Emerytura tylko z ZUS czy z ZUS i OFE

Transkrypt

1 Emerytura tylko z ZUS czy z ZUS i OFE Grażyna Ancyparowicz Warszawa-Ursus, 13 luty 2014 r.

2 Zobowiązania traktatowe do zabezpieczenia społecznego Konwencja 102 MOP z 28 czerwca 1952 r., ratyfikowana 24 kwietnia 2003 r. przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 112, poz. 1065) Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności ( Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, Protokół Nr 11 (Dz. U. z 1998 r. Nr 147, poz. 962) Europejska Karta Społeczna (Dz. U. z 1999 Nr 8 poz. 67)

3 Europejskie standardy zabezpieczenia społecznego Traktat z dnia 25 marca 1957 r. ustanawiający Wspólnotę Europejską (Traktat Rzymski), Europejski Kodeks Zabezpieczenia Społecznego (1964 r.) Europejska Konwencja o Zabezpieczeniu Społecznym Rolników (1974) Europejska Konwencja o Statusie Prawnym Pracowników Migrujących (1977 r.) Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 Rozporządzenie Rady (EWG) nr 574/72

4 Gwarancje w Konstytucji RP z 1997 r. art. 67 : Obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę, inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. art. 87 obliguje Polskę do objęcia ochroną socjalną obywateli państw Unii Europejskiej w ramach prawa wspólnotowego oraz państw trzecich (umowy bilateralne)

5 Zagrożenia dla wypłaty świadczeń z zabezpieczenia społecznego Długookresowe (perspektywa ): starzenie się społeczeństwa. Średniookresowe (2020): patologiczne relacje na rynku pracy, permanentny kryzys finansów publicznych, gasnące tempo wzrostu PKB, drenaż kapitału. Krótkookresowe i doraźne: zmniejszenie obciążeń budżetu państwa kosztami obsługi zadłużenia.

6 Rynek pracy w Polsce Ludność w wieku produkcyjnym Pracujący Zatrudnieni

7 Koszty pracy Rozporządzenie KE 1737/2005 z Wlicza się do nich: wynagrodzenie pracowników (w tym wynagrodzenie w gotówce i rzeczowe) składki pracodawcy na ubezpieczenie społeczne, koszty szkolenia zawodowego, inne wydatki (koszty rekrutacji, wydatki na odzież roboczą ) podatki od wynagrodzeń traktowane jako koszty pracy i pomniejszone o wszelkie otrzymane subsydia.

8 Koszty pracy w Polsce 2012: 7,4 euro/h

9 Źródła utrzymania 5,8 mln osób w wieku od 25 do 60 (kobiety) i 65 (mężczyźni) Mężczyźni: 2768 tys. Emerytura: 832 tys. Renta: 801 tys. Zasiłek dla bezrobotnych: 152 tys. Świadczenia i zasiłki przedemerytalne: 48 tys. Pomoc społeczna: 129 tys. Na cudzym utrzymaniu: 796 tys. Rentierzy: 11 tys. Kobiety: 3095 tys. Emerytura 554 tys. Renta : 576 tys. Zasiłek dla bezrobotnych: 126 tys. Świadczenia i zasiłki przedemerytalne: 52 tys. Pomoc społeczna: 191 tys. Na cudzym utrzymaniu: 1590 tys. Rentierzy: 7 tys.

10 Celem każdego systemu emerytalnego jest zabezpieczenie jego uczestnikom dochodów po zakończeniu aktywności zawodowej w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego. Emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) realizują zasadę dożywotności wypłaty świadczenia emerytalnego przez wypłatę ostatniego świadczenia emerytalnego za miesiąc, w którym świadczeniobiorca zmarł. Realność ochrony ubezpieczeniowej, czyli pewność spełnienia świadczenia jest gwarantowana przez państwo

11 ALGORYTM obliczania emerytury zależy od roku urodzenia oraz roku, w którym ubezpieczony nabywa praw do tego świadczenia. Klasyczne emerytury: urodzeni przed r. oraz ci, którzy skorzystali przed r. z prawa do wcześniejszej emerytury. Emerytury mieszane: osoby, które urodziły się po ale przed 1 stycznia 1954 r. jeśli nabędą uprawnienia emerytalne nie później niż w 2014 r. Świadczenia rentierskie: wszyscy pozostali.

12 Cele reformy emerytalnej z 1999 r.: Zasilenie rynków kapitałowych (inwestorów portfelowych) transferami środków publicznych Wzmocnienie Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. poprzez: wyprzedaż resztek przedsiębiorstw państwowych skierowanie części składek emerytalnych na Rynek Główny GPW Obniżenie o ok. 50% (w stosunku do emerytury klasycznej) świadczeń emerytalnych i rent rodzinnych.

13 Świat: prywatyzacja emerytur tworzy popyt na rynkach finansowych, bln $

14 Struktura globalnych aktywów finansowych instrumenty, w bln $

15 Od maja 1999 r. do 28 stycznia 2014 r. ZUS przekazał do OFE 196,3 mld zł

16 Składka emerytalna przekazana przez ZUS do OFE w % składki emerytalnej

17 Portfel inwestycyjny OFE, w mld zł

18 Składka emerytalna zasilająca OFE to prawdziwe paliwo giełdowe Akcje w portfelach OFE / kapitalizacja rynku akcji GPW: 2000 r. 3% 2005 r. 6% 2010 r. 10% 2011 r. 11% 2012 r. 13% 2013 r. 15% W latach OFE poniosły straty netto na inwestycjach w akcje spółek giełdowych w łącznej kwocie 6,5 mld zł.

19 Pozaskładkowe przychody OFE w mld zł Straty z tytułu różnic kursowych Odsetki od dłużnych papierów wartościowych Dyskonto z tytułu nabycia obligacji Dywidendy dla OFE

20 UDZIAŁ OFE W ROZPROSZONYM AKCJONARIACIE (FREE FLOAT ) na GPW na dzień 28 marca 2013 r. wyniósł 27,4% (trzy lata wcześniej 15,9%). Najwyższy poziom tego wskaźnika 51,2% dotyczył spółek o kapitalizacji 1 mld -5 mld zł W spółkach o kapitalizacji 500mln-1000 mln zł wskaźnik ten wyniósł 40,3%. Najniższy wskaźnik - 5,6% był w spółkach o kapitalizacji poniżej 50 mln zł.

21 Trzyletnia i roczna stopa zwrotu z OFE

22 Średnia składka emerytalna przekazana do OFE wyniosła 100 zł miesięcznie Nowa emerytura Średnia emerytura AEGON OFE Allianz Polska OFE Amplico OFE Aviva OFE Aviva BZ WBK AXA OFE Generali OFE ING OFE Nordea OFE Pekao OFE PKO BP Bankowy OFE OFE Pocztylion OFE PZU "Złota Jesień" OFE WARTA Razem

23 PTE za zarządzanie OFE pobrały dotychczas ok. 20 mld zł

24 Przeciętna miesięczna emerytura z ZUS i OFE w zł ZUS OFE

25 Struktura emerytów i rencistów wg rodzaju i wysokości świadczenia IX 2013

26

27 Wymiar podstawy składki w stosunku do kwoty bazowej w zł

28 Relacja transferów do ZUS do wydatków budżetu państwa; w %

29 Wynik subfunduszy FUS

30 Czynniki generujące deficyt FUS ograniczono pobór składki emerytalno-rentowej do 250% prognozowanej kwoty wynagrodzenia w gospodarce narodowej, skreślono obowiązujący przepis limitujący zarobki emerytów po osiągnięciu wieku ustawowego odkładano do 2009 r. wprowadzenie emerytur pomostowych i weryfikację uprawnień do wcześniejszych emerytur

31 Czynniki generujące deficyt FUS cd. Wprowadzono prawo do pobierania emerytury rozwiązywania stosunku pracy (40 tys. osób) Obniżono składkę rentową; do dziś nie udało się przywrócić jej pierwotnej wysokości (8% wobec 13%) Sukcesywnie wydłużano urlopy rodzicielskich, bez zmiany wymiaru stawki Obniżono składkę w ubezpieczeniach wypadkowych

32 Deficyt subfunduszu emerytalnego FUS Zebrane w latach składki emerytalne wyniosły łącznie 766 mld zł, wypłacone wraz z dodatkami emerytury 988 mld zł; łącznie niedobór FUS powiększył się z 222 mld zł do 410 mld zł, bo do OFE przekazano 190 mld zł

33 Emisja papierów dłużnych na pokrycie deficytu budżetu państwa W latach łączna wartość obligacji na rynku krajowym to 477 mld zł, finansowanie zagraniczne to 123 mld zł. Łącznie przyrost zadłużenia z tytułu emisji papierów dłużnych wyniósł 600 mld zł. Bez transferów do OFE, na sfinansowanie deficytu budżetu państwa potrzebna byłaby emisja skarbowych papierów wartościowych w kwocie 294 mld zł (o 50% mniej)

34 W systemie zdefiniowanej składki emerytury będą oscylowały wokół minimalnego poziomu

35 Ważne linki: Zmiany w emeryturach obowiązujące od 1 lutego 2014 r Hipotetyczna, a prognozowana emerytura 17 Dane statystyczne o rynku emerytalnym alny/index.html

36 Dziękuję za uwagę