Przestępstwa przeciwko mieniu i gospodarcze

Transkrypt

1 Tom 9 Przestępstwa przeciwko mieniu i gospodarcze Pod redakcją Roberta Zawłockiego

2 SYSTEM PRAWA KARNEGO Przest pstwa przeciwko mieniu i gospodarcze Tom 9

3 SYSTEM PRAWA KARNEGO Przest pstwa przeciwko mieniu i gospodarcze Tom 9 REDAKTOR NACZELNY SYSTEMU PRAWA KARNEGO ANDRZEJ MAREK

4 Przest pstwa przeciwko mieniu i gospodarcze Tom 9 Redaktor Dr hab. Robert Zawłocki Profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Autorzy dr Janusz Bojarski Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu; dr Joanna Długosz Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; dr hab. Ewa Guzik-Makaruk prof. Uniwersytetu w Białymstoku; dr El bieta Hryniewicz Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; dr hab. Piotr Kardas prof. Uniwersytetu Jagiello skiego; dr Marek Kulik Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie; prof. dr hab. Andrzej Marek Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu; dr Bogusław Michalski Prokuratura Generalna; dr Tomasz Oczkowski Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu; dr Justyn Piskorski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; prof. dr hab. Emil Pływaczewski Uniwersytet w Białymstoku; dr hab. Jerzy Skorupka prof. Uniwersytetu Wrocławskiego; dr Wojciech Zalewski Uniwersytet Gda ski; dr hab. Robert Zawłocki prof. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu WYDAWNICTWO C. H. BECK INSTYTUT NAUK PRAWNYCH PAN WARSZAWA 2011

5 Wydano we współpracy z Instytutem Nauk Prawnych PAN w Warszawie Poszczególne cz ci opracowali: Janusz Bojarski rozdz. X (wspólnie z Tomaszem Oczkowskim) Joanna Długosz rozdz. XI Ewa Guzik-Makaruk rozdz. V (wspólnie z Emilem Pływaczewskim) El bieta Hryniewicz rozdz. XIV 73, 75 Piotr Kardas rozdz. IX Marek Kulik rozdz. VI 26 29, Andrzej Marek rozdz. II 7 9 (wspólnie z Tomaszem Oczkowskim) Bogusław Michalski rozdz. IV Tomasz Oczkowski rozdz. II 7 9 (wspólnie z Andrzejem Markiem), rozdz. III 10 16, rozdz. X (wspólnie z Januszem Bojarskim) Justyn Piskorski rozdz. VI 30 Emil Pływaczewski rozdz. V (wspólnie z Ew Guzik-Makaruk) Jerzy Skorupka rozdz. XIII 68 72, rozdz. XV 76 pkt I, II i IV, pkt V (wspólnie z Robertem Zawłockim), Wojciech Zalewski rozdz. XIV 74 Robert Zawłocki rozdz. I 1 6, rozdz. VII 33 38, rozdz. VIII 39 44, rozdz. XII 60 67, rozdz. XV 76 pkt III i V (wspólnie z Jerzym Skorupk ) Redakcja: Urszula Danilczuk Wydawca: Dagna Kordyasz Wydawnictwo C. H. Beck 2011 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: Białostockie Zakłady Graiczne ISBN ISBN e-book

6 Przedmowa Tom 9. Systemu Prawa Karnego, zatytułowany Przest pstwa przeciwko mieniu i gospodarcze, stanowi realizacj kolejnego etapu szczególnie doniosłego dla polskiej nauki prawa karnego projektu, który sprowadza si do systemowego omówienia całego rodzimego prawa karnego materialnego. Ju na pocz tku nale y wyja nić skrót my lowy zaprezentowany w tytule tego Tomu. Obejmuje on bowiem w rzeczywisto ci analiz przest pstw: przeciwko mieniu z Rozdziału XXXV KK (art ), przeciwko obrotowi gospodarczemu z Rozdziału XXXVI KK (art ) oraz przeciwko obrotowi pieni dzmi i papierami warto ciowymi z Rozdziału XXXVII KK (art ). Dotyczy zatem przest pstw (przepisów) z trzech ostatnich rozdziałów Cz ci szczególnej Kodeksu karnego. Okoliczno ć ta jednak, rozpatrywana sama w sobie, nie stanowi wystarczaj cego uzasadnienia dla ł cznego omówienia wskazanych przest pstw. Podstaw takiego zabiegu było bowiem uznanie ich wspólnego charakteru, który sprowadza si do karalnego zamachu na ogólnie ujmowany maj tek. Autorzy tego Tomu zmagali si przede wszystkim z trudno ciami dwojakiego rodzaju. Po pierwsze, z brakiem pełnego opracowania tomów obejmuj cych ogólne prawo karne, a w szczególno ci obejmuj cych zasady odpowiedzialno ci karnej. Po drugie, Tom ten jest pierwszym tomem z zakresu cz ci szczególnej Kodeksu karnego. Został on przygotowany jako czwarty z planowanych jedenastu tomów Systemu Prawa Karnego (dotychczas ukazały si tomy: 1, 2 i 6). Decyzja o tak wczesnym jego opracowaniu nie była jednak przypadkowa i wynikała z przekonania o szczególnej wadze przest pstw przeciwko mieniu i gospodarczych, zwłaszcza dla praktyki wymiaru sprawiedliwo ci oraz szczególnego znaczenia tego fragmentu prawa karnego dla naszego pa stwa. Zwi zane to jest m.in. z faktem, i przest pstwa przeciwko mieniu stanowi ponad połow wszystkich popełnianych w Polsce przest pstw, a przest pstwa gospodarcze i inansowe nominalnie wyrz dzaj wi kszo ć przest pnych strat maj tkowych. Niezwykle trudno przeprowadzić rozwa ania systemowe w obecnych czasach, cechuj cych si daleko posuni t niestabilno ci nie tylko prawa karnego, lecz w ogóle całego prawa. Z jednej strony, nie sposób przeprowadzić rzeteln i pogł bion analiz systemu na tyle ogólnie i syntetycznie, aby była ona odporna na cz ste i istotne zmiany prawa, z drugiej za zmiany te czyni tak analiz w cz ci nieaktualn. Wydaje si, i złotego rodka tutaj nie ma. Dlatego te Tom 9., zreszt tak, jak pozostałe tomy Systemu, b dzie wymagał wznowie. Jednak okoliczno ć ta ma swoj doniosł warto ć poznawcz, stanowi bowiem dobitny dowód niestabilno ci prawa. W zwi zku z powy szym wypada wskazać, i publikacja ta uwzgl dnia stan prawny aktualny na lipiec 2011 r. Celem tego opracowania jest wskazanie i omówienie wszystkich w złowych problemów zwi zanych ze szczególnymi podstawami odpowiedzialno ci karnej za kodeksowe przest pstwa przeciwko mieniu, gospodarcze i inansowe. Podstaw przeprowadzonej analizy jest w szczególno ci przepis karny okre laj cy dane przest pstwo. Wybór takiej V

7 Przedmowa metody badawczej zdeterminował form i tre ć rozwa a. Poszczególne przest pstwa zostały bowiem omówione zasadniczo według rodzajów znamion danego typu czynu zabronionego. Wskazana powy ej okoliczno ć zrodziła konieczno ć unikni cia formy i tre ci komentarza do danych przepisów karnych. Zadanie to zostało zrealizowane poprzez systemow klasyikacj rozwa a dogmatycznych i oparcie ich na ł cznej podstawie: polityczno-kryminalnej, kryminologicznej, historyczno-prawnej, prawno-porównawczej, a przede wszystkim systemowej, tj. odnosz cej normy prawa karnego do innych pozakarnych norm prawnych, w tym przede wszystkim norm ustrojowych (Konstytucji RP). Niniejszy Tom z oczywistych powodów nie stanowi kontynuacji swojego odpowiednika w poprzednim Systemie Prawa Karnego (L. Andrejew, L. Kubicki, J. Waszczy ski (red.), System Prawa Karnego. O przest pstwach w szczególno ci. Cz ć II, t. IV, Wrocław 1989). Od tego czasu zmienił si system prawny, ewoluowała nauka prawa karnego, ale przede wszystkim w obecnym Systemie Prawa Karnego przyj to odmienne zało enia formalne i merytoryczne. Znalazło to swój wyraz w istotnych ró nicach w zakresie podziału, tre ci i obj to ci przeprowadzonej analizy. System Prawa Karnego, w tym równie Tom 9., jest przede wszystkim owocem dorobku nauki prawa karnego, a przez to jego głównymi adresatami s osoby, którzy t nauk zajmuj si zawodowo. Nale y jednak podkre lić, i jest on równie skierowany do praktyków, tj. osób, które zawodowo stosuj prawo karne. Z tego wzgl du unika si w nim nadto skomplikowanych lub wył cznie otwartych rozwa a teoretyczno-prawnych, na rzecz przyst pnych wyja nie o warto ci praktycznej. Tom 9. opracowało ł cznie czternastu Autorów, w tym m.in. prof. Andrzej Marek, który, b d c jednocze nie Redaktorem Naczelnym Systemu Prawa Karnego, ponadto czynnie uczestniczył w powstaniu całego tego Tomu. Wszystkim tym osobom chciałbym serdecznie podzi kować za wło ony trud i yczliw współprac. Chciałbym równie podzi kować Wydawnictwu C. H. Beck za wspaniały pomysł wydania Systemu Prawa Karnego i co najwa niejsze jego w pełni profesjonaln realizacj. Pozna, lipiec 2011 r. Dr hab. Rober Zawłocki, prof. UAM VI

8 Spis tre ci str. Przedmowa V Wykaz skrótów XV Rozdział I. Przest pstwa przeciwko mieniu. Zagadnienia ogólne Wprowadzenie Uj cie historyczno-prawne I. Geneza i rozwój karnoprawnej ochrony mienia II. Przest pstwa przeciwko mieniu w Kodeksie karnym z 1932 r III. Przest pstwa przeciwko mieniu w Kodeksie karnym z 1969 r IV. Wykładnia mienia na gruncie poprzednich Kodeksów karnych Uj cie prawno-porównawcze I. Republika Federalna Niemiec II. Republika Francuska III. Federacja Rosyjska Uj cie systemowe Mienie jako przedmiot ochrony karnoprawnej I. Przesłanki kryminalizacji zamachów na mienie II. Mienie jako rodzajowe dobro prawne III. Uboczne przedmioty ochrony IV. Mienie jako indywidualne dobro prawne Statystyki zwi zane z przest pstwami przeciwko mieniu Rozdział II. Kradzie i przywłaszczenie Kradzie I. Wst p II. Przedmiot ochrony III. Przedmiot wykonawczy kradzie y IV. Znaczenie warto ci skradzionej rzeczy V. Zabór jako istota czynno ci wykonawczej kradzie y VI. Przywłaszczenie jako cel działania sprawcy VII. Bezprawne uzyskanie programu komputerowego VIII. Uprzywilejowany typ kradzie y jako tzw. wypadek mniejszej wagi IX. Bezprawne zu ytkowanie energii oraz zabór karty do automatu bankowego Kradzie z włamaniem I. Wst p II. Włamanie jako usuni cie przeszkody w dost pie do rzeczy b d cej przedmiotem zaboru III. Pomieszczenie zamkni te lub inne specjalne zabezpieczenie IV. Problematyka znamion strony podmiotowej V. Wypadek mniejszej wagi Przywłaszczenie I. Przedmiot ochrony i przedmiot wykonawczy przywłaszczenia II. Przywłaszczenie jako czynno ć sprawcza i skutek III. Zamiar przywłaszczenia cudzej rzeczy VII

9 VIII Spis tre ci IV. Sprzeniewierzenie V. Uprzywilejowane postacie przywłaszczenia Rozdział III. Oszustwo Wprowadzenie Przedmiot ochrony oraz podmiot przest pstwa Korzy ć maj tkowa jako cel działania sprawcy Wprowadzenie w bł d oraz wyzyskanie bł du lub niezdolno ci jako znamiona czynno ci wykonawczej oszustwa Niekorzystne rozporz dzenie mieniem jako skutek przest pstwa oszustwa Niewykonanie zobowi zania w terminie a przest pstwo oszustwa danie korzy ci maj tkowej za zwrot rzeczy Rozdział IV. Przest pstwa rozbójnicze Wprowadzenie I. Poj cie przest pstwa rozbójniczego II. Przest pstwa rozbójnicze w historii polskiego prawa karnego Przedmioty ochrony przepisów i przedmioty przest pstw I. Mienie II. Wolno ć III. Nietykalno ć cielesna IV. Zdrowie i ycie V. Działalno ć gospodarcza Strony przedmiotowe I. Podstawowe poj cia II. Szczegółowa charakterystyka poszczególnych przest pstw Strony podmiotowe Zbieg przepisów i zbieg przest pstw Rozdział V. Paserstwo Paserstwo etymologia poj cia i historyczna ewolucja regulacji I. Zagadnienia etymologiczne II. Staro ytno ć i redniowiecze III. Wieki XVI XIX IV. Wiek XX na ziemiach polskich Paserstwo umy lne w Kodeksie karnym z 1997 r I. Przedmiot ochrony i przedmiot czynno ci wykonawczej II. Podmiot przest pstwa III. Strona przedmiotowa przest pstwa IV. Strona podmiotowa przest pstwa V. Paserstwo umy lne jako typ przepołowiony VI. Typ uprzywilejowany VII. Typy kwaliikowane VIII. Wymiar kary i tryb cigania IX. Statystyka policyjna i Ministerstwa Sprawiedliwo ci Paserstwo nieumy lne w Kodeksie karnym z 1997 r I. Przedmiot ochrony i przedmiot czynno ci wykonawczej II. Podmiot przest pstwa III. Strona przedmiotowa przest pstwa IV. Strona podmiotowa przest pstwa V. Paserstwo nieumy lne jako typ przepołowiony VI. Typ kwaliikowany VII. Wymiar kary i tryb cigania VIII. Statystyka policyjna i Ministerstwa Sprawiedliwo ci

10 Spis tre ci 25. Paserstwo programu komputerowego w Kodeksie karnym z 1997 r I. Przedmiot ochrony i przedmiot czynno ci wykonawczej II. Podmiot przest pstwa III. Strona przedmiotowa przest pstwa IV. Strona podmiotowa przest pstwa V. Typ uprzywilejowany paserstwa umy lnego VI. Typ kwaliikowany paserstwa nieumy lnego VII. Wymiar kary i tryb cigania Rozdział VI. Inne przest pstwa przeciwko mieniu Przest pstwo piractwa komputerowego I. Wst p II. Przedmiot ochrony III. Podmiot czynu zabronionego IV. Strona przedmiotowa V. Strona podmiotowa VI. Typy zmodyikowane VII. Sankcja karna i tryb cigania Kradzie impulsów telefonicznych I. Wst p II. Przedmiot ochrony III. Podmiot czynu zabronionego IV. Strona przedmiotowa czynu zabronionego V. Strona podmiotowa czynu zabronionego VI. Typy kwaliikowane (art i 2 KK) VII. Sankcja karna i tryb cigania Przest pstwo szanta u I. Wst p II. Przedmiot ochrony III. Podmiot IV. Strona przedmiotowa V. Strona podmiotowa VI. Typ uprzywilejowany VII. Sankcja karna i tryb cigania Oszustwo komputerowe I. Wst p II. Przedmiot ochrony III. Podmiot IV. Strona przedmiotowa V. Strona podmiotowa VI. Typ uprzywilejowany VII. Sankcja karna i tryb cigania Przest pstwo uszkodzenia rzeczy I. Wst p II. Rys historyczny III. Rys prawnoporównawczy IV. Ogólna charakterystyka przest pstwa V. Przedmiot ochrony VI. Podmiot VII. Strona przedmiotowa VIII. Strona podmiotowa IX. Szczególne typy czynu X. Sankcja karna i tryb cigania IX

11 Spis tre ci X 31. Zabór pojazdu mechanicznego I. Wst p II. Przedmiot ochrony III. Podmiot czynu zabronionego IV. Strona przedmiotowa czynu zabronionego V. Strona podmiotowa czynu zabronionego VI. Typy kwaliikowane VII. Sankcja karna i tryb cigania Kradzie le na I. Wst p II. Przedmiot ochrony III. Podmiot czynu zabronionego IV. Strona przedmiotowa czynu zabronionego V. Strona podmiotowa czynu zabronionego VI. Sankcja karna i tryb cigania Rozdział VII. Przest pstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu. Zagadnienia ogólne Wprowadzenie I. Ogólna charakterystyka kodeksowych przest pstw gospodarczych II. Specyika przest pstw gospodarczych III. Odpowiedzialno ć podmiotów zbiorowych za przest pstwa gospodarcze Uwagi historyczno-prawne I. Geneza i rozwój karnoprawnej ochrony obrotu gospodarczego II. Przest pstwa gospodarcze w Kodeksie karnym z 1932 r III. Przest pstwa gospodarcze w Kodeksie karnym z 1969 r IV. Ustawa o ochronie obrotu gospodarczego z 1994 r Uwagi prawno-porównawcze I. Republika Federalna Niemiec II. Republika Francuska III. Federacja Rosyjska IV. Regulacje unijne Uwagi systemowe Obrót gospodarczy jako przedmiot karnoprawnej ochrony I. Rodzajowy przedmiot ochrony II. Indywidualny przedmiot ochrony III. Specyika pokrzywdzenia przest pstwem gospodarczym Statystyki zwi zane z przest pstwami przeciwko obrotowi gospodarczemu Rozdział VIII. Przest pstwo niegospodarno ci Wprowadzenie I. Ogólna charakterystyka przest pstwa niegospodarno ci II. Nowe przest pstwo niegospodarno ci III. Rys historyczny karalnej niegospodarno ci IV. Rys prawnoporównawczy Przedmiot ochrony I. Rodzajowy przedmiot ochrony II. Indywidualny przedmiot ochrony Podmiot czynu Strona przedmiotowa czynu I. Wst p II. Czynno ci sprawcze

12 Spis tre ci III. Skutek czynno ci sprawczych Strona podmiotowa czynu I. Umy lna karalna niegospodarno ć II. Nieumy lna karalna niegospodarno ć Zagro enia karne i tryby cigania Rozdział IX. Przest pstwo łapownictwa gospodarczego Wprowadzenie Przedmiot ochrony Podmiot Strona przedmiotowa Strona podmiotowa Wypadek mniejszej wagi i klauzula bezkarno ci Zbiegi przepisów ustawy Rozdział X. Oszustwa gospodarcze Oszustwo kredytowe, subwencyjne i w zakresie zamówie publicznych I. Wst p II. Zakres instytucji chronionych w przepisie art KK III. Podmiot IV. Strona przedmiotowa V. Strona podmiotowa VI. Zbieg przepisów ustawy VII. Regulacja zawarta w art KK VIII. Klauzula niekaralno ci Oszustwo ubezpieczeniowe I. Wst p II. Przedmiot ochrony i podmiot przest pstwa III. Strona przedmiotowa IV. Strona podmiotowa V. Oszustwo ubezpieczeniowe a oszustwo klasyczne VI. Klauzula niekaralno ci Rozdział XI. Przest pstwa prania pieni dzy Wprowadzenie I. Wst p II. Rys historyczny III. Rys prawnoporównawczy IV. Deinicja prania pieni dzy V. Pranie pieni dzy w wietle danych statystycznych Przedmiot ochrony Strona przedmiotowa Podmiot I. Podmiot przest pstwa z II. Podmiot przest pstwa z Strona podmiotowa Sankcja karna I. Wst p II. Przepadek przedmiotów i korzy ci III. Klauzula niekaralno ci Rozdział XII. Przest pstwa przeciwko wierzycielom Wprowadzenie Geneza i rozwój przest pstw przeciwko wierzycielom I. Wst p XI

13 Spis tre ci XII II. Przest pstwa na szkod wierzyciela w projekcie Kodeksu karnego z 1932 r III. Karnoprawna ochrona wierzyciela w Polsce w latach Przedmiot ochrony I. Rodzajowy przedmiot ochrony II. Indywidualny przedmiot ochrony Podmioty czynów zabronionych Karalne niezaspokojenie nale no ci wierzyciela I. Wst p II. Znamiona strony przedmiotowej czynów zabronionych III. Strona podmiotowa czynów zabronionych Karalne bankructwa I. Wst p II. Znamiona strony przedmiotowej czynów zabronionych III. Strona podmiotowa czynów zabronionych Karalna korupcja na szkod wierzyciela I. Wst p II. Znamiona strony przedmiotowej czynów zabronionych III. Strona podmiotowa czynów zabronionych Sankcje karne i tryby cigania Rozdział XIII. Przest pstwa przeciwko przetargowi publicznemu Wprowadzenie I. Uwagi ogólne II. Statystyki III. Rys historyczny Przest pstwo udaremnienia lub utrudnienia przetargu publicznego I. Przedmiot ochrony II. Poj cie przetargu publicznego III. Strona przedmiotowa IV. Podmiot i strona podmiotowa Przest pstwo dezinformacji instytucji inansowej w celu uzyskania zamówienia publicznego I. Przedmiot ochrony II. Strona przedmiotowa III. Podmiot i strona podmiotowa Przest pstwo ukrywania niebezpiecze stwa inansowego w zwi zku z zamówieniem publicznym Klauzula niekaralno ci Rozdział XIV. Inne przest pstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu Nieprawidłowe prowadzenie dokumentacji gospodarczej I. Wst p II. Przedmiot ochrony III. Podmiot IV. Strona przedmiotowa V. Strona podmiotowa VI. Typ kwaliikowany VII. Typ uprzywilejowany VIII. Zbiegi przepisów i zbiegi przest pstw IX. Sankcja karna i tryby cigania Przest pstwo lichwy I. Wst p II. Charakterystyka ogólna przest pstwa lichwy

14 Spis tre ci III. Podmiot IV. Przedmiot ochrony i strona przedmiotowa V. Strona podmiotowa VI. Sankcja karna Fałszerstwo w oznaczeniu produktu I. Wst p II. Przedmiot ochrony III. Podmiot IV. Strona przedmiotowa V. Strona podmiotowa VI. Zbieg przepisów i zbieg przest pstw VII. Sankcja karna i tryb cigania Rozdział XV. Przest pstwa przeciwko obrotowi pieni dzmi i papierami warto ciowymi Zagadnienia ogólne I. Wprowadzenie II. Rys historyczny III. Rodzajowy przedmiot ochrony IV. Poj cie pieni dza i rodków płatniczych. Problematyka papierów warto ciowych i elektronicznych instrumentów płatniczych V. Statystyki Przest pstwa zwi zane z fałszowaniem rodków płatniczych I. Wprowadzenie II. Fałszowanie polskiego albo obcego pieni dza, innego rodka płatniczego albo papieru warto ciowego III. Puszczanie w obieg sfałszowanego pieni dza, innego rodka płatniczego oraz papieru warto ciowego IV. Podmiot i strona podmiotowa V. Wypadek mniejszej wagi VI. Karalne formy popełnienia przest pstw VII. Problematyka zbiegu przepisów i zbiegu przest pstw Przest pstwa zwi zane z fałszowaniem znaków i narz dzi oraz z dezinformacj w obrocie papierami warto ciowymi I. Wprowadzenie II. Przedmiot ochrony III. Strona przedmiotowa IV. Podmiot i strona podmiotowa V. Zbieg przepisów i zbieg przest pstw Indeks rzeczowy XIII

15

16 Wykaz skrótów 1. ródła prawa ABWU ustawa z r. o Agencji Bezpiecze stwa Wewn trznego oraz Agencji Wywiadu (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 29, poz. 154 ze zm.) AlkU ustawa z r. o wychowaniu w trze wo ci i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 ze zm.) BezpImprMas ustawa z r. o bezpiecze stwie imprez masowych (Dz.U. Nr 62, poz. 504 ze zm.) Bro U ustawa z r. o broni i amunicji (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 52, poz. 525 ze zm.) CudzU ustawa z r. o cudzoziemcach (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 234, poz ze zm.) EKPCz Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolno ci z r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) EKZT Europejska Konwencja o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poni aj cemu traktowaniu albo karaniu sporz dzona w Strasburgu r. (Dz.U. z 1995 r. Nr 46, poz. 238 ze zm.) EwidLudU ustawa z r. o ewidencji ludno ci i dowodach osobistych (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993 ze zm.) FinPublU ustawa z r. o inansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz ze zm.) GryHazU ustawa z r. o grach hazardowych (Dz.U. Nr 201, poz ze zm.) IPNU ustawa z r. o Instytucie Pami ci Narodowej Komisji cigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 63, poz. 424 ze zm.) KartaNU ustawa z r. Karta nauczyciela (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.) KC ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KK ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) KKGiP Kodeks Kar Głównych i Poprawczych z 1847 r. KKKP Kodeks Karz cy Królestwa Polskiego KK z 1932 r rozporz dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 60, poz. 571 ze zm.) KK z 1969 r ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 13, poz. 94 ze zm.) KKN Kodeks karny Rzeszy Niemieckiej z 1871 r. KKR Kodeks karny rosyjski z 1903 r. KKS ustawa z r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 ze zm.) KKW ustawa z r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz. 557 ze zm.) XV

17 XVI Wykaz skrótów KKWP Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z r. Kodeks karny Wojska Polskiego (tekst jedn. Dz.U. z 1957 r. Nr 22, poz. 107 ze zm.) Konstytucja PRL..... Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy r. (Dz.U. Nr 33, poz. 232 ze zm.) Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i ze sprost.) KP Ustawa z r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) KPK ustawa z r. Kodeks post powania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) KPK z 1928 r rozporz dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Kodeks post powania karnego (tekst jedn. Dz.U. z 1950 r. Nr 40, poz. 364 ze zm.) KPK z 1969 r ustawa z r. Kodeks post powania karnego (Dz.U. Nr 13, poz. 96 ze zm.) KPrDz Konwencja o prawach dziecka przyj ta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ r. (Dz.U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 ze zm.) KPW ustawa z r. Kodeks post powania w sprawach o wykroczenia (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848 ze zm.) KRKU ustawa z r. o Krajowym Rejestrze Karnym (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r. Nr 50, poz. 292 ze zm.) KRO ustawa z r. Kodeks rodzinny i opieku czy (Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) KSH ustawa z r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz ze zm.) KultFizU ustawa z r. o kulturze izycznej (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 226, poz ze zm.) KurS du ustawa z r. o kuratorach s dowych (Dz.U. Nr 98, poz ze zm.) KW ustawa z r. Kodeks wykrocze (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 ze zm.) MPPOiP Mi dzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z r. (Dz.U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167) MTKRS Rzymski Statut Mi dzynarodowego Trybunału Karnego, sporz dzony w Rzymie r. (Dz.U. z 2003 r. Nr 78, poz. 708) NielU ustawa z r. o post powaniu w sprawach nieletnich (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 33, poz. 178 ze zm.) ObrRPU ustawa z r. o powszechnym obowi zku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 241, poz ze zm.) OchrPrzU ustawa z r. o ochronie przyrody (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 151, poz ze zm.) OchrZwU ustawa z r. o ochronie zwierz t (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 106, poz ze zm.) OdpZbiorU ustawa z r. o odpowiedzialno ci podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod gro b kary (Dz.U. Nr 197, poz ze zm.) OOGospU ustawa z r. o ochronie obrotu gospodarczego i zmianie niektórych przepisów prawa karnego (Dz.U. Nr 126, poz. 615) OrdOdzU ustawa z r. o orderach i odznaczeniach (Dz.U. Nr 90, poz. 450 ze zm.)

18 Wykaz skrótów OrdPod ustawa z r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) OrdRGm ustawa z r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 176, poz ze zm.) PDPCz Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z r. PnarkU ustawa z r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. Nr 179, poz ze zm.) PPK Powszechne Prawo Krajowe dla Pa stw Pruskich (Landrecht Pruski) PprzemRodzU ustawa z r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. Nr 180, poz ze zm.) PracUrzPU ustawa z r. o pracownikach urz dów pa stwowych (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 86, poz. 953 ze zm.) PrAdw ustawa z r. Prawo o adwokaturze (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 146, poz ze zm.) PrNot ustawa z r. Prawo o notariacie (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz ze zm.) PrRDr ustawa z r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.) PrUSP ustawa z r. Prawo o ustroju s dów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz ze zm.) PWKK ustawa z r. Przepisy wprowadzaj ce Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 554 ze zm.) PWKK z 1969 r ustawa z r. Przepisy wprowadzaj ce Kodeks karny (Dz.U. Nr 13, poz. 95 ze zm.) PWKPK ustawa z r. Przepisy wprowadzaj ce Kodeks post powania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 556 ze zm.) PWKPW ustawa z r. Przepisy wprowadzaj ce Kodeks post powania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. Nr 106, poz ze zm.) PWKW ustawa z r. Przepisy wprowadzaj ce Kodeks wykrocze (Dz.U. Nr 12, poz. 115 ze zm.) RachU ustawa z r. o rachunkowo ci (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz ze zm.) RSMTK Rzymski Status Mi dzynarodowego Trybunału Karnego z r. (Dz.U. z 2003 r. Nr 78, poz. 708 ze zm.) Ryb ródu ustawa z r. o rybactwie ródl dowym (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 189, poz ze zm.) RzeczPatU ustawa z r. o rzecznikach patentowych (Dz.U. Nr 49, poz. 509 ze zm.) SamGminU ustawa z r. o samorz dzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) SłWoj ZU ustawa z r. o słu bie wojskowej ołnierzy zawodowych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 593 ze zm.) StGB Strafgesetzbuch (niemiecki kodeks karny z r.) SwobDziałGospU.... ustawa z r. o swobodzie działalno ci gospodarczej (tekst jedn. z 2010 r. Nr 220, poz ze zm.) wkoru ustawa z r. o wiadku koronnym (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 36, poz. 232 ze zm.) UKA ustawa karna (austriacka) o zbrodniach i przekroczeniach z 1871 r. XVII

19 Wykaz skrótów UKS ustawa karna skarbowa z r. (tekst jedn. Dz.U. z 1984 r. Nr 22, poz. 103 ze zm.) Zasady techniki prawodawczej (Zasady) rozporz dzenie Prezesa Rady Ministrów z r. w sprawie Zasad techniki prawodawczej (Dz.U. Nr 100, poz. 908) 2. Organy orzekaj ce ETPCz Europejski Trybunał Praw Człowieka ETS Europejski Trybunał Sprawiedliwo ci MTK Mi dzynarodowy Trybunał Karny NSA Naczelny S d Administracyjny SA S d Apelacyjny SN S d Najwy szy SN (IK) S d Najwy szy w pełnym składzie Izby Karnej SN (PS) S d Najwy szy w pełnym składzie SN (PSIKiW) S d Najwy szy w poł czonym składzie Izby Karnej i Wojskowej SN (7) S d Najwy szy w składzie siedmiu s dziów SO S d Okr gowy SP S d Powiatowy SR S d Rejonowy SW S d Wojewódzki TK Trybunał Konstytucyjny 3. Czasopisma i publikatory AG Apelacja Gda ska Apel. Lub Apelacja Lublin Apel. W-wa Apelacja Warszawa Arch. Krym Archiwum Kryminologii AUL Acta Universitatis Lodziensis AUMCS Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska AUNC Acta Universitatis Nicolai Copernici AUW Acta Universitatis Wratislaviensis Biul. GP Biuletyn Generalnej Prokuratury BMS Biuletyn Ministra Sprawiedliwo ci BPK Biuletyn Prawa Karnego BSN Biuletyn S du Najwy szego CPH Czasopismo Prawno-Historyczne CzPKiNP Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych DPP Demokratyczny Przegl d Prawniczy Dz.ROP Dziennik Rozporz dze dla obszarów okupowanych w Polsce Dz.RGG Dziennik Rozporz dze dla Generalnego Gubernatorstwa Verordnungsblatt für das Generalgouvernement Dz.U Dziennik Ustaw Dz.Urz Dziennik Urz dowy XVIII

20 Wykaz skrótów ECR European Court Reports EP Edukacja Prawnicza EPS Europejski Przegl d S dowy Gł. S d Głos S downictwa GP Gazeta Prawna GPr Gazeta Prawnicza GS Gazeta S dowa GSP Gda skie Studia Prawnicze GSiPen Gazeta S dowa i Penitencjarna GSW Gazeta S dowa Warszawska Iuris Effectus Iuris Effectus. Kwartalnik Krajowej Szkoły S downictwa i Prokuratury Jur Jurysta KF Kwartalnik Filozoziczny KHKM Kwartalnik Historii Kultury Materialnej KPCiK Kwartalnik Prawa Cywilnego i Karnego KPPubl Kwartalnik Prawa Publicznego KSP Krakowskie Studia Prawnicze KZS Krakowskie Zeszyty S dowe M.P Monitor Polski Med Mediator MHI Miscellanea Historica-Iuridica MoP Monitor Prawniczy NKPK Nowa Kodyikacja Prawa Karnego NP Nowe Prawo OJ Oficial Journal ONSA Orzecznictwo Naczelnego S du Administracyjnego ONSAiWSA Orzecznictwo Naczelnego S du Administracyjnego i Wojewódzkich S dów Administracyjnych OSA Orzecznictwo S dów Apelacyjnych OSAW Orzecznictwo S du Apelacyjnego we Wrocławiu OSG Orzecznictwo w Sprawach Gospodarczych OSN Zbiór Orzecze S du Najwy szego. Orzeczenia Izby Cywilnej (w latach ), Orzecznictwo S du Najwy szego (w latach : Izby Cywilnej i Izby Karnej, w roku 1962: Izby Cywilnej, w latach : Izby Cywilnej oraz Izby Pracy i Ubezpiecze Społecznych, w latach : Izby Cywilnej i Administracyjnej oraz Izby Pracy i Ubezpiecze Społecznych, w latach : Izby Cywilnej oraz Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpiecze Społecznych, w 1995 roku: Izby Cywilnej) OSNKW Orzecznictwo S du Najwy szego Izba Karna OSNPG Orzecznictwo S du Najwy szego Prokuratura Generalna OSNwSK Orzecznictwo S du Najwy szego w Sprawach Karnych OSP Orzecznictwo S dów Polskich Orzecznictwo S dów Polskich ( ), Orzecznictwo S dów Polskich i Komisji Arbitra owych ( ), Orzecznictwo S dów Polskich (od 1990) OTK Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego XIX