PODSTAWY BIOTECHNOLOGII
|
|
- Czesław Marian Drozd
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PODSTAWY BIOTECHNOLOGII Chemiczne procesy biotechnologiczne Sala 3.65, poniedziałek, godz Prof. dr hab. Marek Łaniecki Zakład Kinetyki i Katalizy
2
3
4 krówka 1410? 1605?
5 Program wykładów 1. Komórka (bakterie, drożdże) 2. Enzymy katalizatory biologiczne 3. Metabolizm komórkowy i sposoby pozyskiwania energii 4. Wytwarzanie wina i piwa 5. Biologiczne oczyszczanie ścieków 6. Biopaliwa 7. Związki biologicznie czynne (aminokwasy, antybiotyki
6 BIOTECHNOLOGIA dyscyplina nauk technicznych wykorzystująca procesy biologiczne na skalę przemysłową BIOTECHNOLOGIA interdyscyplinarna dziedzina nauki wykorzystująca systemy biologiczne, komórki mikroorganizmów, części komórki lub ich molekularne analogi dla uzyskania określonych produktów BIOTECHNOLOGIA zastosowanie technologiczne systemów biologicznych, organizmów żywych lub ich składników do wytwarzania lub modyfikowania produktów lub procesów do określonego zastosowania
7 Podział Biała biotechnologia systemy biologiczne w produkcji przemysłowej i ochronie środowiska Zielona biotechnologia rolnictwo Czerwona biotechnologia ochrona zdrowia (biofarmaceutyki, diagnostyka genetyczna, genoterapia, transplantologia) Fioletowa biotechnologia - ustawodawstwo Biotechnologia zwierząt Biotechnologia roślin Biotechnologia żywności Tradycyjna naturalne enzymy i organizmy bez obcego materiału genetycznego Nowoczesna organizmy, enzymy, białka zmodyfikowane genetycznie EuropaBio
8 A. Chmiel, Biotechnologia. Podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne, PWN, Warszawa, 1998.
9 Stanley Miller exp.1954 Nobel Prebiotyczna zupa CH 4 CO 2 NH 3 H 2 H 2 O UV Q CH 3 COOH CH 3 CH 2 OHCOOH NH 2 -CO-NH 2 NH 2 CH 2 COOH NH 2 CH 2 (CH 3 )COOH NH 2 -CH 2 (CH 2 COOH)COOH kwas octowy kwas mlekowy mocznik glicyna alanina kwas asparaginowy
10 Komórka najprostsza forma życia
11 Schemat komórki bakterii P. Singleton, Bakterie w biologii, biotechnologii i medycynie, PWN, 2000, Warszawa.
12 Przybliżony skład chemiczny typowej komórki bakterii i komórki ssaka Składnik Procent całkowitej wagi komórki Bakteria E. coli Komórka ssaka H 2 O Jony nieorganiczne (Na +, K +, Mg 2+, Ca 2+, Cl - ) Małe metabolity Białka RNA DNA Fosfolipidy Inne lipidy Polisacharydy Całkowita objętość komórki Względna objętość komórki x cm x B. Alberts, D. Bray, J.Lewis, M. Raff, K. Roberts, J.D.Watson, Molecular Biology of the Cell, Garland Publishing Inc. 1983, NY/London
13 Gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus)
14 Formy bakterii gronkowce pakietowce paciorkowce dwoinki pałeczki laseczki średnia wielkość : µm przecinkowce śrubowce krętki srednia wielkość : 0.2(1.0) do µm
15 CYTOLOGIA Badania morfologii i działania strukturalnych składników komórki. 1. Błona komórkowa 2. Cytoplazma z organellami 3. Jądro 4. Membrana z chromosomami
16
17 Drożdże Saccharomyces rodzaj z rodziny drożdżowatych - grzyby jednokomórkowe o komórkach kulistych, jajowatych lub walcowatych. Wielkość od 1 do 10 mikrometrów Rozmnażanie przez pączkowanie ( w niesprzyjających warunkach rozmnażanie płciowe) Około 200 gatunków z dużą liczbą odmian. Fermentacja dolna Fermentacja górna d. Piwowarskie d. Winiarskie d. Piekarnicze d. Gorzelnicze Królestwo grzyby Typ - woreczniaki Rodzaj - drożdże Spożywcze i paszowe
18 Elementy komórki Cytoplazma - ciecz, w której zawieszone są wszystkie struktury komórki oraz składniki pokarmowe, jony, enzymy, produkty przemiany materii. Nukleoid (chromosom) - zwinięta w ścisłą strukturę nić DNA o długości około 1mm, połączona z cząsteczkami RNA i białkami. Zawiera komplet informacji genetycznej. Plazmid pozachromosomowy fragment DNA, zazwyczaj o kształcie kolistym, zdolny do niezależnej replikacji. Koduje różne przydatne komórce funkcje jak np. oporność na antybiotyki. Rybosom zbudowany jest z dwóch podjednostek: dużej (50S) i małej (30S). Zawiera rrna (70%) i białka (30%). Jego rolą jest odczytanie kodu genetycznego i kontrola syntezy białek.
19 Substancje zapasowe poli-β-hydroksymaślan (PHB), glikogen, polifosforany. Synteza oraz magazynowanie PHB i glikogenu zachodzi, gdy obecne jest źródło węgla przy jednoczesnym deficycie azotu, siarki. Synteza polifosforanów ma miejsce w warunkach aerobowych przy nadmiarze fosforanów w środowisku. Chromatofory organelle komórkowe zawierające chlorofil i karotenoidy. U cyjanobakterii i bakterii fotosyntetyzujących zwane są tylakoidami. Mają formę pęcherzyków lub spłaszczonych, warstwowo ułożonych błon i połączone są z błoną cytoplazmatyczną. Biorą udział w fotosyntezie. Wakuole gazowe występują u niektórych prokariotów np. cyjanobakterii. Składają się z drobnych, wypełnionych gazem pęcherzyków. Wpływają na gęstość komórek i pozwalają zwiększyć dostęp światła.
20 Karboksysomy wewnątrzkomórkowe struktury błonowe u bakterii autotroficznych. Zawierają enzym RuBisCo biorący udział w wiązaniu atmosferycznego CO 2. Osłony komórkowe - błona cytoplazmatyczna, ściana komórkowa, błona zewnętrzna, warstwy zewnątrzkomórkowe (otoczki lub śluz). Narządy ruchu - rzęski lub wici, umożliwiają poruszanie się w kierunku substancji odżywczych i ucieczkę przed substancjami toksycznymi.
21 Funkcje ściany komórkowej i błony komórkowej nadają kształt i zabezpieczają przed ciśnieniem osmotycznym, są miejscem, w którym przebiega wiele reakcji, uczestniczą w przekazywaniu sygnałów do wnętrza komórki, są głównymi elementami systemu transportu i magazynowania energii, regulują przemieszczanie się substancji między komórką, a środowiskiem zewnętrznym: są przepuszczalne dla cząstek hydrofobowych ( N 2, O 2, węglowodorów) i małych cząstek polarnych (H 2 O, CO 2, gliceryny, mocznika), a nieprzepuszczalne dla aminokwasów, H -, HCO 3-, Ca 2+, K +, Cl -, Mg
22 Budowa osłon komórkowych E.P.Solomon, L.R.Berg, D.W.Martin,C.A.Villee, Biologia, Multico Oficyna Wydawnicza, 1996, Warszawa.
23
24 Błona cytoplazmatyczna B. Alberts, D. Bray, K. Hopkin, A. Johnson, J.Lewis, M. Raff, K. Roberts, P. Walter, Podstawy biologii komórki, cz 1-2, PWN, 2007, Warszawa.
25 Rodzaje białek błonowych Białka transportujące - przenoszą określone substancje odżywcze, metabolity i jony przez dwuwarstwę lipidową. Białka kotwiczące - łączą błonę komórkową z makrocząsteczkami po obu stronach błony. Receptory wykrywają sygnały chemiczne w otoczeniu komórki i przekazują informacje do wnętrza komórki. Enzymy katalizują określone reakcje biochemiczne.
26 Sposoby wiązania białek błonowych z błoną cytoplazmatyczną B. Alberts, D. Bray, K. Hopkin, A. Johnson, J.Lewis, M. Raff, K. Roberts, P. Walter, Podstawy biologii komórki, cz 1-2, PWN, 2007, Warszawa.
27 Rodzaje transportu przez błony komórkowe dyfuzja bierna zachodzi zgodnie z gradientem stężenia, bez udziału energii (transport CO 2, O 2 ), dyfuzja ułatwiona - zachodzi zgodnie z gradientem stężenia, bez zużycia energii, ale z udziałem swoistych białek błonowych, np. transport wody przez akwaporyny, transport aktywny przebiega wbrew gradientowi stężeń; prowadzony jest z nakładem energii z udziałem białek transportowych, pierwotny transport aktywny wyrzucenie protonów na zewnątrz błony cytoplazmatycznej przy użyciu energii uzyskanej z hydrolizy ATP, absorpcji fotonu lub przepływu elektronów w procesach oddechowych (wytworzenie siły protonomotorycznej), wtórny transport czynny siła protonomotoryczna napędza transport różnych cząsteczek lub jonów przez błonę, przy udziale białek (permeaz).
28 Sposoby transportu cząsteczek i jonów B. Alberts, D. Bray, K. Hopkin, A. Johnson, J.Lewis, M. Raff, K. Roberts, P. Walter, Podstawy biologii komórki, cz 1-2, PWN, 2007, Warszawa.
29 Klasy białek transportujących Nośniki wiążą rozpuszczoną substancję po jednej stronie błony i przenoszą ją na drugą stronę towarzyszy temu zmiana konformacji nośnika. Są bardzo selektywne. Pompy białka transportujące daną substancję przez błonę z jednoczesnym wykorzystaniem energii (pompa protonowa). Kanały jonowe małe hydrofilowe pory, przez które substancja może przechodzić na drodze dyfuzji. Rozpoznanie cząsteczki transportowanej następuje na podstawie jej wielkości i ładunku elektrycznego. Przepływ jonów zmienia napięcie w po obu stronach błony (potencjał błonowy).
30 Pompa protonowa Energia konformacji białka NASTĘPNY CYKL B. Alberts, D. Bray, K. Hopkin, A. Johnson, J.Lewis, M. Raff, K. Roberts, P. Walter, Podstawy biologii komórki, cz 1-2, PWN, 2007, Warszawa.
31 Wzrost bakterii Komórki bakterii mogą rosnąć i dzielić się, żyjąc pojedynczo lub w koloniach. Czas podwojenia liczby komórek (generacji) - czas konieczny do przebiegu pełnego cyklu komórkowego. Jego długość waha się od kilku minut do kilku tygodni. Podłoża (pożywki) do hodowli bakterii: stałe (żel agarowy), płynne. Rodzaje hodowli: okresowe po pewnym czasie następuje wyczerpanie substancji odżywczych i nagromadzenie toksycznych produktów, ciągłe systemy przepływowe, do których w sposób ciągły wprowadza się świeże podłoże i usuwa jednocześnie jego nadmiar, utrzymując stały poziom płynu hodowlanego. Po pewnym czasie układ osiąga homeostazę.
32 Typowa krzywa wzrostu okresowej hodowli bakterii
33 Warunki wzrostu bakterii substraty odżywcze: CO 2, NH 3, alkohole, węglowodory, węglowodany, sole nieorganiczne, ( źródło C, N, P, S, H, O ), woda energia temperatura: 0-15 o C psychrofile, o C mezofile, o C termofile ph: tlen: acydofile, ok. 7.0 większość bakterii, alkalofile - tlenowce tlen jest niezbędny do ich wzrostu, - beztlenowce rosną tylko w warunkach, w których nie ma tlenu - względne beztlenowce - mogą rosnąć w obecności tlenu lub w warunkach beztlenowych
Transport przez błony
Transport przez błony Transport bierny Nie wymaga nakładu energii Transport aktywny Wymaga nakładu energii Dyfuzja prosta Dyfuzja ułatwiona Przenośniki Kanały jonowe Transport przez pory w błonie jądrowej
Właściwości błony komórkowej
Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność Transport przez błony Cząsteczki < 150Da Błony - selektywnie przepuszczalne RóŜnice składu jonowego między wnętrzem komórki ssaka
Właściwości błony komórkowej
Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność Glikokaliks glikokaliks cytoplazma jądro błona komórkowa Mikrografia elektronowa powierzchni limfocytu ludzkiego (wybarwienie
Transportowane cząsteczki CO O, 2, NO, H O, etanol, mocznik... Zgodnie z gradientem: stężenia elektrochemicznym gradient stężeń
Transportowane cząsteczki Transport przez błony Transport bierny szybkość transportu gradien t stężeń kanał nośnik Transport z udziałem nośnika: dyfuzja prosta dyfuzja prosta CO 2, O 2, NO,, H 2 O, etanol,
Właściwości błony komórkowej
Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność Transport przez błony Współczynnik przepuszczalności [cm/s] RóŜnice składu jonowego między wnętrzem komórki ssaka a otoczeniem
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. Wprowadzenie do biotechnologii. Rys historyczny. Zakres i znaczenie nowoczesnej biotechnologii. Opracowanie procesu biotechnologicznego. 7. Produkcja biomasy. Białko mikrobiologiczne.
Przemiana materii i energii - Biologia.net.pl
Ogół przemian biochemicznych, które zachodzą w komórce składają się na jej metabolizm. Wyróżnia się dwa antagonistyczne procesy metabolizmu: anabolizm i katabolizm. Szlak metaboliczny w komórce, to szereg
CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A. imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :.
CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :. Zadanie 1 Przeanalizuj schemat i wykonaj polecenia. a. Wymień cztery struktury występujące zarówno w komórce roślinnej,
Właściwości błony komórkowej
Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność szybka dyfuzja: O 2, CO 2, N 2, benzen Dwuwarstwa lipidowa - przepuszczalność Współczynnik przepuszczalności [cm/s] 1 Transport
Właściwości błony komórkowej
płynność asymetria Właściwości błony komórkowej selektywna przepuszczalność Płynność i stan fazowy - ruchy rotacyjne: obrotowe wokół długiej osi cząsteczki - ruchy fleksyjne zginanie łańcucha alifatycznego
Biotechnologia jest dyscypliną nauk technicznych, która wykorzystuje procesy biologiczne na skalę przemysłową. Inaczej są to wszelkie działania na
Biotechnologia jest dyscypliną nauk technicznych, która wykorzystuje procesy biologiczne na skalę przemysłową. Inaczej są to wszelkie działania na żywych organizmach prowadzące do uzyskania konkretnych
Biologiczne oczyszczanie ścieków
Biologiczne oczyszczanie ścieków Ściek woda nie nadająca się do użycia do tego samego celu Rodzaje ścieków komunalne, przemysłowe, rolnicze Zużycie wody na jednego mieszkańca l/dobę cele przemysłowe 4700
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI. Ćwiczenie 3 ANALIZA TRANSPORTU SUBSTANCJI NISKOCZĄSTECZKOWYCH PRZEZ
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 3 ANALIZA TRANSPORTU SUBSTANCJI NISKOCZĄSTECZKOWYCH PRZEZ BŁONĘ KOMÓRKOWĄ I. WSTĘP TEORETYCZNY Każda komórka, zarówno roślinna,
Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW. Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki
Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki Metabolizm całokształt przemian biochemicznych i towarzyszących
1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna zagadnienia wstępne 13
Spis treści Przedmowa 11 1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna zagadnienia wstępne 13 1.1. Wprowadzenie 13 1.2. Biotechnologia żywności znaczenie gospodarcze i społeczne 13 1.3. Produkty modyfikowane
I. Czynności organizacyjne.
KONSPEKT ZAJĘĆ mgr Szymon Konkol Klasa:. Data:.. Temat zajęć: Biologiczne środki spulchniające- drożdże Przedmiot: surowce i materiały pomocnicze (ZSZ) Korelacja: technologia, praktyczna nauka zawodu Cele
Z47 BADANIA WŁAŚCIWOŚCI ELEKTROFIZJOLOGICZNYCH BŁON KOMÓRKOWYCH
Z47 BADANIA WŁAŚCIWOŚCI ELEKTROFIZJOLOGICZNYCH BŁON KOMÓRKOWYCH I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawową wiedzą na temat pomiarów elektrofizjologicznych żywych komórek metodą Patch
Fizjologia nauka o czynności żywego organizmu
nauka o czynności żywego organizmu Stanowi zbiór praw, jakim podlega cały organizm oraz poszczególne jego układy, narządy, tkanki i komórki prawa rządzące żywym organizmem są wykrywane doświadczalnie określają
TEORIA KOMÓRKI (dlaczego istnieją osobniki?)
Wstęp do biologii 2. TEORIA KOMÓRKI (dlaczego istnieją osobniki?) Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW 2015 WSPÓLNE WŁAŚCIWOŚCI dzisiejszych organizmów procesy życiowe katalizowane
Temat: Komórka jako podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna organizmu utrwalenie wiadomości.
SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII DLA KLASY I GIMNAZJUM Temat: Komórka jako podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna organizmu utrwalenie wiadomości. Cele: Utrwalenie pojęć związanych z budową komórki;
Potencjał spoczynkowy i czynnościowy
Potencjał spoczynkowy i czynnościowy Marcin Koculak Biologiczne mechanizmy zachowania https://backyardbrains.com/ Powtórka budowy komórki 2 Istota prądu Prąd jest uporządkowanym ruchem cząstek posiadających
TEORIA KOMÓRKI (dlaczego istnieją osobniki?)
Wstęp do biologii 2. TEORIA KOMÓRKI (dlaczego istnieją osobniki?) Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW 2017 WSPÓLNE WŁAŚCIWOŚCI dzisiejszych organizmów procesy życiowe katalizowane
Bliskie spotkania z biologią. METABOLIZM część II. dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW
Bliskie spotkania z biologią METABOLIZM część II dr hab. Joanna Moraczewska, prof. UKW Instytut Biologii Eksperymetalnej, Zakład Biochemii i Biologii Komórki METABOLIZM KATABOLIZM - rozkład związków chemicznych
Budowa i zróżnicowanie neuronów - elektrofizjologia neuronu
Budowa i zróżnicowanie neuronów - elektrofizjologia neuronu Neuron jest podstawową jednostką przetwarzania informacji w mózgu. Sygnał biegnie w nim w kierunku od dendrytów, poprzez akson, do synaps. Neuron
Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2016/ /2019
Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko Syllabus przedmiotowy 2016/2017-2018/2019 Wydział Fizjoterapii Kierunek studiów Fizjoterapia Specjalność ----------- Forma studiów Stacjonarne / Niestacjonarne
października 2013: Elementarz biologii molekularnej. Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II
10 października 2013: Elementarz biologii molekularnej www.bioalgorithms.info Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II Komórka: strukturalna i funkcjonalne jednostka organizmu żywego Jądro komórkowe: chroniona
(węglowodanów i tłuszczów) Podstawowym produktem (nośnikiem energii) - ATP
śycie - wymaga nakładu energii źródłem - promienie świetlne - wykorzystywane do fotosyntezy - magazynowanie energii w wiązaniach chemicznych Wszystkie organizmy (a zwierzęce wyłącznie) pozyskują energię
Proplastydy. Plastydy. Chloroplasty biogeneza. Plastydy
Plastydy Proplastydy rodzina organelli powstających w toku ontogenezy rośliny drogą różnicowania form prekursorowych proplastydów w tkankach merystematycznych sferyczne; 0.5-2 μm otoczka (2 błony) stroma
Dr inż. Marta Kamińska
Wykład 4 Nowe techniki i technologie dla medycyny Dr inż. Marta Kamińska Wykład 4 Tkanka to grupa lub warstwa komórek wyspecjalizowanych w podobny sposób i pełniących wspólnie pewną specyficzną funkcję.
Podział komórkowy u bakterii
Mitoza Podział komórkowy u bakterii Najprostszy i najszybszy podział komórkowy występuje u bakterii, które nie mają jądra komórkowego, lecz jedynie pojedynczy chromosom tzw. chromosom bakteryjny. Podczas
Wykład 14 Biosynteza białek
BIOCHEMIA Kierunek: Technologia Żywności i Żywienie Człowieka semestr III Wykład 14 Biosynteza białek WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA CENTRUM BIOIMMOBILIZACJI I INNOWACYJNYCH MATERIAŁÓW OPAKOWANIOWYCH
Funkcje błon biologicznych
Funkcje błon biologicznych Tworzenie fizycznych granic - kontrola składu komórki Selektywna przepuszczalność - transport ograniczonej liczby cząsteczek Stanowienie granic faz przekazywanie sygnałów chemicznych
Wprowadzenie do biologii molekularnej.
Wprowadzenie do biologii molekularnej. Materiały dydaktyczne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Biologia molekularna zajmuje się badaniem biologicznych
Poziomy organizacji żywej materii 1. Komórkowy- obejmuje struktury komórkowe (organelle) oraz komórki 2. Organizmalny tworzą skupienia komórek
Poziomy organizacji żywej materii 1. Komórkowy- obejmuje struktury komórkowe (organelle) oraz komórki 2. Organizmalny tworzą skupienia komórek (tkanki), narządy (organy), ich układy i całe organizmy wielokomórkowe
Wykład 1. Od atomów do komórek
Wykład 1. Od atomów do komórek Skład chemiczny komórek roślinnych Składniki mineralne (nieorganiczne) - popiół Substancje organiczne (sucha masa) - węglowodany - lipidy - kwasy nukleinowe - białka Woda
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. 2. 3. 4. 5. Ogólne podstawy biologicznych metod oczyszczania ścieków. Ścieki i ich rodzaje. Stosowane metody analityczne. Substancje biogenne w ściekach. Tlenowe procesy przemiany
Tematy- Biologia zakres rozszerzony, klasa 2TA,2TŻ-1, 2TŻ-2
Tematy- Biologia zakres rozszerzony, klasa 2TA,2TŻ-1, 2TŻ-2 Nr lekcji Temat Zakres treści 1 Zapoznanie z PSO, wymaganiami edukacyjnymi i podstawą programową PSO, wymagania edukacyjne i podstawa programowa
Komórka organizmy beztkankowe
Grupa a Komórka organizmy beztkankowe Poniższy test składa się z 12 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać
G C C A T C A T C C T T A C C
Praca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr III Poniższa praca składa się z 25 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie zadań
Materiały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia
Człowiek najlepsza inwestycja Materiały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia Autor: dr inż. Anna Kostka Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
wielkość, kształt, typy
Mitochondria 0,5-1µm wielkość, kształt, typy 1-7µm (10µm) Filmowanie poklatkowe (w mikroskopie fluorescencyjnym) sieci mitochondrialnej w komórkach droŝdŝy (krok czasowy 3 min) Mitochondria liczebność,
Chemia ogólna i nieorganiczna. SYLABUS A. Informacje ogólne Opis
Chemia ogólna i nieorganiczna Elementy składowe sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod przedmiotu Język przedmiotu Rodzaj
Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy.
Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Wydalanie pozbywanie się z organizmu zbędnych produktów przemiany
Komórka - budowa i funkcje
Komórka - budowa i funkcje Komórka - definicja Komórka to najmniejsza strukturalna i funkcjonalna jednostka organizmów żywych zdolna do przeprowadzania wszystkich podstawowych procesów życiowych (takich
ĆWICZENIE NR 1 Drożdże część teoretyczna
ĆWICZENIE NR 1 Drożdże część teoretyczna 1. Budowa komórki drożdżowej i fizjologia drożdży Drożdże pod względem systematycznym należą do grupy grzybów. Dzieli się je na dwie podgrupy: tworzące i nie tworzące
Eukariota - błony wewnątrzkomórkowe. Błony wewnętrzne stanowiące granice poszczególnych. przedziałów komórki i otaczające organelle komórkowe
Błona komórkowa (błona plazmatyczna, plazmolema) Występuje u wszystkich organizmów żywych (zarówno eukariota, jak i prokariota) Stanowią naturalną barierę między wnętrzem komórki a środowiskiem zewnętrznym
Plan działania opracowała Anna Gajos
Plan działania 15.09-15.10 opracowała Anna Gajos Jakie zagadnienia trzeba opanować z następujących działów: 1. Budowa chemiczna organizmów. 2. Budowa i funkcjonowanie komórki 3. Cykl komórkowy 4. Metabolizm
Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak
Czy równowaga jest procesem korzystnym? dr hab. prof. nadzw. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga ciało
Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej PUM
Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej PUM Teorie kwasów i zasad Teoria dysocjacji elektrolitycznej Arheniusa: podczas rozpuszczania w wodzie wodzie kwas: dysocjuje z odszczepieniem kationu
Komórka eukariotyczna
Komórka eukariotyczna http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=plik:hela_cells_stained_with_hoechst_33258.jpg cytoplazma + jądro komórkowe = protoplazma W cytoplazmie odbywa się: cała przemiana materii,
I BIOLOGIA JAKO NAUKA
I BIOLOGIA JAKO NAUKA Zadanie. Rozwiąż krzyżówkę, a następnie odczytaj i wyjaśnij hasło. 0. Bada skład chemiczny organizmów i zachodzące w nich reakcje.. Zajmuje się procesami dziedziczenia.. Przedmiotem
Źródła energii dla mięśni. mgr. Joanna Misiorowska
Źródła energii dla mięśni mgr. Joanna Misiorowska Skąd ta energia? Skurcz włókna mięśniowego wymaga nakładu energii w postaci ATP W zależności od czasu pracy mięśni, ATP może być uzyskiwany z różnych źródeł
BIOSYNTEZA I NADPRODUKCJA AMINOKWASÓW. Nadprodukcja podstawowych produktów metabolizmu (kwas cytrynowy, enzymy aminokwasy)
BIOSYNTEZA I NADPRODUKCJA AMINOKWASÓW Nadprodukcja podstawowych produktów metabolizmu (kwas cytrynowy, enzymy aminokwasy) KTÓRE AMINOKWASY OTRZYMYWANE SĄ METODAMI BIOTECHNOLOGICZNYMI? Liczba aminokwasów
Reakcje zachodzące w komórkach
Reakcje zachodzące w komórkach W każdej sekundzie we wszystkich organizmach żywych zachodzi niezliczona ilość reakcji metabolicznych. Metabolizm (gr. metabole - przemiana) to przemiany materii i energii
KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2
KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. BIOCHEMIA BIOCHEMISTRY Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Prof. dr hab. Maria Filek Zespół dydaktyczny dr Anna Barbasz dr Elżbieta Rudolphi-Skórska dr Apolonia Sieprawska
Na początek przyjrzymy się więc, jak komórka rośliny produkuje ATP, korzystając z energii światła w fazie jasnej fotosyntezy.
Fotosynteza jako forma biosyntezy Bogactwo molekuł biologicznych przedstawionych w poprzednim rozdziale to efekt ich wytwarzania w komórkach w wyniku różnorodnych powiązanych ze sobą procesów chemicznych.
Techniki znakowania cząsteczek biologicznych - opis przedmiotu
Techniki znakowania cząsteczek biologicznych - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Techniki znakowania cząsteczek biologicznych Kod przedmiotu 13.9-WB-BMD-TZCzB-W-S14_pNadGenSLPZU Wydział
Dr. habil. Anna Sałek International Bio-Consulting, Germany & Domatec GmbH, Germany kwiecień 2008, Kraków
Dr. habil. Anna Sałek International Bio-Consulting, Germany & Domatec GmbH, Germany 8 11 kwiecień 2008, Kraków Osmofilność Suplementy Błona cytoplazmatyczna (membrana) Cechę osmofilności drożdży Saccharomyces
EKOLOGIA. Początek Wszechświata. Historia Ziemi. Historia świata w pigułce
EKOLOGIA Historia świata w pigułce 1 Początek Wszechświata ok. 15 mld lat temu: temperatura: + + gęstość: : + + WIELKI WYBUCH 10-12 s: temp. +10 15 K; powstanie cząstek elementarnych i antycząstek 10-5
Biotechnologia i inżynieria genetyczna
Wersja A Test podsumowujący rozdział II i inżynieria genetyczna..................................... Imię i nazwisko.............................. Data Klasa oniższy test składa się z 16 zadań. rzy każdym
Kompleks sorpcyjny gleby frakcja gleby zawierająca naładowane elektrycznie cząstki koloidalne (glinokrzemiany, krzemiany, próchnicę).
Pobieranie i dystrybucja jonów Kompleks sorpcyjny gleby frakcja gleby zawierająca naładowane elektrycznie cząstki koloidalne (glinokrzemiany, krzemiany, próchnicę). Cząstki gleby stale tworzą kompleks
Metabolizm komórkowy i sposoby uzyskiwania energii
Metabolizm komórkowy i sposoby uzyskiwania energii Metabolizm całokształt reakcji chemicznych i związanych z nimi przemian energii zachodzący w komórkach. Podstawa wszelakich zjawisk biologicznych. Metabolizm
Chemiczne składniki komórek
Chemiczne składniki komórek Pierwiastki chemiczne w komórkach: - makroelementy (pierwiastki biogenne) H, O, C, N, S, P Ca, Mg, K, Na, Cl >1% suchej masy - mikroelementy Fe, Cu, Mn, Mo, B, Zn, Co, J, F
Transport makrocząsteczek
Komórka eukariotyczna cytoplazma + jądro komórkowe = protoplazma W cytoplazmie odbywa się: cała przemiana materii, dzięki której organizm uzyskuje energię biosynteza białka i innych związków Transport
Tematyka zajęć z biologii
Tematyka zajęć z biologii klasy: I Lp. Temat zajęć Zakres treści 1 Zapoznanie z przedmiotowym systemem oceniania, wymaganiami edukacyjnymi i podstawą programową Podstawowe zagadnienia materiału nauczania
BIOLOGIA klasa 1 LO Wymagania edukacyjne w zakresie podstawowym od 2019 roku
BIOLOGIA klasa 1 LO Wymagania edukacyjne w zakresie podstawowym od 2019 roku Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca 1. Znaczenie nauk 1.
Uczeń: omawia cechy organizmów wyjaśnia cele, przedmiot i metody badań naukowych w biologii omawia istotę kilku współczesnych odkryć.
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy pierwszej szkoły ponadpodstawowej w zakresie podstawowym od 2019 roku Poziom wymagań Temat ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra
DNA musi współdziałać z białkami!
DNA musi współdziałać z białkami! Specyficzność oddziaływań między DNA a białkami wiążącymi DNA zależy od: zmian konformacyjnych wzdłuż cząsteczki DNA zróżnicowania struktury DNA wynikającego z sekwencji
Lipidy (tłuszczowce)
Lipidy (tłuszczowce) Miejsce lipidów wśród innych składników chemicznych Lipidy To niejednorodna grupa związków, tak pod względem składu chemicznego, jak i roli, jaką odrywają w organizmach. W ich skład
Joanna Bereta, Aleksander Ko j Zarys biochemii. Seria Wydawnicza Wydziału Bio chemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego
Joanna Bereta, Aleksander Ko j Zarys biochemii Seria Wydawnicza Wydziału Bio chemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Copyright by Wydział Bio chemii, Biofizyki i Biotechnologii
oksydacyjna ADP + Pi + (energia z utleniania zredukowanych nukleotydów ) ATP
Życie - wymaga nakładu energii źródłem - promienie świetlne - wykorzystywane do fotosyntezy - magazynowanie energii w wiązaniach chemicznych Wszystkie organizmy (a zwierzęce wyłącznie) pozyskują energię
Czy produkcja żywności to procesy fizyczne i reakcje chemiczne?
Czy produkcja żywności to procesy fizyczne i reakcje chemiczne? Co to jest przemiana fizyczna? Podaj przykład przemiany fizycznej? Co to jest przemiana chemiczna? Podaj przykład przemiany chemicznej? Doświadczenie
X / \ Y Y Y Z / \ W W ... imię i nazwisko,nazwa szkoły, miasto
Zadanie 1. (3 pkt) Nadtlenek litu (Li 2 O 2 ) jest ciałem stałym, występującym w temperaturze pokojowej w postaci białych kryształów. Stosowany jest w oczyszczaczach powietrza, gdzie ważna jest waga użytego
Cele konkursu Biochemicznego. 1. Rozwijanie zainteresowań w zakresie nauk biologicznych i chemicznych uczniów gimnazjum oraz szkół podstawowych.
1 Cele konkursu Biochemicznego 1. Rozwijanie zainteresowań w zakresie nauk biologicznych i chemicznych uczniów gimnazjum oraz szkół podstawowych. 2. Popularyzacja wiedzy biologicznej i chemicznej wśród
Spis treści. 1. Wiadomości wstępne Skład chemiczny i funkcje komórki Przedmowa do wydania czternastego... 13
Przedmowa do wydania czternastego... 13 Częściej stosowane skróty... 15 1. Wiadomości wstępne... 19 1.1. Rys historyczny i pojęcia podstawowe... 19 1.2. Znaczenie biochemii w naukach rolniczych... 22 2.
METODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW SUSZENIE PODSTAWY TEORETYCZNE CZ.1
METODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW SUSZENIE PODSTAWY TEORETYCZNE CZ.1 Opracował: dr S. Wierzba Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Opolskiego Suszenie mikroorganizmów
Biotechnologia farmaceutyczna
Biotechnologia farmaceutyczna Charakterystyka specjalności Tematyka prac dyplomowych Obszary badawcze Potencjał zawodowy Charakterystyka specjalności Tematyka prac dyplomowych Obszary badawcze Potencjał
CHEMICZNY SKŁAD ORGANIZMÓW
Rozdział CHEMICZNY SKŁAD ORGANIZMÓW Ogólny skład chemiczny. Według nowoczesnych danych biomasa jednocześnie żyjących na Ziemi organizmów (a jest ich ok. 2 mln gatunków) stanowi,8 0 2 2,4 0 2 t w przeliczeniu
Dział PP klasa Doświadczenie Dział PP klasa obserwacja
Wykaz obserwacji i doświadczeń ujętych w podstawie programowej przedmiotu przyroda i biologia Dział PP klasa Doświadczenie Dział PP klasa obserwacja I klasa V na intensywność procesu fotosyntezy I klasa
Komputerowe wspomaganie projektowanie leków
Komputerowe wspomaganie projektowanie leków wykład II Prof. dr hab. Sławomir Filipek Grupa BIOmodelowania Uniwersytet Warszawski, Wydział Chemii oraz Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych Cent-III www.biomodellab.eu
Błona komórkowa - model płynnej mozaiki
System błon w komórkach eukariotycznych Transport przez błony plazmatyczne dr n. biol. Ewa Kilańczyk Zakład Biologii Medycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego Błona komórkowa - model płynnej mozaiki
Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu biologia dla klasy I szkoły branżowej I stopnia Autorki: Beata Jakubik, Renata Szymańska
Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu biologia dla klasy I szkoły branżowej I stopnia Autorki: Beata Jakubik, Renata Szymańska Temat Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena
BIOTECHNOLOGIA, podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne Aleksander Chmiel, PWN 1998
Wykłady - tematy Biotechnologia farmaceutyczna definicja i znaczenie. Typy procesów biotechnologicznych, biokatalizatory. Fermentacja tlenowa - przykład najczęściej stosowanego procesu biotechnologicznego.
PRZYKŁADOWE ZADANIA ORGANICZNE ZWIĄZKI ZAWIERAJĄCE AZOT
PRZYKŁADOWE ZADANIA ORGANICZNE ZWIĄZKI ZAWIERAJĄCE AZOT Zadanie 1127 (1 pkt) Uszereguj podane związki według rosnącego ph w roztworze wodnym. Właściwy porządek podaj zapisując go wzorami półstrukturalnymi.
Zadanie 5. (2 pkt) Schemat procesu biologicznego utleniania glukozy.
Metabolizm Zadanie 1 (1 pkt) Oddychanie jest przykładem procesu katabolicznego. Uzasadnij to stwierdzenie jednym argumentem. Zadanie 2 (2 pkt.) Napełniono termos kiełkującymi nasionami grochu, włożono
Dr. habil. Anna Salek International Bio-Consulting 1 Germany
1 2 3 Drożdże są najprostszymi Eukariontami 4 Eucaryota Procaryota 5 6 Informacja genetyczna dla każdej komórki drożdży jest identyczna A zatem każda komórka koduje w DNA wszystkie swoje substancje 7 Przy
Homeostaza DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI
Homeostaza DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI Różnorodność środowisk Stałość warunków w organizmie Podstawy procesów fizjologicznych Procesy zachodzące
System błon w komórkach eukariotycznych. Transport przez błony plazmatyczne. Błona komórkowa - model płynnej mozaiki
System błon w komórkach eukariotycznych. Transport przez błony plazmatyczne. Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej Błona komórkowa - model płynnej mozaiki 1 Błona komórkowa
prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak
Czy równowaga w przyrodzie i w chemii jest korzystna? prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga
METABOLIZM. Zadanie 1. (3 pkt). Uzupełnij tabelę, wpisując w wolne kratki odpowiednio produkt oddychania tlenowego i produkty fermentacji alkoholowej.
Zadanie 1. (3 pkt). Uzupełnij tabelę, wpisując w wolne kratki odpowiednio produkt oddychania tlenowego i produkty fermentacji alkoholowej. Zadanie 3. (3 pkt). Schemat mechanizmu otwierania aparatu szparkowego.
Inżynieria Środowiska II stopnia (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny) dr hab. Lidia Dąbek, prof. PŚk.
Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013
Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Krytyka pojęcia ph ph = log [H + ] ph [H+] 1 100 mmol/l D = 90 mmol/l 2 10 mmol/l D = 9 mmol/l 3 1 mmol/l 2 Krytyka pojęcia
Mikrobiologia spożywcza. Opracował: mgr inż. Artur Szcześniak
Mikrobiologia spożywcza. Opracował: mgr inż. Artur Szcześniak Tematyka 1. Wiadomości wstępne. 2. Przykłady wymazów i posiewów. 3. Zarys rozwoju mikrobiologii. 4. Systematyka drobnoustrojów. 5. Środowisko
ARKUSZ 1 POWTÓRZENIE DO EGZAMINU Z CHEMII
ARKUSZ 1 POWTÓRZENIE DO EGZAMINU Z CHEMII Zadanie 1. Na rysunku przedstawiono fragment układu okresowego pierwiastków. Dokoocz zdania tak aby były prawdziwe. Wiązanie jonowe występuje w związku chemicznym
Podziały komórkowe cz. I
Podziały komórkowe cz. I Tam gdzie powstaje komórka, musi istnieć komórka poprzednia, tak samo jak zwierzęta mogą powstawać tylko ze zwierząt, a rośliny z roślin. Ta doktryna niesie głębokie przesłanie
Błona komórkowa grubość od 50 do 100 A. Istnieje pewna różnica potencjałów, po obu stronach błony, czyli na błonie panuje pewne
Błona komórkowa grubość od 50 do 100 A Istnieje pewna różnica potencjałów, po obu stronach błony, czyli na błonie panuje pewne napięcie elektryczne, zwane napięciem na błonie. Różnica potencjałów to ok.
Temat: Glony przedstawiciele trzech królestw.
Temat: Glony przedstawiciele trzech królestw. Glony to grupa ekologiczna, do której należą niespokrewnieni ze sobą przedstawiciele trzech królestw: bakterii, protistów i roślin. Łączy je środowisko życia,
Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Strukturalne podstawy biologii komórki Rok akademicki: 2030/2031 Kod: EIB-2-206-BN-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Inżynierii Biomedycznej Kierunek: Inżynieria
SEMINARIUM 8:
SEMINARIUM 8: 24.11. 2016 Mikroelementy i pierwiastki śladowe, definicje, udział w metabolizmie ustroju reakcje biochemiczne zależne od aktywacji/inhibicji przy udziale mikroelementów i pierwiastków śladowych,
SYLABUS. Katedra Biotechnologii i Mikrobiologii
SYLABUS 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Podstawy Biotechnologii Środowiskowej Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek) Nazwa jednostki