Metody jakościowe SYLABUS A. Informacje ogólne

Transkrypt

1 Metody jakościowe SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy składowe sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod Język Rodzaj Dziedzina i dyscyplina nauki Rok studiów/semestr Wymagania wstępne (tzw. sekwencyjny system zajęć i egzaminów) Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele Metody dydaktyczne oraz ogólna forma zaliczenia Wydział Historyczno-Socjologiczny, socjologia studia I stopnia ogólnoakademicki stacjonarne 0500-SS1-2MJA polski Opis obowiązkowy, MK_3 metodologiczno-logiczny nauki społeczne, socjologia rok II, semestr III i IV brak 14 godz. wykłady, 38 godz. konwersatoria, 8 godz. laboratoria Celem jest zapoznanie studentów z wybranymi jakościowymi metodami badawczymi, rozumianymi zarówno jako sposoby zbierania, jak też analizy danych o życiu społecznym, tworzącymi warsztat badawczy współczesnego socjologa. Obok metod tradycyjnych, takich jak obserwacja, analiza treści czy wywiad, przyjrzymy się nowym możliwościom, jakie daje wykorzystanie w badaniach spaceru, fotografii czy performansu. Zajęciom przyświecać będą z jednej strony założenia socjologii rozumiejącej, interpretatywnej, z drugiej nowoczesny postulat zaangażowania socjologów w proces zmian społecznych. Metody dydaktyczne: wykład, praca indywidualna i grupowa, praca z tekstem, dyskusja, zadania praktyczne, projekt grupowy, praca terenowa (badawcza) Formy zaliczenia : zaliczenie ćwiczeń i laboratoriów na ocenę, egzamin pisemny Efekty kształcenia Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia W1. Zna stanowiska teoretyczne i metodologiczne leżące u podstaw badań jakościowych S1_W02 W2. Rozumie specyfikę badań jakościowych w aspekcie teoretycznym i praktycznym S1_W23 W3. Potrafi scharakteryzować poszczególne jakościowe techniki zbierania oraz metody analizy danych S1_W24 W4. Zna podstawowe elementy procesu badawczego, w którym wykorzystywane są metody jakościowe S1_W25 U1. Potrafi tworzyć typologie zjawisk społecznych w toku analizy zebranego materiału badawczego S1_U01 U2. Potrafi zgromadzić/pozyskać dane konieczne do analizy zjawisk i procesów społecznych za pomocą metod jakościowych S1_U03 U3. Potrafi analizować zgromadzone dane jakościowe S1_U04 U4. Potrafi przygotować raport z badań jakościowych S1_U05 U5. Potrafi samodzielnie stawiać hipotezy badawcze i podejmuje pierwsze próby ich weryfikacji za pomocą danych uzyskanych w badaniach jakościowych U6. Potrafi przeprowadzić proces badawczy oparty na metodach jakościowych w sposób poprawny metodologicznie U7. Potrafi rozstrzygać dylematy etyczne związane z zastosowaniem metod jakościowych U8. Potrafi prawidłowo zaprojektować i przeprowadzić badanie jakościowe, odpowiednio dobierając metodę i techniką badawczą w zależności od postawionego 1 S1_U07 S1_U10 S1_U11 S1_U16

2 problemu U9. Posiada umiejętności merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych autorów na temat jakościowych metod badawczych oraz S1_U18 formułowania wniosków na podstawie pracy badawczej U10. Potrafi przygotować ustną wypowiedź na zadany temat związany z jakościowymi metodami badawczymi z wykorzystaniem literatury S1_U20 U11. Potrafi przygotować prezentację multimedialną S1_U22 K1. Ma świadomość zmian zachodzących w terminologii oraz w orientacjach metodologicznych w obrębie socjologii jakościowej S1_K02 K2. Student umie pracować w grupie, dzielić się zadaniami i rozwiązywać je w sposób kreatywny S1_K03 K3. Prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykorzystaniem różnych źródeł danych oraz jakościowych metod badawczych S1_K04 K4. Ma świadomość konieczności planowania w czasie wykonywania poszczególnych zadań badawczych, w szczególności realizacji projektu badawczego S1_K05 K5. Jest świadomy problemów etycznych związanych z przeprowadzaniem jakościowych badań socjologicznych S1_K06 K6. Wykazuje zdolność do krytycznego myślenia, ma świadomość konieczności wykazania się naukową rzetelnością oraz umiejętnością poprawnego argumentowania S1_K08 w sytuacji sporu naukowego lub światopoglądowego K7. Ma świadomość swojego wpływu na przedmiot badania S1_K09 K8. Jest świadomy złożoności i wieloaspektowości życia społecznego oraz wrażliwy na zjawisko relatywizmu kulturowego S1_K10 Punkty ECTS 5 Bilans nakładu pracy studenta Wskaźniki ilościowe 135 godz., w tym: 14 godz. udział w wykładach 38 godz. udział w konwersatoriach 8 godz. udział a w laboratoriach 8 godz. udział w konsultacjach 40 godz. przygotowanie do zajęć wraz z zadaniami 15 godz. przygotowanie do zaliczenia 12 godz. przygotowanie do egzaminu Nakład pracy studenta związany z zajęciami: Liczba godzin Punkty ECTS wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela 68 2,52 o charakterze praktycznym 67 2,48 Data opracowania: Koordynator : dr Katarzyna Niziołek 2

3 Elementy składowe sylabusu Nazwa SYLABUS B. Informacje szczegółowe Metody jakościowe Opis Kod Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język Rok studiów/ semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć Liczba punktów ECTS Prowadzący Treści merytoryczne Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Forma i warunki zaliczenia 0500-SS1-2MJA socjologia Wydział Historyczno-Socjologiczny, polski rok II, semestr III 14 godz. wykłady 5 (łącznie z ćwiczeniami i laboratoriami) dr Katarzyna Niziołek Tematy wykładów: 1. Wprowadzenie do metod jakościowych. Obserwacja potoczna a socjologiczna 2. Wywiad w badaniach jakościowych: indywidualny i grupowy, standaryzowany i swobodny 3. Dokumenty, analiza treści a analiza dyskursu 4. Fotografia i film jako narzędzia badawcze 5. Spacery badawcze, mapy wyobrażeniowe, etnografia performatywna 6. Interwencja socjologiczna i inne badania aktywizujące Student: W1. Zna stanowiska teoretyczne i metodologiczne leżące u podstaw badań jakościowych W2. Rozumie specyfikę badań jakościowych w aspekcie teoretycznym i praktycznym W3. Potrafi scharakteryzować poszczególne jakościowe techniki zbierania oraz metody analizy danych W4. Zna podstawowe elementy procesu badawczego, w którym wykorzystywane są metody jakościowe K1. Ma świadomość zmian zachodzących w terminologii oraz w orientacjach metodologicznych w obrębie socjologii jakościowej K3. Prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykorzystaniem różnych źródeł danych oraz jakościowych metod badawczych K5. Jest świadomy problemów etycznych związanych z przeprowadzaniem jakościowych badań socjologicznych K7. Ma świadomość swojego wpływu na przedmiot badania K8. Jest świadomy złożoności i wieloaspektowości życia społecznego oraz wrażliwy na zjawisko relatywizmu kulturowego Podstawą zaliczenia wykładów jest, za który można uzyskać maksymalnie 30 punktów. Minimum niezbędne do zaliczenia to 16 punktów. Skala ocen: pkt. dst pkt. dst pkt. db pkt. db pkt. bdb Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej Wybrana literatura: Charles Wright Mills, Wyobraźnia socjologiczna, Warszawa Anna Wyka, Badacz społeczny wobec doświadczenia, Warszawa Krzysztof T. Konecki, Piotr Chomczyński, Słownik socjologii jakościowej, Warszawa Martin Hammersley, Paul Atkinson, Metody badań terenowych, Poznań David Silverman, Interpretacja danych jakościowych, Warszawa Norman K. Denzin, Yvonne S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, t. 1 i t. 2, 3

4 Warszawa Tim Rapley, Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów, Warszawa Ruth Wodak, Michał Krzyżanowski (red.), Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych, Warszawa Anna Horolets (red.), Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii, Toruń Alain Touraine, Solidarność. Analiza ruchu społecznego , Gdańsk Pierre Bourdieu et al., The Weight of the World. Social Suffering in Contemporary Society, Polity Press Krzysztof Olechnicki (red.), Obrazy w działaniu. Studia z socjologii i antropologii obrazu, Toruń Maciej Frąckowiak, Krzysztof Olechnicki, Badania wizualne w działaniu. Antologia tekstów, Warszawa Piotr Sztompka, Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza, Warszawa Marcus Banks, Materiały wizualne w badaniach jakościowych, Warszawa Gillian Rose, Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością, Warszawa Jerzy Kaczmarek, Zobaczyć społeczeństwo. Film i wideo w badaniach socjologicznych, Poznań Timothy Shortell, Evrick Brown (ed.), Walking in the European City. Quotidian Mobility and Urban Ethnography, Ashgate Kevin Lynch, Obraz miasta, Kraków Norman K. Denzin, Performance Ethnography. Critical Pedagogy and the Politics of Culture, Sage Publ Patricia Leavy, Method Meets Art. Arts-Based Research Practice, The Guilford Press podpis osoby składającej sylabus 4

5 SYLABUS B. Informacje szczegółowe Elementy składowe Opis sylabusu Nazwa Metody jakościowe Kod 0500-SS1-2MJA Nazwa kierunku Socjologia Nazwa jednostki prowadzącej Wydział Historyczno-Socjologiczny, kierunek Język Polski Rok studiów/ semestr Rok II, semestr III i IV Liczba godzin zajęć 38 godzin konwersatorium dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć Liczba punktów ECTS 5 Prowadzący mgr Maciej Białous Treści Specyfika badań jakościowych. Projektowanie merytoryczne badania jakościowego Teoria jest bardzo ważna: socjologia humanistyczna. wybrane elementy teorii ugruntowana. Techniki obserwacyjne. (2 zajęcia) Wywiady indywidualne i zbiorowe. (2 zajęcia) Analiza konwersacyjna i analiza dyskursu. Socjologia wizualna. (2 zajęcia) Metoda biograficzna. Badania Internetu (2 zajęcia) Jakościowa analiza treści (2 zajęcia) Etyka w badaniach jakościowych. Praca nad projektami własnymi Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Efekt W1. Zna stanowiska teoretyczne i metodologiczne leżące u podstaw badań jakościowych W2. Rozumie specyfikę badań jakościowych w aspekcie teoretycznym i praktycznym W3. Potrafi scharakteryzować poszczególne jakościowe techniki zbierania oraz metody analizy danych W4. Zna podstawowe elementy procesu badawczego, w którym wykorzystywane są metody jakościowe U7. Potrafi rozstrzygać dylematy etyczne związane z zastosowaniem metod jakościowych U9. Posiada umiejętności merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych autorów na temat jakościowych metod badawczych oraz formułowania wniosków na podstawie pracy badawczej U10. Potrafi przygotować ustną wypowiedź na zadany temat związany z jakościowymi metodami badawczymi z wykorzystaniem literatury K1. Ma świadomość zmian zachodzących w terminologii oraz w orientacjach metodologicznych w obrębie socjologii jakościowej K3. Prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykorzystaniem różnych źródeł danych oraz jakościowych metod badawczych K5. Jest świadomy problemów etycznych związanych z przeprowadzaniem jakościowych badań socjologicznych Weryfikacja Ocena dyskusji podczas zajęć, kolokwium, Ocena dyskusji podczas zajęć, kolokwium, Ocena dyskusji podczas zajęć Ocena dyskusji podczas zajęć, kolokwium, Ocena dyskusji 5

6 K6. Wykazuje zdolność do krytycznego myślenia, ma świadomość konieczności wykazania się naukową rzetelnością oraz umiejętnością poprawnego argumentowania w sytuacji sporu naukowego lub światopoglądowego podczas zajęć, kolokwium, Forma i warunki zaliczenia Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej K8. Jest świadomy złożoności i wieloaspektowości życia społecznego oraz wrażliwy na zjawisko relatywizmu kulturowego Podstawą do zaliczenia kursu jest obecność na zajęciach (dopuszczalna maksymalnie jedna nieobecność w semestrze, większa liczba nieobecności wiąże się z koniecznością odrobienia w czasie dyżuru). Studenci będą oceniani na podstawie punktów otrzymywanych za merytoryczny udział w zajęciach (maksymalnie 3 p.), przeprowadzanie ćwiczeń terenowych (maks. 9 p.) oraz pisemne kolokwium na zakończenie kursu (maks. 18 p.). Warunkiem koniecznym zaliczenia kursu jest otrzymanie przynajmniej 9 p. z kolokwium. Skala ocen: 0-15,5 p. niedostateczna (2) 16-18,5 p dostateczna (3) 19-21,5 p. dostateczna+ (3,5) 22-24,5 p. dobra (4) 25-27,5 p. dobra+ (4,5) p. bardzo dobra (5) Specyfika badań jakościowych: Krzysztof Konecki, 2000, Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s ; Adam Skrzypczak, 2009, Łączenie źródeł i trangulacja jako strategie poprawy jakości badań empirycznych, Metody, techniki i praktyka badań społecznych, red. A. Bąk, Ł. Kubisz- Muła, Wydawnictwo Naukowe Akademiii techniczno-humanistycznej w Bielsku-Białej, s Anna Wyka, 1993, Ku nowym wzorom badań społecznych w Polsce, w: Badacz społeczny wobec doświadczenia, IFiS PAN, Warszawa, ss ; Krzysztof Konecki, 2000, Podział i problem sprzeczności badań ilościowych i jakościowych w naukach społecznych. w: Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, PWN, Warszawa, ss ; Uwe Flick, 2010, Projektowanie badania jakościowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, roz. 3:56-70 Teoria jest bardzo ważna: socjologia humanistyczna, elementy teorii ugruntowanej. Krzysztof Konecki, 2000.,Z metodologii teorii ugruntowanej. w: Studia z metodologii badańjakościowych, Teoria ugruntowana. Warszawa: PWN, roz (dostępne również na : Jerzy Szacki, 1986, Koncepcja współczynnika humanistycznego w: J. Szacki. Znaniecki, Warszawa:Wiedza Powszechna, ss ; Socjologia rozumiejąca Maxa Webera: przełom antypozytywistyczny w socjologii. Krasnodębski.Zdzisław Maxa Webera projekt socjologii rozumiejącej. w: Rozumienie ludzkiego zachowania.warszawa: PiW. ss ;lub Mokrzycki. Edmund Pojęcie rozumienia. w: Założenia socjologii humanistycznej, Warszawa: PWN. ss ; Techniki obserwacyjne Kamil Miszewski, 2007, Kiedy badacz jest tajnym agentem. O postrzeganiu niejawnej obserwacji uczestniczącej jako etycznie 6

7 problematycznej, metodach badań ilościowych, zakulisowych wymiarach życia społecznego i ich związku ze wszystkim tym, o czym przed chwilą, Przegląd Socjologii Jakościowej, nr 2(do pobrania: Krzysztof Konecki, 2000, Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana,wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s Andrzej Bukowski, Stanisław Marmuszewski, 1995, Żebrak i przechodzeń w przestrzeni publicznej w: Żebracy w Polsce, Stanisław Marmuszewski, Andrzej Bukowski [red.]. Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński; ss ; Wywiady indywidualne i zbiorowe Biografia a tożsamość narodowa, red. M. czyżewski, A.Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek, Wydawnicwo UŁ, Łódź 1997 David Silverman, 2009, Interpretacja danych jakościowych, PWN, Warszawa, s Aleksandra Dukaczewska-Nałęcz, 1999, Zogniskowane wywiady grupowe jakościowa technika badawcza. w: Spojrzenie na metodę. Henryk Domański, Krystyna Lutyńska, Andrzej Rostocki. [red.]. Warszawa: IFiS PAN. ss ; Magdalena Nicińska, 2000, Indywidualne wywiady pogłębione i zogniskowane wywiady grupowe analizaporównawcza, ASK. 9/2000. ss Analiza konwersacyjna i analiza dyskursu. referat: Szkuta Katarzyna. Cześć chłopaku. Rytualne aspekty okazywania zaangażowania w rozmowę waudycji radiowej. W: Przegląd socjologii jakościowej. Tom 5 nr 2 lipiec Marek Czyżewski, 2009, Polski spór o Strach Jana Tomasza Grossa w perspektywie pośredniczącej analizy dyskursu, Studia Socjologiczne 2009/3. Tim Rapley, 2010, Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów, Wydawnictwo Naukowe PWN,Warszawa, Roz. 6 Teun van Dijk, Badania nad dyskursem, w: Dyskurs jako struktura i proces, red. T. van Dijk, WydawnictwoNaukowe PWN, Warszawa 2001, s Socjologia wizualna Piotr Sztompka, 2005, Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza. Warszawa:Wydawnictwo Naukowe PWN. ss ; Krzysztof Olechnicki, Tomasz Szlendak, 2002, Wywiad z użyciem fotografii w metodologii badań socjologicznych i w praktyce społecznej. ASK nr 11. ss Zajęcia warsztatowe z socjologii wizualnej. Jerzy Kaczmarek, Poznań w fotografii i świadomości swoich mieszkańców, w: Antropologia wobec fotografii i filmu, red. Grzegorz Pełczyński, Ryszard Vorbrich, Wydawnictwo Biblioteka Telgte, Poznań Metoda biograficzna. Schutze. Fritz Trajektoria cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej w: Studia Socjologiczne". nr 1. ss 11-55; Rokuszewska-Pawełek. Anna Miejsce biografii w socjologii interpretatywnej. Program socjologii biografistycznej Fritza Schutzego. ASK nr 1. ss Kaźmierska. Kaja O metodzie dokumentów biograficznych. Kultura i Społeczeństwo nr 1. ss Analiza treści E. Babbie, 2003, Badania społeczne w praktyce, Warszawa, 7

8 Etyka Wydawnictwo Naukowe PWN, s Cartwright Don. P Analiza treści przekazów masowych, w: Metody badań socjologicznych, S.Nowak [red.]. Warszawa ss ; a także w: Badania empiryczne w socjologii. Wybór tekstów, Malikowski M., Niezgoda M., red. Tyczyn 1997.ss ; Lutyńska. Krystyna Bieda w rodzinie. Psychologiczny, społeczny i kulturowy kontekst wywiadów z przedstawicielami trzech pokoleń, w: Elżbieta Tarkowska [red.] Zrozumieć biednego. O dawnej i obecnej biedzie w Polsce, Warszawa: IFiS PAN: Typografika ; Piotr Chomczyński, 2006, Wybrane problemy etyczne w badaniach. Obserwacja uczestnicząca ukryta, Przegląd Socjologii Jakosciowej, tom II, nr 1 Rostocki W.A. (2004) "Etyczne problemy socjologicznych badań nad polską biedą. Czy socjolog może zrozumieć biednego?" Przegląd Socjologiczny T. LIII/1, Łódź: Wyd. ŁTN: Analiza Międzynarodowego Kodeksu Badań Rynku i Badań Społecznych ICC/ESOMAR, Kodeksuetycznego International Sociological Association (dostępne na: dla porównania: Kodeks etyczno-zawodowy psychologa (dostępne na: ).. podpis osoby składającej sylabus 8

9 SYLABUS C. Informacje szczegółowe Elementy składowe sylabusu Opis Nazwa Metody jakościowe Kod 0500-SS1-2MJA Nazwa kierunku Socjologia Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Wydział Historyczno-Socjologiczny, Język Polski Rok studiów/ semestr 2 rok / 2 semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz 8 godzin laboratorium forma prowadzenia zajęć Liczba punktów ECTS 5 Prowadzący mgr Maciej Białous Treści merytoryczne Praca nad projektami własnymi z wykorzystaniem metod jakościowych. Efekty Efekt Weryfikacja kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji W1. Zna stanowiska teoretyczne i metodologiczne leżące u podstaw badań jakościowych W2. Rozumie specyfikę badań jakościowych w aspekcie teoretycznym i praktycznym W3. Potrafi scharakteryzować poszczególne jakościowe techniki zbierania oraz metody analizy danych W4. Zna podstawowe elementy procesu badawczego, w którym wykorzystywane są metody jakościowe U1. Potrafi tworzyć typologie zjawisk społecznych w toku analizy zebranego materiału badawczego U2. Potrafi zgromadzić/pozyskać dane konieczne do analizy zjawisk i procesów społecznych za pomocą metod jakościowych U3. Potrafi analizować zgromadzone dane jakościowe U4. Potrafi przygotować raport z badań jakościowych U5. Potrafi samodzielnie stawiać hipotezy badawcze i podejmuje pierwsze próby ich weryfikacji za pomocą danych uzyskanych w badaniach jakościowych U6. Potrafi przeprowadzić proces badawczy oparty na metodach jakościowych w sposób poprawny metodologicznie U7. Potrafi rozstrzygać dylematy etyczne związane z zastosowaniem metod jakościowych U8. Potrafi prawidłowo zaprojektować i przeprowadzić badanie jakościowe, odpowiednio dobierając metodę i techniką badawczą w zależności od postawionego problemu U9. Posiada umiejętności merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych autorów na temat jakościowych metod badawczych oraz formułowania wniosków na podstawie pracy badawczej U11. Potrafi przygotować prezentację multimedialną K1. Ma świadomość zmian zachodzących w terminologii oraz w orientacjach metodologicznych w obrębie socjologii jakościowej K2. Jest otwarty na pracę w grupie, potrafi przyjmować w niej różne role, dostrzega potrzebę kreatywnego kierowania zespołem ludzkim K3. Prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykorzystaniem różnych źródeł danych oraz jakościowych metod badawczych K4. Ma świadomość konieczności planowania w czasie wykonywania poszczególnych zadań badawczych, w szczególności realizacji projektu badawczego K5. Jest świadomy problemów etycznych związanych z 9 projekt grupowy

10 Forma i warunki zaliczenia Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej przeprowadzaniem jakościowych badań socjologicznych K6. Wykazuje zdolność do krytycznego myślenia, ma świadomość konieczności wykazania się naukową rzetelnością oraz umiejętnością poprawnego argumentowania w sytuacji sporu naukowego lub światopoglądowego K7. Ma świadomość swojego wpływu na przedmiot badania K8. Jest świadomy złożoności i wieloaspektowości życia społecznego oraz wrażliwy na zjawisko relatywizmu kulturowego Uzyskany wynik punktowy z ćwiczeń oraz związana z nim ocena może następnie zostać podwyższona lub obniżona maksymalnie o jeden stopień po zaprezentowaniu przez studentów wyników własnego projektu badawczego jako efektu pracy laboratoryjnej. E. Babbie, 2003, Badania społeczne w praktyce, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN. Krzysztof Konecki, 2000, Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Krzysztof Olechnicki, Tomasz Szlendak, 2002, Wywiad z użyciem fotografii w metodologii badań socjologicznych i w praktyce społecznej. ASK nr 11. ss David Silverman, 2009, Interpretacja danych jakościowych, PWN, Warszawa. Piotr Sztompka, 2005, Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. ss ;. podpis osoby składającej sylabus 10