CR3000 INFORMACJE O BADANIACH.

Transkrypt

1 HEMOGLOBINA GLIKOWANA 0344 Przeznaczenie Pakiet odczynników do samodzielnej diagnostyki in vitro, służący do ilościowego oznaczania glikowanej hemoglobiny (HbA1c) w krwi pełnej. Oznaczenie to zapewnia informacje przydatne w długookresowej kontroli cukrzycy. Wstęp Cukrzyca to choroba metaboliczna charakteryzująca się wysokim stężeniem glukozy będącym skutkiem oporności na insulinę lub niedoboru tego hormonu. Prowadzi to do zaburzeń metabolizmu węglowodanów, lipidów i białek. Z tego powodu, cukrzyca jest najczęstszą przyczyną niewydolności nerek, ślepoty oraz amputacji u osób dorosłych. Stanowi także poważny czynnik ryzyka chorób serca, udarów oraz wad wrodzonych, a także skraca przeciętny okres przeżycia nawet o 15 lat. Ryzyko powikłań związanych z cukrzycą wzrasta u pacjentów, u których choroba pozostaje niewyrównana. Hemoglobina składa się z czterech łańcuchów białkowych i obecna jest w czerwonych krwinkach. Jej główną funkcją jest transport tlenu z krwią. HbA1c jest glikowaną postacią hemoglobiny, powstałą w wyniku nie enzymatycznego glikowania końca N łańcucha b hemoglobiny, HbA0. Gdy stężenie glukozy jest wysokie, cukier ten wiąże się z hemoglobiną, zmieniając ją w HbA1c. Stężenie HbA1c jest skorelowane ze stężeniem glukozy we krwi występującym w okresie 6-8 tygodni poprzedzających pomiar. W licznych badaniach klinicznych wykazano, że ilość powikłań związanych z cukrzycą można obniżyć dzięki długookresowemu monitorowaniu i ścisłej kontroli stężenia glukozy. Badanie nad kontrolą i powikłaniami cukrzycy The Diabetes Control and Complications Trial (DCCT) było przełomowym, wieloośrodkowym badaniem klinicznym, w którym ostatecznie powiązano podwyższone stężenie HbA1c z powikłaniami związanymi z cukrzycą. Ponieważ erytrocyty żyją 4 miesiące, HbA1c zapewnia wskazówkę dotyczącą długookresowej kontroli stężenia glukozy we krwi pacjenta, oraz zgodności z zaleconą dietą [1-3]. Z tego względu, badanie HbA1c zostało powszechnie przyjęte jako dobry wskaźnik kontroli glikemii w okresie 2-3 miesięcy poprzedzających badanie. Pomiar stężenia HbA1c jest zalecany jako element monitorowania długookresowej opieki nad pacjentami z cukrzycą. Zasada testu Jest to oznaczenie immunoturbidymetryczne [4] służące do bezpośredniego pomiaru stężenia HbA1c w krwi pełnej. Po lizie erytrocytów, stężenie HbA1c mierzone jest z zastosowaniem aglutynacji lateksowej, opierającej się na interakcji cząsteczek antygenu i swoistych przeciwciał. Całkowita hemoglobina i HbA1c wykazują ten sam, nieswoisty poziom absorpcji do cząstek lateksu. Ilość cząsteczek HbA1c związanych z tymi cząstkami jest proporcjonalna do stężenia HbA1c w próbce. Po dodaniu przeciwciał powstają kompleksy aglutynacyjne. To sieciowanie prowadzi do zmian mętności roztworu, proporcjonalnych do ilości HbA1c zaabsorbowanych na powierzchni cząstek lateksu. Stopień zmętnienia mierzy się jako wzrost absorbancji przy 610 nm. Następnie wartość stężenia HbA1c określa się na drodze interpolacji krzywej kalibracyjnej. Strona 1

2 Warunki pracy Długość fali: 610 nm Długość optyczna: 1 cm Czas reakcji: 10 minut Metoda: immunoturbidymetryczna Objętość próbki: 10 μl krwi pełnej Ostrzeżenia i środki ostrożności Przed użyciem należy dokładnie zapoznać się z instrukcją użytkowania. USTAWIĆ DANE KALIBRACYJNE ZNAJDUJACE SIĘ NA ZEWNĘTRZNEJ STRONIE OPAKOWANIA. Ustawić czynnik K, znajdujący się na zewnątrz opakowania. Nie używać odczynników po dacie ważności podanej na opakowaniu. NIE MIESZAĆ ODCZYNNIKÓW Z POCHODZĄCYMI Z INNYCH OPAKOWAŃ I POSIADAJĄCYCH INNE DANE KALIBRACYJNE. Fiolkę z kapilarami należy szczelnie zamykać. Kapilary wyciąga się pojedynczo przez otwór znajdujący się w kolorowej pokrywce. Nie używać składników zestawu do żadnego innego celu, niż opisany w rozdziale "Przeznaczenie". Zastosować konieczne środki ostrożności wymagane podczas posługiwania się wszelkimi substancjami chemicznymi: stosować jednorazowe rękawiczki; dokładnie zamykać kuwety i probówki zawierające próbki materiału biologicznego; nie jeść, nie pić i nie palić podczas wykonywania testu. Usuwać odpady postępując zgodnie z wymaganiami obowiązującego prawa miejscowego. Arkusz danych dotyczących bezpieczeństwa substancji dla odczynników dostępny jest na życzenie. Zawartość opakowania Kod AD HbA1c Kit 20 TESTS: 1 blister zawierający 20 HbA1c R1; 2 blistry zawierające po 10 HbA1c R2; 1 blister zawierający 20 HbA1c R3; 1 fiolka z HbA1c R4; 1 fiolka z POMARAŃCZOWYM korkiem zawierająca kapilary 10μl; 1 saszetka zawierająca końcówki jednorazowego użytku; ulotka. Kod AD HbA1c Kit 10 TESTS: 1 blister zawierający 10 HbA1c R1; 1 blister zawierający 10 HbA1c R2; 1 blister zawierający 10 HbA1c R3; 1 fiolka z HbA1c R4; 1 fiolka z POMARAŃCZOWYM korkiem zawierająca kapilary 10μl; 1 saszetka zawierająca końcówki jednorazowego użytku; ulotka. Materiały pakowane osobno Następujące materiały są dostępne odrębnie, na zamówienie: Zestaw kontrolny HbA1c. Skład odczynników Odczynnik R1 (NIEBIESKA probówka) Bufor hemolizujący Stabilizatory Kuweta R2 0,13% lateks 20 mmol/l bufor glicynowy Stabilizator Odczynnik R3 (BIAŁA probówka) 0,05 mg/ml mysie przeciwciało monoklonalne przeciw ludzkiej HbA1c 80 mmol/l bufor glicynowy Fiolka R4 0,08 mg/ml kozie przeciwciało poliklonalne przeciw mysiej IgG Bufor Stabilizatory Przygotowanie i przechowywanie odczynników Wszystkie odczynniki są w postaci płynnej, gotowej do użytku. Wszystkie odczynniki należy przechowywać w warunkach chłodniczych, w temperaturze od +2 do +8 C/35,6-46,4 F. Przed użyciem należy odczekać, aż odczynniki powrócą do temperatury pokojowej (+15 do +30 C/59-86 F). Strona 2

3 Odczynniki zachowują stabilność do daty ważności podanej na etykiecie, pod warunkiem przechowywania w odpowiednich warunkach i w ZAMKNIĘTYCH opakowaniach aluminiowych. Po otwarciu blistra - patrz: data ważności znajdująca się na opakowaniu. Zmiany postaci fizycznej odczynników lub wartości materiałów kontrolnych nie mieszące się w dopuszczalnych zakresach wskazanych przez producenta mogą oznaczać utratę stabilności przez odczynniki. Akcesoria konieczne do przeprowadzenia testu Spektofotometr Callegari S.p.A. 610 nm. Pipeta stałomiarowa 20 μl (dostarczona w zestawie z urządzeniem) oraz odpowiednie końcówki jednorazowego użytku (dostarczone w zestawie z odczynnikami). Rękawiczki, gazik namoczony alkoholem, jałowy suchy gazik Stosować wyłącznie alkohol lub podobne środki. Jednorazowe, jałowe nakłuwacze (lancety) Używać wyłącznie wyrobów posiadających znak CE. Szczypce do obsługi kapilar (w zestawie z urządzeniem). Kapilary (dostarczane z odczynnikami). Kuweta i statyw do probówek (dostarczone z urządzeniem). Odpowiednie pojemniki na odpady biologiczne. Próbka 10 µl krwi włośniczkowej lub krwi żylnej pobranej na EDTA. Nie jest konieczne pobieranie próbek na czczo. Przed wykonaniem badania, próbki krwi żylnej należy starannie wymieszać poprzez odwrócenie probówki, aby zapewnić równomierną zawiesinę erytrocytów. Stabilność próbki Krew włośniczkowa: należy ją niezwłocznie poddać hemolizie (kroki 1-3 w rozdziale "Procedura badania"). Krew pełna żylna pobierana na EDTA: do 1 tygodnia w temperaturze 2-8 C/35,6-46,4 F. Pobieranie próbki krwi włośniczkowej 1. Należy wybrać miejsce z boku opuszka jednego z środkowych palców dowolnej dłoni. Aby wspomóc przepływ krwi, palce i dłoń powinny być ciepłe w dotyku. 2. Przetrzeć gazikiem miejsce nakłucia i odczekać aż alkohol wyparuje. 3. Należy nacisnąć opuszek palca, przyłożyć lancet do skóry i przycisnąć do momentu kliknięcia. (Ostrzeżenie: używać wyłącznie urządzenie do nakłuwania oznaczone znakiem CE) 4. Delikatnie ucisnąć palec i usunąć suchym gazikiem pierwszą kroplę krwi, ponieważ może się w niej znajdować płyn tkankowy. 5. Ponownie, wolno i rytmicznie rozmasowywać nakłuty palec, aż do momentu pojawienia się kropli krwi. Nie uciskać palca zbyt mocno. 6. Dotknąć kapilarą kropli krwi, trzymając ją pod lekko opadającym kątem. Kapilara napełni się dzięki działaniu siły lepkości. Nie pobierać pęcherzyków powietrza. Mogą one wpłynąć na uzyskany wynik. 7. Po pobraniu pełnej kapilary należy jej końcówką przesunąć po suchej skórze palca, w celu pozbycia się nadmiaru krwi. Strona 3

4 Kalibracja Stężenie glikowanej hemoglobiny wskazywane przez instrument opiera się na krzywej kalibracyjnej zapisanej w urządzeniu 8. Dane kalibracyjne NALEŻY ZWERYFIKOWAĆ w następujących okolicznościach: pierwsza dostawa elementów; użycie nowej partii/serii odczynników; odczyty uzyskane w ramach kontroli jakości nie mieszczą się w zakresach wskazanych w instrukcji. Aby poddać weryfikacji dane kalibracyjne zapisane w urządzeniu, należy wykonać następującą procedurę: 1. Wybrać Menu Setup Calibration HbA1c. 2. Sprawdzić zgodność wyświetlanych współczynników Cal 1 i Cal 2 z wartościami podanymi na opakowaniu odczynników. 3. W razie konieczności, ustawić oba współczynniki, włącznie ze znakiem, np , używając do tego celu ikon przewijania. 4. Potwierdzić naciskając ikonę "OK". Procedura badania Przed wykonaniem badania odstawić odczynniki w temperaturze pokojowej i sprawdzić dane kalibracyjne podane na opakowaniu. 1. Dodać próbkę krwi (10 μl) do NIEBIESKIEJ probówki stożkowej zawierającej odczynnik lizujący R1. 2. Delikatnie wymieszać przechylając probówkę, aż do opróżnienia kapilary. 3. Odstawić na co najmniej 2 minuty w temperaturze pokojowej (15-30 C/59-86 F), umożliwiając zajście procesu lizy Używając dostarczonej kapilary, dodać 10 μl hemolizatu do kuwety fabrycznie napełnionej odczynnikiem lateksowym R2. 5. Zamknąć kuwetę i kilkukrotnie ją delikatnie przechylić. 6. Wprowadzić kuwetę do odpowiedniej komory pomiarowej (610 nm) w celu inkubacji. 7. Wyjąć kuwetę, gdy pojawi się odpowiedni komunikat. 8. Wlać całą zawartość R3 do kuwety. 9. Dodać 20 μl odczynnika R4, używając w tym celu dostarczoną pipetę 10 i wymieszać poprzez kilkukrotne nabranie roztworu do pipety i jego ponowne wstrzyknięcie. Końcówka pipety powinna zawsze być zanurzona w roztworze. 10. Zamknąć kuwetę i kilkukrotnie delikatnie ją przechylić. 11. Ponownie wprowadzić kuwetę do tej samej komory pomiarowej. Odczyt odbywa się automatycznie. 8 Kalibrację należy sprawdzić postępując zgodnie z powyższą instrukcją. 9 Liza jest całkowita, gdy roztwór staje się klarownie czerwony, bez widocznych elementów cząsteczkowych. 10 Przed każdym użyciem pipety należy zmienić końcówkę. Płyn pobierany pipetą powinien mieć kontakt jedynie z końcówką pipety. Płyn nie powinien dostać się do pipety, ponieważ mogłoby to spowodować jej uszkodzenie. W razie konieczności, zwrócić się o nową pipetę. Strona 4

5 Wyniki Stężenie glikowanej hemoglobiny wskazywane przez instrument opiera się na zapisanej krzywej kalibracyjnej 11. Wyniki podawane są w zgodnych z DCCT/NGSP (National Glycohemoglobin Standardization Program) jednostkach [%] oraz w standardowych IFCC (International Federation of Clinical Chemistry) jednostkach [mmol/mol] [5, 6, 7]. Użytkownicy mogą zmieniać wartości NGSP na wartości IFCC wybierając polecenie Setup menu Measurement unit HbA1c. Instrument dokona automatycznego przełączenia, używając następującego równania: IFCC = (NGSP x 10,93) 23, Wartości referencyjne NGSP IFCC % mmol/mol Osoby bez cukrzycy <6 <42 Osoby z kontrolowaną cukrzycą <7 <53 Wysokie stężenie HbA1c jest skorelowane z wysokimi stężeniami glukozy w okresie 2-3 miesięcy poprzedzających badanie. Użytkownicy powinni opierać się na wartościach normy ustalonych w danym kraju. Zakresy podane w tym podręczniku mają jedynie charakter ogólnych wytycznych. Zakłócenia i ograniczenia Oznaczenie NIE służy do rozpoznawania cukrzycy. Odczyty stężenia HbA1c nie są wiarygodne u pacjentów z przewlekłą utratą krwi i związanym z tym zmiennym okresem życia erytrocytów. Każda przyczyna skrócenia przeżywalności krwinek czerwonych (np. niedokrwistość hemolityczna lub inne choroby hemolityczne, ciąża, niedawna znacząca utrata krwi, itp.) powodują zmniejszenie narażenia krwinek czerwonych na działanie glukozy. Powoduje to spadek wartości HbA1c. Nie wykazano zakłóceń w następujących przypadkach: bilirubina 50 mg/dl, kwas askorbinowy 50 mg/dl, trójglicerydy 2000 mg/dl, hemoglobina karbamylowana 7,5 mmol/l, hemoglobina acetylowana 5,0 mmol/l. Nietrwałe związki pośrednie (zasada Schiffa) nie są wykrywane i nie wpływają na wyniki oznaczenia immunologicznego HbA1c [8]. Także mocznica nie zakłóca oznaczenia immunologicznego HbA1c [9]. Warianty hemoglobiny HbA2, HbC i HbS nie zakłócają tej metody. Podwyższone stężenie HbF może prowadzić do niedoszacowania stężenia HbA1c [8]. Wyniki mogą być niezgodne u następujących pacjentów: uzależnionych od opiatów, z zatruciami ołowiem, alkoholików, osób stosujących wysokie dawki aspiryny [10-13]. Charakterystyka skuteczności Liniowość Od 4 do 12% NGSP / Od 20 do 108 mmol/mol IFCC. 11 Sprawdzić kalibrację zgodnie z powyższą instrukcją. 12 W przypadku oprogramowania CR3000 w wersji 3.50 lub starszej, wartości % NGSP są przeliczane na wartości % IFCC z zastosowaniem równania: NGSP = (IFCC x 0,915) + 2,15. Strona 5

6 Jeśli uzyskany wynik znajduje się poza zakresem liniowości, wyświetlany jest komunikat <X lub >Y (X oznacza granicę dolną, a Y granicę górną zakresu). Powtarzalność Powtarzalność, rozumianą jako precyzję w obrębie oznaczenia, ustalono dokonując pomiaru dwóch próbek zgodnie z protokołem EP5 NCCLS. Poziom (% NGSP) Liczba Średnia Odchylenie Standowe % CV Wysoki 20 10,43 0,325 3,11 Niski 20 5,16 0,123 2,39 Precyzja Precyzję oznaczeń wykonywanych w różnych dniach ustalono dokonując pomiaru dwóch próbek zgodnie z protokołem EP5 NCCLS. Poziom (% NGSP) Liczba Średnia Odchylenie Standowe % CV Wysoki 20 10,3 0,413 4,03 Niski 20 5,1 0,157 3,07 Porównanie Badania obejmujące około 200 odczytów HbA1c dokonanych metodą Callegari oraz metodą certyfikowaną przez NGSP (Cobas Integra 400) dały następujące wyniki: Liczba oznaczeń 191 Współczynnik korelacji r 2 0,8968 Regresja liniowa y = 0,9341x + 0,4824 Zakres pomiarowy 4,9-12,9 Odchylenie <5% Kontrola jakości Użytkownicy powinni ustanowić program kontroli jakości (QC) w celu weryfikacji sprawności instrumentu i odczynników, z zastosowaniem zalecanych kontroli. Materiały do kontroli jakości dostarczane są przez producenta na żądanie. Należy zapoznać się z ulotką znajdującą się w każdym opakowaniu kontroli, aby dowiedzieć się, w jaki sposób ich używać i jak je przechowywać. Wartości uzyskane w toku kontroli jakości powinny mieścić się w zakresach wskazanych przez producenta na opakowaniu. Jeśli kontrola nie daje wyników zgodnych z oczekiwaniami, uzyskanych wyników nie należy podawać. Kalibrację należy sprawdzić i badanie powtórzyć, dopilnowując, aby wszelkie procedury i instrukcje posługiwania się były ściśle przestrzegane. W przypadku wątpliwości należy skontaktować się z Działem obsługi klienta firmy Callegari. Piśmiennictwo 1. Grupa badawcza Diabetes Control and Complications (DCCT) (Kontrola cukrzycy i jej powikłań). N Engl J Med 329: 977:-986, Prospektywne badanie nad cukrzycą w Wielkiej Brytanii (United Kingdom Prospective Diabetes Study - UKPDS). Lancet 352: 837:-853, Goldstein DE et al. Diabetes Care 27(7): , Trivelli, L.A., Ranney, H.M., and Lai, H.T., New Eng. J. Med. 284: 353, NGSP, 6. IFCC, Strona 6

7 7. Diabetes Care 30(9): 2399, 2007; Scand J Clin Lab Invest 65(Suppl 240): 61-72, Tietz NW. Textbook of Clinical Chemistry, Philadelphia, W.B. Saunders Company, p , Engbaek F et al. Clin Chem 35: 93-97, Ceriello A et al. Diabetologia 22: 379, Little RR et al. Clin Chem 32: , Fluckiger R et al. N Engl J Med 304: , Nathan DM et al. Clin Chem 29: , Producent Callegari S.p.A. Via Adamello 2/A Parma - Italy Dystrybutor Cambridge Diagnostics Sp. z o.o. Walecznych 56/2 Warszawa - Polska Lista symboli Wyrób medyczny do diagnostyki in vitro. Numer serii Data ważności 0344 Znak CE - W zgodzie z Dyrektywą WE 98/79 i późniejszymi poprawkami Dlgs 332/2000. Producent Uwaga - Patrz instrukcja użytkowania Temperatura przechowywania Zagrożenia biologiczne Strona 7