Pracodawcy w systemach zapewniania jakości i oceny wyŝszego wykształcenia. Doświadczenia PKA i propozycje zmian.

Transkrypt

1 Pracodawcy w systemach zapewniania jakości i oceny wyŝszego wykształcenia. Doświadczenia PKA i propozycje zmian. Mieczysław W. Socha Sekretarz PKA IV Forum Jakości, 8 kwietnia 2009

2 Struktura Dlaczego współpraca szkolnictwo wyŝsze - pracodawcy staje się priorytetem? Jak stan tej współpracy postrzegany jest z perspektywy PKA? Co PKA proponuje w celu zmiany dotychczasowego stanu rzeczy

3 Zmiany w popycie na pracę w EU European Centre for the Development of Vocational Training Report (2008) wymagania kwalifikacyjne wzrosną prawie na wszystkich stanowiskach większość nowych miejsc pracy wymagać będzie najwyŝszego poziomu kwalifikacji struktura kwalifikacji absolwentów wyŝszych uczelni nie w pełni odpowiada potrzebom gospodarki zbudowanej na innowacjach skills-mismatch paradox Implikacje (J. Figiel, G. Winckler, 2008) potrzeba większego zaufania pracodawców do systemu wyŝszego wykształcenia uczelnie powinny w większym stopniu zadbać o zatrudnialność swoich absolwentów potrzeba nowego partnerstwa między uczelniami i sektorem biznesu

4 Past and future structure of jobs by education attainment level, EU-25

5 Figure 4. Job openings between 2006 and 2020 by broad categories of occupations, EU-25

6 Kontekst polski Rewolucja edukacyjna ale nadal niski zasób kapitału ludzkiego w gospodarce; low wages economy Wysokie bezrobocie, zwłaszcza strukturalne Proces Boloński szansą, ale szkolnictwo wyŝsze rozdrobnione i nie dofinansowane Koncentracja studentów na kierunkach, w których Polska nie ma przewag komparatywnych Programy studiów nie dostosowane do potrzeb rynku pracy: przygotowanie do pracy zawodowej (?) a nie zatrudnialności Problemy z płynnym przejściem absolwentów z uczelni na rynek pracy Konkurencja sektora zagranicznego

7 Kontekst polski Niewielka skala kształcenia ustawicznego Brak zaufania pracodawców do systemu szkolnictwa wyŝszego, takŝe do PKA? WaŜniejsze od oceny jakości kształcenia są wyniki rankingów gazetowych Niechęć do inwestowania w kształcenie w uczelniach; lepiej kupić specjalistę na rynku pracy lub zainwestować w on-the-job training? Nie widać wydziałów polityki edukacyjnej w duŝych korporacjach Brak wspólnego języka dialogu, czyli KRAK: uczelnie instytucje pośrednictwa pracy pracodawcy - rząd; róŝne wizje efektów uczenia się MEN MNiSzW - MPiPS 119 kierunków centralnie określanych vs. 440 zawodów i specjalności w grupie specjalistów

8 Liczba studentów, w tys., 2005 sukces?

9 Liczba studentów w tys., Germany Spain France Italy Poland UK Turkey

10 Źródło: Wincenciak 2007 Pracujący według wykształcenia

11

12 Stopa bezrobocia ,8 6,4 7,5 7,7 6,9 7,3 5,8 2 5,2 5 3,6 3 2, ,8 4,5 3, Wykształcenie wyŝsze Ogółem

13 Source: EU, 2008

14 Kompetencje absolwentów w ocenie pracodawców Typowe wymagania zawarte w ogłoszeniach prasowych: wykształcenie wyŝsze oraz umiejętność analitycznego, logicznego myślenia oraz samodzielnego rozwiązywania problemów komunikatywność umiejętność pracy w zespole odpowiedzialność znajomość języka angielskiego pisanie raportów i wniosków

15 Badanie PSZK i Accenture, grudzień marzec Czynniki decydujące o zatrudnieniu Język obcy Zdolności komunikowania się Umiejętność pracy w zespole Wiedza kierunkowa Plany rozwoju Aktywność pozauczelniana absolwenta Rodzaj dyplomu (marka uczelni) StaŜe i praktyki międzynarodowe Doświadczenie w branŝy Oczekiwania płacowe Znajomość branŝy Oceny na studiach inne % 98, , ,2 59,7 57,3 56, ,9 52,1 41,8 3,7

16 Kompetencje, których najbardziej brakuje absolwentom Zdolności do nabywania nowych umiejętności Wiedza kierunkowa Znajomość języków obcych Umiejętności komunikowania się Umiejętność zastosowania wiedzy w praktyce Umiejętność pracy w zespole Umiejętność samodzielnej analizy i wyciągania wniosków 13,4% 13% 13% 12,6% 12,4% 12,2% 11,9%

17 Wyniki egzaminu na aplikacje prawnicze Zdawali Zdali (14,2%)

18 1 Lekarze staŝyści, którzy zdali LEP, w % zdających 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 wiosna jesień 0,3 0,2 0,

19 Perspektywa PKA Uchwała nr 218 Prezydium PKA W jaki sposób oceniana jednostka monitoruje wykorzystanie efektów kształcenia na rynku pracy Czy w uczelni funkcjonuje biuro karier (lub inna formuła), badające satysfakcję absolwentów oraz ich pracodawców, pozycję absolwentów na rynku pracy? Czy pracodawcy biorą udział w określaniu efektów kształcenia w ocenianej jednostce? Czy uczelnia współpracuje z pracodawcami lub ich organizacjami i jaki jest zakres oraz formy tej współpracy?

20 Perspektywa PKA Misja i strategia uczelni, pozycja uczelni w środowisku oraz miejsce na rynku edukacyjnym Określenie celów kształcenia oraz kompetencji ogólnych i specyficznych uzyskanych przez absolwentów odnoszących się do wiedzy, umiejętności i postaw, w tym umiejętności rozumienia i stosowania w praktyce zdobytej wiedzy, dokonywania ocen i formułowania sądów, komunikowania się z otoczeniem, kontynuacji kształcenia przez całe Ŝycie, a takŝe dostosowania kwalifikacji absolwenta do potrzeb rynku pracy. Praktyki zawodowe

21 ZauwaŜone nieprawidłowości Słabe powiązanie kształcenia z potrzebami regionów; mało przykładów regionalnych strategii rozwoju szkolnictwa wyŝszego Brak przedstawicieli pracodawców (rynku pracy) w organach zarządzających uczelniami; takŝe w uczelniach niepaństwowych Niezła współpraca uczelni z biznesem na poziomie studiów podyplomowych, ale niewiele przykładów takiej współpracy na poziomie studiów pierwszego i drugiego stopnia; równieŝ w PWSZ i uczelniach niepaństwowych

22 ZauwaŜone nieprawidłowości Niedostateczne wyeksponowanie efektów uczenia się w programach kształcenia Niedostateczna troska uczelni o kompleksowe powiązanie struktury programów kształcenia z deklarowanymi efektami uczenia się definiowanymi w kategoriach potrzebnych na rynku pracy kompetencji Częste przypadki niepełnego przygotowania absolwentów do kariery zawodowej na rynku pracy Prawie zerowa mobilność kadry naukowej między uczelniami a organizacjami gospodarczymi Ale liczne przykłady prowadzenia zajęć przez praktyków

23 ZauwaŜone nieprawidłowości Niska mobilność studentów Pasywna rola Biur Karier Zawodowych Niewiele przykładów systematycznego monitorowania losów absolwentów oraz pytania ich o jakość programu studiów Konkluzja: pomimo pozytywnych zmian ich dynamika nadal wydaje się nie wystarczająca potrzeba stwarzania ram dla tego procesu z zewnątrz? (Partnerstwo dla wiedzy, MNiSzW) Brak współpracy agencji akredytacji akademickiej z instytucjami akredytacji zawodowej

24 Pracodawcy w PKA. Członkowie PKA reprezentujący organizacje pracodawców Udział przedstawiciela pracodawców w Radzie Konsultacyjnej Utworzenie Grupy Roboczej (PKA, KRASP, KRZaSP, PWSZ, pracodawcy, MNiSzW, MPiPS, organizacje akredytacji zawodowej etc.) Przygotowanie zasobu ekspertów reprezentujących pracodawców w Zespołach Oceniających PKA Uczestnictwo przedstawicieli pracodawców w Zespołach Oceniających PKA

25 Tworzenie przyjaznego środowiska dla dialogu Konsultowanie kryteriów oceny jakości kształcenia z reprezentantami pracodawców Konferencje i seminaria poświęcone konkretnym aspektom współpracy uczelni z pracodawcami: kształtowaniu oferty programowej uczelni formułowanie treści nauczania w kontekście KRAK akredytacja akademicka a akredytacja zawodowa

26 Podstawowe pytania jakie są bariery i jakie mogą być płaszczyzny i formy współpracy uczelnie biznes sprzyjające podnoszeniu jakości kształcenia jaka powinna być rola pracodawców w zewnętrznej ocenie jakości kształcenia jaka jest ocena polityki państwa i proponowanych narzędzi wspierania współpracy uczelni z pracodawcami?

27 ??????????????????????? pytania? Dziękuję bardzo