Jak planować udrożnienie rzecznych korytarzy ekologicznych. Marek Jelonek Piotr Sobieszczyk

Transkrypt

1 Jak planować udrożnienie rzecznych korytarzy ekologicznych Marek Jelonek Piotr Sobieszczyk

2 Planowanie udrożnienia rzecznych korytarzy ekologicznych Dolina rzeczna v obszary naturalne, mozaiki krajobrazowe: matryce - płaty - korytarze v obszary antropogeniczne: komunalne - przemysłowe - rolnicze v korytarze migracji Łączność pomiędzy elementami krajobrazu v mozaiki siedlisk v stepping stones v korytarze ekologiczne v korytarze antropogeniczne Źródło: Stream Corridor Restoration: Principles, Processes, and Practices By the Federal Interagency Stream Restoration Working Group, 15 Federal agencies of the US gov t.

3 Przywodne (lądowe) korytarze ekologiczne bariery migracyjne dla organizmów lądowych i związanych z wodą Korytarze ekologiczne A dobrze rozwinięta sieć korytarzy B słabo rozwinięta sieć korytarzy Korytarze antropogeniczne A wpływ barier na dobrze rozwiniętą sieć korytarzy ekologicznych B wpływ barier na słabo rozwiniętą sieć korytarzy ekologicznych Przywracanie ciągłości przywodnym korytarzom ekologicznym Źródło: Stream Corridor Restoration: Principles, Processes, and Practices By the Federal Interagency Stream Restoration Working Group, 15 Federal agencies of the US gov t.

4 Wybór barier migracyjnych w korycie rzeki do udrożnienia Bariery to techniczne, naturalne lub behawioralne przeszkody w korycie rzeki lub potoku, których - ze względu na ich wysokość, konstrukcję, właściwości hydrologiczne, morfologiczne lub fizykochemiczne - nie mogą pokonać organizmy wodne

5 Bariery migracyjne dla organizmów wodnych w korycie i dopływach Białej Tarnowskiej

6 Plan odtworzenia ciągłości rzecznego korytarza ekologicznego Białej Tarnowskiej Biała Tarnowska - 16 barier poprzecznych: - 4 bariery modernizowane - 10 barier przeprojektowywanych - 2 bariery umożliwiające migracje Efekt modernizacji - odcinek bez barier: w górze rzeki - 10 km w dole rzeki - 58 km Źródło: Stream Corridor Restoration: Principles, Processes, and Practices By the Federal Interagency Stream Restoration Working Group, 15 Federal agencies of the US gov t.

7 Przywracanie ciągłości rzecznym korytarzom ekologicznym planowanie przedsięwzięcia stopień Grybów Informacje wstępne kto ma korzystać z urządzenia Gatunki ryb max długość [cm] prędkość pływania [m/s] krytyczna głębokość [cm] łosoś atlantycki 145 1,10-3,20 1,10-3,20 6,00 pstrąg potokowy 50 0,80 1,80 0,80 1, ,00 lipień 35 0,52 0,92 0,52 0, ,99 brzanka 30 0,65 1,05 0,65 1, ,62 głowacz pręgopłetwy 12 0,20-0,34 0,20-0,34 1,28 śliz 12 0,24-0,46 0,24-0,46 1,28 strzebla 10 0,47-0,74 0,47-0,74 1,14 kleń 50 0,68-1,75 0,68-1,75 4,00 certa 40 0,56-1,65 0,56-1,65 3,36 świnka 35 0,66-1,57 0,66-1,57 2,99 piekielnica 15 0,42-0,91 0,42-0,91 1,51

8 Przywracanie ciągłości rzecznym korytarzom ekologicznym planowanie przedsięwzięcia stopień Grybów Terminy działania urządzenia = okresy migracji ryb miesiące Gatunki ryb I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII łosoś atlantycki pstrąg potokowy lipień brzanka głowacz pręgopłetwy śliz strzebla kleń certa świnka piekielnica

9 Przywracanie ciągłości rzecznym korytarzom ekologicznym planowanie przedsięwzięcia stopień Grybów Dane hydrologiczne: v średnie dekadowe przepływy minimalne v min. dekadowy przepływ obserwowany 90 litr/s (0,090 m 3 /s) przepływ [m 3 /s] I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

10 Przywracanie ciągłości rzecznym korytarzom ekologicznym planowanie przedsięwzięcia stopień Grybów Dane hydrologiczne: v średnie dekadowe przepływy maksymalne v max dekadowy przepływ obserwowany 211 m 3 /s przepływ [m 3 /s] I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

11 Przywracanie ciągłości rzecznym korytarzom ekologicznym planowanie przedsięwzięcia stopień Grybów Zakres przepływów operacyjnych: v max przepływ przez urządzenie 8,2 0 m 3 /s v min przepływ przez urządzenie 0,01 m 3 /s przepływ [m 3 /s] Q min Q max Wielom. (Q max) Wielom. (Q min) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII m-ce

12 Przywracanie ciągłości rzecznym korytarzom ekologicznym wybór rozwiązania Na etapie koncepcji rozważano: v urządzenie (przepławkę) poza korytem rzeki v urządzenie w korycie rzeki bystrotok zwykły/kaskadowy, przepławkę deflektorową, kaskadę stopni

13 Reintrodukcja łososia w zlewni Białej Tarnowskiej Planowane działania: v ocena warunków środowiskowych potencjalnych tarlisk łososia i wytypowanie miejsc zarybień v wykonanie zarybień nieżerującym wylęgiem łososia v monitoring przeżywalności wypuszczonych łososi

14 dziękuję za uwagę