"W zdrowym ciele zdrowy duch"

Transkrypt

1 "W zdrowym ciele zdrowy duch" program profilaktyczny z zakresu zdrowego stylu życia przyjaznego środowisku Opracowały: Beata Kamińska Bożena Warcaba Morąg

2 1. Założenia programu Celem wychowania przedszkolnego jest tworzenie warunków umożliwiających dzieciom nabywanie wiedzy i umiejętności dbania o zdrowie, bezpieczeństwo własne i innych w różnych sytuacjach, rozwijanie sprawności fizycznej, która ma wpływ na stan ich zdrowia oraz troska o stan środowiska. Opracowanie i realizacja programu profilaktycznego ma na celu uporządkowanie i wyznaczenie kierunków pracy w zakresie organizowania warunków umożliwiających nabywanie przez dzieci pożądanych postaw i zachowań. W celu osiągnięcia skuteczności działania wdrażanie programu następuje w ścisłej współpracy ze środowiskiem rodzinnym oraz przy wsparciu takich instytucji jak Policja, Straż Pożarna, TSSE, służba zdrowia, Lasy Państwowe. 2. Cele ogólne programu Dla dzieci: Poznawanie zasad bezpiecznego zachowania się w przedszkolu i w domu oraz świadomego ich przestrzegania. Nabywanie wiedzy i umiejętności świadomego przestrzegania zasad bezpiecznego poruszania się na drodze. Kształtowanie nawyków higieniczno-kulturalnych. Rozwijanie nawyków zdrowego odżywiania się. Rozwijanie sprawności fizycznej oraz wdrażanie do czynnego wypoczynku. Poznawanie zagrożeń cywilizacyjnych. Kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu i życiu. Dla rodziców: uświadomienie odpowiedzialności za rozwój dzieci i ochronę ich zdrowia. 3. Bloki tematyczne Bezpieczna zabawa i zachowanie w przedszkolu, domu. Bezpieczeństwo na drodze. Higiena osobista oraz zapobieganie chorobom. Zdrowe odżywianie. Aktywny styl życia. W zgodzie z naturą. 4. Metody pracy Skuteczna realizacja zaplanowanych do realizacji programu działań z małymi dziećmi wymaga zastosowania atrakcyjnych dla nich metod, form i technik pracy opartych na wielokierunkowej działalności dzieci takich jak: praktyczne działanie, obserwacja, przekaz multimedialny, metoda projektu, elementy pedagogiki zabawy, elementy muzykoterapii, met. Kniessów, met. Labana, gry interakcyjne, 1

3 "burza mózgów", techniki parateatralne takie jak: drama, pantomima i teatr kukiełek, konkursy, spotkania z interesującymi gośćmi, różne techniki plastyczne. 5. Formy współpracy ze środowiskiem rodzinnym w zakresie realizacji programu Współpraca z rodzicami w zakresie wdrażania programu będzie realizowana poprzez następujące formy: spotkania grupowe nauczycieli z rodzicami, organizacja warsztatowych zajęć otwartych z udziałem rodziców, organizacja konkursów, czynny udział w akcjach i kampaniach, ogłoszenia, plakaty, umieszczanie informacji na stronie internetowej przedszkola i w prasie lokalnej. 6. Realizacja programu 6.1. Bezpieczna zabawa i zachowanie w przedszkolu, domu To pierwszy obszar, w którym dziecko, mając na względzie swoje poczucie bezpieczeństwa, poczucie własnej autonomii i wolności musi nauczyć się przestrzegania nakazów i zakazów zapewniających bezpieczeństwo innym. Musi nauczyć się przewidywać i radzić sobie w sytuacjach zagrożenia poprzez właściwą ocenę ewentualnego niebezpieczeństwa, jakie może zaistnieć podczas wspólnej zabawy, wspólnego funkcjonowania z innymi rówieśnikami w przedszkolu. Środowisko domowe to miejsce, w którym również istnieje wiele zagrożeń dla bezpieczeństwa dziecka. Dziecko nie tylko musi je poznać, ale przede wszystkim zrozumieć konsekwencje nieprzestrzegania zasad związanych z przeciwdziałaniem ich wystąpieniu Cele szczegółowe Poznawanie zasad warunkujących bezpieczeństwo własne i innych podczas zabaw w przedszkolu. Rozwijanie umiejętności zgodnego współżycia i współdziałania z rówieśnikami. Rozwijanie umiejętności rozwiązywania sytuacji konfliktowych i dochodzenia do kompromisu. Sprzeciwianie się przemocy fizycznej wobec siebie i innych dzieci Zadania do realizacji Zasady bezpiecznej wspólnej zabawy. Zasady bezpieczeństwa w kontakcie z różnorodnymi zagrożeniami w codziennym życiu. Kształtowanie takich postaw jak: życzliwość, tolerancja, rozumienie potrzeb innych, sprawiedliwość, odpowiedzialność. Kształtowanie umiejętności dbania o własne zmysły i higienę układu nerwowego Efekty Zna zasady bezpiecznej, wspólnej zabawy. Rozumie, że zachowania typu: wyrywanie zabawek, popychanie, sypanie piaskiem, mogą zagrażać bezpieczeństwu własnemu i innych. 2

4 Potrafi korzystać z zabawek, sprzętu, narzędzi zgodnie z zasadami ich użytkowania. Rozumie konieczność reagowania na sygnały, polecenia nauczyciela, których celem jest przeciwdziałanie zagrożeniom. Rozumie konieczność ograniczania niekontrolowanej aktywności ruchowej w sali pobytu ze względu na bezpieczeństwo innych. Zna prawa dziecka. Rozumie potrzeby, uczucia innych. Zna różne sposoby na pokonywanie złości. Rozumie, że należy mówić spokojnym tonem. Rozumie zagrożenia wynikające z zabaw np. stłuczonym szkłem, brudnymi odpadami itp. Rozumie potrzebę odpoczynku i relaksu. Zna zagrożenia wynikające z zabaw zapałkami, środkami chemicznymi. Rozumie zagrożenia wynikające z samodzielnego używania leków. Przestrzega zakazu samodzielnego użytkowania urządzeń mechanicznych, elektrycznych, zna możliwe konsekwencje jego łamania Bezpieczeństwo na drodze Dziecko, będąc uczestnikiem ruchu drogowego, powinno również znać podstawowe zasady bezpiecznego poruszania się na drodze. Obowiązek przygotowania dziecka do uczestnictwa w ruchu drogowym spoczywa na rodzicach, a także na nauczycielach przedszkoli. Wiek przedszkolny jest najbardziej właściwy do wyrabiania u dzieci umiejętności czy nawyków niezbędnych do samodzielnego, bezpiecznego poruszania się po drogach w przyszłości Cele szczegółowe Wdrażanie do właściwego zachowania się w ruchu drogowym. Zapoznanie z nazwami i znaczeniem znaków drogowych. Kształtowanie umiejętności zwracania się do policjanta w trudnych sytuacjach. Wdrażanie do zachowania szczególnej ostrożności w środkach lokomocji i na przystankach. Doskonalenie umiejętności zapamiętywania numerów alarmowych Zadania do realizacji Zasady bezpiecznego przechodzenia przez jezdnię, poruszania się po chodniku. Wpływ warunków atmosferycznych, pór roku na bezpieczeństwo na drodze. Znaczenie sygnalizacji i symboliki wybranych znaków drogowych. Rola policjanta w ruchu drogowym. Jazda środkami lokomocji, bezpieczne i kulturalne zachowanie się w środkach lokomocji i na przystankach. Numery alarmowe Efekty Potrafi bezpiecznie poruszać się po drodze, stosuje zasady przechodzenia przez jezdnię, stosuje się do sygnalizacji świetlnej. Rozumie znaczenie i konieczność stosowania elementów odblaskowych, fotelika samochodowego i kasku rowerowego. Zna wybrane znaki drogowe, rozumie ich symbolikę i funkcję (ostrzeganie, zakazywanie, informowanie). Wie, do kogo zwrócić się o pomoc w trudnych sytuacjach. 3

5 Umie bezpiecznie i kulturalnie zachować się w środkach komunikacji, rozumie konieczność bezpiecznego zachowania się na przystankach. Zna numery alarmowe. 6.3 Higiena osobista oraz zapobieganie chorobom Dzieciństwo to okres nabywania przez maluchy podstawowych nawyków związanych z dbałością o higienę osobistą i otoczenia. Przedszkole jest instytucją, w której dziecko spędza znaczną część dnia, w której musi utrwalać wyniesione z domu dobre nawyki lub je nabywać. Ugruntowane w tym okresie przyzwyczajenia decydują o jego późniejszym stylu życia. Budowanie "świadomości prozdrowotnej" poprzez edukację oznacza nie tylko wzbogacanie wiedzy, ale i odpowiedzialność za własne zdrowie Cele szczegółowe Wdrażanie do przestrzegania i utrwalanie nawyków higienicznych. Wdrażanie do przestrzegania zasad dbałości o ład i czystość w najbliższym otoczeniu. Rozumienie znaczenia dbania o jamę ustną Zadania do realizacji Higiena osobista i otoczenia. Zachowania wpływające na przeciwdziałanie zagrożeniom dla zdrowia. Higiena jamy ustnej i profilaktyka zapobiegania próchnicy. Spotkanie ze stomatologiem Efekty Dba o własny wygląd. Odpowiednio myje ręce i zęby. Samodzielnie posługuje się chusteczką do nosa, grzebieniem. Dba o czystość ciała i ubrania. Zna sposoby przeciwdziałania zarażeniu się chorobami: zasłania usta podczas kaszlu, nos podczas kichania. Myje ręce po skorzystaniu z toalety oraz przed posiłkami, po powrocie z podwórka. Rozumie potrzebę kontrolowania i leczenia zębów. Rozumie, jaką rolę pełni lekarz i inny personel medyczny w ochronie zdrowia i życia. Dba o wygląd otoczenia np. porządku w przydzielonej szafce, w sali po zakończeniu zajęć, zabaw itd Zdrowe odżywianie Przekazywanie wiedzy o zdrowym odżywianiu i kształtowanie nawyków związanych ze spożywaniem produktów, które warunkują utrzymanie zdrowia są kolejnym ważnym zadaniem edukacji przedszkolnej. Środowisko rodzinne nie zawsze jest miejscem, w którym dba się o nawyki żywieniowe. Duża dostępność i niska cena produktów wysokokalorycznych, zawierających duże ilości np. soli, cukru, tłuszczu sprawia, że rodzice sięgają po nie bez zastanawiania się nad konsekwencjami dla zdrowia tych, którzy je spożywają, nawet jeśli są to dzieci. 4

6 6.4.1 Cele szczegółowe Poznawanie zaleceń prozdrowotnych w zakresie racjonalnego odżywiania. Poznawanie czynników zagrażających zdrowiu związanych z żywieniem. Aktywne uczestniczenie w "zdrowym odżywianiu". Nabywanie właściwych nawyków żywieniowych Zadania do realizacji Produkty wpływające na utrzymanie zdrowia, określone w "piramidzie zdrowia". Szkodliwość niektórych produktów spożywczych. Spotkanie z lekarzem rodzinnym, dietetykiem Efekty Zna produkty spożywcze wpływające na utrzymanie organizmu w stanie zdrowia. Zna wpływ wartości niektórych witamin na zdrowie (np. witaminy A, E, C, D). Zna zalecenia dotyczące rodzajów i składu posiłków spożywanych w ciągu dnia. Potrafi komponować zdrowe posiłki i aktywnie uczestniczyć w ich przygotowaniu. Rozumie konieczność ograniczania spożycia niektórych produktów (np. słodyczy, chipsów, napojów gazowanych) z powodu możliwości narażenia się na choroby, np.: otyłość, cukrzyca. Rozumie, że pewne produkty mogą wywoływać alergie u niektórych osób. Myje owoce i warzywa przed spożyciem Aktywny styl życia Kształtowanie aktywnego stylu życia również wymaga szczególnego zrozumienia i podejścia w organizacji środowiska przedszkolnego, albowiem podstawa programowa zaleca, aby na tę formę została przeznaczona znaczna część pobytu dziecka w przedszkolu. Ukształtowane w przedszkolu nawyki związane z aktywnością ruchową będą miały wpływ na jej przejawy w dorosłym życiu Cele szczegółowe Podtrzymywanie naturalnej potrzeby aktywności ruchowej dziecka. Rozwijanie sprawności fizycznej. Zapobieganie wadom postawy. Wdrażanie do realizacji aktywnych form wypoczynku Zadania Systematyczne zajęcia ruchowe na świeżym powietrzu, sali gimnastycznej oraz salach zabaw i zajęć. Czynny udział w spacerach i wycieczkach. Aktywne formy spędzania czasu wolnego z rodzicami Efekty Chętnie podejmuje działania o charakterze ruchowym. Kontroluje prawidłową postawę ciała w czasie stania, siedzenia, chodzenia i biegania. Hartuje organizm, wie, jak zapobiegać zmarznięciu i przegrzaniu. Rozumie znaczenie świeżego powietrza dla zdrowia oraz potrzeby aktywnych form wypoczynku. 5

7 Zna szkodliwe skutki spędzania czasu wolnego przed telewizorem, przy komputerze Żyjemy w zgodzie z naturą Okres przedszkolny w życiu dziecka to czas kształtowania się zalążków właściwych postaw i przekonań. Zadaniem edukacji jest kształtowanie postawy proekologicznej i przekonania, że człowiek nie tylko niszczy przyrodę, ale może ją także uratować. Dziecko powinno zrozumieć, że jest współmieszkańcem planety Ziemi razem z bogatym światem zwierząt i roślin Cele szczegółowe Uświadamianie szkodliwego wpływu zanieczyszczeń na środowisko. Nabywanie opiekuńczego stosunku do świata roślin i zwierząt. Wdrażanie do realizacji aktywnych form ochrony środowiska Zadania Rola wody i powietrza w życiu człowieka i innych organizmów żywych. Przyczyny zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby. Palenie papierosów a zdrowie. Zbiórka surowców wtórnych. Energia odnawialna. Zwierzęta i rośliny w najbliższym otoczeniu. Ochrona roślin i zwierząt Efekty Dziecko rozumie pojęcie środowisko i nazywa jego elementy. Rozróżnia i nazywa popularne gatunki roślin i zwierząt charakterystycznych dla danego środowiska. Wie, że woda i powietrze są niezbędnymi czynnikami dla życia na Ziemi. Dostrzega zły wpływ zanieczyszczonego powietrza na środowisko przyrodnicze i podaje przykłady pozytywnych rozwiązań, np. technicznych. Rozumie szkodliwość palenia papierosów dla zdrowia człowieka. Radzi sobie z unikaniem dymu tytoniowego wie, w jaki sposób zwrócić uwagę palącym przy dziecku papierosy. Potrafi segregować odpady. Zna i stosuje proste sposoby na oszczędzanie wody i energii. Rozumie potrzebę i konieczność dbania o życie na Ziemi. Bierze udział w akcjach ekologicznych, kampaniach, wycieczkach i spacerach. 7. Metody i techniki ewaluacji: ankiety rysunkowe dla dzieci; karty pracy; analiza prac plastycznych; wyniki organizowanych konkursów i turniejów; obserwacja bieżąca zachowań dzieci w kontekście wdrażanych zadań; rozmowy z rodzicami oraz ankiety na temat realizacji i skuteczności wdrażanych zadań (po zakończeniu programu); analiza dokumentów. 6