Wyjechali Czy powrócą? Refleksje na temat (o) polskiej zagranicznej migracji i reemigracji. Brygida Solga

Transkrypt

1 Wyjechali Czy powrócą? Refleksje na temat (o) polskiej zagranicznej migracji i reemigracji Brygida Solga

2 Ludność, która przebywała za granicą przez co najmniej 1 rok i powróciła do Polski wg roku powrotu (NSP 2011)

3 Powroty w latach wg przyczyn powrotu (NSP 2011)

4 Czynniki ograniczające reemigrację czynnik ekonomiczny (wyższe zarobki za granicą), brak rozeznania i wiedzy w zakresie warunków prowadzenia działalności gospodarczej i nieznajomość aktualnych warunków rozwojowych; postawa sprowadzająca się do braku pomysłu co do swojej przyszłości w kraju i regionie, niewystarczająco mocna determinacja do definitywnego zaprzestania wyjazdów zarobkowych, mentalność i brak predyspozycji do prowadzenia własnej firmy, obawa przed niepowodzeniem własnego przedsięwzięcia inwestycyjnego, brak wystarczającego kapitału finansowego, niekorzystny stereotyp odnoszący się do sytuacji w regionie i kraju, funkcjonujący w środowisku migrantów.

5 Program Paisano Narodowy Instytut ds. Migracji

6 Wybrane instrumenty wobec reemigrantów w Polsce Ustawa o szczególnych rozwiązaniach dla podatników uzyskujących niektóre przychody poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z 25 lipca 2008 r. Program Ministerstwa Spraw Zagranicznych Bliżej pracy, bliżej Polski Program Masz Plan na powrót? Portal (prowadzony przez Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich w ramach programu Masz Plan na powrót?) Program Powrotnik nawigacja dla powracających (w ramach programu Masz Plan na powrót?)

7 Wybrane instrumenty wobec reemigrantów w Polsce Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich - szkolenia dla urzędników służb zatrudnienia Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej - program subsydialny Program Stowarzyszenia Młodej Polonii w Wielkiej Brytanii 12 miast - wracać, ale dokąd? Projekt Wracaj do Polski Centrum Doradztwa Strategicznego w Krakowie - projekty Kierunek Małopolska, Kierunek Dolny Śląsk oraz Kierunek Śląsk Program Zarządu Województwa Opolskiego Opolskie zostaję tu

8 Wybrane instrumenty wobec reemigrantów w Polsce Grupa IQS - Powrót do domu psychospołeczne mechanizmy adaptacyjne migrantów powrotnych z terenu województwa warmińsko-mazurskiego Firma konsultingowa Ecorys - Prognoza wielkości reemigracji do województwa opolskiego osób pracujących za granicą do 2013 r. Urząd Miejski w Elblągu - Punkt Konsultacyjny Podlaskie Forum Doradztwa Kariery - szkolenia przygotowujące do egzaminu zawodowego

9

10 Opinia władz lokalnych województwa opolskiego na temat wspierania poszczególnych grup migrantów (w %) Migracyjna grupa wsparcia Tak Nie Trudno powiedzieć Mieszkańcy gminy będący potencjalnymi migrantami zagranicznymi Mieszkańcy gminy obecnie przebywający za granicą Powracający z zagranicy mieszkańcy gminy (reemigranci) Imigranci (np. zza wschodniej granicy)

11 Zasadność tworzenia sieci współpracy instytucjonalnej w ramach zadań związanych z migracjami zagranicznymi 1% 4% 13% 30% zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie trudno powiedzieć 52%

12 Zasadność tworzenia regionalnej polityki migracyjnej 0% 7% 1% 20% zdecydowanie tak raczej tak 24% raczej nie zdecydowanie nie trudno powiedzieć inna odpowiedź (jaka?) 48%

13 Przykłady narzędzi wobec migracyjnych grup wsparcia emigranci przebywający za granicą informacja na portalu internetowym o aktualnej sytuacji w regionie, zwłaszcza sytuacji na rynku pracy, sytuacji mieszkaniowej, o możliwości założenia własnej firmy, działania promujące (w mediach) zmiany zachodzące w regionie, polityka mediów regionalnych, organizowanie w największych skupiskach polonijnych spotkań z przedstawicielami określonych instytucji, w tym regionalnych (np. władz samorządowych, przedsiębiorców, ekspertów rynku pracy itp.), kontakt i współpraca podmiotów/instytucji regionalnych z ambasadami, pomoc psychologiczna za granicą w pokonywaniu trudności adaptacyjnych do nowej kultury,

14 Przykłady narzędzi wobec migracyjnych grup wsparcia c.d. potencjalni emigranci informacja (na portalu i w punkcie informacyjnym) na temat możliwości podjęcia pracy za granicą, systemu zabezpieczenia społecznego, adresach polskich ambasad i konsulatów w krajach emigracji, doradztwo - analiza mocnych i słabych stron wyjazdu zagranicznego, z uwzględnieniem kosztów w zakresie trudności adaptacyjnych, zwł. w odniesieniu do dzieci emigrujących z rodzicami, napięć w relacjach rodzinnych i przyjacielskich, doradztwo zawodowe - analiza ścieżki zawodowej uwzględniającej (lub nie) wyjazd zagraniczny w oparciu o indywidualne możliwości i plany zawodowe, pomoc w wyborze najwłaściwszego kierunku migracyjnego i aktywności zawodowej oraz uświadomienie innych pozazawodowych konsekwencji decyzji o emigracji, informacja o potrzebie dokumentowania okresów zatrudnienia za granicą, pomoc w załatwianiu spraw urzędowych przy wyjeździe, działania edukacyjne podnoszące zakres wiedzy o odrębnościach kulturowych krajów imigracji

15 Przykłady narzędzi wobec migracyjnych grup wsparcia c.d. imigranci informacja (na portalu internetowym) o aktualnej sytuacji w regionie, zwłaszcza sytuacji na rynku pracy, uruchomienie sprawnych mechanizmów (instytucji i procedur) werbunkowych, doradztwo (w punkcie informacyjnym) dotyczące spraw urzędowych związanych z przyjazdem, pozwolenia na pracę, przedłużenia pobytu, spraw meldunkowych, zmiany adresu, wsparcie psychologiczne w aklimatyzacji, działania promocyjne, uruchomienie programów zachęcających do przyjazdu osoby posiadające potrzebne dla regionalnego rynku pracy kwalifikacje, działania edukacyjne dla pracodawców zatrudniających obcokrajowców w zakresie kultury kraju pochodzenia pracowników, przełamywania stereotypów wynikających z niezrozumienia obcej kultury, budowania umiejętności zapobiegania konfliktom między pracownikami polskimi i cudzoziemcami.

16 Przykłady narzędzi wobec migracyjnych grup wsparcia c.d. reemigranci powracający do regionu pochodzenia informacja (na portalu internetowym) o aktualnej sytuacji w regionie, zwłaszcza sytuacji na rynku pracy, sytuacji mieszkaniowej, o możliwości założenia własnej firmy, doradztwo (w punkcie informacyjnym) dotyczące spraw urzędowych związanych z powrotem, doradztwo zawodowe, porady w zakresie możliwości założenia własnej firmy (prawne, finansowe, organizacyjne itp.), oferty szkoleniowe, pozwalające na podniesienie kwalifikacji, przekwalifikowanie się, nabycie nowego zawodu, kierowanie do instytucji zajmujących się potwierdzaniem zdobytych za granicą kwalifikacji, dodatkowo także organizowanie spotkań z przedstawicielami lokalnych przedsiębiorców, przedstawicielami władz lokalnych, specjalistów w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej, doradców zawodowych, psychologów itp., których celem jest zapoznanie z możliwościami lokalnego rynku pracy, ofertami pracy, potrzebami lokalnych przedsiębiorców w zakresie zatrudnienia,

17 Przykłady narzędzi wobec migracyjnych grup wsparcia c.d. reemigranci powracający do regionu pochodzenia dotacje dla chcących założyć własną firmę, nie jest konieczne tworzenie odrębnych projektów kierowanych do migrantów powrotnych, lepiej jest włączyć ich jako jedną z grup wsparcia w ramach realizowanych projektów (małopolska), wsparcie psychologiczne (grupy wsparcia, pomoc specjalisty), zaangażowanie reemigrantów w życie społeczno kulturalne miejscowości, do której powrócili (np. poprzez lokalne stowarzyszenia), prowadzenie kampanii pokazującej zmiany jakie zachodzą w regionie/kraju, ważnej dla propagowania pozytywnego wizerunku nie tylko regionu, lecz także powrotów, przede wszystkim jako wyniku świadomej decyzji powracających; dodatkowo w mediach można prowadzić cykle reportaży o reemigrantach, realizacja programu zachęcającego mieszkańców regionu, którzy ukończyli studia za granicą do powrotu i stworzenie im możliwości napisania doktoratu lub też realizacji nowatorskich projektów badawczych lub ekonomicznych, przygotowywanie informacji na potrzeby powracających (dotyczących ofert pracy, systemu edukacji, rynku mieszkaniowego itp.) i pośredniczenie w ich przekazywaniu pomiędzy reemigrantami (być może jeszcze w kraju imigracji pomiędzy konkretnymi instytucjami np. konsulatami polskimi) a instytucjami samorządu lokalnego; stworzenia bazy wolnych miejsc pracy i zachęcanie pracodawców do odpowiedzi na CV migranta powrotnego,