WYTRZYMAŁOŚĆ RÓWNOWAŻNA FIBROBETONU NA ZGINANIE

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WYTRZYMAŁOŚĆ RÓWNOWAŻNA FIBROBETONU NA ZGINANIE"

Grażyna Jaworska
7 lat temu
Przeglądów:

1 Artykul zamieszczony w "Inżynierze budownictwa", styczeń 2008 r. Michał A. Glinicki dr hab. inż., Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN Warszawa WYTRZYMAŁOŚĆ RÓWNOWAŻNA FIBROBETONU NA ZGINANIE 1. Wstęp Pojęcie wytrzymałości równoważnej dotyczy konkretnego rodzaju materiału konstrukcyjnego, jakim jest beton zbrojony włóknami (ibrobeton). Stosowanie powszechnie znanej inżynierskiej deinicji wytrzymałości materiału jednorodnego i sprężystego nie pozwala na pełny opis właściwości materiału kompozytowego, co hamuje wykorzystanie ibrobetonu w budownictwie. Zastosowanie pojęcia równoważnej wytrzymałości ibrobetonu ma największe znaczenie przy wymiarowaniu grubości posadzek przemysłowych na podłożu gruntowym. W licznych krajach europejskich doświadczenia w stosowaniu ibrobetonów z włóknami stalowymi na posadzki przemysłowe sięgają ponad 30 lat, znane i stosowane są wytyczne techniczne do projektowania i wykonywania takich posadzek na podłożu gruntowym. Sposób wymiarowania grubości posadzek z ibrobetonu metodą linii załomów przy wykorzystaniu pojęcia wytrzymałości równoważnej jest alternatywą do obliczania grubości według uproszczonych wzorów teorii sprężystości. Celem tego krótkiego artykułu jest wyjaśnienie pojęcia wytrzymałości równoważnej, omówienie metody jej określania, a także przedstawienie wpływu rodzaju i zawartości włókien stalowych na wytrzymałość równoważną. 2. Określenie wytrzymałości równoważnej Wpływ włókien stalowych na właściwości mechaniczne betonu ujawnia się przede wszystkim poprzez hamowanie powstawania i rozwoju zarysowań w betonie oraz znaczne podwyższenie energii zniszczenia. Stosowanie włókien we właściwej ilości pozwala też uzyskać wzrost wytrzymałości na rozciąganie i ścinanie, wzrost odporności zmęczeniowej i udarności. Jak pokazują liczne badania, eektywność mechaniczna włókien jest proporcjonalna do iloczynu zawartości włókien i ich smukłości. Ponieważ zasadniczy eekt zbrojenia włóknami polega na hamowaniu powstawania i rozwoju rys w 1

2 betonie, właściwą ocenę eektywności zbrojenia uzyskuje się na podstawie badań procesów pękania materiału pod działaniem naprężeń rozciągających. W badaniach rozciąganych próbek ibrobetonowych obserwuje się zniszczenie kohezyjne w odróżnieniu od kruchego zniszczenia betonu. Po osiągnięciu maksymalnej siły rozciągającej i powstaniu rys próbka ibrobetonowa zachowuje zdolność przenoszenia obciążenia rozciągającego, która to zmniejsza się wraz ze wzrostem szerokości rozwarcia rys. Ponieważ sposób badania ibrobetonu na rozciąganie osiowe wymaga wyrainowanej aparatury badawczej, rozpowszechnione i znormalizowane są metody określania właściwości ibrobetonu przy rozciąganiu przez zginanie. Stosuje się próbki w postaci belek o przekroju 150x150mm, a mniejsze przekroje, np. 100x100mm, stosuje się przy wycinaniu elementów próbnych z większych płyt. Na rys. 1 pokazano schemat badania próbek ibrobetonowych na rozciąganie przy zginaniu, w którym określa się odporność na pękanie przy zginaniu w postaci tzw. równoważnej wytrzymałości na zginanie. Zginanie wykonuje się dwiema siłami (w ⅓ rozpiętości działa stały moment zginający), z jednoczesnym pomiarem siły i ugięcia belki, przy czym rozpiętość odpowiada trzykrotnej wysokości belki. Miarodajne badania równoważnej wytrzymałości na zginanie wymagają wysokiej precyzji pomiaru ugięć m.in. poprzez zastosowanie zamocowania miernika ugięcia w linii wyjściowego położenia osi obojętnej belki. P Rys.1 Schemat normowego badania wytrzymałości równoważnej na zginanie (wymiary w mm) P (kn) _l _eq Ugię cie (mm) Rys.2 Wykres obciążenie-ugięcie przy badaniu wytrzymałości równoważnej na zginanie 2

3 Na podstawie wykresu siły zginającej w unkcji ugięcia (Rys.2) określana jest ilość energii potrzebna, aby doprowadzić próbkę do założonego ugięcia w środku rozpiętości δ L/150, przyjmowanego normowo jako 1/150 część rozpiętości belki w świetle podpór. Według poniższego wzoru określa się wytrzymałość równoważną na zginanie eq : eq T L =, δ b 2 L / 150 b h w którym T b odpowiada pracy zginania określonej na podstawie pola powierzchni pod wykresem do odciętej δ L/150, b i h oznaczają wymiary przekroju poprzecznego belki, L rozpiętość belki. W tym samym badaniu określana jest wytrzymałość ibrobetonu na rozciąganie przy zginaniu l - wartość naprężenia rozciągającego odpowiadającego maksymalnej sile zginającej. Koncepcja określania równoważnej wytrzymałości na zginanie polega więc na tym, aby na podstawie energii zniszczenia znormalizowanych elementów próbnych wyznaczyć umowny (równoważny) poziom naprężeń rozciągających przy zginaniu w zakresie ugięć określonych normowo. Aby ocenić eektywność zbrojenia włóknami stalowymi wytrzymałość równoważną na zginanie eq porównuje się z wytrzymałością na rozciąganie przy zginaniu betonu bez włókien. Wartości l i eq nie są bezpośrednio ze sobą związane; na rys.3 pokazano przykładową charakterystykę mechaniczną dwóch ibrobetonów, oznaczonych A i B: pomimo większej o 30% wytrzymałości na rozciąganie przy zginaniu, ibrobeton A charakteryzuje mniejsza o 30% wytrzymałość równoważna na zginanie w porównaniu z ibrobetonem B. Znaczącym czynnikiem prawidłowego określenia wytrzymałości równoważnej na zginanie jest wysoka dokładność pomiaru ugięcia elementu zginanego (względem wyjściowego położenia osi obojętnej belki), ponieważ w innym wypadku praca zginania, zdeiniowana na podstawie pola powierzchni pod wykresem obciążenie-ugięcie, może być określona błędnie. obciążenie B A ugięcie Rys.3 Charakterystyka dwóch rodzajów ibrobetonu przy zginaniu: wykres A oznacza o 30% mniejszą wytrzymałość równoważną na zginanie niż B 3

4 3. Wpływ wymiarów i zawartości włókien na wytrzymałość równoważną na zginanie Znane wyniki badań wskazują na istotny wpływ zawartości włókien stalowych, ich smukłości i przyczepności do betonu na równoważną wytrzymałość na zginanie. W zakresie zawartości włókien, odpowiadających dozowaniu od 15 kg do 40 kg na 1m 3 mieszanki betonowej, stwierdzono liniowy wzrost średnich wartości eq ze wzrostem zawartości włókien W (w kg/m 3 ) i smukłości (l/d) : eq 3 l = W, (3) d przy czym l i d oznaczają odpowiednio długość i średnicę włókien z haczykowatymi zakończeniami. Powyższy wzór uzyskano w przypadku betonów klasy B30 o składzie typowym w przypadku betonu towarowego, przeznaczonego na posadzki przemysłowe w regionie mazowieckim. Znany jest też wpływ klasy wytrzymałości betonu i dozowania włókien stalowych haczykowatych o różnych rozmiarach, ze stali o wytrzymałości na rozciąganie > 1000 MPa, na wytrzymałość równoważną na zginanie. Na podstawie badań przeprowadzonych w Belgii w Tablicy 1 przedstawiono dane charakteryzujące ibrobeton z włóknami stalowymi haczykowatymi o długości l=60mm i średnicy d=0,75mm (RC-80/60-BN). Przy ustalonej klasie betonu wytrzymałość równoważna na zginanie wzrasta ze wzrostem zawartości włókien. Trzeba tu zaważyć, że zwiększanie zawartości włókien stalowych w ibrobetonie jest ograniczone technologicznie z powodu negatywnego wpływu włókien na konsystencję mieszanki betonowej. Tablica 1 Wpływ dozowania włókien stalowych haczykowatych l=60mm, d=0,75mm (RC-80/60-BN) na średnią wytrzymałość równoważną na zginanie eq przy różnych klasach betonu Dozowanie włókien [kg/m 3 ] Wytrzymałość równoważna ibrobetonu na zginanie eq [MPa] dla różnych klas betonu oraz odpowiadającej im średniej wytrzymałości [MPa] na rozciąganie przy zginaniu C20/25 C25/30 C30/37 C35/40 C40/50 3,7 4,3 4,8 5,3 5,8 1,9 2,3 2,6 2,8 3,0 2,3 2,7 3,0 3,2 3,3 2,7 3,1 3,3 3,5 3,6 3,0 3,3 3,6 3,8 3,9 3,3 3,5 3,9 4,1 4,2 3,4 3,6 4,0 4,2 4,3 3,5 3,7 4,1 4,3 4,4 4

5 4. Wykorzystanie wytrzymałości równoważnej na zginanie Pojęcie wytrzymałości równoważnej wykorzystuje się przy obliczaniu grubości płyt ibrobetonowych na podłożu gruntowym według wzorów na nośność graniczną płyt, opracowanych przy wykorzystaniu metody linii załomów oraz zmodyikowanych na podstawie wyników badań w skali naturalnej płyt ibrobetonowych na podłożu gruntowym i obserwacji wykonanych posadzek przemysłowych. Do obliczenia siły niszczącej w zależności od wielkości i rozkładu obciążeń oraz od właściwości podłoża gruntowego stosuje się sztywno-plastyczny model materiału, pod obciążeniem skupionym zakłada się zniszczenie płyty poprzez powstanie promieniowych i obwodowych przegubów plastycznych. Zasadnicza różnica we wzorach na moment graniczny w przypadku ibrobetonu i betonu bez włókien wynika z ciągliwości materiału, umożliwiającej powstanie przegubów plastycznych w miejscach rys i redystrybucję momentów zginających. Przyjętym ograniczeniem stosowalności tej metody wymiarowania posadzek ibrobetonowych jest wymaganie takiej eektywności zbrojenia włóknami, aby spełniony był warunek eq > 0,30 l. Wykorzystanie pojęcia wytrzymałości równoważnej na zginanie w metodzie linii załomów umożliwia racjonalne wymiarowanie grubości ibrobetonowych posadzek przemysłowych na podłożu gruntowym. 5

Podobne dokumenty

OBLICZENIE ZARYSOWANIA

OBLICZENIE ZARYSOWANIA SPRAWDZENIE SG UŻYTKOWALNOŚCI (ZARYSOWANIA I UGIĘCIA) METODAMI DOKŁADNYMI, OMÓWIENIE PROCEDURY OBLICZANIA SZEROKOŚCI RYS ORAZ STRZAŁKI UGIĘCIA PRZYKŁAD OBLICZENIOWY. ZAJĘCIA 9 PODSTAWY PROJEKTOWANIA KONSTRUKCJI