Hydrosfera - źródła i rodzaje zanieczyszczeń, sposoby jej ochrony i zasoby wody w biosferze.

Transkrypt

1 Hydrosfera - źródła i rodzaje zanieczyszczeń, sposoby jej ochrony i zasoby wody w biosferze. Hydrosfera składa się z kilku wyraźnie różniących się od siebie elementów będących zarazem etapami cyklu obiegu wody w biosferze. Woda należy do tych zasobów biosfery, które odznaczają sie duża labilnością- często zmienia stan skupienia oraz stężenie zawartych w niej substancji, a także - posiada określony rytm odnawiania się. Gospodarka zasobami wodnymi musi uwzględniać konieczność zachowania dynamicznej równowagi pomiędzy ich zużyciem a tempem odnawiania się.

2 Cykl obiega wody w biosferze

3 Woda występuje w całej biosferze i równie powszechna jest potrzeba korzystania z niej. Natężenie potrzeb nie pokrywa się przestrzennie z możliwościami ich zaspokajania. W bilansowaniu użytków wodnych w biosferze istotna jest więc nie tyle suma globalna, ile regionalne i lokalne zestawienie potrzeb i możliwości ich zaspokojenia. Równocześnie na problemy ilościowe nakłada się zagadnienie jakości zasobów wodnych, gdyż użyteczna może być tylko woda spełniająca żądane kryteria jakościowe.

4 W atmosferze woda występuje w postaci pary wodnej, kryształków lodu oraz aerozoli wodnych. Opady i osady atmosferyczne transportują wodne zasoby atmosfery w kierunku litosfery, gdzie woda może być w stałym stanie skupienia (lodowce, pokrywa śnieżna) lub w stanie ciekłym (wody podziemne, rzeki, jeziora, oceany). Woda jest także zamknięta w organizmach żywych, gdzie stanowi ich największy składnik strukturalny i funkcjonalny (nośniki w postaci płynów ustrojowych). Z tego względu woda stanowi podstawowy czynnik materiałowy (tzw. rekwizyt), do którego dostępność, a także jego jakość warunkują życie lub wręcz możliwość przetrwania.

5 Łączne zasoby wody na Ziemi szacuje się na ok. 1,5 mld km 3, z czego ponad 95% znajduje się w oceanach, ok. 2% w lodowcach, ok. 0,015% w rzekach i jeziorach, ok. 0,54% w wodach gruntowych oraz ok. 0,001% w atmosferze. Wynika z tego, że zasoby wody słodkiej to mniej niż 3% globalnych zasobów wody, z czego większość jest związana z lądolodowcami. Człowiek, zależnie od strefy klimatycznej, w której mieszka, potrzebuje średnio w ciągu doby 1,5-3 dm 3 wody do konsumpcji bezpośredniej. Oprócz tego woda zużywana jest przez człowieka w licznych procesach produkcyjnych i komunalnych. Przeciętny roczny pobór wody na mieszkańca wynosi ok m 3 w Kanadzie i USA, ok m 3 w krajach Europy Zachodniej a ok. 400 m 3 w Polsce.

6 Globalna eksplozja demograficzna w ostatnich dziesięcioleciach spowodowała, że liczebność populacji ludzkiej wzrosła do ponad 5,5 mld, z prawdopodobieństwem podwojenia się tej liczby w ciągu lat. Bardzo zaostrzył to problem zaspokojenia zapotrzebowania na wodę, gdyż odsetek ludności świata żyjącej bez dostatecznego zaopatrzenia w wodę szacuje się na ok. 75%. Doświadczenia ostatnich lat wskazują na fakt, że globalne zużycie wody wzrastało 2-krotnie szybciej niż gwałtowny przecież przyrost ludności (w Polsce ponad 3-krotnie szybciej). Wynika to z dążenia do poprawy jakości życia społeczeństw i związanego z tym rozwoju gospodarczego oraz postępu cywilizacyjno-sanitarnego.

7 Procesy i źródła degradacji hydrosfery. Proces zanieczyszczania wód następuje na wszystkich etapach ich obiegu w biosferze, a głównymi źródłami zanieczyszczeń są użytkownicy wody. Jedynie ok. 5% zbadanych jezior polskich ma wodę spełniającą kryteria I klasy czystości; ok. 36% jezior ma wodę II klasy, ok. 33% III klasy, a 26% wodę pozaklasową. 50% wód jest nadmiernie użyźniona. Procesy nadmiernego wzrostu żyzności wód spowodowane są spływem substancji biogennych (azotu, fosforu, węgla).