Dlaczego woda jest niezbędna do życia?

Transkrypt

1 Woda to nasze życie Od najmłodszych lat uczymy się, że woda to życie. Jednak często nie zdajemy sobie w szczegółach sprawy z tego, jak bardzo jest ona ważna dla istnienia, trwania i rozwoju życia na Ziemi. Przecież już pierwsze cywilizacje rozwijały się w dolinach wielkich rzek, jak Tygrys, Eufrat czy Nil. Przetrwanie ludzi na naszej planecie zależy od wody. Patrząc globalnie, najwięcej wody, bo aż 69 proc., zużywa rolnictwo - jest niezbędna dla zwierząt, jak i dla roślin. Na drugim miejscu jest przemysł z wynikiem 23 proc. Woda jest tu surowcem produkcyjnym czy chłodziwem w różnych jego gałęziach. Do wyprodukowania kilograma keczupu potrzeba jej 530 l., a jedna koszulka z bawełny wymaga wykorzystania l wody. Na końcu są gospodarstwa domowe z wynikiem 8 proc. Używamy jej przede wszystkim do bezpośredniego spożycia i przygotowania sobie jedzenia, a także jako środek sanitarny i higieniczny.

2 Dlaczego woda jest niezbędna do życia? Wewnątrz naszego ciała znajduje się wiele różnych komórek, które tworzą tkanki i narządy. Wszystkie otoczone są tzw. płynem zewnątrzkomórkowym, z którego pobierają niezbędny do życia tlen i pokarm oraz do którego wydalają zbędne produkty przemiany materii. Płyn ten można porównać do rozcieńczonej wody morskiej. Jego skład bardzo przypomina pierwotny ocean, w którym prawdopodobnie powstało życie. Woda jest najważniejszym składnikiem wszystkich organizmów. Jest niezbędna do przebiegu wszystkich przemian metabolicznych w komórkach. Stanowi rozpuszczalnik dla substancji biologicznie czynnych, transportuje różne związki i reguluje temperaturę organizmu. Bez wody człowiek może przeżyć jedynie kilka dni, dlatego tak ważne dla zachowania zdrowia jest prawidłowe nawodnienie organizmu.

3 Słodka woda na Ziemi Opracowania naukowe podają, że w hydrosferze znajduje się ok mln km 3 wody. Z tego tylko 2,5 proc. to wody słodkie. W tej puli najwięcej, bo aż 68,9 proc. wody, magazynują lodowce. Na biegunie północnym i południowym, pokrytych największymi czapami lodowymi, znajduje się 96 proc. światowych zasobów wody słodkiej. 30,8 proc. to wody podziemne, na rzeki i jeziora przypada zaś tylko 0,3 proc. Jak wynika choćby z powyższego zestawienia, zasoby wody słodkiej na Ziemi rozłożone są bardzo nierównomiernie. Na blisko 150 mln km 2 przypada aż 35 mln km 2 obszarów suchych, na których parowanie jest większe od opadów. Rola wody w naszym organizmie Woda jest elementem składowym każdej komórki i tkanki w naszym organizmie. Warunkuje prawidłowy proces trawienia, wchłaniania i transportu składników odżywczych. Dzięki niej wydalane są z organizmu produkty przemiany materii. Pełni również ważną funkcję w regulacji temperatury ciała.

4 Zapotrzebowanie na wodę Od czego uzależnione jest zapotrzebowanie na wodę? Zapotrzebowanie na wodę uzależnione jest od wielu różnych czynników. Zaliczamy do nich m.in. wiek, płeć, skład diety, aktywność fizyczną oraz temperaturę i klimat, w jakim się znajdujemy. Więcej wody potrzebujemy, kiedy panują upały, podczas niskiej wilgotności powietrza (straty z potem) czy w trakcie pobytu na dużych wysokościach (straty przez płuca). Wzrost zapotrzebowania na płyny związany jest również z podejmowaniem aktywności fizycznej. Straty wody Znaczne ilości wody możemy tracić także w wyniku spożywania dużych ilości sodu (soli), napojów alkoholowych, a także diecie wysokobłonnikowej czy wysokobiałkowej.

5 Ile wody dostarczamy? Codziennie pobieramy około 2,5 l wody i tyle samo wydalamy. Najwięcej wody dostarczamy do organizmu w postaci napojów (1,5 l) oraz pokarmu (0,7 l). Woda powstaje również podczas procesów przemiany materii (0,3 l). Dobowa utrata wody Nieustanna utrata wody zachodzi przez skórę (0,45 L) i wraz z oddechem (0,35 l). Z moczem wydalamy aż 1,5 l wody, a z kałem tylko 0,2 l. Kiedy zagraża Ci odwodnienie? Odwodnienie organizmu może być spowodowane różnymi czynnikami. Wynikać może nie tylko ze zbyt małej ilości spożywanych płynów, ale również stanów chorobowych. Wraz z utratą wody często tracimy również elektrolity, dlatego poważne odwodnienie może być stanem zagrażającym naszemu życiu.

6 Najwięcej wody tracimy Wysoka temperatura i aktywność fizyczna Pocenie się to jeden ze sposobów naszego organizmu na regulację temperatury. Dlatego pocimy się podczas wysokich temperatur czy wysiłku fizycznego. Gorączka Podczas gorączki również tracimy znaczne ilości wody. Im wyższa temperatura naszego ciała, tym organizm wydziela więcej potu. Biegunka i wymioty Ostre biegunki i wymioty mogą spowodować poważne odwodnienie w bardzo krótkim czasie. Stan ten może zagrażać nawet życiu, dlatego szczególnie w przypadku małych dzieci, często wymaga interwencji lekarskiej. Zwiększone oddawanie moczu choroby i leki Jednym z pierwszych objawów cukrzycy jest częste oddawanie moczu. Stan ten może sprzyjać odwodnieniu. Stosowanie leków moczopędnych, a także leków obniżających ciśnienie tętnicze również może prowadzić do zaburzenia homeostazy wodnej naszego organizmu. Dlaczego woda jest najlepsza do nawadniania organizmu? Woda nie wnosi do diety zbędnych kalorii. Jest produktem tanim i łatwo dostępnym prawie na całym świecie. Dobrze gasi pragnienie i ma neutralny smak. Stanowić powinna podstawowy napój w diecie dzieci (prócz niemowląt), młodzieży, osób dorosłych i seniorów.

7 Dieta a nawodnienie Czy owoce mogą być źródłem wody w diecie? Tak! Do całodziennego bilansu dostarczanych płynów wliczamy nie tylko wodę czy inne napoje, ale także zupy i pokarmy stałe, takie jak owoce czy warzywa. Owoce to jedne z najbardziej uwodnionych stałych produktów spożywczych. Dodatkowo obfitują w witaminy, przeciwutleniacze, związki mineralne i inne substancje bioaktywne, które pozytywnie wpływają na nasz organizm. Dlatego każdego dnia w naszym menu powinny znajdować się co najmniej 2 porcje owoców. Ponad 80% zawartością wody charakteryzują się prawie wszystkie owoce. Woda w truskawkach i arbuzie stanowi aż 90% ich składu! Niewiele mniej wody zawierają melon, grejpfrut i cytryna. Zasobne w wodę są także mandarynki i pomarańcze, a także wiśnie, śliwki i jabłka. Do owoców bardziej suchych możemy zaliczyć banana i awokado składają się z ok. 74% wody.

8 Ile wody jest w warzywach? Czy wiesz ile wody zawierają warzywa? Witaminy, składniki mineralne, antyoksydanty, błonnik i aż 90% wody! To te składniki znajdziemy w warzywach. Warzywa stanowią doskonałą niskokaloryczną przekąskę pełną związków bioaktywnych pozytywnie wpływających na nasz organizm. Król ogórek i królowa cukinia Najbardziej uwodnionym warzywem jest ogórek. W jego składzie prawie 96% stanowi woda. Niewiele mniej wody zawiera cukinia (95%), pomidor (94,8%), sałata (94,5%) oraz kapusta pekińska (94,4%). Kalafior, papryka czerwona i brokuły zawierają ok. 90% wody. Poniżej 80% wody znajdziemy w takich warzywach jak bób, groszek zielony, kukurydza czy czosnek.

9 Jak należy pić wodę? Woda to podstawowy składnik naszej diety. Jest nieodzowna do prawidłowego przebiegu wszystkich procesów fizjologicznych zachodzących w naszym organizmie. Jej pobieranie reguluje uczucie pragnienia, które niestety często pojawia się, gdy już nasz organizm jest lekko odwodniony. Dlatego też, tak ważne jest systematyczne uzupełnianie płynów i zachowanie równowagi wodnej organizmu. Każdą stratę wody musimy uzupełnić. Wyprzedzaj pragnienie Systematyczne wypijanie wody małymi łykami jest najlepszą metodą chroniącą organizm przed odwodnieniem. Niewielkie porcje wody są lepiej przyswajane przez organizm. Wypijanie dużej objętości płynów jednym haustem - chociaż zaspokoi pragnienie, nie jest dobrym sposobem na nawadnianie organizmu.

10 Jak oszczędzać wodę? Polskie zasoby wodne należą do jednych z niższych w Europie. Ostatnio występująca susza uzmysłowiła społeczeństwu w wielu regionach, jak szybko zasoby te mogą się skurczyć. Dlatego warto wodę oszczędzać. Nie wylewaj wody niepotrzebnie, kiedy można ją użyć do innych celów. Używaj małej ilości wody do kąpieli, używaj prysznica zamiast kąpieli w wannie. Zakręcaj kran, kiedy myjesz zęby. Używaj zmywarki i pralki tylko wtedy, gdy są pełne lub ustaw program oszczędnościowy. Kiedy zmywasz naczynia ręcznie napełnij jedną komorę zlewu, a następnie spłukuj szybko pod niewielkim strumieniem bieżącej wody.

11 Jak oszczędzać wodę? Unikaj zbędnego spłukiwania toalety. Chusteczki, owady i inne tego typu śmieci wyrzuć raczej do kosza na odpadki, niż do toalety. Warto zamontować kran jednouchwytowy, który reguluje temperaturę natychmiast. Regulacja temperatury za pomocą dwóch kurków to strata czasu i wody. Myj samochód w myjni, która stosuje recykling wody, a jeśli wykonujesz to na swojej posesji - wykorzystaj wiadro z wodą i gąbkę zamiast bieżącej wody z węża. Jeśli mieszkasz w domu jednorodzinnym, zastanów się nad założeniem zbiornika na wodę deszczową. Z powodzeniem można ją wykorzystywać do podlewania ogródka.

12 Zawartość wody w organizmie

13 Zawartość wody w organizmie Źródło: