Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć

Transkrypt

1 Nazwa modułu: Ochrona przyrody cz.1 Rok akademicki: 2016/2017 Kod: HKL OD-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Humanistyczny Kierunek: Kulturoznawstwo Specjalność: Ochrona dóbr natury i dóbr kultury Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 1 Strona www: Osoba odpowiedzialna: prof. nadzw. dr hab. Dębicki Jacek (jackdeb@autocom.pl) Osoby prowadzące: dr hab. Wilk-Woźniak Elżbieta (surapm@interia.pl) Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 Student zna i rozumie definicje związane z problematyką obszarów chronionych, wykazuje się wiedzą na temat międzynarodowej konwencji o zasięgu europejskim. KL2A_W14, KL2A_W24 M_W002 Student zna i potrafi omówić, przykłady obiektów przyrodniczych wpisanych na listę Światowego Dziedzictwa w Polsce i na świecie. KL2A_W14, KL2A_W24 Sprawozdanie, M_W003 Student zna i rozumie wpływ cywilizacji na przyrodę, rozumie i potrafi określić ekonomiczne i polityczne aspekty globalnych zniszczeń przyrody. KL2A_W14, KL2A_W24 Aktywność na zajęciach Umiejętności M_U001 Student potrafi wskazać formy ochrony przyrody KL2A_U01, KL2A_U10, KL2A_U17, KL2A_U23 M_U002 Student potrafi przedstawić podstawy systemu prawnego, organizacyjnego i finansowego ochrony przyrody w Polsce. KL2A_U01, KL2A_U07, KL2A_U17 Sprawozdanie, Kompetencje społeczne 1 / 6

2 M_K001 Student pracuje efektywnie w grupie. KL2A_K04, KL2A_K05, KL2A_K10 Aktywność na zajęciach Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład Ćwiczenia audytoryjne Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenia projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne terenowe warsztatowe Inne E-learning Wiedza M_W001 M_W002 M_W003 Umiejętności M_U001 M_U002 Student zna i rozumie definicje związane z problematyką obszarów chronionych, wykazuje się wiedzą na temat międzynarodowej konwencji o zasięgu europejskim. Student zna i potrafi omówić, przykłady obiektów przyrodniczych wpisanych na listę Światowego Dziedzictwa w Polsce i na świecie. Student zna i rozumie wpływ cywilizacji na przyrodę, rozumie i potrafi określić ekonomiczne i polityczne aspekty globalnych zniszczeń przyrody. Student potrafi wskazać formy ochrony przyrody Student potrafi przedstawić podstawy systemu prawnego, organizacyjnego i finansowego ochrony przyrody w Polsce. Kompetencje społeczne M_K001 Student pracuje efektywnie w grupie Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład Ochrona przyrody cz.1 Wykład 1 Ochrona Przyrody czym jest a czym nie jest? Kulturowe podstawy oraz motywy ochrony przyrody w ujęciu historycznym i współczesnym. Ochrona przyrody jako idea, 2 / 6

3 praktyka i kierunek wiedzy. Ochrona przyrody a kultura zagrożenia dla krajobrazu kulturowego. Cele ochrony przyrody i jej związek z różnymi dyscyplinami nauki. Wykład 2 Kategorie obszarów chronionych oraz kryteria ich wyznaczania wg Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN). Główne formy ochrony przyrody obowiązujące w polskim systemie prawnym: park narodowy, rezerwat przyrody, obszar Natura 2000, park krajobrazowy, obszar chronionego krajobrazu, pomnik przyrody, stanowisko dokumentacyjne, użytek ekologiczny, zespół przyrodniczo-krajobrazowy, ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów. Sposoby powoływania w/w form. Zarządzanie obszarami chronionymi. Wykład 3 Różnorodność biologiczna w różnych skalach przestrzennych i na różnych poziomach złożoności. Metody pomiaru bioróżnorodności. Zagrożenia różnorodności biologicznej i aktywne metody jej ochrony. Stan różnorodności biologicznej w Polsce. Ocena jakości zachowania wybranych elementów przyrody. Wykład 4 Ochrona ścisła, ochrona częściowa, ochrona krajobrazowa. Ochrona czynna i bierna gatunków i ekosystemów kiedy i jak chronić? Kategorie zagrożenia gatunków. Czerwone księgi roślin i zwierząt o znaczeniu ogólnopolskim i regionalnym. Ochrona in situ i ochrona ex situ, reintrodukcja za czy przeciw? Naturalne procesy przyrodnicze szansa czy zagrożenie dla ochrony przyrody? analiza przykładów. Wykład 5 6 Szata roślinna Polski i jej zróżnicowanie. Pojęcie zbiorowiska roślinnego, zespołu, siedliska przyrodniczego. Problemy identyfikacji zespołów roślinnych i zasady ich klasyfikacji. Kryteria ich wyznaczania, gatunki charakterystyczne i wyróżniające. Gatunki i siedliska przyrodnicze podstawowe i priorytetowe o szczególnym znaczeniu w systemie międzynarodowej sieci Natura Przegląd ciekawszych rzadkich i zagrożonych gatunków i siedlisk przyrodniczych. Ich ochrona, zagrożenia oraz metody oceny stanu zachowania. Ostoje roślinne i ptasie o znaczeniu międzynarodowym w Polsce ich rola w zachowaniu i ochronie bioróżnorodności w skali ponadregionalnej. Wykład 7 Fragmentacja siedlisk i jej ekologiczne skutki. Konsekwencje utraty łączności przyrodniczej dla populacji wybranych gatunków zwierząt w różnych skalach przestrzennych i na różnych poziomach. Funkcje i rodzaje korytarzy ekologicznych. Analiza istniejących korytarzy i możliwości wykorzystania ich przez różne gatunki zwierząt. Koncepcje rozwiązań i problemy realizacji. Projektowanie korytarzy a planowanie przestrzenne. Wykład 8 Wybrane teorie i modele oraz ich znaczenie w skutecznej ochronie przyrody; między innymi: Teoria metapopulacji, Biogeografii wysp, model Źródło-Ujście, model Płatów i korytarzy. Gatunki osłonowe (parasolowe) i ich znaczenie w ochronie przyrody. Wykład 9 Monitorowanie zmian na obszarach chronionych. Analiza przykładów wybranych gatunków roślin, zwierząt i siedlisk przyrodniczych aspekt praktyczny. Wykład 10 System i struktura organizacyjna ochrony przyrody w Polsce. Kompetencje poszczególnych organów i jednostek administracyjnych przy tworzeniu i zarządzaniu obiektami i obszarami chronionymi. Zasady i źródła finansowania ochrony przyrody w Polsce. Fundusze wspierające ochronę przyrody. terenowe 3 / 6

4 - Sposób obliczania oceny końcowej Średnia z oceny końcowej z zajęć terenowych (sprawozdanie) oraz wykładu kończącego się kolokwium. Wymagania wstępne i dodatkowe Znajomość podstawowych pojęć z zakresu ochrony przyrody. Zalecana literatura i pomoce naukowe Ważniejsze pozycje piśmiennictwa: Andrzejewski R., Weigle A Różnorodność biologiczna Polski. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska. ss Grzegorczyk M. (red.) Integralna Ochrona Przyrody, Instytut Ochrony Przyrody, Krakow, ss Herbich J (red.). Poradniki ochrony siedlsk i gatunków Natura 2000, Tom 1-5, Ministerstwo Środowiska. W-wa. Jermaczek A (red.) Ochrona Przyrody po europejsku. Wyd. Klubu Przyrodników. Świebodzin. ss Jęrzejewski W., Ławreszuk D Ochrona łączności ekologicznej w Polsce. Zakład Badania Ssaków, PAN, Białowieża, ss Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Mirek Z (red.). Polska Czerwona Księga Roślin. Instytut Ochrony Przyrody PAN. Kraków. ss Makomaska-Juchiewicz M (red.) Monitoring gatunków zwierząt. BMŚ. W-wa, ss Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H (red.). Czerwona Księga Karpat Polskich. Instytut Botaniki im. W. Szafera, Kraków, ss Mirek Z., Nikiel A (red.) Ochrona Przyrody w Poslce wobec współczesnych wyzwań cywilizacyjnych. Komitet Ochrony Przyrody PAN, Kraków. ss Mirek Z., Nikel A., Paul. W., Wilk Ł Ostoje Roślinne w Polsce. Imstytut Botaniki im. W. Szafera. PAN. Kraków. ss Mróz W (red.) Monitoring siedlisk przyrodniczych. BMŚ. W-wa. Ss Pawlaczyk P., Jermaczek A Poradnik lokalnej ochrony przyrody. Wydawnictwo Klubu Przyrodników. Ss Pawlikowski J.G Kultura a Natura. Reprint Wyd. przez Centr. Ośrodek Turystyki Górskie PTTK. Kraków. ss. 64. Pullin A. S Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wyd. Naukowe PWN, W-wa. ss Richling A., Solon J Ekologia krajobrazu. Wydawnictwo Naukowe PWN, W-wa, ss Symonides E Ochrona Przyrody. Wyd. Uniw. Warszawskiego. ss.767. Weiner J Życie i ewolucja biosfery. Wydawnictwo Naukowe PWN, ss Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu Pociecha A., Wilk-Woźniak E Effect of the summer flood on the ecosystem of the Dobczyce Reservoir, Poland. Acta Hydrobiol., 42, ½: Wilk-Woźniak E., Pociecha A Plankton podgórskich zbiorników zaporowych Dynamika zbiorowisk planktonowych jako narzędzie w badaniach wód zbiorników zaporowych (na przykładzie podgórskiego zbiornika zaporowego). Materiały Krajowej Konferencji Zbiorniki Zaporowe. Metody Badań i Ocen Jakości Wód Wilk-Woźniak E Fitoplankton. W: Starmach J. i Mazurkiewicz-Boroń (red.) Zbiornik Dobczycki. Ekologia eutrofizacja ochrona. Kraków, ZBW PAN.: Amirowicz A., Pociecha A., Wilk-Woźniak E Łańcuch troficzny w pelagialu. W: Starmach J. i Mazurkiewicz-Boroń (red.) Zbiornik Dobczycki. Ekologia eutrofizacja ochrona. Kraków, ZBW PAN: Wilk-Woźniak E Sukces najstarszych organizmów żyjących na ziemi. Aura 12/01. Wilk-Woźniak E., Mazurkiewicz-Boroń G The autumn dominance of cyanoprokaryotes in a deep meso-eutrophic submontane reservoir. Biologia, Bratislava, 58/1, Wilk-Woźniak E., Ligęza S Phytoplankton-nutrient relationships during the early spring and the late autumn in a shallow and polluted reservoir. Oceanological and Hydrobiological Studies Vol. XXXII, 4 / 6

5 No.1: Wilk-Woźniak E Phytoplankton formation reflecting variation of trophy in dam reservoirs. Ecohydrology & Hydrobiology Vol. 3, nb 2: Godlewska M., Mazurkiewicz-Boroń G., Pociecha A., Wilk-Woźniak E., Jelonek M Effects of flood on the functioning of the Dobczyce reservoir ecosystem. Hydrobiologia 504: Wilk-Woźniak E., Ligęza S Functional groups of phytoplankton in water reservoirs under anthropopressure at a different level. In: Lakes and artificial water reservoirs natural processes and socio-economic importance. Ed. by A.T. Jankowski & M. Rzętała University of Silesia Faculty of Earth Sciences, Polish Limnological Society, Polish Geographical Society Branch Katowice: Wilk-Woźniak E., Pociecha A Organizmy planktonowe w rezerwacie wodnym Wiślisko Kobyle: starorzecze Wisły, Puszcza Niepołomicka ok. Krakowa. Rozdz. 4. Monografia. Starorzecza jako istotny element ekosystemu rzecznego. Red. M. Jezierska-Madziar.: Wilk-Woźniak E., Ligęza A Flora glonów zbiorników wodnych na starorzeczach Wisły. Różnice wynikajace ze sposobu zagospodarowania i funkcjonowania zbiorników. Rozdz. 5. Monografia. Starorzecza jako istotny element ekosystemu rzecznego. Red. M. Jezierska-Madziar.: Bucka H., Wilk-Woźniak E A contribution to the knowledge of some potentially toxic Cyanobacteria species forming blooms in water bodies chosen examples. Oceanological & Hydrobiological Studies, Vol. XXXIV, Suppl. 3: Ligęza S., Wilk-Woźniak E Jakość wody w zbiornikach o różnym nasileniu antropopresji a strategie życiowe glonów planktonowych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, z. 515: Ligęza S., Wilk-Woźniak E Chemical degradation of water, tychoplankton and non-breeding avifauna of reservoir at subject to strong anthropopressure. Teka Komisji Ochrony i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego, t. 4: Ciszewski D., Aleksander-Kwaterczak U., Kubsik U., Kwadrans J., Pociecha A., Szarek-Gwiazda E., Tłoczek I., Waloszek A., Wilk-Woźniak E Interdyscyplinarne badania skutków zanieczyszczenia wód, osadów stawów i cieków doliny Matyldy- próba klasyfikacji. [w:] Ludwikowska-Kędzia M., Zieliński A. (red.) konferencja naukowa Badania interdyscyplinarne- przeszłość, teraźniejszość, przyszłość nauk przyrodniczych IV, Golejów k. Staszowa, s Wilk-Woźniak E., Pociecha A., Walusiak E., Najberek K Dystroficzne zbiorniki wodne w Małopolsce. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 68/4: Ciszewski D., Pociecha A., Szczęsny B., Wilk-Woźniak E., Zając T Wpływ wód Wisły na zanieczyszczenie chronionych starorzeczy w rejonie Spytkowic. Górnictwo i Geologia, 7/2: Wilk-Woźniak E Wody w krajobrazie rolniczym a Natura W: Rola zbiorników wodnych w krajobrazie rolniczym, Gołdyn R., Kuczyńska-Kippen N. (eds.), Wilk-Woźniak E Wody w krajobrazie rolniczym a Natura II. W: Potrzeba ochrony zbiorników śródpolnych, Gołdyn R. i Kędziora A. (eds), Fundacja Biblioteka Ekologiczna Wydział Biologii UAM w Poznaniu, Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN w Poznaniu, Wilk-Woźniak E., Kraska M., Piotrowicz R., Klimaszyk P Jeziora lobeliowe. W: Monitoring siedlisk przyrodniczych, W. Mróz (red), Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 2012: Wilk-Woźniak E., Gąbka M., Pęczuła W., Burchardt L.., Cerbin S., Glińska-Lewczuk K., Gołdyn R., Grabowska M., Karpowicz M., Klimaszyk P., Kołodziejczyk A., Kokociński M., Kraska M., Kuczyńska-Kippen N., Ligęza S., Messyasz B., Nagengast B., Ozimek T., Paczuska B., Pełechaty M., Pietryka M., Piotrowicz R., Pociecha A., Pukacz A., Richter D., Walusiak E., Żbikowski J Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion. W: Monitoring siedlisk przyrodniczych, W. Mróz (red), Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 2012: Wilk-Woźniak E., Gąbka M., Dunalska J., Pęczuła W., Grabowska M., Karpowicz M., Owsianny P.M., Ozimek T., Piotrowicz R., Paczuska B., Walusiak E., Joniak T Naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne. W: Monitoring siedlisk przyrodniczych, W. Mróz (red), Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa 2012: Wilk-Woźniak E., Parusel J.B Zagrożone i rzadkie w Polsce glony występujące w województwie śląskim (Threatened and rare in Poland algae occurring in Silesian Voivodship). Raporty Opinie 6, Strategia ochrony przyrody województwa śląskiego do roku Raport o stanie przyrody województwa śląskiego, 2 Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego. Zagrożone i rzadkie w Polsce glony występujące w województwie śląskim: Wilk-Woźniak E., Najberek K Towards clarifying the presence of alien algae in inland waters can we predict places of their occurrence?. Biologia DOI /s (68/5): Heese T., Wilk-Woźniak E., Żurek R., Kaczorkiewicz M., Szmidt R., Arciszewski M., Pikuła K., Wojcieszonek A., Chrzczonowicz H., Zakościelna A Ocena efektu ekologicznego zabiegu rekultywacji prowadzonego w latach na Jeziorze Trzesiecko.. Ochrona i rekultywacja jezior W: Wiśniewolski R. (red.): Migula P., Nachlik E., Palowski B., Pasierbiński A., Strzelec M., Wilk-Woźniak E., Woźnica A Monitoring hydrologiczny i ekologiczny jako podstawa modelowania zbiornika zaporowego i predykcji zjawisk w nim zachodzących (Projekt PO IG ZiZOZap). W: Wiśniewolski R. (red.). Ochrona i rekultywacja 5 / 6

6 jezior. Toruń: Wilk-Woźniak E., Ligęza S., Shubert S Effect of water quality on phytoplankton structure in oxbow lakes under anthropogenic and non-anthropogenic impacts. Clean Soil, Air, Water, 42 (4): Gąbka M., Bociąg K., Chmara R., Jakubas E., Joniak T., Kisiel A., Lisek D., Messyasz B. Pełechaty M., Pęczuła W., Pukacz A., Rekowska E., Rybak M., Wilk-Woźniak E Twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic (Charetea). Przewodnik Metodyczny, Mróz W. (red.), GIOŚ, Warszawa 4: Wilk-Woźniak E., Solarz W., Najberek K., Pociecha A Alien cyanobacteria: an unsolved part of the expansion and evolution jigsaw puzzle?. Hydrobiologia DOI /s x. Informacje dodatkowe Brak Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Udział w wykładach Przygotowanie sprawozdania, pracy pisemnej, prezentacji, itp. Udział w zajęciach terenowych Przygotowanie do zajęć Dodatkowe godziny kontaktowe z nauczycielem Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 20 godz 4 godz 52 godz 3 ECTS 6 / 6