V spotkanie "Segregacja odpadów i recykling

Transkrypt

1 Rynek opakowań i odpadów opakowaniowych w Polsce Dobre praktyki w gospodarce odpadami V spotkanie "Segregacja odpadów i recykling Warszawa, 30 czerwca 2011 NFOŚiGW 1

2 Wstęp opakowania, recykling w Unii Europejskiej 2

3 Geneza systemu w Europie Unia Europejska, Bruksela, 15 lipca 1975, Dyrektywa 75/442 Dyrektywa ramowa o odpadach Niemcy: 1991 Francja: 1992 Austria: Październik Szwecja: Październik Unia Europejska: Dyrektywa opakowaniowa 94/62/EC Nowelizacja Dyrektywy 2004/12 3

4 PKB vs. ilość opakowań wprowadzanych na rynek PKB w USD na mieszkańca Ilość opakowań wprowadzanych w kg na mieszkańca

5 Wzrost PKB vs. wzrost ilości opakowań wprowadzanych na rynek AUSTRIA NIEMCY HISZPANIA POLSKA

6 Belgia Holandia Niemcy Austria Czechy Luksemburg Wielka Brytania Irlandia Portugalia Włochy Dania Hiszpania Szw ecja Finlandia Francja Litw a Słow enia Węgry Bułgaria Słow acja Łotw a Estonia Grecja Polska Cypr Rumunia Malta Poziomy recyklingu realizowane w krajach UE (2008) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%

7 Opakowania, Recykling w Polsce 7

8 Start systemu W maju 2001 roku uchwalono ostatecznie pakiet ustaw regulujący gospodarkę odpadami opakowaniowymi: Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców (ustawa bezpośrednio dotycząca systemu) Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych Ustawa o odpadach Ustawa była opracowywana przy uczestnictwie wielu stron o różnych interesach według wiedzy i doświadczeń dostępnych w tamtym okresie Ustawy te zaczynają obowiązywać od 1 stycznia 2002 r. Wprowadzone ramy prawne były liberalne: System wolnokonkurencyjny (wielość organizacji odzysku i osoby trzecie) System kosztów częściowych Brak głębokiej ingerencji Państwa w ekonomię tego rynku Niejednolity system dokumentowania recyklingu Ograniczony nadzór Brak konieczności prowadzenia edukacji ekologicznej Niewiele regulacji dotyczących zasad funkcjonowania podmiotów zbierających i przetwarzających odpady

9 Okres opakowania wprowadzone na rynek przez przedsiębiorców [t] Prognoza Rekopolu oparta na założeniu wzrostu ilości opakowań (ten sam wzrost dla każdego rodzaju opakowań wg struktury z 2009)

10 Poziomy recyklingu Cele do zrealizowania w 2014 roku są ambitne

11 Okres Obowiązek RECYKLINGU do zrealizowania przez system [t] 37,9% Skumulowany z uwzględnieniem dodatkowego recyklingu wzrost w latach wynosi 117,8% Z uwzględnieniem potrzeb w zakresie dodatkowego odzysku 53,4%

12 Średnie poziomy odzysku i recyklingu Od 2011 roku system będzie musiał realizować więcej recyklingu niż wynika to z poziomów dla poszczególnych materiałów

13 Obowiązek odzysku [t] Obowiązek odzysku realizowany będzie w części recyklingiem papieru i tektury.

14 Obowiązki były realizowane i to z nadwyżkami * Dolnośląskie, Podkarpackie, Śląskie i Warmińsko-Mazurskie na poziomie 2008 roku Kuriozalna sytuacja: w tworzywie, aluminium, papierze i naturalnych nadwyżka z 2009 roku wynosi więcej niż potrzeby rynku w 2009 roku ALE czy ten obraz pokazuje rzeczywistość? Rzeczywistość jest zapewne inna 14

15 Przykład szkła: 2003 i 2004 rok początek nieprawidłowości W 2004 roku analizy wskazują, iż realizacja obowiązku recyklingu w szkle w 2005 roku może być zagrożona DO DZIŚ OFICJALNE RAPORTY PRZEDSTAWIAJĄ ODWROTNY OBRAZ

16 Efekty Czy to po stronie ilości wprowadzanych czy to po stronie DPR/DPO istnieje szara strefa Skala tej szarej strefy jest trudna do oszacowania Ta sytuacja jak i znacząca konkurencyjność rynku realizacji obowiązku odzysku i recyklingu (ilość organizacji odzysku) powoduje utrzymywanie się niskiego poziomu dopłat do zbiórki m.in. odpadów opakowaniowych z papieru i tektury Papier Szkło Tworzywa Stal Aluminium

17 Sytuacja obecna a prawo 17

18 Wstęp Od dwóch lat jest pewne, iż bez głębokich zmian w systemie odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych system ten stanie się niewydolny i stanie się nie tylko problemem wewnętrznym Polski ale problemem UE Widoczne jest to poprzez Szara strefa zaczyna dominować rynek w sposób znaczący Coraz częściej opisywane przez media niezadowolenie wielu uczestników rynku Również widoczne niezadowolenie odpowiedzialnego ze wypełnianie zobowiązań unijnych w zakresie ochrony środowiska czyli MŚ 18

19 Prawo - 1 Od 2006 roku trwają prace nad nowelizacją / zmianą ustawy o obowiązkach przedsiębiorców Do 2010 roku powstało 9 projektów i założeń do ustawy o obowiązkach: 2006 i 2007: dwie inicjatywy zmian ustawy 2008 i 2009: dwa projekty nowelizacji ustawy 2009 i 2010: pięć założeń projektu nowej ustawy łączącej dwie ustawy (o obowiązkach i opakowaniową) Ostatnie założenia projektu ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi z 6 października 2010 roku zostały przyjęte przez Radę Ministrów 16 listopada 2010 roku Ukazał się projekt ustawy i został skierowany do konsultacji społecznych 19

20 Podstawowe założenia - Ogólne Zwolnieni są przedsiębiorcy wprowadzający poniżej 1 t opakowań rocznie W zamian za to podwyższenie poziomów o jeden punkt procentowy w stosunku do obecnie określonych celów (2014 rok): Odzysk: 61% Tworzywa : 23,5 Aluminium: 51% Stal: 51% Papier: 61% Szkło: 61% Drewno: 16%

21 Podstawowe założenia Gospodarka odpadami opakowaniowymi Wymagane poziomy odzysku i recyklingu liczone w odniesieniu do masy opakowań wprowadzonych w roku poprzednim: celem jest wprowadzenie rozwiązania niwelującego konieczność utrzymania nadwyżek, rostrze rozliczenia dla przedsiębiorcy i o.o., jeden rok będzie rozliczany dwukrotnie 50% odpadów opakowaniowych z odpadów komunalnych: celem jest zwrócenie się systemu na zbiórce odpadów opakowaniowych jednostkowych a nie jak obecnie na zbiorczych i transportowych, może oznaczać wzrost kosztów, tylko o.o. mające dostęp do tego typu systemu będą w stanie odpowiedzieć na ten wymóg Realizacja samodzielna: utrzymanie obecnego rozwiązania

22 Podstawowe założenia Gospodarka odpadami opakowaniowymi Porozumienie dobrowolne dla opakowań wielomateriałowych i opakowań do substancji niebezpiecznych: usankcjonowanie prawne obecnie funkcjonującego Rekartonu i systemów zbiórki opakowań po substancjach niebezpiecznych Recykler mający zezwolenie na zagospodarowanie ponad 400 t odpadów opakowaniowych rocznie będzie musiał przedkładać do GIOŚ wyniki audytu dotyczącego DPR / DPO audytor ma odpowiadać specjalnym wymogom: nowe obostrzenia dla recyklera, celem wyeliminowanie nieuczciwych recyklerów, może oznaczać wzrost kosztów,

23 Podstawowe założenia organizacja odzysku Kapitał zakładowy o.o. 1 mln: jak dotychczas Utrzymywanie na rachunku 100% (a może 50%) kapitału: obecnie 50% kapitału kwestia dyskusyjna czy należy pieniądze zamrażać w systemie bankowym Działalność o.o. na zasadzie non profit: były dyskusje ale zrezygnowano z tego pomysłu Na kampanie edukacyjne 5% przychodów: obecnie praktyczny brak szeroko zakrojonych działań tego typu Wdrożenie EMAS: kwestia dyskusyjna, dodatkowy koszt Składanie sprawozdania o recyklerach i eksporterach, z którymi organizacja odzysku zawarła umowę: skopiowane z systemu brytyjskiego i trudne do zastosowania w realiach polskich Likwidacja organizacji odzysku: powrót obowiązku do przedsiębiorcy od początku roku Przejmowanie obowiązku w całości: brak możliwości dzielenia w obrębie jednego materiału i zapewne w obrębie wszystkich materiałów Sprawozdania OPAK możliwość zlecenia organizacji odzysku przygotowania i składania w imieniu przedsiębiorcy

24 Podstawowe założenia pozostałe Do obliczenia zrealizowanego ogólnego poziomu odzysku i ogólnego poziomu recyklingu wliczana będzie masa wprowadzonych opakowań z ceramiki i tekstyliów naturalnych Wysokie kary za od 5 tyś. do 500 tyś. zł za niewywiązanie się z obowiązków określonych przepisami Planowane wejście w życie ustawy:????? Skutki wejścia w życie tej ustawy należy rozpatrywać wraz ze Skutki wejścia w życie tej ustawy należy rozpatrywać wraz ze skutkami zmian Ustawy o odpadach i Ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach