Oczekiwany kształt systemu odzysku. i recyklingu opakowań - efektywny ekonomicznie i ekologicznie system

Transkrypt

1 Oczekiwany kształt systemu odzysku i recyklingu opakowań - efektywny ekonomicznie i ekologicznie system Krzysztof Baczyński Prezes Zarządu Stowarzyszenie Eko-Pak Polska Koalicja Przemysłowa na Rzecz Opakowań Przyjaznych Środowisku EKO-PAK

2 Co mamy dziś? Sprawozdania zbiorcze Gmina Sprawozdania Ministerstwo Środowiska Podatek śmieciowy Przetarg Sprawozdanie Urząd Marszałkowski Mieszkańcy Zbiórka Odbieracz odpadów Sprawozdania Posegregowane odpady Wprowadzający Odzysk / recykling Surowiec Wniosek DPR / DPO Opłata za przejęcie obowiązku Sortownia / RIPOK Dopłata DPR / DPO Resztki Organizacja odzysku Wysypisko Polska Koalicja Przemysłowa na Rzecz Opakowań Przyjaznych Środowisku EKO-PAK

3 Gdy nie ma policjanta Obecny nadzór nad systemem jest dalece niewystarczający. WIOŚ i Urzędy Marszałkowskie nie mają kadr i środków pozwalających na skuteczne kontrole. Brak kontroli umożliwił rozwój szarej strefy, obejmujących wszystkich uczestników systemu: przedsiębiorstwa odbierające odpady od mieszkańców wywożą te odpady do lasu lub na dzikie wysypiska, przedsiębiorcy ukrywają fakt wprowadzenia produktów w opakowaniach bądź zaniżają jego poziom, recyklerzy emitują puste lub zawyżone tonażowo DPR-y po rażąco niskiej cenie, organizacje odzysku wykorzystują takie lewe DPR-y w sprawozdawczości bądź z premedytacją fałszują sprawozdania. Polska Koalicja Przemysłowa na Rzecz Opakowań Przyjaznych Środowisku EKO-PAK 3

4 tracą wszyscy Skutek szarej strefy : wirtualne poziomy recyklingu i odzysku sprawozdania Polski są kwestionowane przez Komisję Europejską, brak surowca do recyklingu huty szkła walczą o każdą tonę stłuczki, papiernie sprowadzają makulaturę z zagranicy, a instalacje wytwarzające rpet pracują na 2/3 mocy, spadek dopłat ze strony organizacji odzysku do przetwarzania odpadów cena DPR-ów nie pokrywa kosztów administracyjnych związanych z wystawieniem dokumentu i sprawozdawczością z tym związaną, nowoczesne, kapitałochłonne technologie przetwarzania odpadów balansują na granicy opłacalności zakłady przetwarzania ratują się opłatami na bramie pobieranymi od firm przywożących odpady. Polska Koalicja Przemysłowa na Rzecz Opakowań Przyjaznych Środowisku EKO-PAK 4

5 DPR słabe ogniwo systemu Jedyne formalne potwierdzenie wykonania obowiązku przez organizacje odzysku / wprowadzających. Cena DPR oderwana od kosztów zbiórki i przetwarzania odpadów opakowaniowych. Na co przetwarzający odpady przeznaczająśrodki z zakupionych przez organizacje odzysku DPR-ów? Wniosek: DPR = ROP Polska Koalicja Przemysłowa na Rzecz Opakowań Przyjaznych Środowisku EKO-PAK 5

6 Efektywne systemy, czyli jak to robią inni? Hiszpania: organizacja odzysku zawiera umowy z samorządami, sortowniami i recyklerami na przetworzenie odpadów opakowaniowych z gospodarstw domowych. Gminy mają gwarancję, że zebrane i dostarczone przez nie odpady zostaną poddane recyklingowi. Organizacja pokrywa część kosztów ponoszonych przez samorządy (może to być część kosztów sortowania) w zależności od jakości (czystości) surowca. Holandia: organizacja odzysku pokrywa całość kosztów recyklingu odpadów opakowaniowych z gospodarstw domowych na podstawie osiągniętych poziomów recyklingu. Francja: organizacja odzysku zwraca gminom 80% kosztu referencyjnego zbiórki i sortowania odpadów opakowaniowych z gospodarstw domowych. Belgia: organizacja odzysku zawiera z gminami umowy na prowadzenie zbiórki i sortowania odpadów opakowaniowych z gospodarstw domowych, a z recyklerami na recykling tych odpadów. Organizacja pokrywa całość kosztów zbiórki i sortowania. Czechy: organizacja odzysku zawiera umowy z gminami i przedsiębiorstwami odbierającymi odpady na zbiórkę i sortowanie odpadów opakowaniowych z gospodarstw domowych. Organizacja pokrywa całość kosztów poniesionych przez samorząd i nadzorowanych przez organizację odzysku. Polska Koalicja Przemysłowa na Rzecz Opakowań Przyjaznych Środowisku EKO-PAK 6

7 Warunki efektywności systemu Obowiązkowa selektywna zbiórka z separacją na frakcje materiałowe i odpowiednie standardy przetwarzania odpadów. Czytelny podział ról i odpowiedzialności wszystkich uczestników systemu. Rzetelne określenie kosztów każdego etapu gospodarki odpadami. Skuteczna kontrola wykonywanych obowiązków. Polska Koalicja Przemysłowa na Rzecz Opakowań Przyjaznych Środowisku EKO-PAK 7

8 Jaka zbiórka i przetworzenie, taka dopłata We wszystkich systemach opartych na Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta: obowiązuje odpowiedni standard selektywnej zbiórki oraz przetwarzania odpadów, wprowadzający nie dopłacają do zebrania i przetworzenia odpadów zmieszanych. Odpady takie pozostają problemem gmin, wprowadzający wiedzą za co płacą i mają gwarancję poprawności wydatkowania ich środków, Recykling zawsze przed odzyskiem. Odzyskowi poddawane są tylko te odpady, które nie nadają się już do recyklingu. Polska Koalicja Przemysłowa na Rzecz Opakowań Przyjaznych Środowisku EKO-PAK 8

9 Co już można w Polsce zmienić? Likwidacja dowolności w zbiórce odpadów z gospodarstw domowych: realizacja dyspozycji art. 4a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Zbiórka suche / mokre nie jest selektywna! (patrz: art. 11 dyrektywy 2008/98/WE). Ustalenie określonych standardów przetwarzania dla poszczególnych rodzajów odpadów: realizacja dyspozycji art. 33 ust 3 ustawy o odpadach. Przygotowanie do spalenia nie jest recyklingiem! (patrz: art. 3 dyrektywy 2008/98/WE). Ograniczenie recyklingu odpadów opakowaniowych do procesów R3 R5. Procesy R2 oraz R6 R9 nie są recyklingiem! Objęcie obowiązkowym audytem organizacji odzysku. Organizacje, które przejadają środki wprowadzających, powinny zostać wyeliminowane z rynku! Polska Koalicja Przemysłowa na Rzecz Opakowań Przyjaznych Środowisku EKO-PAK 9

10 I co dalej? Rozpoczęły się prace studyjne nad nowym systemem gospodarki odpadami opakowaniowymi. Jesienią br. ma powstać projekt nowej ustawy (lub założeń do projektu) do uchwalenia w następnej kadencji parlamentu. Projekt zawierać będzie rozwiązania, które znacząco poprawią efektywność gospodarki odpadami opakowaniowymi i przygotują Polskę na nową dyrektywę Circular economy. Polska Koalicja Przemysłowa na Rzecz Opakowań Przyjaznych Środowisku EKO-PAK 10

11 Ale Wprowadzający finansować będą tylko taki system, który zapewnia: jasne przypisanie odpowiedzialności każdemu uczestnikowi (gminom, podmiotom odbierającym i przetwarzającym odpady, recyklerom, organizacjom odzysku, administracji publicznej), wysoki standard selektywnej zbiórki z wyodrębnieniem przynajmniej 3 frakcji materiałowych, odpowiednie formy przetwarzania odpadów, dostosowane do specyfiki i możliwości ponownego wykorzystania danej frakcji materiałowej, rzetelne określenie kosztów i możliwość weryfikacji wydawanych środków na każdym etapie gospodarki odpadami, szczelność przepisów i skuteczną kontrolę nad ich przestrzeganiem. Polska Koalicja Przemysłowa na Rzecz Opakowań Przyjaznych Środowisku EKO-PAK 11

12 Dziękuję za uwagę! Polska Koalicja Przemysłowa na Rzecz Opakowań Przyjaznych Środowisku EKO-PAK