Nauki leśne - próba oceny funkcjonowania systemu ich finansowania
|
|
- Marek Kozak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Leśne Prace Badawcze, 2008, Vol. 69 (3) 265 ANALIZY, DONIESIENIA Nauki leśne - próba oceny funkcjonowania systemu ich finansowania Andrzej Klocek 1 1. Wstęp Dokonanie oceny systemu finansowania nauk leśnych w kontekście ustawy o lasach z 1991 r. wymaga chociażby bardzo syntetycznego odwołania się do: - celów stawianych naukom leśnym oraz właściwych dla tych nauk metod badawczych, - stanu leśnych jednostek naukowo-badawczych, - podejmowanych reform ośrodków nauk leśnych, wynikających zarówno z potrzeb poznawczych, jak i praktyki gospodarczej, - statystyki nakładu środków na badania leśne, ewolucji celów i miejsca lasu oraz gospodarki leśnej w rozwoju społeczno-ekon~mig;nym kraju. Dopiero na tle powyższych zagadnień i metod ich rozwiązywania można dokonać próby analizy i oceny stanu finansowania nauk leśnych w Polsce. 2. Cele i metody badawcze nauk leśnych W dalszej części artykułu 2 pojęcia takie jak nauka" i badania" będą używane zamiennie. Upoważnia do tego czynnościowe rozumienie nauki, jako działalności mającej na celu konstruowanie teorii opisującej właściwości funkcjonalne otaczającego nas fragmentu świata, na przykład lasu czy też leśnictwa. Zbiór owych czynności naukowych człowieka nazywamy właśnie badaniami naukowymi, w skrócie badaniami. To w ich wyniku powstaje nauka rozumiana rzeczowo jako nagromadzony zespół teorii, zasad, objaśnień i opisów naszej rzeczywistości leśnej.. Nauka przynosi korzyści dwojakiego rodzaju. Po pierwsze, umożliwia lepsze rozumienie i?pisywa~i~ otaczającego nas świata (funkcja eksplanacyjna nauki) 1 w tym sensie zaspokaja naszą ciekawość, niezależnie od jej ewentualnej przydatności praktycznej. Tak przed- strukturę i stawia się sprawa w przypadku badań nad wpływem lasu na wierzenia ludów pogańskich, czy też historii dawno nie istniejących lasów lub badań nad wpływem lasu na sztukę. Badania te nie byłyby zapewnie nigdy prowadzone, gdyby korzyści praktyczne stanowiły jedyny cel ich podejmowania. Zasadniczym jednak celem nauk leśnych, z uwagi na ich stosowany charakter, jest dostarczenie wiedzy praktycznej. To właśnie dzięki odkrywanym przez nie prawom i formułowanym zasadom przewidujemy, jakie zdarzenia w danych okolicznościach muszą zachodzić, jakie zaś są wykluczone (funkcja predykcyjna nauki). Innymi słowy zgromadzona przez nauki leśne wiedza pozwala lepiej organizować, planować i prognozować działania w postaci co trzeba zrobić, aby w przyszłości było tak a tak" lub co będzie w przyszłości jeśli teraz zrobię to a to" (wymóg operacyjności badań leśnych). Przykładem tych dyrektyw praktycznego działania są m.in. Tablice zasobności i przyrostu drzewostanów oraz wszelkiego rodzaju zasady, instrukcje i wytyczne. Zapewniają one coraz lepsze prowadzenie gospodarki leśnej zarówno pod względem poziomu osiąganych celów (zasada skuteczności), jak i ekonomiczności wydatkowanych sił i środków (zasada racjonalności działania). Tym samym nauki leśne istotnie przyczyniają się do realizacji nadrzędnego celu nauk w ogóle, polegającego wuj ęciu F. Bacona na poprawie losu człowieka na ziemi. Charakteryzując istotę nauk leśnych nie sposób pominąć ich aspektu empirycznego, polegającego na pomnażaniu wiedzy leśnej przede wszystkim, jeśli nie wyłącznie, na drodze obserwacji rzeczywistości leśnej, organizowania doświadczalnictwa i eksperymentów. Zgromadzone w ten sposób fakty służą następnie do formułowania, na podstawie indukcyjnego wnioskowania, hipotez przyczynowo-skutkowych, które w kolejnych badaniach są weryfikow~_ne, co do ich prawdzi- Instytut Badawczy Leśnictwa, Raszyn, Fax , A.Klocek@ibles.waw.pl 2. w brane tezy pracy były przedstawione na Konferencji Leśnictwo w okresie obowiązywania ustawy z 28 września 19~1 roku o lasach", r., Malinówka.
2 266 Leśne Prace Badawcze, 2008, Vol. 69 (3) wości i powtarzalności. Niezwykle duża zmienność przestrzenna i czasowa nie tylko struktury lasu, ale także warunków jego rozwoju powoduje, że określone na podstawie badań związki przyczynowo-skutkowe są prawdziwe tylko w niewielkiej skali lokalnej i ograniczonym przedziale czasu. Świadczą o tym chociażby lokalne Tablice miąższości i przyrostów drzewostanów dla poszczególnych gatunków drzew lub też dla drzewostanów wielogatunkowych o różnym stopniu zmieszania, czy też indywidualne dla nich wieki rębności. A zatem im większe zróżnicowanie lasu i warunków jego egzystencji, tym mniejsze nasze możliwości sformułowania teorii generalizującej wyjaśnienie struktury i właściwości funkcjonalnych ekosystemu leśnego oraz określenie zasad rozwoju gospodarki leśnej, a przez to większe również potrzeby badawcze. Wszelkie przy tym nieuprawnione uogólnianie indywidualnych wyjaśnień i dyrektyw praktycznego postępowania, formułowanych tylko na podstawie fragmentarycznych obserwacji, oznacza rezygnację z,poszukiwania optymalnych rozwiązań lokalnych, co może prowadzić do istotnych strat go-, spodarczych. To właśnie dlatego historia wielu badań leśnych liczy już kilkaset lat i nadal brak jest podstaw do sformułowania praw, teorii i modeli opisujących wystarczająco wiernie i użytecznie zasady rządzące procesami przyrodniczymi i ekonomicznymi gospodarki leśnej. Nawet ich znajomość nie będzie wykluczać potrzeby powtarzalności badań leśnych z uwagi na niezwykle dużą zmienność przedmiotu tych badań i wynikającą stąd konieczność ustalania adekwatnych dla konkretnych sytuacji indywidualnych parametrów (wskaźników) wynikających z praw i zasad ogólnej natury. Jako przykład można przytoczyć określenie optymalnej dawki środków redukujących liczebność szkodliwych owadów, czy manipulacji (rozkroju) danych dłużyc na kłody. Podobne skutki jak wyżej rodzi ewolucja preferencji społecznych względem funkcji lasu, bowiem zmienia ona zasadniczo dotychczasowe relacje przyczynowoskutkowe leśnej działalności człowieka, gdyż zmieniają się jej cele. Ponadto wymusza coraz szersze sięganie poza granice klasycznych dyscyplin nauk leśnych, chociażby do chemii, genetyki, socjologii, psychologii oraz informatyki, cybernetyki i teorii systemów Wszystko to nie pozostaje bez wpływu na koszt realizacji badań leśnych, o czym świadczą chociażby kilkumilionowe nakłady na wyposażenie dwóch nowoczesnych laboratoriów w Instytucie Badawczym Leśnictwa (IBL): Laboratorium Genetyki Drzew Leśnych oraz Laboratorium Chemii Środowiska Leśnego. 3. Stan kadrowy nauk leśnych Bezpośrednio badaniami leśnymi w Polsce zajmuje się pięć placówek naukowych (tab. 1), a mianowicie: - Instytut Badawczy Leśnictwa w Sękocinie Starym k. Warszawy, - trzy Wydziały Leśne wyższych uczelni w Krakowie, Poznaniu i Warszawie, - Instytut Dendrologii PAN w Kórniku. Badaniami na rzecz szeroko rozumianego leśnictwa zajmują się sporadycznie także inne nieleśne placówki, jednak brak na ten temat dokładnych informacji. Stan zatrudnienia w wyżej wymienionych leśnych placówkach naukowych wynosi obecnie 664 osoby, z czego blisko 2/3 przypada na pracowników.naukowych, a pozostała część na pracowników inżynieryjno-technicznych i administracyjnych (tab. 1). W ostatnim 20- leciu poziom zatrudnienia pracowników naukowych ogółem nie uległ większym zmianom, w przeciwień- Tabela 1. Liczebność kadr w jednostkach organizacyjnych zajmujących się badaniami leśnymi w Polsce Stanowiska inżynieryjnonaukowe -v Stanowiska techniczne Razem Jednostka organizacyjna i administracyjne e liczba liczba liczba osób osób osób IBL , Wydział leśny SGGW w Warszawie Wydział Leśny UP w Poznaniu Wydział Leśny UR w Krakowie Instytut Dendrologii PAN w Kórniku Razem
3 Leśne Prace Badawcze, 2008, Vol. 69 (3) 267 Tabela 2. Stan zatrudnienia w Instytucie Badawczym Leśnictwa w 1992 r. oraz w 2007 r. Wyszczególnienie Pracownicy pionu naukowego, 299 w tym: - pracownicy naukowi 135 o/odo ogółu Liczba osób zatrudnionych rok r r r r. do 1992r ,5 75,3 55, ,8 47,5 77,0 - pracownicy inżynieryjnotechniczni 164 Pracownicy administracyjnoekonomiczni i obsługi 125 Razem ,7 27,8 37, ,5 24,7 43, ,6 stwie do zatrudnienia kadry inżynieryjno-technicznej, której stan zatrudnienia zmniejszył się o ponad 60. Od tych ogólnych tendencji znacznie odbiega sytuacja w Instytucie Badawczym Leśnictwa (tab. 2), w którym 15 lat temu ( 1992 r.) pracowały łącznie 424 osoby, w tym w pionie naukowym prawie 300 osób (70,5), z czego liczba pracowników na etatach naukowych wynosiła 135 osób (31,8), zaś inżynieryjno-technicznych osoby (38,7). Natomiast grupa pracowników administracyjno-ekonomicznych obejmowała 125 osób (29,5). Obecnie (stan na koniec 2007 r.) odpowiednie dane dla IBL wynoszą : 219 pracowników ogółem (zmniejszenie o 205 osób, tj. o 48,4), z tego w pionie naukowym 165 osób (zmniejszenie o 134 osoby, tj. o 44,8), w tym 104 pracowników naukowych (zmniejszenie o 31 osób, tj. o 23) oraz 61 inżynieryjno-technicznych (zmniejszenie o 103 osoby, tj. o 62,8). Liczba zatrudnionych obecnie pracowników administracyjno-ekonomicznych wynosi 54 osoby (zmniejszenie o 71 osób, tj. o 56,8). Rodzi się zatem pytanie, czy obecny stan zatrudnienia jest wystarczający? Odpowiedzi na powyższe pytanie można udzielić porównując zatrudnienie w IBL oraz w analogicznych instytutach innych krajów. W przeliczeniu na 100 tys. ha lasów zatrudnienie to w ostatnich latach wynosiło około: 2,5 w Polsce, 6,0 w Austrii, 11,0 w Niemczech, 14,0 w Wielkij Brytanii i 15,0 na Słowacji. Obecnie jednak także w innych krajach stan zatrudnienia w leśnych instytutach badawczych zaczyna się zm niejszać. Jest to zapewne rezultatem wpisania się gospodarki leśnej na czerwoną listę ekonomiczną" i wynikających stąd reform, których jednym z celów jest doprowadzenie do szczupłej administracji" leśnej. Stąd na przykład w Niemczech dochodzi do łączenia w jeden wspólny instytut kilku dotychczasowych instytutów landowych. Proces ten w mniejszym stopniu dotyczy leśnych placówek szkolnictwa wyższego, z uwagi na w miarę stabilny, z tendencją wzrostową, popyt na rynku edukacji leśnej na poziomie uniwersyteckim. 4. Poszukiwanie dróg rozwoju ośrodków nauk leśnych Krytyczna sytuacja gospodarki leśnej w latach 90- tych ubiegłego wieku doprowadziła w wielu krajach zachodnich do istotnych jej reform (Austria, Finlandia, Niemcy, Szwecja). Najogólniej rzec ujmując polegały one na coraz większym podporządkowaniu jednostek organizacyjnych państwowej gospodarki leśnej zasadom przedsiębiorczości i regułom wolnego rynku, przy równoczesnym zachowaniu znaczenia publicznych funkcji lasu. Syndrom powyższych zmian odnosi się również do ośrodków nauk leśnych. Mają one dwukierunkowy charakter. Pierwszy z nich polega przede wszystkim na poszerzaniu merytorycznego zakresu badań, co znajduje materialny wyraz w zmianie ich nazwy. Dotyczy to zwłaszcza wydziałów leśnych wyższych uczelni. Na przykład dawne wydziały leśne mają obecnie następujące nazwy: na Uniwersytecie Rolniczym w Brnie - Wydział Leśny i Technologii Drewna, na Uniwersytecie we Freiburgu - Wydział Leśny i Nauki o Środowisku, na Uniwersytecie Rolniczym w As pod Oslo - zrezygnowano ze struktury wydziałowej, na Uniwersytecie Rolniczym w Pradze - Wydział Leśnictwa i Nauk o Drewnie, na Uniwersytecie Technicznym w Monachium - Wydział Leśnictwa i Zarządzania Zasobami. Podobne zmiany mają również miejsce w odniesieniu do instytutów badawczych leśnictwa, czego wyrazem jest Norweski Instytut Leśnictwa i Krajobrazu, Szwajcarski Federalny Instytut Badawczy Leśnictwa, Śniegu i Krajobrazu. Z początkiem bieżącego roku zaś Federalny Instytut Leśnictwa i Drzewnictwa w Niemczech został połączony z dotychczasowym Federalnym
4 268 Leśne Prace Badawcze, 2008, Vol. 69 (3) Instytutem Rybactwa oraz większą częścią Federalnego Instytutu Rolnictwa w jeden instytut pod nazwą Federalny Instytut Obszarów Wiejskich, Lasu i Rybactwa z siedzibą dyrekcji w Braunschweig. Poszczególne jednostki naukowe Instytutu zlokalizowane są łącznie w siedmiu miejscowościach. Do ważniejszych zalet przeprowadzonej reformy zaliczono integrację w jednym Instytucie problemów badawczych całego łańcucha las - drewno". Drugi kierunek zmian polega na konsolidacji ośrodków nauk leśnych oraz administracji (zarządu) lasów państwowych w postaci tzw. centrów leśnych. Ich celem jest zapewnienie organizacyjnych warunków do kooperacji i maksymalnego wykorzystania nauk leśnych w procesie badań i edukacji oraz zacieśnienia współpracy z szeroko rozumianą administracją leśną i praktyką gospodarczą. Przykładem tych rozwiązań są m.in.: - Austriackie Federalne Centrum Badań i Szkolenia Leśnictwa; Zagrożeń Środowiska i Krajobrazu, -Centrum Las-Drewno we Freising w Bawarii, - Narodowe Centrum Leśne w Zwoleniu na. Słowacji. Tworzenie tego rodzaju centrów sprzyja realizacji programu UE dotyczącego Platformy Technologicznej Leśno-Drzewnej. Jej zadaniem jest m.in. zwiększert'ie wartości dodanej sektora leśno-drzewnego, podniesienie jego wpływu na rozwój obszarów wiejskich, wzrost miejsc pracy oraz wprowadzanie do praktyki najnowszych technologii. 5. Poziom i źródła finansowania badań leśnych Nauki leśne są istotnym składnikiem systemu nauki polskiej, wpisującym się w jego słabości. Najbardziej syntetycznym wyrazem tych słabości jest bardzo niski udział nakładów na badania i rozwój w stosunku do PKB (tab. 3). W Polsce w 2005 r. wyniósł on niecałe 0,6 PKB, podczas gdy na Węgrzech 0,9, w Irlandii 1,3, - I w Republice Czeskiej 1,4, w Niemczech 2,5, w USA 2,6, w Finlandii 3,5, w Szwecji 3,9, Natomiast w całej UE 1,9. Kwotowo oznacza to w USD na jednego mieszkańca w Polsce 79,1, na Węgrzech 164,9, w Republice Czeskiej 292,7, w Irlandii 491,0, w Niemczech 757,8, w Finlandii 1076,8,w USA 1093,7, w Szwecji 1249,4, średnio zaś w UE ponad 460 USD. Tak więc nakłady na badania i rozwój w Polsce stanowiąjedynie 17 średnich nakładów na jednego mieszkańca w UE. Polska wyraźnie też odstaje, niestety in minus, od wymienionych krajów pod względem udziału pracowników naukowo-badawczych przypadających na 1 OOO pracujących ogółem (tab. 3). Natomiast bardzo wysoką pozycję zajmują Szwecja i Finlandia. W finansowaniu badań naukowych w Polsce dominującą rolę pełni budżet państwa (62), znacznie mniejszą podmioty gospodarcze (23), a wręcz marginalną środki zagraniczne (5). Z inną strukturą finansowania mamy do czynienia w leśnictwie, przynajmniej w przypadku IBL (tab. 4). Według danych za 2006 r., z ogólnej kwoty wartości zleceń prac naukowo-badawczych Instytutu, prawie 68 przypadało na Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych. Drugie miejsce zajęło Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego ( 17, 1 ), trzecie - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (5,6), czwarte - zleceniodawcy zagraniczni (5,1 ), a dopiero piąte Ministerstwo Środowiska (2,1 ). Na ogół jednak udział środków Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych w finansowaniu badań realizowanych przez IBL waha się w przedziale Jego dominująca pozycja wynika z różnych przesłanek. Jedną z nich jest szeroki wachlarz tematów podejmowanych przez IBL oraz ich nastawienie na przydatność praktyczną. Ważną przesłanką jest również zasada samofinansowania Instytutu i wynikająca stąd jego aktywność na rynku badań leśnych. Pewne znaczenie ma tu zapewne fakt, że IBL powołany został do życia w okresie II RP jako jednostka organizacyjna Lasów Państwowych. Istnieje też szerszy aspekt finansowania badań leśnych, wynikający z przytoczonych liczb i niektórych rozwiązań prawnych, dotyczących Lasów Państwowych i Ministra Środowiska. Otóż Ustawa o lasach z 1991 r. nakłada na Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych m.in następujące zadania (art. 33 ust. 3): Tabela 3. Nakłady na działalność badawczą i rozwojową w 2005 r. oraz udział pracowników naukowo-badawczych na 1000 pracujących w wybranych krajach Kraj PKB Na 1 mieszkańca w USD Zatrudnienie prac. naukowo-badawczych na 1 OOO pracujących Austria 2,4 831,2 6,8 c Finlandia 3,5 1176,8 16,5 Irlandia 1,3 491,0 5,7. Niemcy 2,5 757,8,;-1 6,9 Polska 0,6 79,1 4,7 Republika 1,4 292,7 4,8 Czeska Słowacja 0,5 81,5 5,2 Stany 2,6 1093,7 Zjednoczone Szwecja 3,9 1249,4 12,5 Węgry 0,9 164,9
5 ""~ Leśne Prace Badawcze, 2008, Vol. 69 (3) inicjowanie, organizowanie oraz koordynowanie przedsięwzięć na rzecz ochrony lasów, racjonalnej gospodarki leśnej i rozwoju leśnictwa (pkt 3), - inicjowanie, popieranie i finansowanie badań w zakresie leśnictwa oraz nadzorowanie wykorzystania wyników tych badań (pkt 6). Z powyższego wynika, że Dyrektor Generalny Państwowego Gospodarstwa Leśnego, zwanego Lasami Państwowymi" (art 4.1 ), obarczony został, w ramach środków funduszu leśnego (art. 58), pewnymi zadaniami publicznymi właściwymi dla administracji rządowej. Tę ostatnią ewentualność przewidywał, co warto przytoczyć, także Dekret Prezydenta RP z 1936 r. o państwowym gospodarstwie leśnym (Dz. U. Nr 75 poz.. 533), w którym czytamy (art. 21 ): Lasom Państwowym będą opłacane wszelkie świadczenia ich na rzecz poszczególnych działów administracji rządowej...". A zatem w przypadku realizacji zadań publicznych Lasy Państwowe występowały okresowo jako wierzyciel administracji rządowej. Obecnie natomiast, przynajmniej w zakresie finansowania badań realizowanych przez IBL, nastąpiło przesunięcie tego obowiązku ze środków ściśle budżetowych na środki Lasów Państwowych. Konstatacji tej nie zmienia fakt nawet dość istotnego udziału środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w budżecie IBL. Można przypuszczać, że powyższa sytuacja jest przede wszystkim wynikiem obserwowanej marginalizacji leśnictwa w strukturach administracji państwowej i wynikającej stąd szczupłości środków budżetowych, przeznaczonych na leśnictwo. Trzeba bowiem zwrócić uwagę, że w Polsce, podobnie jak w wielu krajach, leśnictwo obecnie nie stanowi już odrębnego działu administracji rządowej. Zgodnie z Ustawą o Tabela 4. Przychody z działalności naukowo-badawczej IBL w 2006 r. Zleceniodawcy Wartość sprzedaży prac naukowo-badawczych tys. zł działach administracji rządowej (Lex OMEGA, 01/2008), leśnictwo" - jako jedno z wielu zadań - zostało włączone do działu środowisko" (art. 28 ust. 1 ), które wraz z działem gospodarka wodna" (art. 11 ust. 1) należy do zakresu działania Ministra Środowiska, będą cego naczelnym organem administracji rządowej, a więc także w zakresie leśnictwa (Rozporządzenie Prezesa RM z 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Środowiska, Dz. U. Nr 216 poz. 1606). Jeśli zatem badania leśne stanowią część składową leśnictwa", wówczas powinno to znaleźć odzwierciedlenie w budżecie Ministerstwa Środowiska. Dopiero wtedy Minister może skutecznie wywiązywać się z podstawowego dla każdego ministra resortowego zadania, polegającego na zapewnieniu realizacji polityki państwa w zakresie przypisanych mu działów administracji. I właśnie dlatego w wielu krajach, w których minister do spraw leśnictwa jest naczelnym organem państwowej administracji leśnej, w skład tej administracji wchodzą,: po pierwsze - instytuty badawcze leśnictwa (Austria, Niemcy, Szwecja), po drugie - koszty funkcjonowania tych instytutów są pokrywane z budżetu tejże administracji oraz po trzecie - przy ministrze funkcjonuje niekiedy kilkuosobowa rada, która ustala istotne dla polityki leśnej kierunki badań i określa wielkość przeznaczonych na nie środków finansowych. Nie przeczy to oczywiście celowości równoczesnego finansowania przez ministra nauki badań, które mają ponadresortowy i strategiczny dla rozwoju państwa charakter. Substytutem tego rozwiązania może być nawet pełna koncentracja środków na badania w Ministerstwie Nauki (Badań), jednak wówczas powinny funkcjonować specjalne celowe programy badawcze, w tym ukierunkowane na ważne i określane przy udziale Ministerstwa Środowiska zadania w zakresie polityki leśnej państwa. Obarczanie tym ostatnim obowiązkiem Lasów Państwowych, chociaż dziś bardzo optymistyczne, rodzi obawy o jego trwałość w przypadku deficytu Lasów Państwowych na skutek chociażby zachwiania się rynku drewna, stanowiącego podstawę egzystencji leśnictwa, a więc również badań leśnych. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych Ministerstwo Środowiska Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i GW ' Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Pozostali zleceniodawcy krajowi Zleceniodawcy zagraniczni Razem , , , , , , , ,0 6. Podsumowanie Dalszy rozwój nauk leśnych można i należy rozpatrywać w aspekcie współzależności leśnictwa z otaczającym układem, obejmującym: gospodarkę - społeczeństwo - środowisko. Przy takim podejściu można z kolei wyróżnić dwa zasadnicze kierunki powiązań leśnictwa z wymienioną triadą elementów: stacjonarny (klasyczny) i dynamiczny (otwarty). Kierunek klasyczny traktuje leśnictwo jako względnie zamknięty sektor, którego miejsce w życiu społeczno-gospodarczym kraju wyznacza wyłącznie produkcja
6 270 Leśne Prace Badawcze, 2008, Vol. 69 (3) drewna, o podaży i strukturze wynikającej z pełnego podporządkowania gospodarki leśnej zasadom przyrodniczych praw rozwoju lasu. Podejście to ignoruje nawet zmieniający się popyt na drewno ze strony nowych technologii przemysłu drzewnego, możliwości poza leśnej produkcji drewna oraz logistyki związanej z jego dostawą, a w rezultacie traci korzyści wynikające z zac1esmenia kooperacji z odbiorcami drewna. Krańcowym tego przykładem jest czysta gospodarka leśna", która swoją działalność ogranicza do produkcji drewna na pniu, jego pozyskiwaniem zaś zajmują się inne firmy (Federacja Rosyjska, Republika Czeska). W takim wypadku produkcja drewna determinuje nie tylko aktywność tej gospodarki, ale także wyznacza główny kierunek badań leśnych. Sprowadza się on przede wszystkim do lepszego poznania struktury i praw rozwoju oraz produkcyjności lasu, a także zasad organizacji i funkcjonowania gospodarki leśnej. Potrzebę rozwoju badań leśnych w tym zakresie wyznacza nadal niedostateczne poznanie praw przyrody oraz niezwykle duże zróżnicowanie pod względem przestrzennym i czasowym warunków produkcji leśnej. Podejście to niejako z góry godzi się z wręcz marginalizacją pozycji leśnictwa w gospodarce kraju, czego liczljowym wyrazem jest bardzo mały jego udział w PKB (Austria 0,5, Niemcy 0,08, Polska 0,36) oraz w odsetku zatrudnienia ogółem (Austria O, 17, Niemcy O, 12, Polska 0,40). Stanowi to istotną barierę w staraniach o środki budżetowe na badania leśne. Kierunek dynamiczny jest otwarty i reaguje aktywnie na wszystkie istniejące i potencjalne powiązania interakcyjne leśnictwa z otoczeniem społeczno-gospodarczym kraju. Jego istotę oddaje idea wielofunkcyjnej gospodarki leśnej, pozostającej we wzajemnym oddziaływaniu na produkcję rolną, rozwój obszarów wiejskich, kształtowanie klimatu, ochronę przyrody, stosunki wodne, produkcję przemysłową itd. Jak dotychczas jednak powiązania te i wynikające z nich korzyści są identyfikowane i opisywane głównie werbalnie i w zasadzie tylko przez samych leśników. Natomiast w odczuciu społeczeństwa mają co najwyżej charakter darmowych oddziaływań lasu, otrzymywanych wraz z dobrodziejstwem inwentarza". Ich wytwarzaniu i konsumpcji nie towarzyszą bowiem stosowne strumienie środków pieniężnych, przepływających za pośrednictwem rynku w przypadku spożycia indywidualnego (dobra prywatne) lub za pośrednictwem budżetu państwa w przypadku spożycia zbiorowego (dobra publiczne). Jedną z podstawowych przyczyn tego zjawiska jest niedostateczna kwantyfikacja oraz brak ujęcia w kategoriach gospodarczo-operacyjnych omawianych powiązań. Przykładem pozytywnych zmian są m.in. wodochronne i rekreacyjne funkcje gospodarki leśnej, które już podlegają urynkowieniu i stają się powoli dodatkowym źródłem jej dochodów (Austria). Jako inny przykład można wymienić unijną Platformę technologiczną lasdrewno, której dotychczasowe doświadczenia wskazują, że wykorzystanie efektów synergicznych innowacyjnych rozwiązań w łańcuchu produkcji leśno-drzewnej zwiększa wartość przytoczonych wskaźników PKB oraz odsetka zatrudnionych do 5, a nawet 10. Skwantyfikowana i poddana choćby quasi rynkowym regułom wielofunkcyjność gospodarki leśnej nie tylko podniesie jej znaczenie w opinii społecznej i ekonomicznej, ale zarazem zasadniczo poszerzy rynek badań leśnych oraz będzie sprzyjać ich interdyscyplinowności. Wykorzystanie wynikających stąd kierunków rozwoju gospodarki leśnej wymaga jednak wyprzedzających badań i określenia optymalnych dla niej powiązań z. przyrodniczym, społecznym i gospodarczym otoczeniem.
Badania leśne w najbliższych dwóch dekadach rynek podaży i popytu oraz źródła finansowania
Badania leśne w najbliższych dwóch dekadach rynek podaży i popytu oraz źródła finansowania Tomasz Zawiła-Niedźwiecki Zimowa Szkoła Leśna, Sękocin Stary, 15-17.03.2011 1 Źródła: Bayerisches Forsterwaltung,
MOŻLIWOŚCI SEKTORA LEŚNO-DRZEWNEGO W ROZWOJU REGIONALNYM
MOŻLIWOŚCI SEKTORA LEŚNO-DRZEWNEGO W ROZWOJU REGIONALNYM Dr inż. Anna Żornaczuk-Łuba Zastępca dyrektora Departamentu Leśnictwa i Ochrony Przyrody Ministerstwo Środowiska Polanica Zdrój 23 maja 2014 r.
ANALIZA KOSZTÓW ŚRODOWISKOWYCH W GOSPODARCE NARODOWEJ
ANALIZA KOSZTÓW ŚRODOWISKOWYCH W GOSPODARCE NARODOWEJ prof. dr hab. KAZIMIERZ GÓRKA UNIWERSYTET EKONOMICZNY KRAKÓW III Konferencja PF ISO 14000 Zarządzanie kosztami środowiskowymi Warszawa 24 25.04.2014
Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski. Kraków, 9 marca 2012 r.
Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski Kraków, 9 marca 2012 r. Etap diagnostyczny Diagnoza pogłębiona (załącznik do RSI WM 2012-2020) Synteza diagnozy część 2 dokumentu RSI Analiza
Prognozy pozyskania drewna w Polsce w perspektywie 20 lat oraz możliwości ich wykorzystania do szacowania zasobów drewna na cele energetyczne
Konferencja naukowo-techniczna pt.: Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych Instytut Badawczy Leśnictwa Prognozy pozyskania drewna w Polsce w perspektywie 20 lat oraz możliwości
System programowania strategicznego w Polsce
System programowania strategicznego w Polsce Dr Piotr Żuber Dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Warszawa, listopad 2007 r. 1 Podstawowe zalety programowania
BANK DANYCH O LASACH I WIELKOOBSZAROWA INWENTARYZACJA STANU LASÓW JAKO NARZĘDZIE DO MONITOROWANIA, OCENY I NADZORU NAD LASAMI W POLSCE
BANK DANYCH O LASACH I WIELKOOBSZAROWA INWENTARYZACJA STANU LASÓW JAKO NARZĘDZIE DO MONITOROWANIA, OCENY I NADZORU NAD LASAMI W POLSCE Piotr Otawski Ministerstwo Środowiska Warszawa, 9 marca 2015 r. Polityka
1. Oferta pracy dla absolwentów wydziałów leśnych jest bogata i obejmuje między innymi:
II Ogólnopolska Konferencja Studentów Leśnictwa Wydział Leśny i co dalej? Białowieża, 2-5 kwietnia 2009 r. WNIOSKI I. PERSPEKTYWY ZATRUDNIENIA 1. Oferta pracy dla absolwentów wydziałów leśnych jest bogata
rozwoju obszarów w wiejskich w Polsce Warszawa, 9 października 2007 r.
Stan i główne g wyzwania rozwoju obszarów w wiejskich w Polsce Warszawa, 9 października 2007 r. 1 Cele konferencji Ocena stanu i głównych wyzwań rozwoju obszarów wiejskich w Polsce Ocena wpływu reform
Tendencje i zróżnicowanie zatrudnienia w polskim rolnictwie według regionów i typów gospodarstw rolnych Tendencies and diversity of employment in
Rolnictwo i obszary wiejskie Polski i Bułgarii we Wspólnej Polityce Rolnej 2014-2020 i po roku 2020 Tendencje i zróżnicowanie zatrudnienia w polskim rolnictwie według regionów i typów gospodarstw rolnych
STATYSTYKA EKONOMICZNA
STATYSTYKA EKONOMICZNA Analiza statystyczna w ocenie działalności przedsiębiorstwa Opracowano na podstawie : E. Nowak, Metody statystyczne w analizie działalności przedsiębiorstwa, PWN, Warszawa 2001 Dr
Jerzy Majchrzak, Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu Ministerstwo Gospodarki , Płock
Jerzy Majchrzak, Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu Ministerstwo Gospodarki 10.03.2015, Płock 2 Kluczowe dokumenty w procesie identyfikacji KIS Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki
Budżety jednostek samorządu terytorialnego w województwie lubuskim w 2011 r.
UWAGI OGÓLNE Niniejsze opracowanie zawiera informacje o dochodach, wydatkach i wynikach budżetów jednostek samorządu terytorialnego w województwie lubuskim w 2011 r. przygotowane na podstawie sprawozdań
Trendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie.
Trendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie. Potrzeby rozwojowe światowego przemysłu powodują, że globalny popyt na roboty przemysłowe odznacza się tendencją wzrostową. W związku z tym, dynamiczny
- 1 - DYLEMATY GOSPODARCZE LASU WIELOFUNKCYJNEGO. Prof. dr hab. Andrzej Klocek
- 1 - DYLEMATY GOSPODARCZE LASU WIELOFUNKCYJNEGO Prof. dr hab. Andrzej Klocek 1. Las jako środek produkcji i jego funkcje z gospodarczego punktu widzenia las jest środkiem produkcji: dóbr materialnych
ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU
ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU maj-czerwiec, 2013 ul. Hoża 20 \ ul. Wspólna 1/3 \ 00-529 Warszawa \ tel. +48 (22) 529 27 18 \ fax +48 (22) 628 09 22 ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy. Wojciech Ziętara, Wojciech Józwiak, Zofia Mirkowska
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy Rola dużych gospodarstw rolnych we wzroście produktywności pracy rolnictwa polskiego na tle sytuacji w innych w wybranych
Zimowa Szkoła Leśna Instytut Badawczy Leśnictwa Sękocin Stary, marca 2012 r.
prowadzenie rachunków jest umiejętnością powstałą dawniej niż umiejętność pisania (R. Manteuffel, 1965) Zimowa Szkoła Leśna Instytut Badawczy Leśnictwa Sękocin Stary, 20-22 marca 2012 r. Tematyka prezentacji
Finansowanie badań i rozwoju z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej
Finansowanie badań i rozwoju z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej Tomasz Nowakowski III Konferencja Prorektorów w ds. Nauki i Rozwoju publicznych wyższych szkół technicznych Poznań,, 11 stycznia
«TableStart:SzablonAktyKierowania» ZARZĄDZENIE Nr 1509/2019 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA z dnia r. «TableEnd:SzablonAktyKierowania»
«TableStart:SzablonAktyKierowania» ZARZĄDZENIE Nr 1509/2019 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA z dnia 21.06.2019 r. «TableEnd:SzablonAktyKierowania» w sprawie przyjęcia i przekazania pod obrady Rady Miasta Krakowa
PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji
PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji Arkadiusz Borowiec Instytut Inżynierii Zarządzania Politechnika
ODPADY NIEORGANICZNE PRZEMYSŁU CHEMICZNEGO FORESIGHT TECHNOLOGICZNY Konferencja Końcowa REKOMENDACJE
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Projekt WND-POIG 01.01.01-00-009/09 ODPADY NIEORGANICZNE PRZEMYSŁU
światowej na podstawie mapy podaje cechy podziału wyjaśnia wpływ ustroju politycznego na rozwój administracyjnego Polski
Temat (rozumiany jako lekcja w podręczniku) 1. System władzy i podział administracyjny kraju 2. Zmiany liczby ludności Polski 3. Rozmieszczenie ludności Dział: ZAGADNIENIA LUDNOŚCIOWE Wymagania edukacyjne
Kierunki rozwoju turystyki do 2015 roku, ze szczególnym uwzględnieniem turystyki wiejskiej
Kierunki rozwoju do 2015 roku, ze szczególnym uwzględnieniem wiejskiej Katarzyna Sobierajska Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki Międzynarodowa Konferencja Perspektywy rozwoju i promocji
Ubóstwo ekonomiczne w Polsce w 2014 r. (na podstawie badania budżetów gospodarstw domowych)
015 GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Opracowanie sygnalne Warszawa, 9.06.2015 r. Ubóstwo ekonomiczne w Polsce w 2014 r. (na podstawie badania budżetów gospodarstw domowych) Jaki był zasięg ubóstwa ekonomicznego
Bogusław Kotarba. Współpraca transgraniczna w świetle założeń umowy partnerstwa Polska Unia Europejska
Bogusław Kotarba Współpraca transgraniczna w świetle założeń umowy partnerstwa Polska Unia Europejska 2014-2020 Europejska współpraca terytorialna (EWT) EWT stanowi jeden z dwóch celów polityki spójności
Przyszłość rolnictwa, gospodarki żywnościowej i obszarów wiejskich dr hab. Julian T. Krzyżanowski SGGW
Przyszłość rolnictwa, gospodarki żywnościowej i obszarów wiejskich dr hab. Julian T. Krzyżanowski SGGW Konferencja Rolnictwo, gospodarka żywnościowa, obszary wiejskie 10 lat w UE SGGW, 11.04.2014r. Znaczenie
Stan obecny oraz prognozy rozwoju i użytkowania zasobów leśnych w Polsce
IV SESJA ZIMOWEJ SZKOŁY LEŚNEJ PRZY IBL Przyrodnicze i gospodarcze aspekty produkcji oraz wykorzystania drewna - stan obecny i prognoza Stan obecny oraz prognozy rozwoju i użytkowania zasobów leśnych w
Zmiany koniunktury w Polsce. Budownictwo na tle innych sektorów.
Elżbieta Adamowicz Instytut Rozwoju Gospodarczego Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Zmiany koniunktury w Polsce. Budownictwo na tle innych sektorów. W badaniach koniunktury przedmiotem analizy są zmiany
DOBRE KADRY SZANSĄ NA INNOWACJE
KONFERENCJA: ADAPTACYJNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW. NAUKA DLA BIZNESU PERSPEKTYWY WSPÓŁPRACY W RAMACH PROJEKTU: DOBRE KADRY SZANSĄ NA INNOWACJE LUBLIN, 04.04.2014 R. PROF. DR HAB. INŻ. MIROSŁAW WENDEKER Człowiek
użytkowania zasobów drzewnych w PGL Lasy Państwowe oraz
BIOMASA LEŚNA Produkcja - Dystrybucja - Konsumpcja Stan aktualny oraz prognozy rozwoju użytkowania zasobów drzewnych w PGL Lasy Państwowe oraz w lasach prywatnych do 2040 r. Janusz Dawidziuk Bożydar Neroj
Wybrane problemy rozwoju obszarów wiejskich w Polsce kontekst regionalny
INSTYTUT EKONOMIKI ROLNICTWA I GOSPODARKI ŻYWNOŚCIOWEJ-PIB Wybrane problemy rozwoju obszarów wiejskich w Polsce kontekst regionalny Barbara Chmielewska Dochody i wydatki ludności wiejskiej oraz rynek pracy
Urządzeniowe przesłanki do strategii rozwoju zasobów leśnych w Polsce
T. Borecki, E. Stępień (Wydział Leśny SGGW) J. Głaz (IBL) S. Zajączkowski (BULiGL) Motto: Od zasady trwałości produkcji do zrównoważonego rozwoju Urządzeniowe przesłanki do strategii rozwoju zasobów leśnych
Uchwała Nr 28/2013/IV Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 26 kwietnia 2013 r.
Uchwała Nr 28/2013/IV Senatu Politechniki Lubelskiej z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia efektów kształcenia dla studiów podyplomowych Zarządzanie Logistyką w Przedsiębiorstwie, prowadzonych
Odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych WIEDZA K_W01
Efekty kształcenia dla kierunku EKONOMIA studia drugiego stopnia profil ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne Wydział Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Umiejscowienie
Konsolidacja uczelni: konieczność czy szansa? Jerzy Lis, AGH
Konsolidacja uczelni: konieczność czy szansa? Jerzy Lis, AGH Seminarium Konsolidacja uczelni wyższych, Warszawa, grudzień 2012 Zamiast wstępu: USTAWA podstawy prawne konsolidacji uczelni USTAWA z dnia
SYSTEM FINANSOWY W POLSCE. Redaktorzy naukowi Bogusław Pietrzak Zbigniew Polański Barbara Woźniak. Wydanie "drugie zmienione
SYSTEM FINANSOWY W POLSCE Redaktorzy naukowi Bogusław Pietrzak Zbigniew Polański Barbara Woźniak Wydanie "drugie zmienione Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2008 Spis treści Przedmowa do drugiego wydania
LEŚNY ZAKŁAD DOŚWIADCZALNY. MINISTERSTWO ŚRODOWISKA DEPARTAMENT LEŚNICTWA I OCHRONY PRZYRODY ul. Wawelska 52/54 00-922 Warszawa
Esy Rdner NIP: 675-000-21-18 REGON: 000001815-00024 Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie LEŚNY ZAKŁAD DOŚWIADCZALNY 33-380 Krynica-Zdrój, ul. Ludowa 10 Tel.:+48 (18) 471-20-68; +48 (18)
Stan i perspektywy rozwoju rolnictwa ekologicznego i rynku produktów ekologicznych
Stan i perspektywy rozwoju rolnictwa ekologicznego i rynku produktów ekologicznych Dr Krzysztof Jończyk Kongres Innowacji Polskich, Kraków, 10.03.2015 1 r. Rolnictwo ekologiczne Rozp. Rady (WE) 834/2007
Analiza możliwości zmian krajowego budżetu rolnego w kontekście przewidywanego kształtu WPR na lata Barbara Wieliczko
Analiza możliwości zmian krajowego budżetu rolnego w kontekście przewidywanego kształtu WPR na lata 2014-2020 Barbara Wieliczko Plan wystąpienia 1. Skala krajowego wsparcia rolnictwa w Polsce w porównaniu
PRZYSZŁOŚĆ DORADZTWA ROLNICZEGO W KONTEKŚCIE WSPÓŁPRACY ŚRODOWISK NAUKOWYCH Z PRAKTYKAMI
PRZYSZŁOŚĆ DORADZTWA ROLNICZEGO W KONTEKŚCIE WSPÓŁPRACY ŚRODOWISK NAUKOWYCH Z PRAKTYKAMI dr hab. Zbigniew Brodziński Katedra Ekonomiki Przestrzennej i Środowiskowej Centrum Rozwoju Obszarów Wiejskich UWM
Podstawy metodologiczne ekonomii
Jerzy Wilkin Wykład 2 Podstawy metodologiczne ekonomii Modele w ekonomii Rzeczywistość gospodarcza a jej teoretyczne odwzorowanie Model konstrukcja teoretyczna, będąca uproszczonym odwzorowaniem rzeczywistości
Czynniki umiędzynarodowienia spółek notowanych na GPW w Warszawie
Czynniki umiędzynarodowienia spółek notowanych na GPW w Warszawie UMIĘDZYNARODOWIENIE POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW Tworzenie wartości polskich przedsiębiorstw przez inwestycje zagraniczne Warszawa, 19 lutego
aktualnych strategii rozwoju kraju Dr Joanna Maćkowiak Pandera Pełnomocnik ds. Europejskich Ministerstwo Środowiska
Główne założenia aktualnych strategii rozwoju kraju Dr Joanna Maćkowiak Pandera Pełnomocnik ds. Europejskich Ministerstwo Środowiska Planowanie rozwoju Raport Polska 2030 -opracowany przez ZespółDoradców
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne ze szczególnym uwzględnieniem Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Warszawa, 28 stycznia 2007 1 Narodowe Strategiczne
Współpraca międzynarodowa miast województwa łódzkiego
WYŻSZA SZKOŁA STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH W ŁODZI WYDZIAŁ STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH I DYPLOMACJI Michał Adamski Współpraca międzynarodowa miast województwa łódzkiego Praca doktorska napisana pod kierunkiem
Rozwój gospodarczy a przemiany strukturalne w gospodarce
Rozwój gospodarczy a przemiany strukturalne w gospodarce Spis treści: 1. Pojęcie rozwoju gospodarczego i struktury gospodarki...2 2. Podział gospodarki na trzy sektory...2 3. Tendencje zmian trójsektorowej
2.2 Gospodarka mieszkaniowa Struktura wykształcenia... 19
Spis treści Spis tabel... 5 Spis rysunków... 7 1.Wstęp... 10 2. Struktura społeczna ekonomiczna w Polsce... 11 2.1 Liczebność i udziały grup społeczno ekonomicznych... 11 2.2 Gospodarka mieszkaniowa...
Spis treści. Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII
Spis treści Rozdział I ELEMENTARNE POJĘCIA I PRZEDMIOT EKONOMII Wstępne określenie przedmiotu ekonomii 7 Ekonomia a inne nauki 9 Potrzeby ludzkie, produkcja i praca, środki produkcji i środki konsumpcji,
ISBN (wersja online)
Magdalena Jasiniak Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Instytut Finansów, Zakład Finansów Korporacji, 90-214 Łódź, ul. Rewolucji 1905 r. nr 39 RECENZENT Włodzimierz Karaszewski SKŁAD
Polska w Onii Europejskiej
A/452928 Polska w Onii Europejskiej - wybrane polityki sektorowe Wydawnictwo SGGW Warszawa 2004 Spis treści Wstęp 9 1. CHARAKTERYSTYKA PORÓWNAWCZA GOSPODAREK POLSKI I UNII EUROPEJSKIEJ 11 1.1. Dynamika
Część 16 - Kancelaria Prezesa Rady Ministrów
Prof. dr hab. Zdzisław Fedorowicz Ekspertyza nr 272 (IP-100 G) Część 16 - Kancelaria Prezesa Rady Ministrów 1. Budżet części 16 Kancelaria Prezesa Rady Ministrów na 2003 rok obejmuje plany finansowe Kancelarii
Budujmy społeczeństwo dla wszystkich Wystąpienie Rzecznika Praw Dziecka Marka Michalaka, Warszawa, 26 lutego 2010 roku
Budujmy społeczeństwo dla wszystkich Wystąpienie Rzecznika Praw Dziecka Marka Michalaka, Warszawa, 26 lutego 2010 roku Badania problemu biedy prowadzone są wyłącznie z perspektywy osób dorosłych. Dzieci
Profesor Edward Chlebus Prezes Zarządu DPIN S.A.
Profesor Edward Chlebus Prezes Zarządu DPIN S.A. FILOZOFIA DPIN Głównym celem DPIN jest podejmowanie inicjatyw i tworzenie warunków do ścisłej współpracy partnerów z obszaru nauki i gospodarki na rzecz
KONFERENCJA RYBACKA SEJM RP NOWE PERSPEKTYWY FINANSOWANIA NA LATA
KONFERENCJA RYBACKA SEJM RP 24.06.2015. NOWE PERSPEKTYWY FINANSOWANIA NA LATA 2014-2020 1916 2016 1916 2016 ORGANIZUJEMY JUBILEUSZ 100 LECIA ZWIĄZKU PRODUCENTÓW RYB ZAŁOŻONEGO W WARSZAWIE W 1916 roku 1916
WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia (magisterskie) stacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich
Studia II stopnia (magisterskie) stacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Bogusław
Ekonomia 1 sem. TM ns oraz 2 sem. TiL ns wykład 06. dr Adam Salomon
1 sem. TM ns oraz 2 sem. TiL ns wykład 06 dr Adam Salomon : ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE 2 Podaż pracy Podaż pracy jest określona przez decyzje poszczególnych pracowników, dotyczące ilości czasu, który chcą
SPOŁECZNE I GOSPODARCZE UWARUNKOWANIA ORAZ CELE I METODY HODOWLI LASU
PROGRAM VI SESJI ZIMOWEJ SZKOŁY LEŚNEJ PRZY IBL pt. PRZYRODNICZE, SPOŁECZNE I GOSPODARCZE UWARUNKOWANIA ORAZ CELE I METODY HODOWLI LASU Instytut Badawczy Leśnictwa Sękocin Stary, 18 20 marca 2014 r. DZIEŃ
ZMIANY KOSZTÓW PRACY W GOSPODARCE NARODOWEJ POLSKI W ŚWIETLE PRZEPŁYWÓW MIĘDZYGAŁĘZIOWYCH W LATACH 1995 2005
TOMASZ KUJACZYŃSKI ZMIANY KOSZTÓW PRACY W GOSPODARCE NARODOWEJ POLSKI W ŚWIETLE PRZEPŁYWÓW MIĘDZYGAŁĘZIOWYCH W LATACH 1995 2005 Streszczenie: W artykule omówiono zmiany kosztów pracy zachodzące w gospodarce
Finansowanie wdrażania innowacji przez banki
III Forum Gospodarcze InvestExpo Finansowanie wdrażania innowacji przez banki Dr inż. Jerzy Małkowski Związek Banków Polskich Chorzów, 8 kwietnia 2011 r. 1 CZYM JEST INNOWACJA? Efekty wszelkich działań
Partnerstwo Publiczno-Prywatne - innowacyjna organizacja inwestycji czy szansa na stabilny wzrost O S S A K W I E T N I A R.
Partnerstwo Publiczno-Prywatne - innowacyjna organizacja inwestycji czy szansa na stabilny wzrost O S S A 14-1 5 K W I E T N I A 2 0 1 5 R. I. Sytuacja makroekonomiczna budownictwa w minionych latach 1.
1. Organizacje pozarządowe w gospodarce rynkowej... 11
Spis treści Wstęp... 7 1. Organizacje pozarządowe w gospodarce rynkowej... 11 1.1. Interdyscyplinarność badań naukowych organizacji pozarządowych... 11 1.2. Cechy i funkcje organizacji pozarządowych...
Społecznie odpowiedzialne zarządzanie w organizacjach publicznych. Teza cele konstrukcja realizacja
Dr Grzegorz Baran, Instytut Spraw Publicznych UJ Społecznie odpowiedzialne zarządzanie w organizacjach publicznych Teza cele konstrukcja realizacja Teza Zakorzenienie modelu działania organizacji publicznej
Analiza wydajności pracy w rolnictwie zachodniopomorskim
Jacek Batóg Barbara Batóg Uniwersytet Szczeciński Analiza wydajności pracy w rolnictwie zachodniopomorskim Znaczenie poziomu i dynamiki wydajności pracy odgrywa znaczącą rolę w kształtowaniu wzrostu gospodarczego
Hodowla lasu w zasadach gospodarki leśnej. Jan Szramka Zastępca Dyrektora Generalnego LP ds. gospodarki leśnej
Hodowla lasu w zasadach gospodarki leśnej Jan Szramka Zastępca Dyrektora Generalnego LP ds. gospodarki leśnej Zasady czyli zbiór obowiązujących reguł, procedur i norm, które znajdują zastosowanie w praktyce
Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność biznesu a dokonania przedsiębiorstwa
Prof. dr hab. Edward Nowak Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Katedra Rachunku Kosztów, Rachunkowości Zarządczej i Controllingu Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Bartosza Rymkiewicza pt. Społeczna odpowiedzialność
Przedsiębiorstwa prywatne - fundament polskiej gospodarki
1 Przedsiębiorstwa prywatne - fundament polskiej gospodarki Rosnąca rola sektora przedsiębiorstw w polskiej gospodarce wiąże się nierozerwalnie ze wzrostem znaczenia sektora prywatnego, jaki miał miejsce
Peryferyjność geograficzna a peryferyjność ekonomiczna regionu przygranicznego
Peryferyjność geograficzna a peryferyjność ekonomiczna regionu przygranicznego Literatura przedmiotu z zakresu polityki rozwoju regionalnego, wzrostu gospodarczego czy też współpracy transgranicznej i
Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski
Analiza strategiczna SWOT innowacyjności gospodarki Małopolski Kraków, 9 maja 2012 r. Tomasz Geodecki Piotr Kopyciński Łukasz Mamica Marcin Zawicki Etap diagnostyczny Diagnoza pogłębiona (załącznik do
DOŚWIADCZENIA PARP Z POPRZEDNIEJ PERSPEKTYWY W REALIZACJI PROGRAMÓW I PROJEKTÓW FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW UE
2012 2011 Jakub Moskal Dyrektor, Departament Koordynacji Wdrażania Programów Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości DOŚWIADCZENIA PARP Z POPRZEDNIEJ PERSPEKTYWY W REALIZACJI PROGRAMÓW I PROJEKTÓW FINANSOWANYCH
SPIS TREŚCI. Wprowadzenie... 9
SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 9 ROZDZIAŁ I Teoretyczne ujęcie innowacji... 11 1. Innowacje-proces innowacyjny-konkurencyjność... 11 2. System innowacyjny na poziomie regionu... 15 3. System innowacyjny a
Gospodarstwa rolne z obszarów o szczególnie dużej cenności przyrodniczej na tle gospodarstw pozostałych
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy Gospodarstwa rolne z obszarów o szczególnie dużej cenności przyrodniczej na tle gospodarstw pozostałych Marek Zieliński
Ekspertyza ekonomiczna narzędzie w podejmowaniu decyzji w zakresie gospodarki leśne
Ekspertyza ekonomiczna narzędzie w podejmowaniu decyzji w zakresie gospodarki leśne dr inż. Emilia Wysocka-Fijorek Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi Instytut Badawczy Leśnictwa EO-2717-19/13 z dnia 7
Zagadnienia (problemy) na egzamin dyplomowy
Zagadnienia (problemy) na egzamin dyplomowy kierunku ZARZĄDZANIE, I 0 licencjat Wiedza o zarządzaniu 1. Przegląd funkcji kierowniczych. 2. Teorie motywacyjne i przywódcze. 3. Współczesne koncepcje zarządzania.
Mgr Piotr Pietrzak Dr hab. Michał Pietrzak, prof. SGGW
Publiczne szkolnictwo wyższe jako kreator kapitału ludzkiego i wiedzy na rzecz rolnictwa, gospodarki żywnościowej i obszarów wiejskich po akcesji Polski do UE Mgr Piotr Pietrzak Dr hab. Michał Pietrzak,
Cele i zadania gospodarki leśnej na tle struktury Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe
Cele i zadania gospodarki leśnej na tle struktury Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe Dr inŝ. Marian Pigan Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych Spis treści 1. Pojęcie ryzyka 2. Źródła i kategorie
1. Udział dochodów z działalności rolniczej w dochodach gospodarstw domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego w 2002 r.
1 UWAGI ANALITYCZNE 1. Udział dochodów z działalności rolniczej w dochodach gospodarstw domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego w 2002 r. W maju 2002 r. w województwie łódzkim było 209,4 tys. gospodarstw
Załącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego (Załącznik do uzupełnienia)
Załącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego (Załącznik do uzupełnienia) Szczegółowe nakłady na realizację Programu Rozwoju Innowacji województwa lubuskiego. Dokument przedstawia
Minister i Ministerstwo pozycja administracyjnoprawna. Maciej M. Sokołowski WPiA UW
Minister i Ministerstwo pozycja administracyjnoprawna Maciej M. Sokołowski WPiA UW Konstytucja RP Art. 147. Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów i ministrów. Art. 149. Ministrowie kierują
Aktywne formy kreowania współpracy
Projekt nr... Kształtowanie sieci współpracy na rzecz bezpieczeństwa energetycznego Dolnego Śląska ze szczególnym uwzględnieniem aspektów ekonomiczno społecznych Aktywne formy kreowania współpracy Dr inż.
Przemysł spożywczy w Polsce analiza z wykorzystaniem tablic przepływów międzygałęziowych
Przemysł spożywczy w Polsce analiza z wykorzystaniem tablic przepływów międzygałęziowych Zakład Ekonomiki Przemysłu Spożywczego Warszawa, 21 kwietnia 2017 r. Plan wystąpienia Bilans tworzenia i rozdysponowania
6. Wybrane wskaźniki nierówności społecznych
6. Wybrane wskaźniki nierówności społecznych Możliwości bieżącej analizy zmian nierówności społecznych w Polsce na podstawie dochodów i wydatków są niestety ograniczone. Prezentacja odpowiednich danych
Załącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego
Załącznik nr 2 do Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego Szczegółowe nakłady na realizację Programu Rozwoju Innowacji Województwa Lubuskiego. Dokument przedstawia w formie tabelarycznej szacunkową
Innowacyjność w Europie 2016
DEPARTAMENT POLITYKI REGIONALNEJ MAŁOPOLSKIE OBSERWATORIUM ROZWOJU REGIONALNEGO Innowacyjność w Europie 2016 Komisja Europejska raz w roku publikuje europejską i regionalną tablicę wyników innowacji, która
WSTĘP MISJA I CELE KLASTRA
WSTĘP Dokument ten zawiera informacje na temat powołania do życia Klastra Rzecznego Mazovia. Ideą powstania takiego klastra na Mazowszu jest chęć przywrócenia transportu i turystyki na rzekach województwa
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy. Stanisław Krasowicz. Puławy, 2008
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy GŁÓWNE UWARUNKOWANIA KONKURENCYJNOŚCI POLSKIEGO ROLNICTWA Stanisław Krasowicz Puławy, 2008 Polska to kraj: o stosunkowo dużym potencjale
Rola Narodowego Centrum Badań i Rozwoju we wspieraniu innowacyjności
Rola Narodowego Centrum Badań i Rozwoju we wspieraniu innowacyjności Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ul. Nowogrodzka 47a, 00-695 Warszawa tel: +48 22 39 07 401 NCBR.gov.pl Narodowe Centrum Badań i Rozwoju
Centrum Przedsiębiorczości i Transferu Technologii
Zielona Góra, 31 marca 2010 r. Centrum Przedsiębiorczości i Transferu Technologii Uniwersytetu Zielonogórskiego Uniwersytet Zielonogórski O Uczelni jedyny uniwersytet w regionie, różnorodność kierunków
A8-0249/139. Julie Girling Emisje niektórych rodzajów zanieczyszczenia atmosferycznego COM(2013)0920 C7-0004/ /0443(COD)
21.10.2015 A8-0249/139 139 Jens Rohde i inni Artykuł 4 ustęp 1 1. Państwa członkowskie co najmniej ograniczają swoje roczne antropogeniczne emisje dwutlenku siarki (SO2), tlenków azotu (NOx), niemetanowych
LISTA WSKAŹNIKÓW OGÓLNYCH I ICH DEKOMPOZYCJA
Pole C Gospodarstwo, kapitał, kreatywność, technologie LISTA WSKAŹNIKÓW OGÓLNYCH I ICH DEKOMPOZYCJA przygotowana przez Warszawa, 25 lipca 2005 r. Wstęp Niniejszy dokument prezentuje listę wskaźników ogólnych
ISBN (wersja drukowana) ISBN (ebook)
Sylwia Roszkowska Katedra Makroekonomii, Instytut Ekonomii Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki 90-214 Łódź, ul. Rewolucji 1905 r., nr 41/43 RECENZENT Marek Bednarski PROJEKT OKŁADKI Barbara
Charakterystyka podmiotów gospodarczych w regionie
Analiza sytuacji przedsiębiorstw w subregionie konińskim Opracowanie przygotowane przez Radę Konińskiej Izby Gospodarczej na spotkanie przedstawicieli Władz Izby z Prezydentem Miasta Konina Józefem Nowickim
POLITYKA GOSPODARCZA POLSKI PO AKCESJI DO UNII EUROPEJSKIEJ
POLITYKA GOSPODARCZA POLSKI PO AKCESJI DO UNII EUROPEJSKIEJ Pod redakcją naukową prof. dr. hab. Stanisława Zięby prof. dr. hab. Eugeniusza Mazurkiewicza ALMAMER WYŻSZA SZKOŁA EKONOMICZNA Warszawa 2007
PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe
PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe 1. Cele i przydatność ujęcia modelowego w ekonomii 2.
Zaktualizowana prognoza zatrudnienia według wielkich grup zawodów w przekroju sektorów na lata
Zaktualizowana prognoza zatrudnienia według wielkich grup zawodów w przekroju sektorów na lata 1995-222 Projekt Analiza procesów zachodzących na polskim rynku pracy i w obszarze integracji społecznej w
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Program Badań Stosowanych Projekty Badawcze Rozwojowe Projekty Celowe Inicjatywa Technologiczna Innotech Program Badań Stosowanych PBS Program Badań Stosowanych Narodowego
Aneta Pieczykolan r., Puławy. Uwarunkowania prawne i finansowe realizacji przedsięwzięć z zakresu biogospodarki
Aneta Pieczykolan 14.09.2017r., Puławy Uwarunkowania prawne i finansowe realizacji przedsięwzięć z zakresu biogospodarki Kierunek rozwoju biogospodarki Przegląd polityk w zakresie wspierania rozwoju biogospodarki
Warszawa, kwietnia 2012
Warszawa, 20-22 kwietnia 2012 Skutki płacy minimalnej Andrzej Rzońca Warszawa, 20 kwietnia 2012 r. Płaca minimalna w Polsce jest wysoka Na początku br. najniższe wynagrodzenie wzrosło o 8,2 proc., choć
Roman Ciepiela i Wicemarszałek Województwa. Kraków, 17 czerwca 2011 r.
Roman Ciepiela i Wicemarszałek Województwa Małopolskiegoł lk Kraków, 17 czerwca 2011 r. Sieć Małopolskich Obserwatoriów Rozwoju Regionalnego polityka rozwoju Małopolskie Obserwatorium Polityki Rozwoju
UPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE
UPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE Bioenergia w krajach Europy Centralnej, uprawy energetyczne. Dr Hanna Bartoszewicz-Burczy, Instytut Energetyki 23 kwietnia 2015 r., SGGW 1. Źródła