EVALUATION OF BOTANICAL COMPOSITION AND QUALITY OF GRAZED SWARD IN THREE HABITAT GROUPS
|
|
- Wacław Biernacki
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Zbigniew WASILEWSKI Instytut TechnologicznoPrzyrodniczy w Falentach, Zak ad U ytków Zielonych Al. Hrabska, Falenty, 0500 Raszyn z.wasilewski@itep.edu.pl EVALUATION OF BOTANICAL COMPOSITION AND QUALITY OF GRAZED SWARD IN THREE HABITAT GROUPS Summary Poland is seen as the country boasting a richness of quantitative and qualitative resources of widely understood biodiversity, especially on grasslands. This is part of objectives of the Common Agricultural Policy for the period after 20 where the high priority was given to maintain the richness of biodiversity. The easiest way to preserve and protect, especially in extreme habitat conditions, is grazing by animals. This method of agricultural utilization of green areas is very effective, cheap and simple to use. Abandoned and not utilized lands quickly undergo degradation process which involves weeds and shrubs development that on major areas is already well advanced. The study was conducted on grasslands located in eight habitats: three dry habitats, two postpeatland habitats and three flooded habitats. Grasses dominated in the sward of all habitats, then herbs and weeds. The share of legumes was low. In case of dry and postpeatland habitats it were grasslands communities and in case of flooded habitats grassrush communities. Using the phytoindication method, the moisture status of habitats was determined and they were qualified to fresh and moist and highly humid and wet. The calculated utilization value number (Lwu) of sward indicated that in terms of feed value the most valuable plant communities were found in dry ground and postpeatland habitats (good utilization value) but of small value in the flooded (poor value). Their value resulting from chemical composition and especially from the content of crude protein and crude fiber shaped conversely. Key words: meadow sward; habitats; botanical composition; field experimentation OCENA SK ADU BOTANICZNEGO I JAKO CI SPASANYCH RUNI W TRZECH GRUPACH SIEDLISK Streszczenie Polska postrzegana jest jako kraj szczyc cy si bogactwem ilo ciowym i jako ciowym zasobów szeroko rozumianej bioró norodno ci, w tym zw aszcza na u ytkach zielonych. Powy sze wpisuje si w za o enia Wspólnej Polityki Rolnej na lata po 20 r. gdzie wysok rang nadano zachowaniu bogactwa bioró norodno ci. Najprostszym sposobem jej zachowania i ochrony, zw aszcza w ekstremalnych warunkach siedliskowych, jest wypas zwierz t. Taki sposób rolniczego wykorzystania terenów zadarnionych jest bardzo efektywny, tani i prosty w stosowaniu. U ytki porzucone i nie u ytkowane szybko podlegaj procesowi degradacji wyra aj cej si zachwaszczeniem i zakrzaczeniem runi, który na znacznych powierzchniach jest ju mocno zaawansowany. Badania prowadzono na u ytkach zielonych po o onych w o miu siedliskach: trzech gr dowych, dwóch pobagiennych i trzech gowych. We wszystkich siedliskach dominowa y w runi trawy, nast pnie zio a i chwasty. Udzia ro lin bobowatych by niewielki. W przypadku siedlisk gr dowych i pobagiennych by y to zbiorowiska ro linne trawiaste, a w przypadku gowych trawiastoszuwarowe. Wykorzystuj c metod fitoindykacji, okre lono stan uwilgotnienia siedlisk i zakwalifikowano je do wie ych i wilgotnych oraz do silnie wilgotnych i mokrych. Wyliczone liczby warto ci u ytkowej runi (Lwu) wskazuj, e najwarto ciowsze, pod wzgl dem paszowym, zbiorowiska ro linne stwierdzono w siedliskach gr dowych i pobagiennych (warto u ytkowa dobra) natomiast ma owarto ciowe w gowych (warto mierna). Odwrotnie uk ada a si ich warto na podstawie sk adu chemicznego, a zw aszcza zawarto ci bia ka ogólnego i w ókna surowego. S owa kluczowe: ru kowa; siedliska; sk ad botaniczny; badania polowe. Wst p Polska postrzegana jest jako kraj szczyc cy si bogactwem ilo ciowym i jako ciowym zasobów szeroko rozumianej bioró norodno ci, w tym zw aszcza na u ytkach zielonych. Powy sze wpisuje si w za o enia Wspólnej Polityki Rolnej na lata po 20 r., gdzie wysok rang nadano zachowaniu bogactwa bioró norodno ci. Bogactwo to jest efektem specyficznych zasz o ci zarówno ustrojowych, gospodarczych, jak i rodowiskowych, a zw aszcza: mimo socjalistycznego systemu ustrojowego, w drugiej po owie XX wieku, zachowano rodzinne gospodarstwa rolne, które z ró nych wzgl dów, prowadzi y w wi kszo ci pó intensywny sposób gospodarowania na u ytkach zielonych (intensyfikowano produkcj w gospodarstwach pa stwowych), gospodarstwa rodzinne nie podda y si kolektywizacji (tworzenie spó dzielni produkcyjnych), gospodarstwa rodzinne, z ró nych wzgl dów (politycznych, ekonomicznych), nie rozwija y si na wzór farmerski (tworzenie wielkoobszarowych i specjalistycznych gospodarstw), wyj tkowe zró nicowanie siedliskowe naszych trwa ych k i pastwisk, w tym zw aszcza pod wzgl dem jako ci gleb (po o enie na wszystkich klasach bonitacyjnych) oraz warunków wilgotno ciowych (od bardzo suchych a do bagiennych) co sta o si podstaw wydzielenie a szesnastu ich typowych rodzajów, ró norodno ich po o enia w topografii terenu, od k polderowych, przez zmeliorowane torfowiska, doliny rzeczne i mi dzymorenowe, wysoczyzny morenowe a do hal wysokogórskich). Zachowanie ich cennych walorów produkcyjnych i pozaprodukcyjnych jest ci le uzale nione od ich gospodarczego wykorzystania. Nieu ytkowane trac wszystkie swoje najcenniejsze walory. Jednym z najprostszych sposo 72
2 bów ich u ytkowania oraz zachowania i ochrony bogactwa bioró norodno ci, zw aszcza w ekstremalnych warunkach siedliskowych, jest wypas zwierz t [7]. Taki sposób u ytkowania, pod wzgl dem ich ochrony, jest bardzo efektywny oraz tani i prosty w stosowaniu. Jego efektywno jest wypadkow cis ego zwi zku, jaki zachodzi mi dzy warunkami siedliskowymi a szat ro linn i zwierz tami. Wypasane zwierz ta bardzo intensywnie oddzia uj na gleb, dar i ru. Wp yw ten wyra a si m.in. nierównomiernym zgryzaniem runi na spasanej powierzchni, wybiórczym zjadaniem ró nych gatunków, w tym ich cz ci (organów), ró n intensywno ci poruszania si zwierz t, ugniataniem wierzchniej warstwy gleby i tratowaniem ro linno ci, pozostawianiem odchodów itp. Porzucone i nie u ytkowane ki i pastwiska szybko podlegaj procesowi degradacji wyra aj cej si zachwaszczeniem runi, porastaniem krzewami, a nast pnie drzewami. Proces ten na znacznych powierzchniach jest ju mocno zaawansowany. Jego zahamowanie jest mo liwe przez przywrócenie lub wprowadzenie ich u ytkowania, prowadz c na nich wypas zwierz t, nawet bardzo ekstensywny. Zwierz tami najbardziej przystosowanymi do spasania u ytków zielonych po o onych w ró nych, nawet trudnych siedliskach jest byd o. Celem bada by a ocena sk adu botanicznego oraz jako ci spasanych runi u ytków zielonych po o onych w trzech ró nych rodzajach siedlisk. 2. Metody bada i siedliska Badania prowadzono w latach na dolinowych u ytkach zielonych po o onych w nast puj cych typach siedlisk (wg typologicznego podzia u k) [2, 7]: A gr dowych w a ciwych, B pobagiennych w a ciwych (murszowiska) i C gowych w a ciwych. Ich po o enie by o nast puj ce: A kraw d rodkowego odcinka doliny Raszynki, 2 kraw d rodkowego odcinka doliny Raszynki, kraw d zmeliorowanego torfowiska Wizna, B zmeliorowane torfowisko Wizna, 2 zmeliorowane torfowisko Wizna, C dolny odcinek doliny Biebrzy, 2 rodkowy odcinek doliny Narwi, rodkowy odcinek doliny Narwi. U ytki zielone po o one w siedliskach A i B s pochodzenia antropogenicznego (zagospodarowane przed co najmniej dwudziestu laty). W okresie bada, w siedliskach A i B stosowano nawo enie azotem dawk ok. 0 kg ha N, natomiast w siedliskach pobagiennych ok. 0 kg ha N. Obsada zwierz t w siedliskach A i B wynosi a od,5 do DJP ha. U ytki po o one w siedliskach C s naturalne, a ich pastwiskowe u ytkowanie ma na celu ochron fitocenoz przed degradacj, zw aszcza przed zarastaniem krzakami wierzby. Nigdy nie by y one zagospodarowane ani nawo one, a ich spasanie odbywa o si i odbywa nadal bezplanowo. Ich obsada by a trudna do ustalenia, poniewa zmienna by a liczebno wypasanych stad, a powierzchnia spasana uzale niona jest od dost pno ci dla zwierz t (zmienne uwilgotnienie gleby). Sk ad botaniczny runi okre lano metod botanicznowagow na wie ym materiale ro linnym. Warto u ytkow runi (Lwu) wyliczono metod punktow wed ug Filipka [], która zawiera si w dziesi ciopunktowej skali, gdzie pkt oznacza warto bardzo dobr, 6 7 dobr i 5 miern oraz poni ej pkt ubog. Sk ad chemiczny runi oznaczono metod NIRS na aparacie NIRFlex N500 z zastosowaniem kalibracji firmy INGOT. Warunki wilgotno ciowe siedlisk (liczby wilgotno ciowe Lw) okre lono metod fitoindykacji na podstawie wska ników opracowanych przez O wita [5]. Badane siedliska zakwalifikowano do nast puj cych jednostek wilgotno ciowych: A, 2,, B 2 i C 2 jako wie e i wilgotne (Lw od 5,2 do 6,6), B, C i jako silnie wilgotne i mokre (Lw od 6,6 do 7,). Tab.. Liczby wilgotno ciowe badanych siedlisk (Lw) Table. Humidity numbers of examined habitats (Lw) Wyszczególnienie 2 r. 2 r 2 r Lw 5, 5,2 5, 5, 7, 6,5 7,0 7,5 5,6 7,2 6,. Wyniki bada.. Szata ro linna Na badanych u ytkach zielonych wykszta ci y si ró ne fitocenozy (tab. 2). W ka dym przypadku, g ówn grup ro lin stanowi y trawy. Znaczna ich dominacja wyst pi a w runi siedlisk A i B. Mo na stwierdzi, e w miar zwi kszania si warunków wilgotno ciowych siedliska, udzia traw w runi mala. O ile w siedliskach A ich udzia wynosi rednio 72,2% o tyle w B 6, i w C zaledwie 56,% (tab. 2). Ro liny bobowate oznaczono tylko w runi siedlisk gr dowych oraz pobagiennych. Zachwaszczenie runi ro linno ci dwuli cienn by o do wysokie, si gaj ce ok. ¼ plonu w siedliskach A i B oraz mniejsze ( r. 7%) w siedliskach gowych (C). W runi tych siedlisk oznaczono znaczny udzia ro linno ci szuwarowej ( 5%), która pod wzgl dem paszowym praktycznie nie ma warto ci i nale y j zaliczy do chwastów. Wobec tego, najbardziej zachwaszczona ru wyst powa a w siedliskach mokrych. czny udzia tych grup ro lin wynosi r.,% masy plonu (tab. 2). Zró nicowanie gatunkowe runi by o umiarkowane, poniewa w siedliskach A stwierdzono wyst powanie 20 2 gatunków ro lin ( rednio 22), w siedliskach B ( red. 6) oraz siedliskach C 22 gatunki ( red. ).... Trawy Gatunkiem wyst puj cym w runi na ka dym siedlisku by a Poa pratensis L. Równie powszechnie (w runi 7 siedlisk) wyst powa Alopecurus pratensis L., nast pnie Festuca rubra L., Festuca pratensis L. i Phalaris arundinacea L. (w 5 siedliskach) (tab. 2). Nieco inaczej kszta towa si procentowy udzia tych gatunków w runi. Najwi kszy udzia mia a Poa pratensis L. (7,7%), nast pnie Phalaris arundinacea L. (,2%), Alopecurus pratensis L. (6,%) i Festuca rubra L. (5,2%). Pozosta e gatunki wyst powa y rzadziej oraz z mniejszym udzia em (tab. 2). Zró nicowanie udzia u poszczególnych gatunków w runi w zale no ci od rodzaju siedliska by o znaczne i uzale nione g ownie od uwilgotnienia gleb. Dominuj cymi gatunkami traw (udzia powy ej 5%) by y: w siedliskach A Poa pratensis L., Lolium perenne L., Festuca rubra L. i Dactylis glomerata L.; w siedliskach B Phalaris arundinacea L., Alopecurus pratensis L. i Poa pratensis L.; w siedliskach C Agrostis stolonifera L., Glyceria maxima (Hartm.) Holmb., Poa pratensis L. i Phalaris arundinacea L. 7
3 Tab. 2. Sk ad botaniczny spasanych runi (warto ci rednie z lat ) Table 2. Botanical composition of grazed sward (average value from ) Gatunek Poa pratensis L. Festuca pratensis L. Festuca rubra L. Dactylis glomerata L. Phleum pratense L. Agropyron repens (L.) Beauv Alopecurus pratensis L. Alopecurus geniculatus L. Lolium perenne L Agrostis stolonifera L. Phalaris arundinacea L. Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv. Arrhenatherum elatius (L) P. Beauv. Ex Presl et C. Presl. Holcus lanatus L. Bromus mollis L. Festuca arundinacea L. Agrostis gigantea L. Glyceria maxima (Hartm.) Holmb Glyceria fluitans (L.) R. Br. Phragmites australis (Cav.) Trin. Ex Steud. Trawy razem Trifolium repens L. Trifolium pratense L. Trifolium hybridum L. Bobowate razem Taraxacum officinale F. H. Wigg. Achillea millefolium L. Plantago media L. Rumex crispus L. Ranunculus repens L. s. s. Rumex obtusifolius L. Potentilla anserina L. Cirsium arvense (L.) Scop. Lamium purpureum L. Anthriscus sylvestris (L.) Hoffm. Ranunculus acris L. s. s. Heracleum sphondylium L. Urtica dioica L. Glechoma hederacea L. Rumex acetosa L. Cerastium holosteoides Fr. em. Hyl. Veronica chamaedrys L. Stelaria graminea L. Capsella bursapastoris (L) Medik. Cardamine pratensis L. s.s. Leontodon autumnalis L. Polygonum persicaria L. Polygonum amphibium L. Mentha aquatica L. Epilobium palustre L. Zio a i chwasty razem Carex sp. Juncus conglomeratus L. em. Leser Acorus calamus L Typha Latifolia L. Turzyce, sity razem Siedliska A Siedliska B Siedliska C 2 rednio 2 rednio 2 rednio 6,7 2, 2,2 6, 20,0, 6,, 7,0, 0, 2, 7,7,6 6,0, 5,2 2,,2,0,7,,, 6,0 2 6,7,5 2,0,0,, 5,7,, 6,7 27,5,, 5,6,0,0,6 0,5 2,7,0, 2 2, 7, 2, 2, 6,7 5,7 2,, 2, 6,7 5, 5,,,7,0 2,,0,0 2, 2, 7, 5,,7,0 2,5,5 72,2,0,2 5,,2, 0.2 2,7,,2 2,6 7 6,0 6,0,,0,0,, 2, 66,7, 7,7 2,6 2,0 26,6 6, 5,5 5,5,6 2,2,,2,5,2 25, 0, 0,, 6,7 0,,, 5,7 7,,,, 2 5 2,,0,, 2,0 5,,0, 6,7 55,,0 2, 7,7, 20,0 6,6,0 5,6 2, Liczba gatunków ,,, 56,,,2 7,7,,, 7,0,6,,5 26,..2. Ro liny bobowate Wyst powa y tylko w runi dwóch grup siedlisk tj. A i B. Ich udzia wynosi od do 6,0%. T grup ro lin reprezentowa a Trifolium repens L.... Zio a i chwasty Z tej grupy ro lin najpowszechniej wyst powa Ranunculus repens L. s. s. (w runi 7 siedlisk), nast pnie Potentilla anserina L. (w 6 siedliskach) oraz Taraxacum officinale F. H. Wigg., Achillea millefolium L. i Urtica dioica L. (w 5 siedliskach). Tak sam kolejno stwierdzono w przypadku procentowego udzia u w runi tj. Ranunculus repens L. s.s. ( r. 5,%), nast pnie Potentilla anserina L. ( r.,0%), Taraxacum officinale F. H. Wigg. (2,%), Achillea millefolium L. (,%) i Urtica dioica L. (0,%). W siedlisku A dominowa y Taraxacum officinale F. H. Wigg., Achillea millefolium L. i Ranunculus repens L. s. s., w B Ranunculus repens L. s.s. i w C Potentilla anserina L.... Ro linno szuwarowa Ta grupa ro lin wyst powa a tylko w siedlisku C, mimo i oznaczono niewielki udzia Carex sp. w siedlisku B2. We wszystkich trzech siedliskach C wyst powa y Carex sp. oraz Acorus calamus L. Równie udzia tych gatunków w runi by najwi kszy (tab. 2). W omawianych siedliskach wyró niono nast puj ce zbiorowiska ro linne: A i 2 Poa pratensis Lolium perenne, A Festuca rubra Poa pratensis, B Phalaris arundinacea Poa pratensis, 7
4 B 2 Alopecurus pratensis Poa pratensis, C Agrostis stolonifera Acorus calamus, C 2 i Glyceria maxima Carex sp. Poa pratensis.. 2. Warto u ytkowa runi Wyliczone liczby warto ci u ytkowej runi (Lwu) wskazuj, e spasane runie by y pod tym wzgl dem mocno zró nicowane. Poniewa o ogólnej warto ci runi decyduj warto ci poszczególnych gatunków ro lin oraz ich procentowy udzia stwierdzono, e w miar zwi kszaj cego si uwilgotnienia siedlisk warto u ytkowa mala a. O ile w grupie siedlisk A wynosi a 7,2 pkt (od 6,5 do, pkt.) to w grupie B by a mniejsza o pkt, a w grupie C a o, pkt. Równie ró nica mi dzy siedliskami B i C by a znaczna 2, pkt (tab. ). Na takie warto ci z o y a si wi ksza liczba gatunków o bardzo dobrej i dobrej warto ci u ytkowej oraz ich procentowy udzia w runi (masie plonu). Najwi ksz liczb gatunków o bardzo dobrej i dobrej warto ci charakteryzowa a si ru w siedliskach gr dowych (2 gat.), nast pnie pobagiennych (6 gat.) i gowych (5 gat.). Gatunki o bardzo dobrej i dobrej warto ci u ytkowej w siedliskach A stanowi y rednio 7% plonu (od 5 do 6%), w siedliskach B 77% (od 7 do 2%) i w siedliskach C zaledwie 2% (od 2 do 25%) tab.... Sk ad chemiczny runi Sk ad chemiczny runi nie by tak zdecydowanie zró nicowany. Bior c za podstaw zawarto ci najwa niejszych pod wzgl dem pokarmowym sk adników, tj. bia ka ogólnego i w ókna surowego, sk ad ten uk ada si wr cz odwrotnie ni warto u ytkowa. Zawarto bia ka by a wysoka, wynosi a bowiem od najmniejszej, do najwi kszej 27, g kg s.m. Najwi cej tego sk adnika oznaczono w runi siedlisk C (o ok. g kg s. m. wi cej ni w runi w siedlisk B i o ok. 27 g w runi siedlisk A). Odwrotnie uk ada a si zawarto w ókna surowego najmniej tego sk adnika oznaczono w runi siedlisk C, wi cej w A (o ok. g) i najwi cej w B (o 5 g). Zawarto ci popio u surowego i t uszczu w runi siedlisk A i C uk ada y si na zbli onym poziomie, natomiast w runi siedlisk B ich zawarto by a znacznie mniejsza (tab. ). Porównuj c ocen jako ci runi na podstawie liczb warto ci u ytkowej oraz ich sk adu chemicznego najlepiej pos ugiwa si obiema metodami. Przy ocenie runi z siedlisk skrajnie mokrych, bardziej wiarygodna jest metoda z wykorzystaniem Lwu, natomiast oparcie warto ci na analizie chemicznej jest w a ciwsze dla siedlisk antropogenicznych i racjonalnie u ytkowanych. Metoda oparta na analizach chemicznych musi uwzgl dnia sk ad botaniczny. Metoda ta nie uwzgl dnia ró nych cech i w a ciwo ci wyst puj cych w runi gatunków ro lin, zw aszcza takich jak: budowa morfologiczna (np. omszenie, pokrycie ro liny kolcami, k uj coparz cymi w oskami, wysycenie krzemionk ), nieprzyjemny dla zwierz t zapach, w a ciwo ci truj ce, i inne, co uwzgl dnia warto u ytkowa poszczególnych gatunków wchodz cych w sk ad runi. W analizowanych warunkach ró nice te najostrzej uwidoczni y si w grupie siedlisk mokrych (C) pokrytych w du ej cz ci ro linno ci niech tnie lub ca kowicie nie zjadan przez zwierz ta, a mianowicie: Carex sp., Acorus calamus L., Typha Latifolia L., Juncus conglomeratus L. em. Leser, Cardamine pratensis L. s.s., Rumex crispus i obtusifolius L., Polygonum persicaria i amphibium L., Mentha aquatica L. Tab.. Warto u ytkowa runi (Lwu) Table. Utilization value of sward (Lwu) Wyszczególnienie Lwu bardzo dobra dobra mierna 2 r. 2 r 2 r 7,6, Liczba gatunków o warto ci u ytkowej (szt.) bardzo dobrej dobrej miernej ,5 7,2 6,7 7,2 6, Procentowy udzia w runi gatunków o warto ci u ytkowej bardzo dobrej dobrej miernej 7 ) ) zaokr glono do % ,2,,2, Tab.. redni sk ad chemiczny spasanych runi (g kg s.m.) z lat Table. Average chemical composition of grazed sward (g kg dry mass) from r. 2 r 2 r Bia ko ogólne 7, 26, 5,,,,, 222,5 27, 25, 2, W ókno surowe 2, 270, 267, 27,2 27, 05, 22,6 27,2 2, 25, 2,6 T uszcz surowy,0 5,6,0,2,5 2, 0,5,6 2,6 5,6 Popió surowy 67, 7, 60, 67, 5,2 7,7 5,5 7, 70, 66, 7 Bezazotowe substancje wyci gowe,2 0, 52,,,5 50, 500, 6,5 6,, 2,2 75
5 . Podsumowanie i wnioski Trwa e u ytki zielone w kraju stanowi niezwykle cenne obszary nie tylko pod wzgl dem paszowym, ale równie bogactwa bioró norodno ci. Niestety, znaczne ich powierzchnie s wy czone nie tylko z produkcji, ale z jakiegokolwiek u ytkowania. Stan taki prowadzi do ich degradacji zarówno gospodarczej, jak i przyrodniczej. Najprostszym sposobem ich u ytkowania jest wypas zwierz t. Jest to sposób tani, prosty w stosowaniu i pod wzgl dem ochronnym efektywny. Ze zwierz t gospodarskich, do takiego wypasu najlepiej nadaje si byd o. Ta grupa zwierz t jest ma o wybredna, zjada ró ne gatunki ro lin, a ze wzgl du na swoje rozmiary i mas równie energicznie i zdecydowanie wp ywa na ru (du a konsumpcja paszy, zgryzanie ro lin, tratowanie), dar (ugniatanie, przerywanie) i ogólnie siedlisko (pozostawianie odchodów). Intensywno oddzia ywania byd a wzrasta wraz ze zwi kszon wra liwo ci poszczególnych siedlisk na spasanie. Z badanych siedlisk, do prowadzenia intensywnej gospodarki pastwiskowej predestynowane s u ytki gr dowe i pobagienne []. Natomiast ekstensywnie i okresowo mo na spasa u ytki zielone po o one w siedliskach gowych. Wyliczone liczby warto ci u ytkowej runi (Lwu) wskazuj, e najwarto ciowsze, pod wzgl dem paszowym, zbiorowiska ro linne oznaczono w siedliskach gr dowych i pobagiennych (warto u ytkowa dobra) natomiast ma owarto ciowe w gowych (warto mierna). Odwrotnie prezentuj ca si ich warto pod wzgl dem sk adu chemicznego, zw aszcza pod wzgl dem zawarto ci bia ka ogólnego i w ókna surowego nie przek ada a si na ich warto ci ywieniowe. Uzyskane wyniki bada upowa niaj do wyci gni cia nast puj cych wniosków: Na ró nych siedliskach wykszta ci y si charakterystyczne dla nich zbiorowiska ro linne z dominacj traw, z których wyró nia a si Poa pratensis L. wyst puj c w runi na wszystkich badanych siedliskach. Zró nicowany sk ad florystyczny runi kszta towa jej warto u ytkow odpowiednio od bardzo dobrej i dobrej w siedliskach gr dowych oraz dobrej w pobagiennych i miernej w gowych. Sk ad chemiczny runi by mniej zró nicowany ni warto u ytkowa, a z uwagi na zawarto ci bia ka ogólnego oraz w ókna surowego kwalifikowa j jako warto ciow pod wzgl dem pokarmowym, w kolejno ci pogarszaj cej si od siedlisk gowych przez gr dowe do pobagiennych. 5. Bibliografia [] Filipek J.: Projekt klasyfikacji ro lin kowych i pastwiskowych na podstawie liczb warto ci u ytkowej. Post py Nauk Rolniczych, 7, nr, s. 56. [2] Grzyb S.: Typologiczny podzia k a fitosocjologiczny podzia zbiorowisk kowych. Zeszyty Problemowe Post py Nauk Rolniczych, 66, z. 66, s. 22. [] Grzyb S.: Typologiczny podzia u ytków zielonych w Polsce oraz charakterystyka i zasady identyfikacji wa niejszych jednostek. [W:] Materia y Seminarium pt. Podstawy typologicznego podzia u u ytków zielonych i zasady ich inwentaryzacji. Falenty: Wyd. IMUZ, 6, s. 72. [] Grzyb S., Pro czuk J.: Podzia i waloryzacja siedlisk kowych oraz ocena ich potencja u produkcyjnego. [W:] Kierunki rozwoju karstwa na tle aktualnego poziomu wiedzy w najwa niejszych jego dzia ach. Materia y Ogólnopolskiej Konf. karskiej, Warszawa 272 wrze nia. Warszawa: Wyd. SGGW,, s. 56. [5] O wit J.: Identyfikacja warunków wilgotno ciowych w siedliskach kowych za pomoc wska ników ro linnych (metoda fitoindykacji). [W:] Hydrogeniczne siedliska wilgotno ciowe. Biblioteczka Wiad. IMUZ, 2, nr 7, s. 67. [6] Wasilewski Z.: Cechy charakterystyczne siedlisk wykorzystywanych pastwiskowo." Materia y Seminarium MetodycznoSzkoleniowego nt. Podstawy typologicznego podzia u u ytków zielonych i zasady ich inwentaryzacji. Wyd. IMUZ, Falenty, 6, s. 2. [7] Wasilewski Z.: Charakterystyka typologiczna u ytków zielonych oraz sposoby u ytkowania priorytetowych zbiorowisk ro linnych umo liwiaj ce zachowanie ich walorów przyrodniczych. W: Aktualne problemy mokrade. Walory przyrodnicze mokrade a ich rolnicze u ytkowanie. Woda, rodowisko, Obszary Wiejskie. Rozprawy naukowe i monografie. Wyd. IMUZ, Falenty, 2002, nr, s
OCENA JAKOŚCI RUNI I DARNI SPASANYCH UŻYTKÓW ZIELONYCH W RÓŻNYCH SIEDLISKACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. 1 (16) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 413 421 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 OCENA JAKOŚCI RUNI I DARNI SPASANYCH
Bardziej szczegółowoSKŁAD BOTANICZNY I WARTOŚĆ UŻYTKOWA SPASANEJ RUNI W RÓŻNYCH SIEDLISKACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2010: t. 10 z. 4 (32) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 265 280 www.itep.edu.pl Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2010 SKŁAD BOTANICZNY I WARTOŚĆ UŻYTKOWA
Bardziej szczegółowoPrezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny
Bardziej szczegółowoUdzia dochodów z dzia alno ci rolniczej w dochodach gospodarstw domowych z u ytkownikiem gospodarstwa rolnego w 2002 r.
UWAGI ANALITYCZNE Udzia dochodów z dzia alno ci rolniczej w dochodach gospodarstw domowych z u ytkownikiem gospodarstwa rolnego w 2002 r. W maju 2002 r. spisano 76,4 tys. gospodarstw domowych z u ytkownikiem
Bardziej szczegółowo4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca
4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca [w] Małe i średnie w policentrycznym rozwoju Polski, G.Korzeniak (red), Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2014, str. 88-96 W publikacji zostały zaprezentowane wyniki
Bardziej szczegółowoWartoœæ paszowa, przyrodnicza i energetyczna polderowych u ytków zielonych wy³¹czonych z dzia³alnoœci rolniczej
¹karstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 10, 21-27 Copyright by Polish Grassland Society, Poznañ, 2007 PL ISSN 1506-5162 ISBN 978-83-89250-51-3 Wartoœæ paszowa, przyrodnicza i energetyczna polderowych
Bardziej szczegółowoIII. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE
III. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE 1. GOSPODARSTWA DOMOWE I RODZINY W województwie łódzkim w maju 2002 r. w skład gospodarstw domowych wchodziło 2587,9 tys. osób. Stanowiły one 99,0%
Bardziej szczegółowoPowiatowy Urząd Pracy w Trzebnicy. w powiecie trzebnickim w 2008 roku Absolwenci w powiecie trzebnickim
Powiatowy Urząd Pracy w Trzebnicy Załącznik do Monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie trzebnickim w 2008 roku Absolwenci w powiecie trzebnickim Trzebnica, wrzesień 2009 Opracowanie:
Bardziej szczegółowotarasie Wstęp niu poprzez łąkowe duże walory florystyczne doliny Warty Celem niniejszej pracy na tarasie zale- wowym doliny Warty.
ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKAA Rocznik Ochrona Środowiska Tom 14. Rok 20122 ISSN 1506-218X 329 336 Walory florystyczne, użytkowe i przyrodnicze użytków zielonych na tarasie
Bardziej szczegółowoOCENA WPŁYWU JEDNOKOŚNEGO UŻYTKOWANIA NA SKŁAD BOTANICZNY RUNI ŁĄK POŁOŻONYCH W TRZECH SIEDLISKACH I KOSZONYCH W DWÓCH TERMINACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2013 (IV VI). T. 13. Z. 2 (42) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 161 176 pdf: www.itep.edu.pl/wydawnictwo Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach,
Bardziej szczegółowoWP YW STRUKTURY U YTKÓW ROLNYCH NA WYNIKI EKONOMICZNE GOSPODARSTW ZAJMUJ CYCH SIÊ HODOWL OWIEC. Tomasz Rokicki
46 ROCZNIKI NAUK ROLNICZYCH, T. ROKICKI SERIA G, T. 94, z. 1, 2007 WP YW STRUKTURY U YTKÓW ROLNYCH NA WYNIKI EKONOMICZNE GOSPODARSTW ZAJMUJ CYCH SIÊ HODOWL OWIEC Tomasz Rokicki Katedra Ekonomiki i Organizacji
Bardziej szczegółowoJournal of Agribusiness and Rural Development KORZYSTANIE Z USŁUG W GOSPODARSTWACH ROLNYCH W POLSCE (NA PODSTAWIE DANYCH FADN) *
www.jard.edu.pl Journal of Agribusiness and Rural Development pissn 1899-5241 eissn 1899-5772 tłumaczenie KORZYSTANIE Z USŁUG W GOSPODARSTWACH ROLNYCH W POLSCE (NA PODSTAWIE DANYCH FADN) * Małgorzata Kołodziejczak
Bardziej szczegółowoRZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie
RZECZPOSPOLITA POLSKA Warszawa, dnia 11 lutego 2011 r. MINISTER FINANSÓW ST4-4820/109/2011 Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu wszystkie Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 listopada
Bardziej szczegółowoWspółfinansowanie V osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych
PROGRAM PRIORYTETOWY Tytuł programu: Współfinansowanie V osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych Część 1) Dla potencjalnych
Bardziej szczegółowoFot. Sebastian Nowaczewski Fot. 1. Gęsi podkarpackie (Pd) cechują się stosunkowo długim grzebieniem mostka i tułowiem i przeważnie białym upierzeniem
INFORMACJA z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej Tytuł zadania: Analiza zmienności cech użytkowych i reprodukcyjnych oraz jakości jaj wylęgowych hodowlanych populacji
Bardziej szczegółowoPrzydatnoœæ wybranych nawozów ekologicznych do nawo enia runi pastwiskowej
¹karstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 13, 19-34 Copyright by Polish Grassland Society, Poznañ, 21 PL ISSN 156-5162 ISBN 978-83-8925-62-9 Przydatnoœæ wybranych nawozów ekologicznych do nawo enia
Bardziej szczegółowoGeneralny Dyrektor Ochrony rodowiska. Art.32 ust. 1. Art. 35 ust. 5. Art. 38. Art. 26. Art 27 ust. 3. Art. 27a
Najwa niejsze kompetencje organów, które odpowiadaj za powo anie i funkcjonowanie sieci obszarów Natura 2000 w Polsce oraz ustalaj ce te kompetencje artyku y ustawy o ochronie przyrody Organ Generalny
Bardziej szczegółowoURZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE
URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE 31-223 Kraków, ul. Kazimierza Wyki 3 e-mail:sekretariatuskrk@stat.gov.pl tel. 12 415 60 11 Internet: http://www.stat.gov.pl/krak Informacja sygnalna - Nr 1 Data opracowania
Bardziej szczegółowoPodstawowe pojęcia: Populacja. Populacja skończona zawiera skończoną liczbę jednostek statystycznych
Podstawowe pojęcia: Badanie statystyczne - zespół czynności zmierzających do uzyskania za pomocą metod statystycznych informacji charakteryzujących interesującą nas zbiorowość (populację generalną) Populacja
Bardziej szczegółowoUKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH
UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH We współczesnych samochodach osobowych są stosowane wyłącznie rozruszniki elektryczne składające się z trzech zasadniczych podzespołów: silnika elektrycznego; mechanizmu
Bardziej szczegółowoLKA 4101-07-04/2013 P/13/151 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
LKA 4101-07-04/2013 P/13/151 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę P/13/151 Zapewnienie prawa do jednakowego wynagradzania
Bardziej szczegółowoJakie są te obowiązki wg MSR 41 i MSR 1, a jakie są w tym względzie wymagania ustawy o rachunkowości?
Jakie są te obowiązki wg MSR 41 i MSR 1, a jakie są w tym względzie wymagania ustawy o rachunkowości? Obowiązki sprawozdawcze według ustawy o rachunkowości i MSR 41 Przepisy ustawy o rachunkowości w zakresie
Bardziej szczegółowo2 Ocena operacji w zakresie zgodno ci z dzia aniami KSOW, celami KSOW, priorytetami PROW, celami SIR.
1 Ocena formalna. Prowadzona jest przez CDR/WODR i odpowiada na pytania: 1. Czy wniosek zosta z ony przez partnera SIR. Negatywna ocena tego punktu skutkuje odrzuceniem wniosku? 2. Czy wniosek zosta z
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE. SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący) SSN Anna Kozłowska SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca)
Sygn. akt II CSK 35/13 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 30 października 2013 r. SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący) SSN Anna Kozłowska SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca) w sprawie
Bardziej szczegółowoKOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 13.12.2006 KOM(2006) 796 wersja ostateczna Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przedłużenia okresu stosowania decyzji 2000/91/WE upoważniającej Królestwo Danii i
Bardziej szczegółowoPOZIOM WYPOSAśENIA I WYKORZYSTANIA MASZYN ŁADUNKOWYCH NA PRZYKŁADZIE GOSPODARSTW WOJ. PODKARPACKIEGO
InŜynieria Rolnicza 7/2005 Maciej Kuboń, Sylwester Tabor Katedra InŜynierii Rolniczej i Informatyki Akademia Rolnicza w Krakowie POZIOM WYPOSAśENIA I WYKORZYSTANIA MASZYN ŁADUNKOWYCH NA PRZYKŁADZIE GOSPODARSTW
Bardziej szczegółowoZagospodarowanie magazynu
Zagospodarowanie magazynu Wymagania wobec projektu magazynu - 1 jak najlepsze wykorzystanie pojemności związane z szybkością rotacji i konieczną szybkością dostępu do towaru; im większa wymagana szybkość
Bardziej szczegółowoPodstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.
Rozliczenie podatników podatku dochodowego od osób prawnych uzyskujących przychody ze źródeł, z których dochód jest wolny od podatku oraz z innych źródeł Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r.
Bardziej szczegółowoWarszawska Giełda Towarowa S.A.
KONTRAKT FUTURES Poprzez kontrakt futures rozumiemy umowę zawartą pomiędzy dwoma stronami transakcji. Jedna z nich zobowiązuje się do kupna, a przeciwna do sprzedaży, w ściśle określonym terminie w przyszłości
Bardziej szczegółowoZASOBY MIESZKANIOWE W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2013 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania: październik 2014 r. Kontakt: e-mail:sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464-23-15 faks 22 846-76-67
Bardziej szczegółowoOSZACOWANIE WARTOŚCI ZAMÓWIENIA z dnia... 2004 roku Dz. U. z dnia 12 marca 2004 r. Nr 40 poz.356
OSZACOWANIE WARTOŚCI ZAMÓWIENIA z dnia... 2004 roku Dz. U. z dnia 12 marca 2004 r. Nr 40 poz.356 w celu wszczęcia postępowania i zawarcia umowy opłacanej ze środków publicznych 1. Przedmiot zamówienia:
Bardziej szczegółowoWykorzystanie metod statystycznych w badaniach IUNG PIB w Puławach
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy Wykorzystanie metod statystycznych w badaniach IUNG PIB w Puławach Stanisław Krasowicz Wiesław Oleszek Puławy, 2010r. Nauka ogniwo
Bardziej szczegółowoZmiany przepisów ustawy -Karta Nauczyciela. Warszawa, kwiecień 2013
Zmiany przepisów ustawy -Karta Nauczyciela Warszawa, kwiecień 2013 1 Harmonogram odbytych spotkań 1. Spotkanie inauguracyjne 17 lipca 2012 r. 2. Urlop dla poratowania zdrowia 7 sierpnia 2012 r. 3. Wynagrodzenia
Bardziej szczegółowoPrzyrodnicze walory wtórnie zabagnionych użytków zielonych. Teresa Kozłowska, Anna Hoffmann-Niedek, Krzysztof Kosiński
Przyrodnicze walory wtórnie zabagnionych użytków zielonych Teresa Kozłowska, Anna Hoffmann-Niedek, Krzysztof Kosiński Przedmiotem badań były nizinne użytki zielone o zróżnicowanych warunkach siedliskowych,
Bardziej szczegółowoEkonomia rozwoju. dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I
Ekonomia rozwoju wykład 1 dr Piotr Białowolski Katedra Ekonomii I Plan wykładu Ustalenie celu naszych spotkań w semestrze Ustalenie technikaliów Literatura, zaliczenie Przedstawienie punktu startowego
Bardziej szczegółowoWpływ zmian klimatu na sektor rolnictwa
Wpływ zmian klimatu na sektor rolnictwa Elżbieta Budka I posiedzenie Grupy Tematycznej ds. Zrównoważonego Rozwoju Obszarów Wiejskich Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Warszawa, 30 listopada 2010 r.
Bardziej szczegółowoPodatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07
Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07 2 Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowo-wytwórczej) Podatek przemysłowy (lokalny podatek
Bardziej szczegółowodr inż. arch. Tomasz Majda (TUP) dr Piotr Wałdykowski (WOiAK SGGW)
JAK WYGLĄDA IDEALNY ŚWIAT OCHRONY WÓD W POLSCE? I DO CZEGO POTRZEBNE MU PLANOWANIE PRZESTRZENNE? dr inż. arch. Tomasz Majda (TUP) dr Piotr Wałdykowski (WOiAK SGGW) 14 STYCZNIA 2013 STAN PRAWNY STUDIUM
Bardziej szczegółowoREGULAMIN przeprowadzania okresowych ocen pracowniczych w Urzędzie Miasta Mława ROZDZIAŁ I
Załącznik Nr 1 do zarządzenia Nr169/2011 Burmistrza Miasta Mława z dnia 2 listopada 2011 r. REGULAMIN przeprowadzania okresowych ocen pracowniczych w Urzędzie Miasta Mława Ilekroć w niniejszym regulaminie
Bardziej szczegółowo2.Prawo zachowania masy
2.Prawo zachowania masy Zdefiniujmy najpierw pewne podstawowe pojęcia: Układ - obszar przestrzeni o określonych granicach Ośrodek ciągły - obszar przestrzeni którego rozmiary charakterystyczne są wystarczająco
Bardziej szczegółowoNowy Serwis Pstr gowy. Analiza Rynku Producentów Ryb ososiowatych
Nowy Serwis Pstr gowy Analiza Rynku Producentów Ryb ososiowatych Spis Tre ci Za enia Nowego Serwisu Historia Serwisu Pstr gowego Problemy Nowego Serwisu Pstr gowego Pozyskiwanie Danych ci galno danych
Bardziej szczegółowoProjekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe
Projekt MES Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe 1. Ugięcie wieszaka pod wpływem przyłożonego obciążenia 1.1. Wstęp Analizie poddane zostało ugięcie wieszaka na ubrania
Bardziej szczegółowoPhytophthora cactorum (Leb. & Cohn) Schröeter
PAŃSTWOWA INSPEKCJA OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA GŁÓWNY INSPEKTORAT PIORIN ul. Wspólna 30, 00-930 Warszawa tel: (22) 623 23 02, fax: (22) 623 23 04 www.piorin.gov.pl; e-mail gi@piorin.gov.pl Phytophthora
Bardziej szczegółowoStrategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania).
Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). W momencie gdy jesteś studentem lub świeżym absolwentem to znajdujesz się w dobrym momencie, aby rozpocząć planowanie swojej ścieżki
Bardziej szczegółowoCzy warto byd w sieci? Plusy i minusy nakładania się form ochrony przyrody wsparte przykładami Słowioskiego Parku Narodowego
Czy warto byd w sieci? Plusy i minusy nakładania się form ochrony przyrody wsparte przykładami Słowioskiego Parku Narodowego Aby uzyskad odpowiedź na tak postawione pytanie należy rozważyd kilka aspektów:
Bardziej szczegółowo7. REZONANS W OBWODACH ELEKTRYCZNYCH
OBWODY SYGNAŁY 7. EZONANS W OBWODAH EEKTYZNYH 7.. ZJAWSKO EZONANS Obwody elektryczne, w których występuje zjawisko rezonansu nazywane są obwodami rezonansowymi lub drgającymi. ozpatrując bezźródłowy obwód
Bardziej szczegółowoObjaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015
Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr XIX/75/2011 Rady Miejskiej w Golinie z dnia 29 grudnia 2011 r. Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015
Bardziej szczegółowoWynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów
Wynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów Wynagrodzenia i podwyżki w poszczególnych województwach Średnie podwyżki dla specjalistów zrealizowane w 2010 roku ukształtowały się na poziomie 4,63%.
Bardziej szczegółowoUchwała Nr.. /.../.. Rady Miasta Nowego Sącza z dnia.. listopada 2011 roku
Projekt Uchwała Nr / / Rady Miasta Nowego Sącza z dnia listopada 2011 roku w sprawie określenia wysokości stawek podatku od środków transportowych Na podstawie art 18 ust 2 pkt 8 i art 40 ust 1 ustawy
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska
Zarządzanie projektami wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego, wymiernego rezultatu produkt projektu
Bardziej szczegółowoSERI A 93 S E RI A 93 O FLUSH GRID WITHOUT EDGE TAB
SERIA E93 CONIC FRINCTION CONIC 2 SERIA 93 SERIA 93 O FLUSH GRID WITHOUT EDGE TAB Podziałka Powierzchnia 30 mm Flush Grid Prześwit 47% Grubość Minimalny promień skrętu taśmy Układ napędowy Szerokość taśmy
Bardziej szczegółowoEfektywna strategia sprzedaży
Efektywna strategia sprzedaży F irmy wciąż poszukują metod budowania przewagi rynkowej. Jednym z kluczowych obszarów takiej przewagi jest efektywne zarządzanie siłami sprzedaży. Jak pokazują wyniki badania
Bardziej szczegółowoWsparcie wykorzystania OZE w ramach RPO WL 2014-2020
Wsparcie wykorzystania OZE w ramach RPO WL 2014-2020 Zarys finansowania RPO WL 2014-2020 Na realizację Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 przeznaczono łączną kwotę
Bardziej szczegółowoKomentarz technik dróg i mostów kolejowych 311[06]-01 Czerwiec 2009
Strona 1 z 14 Strona 2 z 14 Strona 3 z 14 Strona 4 z 14 Strona 5 z 14 Strona 6 z 14 Uwagi ogólne Egzamin praktyczny w zawodzie technik dróg i mostów kolejowych zdawały wyłącznie osoby w wieku wskazującym
Bardziej szczegółowoWiek produkcyjny ( M : 18-65 lat i K : 18-60 lat )
DANE DEMOGRAFICZNE Na koniec 2008 roku w powiecie zamieszkiwało 115 078 osób w tym : y 59 933 ( 52,1 % ) męŝczyźni: 55 145 Większość mieszkanek powiatu zamieszkuje w miastach ( 79 085 osób ogółem ) y 41
Bardziej szczegółowoInfrastruktura techniczna. Warunki mieszkaniowe
Daniela Szymańska, Jadwiga Biegańska Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Instytut Geografii, Gagarina 9, 87-100 Toruń dostępne na: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/rl_charakter_obszar_wiejskich_w_2008.pdf
Bardziej szczegółowoOCENA UWILGOTNIENIA SIEDLISK METODĄ FITOINDYKACJI NA ZMELIOROWANYM ŁĄKOWYM OBIEKCIE POBAGIENNYM SUPRAŚL GÓRNA
Aleksander Kiryluk 1 OCENA UWILGOTNIENIA SIEDLISK METODĄ FITOINDYKACJI NA ZMELIOROWANYM ŁĄKOWYM OBIEKCIE POBAGIENNYM SUPRAŚL GÓRNA Streszczenie. W pracy zbadano uwilgotnienie siedlisk łąkowych metodą fitoindykacji.
Bardziej szczegółowoRegulamin Obrad Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Ziemia Bielska
Załącznik nr 1 do Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2008-2015 Regulamin Obrad Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Ziemia Bielska Przepisy ogólne 1 1. Walne Zebranie Członków
Bardziej szczegółowoZRÓŻNICOWANIE ZBIOROWISK TRAWIASTYCH NA ODŁOGOWANYCH UŻYTKACH ZIELONYCH W ZALEŻNOŚCI OD WARUNKÓW SIEDLISKOWYCH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2004: t. 4 z. 1 (10) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 219 227 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2004 ZRÓŻNICOWANIE ZBIOROWISK TRAWIASTYCH
Bardziej szczegółowoProjekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych przez Departament Pielęgniarek i Położnych wśród absolwentów studiów pomostowych, którzy zakończyli udział w projekcie systemowym pn. Kształcenie zawodowe pielęgniarek
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Przedsiębiorstw. Grupy przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r.
Materiał na konferencję prasową w dniu 28 stycznia 2010 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r. Wprowadzenie * Badanie grup przedsiębiorstw prowadzących działalność
Bardziej szczegółowoWYJASNIENIA I MODYFIKACJA SPECYFIKACJI ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA
Szczecin dnia 28.07.2015r. Akademia Sztuki w Szczecinie Pl. Orła Białego 2 70-562 Szczecin Dotyczy: Przetarg nieograniczony na dostawę urządzeń i sprzętu stanowiącego wyposażenie studia nagrań na potrzeby
Bardziej szczegółowoOlej rzepakowy, jako paliwo do silników z zapłonem samoczynnym
Coraz częściej jako paliwo stosuje się biokomponenty powstałe z roślin oleistych. Nie mniej jednak właściwości fizykochemiczne oleju napędowego i oleju powstałego z roślin znacząco różnią się miedzy sobą.
Bardziej szczegółowoZakład Certyfikacji 03-042 Warszawa, ul. Kupiecka 4 Sekcja Ceramiki i Szkła ul. Postępu 9 02-676 Warszawa PROGRAM CERTYFIKACJI
Zakład Certyfikacji 03-042 Warszawa, ul. Kupiecka 4 Sekcja Ceramiki i Szkła ul. Postępu 9 02-676 Warszawa PC-05 PROGRAM Certyfikacja zgodności z Kryteriami Grupowymi certyfikacja dobrowolna Warszawa, PROGRAM
Bardziej szczegółowoAnaliza zasadności umieszczania nieletnich w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii uwarunkowania prawne w
Analiza zasadności umieszczania nieletnich w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii uwarunkowania prawne w kontekście realiów kierowania i umieszczania nieletnich
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ
WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ Anna Gutt- Kołodziej ZASADY OCENIANIA Z MATEMATYKI Podczas pracy
Bardziej szczegółowoNAUCZYCIELSKI PLAN DYDAKTYCZNY PRZEDMIOT: OCHRONA I KSZTAŁTOWANIE KRAJOBRAZU NR PROGRAMU: 321(07)/T, TU, SP/MEN/2007.02.08
NAUCZYCIELSKI PLAN DYDAKTYCZNY PRZEDMIOT: OCHRONA I KSZTAŁTOWANIE KRAJOBRAZU NR PROGRAMU: 321(07)/T, TU, SP/MEN/2007.02.08 MODUŁ, DZIAŁ, TEMAT ZAKRES TREŚCI Podstawowe wiadomości o krajobrazie (20 godz.)
Bardziej szczegółowoRola programu rolnośrodowiskowego w ochronie siedlisk przyrodniczych. Adam Krupa Ciążeń, 2011
Rola programu rolnośrodowiskowego w ochronie siedlisk przyrodniczych Adam Krupa Ciążeń, 2011 Celem programu rolnośrodowiskowego jest promocja systemów produkcji rolniczej służących ochronie i kształtowaniu
Bardziej szczegółowoDE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15
DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15 Wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówienia Dotyczy: postępowania prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na Usługę druku książek, nr postępowania
Bardziej szczegółowoWalne Zgromadzenie Spółki, w oparciu o regulacje art. 431 1 w zw. z 2 pkt 1 KSH postanawia:
Załącznik nr Raportu bieżącego nr 78/2014 z 10.10.2014 r. UCHWAŁA NR /X/2014 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia WIKANA Spółka Akcyjna z siedzibą w Lublinie (dalej: Spółka ) z dnia 31 października 2014
Bardziej szczegółowoart. 488 i n. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.),
Istota umów wzajemnych Podstawa prawna: Księga trzecia. Zobowiązania. Dział III Wykonanie i skutki niewykonania zobowiązań z umów wzajemnych. art. 488 i n. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XII/120/2015 RADY GMINY PODEGRODZIE. z dnia 1 grudnia 2015 r.
UCHWAŁA NR XII/120/2015 RADY GMINY PODEGRODZIE z dnia 1 grudnia 2015 r. w sprawie ustalenia wzoru deklaracji na podatek rolny i wzoru informacji o gruntach w sprawie podatku rolnego Na podstawie art. 18
Bardziej szczegółowoObjaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017
Załącznik Nr 2 do uchwały Nr V/33/11 Rady Gminy Wilczyn z dnia 21 lutego 2011 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR... RADY MIASTA RYBNIKA. z dnia 19 listopada 2015 r. w sprawie wzorów formularzy na podatek rolny
Projekt z dnia 29 października 2015 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR... RADY MASTA RYBNKA w sprawie wzorów formularzy na podatek rolny Na podstawie: - art. 18 ust. 2 pkt 8, art. 40 ust. 1, art. 41 ust.
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR IV/20/2015 RADY GMINY PRZELEWICE. z dnia 24 lutego 2015 r.
UCHWAŁA NR IV/20/2015 RADY GMINY PRZELEWICE z dnia 24 lutego 2015 r. w sprawie zasad i standardów wzajemnego informowania się jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych o planach, zamierzeniach
Bardziej szczegółowoWprowadzam : REGULAMIN REKRUTACJI DZIECI DO PRZEDSZKOLA NR 14
ZARZĄDZENIE Nr 2/2016 z dnia 16 lutego 2016r DYREKTORA PRZEDSZKOLA Nr 14 W K O N I N I E W sprawie wprowadzenia REGULAMINU REKRUTACJI DZIECI DO PRZEDSZKOLA NR 14 IM KRASNALA HAŁABAŁY W KONINIE Podstawa
Bardziej szczegółowoPRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc
PRAWA ZACHOWANIA Podstawowe terminy Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc a) si wewn trznych - si dzia aj cych na dane cia o ze strony innych
Bardziej szczegółowo. Wiceprzewodniczący
Uchwała Nr 542/LVI/2014 Rady Miasta Ostrołęki z dnia 30 stycznia 2014 r. w sprawie przyjęcia Wieloletniego Programu Osłonowego w zakresie pomocy społecznej Pomoc w zakresie dożywiania w mieście Ostrołęka
Bardziej szczegółowoProcedura uzyskiwania awansu zawodowego na stopień nauczyciela mianowanego przez nauczycieli szkół i placówek
Data publikacji : 10.01.2011 Procedura uzyskiwania awansu zawodowego na stopień nauczyciela mianowanego przez nauczycieli szkół i placówek Procedura uzyskiwania awansu zawodowego na stopień nauczyciela
Bardziej szczegółowoWaldemar Szuchta Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław Fabryczna we Wrocławiu
1 P/08/139 LWR 41022-1/2008 Pan Wrocław, dnia 5 5 września 2008r. Waldemar Szuchta Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław Fabryczna we Wrocławiu WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z
Bardziej szczegółowoHandel zagraniczny towarami rolno-spoŝywczymi Polski z Norwegią w latach 2009 2013 i w okresie I VII 2014 r.
BIURO ANALIZ I PROGRAMOWANIA Warszawa, 2014-09-26 Handel zagraniczny towarami rolno-spoŝywczymi Polski z Norwegią w latach 2009 2013 i w okresie I VII 2014 r. Norwegia jest państwem zbliŝonym pod względem
Bardziej szczegółowoBiomasa w odpadach komunalnych
Otwarte seminaria 2012 Biomasa w odpadach komunalnych mgr inż. Oktawian Pastucha Centralne Laboratorium Plan seminarium Podstawowe definicje określające biomasę oraz odpady komunalne występujące w prawie
Bardziej szczegółowoSatysfakcja pracowników 2006
Satysfakcja pracowników 2006 Raport z badania ilościowego Listopad 2006r. www.iibr.pl 1 Spis treści Cel i sposób realizacji badania...... 3 Podsumowanie wyników... 4 Wyniki badania... 7 1. Ogólny poziom
Bardziej szczegółowoREGULAMIN RADY RODZICÓW DZIAŁAJĄCEJ PRZY SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 29 IM. GIUSEPPE GARIBALDIEGO W WARSZAWIE
REGULAMIN RADY RODZICÓW DZIAŁAJĄCEJ PRZY SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 29 IM. GIUSEPPE GARIBALDIEGO W WARSZAWIE I. Postanowienia ogólne 1 1. Niniejszy regulamin określa tryb przeprowadzenia wyborów do rad klasowych
Bardziej szczegółowoOCHRONA DRZEW NA TERENACH INWESTYCYJNYCH
OCHRONA DRZEW NA TERENACH INWESTYCYJNYCH Teren budowy jest miejscem, gdzie występują liczne zagrożenia dla żywotności i stanu sanitarnego drzew i krzewów w postaci bezpośrednich uszkodzeń mechanicznych
Bardziej szczegółowoDB Schenker Rail Polska
DB Schenker Rail Polska Bariery rozwoju transportu kolejowego w Polsce DB Schenker Rail Polska Zbigniew Pucek Członek Zarządu ds. Bocznic i Kolei Przemysłowych Członek Zarządu ds. Sprzedaży, Sosnowiec,
Bardziej szczegółowoProjekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ZAPYTANIE OFERTOWE
Legnica, dnia 22.05.2015r. ZAPYTANIE OFERTOWE na przeprowadzenie audytu zewnętrznego projektu wraz z opracowaniem raportu końcowego audytu w ramach projektu, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowoRegulamin rekrutacji do Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 4 na rok szkolny 2016/2017
Regulamin rekrutacji do Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 4 na rok szkolny 2016/2017 1 1. O przyjęciu kandydata do klasy pierwszej szkoły ponadgimnazjalnej: zasadniczej szkoły zawodowej, liceum ogólnokształcącego
Bardziej szczegółowo4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach
4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach Baza noclegowa stanowi podstawową bazę turystyczną, warunkującą w zasadzie ruch turystyczny. Dlatego projektując nowy szlak należy ją
Bardziej szczegółowoWojciech Mróz Instytut Ochrony Przyrody PAN
OCHRONA SIEDLISK PRZYRODNICZYCH W OBSZARZE TORFOWISKA ORAWSKO-NOWOTARSKIE Wojciech Mróz Instytut Ochrony Przyrody PAN Dyrektywa Siedliskowa siedliska oraz gatunki roślin i zwierząt (bez ptaków) Dyrektywa
Bardziej szczegółowoPiotr Błędowski Instytut Gospodarstwa Społecznego Szkoła Główna Handlowa. Warszawa, 18.11.2010 r.
Zadania polityki pomocy społecznej i polityki rynku pracy w zwalczaniu wykluczenia społecznego Piotr Błędowski Instytut Gospodarstwa Społecznego Szkoła Główna Handlowa Warszawa, 18.11.2010 r. Piotr B dowski2010
Bardziej szczegółowoRaport. Nr 223. Renty z tytułu niezdolności do pracy z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ
KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ WYDZIAŁ ANALIZ EKONOMICZNYCH I SPOŁECZNYCH Renty z tytułu niezdolności do pracy z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Luty 2004 Bożena Kłos Raport Nr 223 W niniejszym
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r.
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r. Informacja o rozmiarach i kierunkach czasowej emigracji z Polski w latach 2004 2014 Wprowadzenie Prezentowane dane dotyczą szacunkowej
Bardziej szczegółowoZagregowany popyt i wielkość produktu
Zagregowany popyt i wielkość produktu Realny PKB Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 4/e Fluktuacje cykliczne Rys.4.01 (+) odchylenie Trend długookresowy Faktyczny PKB (-) odchylenie 0 Czas Oxford University
Bardziej szczegółowoZapytanie ofertowe nr 1/2014 dotyczące opracowania projektu zagospodarowania terenu na potrzeby placu zabaw Przedszkola Publicznego nr 12 w Tarnowie
Zapytanie ofertowe nr 1/2014 dotyczące opracowania projektu zagospodarowania terenu na potrzeby placu zabaw Przedszkola Publicznego nr 12 w Tarnowie ZAMAWIAJĄCY 1. Nazwa i adres zamawiającego Przedszkole
Bardziej szczegółowoStandardy w środowiskowych domach samopomocy: REALIZACJA
Standardy w środowiskowych domach samopomocy: REALIZACJA SUGESTIE CO DO SPOSOBU REALIZACJI STANDARDÓW Analiza programów naprawczych Wnioski z wizytacji Sugestie wynikające z nadzoru i kontroli REALIZACJA
Bardziej szczegółowoTemat: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska? Imię i nazwisko
Temat: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska? Karta pracy III.. Imię i nazwisko klasa Celem nauki jest stawianie hipotez, a następnie ich weryfikacja, która w efekcie
Bardziej szczegółowoOferty portalu. Statystyki wejść w oferty wózków widłowych na tle ofert portalu w latach 2011-2014 oraz I kw.2015 r. 2011 2012 2013 2014 I kw.
1 kwartał 215 rok Oferty portalu Dane na przedstawionym wykresie pokazują kolejne etapy wzrostu zainteresowania ofertami, które publikowane są na portalu. W 214 roku, w stosunku do pierwszego roku działalności
Bardziej szczegółowo(Tekst ujednolicony zawierający zmiany wynikające z uchwały Rady Nadzorczej nr 58/2011 z dnia 22.02.2011 r.)
(Tekst ujednolicony zawierający zmiany wynikające z uchwały Rady Nadzorczej nr 58/2011 z dnia 22.02.2011 r.) REGULAMIN REALIZACJI WYMIANY STOLARKI OKIENNEJ W SPÓŁDZIELNI MIESZKANIOWEJ RUBINKOWO W TORUNIU
Bardziej szczegółowoREGULAMIN RADY RODZICÓW PRZY ZESPOLE SZKÓŁ W W PIETROWICACH WIELKICH
REGULAMIN RADY RODZICÓW PRZY ZESPOLE SZKÓŁ W ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 Rada Rodziców Zespołu Szkół w Pietrowicach Wielkich, zwana dalej Radą, działa na podstawie artykułów 53 i 54 Ustawy o systemie
Bardziej szczegółowo