Najczęściej popełniane błędy przy wypełnianiu zeznań PIT na przykładach

Transkrypt

1 Najczęściej popełniane błędy przy wypełnianiu zeznań PIT na przykładach Dość często się zdarza, że składane przez podatników zeznania PIT zawierają błędy. Najczęściej błędy te nie wynikają z niewiedzy podatników, lecz z ich nieuwagi. W niniejszym poradniku na przykładach wskazane zostaną błędy najczęściej popełniane przy wypełnianiu zeznań PIT. 1. Złożenie zeznania na błędnym formularzu Zeznania PIT powinny być składane na aktualnie obowiązujących formularzach ogłoszonych przez Ministra Finansów. Wzory tych formularzy prawie co roku się zmieniają, a w konsekwencji nietrudno o błąd w tym zakresie. Właściwy formularz zeznania PIT można rozpoznać po numerze indeksu (numer ten znajduje się w dolnym, lewym lub prawym zależnie czy jest to parzysta, czy nieparzysta strona deklaracji rogu stron formularza zeznania, bardzo małą czcionką, w nawiasie). Obowiązujące przy składaniu zeznań PIT za 2013 r. wzory formularzy oznaczone są: 1) w przypadku zeznania PIT-36 indeksem 19, 2) w przypadku zeznania PIT-36L indeksem 9, 3) w przypadku zeznania PIT-37 indeksem 19, 4) w przypadku zeznania PIT-38 indeksem 9, 5) w przypadku zeznania PIT-39 indeksem 5, 6) w przypadku zeznania PIT-28 indeksem 17. Osoba fizyczna zamierza na samym początku 2014 r. złożyć zeznanie PIT-36 za 2013 r. W tym celu, składając zeznania PIT-36 za 2012 r., wzięła na zapas" kilka formularzy zeznania PIT-36. Formularze te oznaczone są jednak indeksem 18, a więc będą niewłaściwe przy składaniu zeznania PIT-36 za 2013 r. Złożenie zeznania PIT-36 za 2013 r. na jednym z tych formularzy będzie zatem błędem. Błędu w wyborze formularza PIT najłatwiej uniknąć, odwiedzając urząd skarbowy bezpośrednio przed wypełnieniem zeznania PIT i pobierając aktualny formularz lub składając zeznanie PIT przez internet za pomocą systemu E-deklaracje (podatnikom składającym zeznania PIT za pomocą systemu E-deklaracje zawsze są udostępniane aktualne formularze tych zeznań). 2. Błędny identyfikator podatkowy W pierwszej pozycji (lub w przypadku zeznań składanych wspólnie przez małżonków w pierwszych dwóch pozycjach) zeznania PIT zawsze należy wskazać identyfikator podatkowy osoby fizycznej składającej zeznanie PIT. Do końca 2011 r. był to zawsze NIP (numer identyfikacji podatkowej) osoby składającej zeznanie. Obecnie zależnie od osoby składającej zeznanie może to być numer PESEL (częściej) albo NIP (rzadziej). A zatem błąd w identyfikatorze podatkowym popełnić obecnie można na jeden z dwóch sposób: 1) wskazując niewłaściwy rodzaj identyfikatora podatkowego, tj. numer PESEL zamiast NIP albo NIP zamiast numeru PESEL, Osoba fizyczna w dniu 1 maja 2013 r. zlikwidowała działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym. Od tego dnia identyfikatorem podatkowym tej osoby jest numer PESEL, lecz składając zeznanie podatkowe za 2013 r., osoba ta powinna wskazać jako identyfikator podatkowy

2 numer NIP (przyjmuje się bowiem, że jeżeli osoba fizyczna przez jakąkolwiek część roku prowadziła działalność gospodarczą, identyfikatorem podatkowym tej osoby w zeznaniach PIT składanych za ten rok jest NIP). Złożenie zatem przez tę osobę zeznania PIT-36L za 2013 r. z numerem PESEL jako identyfikatorem podatkowym będzie błędem. 2) wskazując pomyłkowo jedną lub więcej cyfr we właściwym identyfikatorze podatkowym; częstym błędem w tym zakresie jest podawanie numeru NIP pracodawcy (wiąże się to z tym, że w poz. 1 otrzymywanej od pracodawcy informacji PIT-11 określany jest NIP pracodawcy; osoby fizyczne często ten numer przepisują jako swój). Osoba fizyczna jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę oraz dodatkowo prowadzi działalność gospodarczą. Jej identyfikatorem podatkowym jest zatem NIP. Osoba ta od pracodawcy otrzymała informację PIT-11 zawierającą m.in. NIP pracodawcy. Osoba ta pomyłkowo ten właśnie NIP wpisała w zeznaniu PIT-36 złożonym za 2012 r. Oznacza to, że osoba ta złożyła zeznanie PIT-36 za 2012 r. z niewłaściwym identyfikatorem podatkowym. 3. Zła kolejność małżonków Małżonkowie składający wspólne zeznanie PIT mają swobodę w wyborze, który z nich zostanie w zeznaniu wskazany jako podatnik (poprzez podanie numeru PESEL albo NIP tego małżonka w poz. 1 zeznania), a który jako małżonek podatnika (poprzez podanie numeru PESEL albo NIP tego małżonka w poz. 2 zeznania). Do dokonanego wyboru małżonkowie muszą się jednak stosować w dalszej części zeznania. Wskazywanie danych dotyczących małżonka wskazanego w poz. 1 zeznania PIT w pozycjach tego zeznania dotyczących małżonka podatnika jest zatem błędem. Podobnie błędem jest wskazywanie danych dotyczących małżonka wskazanego w poz. 2 zeznania PIT w pozycjach tego zeznania dotyczących podatnika. Małżeństwo XY wskazało małżonka X w poz. 1 zeznania PIT-37 za 2012 r., zaś małżonkę Y w poz. 2 tego zeznania. Dochody małżonka X wskazane zostały w części C.1, zaś dochody małżonki Y w poz. C.2 tego zeznania. W tym zakresie dane zostały wskazane prawidłowo. W dalszej jednak części składki na ubezpieczenie społeczne małżonki Y wskazane zostały w poz. 91 zeznania PIT-37 za 2012 r. (a więc w miejscu, gdzie wykazuje się składki na ubezpieczenie społeczne odliczane przez podatnika), zaś składki na ubezpieczenie społeczne małżonka X wskazane zostały w poz. 92 tego zeznania (a więc w miejscu, gdzie wykazuje się składki na ubezpieczenie społeczne odliczane przez małżonka podatnika). W tym zakresie małżonkowie popełnili błąd w składanym zeznaniu PIT-37 za 2012 r. 4. Nieuprawnione rozliczanie się wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko Przepisy umożliwiają wspólne rozliczanie się małżonków lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Takie rozliczenia dają korzyści podatkowe, lecz są możliwe wyłącznie, jeżeli spełnione są określone przepisami warunki. Często się zdarza, że podatnicy nieprawidłowo uznają, iż warunki takie spełniają. W takich przypadkach wspólne rozliczenie się z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko stanowi oczywiście błąd. Jeden z małżonków od 2009 r. prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Z dniem 31 grudnia 2012 r. małżonek ten zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej, lecz nie zgłosił zmiany formy opodatkowania do dnia 20 stycznia 2013 r. W ciągu 2013 r. małżonek, o którym mowa, nie uzyska żadnego przychodu z działalności gospodarczej. Mimo to wspólne rozliczenie małżonków za 2013 r. nie będzie w tej

3 sytuacji możliwe (przyjmuje się bowiem, że nawet małżonek korzystający z opodatkowania w formie ryczałtu nie osiągnął w ciągu roku podatkowego żadnego przychodu; korzystanie z tej formy opodatkowania wyłącza możliwość wspólnego rozliczenia się z małżonkiem). 5. Niewskazanie celu złożenia zeznania Osoby fizyczne składające zeznania PIT często zapominają, że ich obowiązkiem jest określenie, w jakim celu jest składany formularz, tj. czy celem jest złożenie zeznania, czy korekta zeznania. Określenie celu następuje przez oznaczenie odpowiedniego kwadratu w pozycji Cel złożenia formularza" (np. w przypadku zeznania PIT-37 jest to poz. 10). Niezaznaczenie jednego z kwadratów znajdujących się w tej pozycji stanowi błąd. Osoba fizyczna na początku 2014 r. złoży zeznanie PIT-37 z niezaznaczonym żadnym z kwadratów w poz. 10. W tej sytuacji osoba ta będzie musiała się spodziewać wezwania z urzędu skarbowego w celu uzupełnienia zeznania. 6. Niewłaściwy adres W zeznaniach PIT osoby fizyczne obowiązane są wskazywać swój aktualny adres zamieszkania. Przez aktualny adres zamieszkania rozumieć należy adres zamieszkania aktualny w dniu składania zeznania. Nie jestem zatem aktualnym adresem zamieszkania: 1) adres zameldowania (chyba że jest on taki sam jak adres zamieszkania), 2) adres zamieszkania, który w trakcie roku podatkowego zmienił się na inny, 3) adres zamieszkania, który był aktualny w ostatnim dniu roku podatkowego, a przed złożeniem zeznania PIT za ten rok zmienił się. Na początku 2014 r. osoba fizyczna przeprowadzi się z miejscowości X do miejscowości Y. Konsekwencją przeprowadzki będzie zmiana miejsca zamieszkania osoby fizycznej. W tej sytuacji, składając po zmianie miejsca zamieszkania zeznanie PIT-37 za 2013 r., jako adres zamieszkania osoba fizyczna powinna wskazać adres w miejscowości Y (mimo że zeznanie powinno zostać złożone w urzędzie skarbowym, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy dla miejscowości X; właściwym w sprawie zeznania PIT za 2013 r. będzie naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania w dniu 31 grudnia 2013 r.). Wskazanie adresu zamieszkania w miejscowości X (jako aktualnego w ostatnim dniu 2013 r.) będzie błędem. 7. Błędy przy przenoszeniu danych z informacji podatkowych Większość podatników wypełnia formularze zeznania PIT, przepisując do zeznań dane wynikające z otrzymanych informacji podatkowych, w szczególności z informacji PIT-11 oraz PIT-11A. Zdarza się przy tym dość często, że podatnicy przenoszenia takich danych dokonują niestarannie, a w konsekwencji wykazują inne kwoty niż określone w otrzymanych informacjach podatkowych. Najczęściej jest to błąd szybko stwierdzany przez urząd skarbowy. Podmioty sporządzające informacje podatkowe (np. pracodawcy) przesyłają je bowiem również do urzędów skarbowych, które stwierdzają rozbieżności we wskazanych danych. W pierwszej kolejności do wyjaśnienia takich rozbieżności wzywani są podatnicy (gdyż najczęściej rozbieżności te pojawiają się na skutek błędów popełnianych właśnie przez nich). Podatnik otrzymał informację PIT-11 za 2012 r. z wykazanym dochodem z pracy w kwocie zł. W zeznaniu PIT-37 podatnik pomyłkowo wykazał natomiast kwotę dochodu z pracy w kwocie zł. Podatnik w złożonym zeznaniu zaniżył zatem kwotę dochodu z pracy, a w konsekwencji zawyżył nadpłatę do zwrotu (nadpłaty w zawyżonej wysokości jednak nie otrzymał, gdyż urząd skarbowy szybko stwierdził rozbieżność i wezwał podatnika do wyjaśnienia tej rozbieżności; po ustaleniu przyczyny rozbieżności podatnik złożył korektę zeznania PIT-37 za 2012 r. z prawidłową

4 kwotą dochodu z pracy, a w konsekwencji z wykazaną nadpłatą w prawidłowej wysokości). 8. Nieprawidłowo obliczony dochód Często przy sprawdzaniu złożonego zeznania podatkowego organy podatkowe stwierdzają, że wykazany przez podatników dochód nie odpowiada różnicy między kwotą przychodów a kosztami uzyskania przychodów. Najczęściej błąd ten popełniają osoby, które w rozliczanym roku podatkowym uzyskały dochody od kilku płatników i nieprawidłowo zsumowały kwoty z posiadanych informacji PIT Błędy w zaokrąglaniu kwot Część kwot wykazywanych w zeznaniach PIT zaokrągla się w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych. To, kiedy należy dokonywać zaokrągleń, najłatwiej ustalić po treści formularza. Jeżeli dana pozycja przewiduje miejsce na wykazywanie groszy, zaokrągleń nie należy dokonywać. W przeciwnym razie (tj. jeżeli dana pozycja przewiduje tylko miejsce na wykazywanie złotych) wykazywaną w danej pozycji kwotę należy zaokrąglić. Błędem jest zatem: 1) niezaokrąglanie kwot w pozycjach, w których wykazuje się kwoty po zaokrągleniu, 2) nieprawidłowe dokonywanie zaokrągleń kwot, 3) zaokrąglanie kwot w pozycjach, w których zaokrągleń się nie dokonuje. Podatnik, składając zeznanie PIT-36L za 2013 r., wykaże w poz. 13 przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej w kwocie ,24 zł, zaś w poz. 14 koszt uzyskania tego przychodu w kwocie ,62 zł. W tej sytuacji w poz. 15 podatnik obowiązany będzie wpisać kwotę ,62 zł ( ,24 zł ,62 zł), gdyż na etapie wypełniania tej pozycji zaokrąglenia się jeszcze nie dokonuje (wpisanie kwoty zł w poz. 15 zeznania PIT-36L za 2013 r. będzie w tej sytuacji błędem). Po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne kwota dochodu po odliczeniach wyniesie u podatnika ,54 zł. To właśnie tę kwotę (bez dokonywania zaokrąglenia) podatnik powinien wykazać w poz. 27 zeznania PIT-36L za 2013 r. Wypełniając pozycję 35 zeznania PIT-36L za 2013 r. (podstawa opodatkowania), kwotę powyższą podatnik powinien już jednak zaokrąglić, tj. w pozycji tej wpisać zł (wykazanie w tej pozycji kwoty ,54 zł będzie błędem). 10. Pomyłki w wykazywaniu zaliczek Wypełniając zeznania podatkowe, należy zwrócić uwagę, kiedy formularz wymaga wykazania zaliczek należnych za rok podatkowych, a kiedy formularz wymaga wykazywania zaliczek wpłaconych (zob. przykładowo poz. 193 i 196 formularza PIT-36 składanego za 2013 r.). Zdarza się, że nie wszystkie zaliczki należne za zakończony rok podatkowy zostały wpłacone, a w konsekwencji kwota zaliczek wpłaconych może być niższa niż kwota zaliczek należnych za rok podatkowy. W przypadkach takich wykazanie tych samych kwot w pozycjach dotyczących zaliczek należnych oraz zapłaconych stanowi błąd. Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą złoży zeznanie PIT-36 za 2013 r. przed dniem 20 stycznia 2014 r. i w tym terminie dokona zapłaty podatku wynikającego z tego zeznania. W tej sytuacji osoba ta nie będzie miała obowiązku zapłaty zaliczki na podatek za grudzień 2013 r. Kwotę tej zaliczki osoba ta powinna uwzględnić tylko w kwocie zaliczek należnych za rok podatkowy (w poz. 193 zeznania PIT-36 za 2013 r.). Uwzględnienie kwoty zaliczki za grudzień również wśród zaliczek wpłaconych (w poz. 196 zeznania PIT-36 za 2013 r.) stanowić będzie błąd.

5 11. Brak załączników do zeznania lub informacji o nich W określonych przepisami sytuacjach podatnicy obowiązani są zeznania podatkowe składać wraz z załącznikami (najczęściej są to informacje PIT/O oraz PIT/D). Niezałączenie tych załączników lub umieszczenie niewłaściwej informacji o liczbie złożonych załączników (np. w części S zeznania PIT-36 za 2013 r.) stanowi oczywiście błąd. Błędem jest również wpisywanie w częściach zeznań PIT, w których wskazuje się liczbę załączników, krzyżyków, ptaszków" itp. Informacje o dołączonych załącznikach powinny być wskazywane zawsze w postaci liczby tych załączników. Osoba fizyczna do zeznania PIT-36 za 2013 r. załączy informację PIT/O. W tej sytuacji osoba ta w poz. 319 zeznania PIT-36 za 2013 r. powinna wpisać cyfrę 1. Umieszczenie w tej pozycji np. krzyżyka będzie błędem. 12. Pomijanie małżonka w załącznikach Podatnicy rozliczający się wspólnie z małżonkiem i korzystający z odliczeń często zapominają wpisać w załącznikach, w których wykazują odliczenia, dane swojego małżonka. To błąd. Jeżeli bowiem w częściach B1 i B2 formularza PIT-36 lub PIT-37 wpisane zostały dane małżonków, powinny one również być wskazywane w odpowiednich częściach załączników, np. w częściach A1 i A2 formularza PIT/D. 13. Nieuprawnione oraz błędne korzystanie z ulg Błędy w zeznaniach PIT zdarzają się często na skutek tego, że podatnicy bezpodstawnie lub błędnie korzystają z ulg podatkowych. W przypadku składania zeznań PIT za 2013 r. błędy takie będą się zapewne pojawiać najczęściej w związku z dokonanymi z dniem 1 stycznia 2013 r. zmianami dotyczącymi ulg, tj.: 1) ograniczeniem możliwości korzystania z ulgi na internet do tylko dwóch lat, Osoba fizyczna od kilku lat korzystała z ulgi na internet. W związku ze zmianą przepisów osoba ta nie ma prawa do odliczenia wydatków na internet w zeznaniu PIT składanym za 2013 r. Odliczenie przez osobę, o której mowa, wydatków na internet w ramach tego zeznania stanowić zatem będzie błąd. 2) ograniczeniem możliwości korzystania z ulgi na wychowanie dzieci przez osoby wychowujące tylko jedno dziecko. Małżonkowie wychowują jedno dziecko. Dochód małżonków w 2013 r. wyniesie ponad zł. W tej sytuacji małżonkowie nie będą mogli skorzystać z ulgi na wychowanie dzieci w ramach zeznania składanego za 2013 r. Odliczenie przez któregokolwiek z małżonków kwoty tej ulgi od podatku stanowić będzie błąd. 14. Sumy odliczeń od podatku przewyższające obliczony podatek Zdarza się, iż sumy odliczeń od podatku wykazane w załączniku PIT/O i odliczane w zeznaniu od podatku (np. w poz. 113 formularza PIT-37) przewyższają kwoty obliczonego podatku dochodowego pomniejszonego o składkę na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Jest to sytuacja niedopuszczalna, gdyż odliczenia takie nie mogą przekroczyć podatku. A zatem podatnicy wpisujący podatek po odliczeniu w wysokości ujemnej popełniają błąd. 15. Nieprawidłowo obliczony podatek Osoby fizyczne składające zeznania PIT stosunkowo często mylą się, obliczając podatek. Dotyczy

6 to w szczególności obliczania podatku od dochodu opodatkowanego według skali podatkowej. Błędy w tym zakresie są najczęściej konsekwencją: 1) nieuwzględniania kwoty zmniejszającej podatek (wynosi ona 556,02 zł; kwocie tej odpowiada dochód wolny od podatku w wysokości 3091 zł), 2) nieuwzględniania zmiany progu podatkowego, 3) stosowania niewłaściwych stawek podatkowych. Osoba fizyczna osiągnie w 2014 r. dochód opodatkowany według skali podatkowej w kwocie zł. Osoba ta musi pamiętać, że niewielka część osiągniętego przez nią dochodu (nadwyżka ponad zł) będzie opodatkowana według stawki 32%. Opodatkowanie przez tę osobę całego dochodu podatkiem dochodowym według stawki 18% będzie zatem nieprawidłowe. Podstawa prawna: ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 października 2013 r. w sprawie określenia wzorów rocznego obliczenia podatku oraz zeznań podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1303), rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 listopada 2013 r. w sprawie określenia wzorów zeznania, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2013 r. poz. 1358).