W Publicznym Gimnazjum im. Kard. Stefana Wyszyńskiego w Siedliskach

Transkrypt

1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA FIZYKA. W Publicznym Gimnazjum im. Kard. Stefana Wyszyńskiego w Siedliskach

2 I. CELE PRZEDMIOTOWEGO SYSTEMU OCENIANIA Zapoznanie uczniów i rodziców (prawnych opiekunów ) z wymaganiami edukacyjnymi na poszczególne oceny. Przedstawienie metod sprawdzania, kryteriów oceniania wiadomości i umiejętności uczniów. Umożliwienie uczniom kontrolowania procesu uczenia się. Motywowanie uczniów do systematycznej pracy i samorozwoju. Dostarczenie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i uzdolnieniach ucznia. Doskonalenie procesu dydaktycznego i metod pracy. II. METODY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA. Sprawdziany pisemne ( test wyboru waga 2, zadania otwarte waga3) - odbywają się po zakończeniu działu programowego, - trwają całą godzinę lekcyjną, - mogą zawierać zadania otwarte i zamknięte - mogą zawierać zadanie lub polecenie na ocenę celującą, - zapowiedziane są i zaznaczone w dzienniku z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem, - w przypadku nieobecności nauczyciela lub uzasadnionej nieobecności klasy w dniu sprawdzianu termin sprawdzianu zostaje ustalony ponownie, ale nie musi być zachowane tygodniowe wyprzedzenie, - sprawdzian powinien być sprawdzony w terminie nie przekraczającym dwóch tygodni od czasu jego przeprowadzenia (termin może być przedłużony w przypadku nieobecności w szkole nauczyciela lub klasy) - uczeń nieobecny na sprawdzianie ma obowiązek napisać go, w terminie nie przekraczającym dwóch tygodni od daty przeprowadzenia sprawdzianu lub powrotu ucznia do szkoły. W przypadku długotrwałej nieobecności ucznia spowodowanej jego chorobą uczeń pisze sprawdzian w terminie indywidualnie uzgodnionym z nauczycielem. - uczeń korzystający na sprawdzianie z niedozwolonych pomocy otrzymuje ocenę niedostateczną bez możliwości jej poprawy - prace pisemne przechowywane są w szkole przez jeden rok

3 Kartkówki niezapowiedziane ( waga 1) - obejmują materiał maksymalnie z trzech ostatnich lekcji lub pracy domowej, - czas trwania kartkówki ok.15-20min, - uczeń nie ma prawa poprawy oceny z kartkówki, - uczeń nieobecny na kartkówce nie ma obowiązku jej zaliczania Kartkówki zapowiedziane (waga 2) - mogą zawierać treści realizowane na większej liczbie godzin lekcyjnych, - czas trwania kartkówki ok.15-20min, - uczeń nie ma prawa poprawy oceny z kartkówki, - uczeń nieobecny na kartkówce nie na obowiązku jej późniejszego napisania. Odpowiedź ustna ( waga 2) - obejmuje materiał (zadania teoretyczne i rachunkowe) maksymalnie z trzech ostatnich lekcji lub pracy domowej a na lekcjach powtórze - niowych z całego działu, - uczeń przynajmniej raz w semestrze uczestniczy w tej formie sprawdzania wiadomości i umiejętności - uczeń nie może poprawiać ocen z odpowiedzi ustnej. Prace domowe, zeszyt przedmiotowy sprawdzane przynajmniej raz w semestrze ( waga 1) Aktywność na lekcji.( waga 1) Prace dodatkowe (waga 1)np. referaty, wykonywanie plansz, tablic, modeli fizycznych, itd. III OCENIANIE OSIĄGNIĘĆ UCZNIA. Sprawdziany i kartkówki zawierają zadania z poziomu podstawowego ( podstawa programowa), ponadpodstawowego (wynikające z programu poszerzenie i dopełnienie podstawy) oraz mistrzowskiego ( wykraczające poza program).

4 Uczeń uzyskuje ocenę celujący: gdy uzyska 100% możliwych do uzyskania punktów bardzo dobry: gdy uzyska co najmniej 85% punktów z poziomu pp i co najmniej 85% punktów z poziomu p dobry: gdy uzyska 60% - 85% pkt z poziomu pp i co najmniej 85% pkt z poziomu p dostateczny: gdy uzyska co najmniej 85% pkt z poziomu p dopuszczający : gdy uzyska co najmniej 60% pkt z poziomu p niedostateczny: gdy uzyska mniej niż 60% pkt z poziomu p Jeżeli uczeń nie zaliczy zadań z poziomu podstawowego a rozwiąże zadanie(a) z poziomu pp wtedy punkty z nich uzyskane zaliczane są w pierwszej kolejności na poczet poziomu p. Odpowiedź ustna na ocenę mają wpływ następujące czynniki: Znajomość teorii, praw i pojęć fizycznych: poprawność merytoryczna wypowiedzi, jej płynność i poprawność językowa. Umiejętność argumentowania i przeprowadzenia rozumowania. Stopień rozumienia wypowiadanych treści i umiejętność podania przykładu i kontrprzykładu Umiejętność wyprowadzenia lub przekształcenia wzoru. Znajomość wzorów i jednostek układu SI.

5 Zadanie teoretyczne ( waga 2) : zgodność prezentowanych treści z tematyką zadania i ich zakres, poprawność merytoryczna, logiczność wypowiedzi, poprawność terminologiczna. Zadanie rachunkowe (waga 2): analiza sytuacji i treści fizycznej zadania, przedstawienie sytuacji problemowej i zapisanie warunków zadania (rysunek, dane), argumentacja toku rozwiązywania, dobór i znajomość praw oraz wzorów, sprawność matematyczna. Zadanie doświadczalne ( waga 2): prawidłowe określenie celu badawczego, dobór metody, przyrządów i konstrukcja zestawu badawczego, planowanie, działań, prezentacja wyników doświadczenia, formułowanie wniosków. Prace domowe ocena uzależniona jest od poprawności merytorycznej, zgodności z tematem pracy, struktury i zakresu prezentowanych treści, samodzielności jej wykonania przez ucznia. Zeszyt przedmiotowy ocenie podlegają prace domowe, notatki z lekcji oraz estetyka i systematyczność prowadzenia zeszytu. Aktywność na lekcji za aktywny i twórczy udział w lekcji lub pracy grupy powołanej na lekcji uczeń może otrzymać plus, który jest odnotowany w zeszycie nauczyciela. Za ostentacyjny brak aktywności uczeń otrzymuje minus.( plus anuluje minusa). Po zliczeniu plusów za każde pięć kolejnych plusów uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobry z aktywności, cztery plusy to ocena dobry itd. Prace dodatkowe ( waga 1) ocena uzależniona jest od: stopnia trudności zadania, przygotowania merytorycznego i umiejętności prezentowania zadania, oryginalności i estetyki wykonanej pracy, wykorzystania różnych źródeł informacji i inne. Uczeń może zdecydować czy ocena

6 proponowana przez nauczyciela będzie odnotowana w dzienniku lekcyjnym. Każdy uczeń może dwukrotnie w semestrze nie być przygotowany do lekcji bez podania przyczyn. Zgłasza ten fakt nauczycielowi przed lekcją, co zostaje odnotowane w dzienniku. Uczeń nieobecny na dwóch kolejnych lekcjach fizyki z powodu choroby jest zwolniony z pytania na pierwszej odbywającej się po jego powrocie do szkoły lekcji. To samo dotyczy ucznia, który co najmniej trzy dni z rzędu był nieobecny w szkole z powodu choroby, a w jednym z tych dni odbywała się lekcja fizyki oraz w dniu jego powrotu do szkoły lub w dniu następnym przypada kolejna lekcja fizyki. Jeżeli lekcja fizyki przypada w trzecim dniu po powrocie ucznia do szkoły lub później zwolnienie takie nie obowiązuje. Uczeń nieobecny na zajęciach fizyki z powodu zwolnienia nie może na następnych zajęciach zgłaszać z tego powodu nieprzygotowania do lekcji. Brak zadania domowego może być przyczyną odpytania ucznia i wstawienia oceny ndst po stwierdzeniu braku wiedzy i umiejętności na poziomie koniecznym. Jakość oceny uzyskanej przez ucznia zależy od stopnia skali trudności pytania lub zadania wynikającej z planu wynikowego. IV OCENIANIE SEMESTRALNE I KOŃCOWOROCZNE. Przy wystawianiu oceny semestralnej i końcoworocznej brane są pod uwagę oceny cząstkowe uzyskane przez ucznia w danym okresie czasu. Ocena semestralna i końcoworoczna jest obliczana jako średnia ważona ocen cząstkowych wg wzoru gdzie w 1, w 2, w 3 to wagi ocen o 1, o 2, o 3 Np. uczeń, który uzyskał oceny 5 z wagą 1, 4 z wagą 2 i 3 z wagą 3 otrzyma ocenę: (1x5+2x4+3x3):(1+2+3)=22:6=3, Uwaga: 3,5 3 3,51 4

7 W ocenie końcoworocznej uwzględniamy ocen cząstkowe z całego roku! V SPOSOBY POPRAWIANIA OCENY SZKOLNEJ. Każdą ocenę ze sprawdzianu uczeń może poprawić w terminie nieprzekraczającym dwóch tygodni od daty podania jego wyników. Termin poprawy należy uzgodnić wcześniej z nauczycielem na wniosek ucznia. W przypadku większej liczby osób zainteresowanych poprawą oceny ze sprawdzianu nauczyciel podaje jeden wspólny termin dla wszystkich uczniów. Ocena jaką uczeń uzyskuje na sprawdzianie poprawkowym jest wpisywana do dziennika niezależnie od jej jakości. Uczeń poprawiający ocenę ndst pisze jednopoziomowy sprawdzian na maksymalną ocenę dostateczny. Uczeń, który otrzymał niedostateczną ocenę na pierwszy semestr jest zobowiązany do podjęcia próby poprawy oceny do końca marca następnego semestru. VI SPOSOBY INFORMOWANIA RODZICÓW (OPIEKUNÓW PRAWNYCH) O WYMAGANIACH EDUKACYJNYCH I OSIĄGNIĘCIACH UCZNIA. zebrania śródokresowe i semestralne, indywidualne rozmowy z inicjatywy rodzica, nauczyciela przedmiotu lub wychowawcy, rozmowy telefoniczne korespondencja listowna ( ) VII SPOSOBY INFORMOWANIA UCZNIA O WYMAGANIACH EDUKACYJNYCH.

8 Uczniowie na pierwszej godzinie lekcyjnej zapoznawani są z PSO co zostaje potwierdzone wpisem do dziennika lekcyjnego. Ze szczegółowymi wymaganiami edukacyjnymi uczniowie zapoznają się przed realizacją nowego działu za pośrednictwem strony internetowej szkoły. PSO jest udostępniony uczniom i ich rodzicom na stronie internetowej szkoły VIII WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE. Ocenę niedostateczny otrzymuje uczeń, który : nie opanował tych wiadomości i umiejętności, które są konieczne do dalszego kształcenia, nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych lub praktycznych o elementarnym stopniu trudności, nawet z pomocą nauczyciela, nie zna podstawowych praw, pojęć i wielkości fizycznych. Ocenę dopuszczający otrzymuje uczeń, który: ma braki w wiadomościach i umiejętnościach określonych programem, ale braki te nie przekreślają możliwość dalszego kształcenia, zna podstawowe prawa, pojęcia i wielkości fizyczne, z pomocą nauczyciela rozwiązuje proste zadania rachunkowe Ocenę dostateczny otrzymuje uczeń, który: opanował w podstawowym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem, zna podstawowe prawa, pojęcia, wzory, wielkości fizyczne i ich jednostki, stosuje wiadomości do rozwiązywania zadań z pomocą nauczyciela. Ocenę dobry otrzymuje uczeń, który: opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania( ok. 60 % wiadomości objętych programem i poszerzających lub dopełniających podstawę programową ) poprawnie stosuje wiadomości do rozwiązywania typowych zadań rachunkowych i problemowych, wykona zaplanowane doświadczenie fizyczne, sprawnie posługuje się symboliką fizyczną.

9 Ocenę bardzo dobry otrzymuje uczeń, który: w pełnym zakresie opanował wiadomości i umiejętności programowe (co najmniej 85% przewidzianych programem wiadomości i umiejętności ) zdobytą wiedzę potrafi zastosować w nowych sytuacjach, rozwiązuje samodzielnie zadania rachunkowe i problemowe, zaplanuje i przeprowadzi doświadczenie fizyczne, opracuje wyniki pomiarów, jest samodzielny korzysta z różnych źródeł informacji. Ocenę celujący otrzymuje uczeń, który: posiada wiadomości i umiejętności wykraczające poza program nauczania, jest finalistą małopolskiego konkursu fizycznego PSO MOŻE ULEC ZMIANIE DOPIERO PO ZAKOŃCZENIU ROKU SZKOLNEGO. 1 Lekcja wstępna 1. Wykonujemy pomiary Wymagania na poszczególne oceny w klasie 2. Lp. Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe Wielkości fizyczne, które mierzysz na co dzień Pomiar wartości siły ciężkości Wyznaczanie gęstości substancji wymienia przyrządy, za pomocą których mierzymy długość, temperaturę, czas, szybkość i masę wymienia jednostki mierzonych wielkości podaje zakres pomiarowy przyrządu podaje dokładność przyrządu oblicza wartość najbardziej zbliżoną do rzeczywistej wartości mierzonej wielkości jako średnią arytmetyczną wyników przelicza jednostki długości, czasu i masy mierzy wartość siły w niutonach za pomocą siłomierza wykazuje doświadczalnie, że wartość siły ciężkości jest wprost proporcjonalna do masy ciała oblicza wartość ciężaru posługując się wzorem F = mg c uzasadnia potrzebę wprowadzenia siły jako wielkości wektorowej odczytuje gęstość substancji z tabeli wyznacza doświadczalnie gęstość ciała stałego o regularnych kształtach mierzy objętość ciał o nieregularnych kształtach za pomocą menzurki wyznacza doświadczalnie gęstość cieczy Wymagania rozszerzone i dopełniające ( ocena 4 i 5) wyjaśnia na przykładach przyczyny występowania niepewności pomiarowych zapisuje różnice między wartością końcową i początkowa wielkości fizycznej (np.t) wyjaśnia, co to znaczy wyzerować przyrząd pomiarowy, wyjaśnia pojęcie szacowania wartości wielkości fizycznej podaje cechy wielkości wektorowej przekształca wzór Fc znając wartość jego ciężaru = mg i oblicza masę ciała, rysuje wektor obrazujący siłę o zadanej wartości (przyjmując odpowiednią jednostkę) przekształca wzór i oblicza każdą z wielkości fizycznych w tym wzorze przelicza gęstość wyrażoną w kg/m 3 na g/cm 3 i na odwrót odróżnia mierzenie wielkości fizycznej od jej wyznaczania (pomiaru pośredniego)

10 Lp. Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe 9 10 Pomiar ciśnienia oblicza gęstość substancji ze związku szacuje niepewności pomiarowe przy pomiarach masy i objętości wykazuje, że skutek nacisku na podłoże, ciała o ciężarze F c zależy od wielkości powierzchni zetknięcia ciała z podłożem oblicza ciśnienie za pomocą wzoru p = F S Wymagania rozszerzone i dopełniające ( ocena 4 i 5) zaokrągla wynik pomiaru pośredniego do dwóch cyfr znaczących F przekształca wzór p = i oblicza każdą z S wielkości występujących w tym wzorze opisuje zależność ciśnienia atmosferycznego od wysokości nad poziomem morza 11 Sporządzamy wykresy Powtórzenie i sprawdzian podaje jednostkę ciśnienia i jej wielokrotności przelicza jednostki ciśnienia mierzy ciśnienie w oponie samochodowej mierzy ciśnienie atmosferyczne za pomocą barometru na podstawie wyników zgromadzonych w tabeli sporządza wykres zależności jednej wielkości fizycznej od drugiej rozpoznaje w swoim otoczeniu zjawiska, w których istotną rolę odgrywa ciśnienie atmosferyczne i urządzenia, do działania, których jest ono niezbędne wyznacza doświadczalnie ciśnienie atmosferyczne za pomocą strzykawki i siłomierza wykazuje, że jeśli dwie wielkości są do siebie wprost proporcjonalne, to wykres zależności jednej od drugiej jest półprostą wychodzącą z początku układu osi wyciąga wnioski o wartościach wielkości fizycznych na podstawie kąta nachylenia wykresu do osi poziomej 2. Niektóre właściwości fizyczne ciał Lp. Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe (ocena 2 i 3) 14 Trzy stany skupienia ciał 15 Zmiany stanów skupienia ciał 16 Rozszerzalność temperaturowa ciał wymienia stany skupienia ciał i podaje ich przykłady podaje przykłady ciał kruchych, sprężystych i plastycznych opisuje stałość objętości i nieściśliwość cieczy wykazuje doświadczalnie ściśliwość gazów wymienia i opisuje zmiany stanów skupienia ciał podaje przykłady topnienia, krzepnięcia, parowania, skraplania, sublimacji i resublimacji odróżnia wodę w stanie gazowym (jako niewidoczną) od mgły i chmur podaje temperatury krzepnięcia wrzenia wody odczytuje z tabeli temperatury topnienia i wrzenia podaje przykłady rozszerzalności temperaturowej ciał stałych, cieczy i gazów podaje przykłady rozszerzalności temperaturowej w życiu codziennym i technice opisuje anomalną rozszerzalność wody i jej znaczenie w przyrodzie opisuje zachowanie taśmy bimetalicznej Wymagania rozszerzone i dopełniające ( ocena 3 i 4) opisuje właściwości plazmy wykazuje doświadczalnie zachowanie objętości ciała stałego przy zmianie jego kształtu podaje przykłady zmian właściwości ciał spowodowanych zmianą temperatury i skutki spowodowane przez tę zmianę opisuje zależność temperatury wrzenia od ciśnienia opisuje zależność szybkości parowania od temperatury wyjaśnia przyczyny skraplania pary wodnej zawartej w powietrzu, np. na okularach, szklankach i potwierdza to doświadczalnie wykazuje doświadczalnie zmiany objętości ciał podczas krzepnięcia za pomocą symboli l it lub V i t zapisuje fakt, że przyrost długości drutów lub objętości cieczy jest wprost proporcjonalny do przyrostu temperatury wyjaśnia zachowanie taśmy bimetalicznej podczas jej ogrzewania wymienia zastosowania praktyczne taśmy bimetalicznej wykorzystuje do obliczeń prostą proporcjonalność

11 Lp. Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe (ocena 2 i 3) 17 Sprawdzian przy jej ogrzewaniu Wymagania rozszerzone i dopełniające ( ocena 3 i 4) przyrostu długości do przyrostu temperatury 3. Cząsteczkowa budowa ciał Lp. Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe 18 Sprawdzamy prawdziwość hipotezy o cząsteczkowej budowie ciał 19 Siły międzycząsteczkowe 20 Różnice w cząsteczkowej budowie ciał stałych, cieczy i gazów 21 Od czego zależy ciśnienie gazu w zamkniętym zbiorniku? 22 Sprawdzian opisuje doświadczenie uzasadniające hipotezę o cząsteczkowej budowie ciał opisuje zjawisko dyfuzji przelicza temperaturę wyrażoną w skali Celsjusza na tę samą temperaturę w skali Kelvina i na odwrót podaje przyczyny tego, że ciała stałe i ciecze nie rozpadają się na oddzielne cząsteczki na wybranym przykładzie opisuje zjawisko napięcia powierzchniowego, demonstrując odpowiednie doświadczenie wyjaśnia rolę mydła i detergentów podaje przykłady atomów i cząsteczek podaje przykłady pierwiastków i związków chemicznych opisuje różnice w budowie ciał stałych, cieczy i gazów wyjaśnia, dlaczego na wewnętrzne ściany zbiornika gaz wywiera parcie podaje przykłady sposobów, którymi można zmienić ciśnienie gazu w zamkniętym zbiorniku Wymagania rozszerzone i dopełniające ( ocena 4 i 5) wykazuje doświadczalnie zależność szybkości dyfuzji od temperatury opisuje związek średniej szybkości cząsteczek gazu lub cieczy z jego temperaturą uzasadnia wprowadzenie skali Kelvina podaje przykłady działania sił spójności i sił przylegania wyjaśnia zjawisko menisku wklęsłego i włoskowatości podaje przykłady wykorzystania zjawiska włoskowatości w przyrodzie wyjaśnia pojęcia: atomu, cząsteczki, pierwiastka i związku chemicznego objaśnia, co to znaczy, że ciało stałe ma budowę krystaliczną doświadczalnie szacuje średnicę cząsteczki oleju wymienia i objaśnia sposoby zwiększania ciśnienia gazu w zamkniętym zbiorniku 4. Jak opisujemy ruch? Lp. Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe 23 Układ odniesienia. Tor ruchu, droga Ruch prostoliniowy jednostajny 26 Wartość prędkości (szybkość) ciała w ruchu jednostajnym prostoliniowym opisuje ruch ciała w podanym układzie odniesienia klasyfikuje ruchy ze względu na kształt toru rozróżnia pojęcia tor ruchu i droga wymienia cechy charakteryzujące ruch prostoliniowy jednostajny na podstawie różnych wykresów st () odczytuje drogę przebywaną przez ciało w różnych odstępach czasu zapisuje wzór nim wielkości i nazywa występujące w oblicza drogę przebytą przez ciało na podstawie wykresu zależności v(t) oblicza wartość prędkości ze wzoru wartość prędkości w km/h wyraża w m/s i na Wymagania rozszerzone i dopełniające ( ocena 3 i 4) obiera układ odniesienia i opisuje ruch w tym układzie wyjaśnia, co to znaczy, że spoczynek i ruch są względne opisuje położenie ciała za pomocą współrzędnej x oblicza przebytą przez ciało drogę jako s = x 2 -x 1 = x doświadczalnie bada ruch jednostajny prostoliniowy i formułuje wniosek s~ t sporządza wykres zależności st () na podstawie wyników doświadczenia zgromadzonych w tabeli sporządza wykres zależności v(t) na podstawie danych z tabeli podaje interpretację fizyczną pojęcia szybkości przekształca wzór i oblicza każdą z występujących w nim wielkości

12 Lp. Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe 27 Prędkość w ruchu jednostajnym prostoliniowym Średnia wartość prędkości (średnia szybkość). Prędkość chwilowa 30 Ruch prostoliniowy jednostajnie przyspieszony odwrót uzasadnia potrzebę wprowadzenia do opisu ruchu wielkości wektorowej prędkości na przykładzie wymienia cechy prędkości, jako wielkości wektorowej oblicza średnią wartość prędkości planuje czas podróży na podstawie mapy i oszacowanej średniej szybkości pojazdu odróżnia średnią wartość prędkości od chwilowej wartości prędkości wyznacza doświadczalnie średnią wartość prędkości biegu lub pływania lub jazdy na rowerze podaje przykłady ruchu przyspieszonego i opóźnionego opisuje ruch jednostajnie przyspieszony Wymagania rozszerzone i dopełniające ( ocena 3 i 4) opisuje ruch prostoliniowy jednostajny używając pojęcia prędkości rysuje wektor obrazujący prędkość o zadanej wartości (przyjmując odpowiednią jednostkę) wyjaśnia, że pojęcie prędkość w znaczeniu fizycznym to prędkość chwilowa wykonuje zadania obliczeniowe, posługując się średnią wartością prędkości sporządza wykres zależności v(t) dla ruchu jednostajnie przyspieszonego opisuje jakościowo ruch opóźniony 31 Przyspieszenie w ruchu prostoliniowym jednostajnie przyspieszonym z wykresu zależności v(t) odczytuje przyrosty szybkości w określonych jednakowych odstępach czasu podaje wzór na wartość przyspieszenia podaje jednostki przyspieszenia posługuje się pojęciem wartości przyspieszenia do opisu ruchu jednostajnie przyspieszonego podaje wartość przyspieszenia ziemskiego przekształca wzór z tego wzoru i oblicza każdą wielkość sporządza wykres zależności at () dla ruchu jednostajnie przyspieszonego podaje interpretację fizyczną pojęcia przyspieszenia Powtórzenie i sprawdzian 5. Siły w przyrodzie Lp. Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe 34 Wzajemne oddziaływanie ciał. Trzecia zasada dynamiki 35 Wypadkowa sił działających na ciało wzdłuż jednej prostej. Siły równoważące się 36 Pierwsza zasada dynamiki wymienia różne rodzaje oddziaływania ciał na przykładach rozpoznaje oddziaływania bezpośrednie i na odległość wykazuje doświadczalnie, że siły wzajemnego oddziaływania mają jednakowe wartości, ten sam kierunek, przeciwne zwroty i różne punkty przyłożenia podaje przykład dwóch sił równoważących się oblicza wartość i określa zwrot wypadkowej dwóch sił działających na ciało wzdłuż jednej prostej o zwrotach zgodnych i przeciwnych na prostych przykładach ciał spoczywających wskazuje siły równoważące się analizuje zachowanie się ciał na podstawie pierwszej zasady dynamiki podaje przykłady występowania sił sprężystości w otoczeniu Wymagania rozszerzone i dopełniające ( ocena 3 i 4) na dowolnym przykładzie wskazuje siły wzajemnego oddziaływania, rysuje je i podaje cechy tych sił opisuje wzajemne oddziaływanie ciał posługując się trzecią zasadą dynamiki Newtona opisuje zjawisko odrzutu podaje przykład kilku sił działających wzdłuż jednej prostej i równoważących się oblicza wartość i określa zwrot wypadkowej kilku sił działających na ciało wzdłuż jednej prostej o zwrotach zgodnych i przeciwnych opisuje doświadczenie potwierdzające pierwszą zasadę dynamiki na przykładzie opisuje zjawisko bezwładności wyjaśnia, że w skutek rozciągania lub ściskania ciała pojawiają się w nim siły dążące do przywrócenia początkowych rozmiarów i kształtów, czyli siły sprężystości

13 Lp. Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe Siła oporu powietrza. Siła tarcia 39 Ciśnienie hydrostatyczne 40 Siła parcia. Prawo Pascala Siła wyporu i jej wyznaczanie. Prawo Archimedesa Druga zasada dynamiki Powtórzenie i sprawdzian wymienia siły działające na ciężarek wiszący na sprężynie podaje przykłady, w których na ciała poruszające się w powietrzu działa siła oporu powietrza podaje przykłady świadczące o tym, że wartość siły oporu powietrza wzrasta wraz ze wzrostem szybkości ciała wymienia niektóre sposoby zmniejszania i zwiększania tarcia wykazuje doświadczalnie, że siły tarcia występujące przy toczeniu mają mniejsze wartości niż przy przesuwaniu jednego ciała po drugim podaje przykłady pożytecznych i szkodliwych skutków działania sił tarcia wykorzystuje ciężar cieczy do uzasadnienia zależności ciśnienia cieczy na dnie zbiornika od wysokości słupa cieczy opisuje praktyczne skutki występowania ciśnienia hydrostatycznego podaje przykłady parcia gazów i cieczy na ściany zbiornika podaje przykłady wykorzystania prawa Pascala wyznacza doświadczalnie wartość siły wyporu działającej na ciało zanurzone w cieczy podaje warunek pływania i tonięcia ciała zanurzonego w cieczy opisuje ruch ciała pod działaniem stałej siły wypadkowej zwróconej tak samo jak prędkość zapisuje wzorem drugą zasadę dynamiki i odczytuje ten zapis Wymagania rozszerzone i dopełniające ( ocena 3 i 4) podaje przyczyny występowania sił tarcia wykazuje doświadczalnie, że wartość siły tarcia kinetycznego nie zależy od pola powierzchni styku ciał przesuwających się względem siebie, a zależy od rodzaju powierzchni ciał trących o siebie i wartości siły dociskającej te ciała do siebie oblicza ciśnienie słupa cieczy na dnie cylindrycznego naczynia wykorzystuje wzór na ciśnienie hydrostatyczne w zadaniach obliczeniowych objaśnia zasadę działania podnośnika hydraulicznego i hamulca samochodowego podaje wzór na wartość siły wyporu i wykorzystuje go do wykonywania obliczeń wyjaśnia pływanie i tonięcie ciał, wykorzystując pierwszą zasadę dynamiki wyjaśnia pochodzenie siły nośnej i zasadę unoszenia się samolotu oblicza każdą z wielkości we wzorze F = ma podaje wymiar 1 niutona przez porównanie wzorów F = ma i Fc = mg uzasadnia, że współczynnik g to wartość przyspieszenia, z jakim spadają ciała wyjaśnia, co to znaczy, że ciało jest w stanie nieważkości 6. Praca. Moc. Energia Lp. Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe 47 Praca mechaniczna podaje przykłady wykonania pracy w sensie fizycznym podaje warunki konieczne do tego, by w sensie fizycznym była wykonywana praca oblicza pracę ze wzoru W = Fs podaje jednostkę pracy (1 J) sporządza wykres zależności W() s oraz Fs (), odczytuje i oblicza pracę na podstawie tych Wymagania rozszerzone i dopełniające ( ocena 4 i 5) 1 kg m wyraża jednostkę pracy 1 J= 2 s podaje ograniczenia stosowalności wzoru W = Fs oblicza każdą z wielkości we wzorze W = Fs 2

14 Lp. Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe wykresów 48 Moc wyjaśnia, co to znaczy, że urządzenia pracują z różną mocą 49 Energia w przyrodzie. Energia mechaniczna 50 Energia potencjalna i kinetyczna Zasada zachowania energii mechanicznej Dźwignia jako urządzenie ułatwiające wykonywanie pracy. Wyznaczanie masy za pomocą dźwigni dwustronnej Powtórzenie i sprawdzian podaje przykłady urządzeń pracujących z różną mocą oblicza moc na podstawie wzoru podaje jednostki mocy i przelicza je W P = t podaje przykłady energii w przyrodzie i sposoby jej wykorzystywania wyjaśnia, co to znaczy, że ciało posiada energię mechaniczną podaje przykłady ciał posiadających energię potencjalną ciężkości i energię kinetyczną wymienia czynności, które należy wykonać, by zmienić energię potencjalną ciała podaje przykłady przemiany energii potencjalnej w kinetyczną i na odwrót, posługując się zasadą zachowania energii mechanicznej opisuje zasadę działania dźwigni dwustronnej podaje warunek równowagi dźwigni dwustronnej wyznacza doświadczalnie nieznaną masę za pomocą dźwigni dwustronnej, linijki i ciała o znanej masie Wymagania rozszerzone i dopełniające ( ocena 4 i 5) objaśnia sens fizyczny pojęcia mocy W oblicza każdą z wielkości ze wzoru P = t oblicza moc na podstawie wykresu zależności Wt () wyjaśnia pojęcia układu ciał wzajemnie oddziałujących oraz sił wewnętrznych w układzie i zewnętrznych spoza układu wyjaśnia i zapisuje związek oblicza energię potencjalną ciężkości ze wzoru i E = mgh kinetyczną ze wzoru oblicza energię potencjalną względem dowolnie wybranego poziomu zerowego stosuje zasadę zachowania energii mechanicznej do rozwiązywania zadań obliczeniowych objaśnia i oblicza sprawność urządzenia mechanicznego opisuje zasadę działania bloku nieruchomego i kołowrotu wyjaśnia, w jaki sposób maszyny proste ułatwiają nam wykonywanie pracy 7. Przemiany energii w zjawiskach cieplnych Lp. Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe 57 Zmiana energii wewnętrznej przez wykonanie pracy wymienia składniki energii wewnętrznej podaje przykłady, w których na skutek wykonania pracy wzrosła energia wewnętrzna ciała Wymagania rozszerzone i dopełniające ( ocena 4 i 5) wyjaśnia, dlaczego podczas ruchu z tarciem nie jest spełniona zasada zachowania energii mechanicznej wyjaśnia, dlaczego przyrost temperatury ciała świadczy o wzroście jego energii wewnętrznej 58 Cieplny przepływ energii. Rola izolacji cieplnej 59 Zjawisko konwekcji opisuje przepływ ciepła (energii) od ciała o wyższej temperaturze do ciała o niższej temperaturze, następujący przy zetknięciu tych ciał podaje przykłady przewodników i izolatorów opisuje rolę izolacji cieplnej w życiu codziennym podaje przykłady występowania konwekcji w przyrodzie wykorzystując model budowy materii, objaśnia zjawisko przewodzenia ciepła formułuje jakościowo pierwszą zasadę termodynamiki wyjaśnia zjawisko konwekcji uzasadnia, dlaczego w cieczach i gazach przepływ energii odbywa się głównie przez konwekcję opisuje znaczenie konwekcji w prawidłowym oczyszczaniu powietrza w mieszkaniach

15 60 61 Ciepło właściwe opisuje proporcjonalność ilości dostarczonego ciepła do masy ogrzewanego ciała i przyrostu jego temperatury odczytuje z tabeli wartości ciepła właściwego analizuje znaczenie dla przyrody, dużej wartości ciepła właściwego wody oblicza ciepło właściwe na podstawie wzoru na podstawie proporcjonalności Q~ m, definiuje ciepło właściwe substancji oblicza każdą wielkość ze wzoru Q=c m t wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła właściwego sporządza bilans cieplny dla wody i oblicza szukaną wielkość opisuje zasadę działania wymiennika ciepła i chłodnicy Przemiany energii podczas topnienia. Wyznaczanie ciepła topnienia lodu 64 Przemiany energii podczas parowania i skraplania Powtórzenie i sprawdzian. opisuje zjawisko topnienia (stałość temperatury, zmiany energii wewnętrznej topniejących ciał) podaje przykład znaczenia w przyrodzie dużej wartości ciepła topnienia lodu opisuje proporcjonalność ilości dostarczanego ciepła w temperaturze topnienia do masy ciała, które chcemy stopić odczytuje z tabeli temperaturę topnienia i ciepło topnienia analizuje (energetycznie) zjawisko parowania i wrzenia opisuje zależność szybkości parowania od temperatury opisuje proporcjonalność ilości dostarczanego ciepła do masy cieczy zamienianej w parę odczytuje z tabeli temperaturę wrzenia i ciepło parowania podaje przykłady znaczenia w przyrodzie dużej wartości ciepła parowania wody objaśnia, dlaczego podczas topnienia i krzepnięcia temperatura pozostaje stała, mimo zmiany energii wewnętrznej na podstawie proporcjonalności Q~ mdefiniuje ciepło topnienia substancji oblicza każdą wielkość ze wzoru Q= mc wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła topnienia doświadczalnie wyznacza ciepło topnienia lodu opisuje zależność temperatury wrzenia od zewnętrznego ciśnienia na podstawie proporcjonalności Q~ m definiuje ciepło parowania oblicza każdą wielkość ze wzoru Q= mc wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła parowania opisuje zasadę działania chłodziarki t p