Materiały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Materiały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia"

Transkrypt

1 Człowiek najlepsza inwestycja Materiały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia Autor: dr inż. Anna Kostka

2 Projekt POKL Poddziałanie

3 KOMÓRKA pobiera składniki odŝywcze oddycha metabolizuje przekształca energię moŝe się poruszać rozmnaŝa się umiera odrębny organizm zdolny do samodzielnego Ŝycia część składowa tkanek, narządów Projekt POKL Poddziałanie

4 KOMÓRKA prokari(y)otyczna (nie posiada jądra i organelli komórkowych otoczonych błonami cytoplazmatycznymi) eukari(y)otyczna ogromna róŝnorodność kształtów, wielkości, funkcji Projekt POKL Poddziałanie

5

6

7

8

9 ELEMENTY KOMÓRKI błony plazmatyczne (w tym błona komórkowa) cytoplazma ściana komórkowa (charakterystyczna tylko dla komórek roślin, grzybów i bakterii) jądro komórkowe (komórki prokariotyczne posiadają zamiast typowego jądra nukleoid, czyli materiał genetyczny zamknięty w pętlę zlokalizowany w specjalnym obszarze cytoplazmy zwanym genoforem) Aparat Golgiego, siateczka śródplazmatyczna (brak u prakariotów) mitochondria (prokarioty zamiast mitochondriów posiadają mezosomy) plastydy (charakterystyczne tylko dla komórek roślinnych, u prokariotów - tylakoidy) wodniczki (charakterystyczne głównie dla komórek roślinnych) rybosomy lizosomy mikrociała wici i rzęski (prokarioty posiadają je w znacznych ilościach, dla eukariotów są mniej charakterystyczne) szkielet komórkowy plazmidy (charakterystyczne tylko dla prokariotów) Projekt POKL Poddziałanie

10 ŚCIANA KOMÓRKOWA występuje u bakterii, grzybów i roślin u wszystkich ma odmienną budowę Projekt POKL Poddziałanie

11 ŚCIANA KOMÓRKOWA BAKTERIE bardzo sztywne i grube rusztowanie zewnętrzne komórek bakteryjnych zbudowana z peptydoglikanu (2 rodzaje cukrów + białka) moŝe występować dodatkowa otoczka lub warstwa śluzu Projekt POKL Poddziałanie

12 GRAM + GRAM -

13 ŚCIANA KOMÓRKOWA GRZYBY zbudowana z chityny chityna to polimer cukru - glukozaminy Projekt POKL Poddziałanie

14 ŚCIANA KOMÓRKOWA ROŚLINY zbudowana z wielu warstw włókien celulozowych celuloza to polimer cukru glukozy rosnąca komórka wytwarza cienką i elastyczną ścianę pierwotną dojrzałą komórkę otacza ściana wtórna Projekt POKL Poddziałanie

15

16 CYTOPLAZMA cytoplazma = cytozol = protoplazma konsystencja Ŝelu skład: białka i woda miejsce wielu reakcji chemicznych w komórce Projekt POKL Poddziałanie

17 MACIERZ ZEWNĄTRZKOMÓRKOWA białka: kolagenowe (włókienkowe glikoproteiny, nierozpuszczalne i bardzo wytrzymałe) i niekolagenowe glikoproteiny (np. elastyna, fibronektyna, laminina) Ŝel polisacharydowy: glikozaiminoglikany i proteoglikany rola: spajanie komórek ( klej ), wpływa na kształt, rozwój i funkcje komórek, uczestniczy w procesach róŝnicowania, proliferacji i morfogenezy Projekt POKL Poddziałanie

18 BŁONY CYTOPLAZMATYCZNE otaczają komórkę lub jej organelle kompartmentacja komórki podwójna błona białkowo-lipidowa: fosfolipidy + białka (integralne i peryferyjne) hydrofilowa głowa hydrofobowy ogon Projekt POKL Poddziałanie

19

20

21 Projekt POKL Poddziałanie

22 POŁĄCZENIA MIĘDZY KOMÓRKAMI DESMOSOMY: zatrzaski międzykomórkowe STREFY ZAMYKAJĄCE: ścisłe połączenia międzykomórkowe na znacznych obszarach ZŁĄCZA SZCZELINOWE: spinają komórki podobnie jak desmosomy,stanowiąc jednocześnie kanał łączący 2 komórki (u zwierząt) PLASMODESMY: cienkie pasma cytoplazmy łączące 2 komórki roślinne przechodzące przez wąskie kanały w ścianach komórkowych Projekt POKL Poddziałanie

23 BŁONY CYTOPLAZMATYCZNE błona jest półprzepuszczalna: przepuszczalna dla prostych substancji (glukoza, niektóre jony, woda), dla innych nieprzepuszczalna OSMOZA Projekt POKL Poddziałanie

24 roztwór hi(y)potoniczny roztwór izotoniczny roztwór hi(y)pertoniczny Projekt POKL Poddziałanie

25 Projekt POKL Poddziałanie

26 BŁONA KOMÓRKOWA cechy ASYMETRYCZNOŚĆ: nierównomierne rozmieszczenie lipidów, białek i sacharydów; (glikokaliks) DYNAMICZNOŚĆ: białka i lipidy są ruchliwe PŁYNNOŚĆ: odwrotność lepkości; decyduje o niej skład lipidów i zawartość cholesterolu Projekt POKL Poddziałanie

27 BŁONY PLAZMATYCZNE funkcja regulują przemieszczanie róŝnego rodzaju cząsteczek odbierają informacje o zmianach warunków środowiska zewnętrznego i na nie reagują są miejscem występowania wyspecjalizowanych struktur, które umoŝliwiają kontakt i komunikację z innymi komórkami słuŝą jako powierzchnia ułatwiająca przebieg wielu reakcji biochemicznych z ich udziałem zachodzi endocytoza oraz egzocytoza Projekt POKL Poddziałanie

28 BŁONY PLAZMATYCZNE transport przez błonę dyfuzja- swobodne przenikanie przez błonę zgodnie z gradientem stęŝeń (od stęŝenia większego do mniejszego) dyfuzja ułatwiona- zachodzi równieŝ zgodnie z gradientem stęŝeń, ale przy udziale białkowych przenośników ułatwiających transport transport aktywny- wbrew gradientowi stęŝeń z wykorzystaniem energii pochodzącej z rozpadu ATP endocytoza i egzocytoza transport pojedynczych substancji lub transport sprzęŝony (symport, antyport) Projekt POKL Poddziałanie

29 DYFUZJA TRANSPORT BIERNY BEZ UDZIAŁU NOŚNIKÓW Projekt POKL Poddziałanie

30 DYFUZJA UŁATWIONA TRANSPORT BIERNY Z UDZIAŁEM NOŚNIKÓW

31 TRANSPORT AKTYWNY WYMAGA DOSTARCZENIA ENERGII ATP (adenozynotrifosforan) ADP (adenozynodifosforan) + -PO energia

32 TRANSPORT SPRZĘśONY- SYMPORT

33 ENDOCYTOZA TRANSPORT DO WNĘTRZA Z UDZIAŁEM RECEPTORÓW

34 EGZOCYTOZA TRANSPORT NA ZEWNĄTRZ Z UDZIAŁEM RECEPTORÓW Projekt POKL Poddziałanie

35 SZKIELET KOMÓRKOWY szkielet komórkowy cytoszkielet zbudowany z 3 typów włókien: mikrotubul, mikrofilamentów oraz filamentów pośrednich mikrotubule: puste cylindry zbudowane z tubuliny (białko globularne, α i β), d=25 nm, biorą udział w podziale komórki, w jej poruszaniu się, przemieszczaniu organelli, są zaczepione w centrosomie mikrofilamenty: cieńsze, zbudowane z aktyny (białko globularne), d=7 nm, tworzą mikrokosmki, powodują rozdzielenie dzielącej się komórki na 2 potomne filamenty pośrednie: zbudowane z róŝnych typów białek fibrylarnych, d=8-10 nm, utrzymują trwały kształt komórki centriole: tworzą centrosom, 2 prostopadłe do siebie puste cylindry o budowie (9*3), znajdujące się w okolicach centrum komórki zwierzęcej; rola w przebudowie cytoszkieletu i podziałach komórki Projekt POKL Poddziałanie

36

37

38 Projekt POKL Poddziałanie

39 WICI I RZĘSKI identyczna budowa wici: długie w porównaniu z wielkością komórki; jedna lub kilka rzęski: krótkie, w duŝych ilościach bardzo powszechne u organizmów jednokomórkowych, rzadsze u zwierząt Projekt POKL Poddziałanie

40 WICI I RZĘSKI budowa zbudowane z mikrotubul RDZEŃ (9+2) CIAŁKO PODSTAWOWE (9*3) Projekt POKL Poddziałanie

41

42 Projekt POKL Poddziałanie

43

44

45 siateczka śródplazmatyczna retikulum endoplazmatyczne ER labirynt błon plazmatycznych rozciągniętych w całej cytoplazmie (najwięcej wokół jądra komórkowego) wnętrze to światło ER SIATECZKA ŚRÓDPLAZMATYCZNA błony i światło bogate są w enzymy uczestniczące w przeróbce białek Projekt POKL Poddziałanie

46 SIATECZKA ŚRÓDPLAZMATYCZNA dzielimy je na: szorstkie (granularne, ERg) oraz gładkie (agranularne, ERa) ERg posiada rybosomy (synteza białek) ERa nie posiada rybosomów ERa- metabolizm fosfolipidów, sterydów i kwasów tłuszczowych, detoksykacja Projekt POKL Poddziałanie

47

48

49 APARAT GOLGIEGO postać stosu spłaszczonych woreczków (woreczki nie są ze sobą bezpośrednio połączone) wnętrze kaŝdego woreczka to światło dalsza obróbka (zwykle dołączenie fragmentu cukrowego) i sortowanie białek transport przetworzonych białek do miejsc docelowych (w pęcherzykach) Projekt POKL Poddziałanie

50

51

52 JĄDRO KOMÓRKOWE charakterystyczne dla eukariotów zwykle jedno otoczone podwójną błoną cytoplazmatyczną, w której znajdują się pory jądrowe wypełnione nukleoplazmą od strony wewnętrznej błonę jądrową wzmacniają białkowe laminy zawiera DNA w postaci chromatyny lub chromosomów zawiera jąderka miejsce tworzenia rrna Projekt POKL Poddziałanie

53

54 błona jądrowa jąderko DNA (chromatyna)

55 CHROMOSOMY chromatydy centromer - miejsce złączenia dwóch chromatyd Ze względu na połoŝenie centromeru wyróŝnia się chromosomy: metacentryczne submetacentryczne akrocentryczne telocentryczne Projekt POKL Poddziałanie

56

57 Projekt POKL Poddziałanie

58 UORGANIZOWANIE WŁÓKNA CHROMATYNOWEGO 1) HELIKS DNA (skracanie 2x długości DNA) 2) WŁÓKNO NUKLEOSOMOWE ELEMENTARNE LUB NUKLEOFILAMENT (skrócenie 7x) 3) WŁÓKNO SOLENOIDOWE (spręŝynka, rurka) 4) CHROMATYNA INTERFAZOWA 5) CHROMOSON METAFAZOWY ( krotne skrócenie DNA) Projekt POKL Poddziałanie

59 CHROMOSOM

60 MITOCHONDRIA w nich zachodzi oddychanie komórkowe i produkcja ATP liczne w komórkach energochłonnych otoczone podwójną błoną: zewnętrzną i wewnętrzną (pofałdowana grzebienie mitochondrialne) zewnętrzna dość przepuszczalna wewnętrzna bardziej selektywna przestrzeń międzybłonowa, matrix mitochondrialna DNA, rybosomy częściowa autonomia Projekt POKL Poddziałanie

61

62

63 CHLOROPLASTY PROPLASTYDY PLASTYDY chromoplasty chloroplasty leukoplasty Projekt POKL Poddziałanie

64 CHLOROPLASTY zachodzi w nich fotosynteza (chlorofil a, chlorofil b, karotenoidy) otoczone podwójną błoną cytoplazmatyczną tylakoidy grana przestrzeń międzybłonowa, stroma chloroplastu, przestrzeń tylakoidu DNA, rybosomy częściowa autonomia Projekt POKL Poddziałanie

65

66

67 CHLOROPLASTY fotosynteza MITOCHONDRIA oddychanie komórkowe energia świetlna + CO 2 glukoza + O 2 fosforylacja oksydacyjna Projekt POKL Poddziałanie

68 WODNICZKI wodniczki wakuole obecne w komórkach pierwotniaków, grzybów i roślin a nawet zwierząt zawierają wodę, zapasowe substancje odŝywcze, sole mineralne, barwniki i produkty odpadowe zapewniają turgor Projekt POKL Poddziałanie

69 Projekt POKL Poddziałanie

70 RYBOSOMY słuŝą do syntezy białek występują luźno w cytoplazmie lub związane z ERg; takŝe wewnątrz mitochondriów i chloroplastów prokarioty: 70S, eukarioty: 80S zbudowane z 2 podjednostek białkowych: mniejszej i większej oraz rrna Projekt POKL Poddziałanie

71 Projekt POKL Poddziałanie

72 LIZOSOMY woreczki wypełnione enzymami trawiennymi (40) obecne w komórkach zwierzęcych ph=5 trawienie białek, tłuszczy, cukrów, kwasów nukleinowych, zuŝytych organelli, obumarłej komórki resorpcja ogona kijanki Projekt POKL Poddziałanie

73 Projekt POKL Poddziałanie

74 MIKROCIAŁA zawierają róŝne enzymy peroksysomy (rośliny, zwierzęta) rozkład H 2 O 2, etanolu glioksysomy (rośliny) przekształcanie tłuszczów w cukry w nasionach Projekt POKL Poddziałanie

75 PLAZMIDY występują u bakterii (prokariota) małe, koliste cząsteczki DNA, występujące w cytoplazmie bakterie mogą się nimi wymieniać zwykle zawierają geny oporności na antybiotyki Projekt POKL Poddziałanie

76 PROCARIOTAE błona komórkowa cytoplazma nukleoid (w obszarze cytoplazmy genoforze) - mezosomy rybosomy (70S) - - wici i rzęski szkielet komórkowy - EUCARIOTAE błona komórkowa cytoplazma jądro komórkowe (podwójna błona) Aparat Golgiego, siateczka śródplazmatyczna mitochondria (podwójna błona) rybosomy (80 S) lizosomy (pojedyncza błona) mikrociała (pojedyncza błona) wici i rzęski szkielet komórkowy wodniczki (pojedyncza błona) Grzyby Rośliny Zwierzęta ściana komórkowa ściana komórkowa ściana komórkowa - tylakoidy - chloroplasty (podwójna błona) -

77 PROCARYOTAE

78 EUCARYOTAE komórka roślinna

79 EUCARYOTAE komórka zwierzęca

80 TEORIA ENDOSYMBIOZY Dotyczy przede wszystkim mitochondriów i chloroplastów, a moŝe nawet jądra, wici i rzęsek oraz centrioli. 1. Endosymbionty były wchłaniane przez komórkę gospodarza lecz nie były trawione. 2. śyły i rozmnaŝały się wraz z komórką gospodarza. 3. Utraciły zdolność samodzielnego Ŝycia specjalizując się w jednej, konkretnej funkcji (oddychaniu, przeprowadzaniu fotosyntezy). Projekt POKL Poddziałanie

81 TEORIA ENDOSYMBIOZY DOWODY 1. Mitochondria i chloroplasty posiadają pewna ilość własnego DNA w postaci kolistej (jak Procariotae). 2. Posiadają własne rybosomy podobne do rybosomów Procariotae (70S). 3. MoŜna je zatruć antybiotykiem działającym na bakterie a zupełnie nieszkodliwym dla Eucariotae. 4. Otacza je podwójna błona: wewnętrzna-błona własna endosymbionta i zewnętrzna-błona rozwinięta na skutek wpuklenia błony gospodarza w czasie wchodzenia do komórki gospodarza Projekt POKL Poddziałanie

Komórka - budowa i funkcje

Komórka - budowa i funkcje Komórka - budowa i funkcje Komórka - definicja Komórka to najmniejsza strukturalna i funkcjonalna jednostka organizmów żywych zdolna do przeprowadzania wszystkich podstawowych procesów życiowych (takich

Bardziej szczegółowo

WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII

WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII KOMÓRKA WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII www.histologia.cm-uj.krakow.pl Wielkość komórek ZróŜnicowanie komórek Jednostki: 1 µm = 10-3 mm, 1 nm = 10-3 µm kształt najmniejsze komórki (komórki przytarczyc, niektóre

Bardziej szczegółowo

CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A. imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :.

CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A. imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :. CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :. Zadanie 1 Przeanalizuj schemat i wykonaj polecenia. a. Wymień cztery struktury występujące zarówno w komórce roślinnej,

Bardziej szczegółowo

Budowa komórkowa organizmów Składniki plazmatyczne i nieplazmatyczne komórki - budowa i funkcje

Budowa komórkowa organizmów Składniki plazmatyczne i nieplazmatyczne komórki - budowa i funkcje Budowa komórkowa organizmów Składniki plazmatyczne i nieplazmatyczne komórki - budowa i funkcje KOMÓRKA najmniejszy samoodtwarzający się żywy układ biologiczny ciało komórki tworzy protoplazma, którą oddziela

Bardziej szczegółowo

SPRAWDZIAN klasa II ORGANELLA KOMÓRKOWE, MITOZA, MEJOZA

SPRAWDZIAN klasa II ORGANELLA KOMÓRKOWE, MITOZA, MEJOZA SPRAWDZIAN klasa II ORGANELLA KOMÓRKOWE, MITOZA, MEJOZA 1. Najwięcej Aparatów Golgiego będzie w komórkach: Mięśnia Trzustki Serca Mózgu 2. Podaj 3 cechy transportu aktywnego... 3. Czym się różni dyfuzja

Bardziej szczegółowo

Koło Biologiczne. Zadania maturalne z biologii" część I

Koło Biologiczne. Zadania maturalne z biologii część I Koło Biologiczne II Liceum Ogólnokształcące w Gliwicach 2017-2018 Zadania maturalne z biologii" część I Zadania: Zad. 1 (0-2p.) Połącz organellum komórkowe z funkcją, które pełni. (Wioletta Salbert, Angelika

Bardziej szczegółowo

Organelle komórkowe. mgr Zofia Ostrowska

Organelle komórkowe. mgr Zofia Ostrowska Organelle komórkowe mgr Zofia Ostrowska 1. Wyróżniamy dwa typy komórek 2. Eucaryota Zadanie 34. (2 pkt) Matura 2006 p.r. Komórki żywych organizmów są bardzo różnorodne. Poniższe rysunki przedstawiają komórkę

Bardziej szczegółowo

Tematy- Biologia zakres rozszerzony, klasa 2TA,2TŻ-1, 2TŻ-2

Tematy- Biologia zakres rozszerzony, klasa 2TA,2TŻ-1, 2TŻ-2 Tematy- Biologia zakres rozszerzony, klasa 2TA,2TŻ-1, 2TŻ-2 Nr lekcji Temat Zakres treści 1 Zapoznanie z PSO, wymaganiami edukacyjnymi i podstawą programową PSO, wymagania edukacyjne i podstawa programowa

Bardziej szczegółowo

Transport przez błony

Transport przez błony Transport przez błony Transport bierny Nie wymaga nakładu energii Transport aktywny Wymaga nakładu energii Dyfuzja prosta Dyfuzja ułatwiona Przenośniki Kanały jonowe Transport przez pory w błonie jądrowej

Bardziej szczegółowo

Temat: Komórka jako podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna organizmu utrwalenie wiadomości.

Temat: Komórka jako podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna organizmu utrwalenie wiadomości. SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII DLA KLASY I GIMNAZJUM Temat: Komórka jako podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna organizmu utrwalenie wiadomości. Cele: Utrwalenie pojęć związanych z budową komórki;

Bardziej szczegółowo

BUDOWA I FUNKCJONOWANIE KOMÓRKI

BUDOWA I FUNKCJONOWANIE KOMÓRKI Zadanie 1 (1 pkt). Uzasadnij, za pomocą jednego argumentu, że: lizosomy są grabarzami obumarłych składników cytoplazmy lub całych komórek. Zadanie 2 (2 pkt.). Schemat przedstawia budowę komórki eukariotycznej.

Bardziej szczegółowo

Właściwości błony komórkowej

Właściwości błony komórkowej Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność Transport przez błony Współczynnik przepuszczalności [cm/s] RóŜnice składu jonowego między wnętrzem komórki ssaka a otoczeniem

Bardziej szczegółowo

Poziomy organizacji żywej materii 1. Komórkowy- obejmuje struktury komórkowe (organelle) oraz komórki 2. Organizmalny tworzą skupienia komórek

Poziomy organizacji żywej materii 1. Komórkowy- obejmuje struktury komórkowe (organelle) oraz komórki 2. Organizmalny tworzą skupienia komórek Poziomy organizacji żywej materii 1. Komórkowy- obejmuje struktury komórkowe (organelle) oraz komórki 2. Organizmalny tworzą skupienia komórek (tkanki), narządy (organy), ich układy i całe organizmy wielokomórkowe

Bardziej szczegółowo

Komórka eukariotyczna

Komórka eukariotyczna Komórka eukariotyczna http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=plik:hela_cells_stained_with_hoechst_33258.jpg cytoplazma + jądro komórkowe = protoplazma W cytoplazmie odbywa się: cała przemiana materii,

Bardziej szczegółowo

Fizjologia nauka o czynności żywego organizmu

Fizjologia nauka o czynności żywego organizmu nauka o czynności żywego organizmu Stanowi zbiór praw, jakim podlega cały organizm oraz poszczególne jego układy, narządy, tkanki i komórki prawa rządzące żywym organizmem są wykrywane doświadczalnie określają

Bardziej szczegółowo

KOMÓRKA 2 KOMÓRKA 1. Budowa komórki zwierzęcej i roślinnej

KOMÓRKA 2 KOMÓRKA 1. Budowa komórki zwierzęcej i roślinnej INSTRUKCJA - Jak wykonać samodzielnie fiszki? Na stronie 2 i 3 są fiszki z pytaniami. Wydrukuj je na osobnych kartkach. Następnie wytnij fiszki (tnij wzdłuż cienkich linii konturowych). Na odwrocie każdej

Bardziej szczegółowo

Organelle komórkowe. mgr Zofia Ostrowska

Organelle komórkowe. mgr Zofia Ostrowska Organelle komórkowe mgr Zofia Ostrowska 1. Wyróżniamy dwa typy komórek 2. Eucaryota Zadanie 34. (2 pkt) Matura 2006 p.r. Komórki żywych organizmów są bardzo różnorodne. Poniższe rysunki przedstawiają komórkę

Bardziej szczegółowo

wielkość, kształt, typy

wielkość, kształt, typy Mitochondria 0,5-1µm wielkość, kształt, typy 1-7µm (10µm) Filmowanie poklatkowe (w mikroskopie fluorescencyjnym) sieci mitochondrialnej w komórkach droŝdŝy (krok czasowy 3 min) Mitochondria liczebność,

Bardziej szczegółowo

Składniki cytoszkieletu. Szkielet komórki

Składniki cytoszkieletu. Szkielet komórki Składniki cytoszkieletu. Szkielet komórki aktynowe pośrednie aktynowe pośrednie 1 Elementy cytoszkieletu aktynowe pośrednie aktynowe filamenty aktynowe inaczej mikrofilamenty filamenty utworzone z aktyny

Bardziej szczegółowo

błona zewnętrzna błona wewnętrzna (tworzy grzebienie lamelarne lub tubularne) przestrzeń międzybłonowa macierz Błona wewnętrzna: Macierz:

błona zewnętrzna błona wewnętrzna (tworzy grzebienie lamelarne lub tubularne) przestrzeń międzybłonowa macierz Błona wewnętrzna: Macierz: Mitochondria KOMÓRKA Cz. III błona zewnętrzna błona wewnętrzna (tworzy grzebienie lamelarne lub tubularne) przestrzeń międzybłonowa macierz Błona wewnętrzna: Błona zewnętrzna: białka/lipidy 1:1 poryny

Bardziej szczegółowo

Podział komórkowy u bakterii

Podział komórkowy u bakterii Mitoza Podział komórkowy u bakterii Najprostszy i najszybszy podział komórkowy występuje u bakterii, które nie mają jądra komórkowego, lecz jedynie pojedynczy chromosom tzw. chromosom bakteryjny. Podczas

Bardziej szczegółowo

Właściwości błony komórkowej

Właściwości błony komórkowej Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność Glikokaliks glikokaliks cytoplazma jądro błona komórkowa Mikrografia elektronowa powierzchni limfocytu ludzkiego (wybarwienie

Bardziej szczegółowo

FIZJOLOGIA ORGANELLI (jak działa komórka?)

FIZJOLOGIA ORGANELLI (jak działa komórka?) Wstęp do biologii 3. FIZJOLOGIA ORGANELLI (jak działa komórka?) Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW 2015 KOMÓRKA elementarnym osobnikiem wyodrębnienie błoną od środowiska przestrzenne

Bardziej szczegółowo

FIZJOLOGIA ORGANELLI (jak działa komórka?)

FIZJOLOGIA ORGANELLI (jak działa komórka?) Wstęp do biologii 3. FIZJOLOGIA ORGANELLI (jak działa komórka?) Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW 2016 KOMÓRKA elementarnym osobnikiem wyodrębnienie błoną od środowiska przestrzenne

Bardziej szczegółowo

Wykorzystując go wykonał doświadczenie, a następnie na podstawie obserwacji spod mikroskopu sporządził rysunek:

Wykorzystując go wykonał doświadczenie, a następnie na podstawie obserwacji spod mikroskopu sporządził rysunek: Budowa komórkowa Zadanie 1 (1 pkt) Uzasadnij, za pomocą jednego argumentu, że: lizosomy są grabarzami obumarłych składników cytoplazmy lub całych komórek. Zadanie 2 (2 pkt.) W komórkach roślinnych i zwierzęcych

Bardziej szczegółowo

Proplastydy. Plastydy. Chloroplasty biogeneza. Plastydy

Proplastydy. Plastydy. Chloroplasty biogeneza. Plastydy Plastydy Proplastydy rodzina organelli powstających w toku ontogenezy rośliny drogą różnicowania form prekursorowych proplastydów w tkankach merystematycznych sferyczne; 0.5-2 μm otoczka (2 błony) stroma

Bardziej szczegółowo

Właściwości błony komórkowej

Właściwości błony komórkowej Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność Transport przez błony Cząsteczki < 150Da Błony - selektywnie przepuszczalne RóŜnice składu jonowego między wnętrzem komórki ssaka

Bardziej szczegółowo

Transport makrocząsteczek

Transport makrocząsteczek Komórka eukariotyczna cytoplazma + jądro komórkowe = protoplazma W cytoplazmie odbywa się: cała przemiana materii, dzięki której organizm uzyskuje energię biosynteza białka i innych związków Transport

Bardziej szczegółowo

Określ, która krzywa ilustruje proces zachodzący w komórkach umieszczonych w roztworze hipertonicznym. Odpowiedź uzasadnij, podając jeden argument.

Określ, która krzywa ilustruje proces zachodzący w komórkach umieszczonych w roztworze hipertonicznym. Odpowiedź uzasadnij, podając jeden argument. Przemysław Daszyński Zespół Szkół Sportowych i Ogólnokształcących w Gdańsku karta pracy Komórka podstawowa jednostka życia Zadanie 1. (2 p.) Przeprowadzono doświadczenie, umieszczając komórki w roztworach:

Bardziej szczegółowo

Transport makrocząsteczek (białek)

Transport makrocząsteczek (białek) Transport makrocząsteczek (białek) Transport makrocząsteczek sortowanie białek - sekwencje sygnałowe lata 70-te XX w. - Günter Blobel - hipoteza sygnałowa; 1999r - nagroda Nobla Sekwencja sygnałowa: A

Bardziej szczegółowo

Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu biologia dla klasy I szkoły branżowej I stopnia Autorki: Beata Jakubik, Renata Szymańska

Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu biologia dla klasy I szkoły branżowej I stopnia Autorki: Beata Jakubik, Renata Szymańska Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu biologia dla klasy I szkoły branżowej I stopnia Autorki: Beata Jakubik, Renata Szymańska Temat Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena

Bardziej szczegółowo

WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII

WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII W XIX wieku... Histologia to nauka o mikroskopowej budowie komórek, tkanek i narządów W XXI wieku... Kurs histologii: teoria... Histologia to nauka o powiązaniach struktury

Bardziej szczegółowo

Materiały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia

Materiały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia Człowiek najlepsza inwestycja Materiały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia Autor: dr inż. Anna Kostka Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego

Bardziej szczegółowo

Właściwości błony komórkowej

Właściwości błony komórkowej płynność asymetria Właściwości błony komórkowej selektywna przepuszczalność Płynność i stan fazowy - ruchy rotacyjne: obrotowe wokół długiej osi cząsteczki - ruchy fleksyjne zginanie łańcucha alifatycznego

Bardziej szczegółowo

AMBITNY GIMNAZJALISTA CYTOLOGIA

AMBITNY GIMNAZJALISTA CYTOLOGIA AMBITNY GIMNAZJALISTA CYTOLOGIA Katarzyna Stalinska Ambitny Gimnazjalista to cykl fiszek dla uczniów, które pozwalają usystematyzować treści, wykraczające ponad podstawę programową nauczania biologii w

Bardziej szczegółowo

(węglowodanów i tłuszczów) Podstawowym produktem (nośnikiem energii) - ATP

(węglowodanów i tłuszczów) Podstawowym produktem (nośnikiem energii) - ATP śycie - wymaga nakładu energii źródłem - promienie świetlne - wykorzystywane do fotosyntezy - magazynowanie energii w wiązaniach chemicznych Wszystkie organizmy (a zwierzęce wyłącznie) pozyskują energię

Bardziej szczegółowo

Transportowane cząsteczki CO O, 2, NO, H O, etanol, mocznik... Zgodnie z gradientem: stężenia elektrochemicznym gradient stężeń

Transportowane cząsteczki CO O, 2, NO, H O, etanol, mocznik... Zgodnie z gradientem: stężenia elektrochemicznym gradient stężeń Transportowane cząsteczki Transport przez błony Transport bierny szybkość transportu gradien t stężeń kanał nośnik Transport z udziałem nośnika: dyfuzja prosta dyfuzja prosta CO 2, O 2, NO,, H 2 O, etanol,

Bardziej szczegółowo

BIOLOGIA klasa 1 LO Wymagania edukacyjne w zakresie podstawowym od 2019 roku

BIOLOGIA klasa 1 LO Wymagania edukacyjne w zakresie podstawowym od 2019 roku BIOLOGIA klasa 1 LO Wymagania edukacyjne w zakresie podstawowym od 2019 roku Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca 1. Znaczenie nauk 1.

Bardziej szczegółowo

Uczeń: omawia cechy organizmów wyjaśnia cele, przedmiot i metody badań naukowych w biologii omawia istotę kilku współczesnych odkryć.

Uczeń: omawia cechy organizmów wyjaśnia cele, przedmiot i metody badań naukowych w biologii omawia istotę kilku współczesnych odkryć. Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy pierwszej szkoły ponadpodstawowej w zakresie podstawowym od 2019 roku Poziom wymagań Temat ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra

Bardziej szczegółowo

G C C A T C A T C C T T A C C

G C C A T C A T C C T T A C C Praca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr III Poniższa praca składa się z 25 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie zadań

Bardziej szczegółowo

Cytoplazma podstawowa: Siateczka ródplazmatyczna (retikulum endoplazmatyczne): Aparat Golgiego:

Cytoplazma podstawowa: Siateczka ródplazmatyczna (retikulum endoplazmatyczne): Aparat Golgiego: Cytoplazma podstawowa: Cytoplazma podstawowa, nazywana równieŝ macierzą lub matriks cytoplazmatyczną, a takŝe cytosolem, stanowi środowisko dla innych składników wewnątrz komórki. Jej struktura w mikroskopie

Bardziej szczegółowo

Spis treści CYKL KOMÓRKOWY

Spis treści CYKL KOMÓRKOWY Spis treści 1 CYKL KOMÓRKOWY 1.1 Faza M 1.2 Faza G1 (część interfazy) 1.3 Faza S (część interfazy) 1.4 Faza G2 (część interfazy) 1.5 Faza G0 2 MITOZA (podział pośredni) 2.1 Profaza 2.2 Metafaza 2.3 Anafaza

Bardziej szczegółowo

Podziały komórkowe cz. I

Podziały komórkowe cz. I Podziały komórkowe cz. I Tam gdzie powstaje komórka, musi istnieć komórka poprzednia, tak samo jak zwierzęta mogą powstawać tylko ze zwierząt, a rośliny z roślin. Ta doktryna niesie głębokie przesłanie

Bardziej szczegółowo

cytoplazma + jądro komórkowe = protoplazma Jądro komórkowe

cytoplazma + jądro komórkowe = protoplazma Jądro komórkowe Komórka eukariotyczna http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=plik:hela_cells_stained_with_hoechst_33258.jpg cytoplazma + jądro komórkowe = protoplazma W cytoplazmie odbywa się: cała przemiana materii,

Bardziej szczegółowo

Tkanki. Tkanki. Tkanka (gr. histos) zespół komórek (współpracujących ze sobą) o podobnej strukturze i funkcji. komórki. macierz zewnątrzkomórkowa

Tkanki. Tkanki. Tkanka (gr. histos) zespół komórek (współpracujących ze sobą) o podobnej strukturze i funkcji. komórki. macierz zewnątrzkomórkowa Tkanki Tkanka (gr. histos) zespół komórek (współpracujących ze sobą) o podobnej strukturze i funkcji komórki Tkanki macierz zewnątrzkomórkowa komórki zwierzęce substancja międzykomórkowa protoplasty roślin

Bardziej szczegółowo

Eukariota - błony wewnątrzkomórkowe. Błony wewnętrzne stanowiące granice poszczególnych. przedziałów komórki i otaczające organelle komórkowe

Eukariota - błony wewnątrzkomórkowe. Błony wewnętrzne stanowiące granice poszczególnych. przedziałów komórki i otaczające organelle komórkowe Błona komórkowa (błona plazmatyczna, plazmolema) Występuje u wszystkich organizmów żywych (zarówno eukariota, jak i prokariota) Stanowią naturalną barierę między wnętrzem komórki a środowiskiem zewnętrznym

Bardziej szczegółowo

DNA musi współdziałać z białkami!

DNA musi współdziałać z białkami! DNA musi współdziałać z białkami! Specyficzność oddziaływań między DNA a białkami wiążącymi DNA zależy od: zmian konformacyjnych wzdłuż cząsteczki DNA zróżnicowania struktury DNA wynikającego z sekwencji

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do biologii molekularnej.

Wprowadzenie do biologii molekularnej. Wprowadzenie do biologii molekularnej. Materiały dydaktyczne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Biologia molekularna zajmuje się badaniem biologicznych

Bardziej szczegółowo

TEST Z CYTOLOGII GRUPA II

TEST Z CYTOLOGII GRUPA II TEST Z CYTOLOGII GRUPA II Zad. 1 (4p.) Rysunek przedstawia schemat budowy pewnej struktury komórkowej. a/ podaj jej nazwę i określ funkcję w komórce, b/ nazwij elementy oznaczone cyframi 2 i 5 oraz określ

Bardziej szczegółowo

TEST Z CYTOLOGII - GRUPA I

TEST Z CYTOLOGII - GRUPA I TEST Z CYTOLOGII - GRUPA I Zad. 1 (2 p.) Rysunek przedstawia schemat budowy pewnej struktury komórkowej. Podaj jej nazwę i określ funkcję w komórce. Zad. 2 (4p.) Schematy A i B ilustrują dwie struktury

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE z biologii klasa I poziom rozszerzony

WYMAGANIA EDUKACYJNE z biologii klasa I poziom rozszerzony WYMAGANIA EDUKACYJNE z biologii klasa I poziom rozszerzony Dział programu Badania przyrodnic ze Chemiczne podstawy życia Temat Metodyka badań Obserwacje mikroskopowe jako źródło wiedzy biologicznej Składniki

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy pierwszej szkoły ponadpodstawowej dla zakresu rozszerzonego od roku 2019 Nr

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy pierwszej szkoły ponadpodstawowej dla zakresu rozszerzonego od roku 2019 Nr Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy pierwszej szkoły ponadpodstawowej dla zakresu rozszerzonego od roku 2019 Nr lekcji Temat I. Badania przyrodnicze 1. Metodyka badań 2. biologicznych 3. 4. Obserwacje

Bardziej szczegółowo

Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy pierwszej szkoły ponadpodstawowej dla zakresu rozszerzonego od roku 2019 Nr lekcji Temat I. Badania przyrodnicze 1. Metodyka badań 2. biologicznych 3. 4. Obserwacje

Bardziej szczegółowo

Konspekt z przedmiotu biologia realizowany w klasie II gimnazjum przez nauczyciela Sabinę Gądek

Konspekt z przedmiotu biologia realizowany w klasie II gimnazjum przez nauczyciela Sabinę Gądek Konspekt z przedmiotu biologia realizowany w klasie II gimnazjum przez nauczyciela Sabinę Gądek TEMAT : Komórka najmniejsza funkcjonalna część organizmu. Cele: zdobycie wiadomości na temat najmniejszej

Bardziej szczegółowo

[IMIĘ I NAZWISKO: KLASA.NR..]

[IMIĘ I NAZWISKO: KLASA.NR..] Zadanie 1 (1 pkt). Uzasadnij, za pomocą jednego argumentu, że: lizosomy są grabarzami obumarłych składników cytoplazmy lub całych komórek. Zadanie 2 (2 pkt.). Schemat przedstawia budowę komórki eukariotycznej.

Bardziej szczegółowo

Plan działania opracowała Anna Gajos

Plan działania opracowała Anna Gajos Plan działania 15.09-15.10 opracowała Anna Gajos Jakie zagadnienia trzeba opanować z następujących działów: 1. Budowa chemiczna organizmów. 2. Budowa i funkcjonowanie komórki 3. Cykl komórkowy 4. Metabolizm

Bardziej szczegółowo

Tkanki. Tkanki. Tkanka (gr. histos) zespół komórek współpracujących ze sobą (o podobnej strukturze i funkcji) komórki

Tkanki. Tkanki. Tkanka (gr. histos) zespół komórek współpracujących ze sobą (o podobnej strukturze i funkcji) komórki Tkanki Tkanka (gr. histos) zespół komórek współpracujących ze sobą (o podobnej strukturze i funkcji) komórki Tkanki macierz (matrix) zewnątrzkomórkowa komórki zwierzęce substancja międzykomórkowa protoplasty

Bardziej szczegółowo

TKANKA ŁĄCZNA. Komórki. Włókna. Substancja podstawowa. Substancja międzykomórkowa

TKANKA ŁĄCZNA. Komórki. Włókna. Substancja podstawowa. Substancja międzykomórkowa Funkcje tkanki łącznej: TKANKA ŁĄCZNA łączy, utrzymuje i podpiera inne tkanki pośredniczy w rozprowadzaniu tlenu, substancji odŝywczych i biologicznie czynnych w organizmie odpowiada za większość procesów

Bardziej szczegółowo

rozumie znaczenie metod badawczych w poznawaniu przyrody tłumaczy, czym jest obserwacja i doświadczenie wymienia etapy doświadczenia

rozumie znaczenie metod badawczych w poznawaniu przyrody tłumaczy, czym jest obserwacja i doświadczenie wymienia etapy doświadczenia Roczny plan dydaktyczny przedmiotu biologia dla klasy I szkoły ponadpodstawowej (branżowej), uwzględniający kształcone umiejętności i treści podstawy programowej Temat (rozumiany jako lekcja) Liczba godzin

Bardziej szczegółowo

Interfaza to niemal 90% cyklu komórkowego. Dzieli się na 3 fazy: G1, S i G2.

Interfaza to niemal 90% cyklu komórkowego. Dzieli się na 3 fazy: G1, S i G2. W wyniku podziału komórki powstaje komórka potomna, która ma o połowę mniej DNA od komórki macierzystej i jest o połowę mniejsza. Aby komórka potomna była zdolna do kolejnego podziału musi osiągnąć rozmiary

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI VII CYTOPLAZMATYCZNA, POZAKOMÓRKOWA I BŁONOWA.. 51

SPIS TREŚCI VII CYTOPLAZMATYCZNA, POZAKOMÓRKOWA I BŁONOWA.. 51 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów................. XIII Część I.WIADOMOŚCI WSTE PNE.. 1 Rozdział 1. Ogólna charakterystyka komórki 1 1.1. Definicja komórki i organelli...... 1 1.2. Niektóre dane z początków historii

Bardziej szczegółowo

Klasa I. Ocena dostateczna Uczeń opanował wymagania określone na ocenę dopuszczającą a ponadto: Uczeń:

Klasa I. Ocena dostateczna Uczeń opanował wymagania określone na ocenę dopuszczającą a ponadto: Uczeń: Dział programu Badania przyrodnicze Lp. w dziale Ocena dopuszczająca* Uczeń przyswoił treści konieczne. 1. Uczeń: rozróżnia metody poznawania świata wymienia etapy badań 2. nazywa elementy układu optycznego

Bardziej szczegółowo

oksydacyjna ADP + Pi + (energia z utleniania zredukowanych nukleotydów ) ATP

oksydacyjna ADP + Pi + (energia z utleniania zredukowanych nukleotydów ) ATP Życie - wymaga nakładu energii źródłem - promienie świetlne - wykorzystywane do fotosyntezy - magazynowanie energii w wiązaniach chemicznych Wszystkie organizmy (a zwierzęce wyłącznie) pozyskują energię

Bardziej szczegółowo

Komórka roślinna c.d. - plastydy

Komórka roślinna c.d. - plastydy Komórka roślinna c.d. - plastydy http://grzeg.com ó ó Bakteria przodek plastydów (sinica) Bakteria przodek mitochondriów Przodek mitochondriów zostaje wchłonięty drogą fagocytozy Przodek plastydów zostaje

Bardziej szczegółowo

Właściwości błony komórkowej

Właściwości błony komórkowej Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność szybka dyfuzja: O 2, CO 2, N 2, benzen Dwuwarstwa lipidowa - przepuszczalność Współczynnik przepuszczalności [cm/s] 1 Transport

Bardziej szczegółowo

Mitochondria. siłownie komórki

Mitochondria. siłownie komórki śycie - wymaga nakładu energii źródłem - promienie świetlne - wykorzystywane do fotosyntezy - magazynowanie energii w wiązaniach chemicznych Wszystkie organizmy ( a zwierzęce wyłącznie) pozyskują energię

Bardziej szczegółowo

BIOLOGIA KOMÓRKI - KARIOKINEZY

BIOLOGIA KOMÓRKI - KARIOKINEZY BIOLOGIA KOMÓRKI - KARIOKINEZY M A Ł G O R Z A T A Ś L I W I Ń S K A 60 µm 1. KOMÓRKI SĄ ZBYT MAŁE, BY OBSERWOWAĆ JE BEZ POWIĘKSZENIA Wymiary komórek podaje się w mikrometrach (µm): 1 µm = 10-6 m; 1000

Bardziej szczegółowo

KOMÓRKA. Wielkość komórek. Zróżnicowanie komórek. Elementy składowe komórki: Mikroskop świetlny:

KOMÓRKA. Wielkość komórek. Zróżnicowanie komórek. Elementy składowe komórki: Mikroskop świetlny: Wielkość komórek Jednostki: 1 μm = 10-3 mm, 1 nm = 10-3 μm KOMÓRKA najmniejsze komórki (komórki przytarczyc, niektóre komórki nerwowe) przeciętne komórki 4-5 μm 20 μm największe komórki (oocyty, niektóre

Bardziej szczegółowo

Roczny plan dydaktyczny przedmiotu biologia dla klasy I szkoły ponadpodstawowej, uwzględniający kształcone umiejętności i treści podstawy programowej

Roczny plan dydaktyczny przedmiotu biologia dla klasy I szkoły ponadpodstawowej, uwzględniający kształcone umiejętności i treści podstawy programowej Roczny plan dydaktyczny przedmiotu biologia dla klasy I szkoły ponadpodstawowej, uwzględniający kształcone umiejętności i treści podstawy programowej Temat (rozumiany jako lekcja) Liczba godzin I. BADANIA

Bardziej szczegółowo

(MIKROSKOP ELEKTRONOWY, ORGANELLE KOMÓRKOWE).

(MIKROSKOP ELEKTRONOWY, ORGANELLE KOMÓRKOWE). ĆWICZENIE 2. Temat: ULTRASTRUKTURA KOMÓRKI (1). (MIKROSKOP ELEKTRONOWY, ORGANELLE KOMÓRKOWE). 1. Podstawy technik mikroskopowo-elektronowych (Schemat N/2/1) 2. Budowa i działanie mikroskopu elektronowego

Bardziej szczegółowo

BIOLOGIA KOMÓRKI. Podstawy mikroskopii fluorescencyjnej -1 Barwienia przyżyciowe organelli komórkowych

BIOLOGIA KOMÓRKI. Podstawy mikroskopii fluorescencyjnej -1 Barwienia przyżyciowe organelli komórkowych BIOLOGIA KOMÓRKI Podstawy mikroskopii fluorescencyjnej -1 Barwienia przyżyciowe organelli komórkowych Wstęp Komórka eukariotyczna posiada zdolność przeprowadzenia bardzo dużej liczby procesów biochemicznych

Bardziej szczegółowo

Cele edukacyjne. w nowej podstawie programowej. II.1, II.2, II.3, II.4, II.5, III.1, III.2, III.3, III.4, III.6, IV.2 (wymagania ogólne)

Cele edukacyjne. w nowej podstawie programowej. II.1, II.2, II.3, II.4, II.5, III.1, III.2, III.3, III.4, III.6, IV.2 (wymagania ogólne) Rozkład materiału nauczania z biologii dla klasy 1 szkoły ponadpodstawowej dla zakresu rozszerzonego oparty na Programie nauczania biologii Biologia na czasie Nr lekcji Treści nauczania I. Badania przyrodnicze

Bardziej szczegółowo

Plastydy. Proplastydy

Plastydy. Proplastydy Plastydy rodzina organelli powstających w toku ontogenezy rośliny drogą róŝnicowania form prekursorowych proplastydów w tkankach merystematycznych Proplastydy sferyczne; 0.5-2 µm otoczka (2 błony) ziarna

Bardziej szczegółowo

Komórka organizmy beztkankowe

Komórka organizmy beztkankowe Grupa a Komórka organizmy beztkankowe Poniższy test składa się z 12 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać

Bardziej szczegółowo

TEORIA KOMÓRKI (dlaczego istnieją osobniki?)

TEORIA KOMÓRKI (dlaczego istnieją osobniki?) Wstęp do biologii 2. TEORIA KOMÓRKI (dlaczego istnieją osobniki?) Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW 2015 WSPÓLNE WŁAŚCIWOŚCI dzisiejszych organizmów procesy życiowe katalizowane

Bardziej szczegółowo

Recenzja pracy. BIOLOGIA poziom podstawowy. pieczątka/nazwa szkoły. klasa 1 LO PK nr 1 semestr I /2011/2012

Recenzja pracy. BIOLOGIA poziom podstawowy. pieczątka/nazwa szkoły. klasa 1 LO PK nr 1 semestr I /2011/2012 pieczątka/nazwa szkoły BIOLOGIA poziom podstawowy klasa 1 LO PK nr 1 semestr I /2011/2012 Uwaga! Strona tytułowa stanowi integralną część pracy kontrolnej. Wypełnij wszystkie pola czytelnie drukowanymi

Bardziej szczegółowo

Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu biologia dla klasy I szkoły ponadpodstawowej Beata Jakubik, Renata Szymańska

Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu biologia dla klasy I szkoły ponadpodstawowej Beata Jakubik, Renata Szymańska Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu biologia dla klasy I szkoły ponadpodstawowej Beata Jakubik, Renata Szymańska Temat Ocena dopuszczająca Uczeń: I. BADANIA BIOLOGICZNE 1. Metody w badaniach

Bardziej szczegółowo

Komórka eukariotyczna organizacja

Komórka eukariotyczna organizacja Komórka eukariotyczna organizacja Centrum informacyjne jądro Układ wykonawczy cytoplazma cytoplazma podstawowa (cytozol) organelle cytoplazma + jądro komórkowe = protoplazma Komórka eukariotyczna organizacja

Bardziej szczegółowo

Komórka eukariotyczna organizacja

Komórka eukariotyczna organizacja Komórka eukariotyczna organizacja Centrum informacyjne jądro Układ wykonawczy cytoplazma cytoplazma organelle podstawowa (cytozol) cytoplazma + jądro komórkowe = protoplazma Komórka eukariotyczna organizacja

Bardziej szczegółowo

Temat: Tkanki roślinne. 1. Tkanki miękiszowe.

Temat: Tkanki roślinne. 1. Tkanki miękiszowe. Temat: Tkanki roślinne. 1. Tkanki miękiszowe. Są obecne we wszystkich organach rośliny i stanowią główną ich część. Należą do tkanek stałych, jednak nieraz dają początek wtórnym tkankom twórczym. Zbudowane

Bardziej szczegółowo

Budowa i rodzaje tkanek zwierzęcych

Budowa i rodzaje tkanek zwierzęcych Budowa i rodzaje tkanek zwierzęcych 1.WskaŜ prawidłową kolejność ukazującą stopniowe komplikowanie się budowy organizmów. A. komórka tkanka organizm narząd B. organizm narząd komórka tkanka C. komórka

Bardziej szczegółowo

Rzęski, wici - budowa Mikrotubule. rozmieszczenie organelli. Stabilne mikrotubule szkielet rzęsek i wici

Rzęski, wici - budowa Mikrotubule. rozmieszczenie organelli. Stabilne mikrotubule szkielet rzęsek i wici Mikrotubule dynamiczna niestabilność - stabilizacja rozmieszczenie organelli ER Golgi organizują wnętrze komórki - polaryzacja komórki Mt Mt organizacja ER, aparatu Golgiego przemieszczanie mitochondriów

Bardziej szczegółowo

I. Biologia- nauka o życiu. Budowa komórki.

I. Biologia- nauka o życiu. Budowa komórki. I. Biologia- nauka o życiu. Budowa komórki. Zaznacz prawidłową definicję komórki. A. jednostka budulcowa tylko bakterii i pierwotniaków B. podstawowa jednostka budulcowa i funkcjonalna wszystkich organizmów

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI. Ćwiczenie 3 ANALIZA TRANSPORTU SUBSTANCJI NISKOCZĄSTECZKOWYCH PRZEZ

POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI. Ćwiczenie 3 ANALIZA TRANSPORTU SUBSTANCJI NISKOCZĄSTECZKOWYCH PRZEZ POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 3 ANALIZA TRANSPORTU SUBSTANCJI NISKOCZĄSTECZKOWYCH PRZEZ BŁONĘ KOMÓRKOWĄ I. WSTĘP TEORETYCZNY Każda komórka, zarówno roślinna,

Bardziej szczegółowo

Sprawdź swoją wiedzę i umiejętności TKANKI ROŚLINNE. 1. Uzupełnij schemat ilustrujący hierarchiczną budowę organizmu roślin. komórka...

Sprawdź swoją wiedzę i umiejętności TKANKI ROŚLINNE. 1. Uzupełnij schemat ilustrujący hierarchiczną budowę organizmu roślin. komórka... Sprawdź swoją wiedzę i umiejętności TKANKI ROŚLINNE. 1. Uzupełnij schemat ilustrujący hierarchiczną budowę organizmu roślin. komórka...... organizm 2. Na rysunku komórki roślinnej wskaż i podpisz następujące

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY BIOTECHNOLOGII

PODSTAWY BIOTECHNOLOGII PODSTAWY BIOTECHNOLOGII Chemiczne procesy biotechnologiczne Sala 3.65, poniedziałek, godz.8.45-10.30 Prof. dr hab. Marek Łaniecki Zakład Kinetyki i Katalizy www.kik.amu.edu.pl krówka 1410? 1605? Program

Bardziej szczegółowo

Plastydy. Proplastydy

Plastydy. Proplastydy Plastydy rodzina organelli powstających w toku ontogenezy rośliny drogą różnicowania form prekursorowych proplastydów w tkankach merystematycznych Proplastydy sferyczne; 0.5-2 μm otoczka (2 błony) ziarna

Bardziej szczegółowo

TEORIA KOMÓRKI (dlaczego istnieją osobniki?)

TEORIA KOMÓRKI (dlaczego istnieją osobniki?) Wstęp do biologii 2. TEORIA KOMÓRKI (dlaczego istnieją osobniki?) Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW 2017 WSPÓLNE WŁAŚCIWOŚCI dzisiejszych organizmów procesy życiowe katalizowane

Bardziej szczegółowo

Na początek przyjrzymy się więc, jak komórka rośliny produkuje ATP, korzystając z energii światła w fazie jasnej fotosyntezy.

Na początek przyjrzymy się więc, jak komórka rośliny produkuje ATP, korzystając z energii światła w fazie jasnej fotosyntezy. Fotosynteza jako forma biosyntezy Bogactwo molekuł biologicznych przedstawionych w poprzednim rozdziale to efekt ich wytwarzania w komórkach w wyniku różnorodnych powiązanych ze sobą procesów chemicznych.

Bardziej szczegółowo

Bliskie spotkania z biologią. METABOLIZM część II. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW

Bliskie spotkania z biologią. METABOLIZM część II. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM część II dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki METABOLIZM KATABOLIZM - rozkład związków chemicznych

Bardziej szczegółowo

Błona komórkowa - funkcje a struktura?

Błona komórkowa - funkcje a struktura? Błona komórkowa - funkcje a struktura? komórka wysoki niska stopień uporządkowania cząsteczek entropia układu otoczenie niski wysoka Błony komórki jako bariery bariery między przedziałami (kompartmentami)

Bardziej szczegółowo

Histologia i biologia komórki

Histologia i biologia komórki Histologia i biologia komórki dr n. med. Bogusław Nedoszytko Wydział Zamiejscowy w Gdyni Podstawy biologii i genetyki dr n. med. Bogusław Nedoszytko Wydział Zamiejscowy w Gdyni Atlas Histologiczny dr n.

Bardziej szczegółowo

System błon w komórkach eukariotycznych. Transport przez błony plazmatyczne. Błona komórkowa - model płynnej mozaiki

System błon w komórkach eukariotycznych. Transport przez błony plazmatyczne. Błona komórkowa - model płynnej mozaiki System błon w komórkach eukariotycznych. Transport przez błony plazmatyczne. Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej Błona komórkowa - model płynnej mozaiki 1 Błona komórkowa

Bardziej szczegółowo

KOMÓRKA. Cz. II. Egzocytoza. Endocytoza: fagocytoza. pinocytoza - niezależna od klatryny - zależna od klatryny (endocytoza receptorowa)

KOMÓRKA. Cz. II. Egzocytoza. Endocytoza: fagocytoza. pinocytoza - niezależna od klatryny - zależna od klatryny (endocytoza receptorowa) KOMÓRKA Egzocytoza Cz. II transport pęcherzyków zawierających substancje do wydzielenia fuzja pęcherzyków z błoną komórkową - wydzielenie substancji Fuzja błon Dwa rodzaje egzocytozy: konstytutywna: ciągła

Bardziej szczegółowo

Błona komórkowa - funkcje a struktura? Błony komórki jako bariery

Błona komórkowa - funkcje a struktura? Błony komórki jako bariery komórka wysoki niska stopień uporządkowania cząsteczek entropia układu otoczenie niski wysoka Błona komórkowa - funkcje a struktura? Błony komórki jako bariery bariery między przedziałami (kompartmentami)

Bardziej szczegółowo

Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW. Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki

Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW. Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki Metabolizm całokształt przemian biochemicznych i towarzyszących

Bardziej szczegółowo

Przedziały komórkowe siateczka endoplazmatyczna (ER)

Przedziały komórkowe siateczka endoplazmatyczna (ER) Przedziały komórkowe siateczka endoplazmatyczna (ER) Pochodzenie ER inwaginacja błony - (kanały trnslokacyjne) i rozrost cysterny spłaszczone woreczki tubule Siateczka śródplazmatyczna retikulum endoplazmatyczne

Bardziej szczegółowo

I BIOLOGIA JAKO NAUKA

I BIOLOGIA JAKO NAUKA I BIOLOGIA JAKO NAUKA Zadanie 1. Przeczytaj opisy zakresu badań (I-IV) i przyporządkuj je odpowiednim dziedzinom biologii z zestawu A-E. Zakres badań: I Nazywa, opisuje i klasyfikuje organizmy. II Bada

Bardziej szczegółowo

6. Z pięciowęglowego cukru prostego, zasady azotowej i reszty kwasu fosforowego, jest zbudowany A. nukleotyd. B. aminokwas. C. enzym. D. wielocukier.

6. Z pięciowęglowego cukru prostego, zasady azotowej i reszty kwasu fosforowego, jest zbudowany A. nukleotyd. B. aminokwas. C. enzym. D. wielocukier. ID Testu: F5679R8 Imię i nazwisko ucznia Klasa Data 1. Na indywidualne cechy danego osobnika ma (maja) wpływ A. wyłacznie czynniki środowiskowe. B. czynniki środowiskowe i materiał genetyczny. C. wyłacznie

Bardziej szczegółowo

Wykład: 1. Budowa komórki i funkcje organelli komórkowych PROKARIONTY A EUKARIONTY. Komórka SKALA ŻYCIA

Wykład: 1. Budowa komórki i funkcje organelli komórkowych PROKARIONTY A EUKARIONTY. Komórka SKALA ŻYCIA Wykład: 1 Budowa komórki i funkcje organelli komórkowych PROKARIONTY A EUKARIONTY Prof. hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej Komórka Robert Hooke Wprowadził pojęcie komórki (1665r.)

Bardziej szczegółowo