URZĄD MIASTA KIELCE. plan na lata Opracował: EKKOM Sp. z o.o. ul. Wadowicka 8i Kraków

Transkrypt

1 URZĄD MIASTA KIELCE PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA PRZED HAŁASEM DLA TERENÓW, NA KTÓRYCH POZIOM HAŁASU PRZEKRACZA POZIOM DOPUSZCZALNY W GRANICACH ADMINISTRACYJNYCH MIASTA KIELCE plan na lata Opracował: EKKOM Sp. z o.o. ul. Wadowicka 8i Kraków

2 Zespół autorski: dr inż. Janusz Bohatkiewicz mgr inż. Sebastian Biernacki mgr inż. Maciej Hałucha mgr inż. Krzysztof Kowalczyk mgr inż. Łukasz Pasternak mgr Robert Ciesielski mgr Iwona Gąsak - 2 -

3 Spis treści: 1. PODSTAWY PROGRAMU CEL I ZAKRES PROGRAMU PODSTAWY PRAWNE PROGRAMU CZĘŚĆ OPISOWA Opis obszaru objętego zakresem programu Położenie geograficzne Informacje ogólne Podanie naruszeń dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku wraz z podaniem zakresu naruszenia Identyfikacja i charakterystyka źródeł hałasu Tereny zagrożone hałasem wyznaczone na podstawie mapy akustycznej Kielc Wyszczególnienie podstawowych kierunków i zakresu działań niezbędnych do przywrócenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku Termin realizacji programu, w tym terminy realizacji poszczególnych zadań Koszty realizacji programu, w tym koszty realizacji poszczególnych zadań Źródła finansowania programu Wskazanie rodzajów informacji i dokumentów wykorzystanych do kontroli i dokumentowana realizacji programu Efektywność ekologiczna i ekonomiczna zadań Programu we wzajemnym ich powiązaniu OGRANICZENIA I OBOWIĄZKI WYNIKAJĄCE Z REALIZACJI PROGRAMU Organy administracji Podmioty korzystające ze środowiska i ich obowiązki UZASADNIENIE ZAKRESU ZAGADNIEŃ Dane i wnioski wynikające ze sporządzonych map akustycznych Charakterystyka obszaru objętego mapą akustyczną, w tym uwarunkowań wynikających z ustaleń planów przestrzennego, ograniczeń związanych z występowaniem istniejących obszarów ograniczonego użytkowania, a także obszarów istniejących stref ochronnych Charakterystyka terenów objętych programem, w tym liczby mieszkańców, gęstości zaludnienia oraz zakresu przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku Charakterystyka techniczno-akustyczna źródeł hałasu mających negatywny wpływ na poziom hałasu w środowisku Trendy zmian stanu akustycznego Koncepcje działań zabezpieczających środowisko przed hałasem Ocena realizacji poprzedniego programu

4 Zestawienie zrealizowanych zadań w zakresie ochrony środowiska przed hałasem wraz z oceną ich skuteczności i analizą poniesionych kosztów Analiza niezrealizowanych części programu wraz z przyczynami braku realizacji Analiza materiałów, dokumentów i publikacji wykorzystanych do opracowania programu Polityki, strategie, plany oraz programy Istniejące powiatowe lub gminne programy ochrony środowiska Przepisy prawa, w tym prawa miejscowego, mające wpływ na stan akustyczny środowiska Pozwolenia na emitowanie hałasu do środowiska oraz inne dokumenty i materiały wykonane do potrzeb postępowań administracyjnych prowadzonych w stosunku do podmiotów korzystających ze środowiska Przepisy dotyczące emisji hałasu z instalacji i urządzeń, w tym pojazdów, których funkcjonowanie ma negatywny wpływ na stan akustyczny środowiska Nowe, dostępne techniki i technologie w zakresie ograniczania hałasu STRESZCZENIE NIESPECJALISTYCZNE LITERATURA

5 1. PODSTAWY PROGRAMU Program ochrony środowiska przed hałasem dla terenów, na których poziom hałasu przekracza poziom dopuszczalny w granicach administracyjnych Miasta Kielce (zwany również w dalszej części opracowania Programem) przygotowany został przez biuro EKKOM Sp. z o.o., w oparciu o umowę zawartą z Gminą Kielce w dniu 2 kwietnia 2013 r. Poniżej w tabl. 1.1 przedstawiono dane adresowe podmiotu odpowiedzialnego za koordynację działań związanych z realizacją Programu i jego wykonawcy. Tabl. 1.1 Dane identyfikacyjne podmiotów odpowiedzialnych za koordynację działań związanych z realizacją Programu Typ jednostki Nazwa jednostki Dane adresowe i kontaktowe Podmiot odpowiedzialny za koordynację działań związanych z realizacją Programu Wykonawca Programu Prezydent Miasta Kielce (Gmina Kielce) EKKOM Sp. z o.o. Rynek Kielce Kraków ul. Wadowicka 8i Podstawami prawnymi realizacji Programu ochrony środowiska przed hałasem są następujące akty prawne: Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego oraz Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie oceny i kontroli hałasu w środowisku [1], Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (t. j. Dz. U. z 2013 r. poz ze zm.) [2], Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t. j. Dz. U. z 2013 r. poz ze zm.) [3], Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem (Dz. U. z 2002 r. Nr 19 poz. 1498) [9], Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych ujętych na mapach akustycznych oraz ich układu i sposobu prezentacji (Dz. U. z 2007 r., Nr 187, poz. 1340) [12], Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (t.j. Dz. U poz. 112) [11], Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 grudnia 2006 r. w sprawie dróg, linii kolejowych i lotnisk, których eksploatacja może powodować negatywne - 5 -

6 oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach, dla których jest wymagane sporządzanie map akustycznych oraz sposobów określania granic terenów objętych tymi mapami (Dz. U. z 2007 r. Nr 1, poz. 8) [13], Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 stycznia 2003 r. w sprawie wyników pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, lotnisk oraz portów, które powinny być przekazywane właściwym organom ochrony środowiska oraz terminów i sposobów ich prezentacji (Dz. U. Nr 18, poz. 164) [14], Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz z późn. zm.) [5], Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t.j. z 2013 r. poz. 1422) [6], Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r., Nr 101, poz. 926 z późn. zm.) [7], Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji podmiotów realizujących zadania publiczne (t.j. z 2013 r. poz. 235 z późn. zm) [8]. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2010 r. w sprawie sposobu ustalania wskaźnika hałasu L(DWN) ( Dz. U. Nr 215 poz. 1414) [10]. Dodatkowo, zgodnie z umową, niniejszy Program został wykonany z uwzględnieniem m.in. następujących opracowań i dokumentów: Mapa akustyczna Miasta Kielce [18], Obowiązujące Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego [19], Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Kielce [20], Strategia Rozwoju Miasta Kielce [21], Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego dla Kielc (edycja 2) [22] 2. CEL I ZAKRES PROGRAMU Celem Programu ochrony środowiska przed hałasem dla Miasta Kielce jest określenie zestawu i wskazanie priorytetów dla niezbędnych działań tworzących podstawę ograniczenia poziomu hałasu dla wszystkich obszarów miasta, w obrębie których zdiagnozowano w mapie akustycznej przekroczenie tych wartości. Zakres Programu obejmuje analizę tych obszarów, położonych w granicach administracyjnych gminy miejskiej Kielce, dla których wskaźnik M (wyznaczony na - 6 -

7 podstawie mapy akustycznej Kielc) jest większy od zera i zaproponowanie rozwiązań pozwalających na poprawę stanu akustycznego w ich obrębie. W tym celu przedstawiono szereg zaleceń o charakterze rozwiązań technicznych, jak i wskazano kierunki innych działań, których realizacja pozwoli w największym stopniu osiągnąć wyznaczony cel. Program ochrony środowiska przed hałasem dla Miasta Kielce jest opracowywany po raz pierwszy. Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska [2] będzie wznawiany co pięć lat, przy czym każde następne opracowanie Programu będzie stanowiło podsumowanie i weryfikację poprzedniego. Reasumując, Program niniejszy wraz z innymi miejskimi dokumentami strategicznymi, wpisując się w długoterminowy plan ochrony mieszkańców miasta przed hałasem stanowi ważny element polityki miasta, w której Stworzenie mieszkańcom Kielc atrakcyjnych warunków do zdrowego życia, rozwoju i pracy w bezpiecznym, atrakcyjnym i otwartym na świat mieście kultury, edukacji, turystyki i sportu jest jednym z celów strategicznych

8 3. PODSTAWY PRAWNE PROGRAMU a) Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku Dyrektywa Unii Europejskiej 2002/49/WE nakłada na Państwa Członkowskie Unii Europejskiej obowiązek sporządzania planów działań dla potrzeb zarządzania problemami hałasu i skutkami oddziaływania hałasu dla: obszarów położonych w pobliżu głównych dróg o obciążeniu ruchem powyżej sześciu milionów przejazdów rocznie, głównych linii kolejowych o obciążeniu ruchem powyżej 30 tysięcy przejazdów pociągów rocznie i głównych lotnisk, aglomeracji o liczbie mieszkańców powyżej 100 tysięcy. Plany, o których mowa, mają także służyć ochronie obszarów ciszy przed zwiększeniem hałasu. Minimalne wymagania, jakie powinny spełniać plany działań określono w załączniku V Dyrektywy. Przedstawiono w nim m.in. zestawienie elementów, jakie powinien posiadać plan działań oraz ogólną propozycję konkretnych działań, jakie właściwe władze mogą podejmować w celu zmniejszenia oddziaływania hałasu. b) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (t. j. Dz. U. z 2013 r. poz ze zm.) Podstawowym aktem prawnym, z którego wynika konieczność sporządzenia Programu ochrony środowiska przed hałasem dla Miasta Kielce jest ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz z późn. zm.). Zgodnie z zapisami art. 119 ust.1 dla terenów, na których poziom hałasu przekracza poziom dopuszczalny, tworzy się programy ochrony środowiska przed hałasem, których celem jest dostosowanie poziomu hałasu do dopuszczalnego. Zgodnie z zapisami Ustawy Prawo ochrony środowiska Program ochrony środowiska przed hałasem powinien być wykonany w terminie 1 roku od dnia przedstawienia mapy akustycznej przez podmiot zobowiązany do jej sporządzenia. Programy te powinny być aktualizowane co najmniej raz na 5 lat

9 W przypadku zaistnienia okoliczności uzasadniających zmianę programu ochrony środowiska przed hałasem lub zmianę harmonogramu realizacji poszczególnych zadań, programy mogą być aktualizowane częściej. Prawo ochrony środowiska reguluje również kwestie związane z udziałem społeczeństwa w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporządzenie programu ochrony środowiska przed hałasem. c) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony przed hałasem (Dz. U. z 2002 r. Nr 179, poz. 1498) Zapisami art. 119 ust. 3 ustawy Prawo ochrony środowiska Minister właściwy do spraw środowiska został zobowiązany do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem. Wypełnieniem tego zapisu POŚ jest rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem z dnia 14 października 2002 r. (Dz. U. z 2002 r. Nr 179, poz. 1498). Określono w nim, iż każdy program powinien się składać z części: opisowej, wyszczególniającej ograniczenia i obowiązki wynikające z realizacji programu, uzasadnienia zakresu zagadnień. Dla każdej z tych części analizowany akt prawny podaje szczegółowy zakres merytoryczny. Dodatkowo rozporządzenie podaje wytyczne do harmonogramu realizacji poszczególnych zadań określonych w programie, które powinny zostać zrealizowane w celu poprawy stanu klimatu akustycznego na analizowanym terenie. Zgodnie z 7 pkt. 2 kolejność realizacji zadań programu na terenach mieszkaniowych powinna być ustalona w oparciu o wskaźnik charakteryzujący wielkość przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu oraz liczbę mieszkańców na danym terenie (tzw. wskaźnik M)

10 Zgodnie z rozporządzeniem ustala się go w następujący sposób: M 0.1m ( L 1) gdzie: M wartość wskaźnika, L wielkość przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu db, m liczba mieszkańców na terenie o przekroczonym poziomie dopuszczalnym. W pierwszej kolejności powinny być wykonane zadania na terenach, na których wskaźnik M osiąga największe wartości. d) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2010 r. w sprawie sposobu ustalania wartości wskaźnika hałasu L (DWN) (Dz. U. Nr 215, poz. 1414) W niniejszym rozporządzeniu określono sposób według, którego wyznacza się wskaźnik L DWN. Zgodnie z zapisami tego aktu prawnego jest on następujący: L D LW LN L DWN 10lg gdzie: L DWN oznacza długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich dób roku, z uwzględnieniem pory dnia (rozumianej jako przedział czasu od godz. 6:00 do godz. 18:00), pory wieczoru (rozumianej jako przedział czasu od godz. 18:00 do godz. 22:00) oraz pory nocy (rozumianej jako przedział czasu od godz. 22:00 do godz.6:00), L D oznacza długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich pór dnia w roku (rozumianych jako przedział czasu od godz. 6:00 do godz. 18:00), L W oznacza długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich pór wieczoru w roku (rozumianych jako przedział czasu od godz. 18:00 do godz. 22:00), L N oznacza długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich pór nocy w roku (rozumianych jako przedział czasu od godz. 22:00 do godz.6:00)

11 Poziom dzienno - wieczorowo - nocny jest drugim obok wskaźnika L N, poziomem dźwięku, w odniesieniu do którego wyznacza się przekroczenia wartości dopuszczalnych w długookresowej polityce zarządzania hałasem czyli przy sporządzaniu map akustycznych i programów ochrony środowiska przed hałasem. 4. CZĘŚĆ OPISOWA 4.1. Opis obszaru objętego zakresem programu Położenie geograficzne Miasto Kielce położone są w południowo-wschodniej części centralnej Polski. Pod względem fizyczno-geograficznym miasto zlokalizowane jest w obrębie Gór Świętokrzyskich. W granicach miasta przebiegają pasma Kadzielniańskie i Dymińskie. Kielce znajdują się w zlewni Nidy. Przez centralą część miasta przepływa rzeka Silnica, natomiast w peryferyjnych częściach płyną następujące rzeki: Lubrzanka, Chodcza, Bobrza, Sufraganiec. Lokalizacja miasta wpłynęła na znaczne różnice w wysokości poszczególnych części Kielc. Najniżej położone tereny (260 m n.p.m.) znajdują się w dolinie Silnicy, natomiast najwyżej położony punkt zlokalizowany jest na Górze Telegraf (406 m n.p.m.) Informacje ogólne Miasto Kielce jest siedzibą władz administracyjnych województwa świętokrzyskiego, powiatu grodzkiego oraz powiatu ziemskiego. Kielce zajmują powierzchnię km 2, co stawia to miasto na 25 miejscu w Polsce pod względem powierzchni (gęstość zaludnienia miasta wg stanu na koniec 2013 r. wynosi osoby/km²) [35]. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego na koniec półrocza 2012 r. (tj r.) na terenie miasta mieszkało osób, natomiast na koniec roku 2013 r osób. W ciągu ostatnich lat przyrost naturalny w mieście oscylował wokół wartości zerowej (od -0.4 w latach 2003 i 2004 do 1.2 w roku 2009), w roku 2010 wyniósł +0.4 na 1000 ludności, natomiast w roku 2013 wyniósł -1,3 [35]

12 4.2. Podanie naruszeń dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku wraz z podaniem zakresu naruszenia W celu wykonania dokładnej oceny stanu akustycznego Kielc, zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska [2], w 2012 roku została sporządzona mapa akustyczna Miasta [18], która jest istotnym narzędziem wspomagającym prowadzenie polityki ekologicznej. Została ona w 2013 r. zaktualizowana w związku z wejściem w życie rozporządzenia Ministra Środowiska zmieniającego poziomy dopuszczalne hałasu w środowisku [11]. Mapa ta stanowi podstawę do opracowania programu działań ograniczających uciążliwości akustyczne. Wspomaga również prawidłowe zarządzanie infrastrukturą miejską zwłaszcza w zakresie podejmowania decyzji dotyczących wykorzystania terenów pod cele inwestycyjne. Zawiera także istotną wiedzę na temat klimatu akustycznego miasta, poprzez ujęcie poziomów emisji, imisji, wrażliwości akustycznej obszarów, jak również poziomów przekroczeń wartości dopuszczalnych określonych wskaźnikami L DWN i L N. W tym kontekście opracowana mapa akustyczna stanowi punkt wyjścia do dalszych prac i analiz, w krótszej i dłuższej perspektywie. Na podstawie mapy akustycznej wykonanej w 2012 r. i zaktualizowanej w 2013 r. do nowych wartości dopuszczalnych hałasu [18] oraz: dokonanej identyfikacji źródeł hałasu kształtujących klimat akustyczny na terenie Kielc, przeprowadzonej analizy uwarunkowań akustycznych wynikających z miejscowego planu przestrzennego i studium uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego, zestawienia metod i wyników badań, określenia liczby ludności zagrożonej hałasem oraz przeprowadzonej analizy przewidywanych trendów zmian stanu akustycznego środowiska, w ramach opracowywania niniejszego Programu wybrano tereny o największej wartości naruszeń dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Na rys. 4.1 rys. 4.6 przedstawiono mapy przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu wykonanych w ramach opracowania mapy akustycznej. Na podstawie analizy tych rysunków można określić zakres naruszeń dopuszczalnych poziomów hałasu na terenie miasta

13 Rys. 4.1 Mapa przekroczeń poziomu hałasu pochodzącego od ruchu samochodowego na terenie Miasta Kielce - wskaźnik L DWN [18]

14 Rys. 4.2 Mapa przekroczeń poziomu hałasu pochodzącego od ruchu samochodowego na terenie Miasta Kielce - wskaźnik L N [18]

15 Rys. 4.3 Mapa przekroczeń poziomu hałasu pochodzącego od ruchu szynowego na terenie Miasta Kielce wskaźnik L DWN [18]

16 Rys. 4.4 Mapa przekroczeń poziomu hałasu pochodzącego od ruchu szynowego na terenie Miasta Kielce wskaźnik L N [18]

17 Rys. 4.5 Mapa przekroczeń poziomu hałasu pochodzącego z terenów przemysłowych na terenie Miasta Kielce wskaźnik L DWN [18]

18 Rys. 4.6 Mapa przekroczeń poziomu hałasu pochodzącego z terenów przemysłowych na terenie Miasta Kielce wskaźnik L N [18]

19 Analizując dane przedstawione na powyższych rysunkach należy stwierdzić, że zdecydowanie największe przekroczenia poziomów dopuszczalnych hałasu w środowisku powoduje ruch drogowy odbywający się po ulicach miasta. Zarówno hałas kolejowy jak i przemysłowy powoduje mniej przekroczeń wartości dopuszczalnych niż hałas komunikacyjny. Z tego typu sytuacją mamy do czynienia w większości głównych miast w Polsce. Największe przekroczenia poziomów dopuszczalnych hałasu można zidentyfikować na terenach sąsiadujących z drogami krajowymi nr 73 i 74, drogami wojewódzkimi nr 786 i 762 oraz w centrum miasta. Poniżej opisano zakres naruszeń dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku w sąsiedztwie głównych dróg i ulic zlokalizowanych w granicach Miasta Kielce: ul. Sandomierska do 20 db, aleja IX Wieków Kielc do 20 db, ul. Łódzka do 20 db, ul. Tarnowska do 20 db, ul. Krakowska do 20 db, ul. Księdza Piotra Ściegiennego do 20 db, ul. Jesionowa do 15 db, ul. Świętokrzyska 15 db, aleja Solidarności do 15 db, ul. Warszawska do 15 db, ul. Zagnańska do 15 db, ul. Jagiellońska do 15 db, ul. Grunwaldzka do 15 db, ul. Żelazna do 15 db, ul. Armii Krajowej do 15 db, ul Żytnia do 15 db, ul. Ogrodowa do 15 db ul. Seminaryjska do 15 db, ul. Źródłowa do 15 db, ul. Szczecińska do 15 db, ul. Wapiennikowa do 15 db, ul. Marmurowa do 15 db, ul. Wrzosowa do 15 db, ul. Wojska Polskiego do 15 db

20 W sąsiedztwie pozostałych ulic przekroczenia wartości dopuszczalnych są mniejsze. W większości przypadków mieszczą się one w granicach do 10 db. Dużo mniejsze przekroczenia wartości dopuszczalnych można zaobserwować analizując hałas generowany przez ruch kolejowy. Największe przekroczenia poziomów dopuszczalnych występują w miejscu przecięcia linii kolejowej nr 8 z ul. Chorzowską. Sięgają one w tym miejscu do 15 db, natomiast na zdecydowanej większości pozostałych obszarów, z którymi sąsiadują linie kolejowe nie obserwuje się naruszeń dopuszczalnych poziomów hałasu, bądź są one nieznaczne. Jeszcze korzystniej kształtuje się klimat akustyczny w przypadku oddziaływania hałasu przemysłowego. W zasadzie naruszenia poziomów dopuszczalnych hałasu w środowisku występują na bardzo małym obszarze i są one mniejsze od 5 db. W większości przypadków funkcjonujący przemysł nie narusza poziomów dopuszczalnych. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem [9], poziomy dopuszczalne hałasu w środowisku, przyjęte dla poszczególnych rodzajów terenów objętych opracowaniem, określone zostały na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku [11][1]. Poziomy dopuszczalne wyszczególnione zostały w poniższej tabeli (tabl. 4.1). Tabl Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, powodowane przez poszczególne grupy źródeł hałasu, wyrażone wskaźnikami L Aeq D i L Aeq N. DOPUSZCZALNY DŁUGOOKRESOWY ŚREDNI POZIOM DŹWIĘKU A W DB Drogi lub linie kolejowe 1) Pozostałe obiekty i działalność będąca źródłem hałasu 1 2 RODZAJ TERENU a) Strefa ochronna A uzdrowiska b) Tereny szpitali poza miastem a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży c) Tereny domów opieki L DWN przedział czasu odniesienia równy wszystkim dobom w roku L N przedział czasu odniesienia równy wszystkim porom nocy L DWN przedział czasu odniesienia równy wszystkim dobom w roku L N przedział czasu odniesienia równy wszystkim porom nocy

21 3 4 społecznej d) Tereny szpitali w miastach a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy zagrodowej c) Tereny rekreacyjnowypoczynkowe Tereny mieszkaniowousługowe Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys mieszkańców 2) Identyfikacja i charakterystyka źródeł hałasu Hałas emitowany jest głównie przez środki transportu komunikacyjnego. Przez Kielce przebiegają kolejowe oraz drogowe międzynarodowe trasy komunikacyjne, wśród których wymienić można: droga krajowa nr 73, droga krajowa nr 74, droga wojewódzka nr 786, droga wojewódzka nr 764, droga wojewódzka nr 762, droga wojewódzka nr 761. droga wojewódzka nr 745, linia kolejowa nr 8, linia kolejowa nr

22 Obecny układ komunikacyjny, zmuszający w wielu przypadkach do prowadzenia ruchu tranzytowego pojazdów przez miasto, generuje większy niż dopuszczalny poziom dźwięku. Także główna linia kolejowa nr 8 relacji Warszawa Zachodnia Kraków Główny zlokalizowana w kierunku północno południowym oraz biegnąca w kierunku wschodnim linia kolejowa nr 61 zlokalizowana na kierunku wschód zachód, miejscami przechodzą przez tereny najbardziej zurbanizowane i gęsto zaludnione. Najbardziej uciążliwym i odczuwalnym dla mieszkańców Kielc jest, zatem hałas drogowy, obejmujący swoim oddziaływaniem teren prawie całego miasta (rejony wszystkich głównych arterii komunikacyjnych). Pozostałe grupy źródeł hałasu (kolejowy, przemysłowy) mają charakter lokalny. Zauważalne jest również nasilenie problemów akustycznych związanych z działalnością zakładów produkcyjnych i usługowych oraz lokali rozrywkowych. a) Hałas drogowy Aktualnie największy wpływ na klimat akustyczny Kielc ma ruch drogowy, który na przestrzeni lat ulega zwiększeniu poprzez wzrost liczby pojazdów osobowych i ciężarowych. Hałas oddziałując bezpośrednio na tereny sąsiadującej zabudowy miejskiej stanowi główne źródło zagrożenia. Stopień tego zagrożenia zależy przede wszystkim od typu drogi oraz struktury strumienia pojazdów, a także od rodzaju zabudowy zlokalizowanej w otoczeniu dróg. Istniejąca sieć ulic oparta jest w większości na układzie prostokątnym w ścisłym Centrum miasta, natomiast w obszarze poza Centrum układ ulic jest promienisty. Zaletą kieleckiej sieci ulic jest obecność licznych przekrojów dwujezdniowych, jednak występują one poza obszarami Centrum lub na jego granicach. Na terenie Kielc najistotniejszy udział w oddziaływaniach akustycznych odgrywają jednak drogi tranzytowe, charakteryzujące się dużym natężeniem ruchu w przeciągu całej doby, po których poruszają się pojazdy ciężkie, mające szczególny udział w poziomie generowanego hałasu

23 W ciągu ostatnich lat cześć ulic została przebudowana - przykładem jest przedłużenie ul. Świętokrzyskiej do Cedzyny, które odciążyło ulicę Sandomierską. Kolejnym przykładem jest także przebudowa i rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 762 na odcinku od granicy miasta do ul. Karczówkowskiej. W roku 2013 zostały ukończone inwestycje polegające na budowie węzła Żytnia na skrzyżowaniu ulic Grunwaldzka Żelazna Żytnia Armii Krajowej wraz z estakadą zapewniającą bezkolizyjny przejazd w relacji północ południe oraz budowie węzła drogowego w zbiegu ulic: Żelazna, 1 Maja, Zagnańska wraz z przebudową ronda im. Gustawa Herlinga Grudzińskiego. W najbliższym czasie planuje się również oddane kolejnych inwestycji mogących zmienić w znacznym stopniu ruch pojazdów w zachodniej części miasta: przebudowa ulicy Piekoszowskiej na odcinku od ul. Grunwaldzkiej do granic miasta, rozbudowa ul. Ściegiennego w ciągu drogi krajowej Nr 73, budowa bus-pasów w ciągu ulic Tarnowska Źródłowa - al. Solidarności (na odcinku od ul. Bohaterów Warszawy do al. Tysiąclecia PP. Zgodnie z polityką rozwoju transportu publicznego [22] w miejscach, gdzie jest to możliwe wydzielane są (lub zostały już wydzielone) pasy autobusowe np.: na odcinku ulicy Sandomierskiej pomiędzy ul. Źródłową i ul. Szczecińską oraz tak jak ma to miejsce w przypadku ul. Czarnowskiej przy przebudowie Ronda im. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, odcinki ulic zostaną przeznaczone wyłączenie dla ruchu autobusów. Głównym celem powyższego działania jest promocja transportu publicznego wśród mieszkańców Kielc, która przyczyni się do zmniejszenia liczby aut osobowych na kieleckich drogach, co w konsekwencji doprowadzi do zmniejszenia uciążliwości akustycznych

24 b) Hałas kolejowy Źródłami hałasu kolejowego na terenie Kielc są przede wszystkim dworce kolejowe oraz szlaki dojazdowe. Węzeł kolejowy obsługujący przewozy pasażerskie tworzą następujące linie kolejowe: linia nr 8: Warszawa Kraków linia pierwszorzędna, zelektryfikowana, dwutorowa na linii wykonywane są przewozy pasażerskie i towarowy; linia nr 61: Kielce Fosowskie linia pierwszorzędna, zelektryfikowana, dwutorowa, na której prowadzony jest ruch pasażerski i towarowy; linia kolejowa nr 73: Sitkówka- Nowiny Busko Zdrój linia pierwszorzędna, dwutorowa do Włoszczowic, na której jest prowadzony ruch towarowy. W granicach administracyjnych miasta Kielce znajdują się trzy stacje kolejowe oraz dwa przystanki kolejowe: stacje kolejowe na terenie miasta: Kielce, Kielce Białogon, Kielce Herbskie, przystanki kolejowe na terenie miasta: Kielce Piaski, Kielce Czarnów. W przypadku linii kolejowych wielkość stwierdzonych przekroczeń wartości dopuszczalnych poziomów dźwięku mieści się w granicach niepewności metody obliczeniowej wykorzystanej do stworzenia map. c) Hałas przemysłowy Oddziaływanie akustyczne związane z działalnością przemysłową na terenie Kielc uwarunkowane jest emisją hałasu pochodzącą z: zakładów przemysłowych, małych zakładów rzemieślniczych

25 Miasto Kielce skupia prawie 30% przedsiębiorstw działających w regionie jednakże województwo świętokrzyskie nie należy do najprężniejszych pod względem liczby działających przedsiębiorstw. W poniższej tabeli przedstawiono listę 15 obszarów przemysłowych na terenie Kielc. Tabl. 4.1 Obszary przemysłowe i galerie handlowe na terenie miasta Kielce Nazwa obszaru lub zakładu Lokalizacja Elektrociepłownia Kielce S.A. ul. Hubalczyków 30 Złomex / Złomrex, ul. Zagnańska 141 Złom Jax, ul. Towarowa 16 NSK Bearings Polska S.A., ul. Jagiellońska 109 Kielecka Fabryka Pomp ul. Druckiego-Lubeckiego SHL Zakłady Wyrobów Metalowych ul. Zagnańska 27 Huta Sława ul. Średnia 13 Galeria ECHO ul. Świętokrzyska 20 Galeria KORONA ul. Warszawska 26 Baza Transportowo-Sprzętowa ul. Legnicka 28 Hurtownie ul. Kolberga 15 Zakłady kamieniarskie ul. Cedro-Mazur 2 Zakłady kamieniarskie ul. Spokojna 5 PPS "Społem" ul. Witosa 68 D.S. Smith Polska S.A ul. Malików 150 Podmioty gospodarcze działające na terenie miasta, są źródłem lokalnej emisji hałasu. Hałas przemysłowy nie ma zatem znaczącego wpływu na klimat akustyczny w skali całego miasta i jest znacznie mniej odczuwalny niż np. hałas komunikacyjny. W przypadku obszarów przemysłowych wielkość stwierdzonych przekroczeń wartości dopuszczalnych poziomów dźwięku mieści się w granicach błędu metody obliczeniowej wykorzystanej do stworzenia map. Z tego powodu większość działań naprawczych proponowanych w dalszej części niniejszego Programu dotyczy przede wszystkim oddziaływania hałasu drogowego

26 d) Hałas komunalny Inną uciążliwą w odbiorze społecznym grupą oddziaływań akustycznych jest tzw. hałas komunalny. Są to najczęściej punktowe źródła emisji, zlokalizowane we wszystkich dzielnicach Kielc. W Centrum dominujące są oddziaływania pochodzące z restauracji, barów i klubów. Ponadto zlokalizowane w różnych punktach miasta pawilony handlowe są również przyczyną nadmiernej emisji hałasu do środowiska. Źródłami hałasu w tym przypadku są najczęściej instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne oraz agregaty chłodnicze bez zabezpieczeń akustycznych. Do źródeł grupy hałasu komunalnego można również zaliczyć imprezy masowe odbywające się w centrum miasta. Jednakże w przypadku imprez masowych na organizatorach spoczywa obowiązek dotrzymania dopuszczalnych norm emisji hałasu w trakcie trwania imprezy Tereny zagrożone hałasem wyznaczone na podstawie mapy akustycznej Kielc Tereny, na których występują przekroczenia wartości dopuszczalnych hałasu w środowisku wyznaczone na podstawie mapy akustycznej [18] przedstawiono na (rys. 4.1 rys. 4.6). Większość zaleceń Programu ochrony środowiska przed hałasem odnosi się do terenów mieszkaniowych. Ustalając listę priorytetów w zakresie ochrony przed hałasem na tych terenach, należy brać pod uwagę zarówno wielkość przekroczenia poziomu dopuszczalnego, jak i liczbę zagrożonych mieszkańców. Program ochrony określa też priorytet podejmowania decyzji, czyli w jakich miejscach pierwszej kolejności zrealizowane powinny zostać działania redukujące hałas. Program wskazuje również kierunki działań na terenach mniej zagrożonych hałasem, jako działania planowane do realizacji w dłuższym horyzoncie czasowym. Tak skonstruowany program działań obejmujący wszystkie obszary zagrożone hałasem pozwoli na racjonalne gospodarowanie środkami finansowymi przeznaczonymi na przedsięwzięcia ochronne i sukcesywne ich realizowanie w miarę możliwości ekonomicznych. Podstawowe kierunki i zakres działań mających na celu poprawę stanu klimatu akustycznego, a docelowo, zmniejszenie na całym obszarze miasta poziomów hałasu do wartości mniejszych niż dopuszczalne przedstawiono poniżej w rozdziale

27 4.3. Wyszczególnienie podstawowych kierunków i zakresu działań niezbędnych do przywrócenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku Ograniczenie równoważnego poziomu dźwięku do wartości nieprzekraczających wartości dopuszczalnych określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska na obszarze dużego miasta jest często zadaniem niewykonalnym. Należy jednak podejmować działania, których celem będzie poprawa klimatu akustycznego na obszarach miejskich, w takim stopniu, w jakim jest to możliwe. W ramach opracowywania niniejszego Programu ochrony środowiska przed hałasem zaproponowano działania, których realizacja powinna doprowadzić do poprawy stanu akustycznego. Podzielono je na następujące grupy: działania krótkoterminowe, które stanowią faktyczny zakres Programu ochrony środowiska przed hałasem dla Kielc. W tej grupie są zarówno działania związane z ograniczeniem poziomu hałasu w tzw. gorących punktach (tereny najbardziej narażone na oddziaływanie hałasu), jak i ciągach komunikacyjnych, działania długoterminowe dotyczą terenów w mniejszym stopniu narażonych na oddziaływanie hałasu. Realizacja tych działań przewidywana jest w okresie trwania niniejszego oraz kolejnych programów ochrony środowiska przed hałasem, działania związane z edukacją społeczną, które powinny być prowadzone w sposób ciągły, zarówno w zakresie działań długoterminowych, jak i krótkoterminowych. DZIAŁANIA KRÓTKOTERMINOWE Strategia krótkoterminowa stanowi faktyczny zakres Programu ochrony środowiska przed hałasem. W jej ramach zawarte są działania, których celem jest spowodowanie poprawy klimatu akustycznego w tych miejscach, gdzie przekroczenia dopuszczalnych wartości hałasu w środowisku są w chwili obecnej największe oraz tam gdzie na oddziaływanie hałasu narażona jest największa liczba osób. W celu wyselekcjonowania takich obszarów posłużono się określonym w rozporządzeniu Ministra Środowiska [9] tzw. wskaźnikiem M, którego wielkość uzależniona jest od dwóch wyżej wymienionych parametrów. Zgodnie z powyższym rozporządzeniem w pierwszej kolejności powinny być wykonane działania mające na celu redukcję poziomu dźwięku na obszarach, dla których wskaźnik M posiada najwyższą wartość. W tym celu na potrzeby niniejszego opracowania dokonano

28 analizy mapy akustycznej Kielc [18], w ramach której opracowano rozkład wskaźnika M dla budynków zlokalizowanych w granicach administracyjnych miasta. Następnie dokonano podziału wskaźnika M na dwie grupy (powyżej i poniżej wartości 25). Dla każdej z nich przypisano priorytet, z jakim powinny być podjęte działania mające na celu ograniczenie poziomu hałasu (wysoki lub niski). Podział ten przedstawiono poniżej w tabl Dla terenów, którym przypisano wysoki priorytet narażenia na oddziaływanie hałasu, działania naprawcze powinny być podjęte w czasie obowiązywania poniższego dokumentu (do 2019r.). Działania dla terenów o niższym priorytecie będą etapowane i realizowane w czasie trwania niniejszego Programu oraz w okresie późniejszym (po 2019 r. na etapie realizacji kolejnego Programu ochrony środowiska przed hałasem). Tabl Zestawienie priorytetów, z jakim powinny być podjęte działania mające na celu ograniczenie poziomu hałasu w stosunku do wartości wskaźnika M Priorytet działań Od Wartość wskaźnika M Wysoki 25 - Niski 1 25 Do Propozycja działań krótkoterminowych niezbędnych do polepszenia stanu akustycznego środowiska na terenie miasta Kielce powinna obejmować przede wszystkim ograniczenie liczby i zasięgu uciążliwości akustycznych dla terenów najbardziej narażonych na oddziaływanie hałasu realizacja wysokiego priorytetu wg wskaźnika M charakteryzującego wielkość przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu i liczbę mieszkańców na danym terenie oraz przyjętych sposobów działania i metod ochrony poprzez realizację działań zestawionych w tabl. 4.3 poniżej

29 Głównymi inwestycjami, które będą realizowane w najbliższym czasie i które mogą wpisywać się w strategię krótkoterminową działań naprawczych dla Kielc oraz inwestycjami już zrealizowanymi w okresie po wykonaniu mapy akustycznej są: planowana przebudowa i rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 762 na odcinku od granicy miasta do ul. Karczówkowskiej (inwestycja zrealizowana na etapie aktualizacji Programu), planowana budowa drogi ekspresowej S74 - wylot wschodni z Kielc (inwestycja zrealizowana na etapie aktualizacji niniejszego Programu), budowa drogi ekspresowej S74 - przejście przez Kielce na odcinku od węzła Kostomłoty z drogą S7 do węzła Kielce z drogą krajową nr 73 al. Solidarności (inwestycja zrealizowana na etapie aktualizacji niniejszego Programu), planowana przebudowa ulicy Piekoszowskiej na odcinku od ul. Grunwaldzkiej do granic miasta, planowana budowa węzła drogowego u zbiegu ulic: Armii Krajowej, Żelaznej, Grunwaldzkiej, Żytniej, planowana rozbudowa ul. Ściegiennego w ciągu drogi krajowej Nr 73 w Kielcach, planowana budowa bus-pasów w ciągu ulic Tarnowska Źródłowa - al. Solidarności (na odcinku od ul. Bohaterów Warszawy do al. Tysiąclecia PP), planowana budowa węzła drogowego u zbiegu ulic: Żelazna, 1 Maja, Zagnańska wraz z przebudowa ronda im. Gustawa Herlinga Grudzińskiego. Wykonanie tych inwestycji będzie miało pozytywny wpływ na klimat akustyczny miasta. Dodatkowo rozwiązania organizacyjne powodujące upłynnienie ruchu pojazdów również przyczyniają się do polepszenia warunków akustycznych. Ograniczenie manewrów ruszania i hamowania pojazdów (szczególnie przy skrzyżowaniach) korzystnie wpłynie na klimat akustyczny miasta. Jako przykłady krótkoterminowych działań naprawczych, obecnie zrealizowanych, które również mają wpływ na ograniczenie hałasu można wymienić: - budowa drogi ekspresowej S74 (wylot wschodni z Kielc), dotycząca terenu ul. Sandomierskiej na odcinku od ul. Poleskiej do granicy miasta, wykonana została w 2012 r. przez GDDKiA Oddział, efekt redukcji hałasu oszacowany został na ok. 6 db

30 - przebudowa i rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 762 na odcinku od granicy miasta do ul. Karczówkowskie (ul. Krakowska na odcinku od ul. Podklasztornej do ul. Mielczarskiego), zrealizowana przez Miejski Zarząd Dróg w 2013 r., efekt redukcji hałasu oszacowany został na ok. 4 db, - budowa węzła drogowego u zbiegu ulic: Armii Krajowej, Żelaznej, Grunwaldzkiej, Żytniej (ul. Jagiellońska na odcinku od ul. Grochowej do ul. T. Chałubińskiego), ukończona przez Miejski Zarząd Dróg w 2014 r., efekt redukcji hałasu oszacowany został na ok. 3 db, Powyższe inwestycje zostały zrealizowane jako krótkoterminowe działania naprawcze dla terenów, dla których wskaźnik M przyjmuje wartości większe od 25, przed okresem obowiązywania niniejszego Programu, ich realizacja wpłynęła korzystnie na klimat akustyczny miasta Kielce. Przykładem jest tu ukończona w 2012 roku budowa drogi ekspresowej S74 (wylot wschodni z Kielc), która w znaczącym stopniu odciążyła ul. Sandomierską. Rzeczywisty wpływ realizacji powyższych inwestycji na klimat akustyczny zostanie sprawdzony na etapie wykonywania kolejnej edycji map akustycznych dla Miasta

31 dopuszczalny w granicach administracyjnych Miasta Kielce (plan na lata ) Tabl Działania krótkoterminowe - propozycja działań naprawczych dla terenów, dla których wskaźnik M przyjmuje wartości większe od 25, do zrealizowania w latach obowiązywania niniejszego Programu tj r. Lp. Nazwa ulicy, linii kolejowej lub obszaru Działania naprawcze Szacowany efekt redukcji hałasu Podmiot odpowiedzialny za realizację działań Szacunkowy koszt realizacji działania Termin realizacji działań 1. ul. Piekoszowska na odcinku od ul. Stawki do ul. Gwarków Przebudowa i rozbudowa ulicy Piekoszowskiej (na odcinku od ul. Grunwaldzkiej do granic miasta) 1. ok. 4 db Miejski Zarząd Dróg w Kielcach zł (zgodnie z Wieloletnim Programem Inwestycyjnym) 2018 r. 2. ul. Łódzka na odcinku od ul. Zakładowej do ul. Transportowców Przebudowa ul. Łódzkiej w ramach budowy drogi ekspresowej S74 2. ok. 6 db GDDKiA Oddział ** tys. zł 2018 r. 3. Skrzyżowanie ulic Jesionowej oraz Warszawskiej ograniczone ulicami Toporowskiego i Starej Przebudowa ul. Jesionowej w ramach budowy drogi ekspresowej S74 2 oraz koordynacja sygnalizacji świetlnej w ciągu ul. Warszawskiej (w tym z ul. Świętokrzyską / Jesionową). ok. 6 db GDDKiA Oddział ** / Miejski Zarząd Dróg tys. zł (w tym tys. zł - GDDKiA, zł MZD Kielce) 2018 r. Sumaryczne koszty realizacji działań naprawczych proponowanych do wykonania w ramach Programu i nieujętych w żadnych planach inwestycyjnych zarządców źródeł hałasu i Urzędu Miasta Kielce: Sumaryczne koszty realizacji działań naprawczych proponowanych do wykonania w ramach Programu, które są ujęte w planach inwestycyjnych zarządców źródeł hałasu i Urzędu Miasta Kielce (np.: budowa drogi ekspresowej S74): - zł zł * (w tym zł GDDKiA, zł MZD Kielce) SUMARYCZNE KOSZTY REALIZACJI DZIAŁAŃ NAPRAWCZYCH: zł * *) Całościowy koszt realizacji inwestycji obejmujących swym zakresem kilka odcinków ulic (np. budowa drogi ekspresowej S74) ujęto osobno dla każdego odcinka, natomiast w podsumowaniu, koszt ten został uwzględniony tylko jeden raz. **) Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad będzie realizowała budowę drogi ekspresowej S74, inne działania będą wykonywane przez kolejne organy wymienione w tabeli. 1 ) Na etapie aktualizacji niniejszego Programu została ukończona dokumentacja projektowa dla zadania inwestycyjnego pod nazwą: "Ulica Piekoszowska" (na odcinku od ul. Grunwaldzkiej do granic miasta)". Inwestycja przygotowywana jest obecnie przez MZD do realizacji. Należy tu jednak zaznaczyć, że część inwestycji zostanie zrealizowana po terminie określonym w działaniach krótkoterminowych (tj. po r.).planowany termin zakończenia całej inwestycji to rok ) Na etapie aktualizacji niniejszego Programu przygotowywana jest dokumentacja projektowa dla zadania inwestycyjnego pod nazwą: "Droga ekspresowa S74 - przejście przez Kielce" na odcinku od węzła Kostomłoty z drogą S7 do węzła Kielce z drogą krajową nr 73 al. Solidarności. W ramach w/w inwestycji zostanie przebudowana, zarówno ul. Łódzka, jak i Jesionowa. Należy tu jednak zaznaczyć, iż z uwagi na niski priorytet inwestycji, część przedsięwzięcia może zostać zrealizowana po terminie określonym w działaniach krótkoterminowych tj. po r

32 Zestawienie powyższych działań nie jest związane z kolejnością ich wykonywania. Kolejność i czas ich realizacji leży w gestii Zarządcy obiektu lub instytucji, której dotyczą odpowiednie działania. W ramach strategii krótkoterminowej należy w miarę możliwości dążyć do sukcesywnego zwiększania obszarów objętych miejscowymi planami przestrzennego w granicach administracyjnych miasta Kielce. Pozwoli to na wyegzekwowanie od Inwestorów właściwej lokalizacji inwestycji, zapewniającej odpowiedni komfort akustyczny dla użytkowników obiektów. Dzięki właściwemu planowaniu przestrzennemu będzie można uniknąć powstawania części nowych gorących obszarów. W ramach niniejszego Programu należy wprowadzić dla głównych ciągów komunikacyjnych, ze względu na występowanie największych przekroczeń wartości dopuszczalnych poziomu dźwięku w środowisku, następujące wytyczne do planowania przestrzennego na terytorium Miasta Kielce: 1) lokalizowanie nowoprojektowanych dróg klas wyższych od klasy L-lokalnej w sposób zapewniający jak najmniejszą ingerencję w tereny podlegające ochronie akustycznej, 2) lokalizowanie nowej zabudowy mieszkaniowej poza zasięgiem uciążliwego hałasu komunikacyjnego, a w przypadku dopuszczenia planowanej zabudowy mieszkaniowej w zasięgu ponadnormatywnego oddziaływania hałasu należy uwzględnić niżej wymienione warunki: zabudowa mieszkaniowa powinna być zabudową niską, zapewniającą ochronę akustyczną całego budynku poprzez zastosowanie ekranów przeciwdźwiękowych, strefowanie lokalizacji zabudowy - lokalizowanie obiektów o charakterze niemieszkalnym (np. garaże, obiekty handlowe itp.) bliżej źródła dźwięku, które będą stanowić naturalną barierę przeciwdźwiękową dla zabudowy chronionej akustycznie, Dodatkowo zarządcy dróg w przypadku opiniowania włączenia nowych odcinków dróg do systemu komunikacyjnego miasta zobowiązani są uwzględnić wpływ inwestycji na zmianę klimatu akustycznego. W celu ochrony przed hałasem istnieje możliwość zastosowania również innych rozwiązań, niż stosowane powszechnie ekrany akustyczne. Metodami takimi są np.:

33 zastosowanie odpowiedniej organizacji ruchu drogowego, pozwalającej na większą płynność ruchu, co wpływa na zmniejszenia natężenia dźwięku emitowanego przez pojazdy, strefowanie zabudowy względem źródła hałasu, polegające na odpowiednim planowaniu przestrzennym, oddzielającym tereny chronione akustycznie od źródeł hałasu poprzez tereny niewrażliwe na hałas np. zabudowę usługową,, odpowiednie kształty, gabaryty oraz odpowiednia orientacja budynków zlokalizowanych w pobliżu źródła dźwięku, uniemożliwiająca jego rozprzestrzenianie się, eliminacja niekorzystnych czynników potęgujących hałas np. dużych powierzchni odbijających fale akustyczne (beton), podniesienie konkurencyjności transportu zbiorowego w stosunku do indywidualnego transportu samochodowego, etc. Powyższe wytyczne do planowania przestrzennego na terytorium miasta Kielce należy również uwzględnić w: 1) prognozach oddziaływania na środowisko, które wykonywane są w ramach projektów planów przestrzennego, zgodnie z art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz ze zmianami). Zadaniem prognoz oddziaływania na środowisko jest właściwa ocena planów miejscowych pod kątem realizacji w/w wytycznych oraz proponowanie wytycznych, jako rozwiązań kompensujących i ograniczających. 2) kartach informacyjnych przedsięwzięcia zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz ze zmianami), 3) raportach o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, które wykonywane są zgodnie z art. 66, w szczególności ust. 1 pkt 7 9 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz ze zmianami)

34 Ze względów ekonomicznych działania mające na celu poprawę klimatu akustycznego w sąsiedztwie takich obiektów jak: szpitale, domy opieki społecznej czy szkoły zostały uwzględnione w ramach zabezpieczeń poszczególnych odcinków ulic, przy których są one zlokalizowane oraz nadano im taki sam priorytet narażenia na hałas. Na etapie realizacji Programu ochrony środowiska przed hałasem nie jest możliwe określenie liczby osób, które będą narażone na oddziaływanie hałasu po realizacji działań naprawczych proponowanych w ramach tego opracowania. W chwili obecnej nie można precyzyjnie określić redukcji poziomu hałasu, jaka nastąpi po zakończeniu realizacji Programu. Możliwe są jedynie przybliżone szacunki. W związku z powyższym nie jest możliwe na etapie Programu określenie liczby osób, jaka narażona będzie na oddziaływanie hałasu o poziomie przekraczającym wartości dopuszczalne poziomu dźwięku w środowisku po realizacji działań naprawczych. Powinno to zostać określone na etapie kolejnej edycji map akustycznych i Programu ochrony środowiska przed hałasem, w ramach oceny poniższego opracowania. DZIAŁANIA DŁUGOTERMINOWE W ramach strategii długoterminowej określono przedsięwzięcia mające na celu poprawę klimatu akustycznego w mieście, których realizacja miałaby się odbywać w dłuższej perspektywie czasowej, czyli w okresie trwania niniejszego Programu oraz w okresie, kiedy zrealizowane będą już kolejne programy ochrony środowiska przed hałasem. Główne zadania należące do tej grupy działań to: konsekwentna realizacja projektów Wieloletniej Prognozy Finansowej [33] (szczególnie inwestycji, które są wymienione w tabl. 4.4 poniżej), realizacja inwestycji obszarowych mających na celu uspokojenie ruchu poprzez ograniczenie ruchu tranzytowego, upłynnienie ruchu z kontrolą prędkości, zapewnienie priorytetu komunikacji zbiorowej, polityka parkingowa ( park and ride i inne rodzaje), planowanie przestrzenne uwzględniające zagrożenia hałasem strefowanie funkcji zabudowy, skuteczne i konsekwentne egzekwowanie ograniczeń: a) ruchu (strefy ruchu uspokojonego), b) prędkości (szczególnie w porze nocy), c) tonażu

35 W odniesieniu do terenów zwartej zabudowy są to działania polegające na przygotowaniu systemowych rozwiązań dotyczących: a) wyznaczenia stref ruchu uspokojonego (zastosowanie środków trwałego uspokojenia ruchu), b) wyznaczenia stref zakazu wjazdu lub parkowania, c) organizacji ruchu drogowego zmierzającej do ograniczenia wykorzystania publicznych dróg lokalnych oraz dojazdowych, jak również dróg wewnętrznych dla objazdów ulic przenoszących ruch tranzytowy, d) wprowadzenia skutecznego nadzoru nad obowiązującymi ograniczeniami prędkości pojazdów mechanicznych, e) zapewnienia poprawy warunków ruchu drogowego w okolicach skrzyżowań, w szczególności poprzez koordynację strumieni pojazdów mechanicznych poprzez skrzyżowania na długich ciągach ulic, f) ograniczenia ruchu ciężkich pojazdów mechanicznych, g) przebudowy dróg w sposób zapewniający minimalizację hałasu, w szczególności w zakresie nawierzchni i geometrii dróg, a także budowy szykan (urządzeń drogowych mających na celu zmniejszanie prędkości pojazdów np. poprzez zastosowanie dwóch odwrotnych łuków poziomych), rond, skrzyżowań równorzędnych. W strategii długoterminowej zawiera się również ocena Programu ochrony środowiska przed hałasem dla miasta Kielce oraz realizacja działań wynikających ze zmiany stanu akustycznego w mieście w czasie obowiązywania niniejszego programu. Efekty przedsięwzięć realizowanych w ramach strategii długoterminowej są, podobnie jak w przypadku edukacji, trudne do oszacowania na tym etapie. Należy się jednak spodziewać redukcji dźwięku o charakterze zarówno punktowym jak i liniowym oraz obszarowym na poziomie ok. 5 db. Przedsięwzięcia realizowane w ramach strategii długoterminowej mogą być finansowane ze środków własnych miasta Kielce (m.in. zaplanowanych w ramach Wieloletniej Prognozy Finansowej [33]) oraz zarządców dróg, linii kolejowych, zakładów przemysłowych. Poniżej w tabl. 4.4 przedstawiono przykładowe zadania, które opisane są w Wieloletniej Prognozie Finansowej Miasta [33], i które mogą mieć pozytywny wpływ na klimat akustyczny w mieście