeraturach wrzenia stosuje się chłodnice kulkowe, w których powierzchnia kontaktu par jest znacznie większa niż w poprzednio omówionych typach

4 chłodnic. Pary destylatu ulegają skropleniu w chłodnicy a ciecz spływa do odbieralnika (C). Destylację można prowadzić pod ciśnieniem atmosferycznym lub pod zmniejszonym ciśnieniem. W przypadku konieczności rozdzielenia mieszaniny kilku cieczy różniących się temperaturami wrzenia i nie tworzących azeotropu stosuje się destylację frakcjonowaną. W tym celu w odbieralniku (C) zbiera się pierwsze ciecz o najniższej temperaturze wrzenia, a proces oddestylowania tego składnika obserwuje się poprzez sprawdzanie temperatury (pozostaje stała) na termometrze (D). Gdy temperatura zacznie się podnosić odbieralnik należy zmienić na nowy, w którym zostanie zgromadzony następny składnik wrzący w wyższej temperaturze. Taki sposób postępowania stosuje się aż do całkowitego rozdzielenia mieszaniny. Destylację wodnego roztworu chlorku miedzi(ii) prowadzi się pod ciśnieniem atmosferycznym, a do chłodzenia używa się chłodnicy Liebiega. Po zakończeniu destylacji otrzymany destylat należy poddać próbie na zawartość jonów chlorkowych i miedzi(ii) Rozdzielanie w układzie ciecz - ciecz. Ekstrakcja. Do rozdzielenia mieszaniny wieloskładnikowej można wykorzystać różnicę rozpuszczalności jednego z jej składników w dwu różnych rozpuszczalnikach 1 i 2. Rozpuszczalniki muszą być dobrane tak, aby tworzyły dwie fazy (tzn. nie mieszały się ze sobą). Oznaczmy stężenie substancji A w obu cieczach 1 i 2 odpowiednio przez c 1,A i c 2,A. Stosunek stężeń c 1,A do c 2,A w stanie równowagi będzie zgodnie z prawem Nernsta stały i równy współczynnikowi podziału k A K A c = c 1, A 2, A

5 Rozdzielanie jodu z roztworu I 2 -KI Odczynniki i przyrządy laboratoryjne: roztwór I 2 w KI c = 0,01 mol/dm 3, CCl 4 (lub CHCl 3 ) rozdzielacz, cylinder miarowy, dwie zlewki 25 cm 3, probówki. Odmierzyć 5 cm 3 0,01 molowego roztworu I 2 w KI i przenieść do rozdzielacza dodać 20 cm 3 wody destylowanej, a następnie 20 cm 3 CCl 4. Rozdzielacz zamknąć korkiem i wstrząsać przez 1-2 min. Pozostawić do rozdzielenia warstw. Obserwować zmiany barwy układu. Po ustaleniu się wyraźnej granicy między cieczami zlać ciecze do dwu zlewek. W celu identyfikacji roztworu zawierającego I 2 wykonać próbę rozpuszczania jodu w CCl 4. Do dwu probówek wrzucić po kryształku I 2 i KI. Do obu wlać po 2 cm 3 CCl 4 i obserwować barwy roztworów Ekstrakcja chlorofilu z zielonych części roślin. Odczynniki i przybory laboratoryjne: zielone części roślin (liście lub łodygi), etanol, aparat Soxhleta, płaszcz grzejny. Rys. 2. Aparat Soxhleta Okrągłodenną kolbę (0,25 dm 3 ) aparatu Soxhleta napełnić etanolem do 2/3 objętości. Gilzę wypełnić drobno pokrojonymi liśćmi dowolnej rośliny zielonej (liście świeże lub wysuszone) i umieścić w aparacie Soxhleta. Włączyć przepływ wody w chłodnicy pamiętając, że

6 ma ona wpływać od dołu. Za pomocą specjalnego elektrycznego płaszcza grzejnego włączyć ogrzewanie kolby. Uwaga! Kolby z etanolem nie wolno ogrzewać płomieniem palnika. Po pewnym czasie gilza napełni się spływającym z chłodnicy etanolem, który rozpocznie rozpuszczanie chlorofilu. Gdy poziom alkoholu osiągnie wysokość bocznej rurki zostanie on przeciągnięty na powrót do kolby. Jest to pierwszy cykl ekstrakcji ciągłej. Można ją wielokrotnie powtarzać, aż do całkowitego usunięcia chlorofilu z rośliny. Fakt ten objawi się odbarwieniem liści, natomiast etanol będzie miał barwę zieloną Rozdzielanie na drodze chromatograficznej Rozdzielanie chromatograficzne następuje na skutek różnic w szybkości wędrowania substancji w procesie tzw. rozwijania chromatogramu. W procesie tym faza rozwijająca, czyli eluent, wymywa składniki roztworu, przepływając przez adsorbent. Na skutek niejednakowego powinowactwa poszczególnych substancji do adsorbenta, szybkości ich wędrowania są różne. W chromatografii bibułowej adsorbentem jest specjalna bibuła filtracyjna, a skład eluenta dobiera się tak, aby umożliwić jak najlepsze rozdzielenie. Odczynniki i przybory laboratoryjne 0,5 molowe roztwory soli miedzi(ii), niklu(ii), żelaza (III), cynku(ii) i glinu, stężony amoniak, nasycone roztwory alkoholowe dimetyloglioksymu i alizaryny, NH 4 SCN, eluent (90% aceton + 5% stęż. HCl + 5%H 2 O), bibuła chromatograficzna Whatmana nr 1, komora chromatograficzna, krystalizator (8-12 cm), szalka Petriego, 2 płytki szklane, nożyczki, rozpylacz. 1. Rozdzielanie mieszaniny jonów miedzi(ii), niklu(ii), żelaza(iii) Na pasku bibuły filtracyjnej o szerokości 2,5 cm i długości około 20 cm nanieść w odległości 5 cm od końca 1 kroplę roztworu zawierającego jony Cu 2+, Ni 2+, Fe 3+. Miejsce naniesienia kropli zaznaczyć z boku ołówkiem poprzeczną kreską. Bibułę wysuszyć na powietrzu, a następnie zawiesić w komorze tak, aby u dołu znajdował się koniec paska z naniesionymi solami (rys 2). Dolna krawędź paska bibuły powinna prawie dotykać dna komory. Boczną rurką wlewową, znajdującą się blisko dna komory, wlać eluent. Poziom jego powinien sięgać około 1,5 cm powyżej dna komory. Przy nalewaniu eluenta należy pamiętać o lekkim uchyleniu górnego korka komory, aby z niej wypuścić powietrze. Po nalaniu zamknąć obydwa wyloty komory doszlifowanymi korkami. Rozwijanie chromatogramu trwa około dwie

7 godziny i jest zakończone wtedy, gdy czoło eluenta podniesie się na pasku bibuły na wysokość ok cm od miejsca naniesienia kropli. Rys. 3. Komora chromatografii bibułowej Rys. 4. Krążek bibuły do chromatografii Należy wówczas wyjąć pasek z komory, zdjąć go z zaczepów na korku i wysuszyć na powietrzu a następnie wywołać chromatogram. W tym celu wysuszony pasek rozciąć wzdłuż na dwie części i jedną spryskać NH 4 SCN, a drugą nasycić parami amoniaku w następujący sposób: na dno krystalizatora (8-12 cm) włożyć płaskie naczynie (np. szalkę Petriego lub szkiełko zegarkowe) z kilkoma kroplami stężonego amoniaku, a następnie umieścić zwinięty pasek bibuły. Nasycanie amoniakiem wykonać pod wyciągiem. Całość należy nakryć dużym szkiełkiem zegarkowym lub krążkiem z bibuły. Po kilku minutach nasycania wyjąć pasek z krystalizatora i niezwłocznie spryskać za pomocą rozdzielacza alkoholowym roztworem dimetyloglioksymu. Wywołany chromatogram wysuszyć na powietrzu. 2. Rozdzielanie mieszanin jonów: a. miedzi(ii), niklu(ii), żelaza(iii) b. glinu(iii) i cynku(ii) Podczas rozwijania w komorze chromatogramu na pasku bibuły metodą wstępującą należy wykonać dodatkowo jeden chromatogram metodą krążkową w celu rozdzielenia mieszaniny a, b lub c. Z bibuły chromatograficznej wyciąć krążek o średnicy o 2 cm mniejszej

8 od szerokości płytki szklanej (patrz rys. 3). W krążku tym należy wyciąć wzdłuż jednej ze średnic pasek o szerokości ~3 mm, dochodzący do środka krążka. Pasek ten odgiąć ku dołowi i obciąć na długości ~3 cm. Na środek krążka nanieść 1 kroplę analizowanego roztworu a, lub b. Po wysuszeniu na powietrzu krążek bibuły kładzie się na płytce szklanej z otworem tak, aby wycięty pasek bibuły przechodził przez otwór, a następnie nakrywa drugą płytką szklaną (bez otworu). Całość kładzie się na małym krystalizatorze lub szalce Petriego napełnionej eluentem stosowanym przy metodzie wstępującej, zanurzając wystający pasek bibuły do tego roztworu. Rozwijanie chromatogramu b trwa w zależności od średnicy krążka min, a chromatogramu a 1,5 2 godz. i jest zakończone wtedy, gdy czoło eluenta zbliży się na odległość 1-1,5 cm do krawędzi krążka. Wówczas należy krążek wyjąć, wysuszyć na powietrzu i wywołać chromatogram. Wywoływanie chromatogramu i identyfikacja jonów 1. Wywołanie chromatogramu z mieszaniną a. Krążek chromatogramu podzielić na trzy części, dwie z nich nasycić amoniakiem nakrywając nim zlewkę, na której dnie znajduje się kilkanaście kropel stężonego amoniaku. Po kilkunastominutowym nasyceniu jeden z segmentów spryskać alkoholowym roztworem dimetyloglioksymu, drugi pozostawić jedynie nasycony amoniakiem, a trzeci (nie nasycany amoniakiem) spryskać NH 4 SCN. 2. Wywoływanie chromatogramu z mieszaniną b. Jako wywoływacza używa się alizaryny po wcześniejszym nasyceniu chromatogramu amoniakiem (nasycanie amoniakiem przeprowadzić w sposób opisany wcześniej - wywoływanie chromatogramu metodą kolumnową). 3. Wykonanie reakcji charakterystycznych umożliwiających identyfikację jonów. Aby po wywołaniu chromatogramu możliwa była identyfikacja jonów należy wykonać reakcje poszczególnych jonów ze stosowanymi wywoływaczami. W tym celu przygotować cztery paski bibuły filtracyjnej o szerokości ~3 cm i długości cm. Na pasek 1 nanieść po 1 kropli soli Cu 2+, Ni 2+ i Fe 3+ w odstępach 1-2 cm a poniżej podpisać ołówkiem. Nasycić amoniakiem (podpisać wywoływacz) zapamiętać i zapisać barwy. Na pasek 2 nanieść po 1 kropli soli Cu 2+, Ni 2+ i Fe 3+, w odstępach 1-2 cm, podpisać ołówkiem, nasycić amoniakiem i spryskać dimetyloglioksymem (podpisać wywoływacz).

9 Na pasek 3 nanieść po 1 kropli soli Cu 2+, Ni 2+, Fe 3+ w odstępach 1-2 cm, podpisać ołówkiem, spryskać NH 4 SCN (podpisać wywoływacz). Na pasek 4 nanieść po 1 kropli soli Zn 2+ i Al 3+ w odstępie 2 cm i spryskać alizaryną (podpisać wywoływacz) Krystalizacja z roztworów niewodnych Związki organiczne często trudno rozpuszczają się w wodzie, znacznie łatwiej natomiast w rozpuszczalnikach organicznych. Oczyszczanie zanieczyszczonych substancji organicznych prowadzi się często metodą krystalizacji. Konieczne jest wcześniejsze dobranie odpowiedniego rozpuszczalnika. Cel ćwiczenia: nauka metody dobierania odpowiednich rozpuszczalników do krystalizacji zanieczyszczonych substancji organicznych, nauka krystalizacji związków organicznych z rozpuszczalników organicznych. Odczynniki i przybory laboratoryjne: etanol, toluen, eter naftowy, aceton, octan etylu, woda destylowana, 6 probówek, statyw na probówki, łaźnia wodna. W czasie wykonywania ćwiczenia wszystkie palniki gazowe muszą być wyłączone! Sposób postępowania składa się z dwóch następujących po sobie etapów. Etap 1. Dobór najlepszego rozpuszczalnika do krystalizacji Niewielką ilość substancji (taką, aby przykryła zakrzywione dno probówki) umieszcza się w sześciu kolejnych probówkach i dodaje się kolejno po 2 cm 3 badanych rozpuszczalników czyli: wody, etanolu, toluenu, eteru naftowego, acetonu i octanu etylu. Wszystkie probówki wstrząsa się i obserwuje rozpuszczalność związków. Rozpuszczalniki, w których badany związek rozpuszcza się całkowicie już w temperaturze pokojowej nie nadają się do krystalizacji, należy je wyeliminować z dalszych badań. Pozostałe probówki ogrzewa się ostrożnie w płaszczu grzejnym (lub na łaźni wodnej) tak, aby doprowadzić roztwory do wrzenia. Probówki, w których nastąpiło całkowite rozpuszczenie osadu odstawia się na 15 min. do ochłodzenia i obserwuje, czy powstają kryształy. Do probówek, w których w temperaturze wrzenia rozpuszczalnika osady nie uległy rozpuszczeniu, dodaje się ~5 cm 3 tego samego rozpuszczalnika. Wykonuje się to stopniowo, utrzymując stan wrzenia. Te rozpuszczalniki, w których nadal pozostaje osad równeż

10 nie nadają się do krystakizacji i należy je wykluczyć z dalszych badań. Pozostałe probówki z klarownymi roztworami odstawia się na 15 min. do krystalizacji w temperaturze pokojowej. Obserwuje się narastanie kryształów i na podstawie wyników eksperymentalnych wybiera się dla każdej substancji najlepszy do krystalizacji rozpuszczalnik. Etap 2. Krystalizacja związku z dobranego rospuszczalnika Krystalizację przeprowadza się w następujący sposób: Do kolby okrągłodennej o pojemności 100 cm 3 należy wsypać 2g badanej substancji a następnie wlać około 50 cm 3 rozpuszczanika, który został wcześniej uznany za najlepszy do krystalizacji. Wrzucić kamyczki wrzenne i zmontować zestaw z chłodnicą zwrotną. Zawartość kolby ogrzewać do wrzenia w płaszczu grzejnym lub na łaźni wodnej do rozpuszczenia substancji. Następnie gorący roztwór sączyć przez pofałdowany sączek i pozostawić do krystalizacji. Osad odsączyć na lejku Büchnera, wysuszyć, zważyć i obliczyć wydajność procesu.

ĆWICZENIA PRZEPROWADZANE W FORMIE POKAZÓW:

ĆWICZENIA PRZEPROWADZANE W FORMIE POKAZÓW: ĆWICZENIA PRZEPROWADZANE W FORMIE POKAZÓW: Wydział Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego 1. Rozdzielanie w układzie ciało stałe/ciało stałe. Sublimacja. Sublimacja stałego jodu z jego mieszaniny z piaskiem.

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Ekstrakcja ciągła w aparacie Soxhleta

Ćwiczenie 1. Ekstrakcja ciągła w aparacie Soxhleta III. Metody rozdzielania mieszanin Zagadnienia Rodzaje i podział mieszanin Różnice między związkiem chemicznym a mieszaniną Metody rozdzielania mieszanin o Chromatografia o Krystalizacja o Ekstrakcja o

Bardziej szczegółowo

Obserwacje: Wnioski:

Obserwacje: Wnioski: Doświadczenie: Badanie różnicy między mieszaniną a związkiem chemicznym. Tytuł: Reakcja siarki z cynkiem. Badanie różnicy między mieszaniną a związkiem chemicznym. Reakcja syntezy. Wiązanie jonowe. Otrzymywanie

Bardziej szczegółowo

Ściąga eksperta. Mieszaniny. - filmy edukacyjne on-line Strona 1/8. Jak dzielimy substancje chemiczne?

Ściąga eksperta. Mieszaniny.  - filmy edukacyjne on-line Strona 1/8. Jak dzielimy substancje chemiczne? Mieszaniny Jak dzielimy substancje chemiczne? Mieszaninami nazywamy substancje złożone z kilku skład, zachowujących swoje właściwości. Mieszaniny uzyskuje się na drodze mechanicznego mieszania ze sobą

Bardziej szczegółowo

a) Ćwiczenie praktycze: Sublimacja kofeiny z kawy (teofiliny z herbaty i teobrominy z kakao)

a) Ćwiczenie praktycze: Sublimacja kofeiny z kawy (teofiliny z herbaty i teobrominy z kakao) ĆWICZENIE 5 SUBLIMACJA I CHROMATOGRAFIA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodami oczyszczania i rozdziału substancji organicznych. Sublimacja jest metodą, za pomocą której można wyodrębnić i oczyścić

Bardziej szczegółowo

Chemia Organiczna Syntezy

Chemia Organiczna Syntezy Chemia rganiczna Syntezy Warsztaty dla uczestników Forum Młodych Chemików Gdańsk 2016 Dr hab. Sławomir Makowiec Mgr inż. Ewelina Najada-Mocarska Mgr inż. Anna Zakaszewska Wydział Chemiczny Katedra Chemii

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWE TECHNIKI PRACY LABORATORYJNEJ: OCZYSZCZANIE SUBSTANCJI PRZEZ DESTYLACJĘ I EKSTRAKCJĘ

PODSTAWOWE TECHNIKI PRACY LABORATORYJNEJ: OCZYSZCZANIE SUBSTANCJI PRZEZ DESTYLACJĘ I EKSTRAKCJĘ 3 PODSTAWOWE TECHNIKI PRACY LABORATORYJNEJ: OCZYSZCZANIE SUBSTANCJI PRZEZ DESTYLACJĘ I EKSTRAKCJĘ CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z metodami rozdziału mieszanin na drodze destylacji i ekstrakcji. Zakres

Bardziej szczegółowo

Strona 1 z 6. Wydział Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego Podstawy Chemii - Laboratorium Rozdzielanie Substancji - Wprowadzenie

Strona 1 z 6. Wydział Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego Podstawy Chemii - Laboratorium Rozdzielanie Substancji - Wprowadzenie ROZDZIELANIE SUBSTANCJI Rozdzielanie substancji jest jednym z najistotniejszych problemów w pracy laboratoryjnej. Problem ten ma istotne znaczenie zarówno dla preparatyki (chemiczna synteza preparatów),

Bardziej szczegółowo

PROCESY JEDNOSTKOWE W TECHNOLOGIACH ŚRODOWISKOWYCH DESTYLACJA

PROCESY JEDNOSTKOWE W TECHNOLOGIACH ŚRODOWISKOWYCH DESTYLACJA KIiChŚ PROCESY JEDNOSTKOWE W TECHNOLOGIACH ŚRODOWISKOWYCH Ćwiczenie nr 5 DESTYLACJA Cel ćwiczenia Doświadczalne wyznaczenie krzywych równowagi ciecz-para dla układu woda-kwas octowy. Wprowadzenie Destylacja

Bardziej szczegółowo

2. Ekstrakcja cieczy = C1 C2

2. Ekstrakcja cieczy = C1 C2 ĆWICZENIE 10 SUBLIMACJA I EKSTRAKCJA 1. Sublimacja Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą sublimacji, za pomocą której można rozdzielić i oczyścić niewielkie ilości stałych substancji organicznych.

Bardziej szczegółowo

Otrzymywanie siarczanu(vi) amonu i żelaza(ii) woda (1/6) soli Mohra (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O

Otrzymywanie siarczanu(vi) amonu i żelaza(ii) woda (1/6) soli Mohra (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O Otrzymywanie siarczanu(vi) amonu i żelaza(ii) woda (1/6) soli Mohra (NH4)2Fe(SO4)2 6H2O Odczynniki: stały Fe(SO) 4 7H 2O, stały (NH 4) 2SO 4, H 2O dest. Sprzęt laboratoryjny: zlewki (50, 100 cm 3 ), cylinder

Bardziej szczegółowo

Synteza Cu(CH 3 COO) 2 H 2 O oraz (NH 4 ) 2 Ni(SO 4 ) 2 6H 2 O

Synteza Cu(CH 3 COO) 2 H 2 O oraz (NH 4 ) 2 Ni(SO 4 ) 2 6H 2 O ĆWICZENIE 2 Synteza Cu(CH 3 COO) 2 H 2 O oraz (NH 4 ) 2 Ni(SO 4 ) 2 6H 2 O 1. Zakres materiału Podstawowe czynności w laboratorium chemicznym (ogrzewanie substancji, filtracja, ważenie substancji, itp.).

Bardziej szczegółowo

Otrzymywanie siarczanu(vi) amonu i żelaza(ii) soli Mohra (NH 4 ) 2 Fe(SO 4 ) 2 6H 2 O

Otrzymywanie siarczanu(vi) amonu i żelaza(ii) soli Mohra (NH 4 ) 2 Fe(SO 4 ) 2 6H 2 O Otrzymywanie siarczanu(vi) amonu i żelaza(ii) soli Mohra (NH 4 ) 2 Fe(SO 4 ) 2 6H 2 O Odczynniki: stały Fe(SO) 4 7H 2 O, stały (NH 4 ) 2 SO 4, H 2 O dest. Sprzęt laboratoryjny: elektryczna płyta grzewcza,

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 5 Barwniki roślinne. Ekstrakcja barwników asymilacyjnych. Rozpuszczalność chlorofilu

ĆWICZENIE 5 Barwniki roślinne. Ekstrakcja barwników asymilacyjnych. Rozpuszczalność chlorofilu ĆWICZENIE 5 Barwniki roślinne Ekstrakcja barwników asymilacyjnych 400 mg - zhomogenizowany w ciekłym azocie proszek z natki pietruszki 6 ml - etanol 96% 2x probówki plastikowe typu Falcon na 15 ml 5x probówki

Bardziej szczegółowo

REAKCJE UTLENIAJĄCO-REDUKCYJNE

REAKCJE UTLENIAJĄCO-REDUKCYJNE 7 REAKCJE UTLENIAJĄCO-REDUKCYJNE CEL ĆWICZENIA Zapoznanie się z reakcjami redoks. Zakres obowiązującego materiału Chemia związków manganu. Ich właściwości red-ox. Pojęcie utleniania, redukcji oraz stopnia

Bardziej szczegółowo

Katedra Chemii Organicznej. Przemysłowe Syntezy Związków Organicznych Ćwiczenia Laboratoryjne 10 h (2 x5h) Dr hab.

Katedra Chemii Organicznej. Przemysłowe Syntezy Związków Organicznych Ćwiczenia Laboratoryjne 10 h (2 x5h) Dr hab. Katedra Chemii Organicznej Przemysłowe Syntezy Związków Organicznych Ćwiczenia Laboratoryjne 10 h (2 x5h) Dr hab. Sławomir Makowiec GDAŃSK 2019 Preparaty wykonujemy w dwuosobowych zespołach, każdy zespół

Bardziej szczegółowo

Zajęcia 10 Kwasy i wodorotlenki

Zajęcia 10 Kwasy i wodorotlenki Zajęcia 10 Kwasy i wodorotlenki Według teorii Brönsteda-Lowrego kwasy to substancje, które w reakcjach chemicznych oddają protony, natomiast zasady to substancje, które protony przyłączają. Kwasy, które

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW

WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW Ćwiczenie nr 1 WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW I. Pomiar ciśnienia osmotycznego ĆWICZENIA PRAKTYCZNE Ciśnienie osmotyczne - różnica ciśnień wywieranych na błonę półprzepuszczalną przez dwie ciecze, które

Bardziej szczegółowo

Metody otrzymywania kwasów, zasad i soli. Reakcje chemiczne wybranych kwasów, zasad i soli. Ćwiczenie 1. Reakcja otrzymywania wodorotlenku sodu

Metody otrzymywania kwasów, zasad i soli. Reakcje chemiczne wybranych kwasów, zasad i soli. Ćwiczenie 1. Reakcja otrzymywania wodorotlenku sodu V. Metody otrzymywania kwasów, zasad i soli. Reakcje chemiczne wybranych kwasów, zasad i soli Zagadnienia Kwasy i metody ich otrzymywania Wodorotlenki i metody ich otrzymywania Sole i metody ich otrzymywania

Bardziej szczegółowo

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1 PREPARAT NR 20 KWAS 2JODOBENZOESOWY NH 2 NaNO 2, HCl Woda, < 5 o C, 15 min N 2 Cl KI Woda, < 5 o C, potem 50 o C, 20 min I Stechiometria reakcji Kwas antranilowy Azotyn sodu Kwas solny stężony 1 ekwiwalent

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp W przypadku trudno rozpuszczalnej soli, mimo osiągnięcia stanu nasycenia, jej stężenie w roztworze jest bardzo małe i przyjmuje się, że ta

Bardziej szczegółowo

Regulamin BHP pracowni chemicznej. Pokaz szkła. Technika pracy laboratoryjnej

Regulamin BHP pracowni chemicznej. Pokaz szkła. Technika pracy laboratoryjnej I. Regulamin BHP pracowni chemicznej. Pokaz szkła. Technika pracy laboratoryjnej Zagadnienia Regulamin bezpieczeństwa i higiena pracy w laboratorium chemicznym Organizacja stanowiska pracy Ochrona przeciwpożarowa

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Technika ważenia oraz wyznaczanie błędów pomiarowych. Ćwiczenie 2. Sprawdzanie pojemności pipety

Ćwiczenie 1. Technika ważenia oraz wyznaczanie błędów pomiarowych. Ćwiczenie 2. Sprawdzanie pojemności pipety II. Wagi i ważenie. Roztwory. Emulsje i koloidy Zagadnienia Rodzaje wag laboratoryjnych i technika ważenia Niepewność pomiarowa. Błąd względny i bezwzględny Roztwory właściwe Stężenie procentowe i molowe.

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM CHEMII ORGANICZNEJ PROGRAM ĆWICZEŃ

LABORATORIUM CHEMII ORGANICZNEJ PROGRAM ĆWICZEŃ LABORATORIUM CHEMII ORGANICZNEJ Rok studiów: II CC-DI semestr III Liczba godzin: 15 (5 spotkań 3h co 2 tygodnie, zajęcia rozpoczynają się w 3 tygodniu semestru) PROGRAM ĆWICZEŃ Ćwiczenie nr 1 Ćwiczenie

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp Mianem rozpuszczalności określamy maksymalną ilość danej substancji (w gramach lub molach), jaką w danej temperaturze można rozpuścić w określonej

Bardziej szczegółowo

DESTYLACJA JAKO METODA WYODRĘBNIANIA I OCZYSZCZANIA ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH

DESTYLACJA JAKO METODA WYODRĘBNIANIA I OCZYSZCZANIA ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH DESTYLCJ JKO METOD WYODRĘNINI I OCZYSZCZNI ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH Zakres materiału: - metody rozdzielania substancji, - destylacja - charakter wykorzystywanych zjawisk, typy destylacji, zastosowanie, charakterystyka

Bardziej szczegółowo

KATALIZA I KINETYKA CHEMICZNA

KATALIZA I KINETYKA CHEMICZNA 9 KATALIZA I KINETYKA CHEMICZNA CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z procesami katalitycznymi oraz wpływem stężenia, temperatury i obecności katalizatora na szybkość reakcji chemicznej. Zakres obowiązującego

Bardziej szczegółowo

CHROMATOGRAFIA ADSORPCYJNA I PODZIAŁOWA. 1. Rozdział barwników roślinnych metodą chromatografii adsorpcyjnej (techniką kolumnową)

CHROMATOGRAFIA ADSORPCYJNA I PODZIAŁOWA. 1. Rozdział barwników roślinnych metodą chromatografii adsorpcyjnej (techniką kolumnową) Ćwiczenie nr 7 CHROMATOGRAFIA ADSORPCYJNA I PODZIAŁOWA 1. Rozdział barwników roślinnych metodą chromatografii adsorpcyjnej (techniką kolumnową) Zasada: Barwniki roślinne charakteryzują się różnym powinowactwem

Bardziej szczegółowo

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1 PREPARAT NR 5 Stechiometria reakcji Naftalen Kwas siarkowy stężony 1. H 2 SO 4 2. NaOH/NaCl 160-165 o C, 15 min 2-NAFTALENOSULFONIAN SODU 1 ekwiwalent 2,1 ekwiwalenta SO 3 Na Dane do obliczeń Związek molowa

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE I - BIAŁKA. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi.

ĆWICZENIE I - BIAŁKA. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi. ĆWICZENIE I - BIAŁKA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi. Odczynniki: - wodny 1% roztwór siarczanu(vi) miedzi(ii), - 10% wodny

Bardziej szczegółowo

KRYSTALIZACJA JAKO METODA OCZYSZCZANIA I ROZDZIELANIA SUBSTANCJI STAŁYCH

KRYSTALIZACJA JAKO METODA OCZYSZCZANIA I ROZDZIELANIA SUBSTANCJI STAŁYCH KRYSTALIZACJA JAKO METODA OCZYSZCZANIA I ROZDZIELANIA SUBSTANCJI STAŁYCH Zakres materiału: -metody rozdzielania substancji, -zasady krystalizacji, -etapy krystalizacji, -kryteria doboru rozpuszczalnika

Bardziej szczegółowo

Metody rozdziału substancji, czyli śladami Kopciuszka.

Metody rozdziału substancji, czyli śladami Kopciuszka. 1 Metody rozdziału substancji, czyli śladami Kopciuszka. Czas trwania zajęć: 45 minut Pojęcia kluczowe: - ekstrakcja, - chromatografia, - adsorpcja, - sedymentacja, - dekantacja, - odparowywanie oraz z

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Zależność szybkości reakcji chemicznych od stężenia reagujących substancji.

Ćwiczenie 1. Zależność szybkości reakcji chemicznych od stężenia reagujących substancji. VIII. Kinetyka i statyka reakcji chemicznych Zagadnienia Czynniki wpływające na szybkość reakcji Rzędowość i cząsteczkowość reakcji Stała szybkości reakcji Teoria zderzeń Teoria stanu przejściowego Reakcje

Bardziej szczegółowo

Zadanie: 1 (1pkt) Zadanie: 2 (1 pkt)

Zadanie: 1 (1pkt) Zadanie: 2 (1 pkt) Zadanie: 1 (1pkt) Stężenie procentowe nasyconego roztworu azotanu (V) ołowiu (II) Pb(NO 3 ) 2 w temperaturze 20 0 C wynosi 37,5%. Rozpuszczalność tej soli w podanych warunkach określa wartość: a) 60g b)

Bardziej szczegółowo

Strona 1 z 6. Wydział Chemii UJ, Chemia medyczna Podstawy Chemii - Laboratorium Rozdzielanie Substancji - Wprowadzenie

Strona 1 z 6. Wydział Chemii UJ, Chemia medyczna Podstawy Chemii - Laboratorium Rozdzielanie Substancji - Wprowadzenie ROZDZIELANIE SUBSTANCJI Rozdzielanie substancji jest jednym z najistotniejszych problemów w pracy laboratoryjnej. Problem ten ma istotne znaczenie zarówno dla preparatyki (chemiczna synteza preparatów),

Bardziej szczegółowo

UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW, WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE PIERWIASTKÓW 3 OKRESU

UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW, WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE PIERWIASTKÓW 3 OKRESU 5 UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW, WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE PIERWIASTKÓW 3 OKRESU CEL ĆWICZENIA Poznanie zależności między chemicznymi właściwościami pierwiastków, a ich położeniem w układzie okresowym oraz korelacji

Bardziej szczegółowo

CHROMATOGRAFIA BARWNIKÓW ROŚLINNYCH

CHROMATOGRAFIA BARWNIKÓW ROŚLINNYCH POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 1 CHROMATOGRAFIA BARWNIKÓW ROŚLINNYCH I. Wiadomości teoretyczne W wielu dziedzinach nauki i techniki spotykamy się z problemem

Bardziej szczegółowo

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1 PREPARAT NR 26 NH 2 I2, NaHCO 3 NH 2 4-JODOANILINA Woda, 12-15 o C, 30 min I Stechiometria reakcji Jod Wodorowęglan sodu 1 ekwiwalent 0,85 ekwiwalentu 1,5 ekwiwalentu Dane do obliczeń Związek molowa (g/mol)

Bardziej szczegółowo

PRAWO DZIAŁANIA MAS I REGUŁA PRZEKORY

PRAWO DZIAŁANIA MAS I REGUŁA PRZEKORY 12 PRAWO DZIAŁANIA MAS I REGUŁA PRZEKORY CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z wpływem zmiany parametrów stanu (temperatura, stężenie, ciśnienie) na położenie równowagi chemicznej w reakcjach odwracalnych.

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA - DESTYLACJA

WYMAGANIA - DESTYLACJA WYMAGANIA - DESTYLACJA 1. Destylacja prosta i frakcyjna 2. Destylacja próżniowa 3. Destylacja azeotropowa 4. Destylacja z parą wodną I. Wymagania teoretyczne 1. Krzywa zależności temperatury od ilości

Bardziej szczegółowo

STRUKTURA A WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE I FIZYCZNE PIERWIASTKÓW I ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH

STRUKTURA A WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE I FIZYCZNE PIERWIASTKÓW I ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH 11 STRUKTURA A WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE I FIZYCZNE PIERWIASTKÓW I ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH CEL ĆWICZENIA Zapoznanie z właściwościami chemicznymi i fizycznymi substancji chemicznych w zależności od ich formy krystalicznej

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 5. Badanie właściwości chemicznych aldehydów, ketonów i kwasów karboksylowych. Synteza kwasu sulfanilowego.

Ćwiczenie 5. Badanie właściwości chemicznych aldehydów, ketonów i kwasów karboksylowych. Synteza kwasu sulfanilowego. Ćwiczenie 5. Badanie właściwości chemicznych aldehydów, ketonów i kwasów karboksylowych. Synteza kwasu sulfanilowego. Wprowadzenie teoretyczne Cel ćwiczeń: Zapoznanie studentów z właściwościami chemicznymi

Bardziej szczegółowo

Recykling surowcowy odpadowego PET (politereftalanu etylenu)

Recykling surowcowy odpadowego PET (politereftalanu etylenu) Laboratorium: Powstawanie i utylizacja zanieczyszczeń i odpadów Makrokierunek Zarządzanie Środowiskiem INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA 24 Recykling surowcowy odpadowego PET (politereftalanu etylenu) 1 I. Cel ćwiczenia

Bardziej szczegółowo

KWAS 1,2-DIBROMO-2-FENYLOPROPIONOWY

KWAS 1,2-DIBROMO-2-FENYLOPROPIONOWY PREPARAT NR 5 KWAS 1,2-DIBROMO-2-FENYLOPROPIONOWY Br COOH Br COOH 2 CHCl 3,

Bardziej szczegółowo

ZJAWISKA FIZYCZNE I CHEMICZNE

ZJAWISKA FIZYCZNE I CHEMICZNE ZJAWISKA FIZYCZNE I CHEMICZNE Ćwiczenie 3 Obowiązujące zagadnienia: Zjawiska fizyczne i chemiczne (z przykładami); Przemiany fazowe; Energia sieci krystalicznej; Energia hydratacji, rozpuszczanie, roztwarzanie.

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Reakcje charakterystyczne miedzi(ii)

Ćwiczenie 1. Reakcje charakterystyczne miedzi(ii) IX. Analiza jakościowa biopierwiastków Zagadnienia Biopierwiastki: mikro i makroelementy Reakcje charakterystyczne biopierwiastków Ćwiczenie 1 Reakcje charakterystyczne miedzi(ii) 2 mol/dm 3 CuSO 4 0,5

Bardziej szczegółowo

Laboratorium 1. Izolacja i wykrywanie trucizn cz. 1

Laboratorium 1. Izolacja i wykrywanie trucizn cz. 1 Laboratorium 1 Izolacja i wykrywanie trucizn cz. 1 Literatura zalecana: Bajguz A., Piotrowska A. 2005. Ćwiczenia z toksykologii środowiska. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok. Str. 15 17,

Bardziej szczegółowo

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1 PREPARAT NR 2 2,4,6-TRIBROMOANILINA NH 2 NH 2 Br Br Br 2 AcOH, 0 o C, 1 godz. Br Stechiometria reakcji Anilina 1 ekwiwalent 3.11 ekwiwalenta Dane do obliczeń Związek molowa (g/mol) Gęstość (g/ml) Anilina

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW

WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW Ćwiczenie nr 1 WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW I. Osmoza i ciśnienie osmotyczne Zasada: Ciśnienie osmotyczne - różnica ciśnień wywieranych na błonę półprzepuszczalną przez dwie ciecze, które błona ta

Bardziej szczegółowo

1 ekwiwalent 0,85 ekwiwalentu 1,5 ekwiwalentu

1 ekwiwalent 0,85 ekwiwalentu 1,5 ekwiwalentu PREPARAT NR 26 NH 2 I2, NaHCO 3 NH 2 4-JODOANILINA Woda, 12-15 o C, 30 min I Stechiometria reakcji Jod Wodorowęglan sodu 1 ekwiwalent 0,85 ekwiwalentu 1,5 ekwiwalentu Dane do obliczeń Związek molowa (g/mol)

Bardziej szczegółowo

OTRZYMYWANIE ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH: PREPARATYKA TLENKÓW MIEDZI

OTRZYMYWANIE ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH: PREPARATYKA TLENKÓW MIEDZI 15 OTRZYMYWANIE ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH: PREPARATYKA TLENKÓW MIEDZI CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z prostymi metodami syntezy związków chemicznych i chemią związków miedzi Zakres obowiązującego materiału

Bardziej szczegółowo

Recykling surowcowy odpadowego PET (politereftalanu etylenu)

Recykling surowcowy odpadowego PET (politereftalanu etylenu) Utylizacja i neutralizacja odpadów Międzywydziałowe Studia Ochrony Środowiska INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA 24 Recykling surowcowy odpadowego PET (politereftalanu etylenu) Opracowała: dr Elżbieta Megiel 1 I.

Bardziej szczegółowo

żelaza(iii). Obserwacje: Wnioski:

żelaza(iii). Obserwacje: Wnioski: Tytuł: Czerwony klucz. Jako doświadczenie ukazujące jeden z objawów zajścia reakcji chemicznej zmiana barwy. Metoda otrzymania soli typu: metal + sól. Badanie aktywności metali, poprzez wypieranie metali

Bardziej szczegółowo

OTRZYMYWANIE ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH: PREPARATYKA TLENKÓW MIEDZI

OTRZYMYWANIE ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH: PREPARATYKA TLENKÓW MIEDZI 15 OTRZYMYWANIE ZWIĄZKÓW CHEMICZNYCH: PREPARATYKA TLENKÓW MIEDZI CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z prostymi metodami syntezy związków chemicznych i chemią związków miedzi Zakres obowiązującego materiału

Bardziej szczegółowo

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1 PREPARAT NR 1 O H 2 SO 4 COOH + HO t. wrz., 1 godz. O OCTAN IZOAMYLU Stechiometria reakcji Kwas octowy lodowaty Alkohol izoamylowy Kwas siarkowy 1.5 ekwiwalenta 1 ekwiwalentów 0,01 ekwiwalenta Dane do

Bardziej szczegółowo

H 3. Limonen. ODCZYNNIKI Skórka z pomarańczy lub mandarynek, chlorek metylenu, bezwodny siarczan sodu.

H 3. Limonen. ODCZYNNIKI Skórka z pomarańczy lub mandarynek, chlorek metylenu, bezwodny siarczan sodu. WYDRĘBNIENIE LEJKÓW ETERYZNY el ćwiczenia elem ćwiczenia jest wyodrębnienie limonenu ze skórki pomarańczy lub mandarynki na drodze destylacji z parą wodna. Limonen ze względu na silny zapach znalazł zastosowanie

Bardziej szczegółowo

Prawo dyfuzji (prawo Ficka) G = k. F. t (c 1 c 2 )

Prawo dyfuzji (prawo Ficka) G = k. F. t (c 1 c 2 ) EKSTRAKCJA Metoda rozdzielania mieszanin ciekłych lub stałych za pomocą ciekłego rozpuszczalnika, polegająca na poddaniu mieszaniny ciał działaniu odpowiedniego rozpuszczalnika w celu wydzielenia z niej

Bardziej szczegółowo

PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ. Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy

PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ. Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie jakościowe kwasu acetylosalicylowego 2. Przygotowanie

Bardziej szczegółowo

1 ekwiwalent 1 ekwiwalent

1 ekwiwalent 1 ekwiwalent PREPARAT NR 32 4-[BENZYLIDENOAMINO]FENOL HO NH 2 PhCHO Etanol, t. wrz., 1,5 godz. N HO Stechiometria reakcji p-aminofenol Aldehyd benzoesowy 1 ekwiwalent 1 ekwiwalent Dane do obliczeń Związek molowa (g/mol)

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 5. KOPOLIMERYZACJA STYRENU Z BEZWODNIKIEM MALEINOWYM (polimeryzacja w roztworze)

ĆWICZENIE 5. KOPOLIMERYZACJA STYRENU Z BEZWODNIKIEM MALEINOWYM (polimeryzacja w roztworze) ĆWICZENIE 5 KOPOLIMERYZACJA STYRENU Z BEZWODNIKIEM MALEINOWYM (polimeryzacja w roztworze) Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z metodą polimeryzacji w roztworze oraz badaniem składu powstałego kopolimeru.

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW.

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW. RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW. Zagadnienia: Zjawisko dysocjacji: stała i stopień dysocjacji Elektrolity słabe i mocne Efekt wspólnego jonu Reakcje strącania osadów Iloczyn rozpuszczalności Odczynnik

Bardziej szczegółowo

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1 PREPARAT NR 24 BENZOESAN 2-NAFTYLU OH PhCOCl, NaOH H 2 O, t. pok., 2 godz. O O Stechiometria reakcji Chlorek benzoilu NaOH 1 ekwiwalent 1 ekwiwalent 1,05 ekwiwalenta Dane do obliczeń Związek molowa (g/mol)

Bardziej szczegółowo

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1 PREPARAT NR 4 O O BENZAMID Cl NH 3 -H 2 O NH 2 5 o C, 1 godz. Stechiometria reakcji Chlorek kwasu benzoesowego Amoniak, wodny roztwór 1 ekwiwalent 4 ekwiwalenty Dane do obliczeń Związek molowa (g/mol)

Bardziej szczegółowo

1 ekwiwalent 1 ekwiwalent

1 ekwiwalent 1 ekwiwalent PREPARAT NR 1 1,1 -BINAFTYLO-2,2 -DIOL FeCl 3 *6H 2 O H 2 O, t. wrz. Stechiometria reakcji Chlorek żelaza(iii) sześciowodny 1 ekwiwalent 1 ekwiwalent Dane do obliczeń Związek molowa (g/mol) Gęstość (g/ml)

Bardziej szczegółowo

1 ekwiwalent 4 ekwiwalenty 5 ekwiwalentów

1 ekwiwalent 4 ekwiwalenty 5 ekwiwalentów PREPARAT NR 9 NH 2 NH 2 HCOOH 100 o C, 1 godz. N N H BENZIMIDAZOL Stechiometria reakcji Kwas mrówkowy Amoniak (25% m/m w wodzie) 1 ekwiwalent 4 ekwiwalenty 5 ekwiwalentów Dane do obliczeń Związek molowa

Bardziej szczegółowo

1 ekwiwalent 2 ekwiwalenty 2 krople

1 ekwiwalent 2 ekwiwalenty 2 krople PREPARAT NR 5 COOH OH H 2 SO 4 COOH O ASPIRYNA 50-60 o C, 30 min. O Stechiometria reakcji Kwas salicylowy bezwodny Bezwodnik kwasu octowego Kwas siarkowy stęż. 1 ekwiwalent 2 ekwiwalenty 2 krople Dane

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 3. Cukry mono i disacharydy

ĆWICZENIE 3. Cukry mono i disacharydy ĆWICZENIE 3 Cukry mono i disacharydy Reakcja ogólna na węglowodany (Reakcja Molischa) 1 ml 1% roztworu glukozy 1 ml 1% roztworu fruktozy 1 ml 1% roztworu sacharozy 1 ml 1% roztworu skrobi 1 ml wody destylowanej

Bardziej szczegółowo

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1 PREPARAT NR 31 Stechiometria reakcji Metanol Kwas siarkowy(vi) stężony OH MeOH, H OCH 3 2 SO 4 t. wrz., 3 godz. 1 ekwiwalent 6 ekwiwalentów 0,62 ekwiwalentu 2-METOKSYNAFTALEN Dane do obliczeń Związek molowa

Bardziej szczegółowo

Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana. Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach

Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana. Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu AgNO

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE RÓWNOWAŻNIKA CHEMICZNEGO ORAZ MASY ATOMOWEJ MAGNEZU I CYNY

WYZNACZANIE RÓWNOWAŻNIKA CHEMICZNEGO ORAZ MASY ATOMOWEJ MAGNEZU I CYNY 14 WYZNACZANIE RÓWNOWAŻNIKA CHEMICZNEGO ORAZ MASY ATOMOWEJ MAGNEZU I CYNY CEL ĆWICZENIA: Wyznaczanie równoważnika chemicznego oraz masy atomowej magnezu i cyny na podstawie pomiaru objętości wodoru wydzielonego

Bardziej szczegółowo

[1 a] Acetanilid LISTA PREPARATÓW. Odczynniki: anilina 15 g lodowaty kwas octowy 15 ml pył cynkowy 0.1 g węgiel aktywny 0.2 g

[1 a] Acetanilid LISTA PREPARATÓW. Odczynniki: anilina 15 g lodowaty kwas octowy 15 ml pył cynkowy 0.1 g węgiel aktywny 0.2 g LISTA PREPARATÓW [1 a] Acetanilid anilina 15 g lodowaty kwas octowy 15 ml pył cynkowy 0.1 g węgiel aktywny 0.2 g W kolbie kulistej o pojemności 100 ml, zaopatrzonej w deflegmator z termometrem, połączony

Bardziej szczegółowo

Piotr Chojnacki 1. Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą reakcji charakterystycznych.

Piotr Chojnacki 1. Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą reakcji charakterystycznych. SPRAWOZDANIE: REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH ANIONÓW. Imię Nazwisko Klasa Data Uwagi prowadzącego 1.Wykrywanie obecności jonu chlorkowego Cl - : Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą

Bardziej szczegółowo

Oznaczanie SO 2 w powietrzu atmosferycznym

Oznaczanie SO 2 w powietrzu atmosferycznym Ćwiczenie 6 Oznaczanie SO w powietrzu atmosferycznym Dwutlenek siarki bezwodnik kwasu siarkowego jest najbardziej rozpowszechnionym zanieczyszczeniem gazowym, występującym w powietrzu atmosferycznym. Głównym

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 5 Izolacja tłuszczów z surowców naturalnych

Ćwiczenie 5 Izolacja tłuszczów z surowców naturalnych Ćwiczenie 5 Izolacja tłuszczów z surowców naturalnych Zagadnienia teoretyczne Lipidy podział, budowa, charakterystyka, zastosowanie w farmacji (przykłady) Ekstrakcja ciągła Kwasy tłuszczowe - podział,

Bardziej szczegółowo

5. RÓWNOWAGI JONOWE W UKŁADACH HETEROGENICZNYCH CIAŁO STAŁE - CIECZ

5. RÓWNOWAGI JONOWE W UKŁADACH HETEROGENICZNYCH CIAŁO STAŁE - CIECZ 5. RÓWNOWAGI JONOWE W UKŁADACH HETEROGENICZNYCH CIAŁO STAŁE - CIECZ Proces rozpuszczania trudno rozpuszczalnych elektrolitów można przedstawić ogólnie w postaci równania A m B n (stały) m A n+ + n B m-

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE NR 4 OTRZYMYWANIE PREPARATÓW RADIOCHEMICZNIE CZYSTYCH.

ĆWICZENIE NR 4 OTRZYMYWANIE PREPARATÓW RADIOCHEMICZNIE CZYSTYCH. ĆWICZENIE NR 4 OTRZYMYWANIE PREPARATÓW RADIOCHEMICZNIE CZYSTYCH. Nośnikowe metody wydzielania izotopów promieniotwórczych W badaniach radiochemicznych ma się zwykle do czynienia z bardzo małymi ilościami

Bardziej szczegółowo

MECHANIZMY REAKCJI CHEMICZNYCH. REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE GRUP FUNKCYJNYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH

MECHANIZMY REAKCJI CHEMICZNYCH. REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE GRUP FUNKCYJNYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH Ćwiczenie 2 semestr 2 MECHANIZMY REAKCJI CHEMICZNYCH. REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE GRUP FUNKCYJNYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH Obowiązujące zagadnienia: Związki organiczne klasyfikacja, grupy funkcyjne, reakcje

Bardziej szczegółowo

WAGI I WAŻENIE. ROZTWORY

WAGI I WAŻENIE. ROZTWORY Ćwiczenie 2 WAGI I WAŻENIE. ROZTWORY Obowiązujące zagadnienia: Dokładność, precyzja, odtwarzalność, powtarzalność pomiaru; Rzetelność, czułość wagi; Rodzaje błędów pomiarowych, błąd względny, bezwzględny

Bardziej szczegółowo

Adsorpcyjne oczyszczanie gazów z zanieczyszczeń związkami organicznymi

Adsorpcyjne oczyszczanie gazów z zanieczyszczeń związkami organicznymi Pracownia: Utylizacja odpadów i ścieków dla MSOŚ Instrukcja ćwiczenia nr 17 Adsorpcyjne oczyszczanie gazów z zanieczyszczeń związkami organicznymi Uniwersytet Warszawski Wydział Chemii Zakład Dydaktyczny

Bardziej szczegółowo

HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE

HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Ćwiczenie 9 semestr 2 HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Obowiązujące zagadnienia: Hydroliza soli-anionowa, kationowa, teoria jonowa Arrheniusa, moc kwasów i zasad, równania hydrolizy soli, hydroliza wieloetapowa,

Bardziej szczegółowo

Laboratorium 3 Toksykologia żywności

Laboratorium 3 Toksykologia żywności Laboratorium 3 Toksykologia żywności Literatura zalecana: Orzeł D., Biernat J. (red.) 2012. Wybrane zagadnienia z toksykologii żywności. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Wrocław. Str.:

Bardziej szczegółowo

CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego

CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego 16 SOLE KWASU WĘGLOWEGO CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego Zakres obowiązującego materiału Węgiel i pierwiastki 14 grupy układu okresowego, ich związki

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 4. Identyfikacja wybranych cukrów w oparciu o niektóre reakcje charakterystyczne

Ćwiczenie 4. Identyfikacja wybranych cukrów w oparciu o niektóre reakcje charakterystyczne Klasyczna Analiza Jakościowa Organiczna, Ćw. 4 - Identyfikacja wybranych cukrów Ćwiczenie 4 Identyfikacja wybranych cukrów w oparciu o niektóre reakcje charakterystyczne Zagadnienia teoretyczne: 1. Budowa

Bardziej szczegółowo

XXIV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2016/2017

XXIV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2016/2017 IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Inowrocław 2 maja 217 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW XXIV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY

Bardziej szczegółowo

PREPARATYKA NIEORGANICZNA. Przykład 1 Ile kilogramów siarczanu(vi) żelaza (II) można otrzymać z 336 kg metalicznego żelaza?

PREPARATYKA NIEORGANICZNA. Przykład 1 Ile kilogramów siarczanu(vi) żelaza (II) można otrzymać z 336 kg metalicznego żelaza? PREPARATYKA NIEORGANICZNA W laboratorium chemicznym jedną z podstawowych czynności jest synteza i analiza. Każda z nich wymaga specyficznych umiejętności, które można przyswoić w trakcie ćwiczeń laboratoryjnych.

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH: SULFONOWANIE ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH: SULFONOWANIE ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ ORGANICZNEJ I PETROCHEMII INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH: SULFONOWANIE ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH Laboratorium z przedmiotu: Wybrane

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 9

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 9 CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 9 Zastosowanie metod miareczkowania strąceniowego do oznaczania chlorków w mydłach metodą Volharda. Ćwiczenie obejmuje:

Bardziej szczegółowo

Wykonanie destylacji:

Wykonanie destylacji: DESTYLACJA Destylacja jest jedną z metod oczyszczania substancji. Stosuje się ją w celu oddzielenia substancji lotnych od mniej lotnych zanieczyszczeń lub do rozdzielenia mieszaniny kilku cieczy różniących

Bardziej szczegółowo

STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI

STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Ćwiczenie 8 Semestr 2 STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Obowiązujące zagadnienia: Stężenie jonów wodorowych: ph, poh, iloczyn jonowy wody, obliczenia rachunkowe, wskaźniki

Bardziej szczegółowo

KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI

KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI 6 KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z zagadnieniami katalizy homogenicznej i wykorzystanie reakcji tego typu do oznaczania śladowych ilości jonów Cu 2+. Zakres obowiązującego

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 3. Otrzymywanie i badanie właściwości chemicznych alkanów, alkenów, alkinów i arenów.

Ćwiczenie 3. Otrzymywanie i badanie właściwości chemicznych alkanów, alkenów, alkinów i arenów. Ćwiczenie 3. Otrzymywanie i badanie właściwości chemicznych alkanów, alkenów, alkinów i arenów. Wprowadzenie teoretyczne Cel ćwiczeń: Poznanie metod otrzymywania oraz badania właściwości węglowodorów alifatycznych

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie A-4 Metody rozdzielania i oczyszczania substancji chemicznych.

Ćwiczenie A-4 Metody rozdzielania i oczyszczania substancji chemicznych. Ćwiczenie A-4 Metody rozdzielania i oczyszczania substancji chemicznych. Wymagania teoretyczne: 1. Metody rozdzielania i oczyszczania substancji: a) Krystalizacja b) Ekstrakcja c) Sublimacja d) Destylacja

Bardziej szczegółowo

Zadanie 2. (0 1) W tabeli podano rodzaje mieszanin oraz wybrane sposoby ich rozdzielania. Rodzaj mieszaniny Metoda rozdzielania mieszaniny

Zadanie 2. (0 1) W tabeli podano rodzaje mieszanin oraz wybrane sposoby ich rozdzielania. Rodzaj mieszaniny Metoda rozdzielania mieszaniny Zadanie 1. (0 1) Uczniowie obserwowali przebieg doświadczenia, w którym do kolby z wrzącą wodą wprowadzono płonący magnez nad powierzchnię cieczy. Doświadczenie zilustrowali rysunkiem. W czasie doświadczenia

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia laboratoryjne 2

Ćwiczenia laboratoryjne 2 Ćwiczenia laboratoryjne 2 Ćwiczenie 5: Wytrącanie siarczków grupy II Uwaga: Ćwiczenie wykonać w dwóch zespołach (grupach). A. Przygotuj w oddzielnych probówkach niewielką ilość roztworów zawierających

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie A-2 TECHNIKA PRACY LABORATORYJNEJ

Ćwiczenie A-2 TECHNIKA PRACY LABORATORYJNEJ Ćwiczenie A-2 TECHNIKA PRACY LABORATORYJNEJ Wymagania teoretyczne: 1. Podstawowy sprzęt laboratoryjny. 2. Mycie naczyń szklanych. 3. Ważenie na wadze elektronicznej. 4. Odmierzanie objętości cieczy, pipetowanie.

Bardziej szczegółowo

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Adsorpcja kwasu octowego na węglu aktywnym. opracowała dr hab. Małgorzata Jóźwiak

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Adsorpcja kwasu octowego na węglu aktywnym. opracowała dr hab. Małgorzata Jóźwiak Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Adsorpcja kwasu octowego na węglu aktywnym opracowała dr hab. Małgorzata Jóźwiak ćwiczenie nr Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Charakterystyka

Bardziej szczegółowo

1 ekwiwalent 6 ekwiwalentów 0,62 ekwiwalentu

1 ekwiwalent 6 ekwiwalentów 0,62 ekwiwalentu PREPARAT NR 31 Stechiometria reakcji Metanol Kwas siarkowy(vi) stężony OH MeOH, H OCH 3 2 SO 4 t. wrz., 3 godz. 1 ekwiwalent 6 ekwiwalentów 0,62 ekwiwalentu 2-METOKSYNAFTALEN Dane do obliczeń Związek molowa

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie II Roztwory Buforowe

Ćwiczenie II Roztwory Buforowe Ćwiczenie wykonać w parach lub trójkach. Ćwiczenie II Roztwory Buforowe A. Sporządzić roztwór buforu octanowego lub amonowego o określonym ph (podaje prowadzący ćwiczenia) Bufor Octanowy 1. Do zlewki wlej

Bardziej szczegółowo

Zaawansowane oczyszczanie

Zaawansowane oczyszczanie Zaawansowane oczyszczanie Instrukcje do ćwiczeń laboratoryjnych z chemii organicznej dla II roku Zakład Chemii Organicznej Wydział Chemii Uniwersytet Wrocławski 2015 wersja 1 1 Spis treści [O1] Krystalizacja

Bardziej szczegółowo

1 ekwiwalent 1,45 ekwiwalenta 0,6 ekwiwalenta

1 ekwiwalent 1,45 ekwiwalenta 0,6 ekwiwalenta PREPARAT NR 1 O H 1. CH 3 COOK 2. woda, HCl KWAS trans-cynamonowy COOH t. wrz., 4 godz. Stechiometria reakcji Aldehyd benzoesowy 1 ekwiwalent 1,45 ekwiwalenta 0,6 ekwiwalenta Dane do obliczeń Związek molowa

Bardziej szczegółowo