Fakty i liczby HISTORIA OLEJU PALMOWEGO 1

Transkrypt

1 HISTORIA OLEJU PALMOWEGO Fakty i liczby HISTORIA OLEJU PALMOWEGO 1 następna strona >>

2 Olej palmowy zapewnia równowagę pomiędzy zawartością składników odżywczych a smakiem i teksturą produktu. W tej broszurze podano informacje i odniesienia dotyczące zawartości składników odżywczych, wartości odżywczej i skutków stosowania oleju palmowego w diecie. Wyjaśniono również, w jaki sposób olej palmowy uzyskiwany jest z owoców palmy. Podkreślono znaczenie zrównoważonej produkcji i wyjaśniono, jakie może być zastosowanie oleju palmowego w różnych produktach spożywczych. HISTORIA OLEJU PALMOWEGO 2 następna strona >>

3 SPIS TREŚCI Czym jest olej palmowy?... 4 Produkcja oleju palmowego...5 Olej palmowy ze zrównoważonej produkcji....7 Spożycie oleju palmowego....9 Zastosowanie oleju palmowego Składnik o wszechstronnym zastosowaniu Zawartość kwasów tłuszczowych Korzyści ze stosowania oleju palmowego Alternatywa względem tłuszczów trans Element zrównoważonej diety Zalecenia dotyczące tłuszczów Olej palmowy a zdrowie...14 Zdrowy styl życia...15 Informacje o EPOA Dowody Naukowe Odnośniki EPOA Wszelkie prawa zastrzeżone 2016 HISTORIA OLEJU PALMOWEGO 3 następna strona >>

4 CZYM JEST OLEJ PALMOWY? Olej palmowy to najpowszechniej stosowany olej roślinny na świecie. Olej z owoców palmy, znany jako olej palmowy, produkuje się z miąższu owoców palmy olejowej (Elaeis Guineensis). Te tropikalne owoce zawdzięczają swoją czerwonawą barwę wysokiej zawartości beta-karotenu. Wielkością owoc zbliżony jest do dużej oliwki. Ma jedno nasiono to właśnie tę część wykorzystuje się do produkcji oleju z pestek palmowych. Każdy owoc palmowy składa się z około procent oleju. Olej z owoców palmy i olej z pestek palmowych znacząco różnią się zawartością kwasów tłuszczowych, ale mają takie samo pochodzenie roślinne. Dar natury Palma olejowa (olejowiec gwinejski) rośnie w obszarach okołorównikowych. Jest to drzewo tropikalne, którego liście osiągają długość około 5 metrów. Palmy olejowe, początkowo spotykane tylko w Afryce Zachodniej, są obecnie uprawiane najintensywniej w Indonezji i Malezji kraje te są największymi na świecie producentami oleju palmowego. Z tropikalnego klimatu W historii oleju palmowego ogromną rolę odgrywa natura. Słońce i wilgoć to dwa czynniki, które palma olejowa kocha ponad wszystko. Rozkwita w słońcu, przy temperaturach w zakresie od 24 do 32 stopni Celsjusza i przy opadach rozłożonych równomiernie na cały rok. Dlatego najlepsze obszary do uprawy znajdują się między równoleżnikami 10 stopni na północ i południe od równika. Poza Indonezją i Malezją produkcja oleju palmowego wzrasta też w innych częściach świata, na przykład w Ameryce Południowej i Środkowej, w Tajlandii i Afryce Zachodniej. CIEKAWOSTKI Olej z owoców i nasion palmy olejowej stanowi 38 procent ogólnoświatowej produkcji oleju roślinnego. Rocznie produkuje się 62 miliony ton oleju palmowego. Jedna palma olejowa produkuje 40 kilogramów oleju palmowego rocznie. Z jednego hektara palm olejowych można wyprodukować rocznie 3,8 tony oleju. Palmy olejowe zajmują tylko 7 procent powierzchni uprawnej przeznaczonej pod produkcję oleju roślinnego na świecie, ale dzięki największej wydajności uzyskuje się z nich 38 procent wszystkich olejów i tłuszczów. Indonezja i Malezja dostarczają 85 procent oleju palmowego używanego na całym świecie. Łącznie w Indonezji i Malezji około 4,5 miliona osób utrzymuje się z oleju palmowego. Obecność oleju palmowego w ludzkiej diecie szacuje się na lat. HISTORIA OLEJU PALMOWEGO 4 następna strona >>

5 PRODUKCJA OLEJU PALMOWEGO Palma olejowa jest najbardziej wydajną pod względem wykorzystania powierzchni rośliną oleistą. Przynosi największy plon z hektara w porównaniu z innymi tego typu roślinami uprawnymi. Owoce można zbierać, gdy palma osiągnie wiek od trzech do czterech lat. Ogólnoświatowa produkcja oleju palmowego wzrosła z 15,2 milionów ton w 1995 roku do 62,6 milionów ton w 2015 roku. To największa produkcja spośród wszystkich olejów roślinnych wyprzedza pod tym względem plasujący się na drugim miejscu olej rzepakowy o ponad 10 milionów ton. Większość oleju produkowana w Indonezji (53 procent) i Malezji (32 procent). Wyraźny wzrost produkcji oleju palmowego nastąpił także w innych częściach świata. Większość dodatkowej produkcji pochodzi z Ameryki Południowej i Środkowej (3,4 miliona ton), Tajlandii (1,8 miliona ton) i Afryki Zachodniej (2,4 miliona ton). Indonezja wraz z Malezją zapewniają 85% światowej produkcji Wysoce wydajna roślina uprawna (Oil World 2016) Najwyższa wydajność olej (w tonach) z hektara 3,8 Palma 0,8 Rzepak 0,7 Słonecznik 0,5 Soja Produkcja na całym świecie i główne źródła oleju palmowego, (Oil World 2016) x mln ton Globalnie Malezja Indonezja 62, ,4 20, HISTORIA OLEJU PALMOWEGO 5 następna strona >>

6 3,5 3 2,5 2 1,5 1 Inne kraje/regiony produkujące olej palmowy, w których nastąpił największy wzrost produkcji, (Oil World 2016) x mln ton 3,41 1,35 2,39 1, ,5 0,88 0,35 0,22 0,50 0,08 0,40 Obszar Andów Ameryka Środkowa Afryka Zachodnia Tajlandia Papua Nowa Gwinea Brazylia Wśród głównych roślin oleistych palmy olejowe zajmują najmniejszy odsetek (6,6 procent) ziemi uprawnej przeznaczonej do produkcji olejów i tłuszczów na całym świecie, ale dają największy odsetek (38,7 procent) całkowitej produkcji. W porównaniu do innych upraw (takich jak słonecznik, soja czy rzepak) wykorzystują o ponad połowę mniejszy obszar ziemi, aby wyprodukować tę samą ilość oleju. Pomimo wymienionych korzyści wpływ palm olejowych rosnących na torfowiskach, obszarach o wysokiej wartości przyrodniczej i w miejscach, gdzie znajdowały się wcześniej lasy tropikalne, to kwestia, którą należy odpowiednio uwzględnić. Produkcja i wykorzystanie oleju palmowego uzyskanego w ramach zrównoważonej produkcji pomoże utrzymać lub wzbogacić biologiczne, ekologiczne i społeczne wartości w kraju pochodzenia. Główne nasiona oleiste: obszar w 2015 roku (powierzchnia całkowita to 274,4 miliona hektarów) (Oil World 2016) Olej palmowy 6,6% wykorzystanie ziemi Soja Rzepak Bawełna Słonecznik Olej palmowy Inne: Orzechy ziemne, kopra, len, sezam i rącznik pospolity Ogólnoświatowa produkcja olejów i tłuszczów w 2015 roku (produkcja całkowita to 179,6 miliona ton) (Oil World 2016) Olej palmowy 38,7% produkcji Olej z owoców i nasion palmy olejowej Soja Rzepak Słonecznik Bawełna Orzechy ziemne Inne HISTORIA OLEJU PALMOWEGO 6 następna strona >>

7 Światowa produkcja głównych olejów roślinnych w 2015 roku (całkowita produkcja to 177,39 miliona ton) (Oil World 2016) x mln ton Olej palmowy Olej sojowy Olej rzepakowy Olej słonecznikowy Olej z nasion palmowych Olej bawełniany Olej z orzechów ziemnych Olej kukurydziany Olej kokosowy Oliwa z oliwek OLEJ PALMOWY ZE ZRÓWNOWAŻONEJ PRODUKCJI Palmy olejowe są uprawiane zarówno na wielką skalę na terenie plantacji, jak i w mniejszych ilościach na farmach rodzinnych. Wyzwanie związane ze zrównoważoną uprawą opiera się na dwóch aspektach: należy uzyskać najwyższą możliwą wydajność przy jednoczesnym jak najmniejszym wpływie na środowisko. Wzrost liczby ludności i poziomu dobrobytu w krajach takich jak Chiny i Indie sprawia, że popyt na olej palmowy zdecydowanie rośnie. Oczekuje się, że do roku 2020 ogólnoświatowy poziom produkcji oleju palmowego przekroczy 68 milionów ton. W większości krajów, w których produkuje się olej palmowy, handel tym surowcem może w znaczącym stopniu przyczyniać się do wzrostu gospodarczego i zmniejszania poziomu ubóstwa. Cele długoterminowe Wraz z ogólnoświatowym wzrostem popytu na olej palmowy gwałtownie powiększył się obszar przeznaczony pod uprawę palm. Należy upewnić się, że ekspansja zachodzi w sposób zrównoważony, z poszanowaniem ludności i przyrody w krajach, w których występują obszary o największej bioróżnorodności a to wielkie wyzwanie. Wycinanie lasów i zmniejszanie pokładów węgla (obszarów, które gromadzą duże jego ilości) to poważne problemy. Jeżeli nie zostaną odpowiednio rozwiązane, produkcja oleju palmowego na wielką skalę może niekorzystnie wpłynąć na cenną przyrodę, spowodować naruszenie praw lokalnej populacji do ziemi i może prowadzić do nadmiernego użycia pestycydów. Olej palmowy ze zrównoważonej produkcji W odpowiedzi na pilną i naglącą konieczność rozwiązania tych problemów, w obliczu potrzeby realizowania ogólnoświatowego zapotrzebowania na olej palmowy z produkcji zrównoważonej w 2004 roku grupa firm i organizacji pozarządowych połączyła swoje siły. RSPO to stowarzyszenie typu non-profit, które łączy interesariuszy z siedmiu sektorów branży związanej z olejem palmowym: hodowców palm olejowych, przetwórców i handlarzy, producentów towarów konsumenckich, sprzedawców, banki i inwestorów, organizacje pozarządowe zajmujące się kwestiami ekologii i ochrony przyrody oraz organizacje pozarządowe zajmujące się kwestiami społecznymi lub rozwojowymi. HISTORIA OLEJU PALMOWEGO 7 następna strona >>

8 Dzięki nim powstał pierwszy standard dotyczący produkcji zrównoważonej, który miał za zadanie potwierdzić, że olej palmowy został wyprodukowany oraz wykorzystany w sposób zrównoważony. Wspólnie założyli oficjalnie stowarzyszenie Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO). Inne standardy dotyczące produkcji zrównoważonej, takie jak International Sustainability Standard (ISCC) lub Rainforest Alliance, także mają system certyfikacji dotyczący oleju palmowego z produkcji zrównoważonej. Indonezja i Malezja również stworzyły własne standardy dotyczące certyfikacji oleju z produkcji zrównoważonej. Powstanie odpowiednich norm Indonesian Sustainable Palm Oil (ISPO) i Malaysian Sustainable Palm Oil (MSPO) stanowiło ważny krok w kierunku bardziej stabilnego łańcucha dostaw oleju palmowego. 17% ogólnoświatowej produkcji oleju palmowego ma certyfikat RSPO (2016) Europejskie inicjatywy dotyczące oleju palmowego ze zrównoważonej produkcji Aby zwiększyć spożycie oleju palmowego z produkcji zrównoważonej, poszczególne ogniwa łańcucha dostaw oleju palmowego muszą połączyć siły. W tym celu firmy i stowarzyszenia branżowe współpracują w ramach krajowych sojuszy dotyczących zrównoważonego oleju palmowego. Te sojusze są obecnie rozpowszechnione w całej Europie zobowiązują wiele firm i sektorów do wykorzystywania oleju palmowego z produkcji zrównoważonej. Wszystkie sojusze krajowe zobowiązały się do stosowania 100% certyfikowanego oleju palmowego z produkcji zrównoważonej, przy czym wiele sojuszy skłania się ku dodatkowym kryteriom i stałemu ulepszaniu standardów certyfikacji. Te zobowiązania łączy projekt European Sustainable Palm Oil (ESPO, europejski olej palmowy z produkcji zrównoważonej) w ramach Commitment to Support (Zobowiązanie do wsparcia). Zobowiązanie to ma na celu zwiększenie i ujednolicenie popytu na olej palmowy z produkcji zrównoważonej w Europie przez współpracę z europejskimi stowarzyszeniami z tego sektora, zorganizowanymi w ramach European Sustainable Palm Oil Advocacy Group (ESPOAG), i wprowadzenie standardów certyfikacji, takich jak RSPO. Zobowiązanie do wsparcia jest też popierane przez sześć rządów europejskich w ramach Amsterdamskiej Deklaracji Wsparcia dla Łańcucha Dostaw Oleju Palmowego pochodzącego całkowicie ze zrównoważonej produkcji do 2020 roku. Aktualne inicjatywy krajowe na rzecz oleju palmowego ze zrównoważonej produkcji w Europie (zielone) Wsparcie dla Deklaracji Amsterdamskiej Roczna produkcja zrównoważona 9,8 12,9 5,6 mln ton HISTORIA OLEJU PALMOWEGO 8 następna strona >>

9 SPOŻYCIE OLEJU PALMOWEGO Ogólnoświatowe spożycie wzrosło z 14,6 miliona ton w 1995 roku do 61,1 miliona ton w 2015 roku. Olej palmowy jest obecnie najczęściej spożywanym olejem na świecie. Głównymi konsumentami oleju Główni użytkownicy konsumpcyjni oleju palmowego (Oil World 2016) x mln ton palmowego sa mieszkańcy Chin, Indii, Indonezji i Unii Europejskiej. Indie, Chiny i UE nie produkują surowego oleju palmowego, więc tamtejszy popyt jest realizowany w całości poprzez import. W 2015 roku surowiec trans-portowany do Indii, Chin i UE stanowił łącznie 47,9 procent ogólnoświatowego importu Indie Chiny UE Indonezja Malezja Światowa konsumpcja olejów i tłuszczów w 2015 roku (łącznie to 204,3 miliona ton) (Oil World 2016) x mln ton Olej palmowy Olej sojowy Olej rzepakowy Smalec i łój Olej słonecznikowy Inne Masło Olej z nasion Olej bawełniany palmowych Olej z orzechów ziemnych Olej kukurydziany HISTORIA OLEJU PALMOWEGO 9 następna strona >>

10 ZASTOSOWANIE OLEJU PALMOWEGO Olej palmowy może być wykorzystywany zarówno jako olej surowy, jak i w postaci rafinowanej. Jedynie jedna czwarta oleju palmowego z owoców i nasion na całym świecie wykorzystywana jest w postaci surowej. W Azji Południowo-Wschodniej, Afryce i niektórych regionach Brazylii surowy olej palmowy jest powszechnie wykorzystywany do gotowania. W Europie i Stanach Zjednoczonych olej palmowy jest wykorzystywany głównie w postaci rafinowanej jasnożółtej cieczy pozbawionej zapachu. Dzięki powyższym cechom olej jest cennym składnikiem nadającym teksturę i smak rozmaitym produktom. Rafinowany olej palmowy to przystępny cenowo składnik występujący w wielu produktach spożywczych, na przykład w margarynie, słodyczach, czekoladzie, lodach i produktach cukierniczych. Jest też powszechnie wykorzystywany w produktach innych niż spożywcze, na przykład do wyrobu mydeł, świec i kosmetyków. Ponad połowa produktów sprzedawanych w supermarkecie zawiera olej palmowy Konsumpcja olejów roślinnych na całym świecie x mln ton metrycznych Inne Olej słonecznikowy Olej rzepakowy Olej sojowy Olej palmowy /96 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/13 13/14 14/15 15/16 HISTORIA OLEJU PALMOWEGO 10 następna strona >>

11 SKŁADNIK O WSZECHSTRONNYM ZASTOSOWANIU Olej palmowy jest powszechnie stosowany przez producentów żywności i innych towarów ze względu na swoją funkcjonalność, wszechstronność i dostępność. Olej palmowy ma rozmaite właściwości funkcjonalne. Zapewnia produktom półpłynną konsystencję i przedłużoną stabilność. Nadaje się również do gotowania w wysokich temperaturach. Gładka, kremowa tekstura oraz brak zapachu sprawiają, że jest to doskonały i przystępny cenowo składnik wielu receptur, korzystnie wpływający na smak i teksturę. ZAWARTOŚĆ KWASÓW TŁUSZCZOWYCH Oleje i tłuszcze do zastosowań kulinarnych, niezależnie od swojego pochodzenia, zawierają nasycone i nienasycone kwasy tłuszczowe. Stosunek ich zawartości zależy od rodzaju oleju lub tłuszczu. Termin nasycone kwasy tłuszczone często zapisywany jest za pomocą skrótu SAFA (ang. saturated fatty acids). W nasyconych kwasach tłuszczowych atomy węgla są połączone wyłącznie wiązaniami pojedynczymi, co pozwala im na upakowanie się blisko siebie. Oleje i tłuszcze bogate w nasycone kwasy tłuszczowe mają wyższy punkt topnienia i bardziej zagęszczoną strukturę, dlatego zachowują stały stan skupienia w temperaturze pokojowej. Nienasycone kwasy tłuszczowe mogą być jednonienasycone (MUFA, ang. mono-unsaturated fatty acid) lub wielonienasycone (PUFA, ang. poly-unsaturated fatty acid). Nienasycone kwasy tłuszczowe zawierają jedno lub więcej wiązań podwójnych w łańcuchu węglowym. Wiązanie podwójne wprowadza wygięcie w łańcuchu węglowym, które sprawia, że kwasom tłuszczowym trudniej ściśle się upakować. Z tego powodu oleje bogate w jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe pozostają często płynne w temperaturze pokojowej tak jak na przykład oleje spożywcze. Kwasy tłuszczowe trans (TFA, ang. trans fatty acids) to nienasycone kwasy tłuszczowe, w których łańcuch węglowy rozciąga się po przeciwnych stronach wiązania podwójnego. W ten sposób powstaje prosta struktura cząsteczki o podobnych właściwościach funkcjonalnych jak w przypadku SAFA. Przeciętnie olej palmowy ma w składzie niemal jednakową ilość nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych. Odsetek nasyconych kwasów tłuszczowych jest korzystny w porównaniu z zawartością nasyconych kwasów tłuszczowych w innych tłuszczach o podobnych zastosowaniach, takich jak olej kokosowy, masło i masło kakaowe. Olej palmowy zawiera bardzo niewielkie ilości kwasów tłuszczowych trans (<1 procent całkowitej zawartości tłuszczu). Ze względu na pochodzenie roślinne może występować zmienna zawartość kwasów tłuszczowych wywołana czynnikami geograficznymi, na przykład pogodą, rodzajem gleby i odmianą palmy olejowej. Zawartość kwasów tłuszczowych w oleju palmowym 50% Nienasycone kwasy tłuszczowe 50% Nasycone kwasy tłuszczowe Zawartość kwasów tłuszczowych w różnych tłuszczach i olejach SAFA: >60% SAFA: 45 55% SAFA: <20% Olej kokosowy Masło z mleka Wielonienasycone kwasy tłuszczowe Jednonienasycone kwasy tłuszczowe Nasycone kwasy tłuszczowe Kwasy tłuszczowe trans (>1%) Struktura cząsteczki kwasów tłuszczowych Tłuszcz nienasycony ( 1 wiązanie podwójne) Wiązanie podwójne cis (forma wygięta) Wiązanie podwójne trans (forma prosta) Tłuszcz nasycony (bez wiązań podwójnych) węgiel Masło kakaowe Łój Smalec tlen Olej palmowy Oliwa z oliwek Olej słonecznikowy Olej rzepakowy HISTORIA OLEJU PALMOWEGO 11 następna strona >>

12 KORZYŚCI ZE STOSOWANIA OLEJU PALMOWEGO Oleje i tłuszcze pełnią wiele funkcji w pokarmach, które spożywamy. W produktach spożywczych olej palmowy często jest łączony z innymi olejami i tłuszczami, które łącznie określają zawartość kwasów tłuszczowych oraz funkcjonalność produktu końcowego. Olej palmowy zapewnia różnorodne i funkcjonalne korzyści. Jego główne zalety to: Stabilność podczas gotowania w wysokich temperaturach: olej palmowy zachowuje swoje cechy nawet w wysokich temperaturach. W takich warunkach sprawdza się często lepiej niż niektóre inne oleje i tłuszcze. Stabilność przez długi czas: olej palmowy doskonale nadaje się do stosowania w produktach o długim okresie przydatności. Produkty zawierające olej palmowy zachowują swój smak i strukturę na przykład kruchość i chrupkość przez długi czas. Neutralny smak i zapach: olej palmowy można stosować w wielu różnych potrawach nie wpłynie on na ich smak, nie zmieni też aromatu. Stała lub półpłynna konsystencja w temperaturze pokojowej: większa zawartość cząstek stałych i obecność tłuszczów nasyconych jest często niezbędna, aby uzyskać fizyczne i chemiczne właściwości pewnych produktów spożywczych; na przykład margaryna bez nasyconych kwasów tłuszczowych byłaby płynna. Dobór tłuszczów i olejów wpływa na wartość odżywczą (wartość energetyczną w procentach) dostępnych komercyjnie zwykłych herbatników. % energii w produktach końcowych 71% 68% 53% 41% Białka (% en) Węglowodany (% en) Tłuszcze (% en) SAFA (% en*) Gładka, kremowa tekstura: olej palmowy to doskonałe rozwiązanie pozwalające uzyskać stałą postać i lepszą konsystencję produktu. Produkty spożywcze z olejem palmowym mają niezwykle przyjemną konsystencję, dzięki czemu spełniają specjalne wymagania konieczne dla różnych produktów. Olej palmowy zapewnia na przykład gładką, kremową postać oraz łatwość rozsmarowywania margaryny i kremów czekoladowych. Odpowiada także za kruchość ciastek i croissantów. ALTERNATYWA WZGLĘDEM TŁUSZCZÓW TRANS Jednym z powodów zwiększenia udziału oleju palmowego w przemyśle spożywczym w latach dziewięćdziesiątych XX wieku była chęć odejścia od niezdrowych tłuszczów trans. Ponieważ olej palmowy jest naturalnie gładki i stabilny, dobrze zastępuje częściowo uwodornione tłuszcze zawierające kwasy tłuszczowe trans. Olej palmowy, podobnie jak większość naturalnych olejów z nasion, zawiera bardzo niewielką ilość tłuszczów trans (<1 procent). W wielu zastosowaniach spożywczych użycie oleju palmowego i frakcji oleju palmowego okazało się kluczowe dla obniżenia poziomu tłuszczów trans na przykład obniżenie ich zawartości w margarynie jest głównie efektem zastosowania specjalnego połączenia oleju palmowego i olejów płynnych % 11% 6% Ciastka z olejem palmowym (440 kcal / 100 g) 24% 16% 7% 6% 4% Ciastka maślane (450 kcal / 100 g) Ciastka z olejem słonecznikowym (479 kcal / 100 g) HISTORIA OLEJU PALMOWEGO 12 następna strona >>

13 ELEMENT ZRÓWNOWAŻONEJ DIETY Każdy potrzebuje tłuszczu w diecie. Tłuszcz jest źródłem energii, a niektóre kwasy tłuszczowe zapewniają niezbędny budulec dla komórek organizmu. Tłuszcze pomagają także wchłaniać witaminy A, D, E i K. Nie cały tłuszcz zgromadzony w ciele pochodzi z tłuszczu w diecie może być też produkowany przez sam organizm z węglowodanów i alkoholu. ZALECENIA DOTYCZĄCE TŁUSZCZÓW Tłuszcze to obok węglowodanów i białek główne źródło energii organizmu. Dla zachowania odpowiednio zbilansowanej diety Europejska Agencja ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA, European Food Safety Agency) zaleca, aby co najmniej 20 procent i maksymalnie 35 procent dziennego spożycia energii pochodziło z tłuszczów (EFSA 2010). Podobne informacje zostały zapisane w wytycznych Organizacji ds. Żywności i Rolnictwa Światowej Organizacji Zdrowia z 2010 roku (FAO WHO 2010) zawierających rekomendację, aby co najmniej 15 procent i maksymalnie 35 procent dziennego zapotrzebowania energetycznego pokrywały tłuszcze. Zalecenia dotyczące SAFA Kwasy SAFA pełnią ważne funkcje metaboliczne, jednak mogą być syntetyzowane przez organizm i nie są niezbędne w diecie. Zmniejszenie spożycia kwasów SAFA to główny punkt większości zaleceń dietetycznych mających na celu zapobieganie przewlekłym chorobom, w tym także chorobie wieńcowej (CHD). Krajowe i międzynarodowe panele eksperckie w zakresie dietetyki zalecają, aby spożycie tłuszczów nasyconych nie przekraczało od 10 procent (Niemcy, Holandia, kraje nordyckie, FAO/WHO 2010) do 12 procent (Francja) ogólnego dobowego spożycia energii. EFSA rekomenduje, aby spożycie kwasów SAFA było możliwie jak najmniejsze w kontekście dietetycznych wytycznych dotyczących pokarmów (EFSA 2010). Pomimo ustalonych zaleceń spożycie SAFA w wielu krajach europejskich nadal przekracza zalecane normy (Harika 2013). Jak zastąpić SAFA Samo zmniejszenie poziomu kwasów SAFA bez zwrócenia uwagi na to, na co są zamieniane może nie zmniejszyć ryzyka wystąpienia chorób Zalecenia WHO (WHO/FAO 2010) Składnik diety Skrót % energii Tłuszcz 15 35% E Nasycone kwasy tłuszczowe SAFA < 10% E Jednonienasycone kwasy tłuszczowe MUFA jako różnica Wielonienasycone kwasy tłuszczowe PUFA 6 11% E Kwasy tłuszczowe Omega-6 n-6 PUFA 2,5 9% E Kwasy tłuszczowe Omega-3 n-3 PUFA 0,5 2% E Kwasy tłuszczowe trans TFA < 1% E przewlekłych. Niedawne badania metaanalizy kohorty prospektywnej wykazują, że spożycie SAFA samo w sobie nie łączy się ze zwiększonym ryzykiem chorób układu sercowo-naczyniowego (Siri-Tarino 2010, Chowdhury 2014, de Souza 2015). Jednak modelowane zastąpienie SAFA kwasami PUFA wiąże się z mniejszym ryzykiem choroby wieńcowej (Jakobsen 2009). Zostało to potwierdzone randomizowanymi badaniami z grupą kontrolną. W niedawnym przeglądzie systematycznym wysunięto wniosek, że zmniejszenie spożycia SAFA zredukowało ryzyko wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych o średnio 17%. Zastąpienie SAFA kwasami PUFA wykazało działanie ochronne względem zdarzeń sercowo-naczyniowych, zaś zastąpienie węglowodanami nie wykazało korzystnego efektu (Hooper 2015). FAO twierdzi, że istnieją przekonujące dowody potwierdzające, że zastąpienie SAFA kwasami PUFA zmniejsza ryzyko choroby wieńcowej serca. Istnieją prawdopodobne dowody, że SAFA oraz cukry i szybko trawione skrobie nie mają korzystnego wpływu na chorobę wieńcową mogą nawet zwiększać ryzyko jej powstawania i sprzyjać rozwojowi zespołu metabolicznego (FAO/WHO 2010). Poszczególne tłuszcze nasycone Poszczególne kwasy SAFA mają określony wpływ na poziom lipidów we krwi (Mensink 2016). Nie ma jednak wielu badań, które oceniałyby wpływ poszczególnych kwasów SAFA na ryzyko określonych chorób. SAFA w środowisku naturalnym występują zawsze jako mieszanina, a poszczególne tłuszcze i oleje znacznie różnią się zawartością kwasów tłuszczowych. Z tego względu trudno jest wyciągać jednoznaczne wnioski dotyczące wpływu określonych kwasów tłuszczowych na zdrowie, co skutkuje różnicami w zaleceniach dietetycznych. We Francji HISTORIA OLEJU PALMOWEGO 13 następna strona >>

14 Ograniczenie liczby kalorii nie zaś ograniczenie określonych makrozwiązków odżywczych jest kluczowym czynnikiem determinującym utratę wagi normy dotyczące spożycia kwasów SAFA są inne dla poszczególnych kwasów tłuszczowych (ANSES 2011). Według holenderskiej Rady ds. Zdrowia stan wiedzy naukowej jest niewystarczający, aby ustalić zalecane dzienne spożycie dla wszystkich kwasów tłuszczowych osobno (Health Council of the Netherlands 2001). OLEJ PALMOWY A ZDROWIE Z punktu widzenia żywienia nie ma żadnych wskazań świadczących o tym, że spożycie oleju palmowego w zrównoważonej diecie wiąże się z jakimikolwiek problemami zdrowotnymi. Związek między substancjami odżywczymi a zdrowiem należy rozważać w kontekście całej diety nie należy rozgraniczać poszczególnych elementów pożywienia. W porównaniu z innymi tłuszczami i olejami olej palmowy ma przeciętny poziom nasyconych kwasów tłuszczowych. Niedawna metaanaliza wpływu zastąpienia oleju palmowego innymi tłuszczami i olejami na walidowane biomarkery chorób serca wykazała, że zamiana oleju palmowego na inne tłuszcze skutkowała mieszaniną korzystnych i niekorzystnych zmian w zakresie markerów choroby wieńcowej i chorób układu sercowo-naczyniowego. Wyraźnie korzystne zmiany nastąpiły, gdy olej palmowy zastąpił kwasy tłuszczowe trans (Fattore 2014). Spożycie oleju palmowego W produktach spożywczych olej palmowy często stosowany jest w połączeniu z innymi olejami i tłuszczami, które łącznie określają zawartość kwasów tłuszczowych w produkcie i ostateczny wpływ na zdrowie. Brak jest ogólnoeuropejskich danych dotyczących spożycia oleju palmowego. We Francji w 2013 roku spożycie oleju palmowego było równe 2,7 grama na dobę, co odpowiada w przybliżeniu 4% całkowitego spożycia SAFA u osób dorosłych (CREDOC 2014). Ryzyko nadwagi Kontrola wagi jest kluczowa dla zdrowia i ogólnego samopoczucia. Ryzyko nadwagi to jeden z problemów związanych ze zbyt dużą ilością tłuszczu w pożywieniu. Prace przeglądowe wskazują, że kluczowym czynnikiem determinującym utratę wagi jest raczej ograniczenie kalorii, nie zaś eliminowanie określonych makrozwiązków odżywczych (Mozaffarian 2011). Konsultacje eksperckie na temat tłuszczów i kwasów tłuszczowych w żywieniu ludzi FAO/WHO z 2010 roku wskazują, że równowaga energii jest krytyczna dla utrzymania wagi ciała i zapewnienia optymalnego spożycia substancji odżywczych niezależnie od rozkładu energii pochodzącej z różnych makrozwiązków odżywczych jako całkowity procentowy udział tłuszczu i węglowodanów (FAO/ WHO 2010). HISTORIA OLEJU PALMOWEGO 14 następna strona >>

15 ZDROWY STYL ŻYCIA Aby utrzymać zdrowie fizyczne, musimy skupić się na zdrowej diecie i stylu życia. Mówiąc krótko, zdrowy styl życia opiera się na trzech elementach: różnorodności pokarmów i posiłków, zbilansowanym spożyciu energii oraz wystarczającej aktywności fizycznej, aby zapobiec zwiększaniu się wagi. Zdrowa dieta powinna zawierać duże ilości owoców i warzyw, zrównoważoną dawkę węglowodanów, tłuszczu i białka. Należy unikać nadmiernego spożycia soli, rafinowanych węglowodanów, tłuszczów nasyconych i tłuszczów trans. Wszystko w jednym Zdrowa i zbilansowana dieta zależy od różnorodności i umiarkowania. Pokarmy bogate w tłuszcze nasycone wymagają odpowiednio mniejszych dawek spożycia. Z punktu widzenia żywienia zastąpienie oleju palmowego innymi tłuszczami i olejami w produktach spożywczych może prowadzić zarówno do korzystnych, jak i niekorzystnych zmian. Jak sugerują dane z Francji, obecny poziom spożycia oleju palmowego nie powinien wzbudzać szczególnych obaw. Zastąpienie oleju palmowego innymi olejami roślinnymi i tłuszczami zwierzęcymi będzie wymagało wykorzystania większego areału upraw, aby uzyskać równoważną ilość produktu. Może to przynieść względem środowiska efekt odwrotny od zamierzonego. Z punktu widzenia ekologii ważne jest, aby skupić się na zrównoważonej produkcji oleju palmowego. Jeżeli zdołamy produkować i dostarczać olej palmowy w racjonalny sposób, olej palmowy może w dużym stopniu spełnić wymagania związane z oczekiwanym wzrostem ogólnoświatowego popytu na tłuszcze i oleje. Zdrowy styl życia opiera się na trzech elementach: różnorodności pokarmów i posiłków, zbilansowanym spożyciu energii oraz wystarczającej aktywności fizycznej, aby zapobiec zwiększaniu się wagi HISTORIA OLEJU PALMOWEGO 15 następna strona >>

16 INFORMACJE O EPOA Jako inicjatywa przemysłu Europejski Sojusz na rzecz Oleju Palmowego (European Palm Oil Alliance, EPOA) dąży do stworzenia opartego na dowodach naukowych, zrównoważonego poglądu na kwestie związane z wartością odżywczą i zrównoważoną produkcją oleju palmowego. EPOA przekazuje historię oleju palmowego i ułatwia europejską debatę na jego temat. Celem Europejskiego Sojuszu na rzecz Oleju Palmowego jest stworzenie zrównoważonego i obiektywnego poglądu na kwestie związane z wartością odżywczą i zrównoważoną produkcją oleju palmowego w oparciu o informacje mające potwierdzenie w badaniach naukowych. EPOA dąży do zrównoważonej produkcji oleju palmowego. Aktualni uczestnicy Europejskiego Sojuszu na rzecz Oleju Palmowego to: Cargill, IOI Loders Croklaan, Indonesian Palm Oil Association, Malaysian Palm Oil Council, MVO The Netherlands Oils and Fats Industry, Sime Darby, Unigra oraz Wilmar. Więcej informacji i zrzeczenie się odpowiedzialności: European Palm Oil Alliance Louis Braillelaan EK Zoetermeer Holandia Info@palmoilalliance.eu DOWODY NAUKOWE Nasz naukowy panel doradczy Europejski Sojusz na rzecz Oleju Palmowego EPOA wspierany jest przez naukowy panel doradczy (Scientific Advisory Panel, SAP). SAP został ustanowiony w 2013 roku i zapewnia niezależne poglądy, porady i wytyczne dotyczące kwestii i dyskusji związanych z żywieniem, w odniesieniu do oleju palmowego. Jego celem jest obrona silnej podstawy naukowej oraz zapewnianie prawidłowości i wiarygodności w dyskusji i przekazywaniu komunikatów. W SAP uczestniczą wymienieni europejscy eksperci w dziedzinie żywienia i zdrowia: Prof. dr Jean Michel LeCerf (Institut Pasteur de Lille, Francja) Prof. dr Sebastiano Banni (Universita degli Studi Cagliari, Włochy) Prof. em. dr Gerard Hornstra (NUTRI-SEARCH, Holandia) Zapraszamy do współpracy firmy i organizacje pracujmy razem w ramach sojuszu dla wspólnych celów HISTORIA OLEJU PALMOWEGO 16 następna strona >>

17 ODNOŚNIKI ANSES. Actualisation des apports nutritionnels conseillés pour les acides gras. ANSES, Maj CREDOC. Comportements et consommations alimentaires en France CREDOC operations for the French Alliance for Sustainable Palm Oil, Październik Chowdhury R et al. Association of Dietary, Circulating, and Supplement Fatty Acids With Coronary Risk: A Systematic Review and Meta-analysis. Ann Intern Med. 2014;160(6): De Souza RJ et al. Intake of saturated and trans unsaturated fatty acids and risk of all cause mortality cardiovascular disease, and type 2 diabetes: systematic review and meta-analysis of observational studies. BMJ. 2015; 351:h3978. EFSA. Panel on Dietetic Products and Allergies (NDA). Scientific Opinion on Dietary Reference Values for fats, including saturated fatty acids, polyunsaturated fatty acids, monounsaturated fatty acids, trans fatty acids, and cholesterol. EFSA Journal 2010;8(3): FAO-WHO. Fats and fatty acids in human nutrition. Report of an Expert Consultation. FAO Food and Nutrition Paper 2010; 91, ISBN Fattore E et al. Palm oil and blood lipid related markers of cardiovascular disease: a systematic review and meta-analysis of dietary intervention trials. Am J Clin Nutr. 2014;99(6): Harika RK et al. Intake of fatty acids in general populations worldwide does not meet dietary recommendations to prevent coronary heart disease: a systematic review of data from 40 countries. Ann Nutr Metab 2013;63(3): Health Council of the Netherlands. Dietary Reference Intakes: energy, proteins, fats, and digestible carbohydrates. The Hague: Health Council of the Netherlands, 2001; publication no. 2001/19ER. Hooper L et al. Reduction in saturated fat intake for cardiovascular disease. Cochrane Database Syst Rev. 2015;10(6):CD Jakobsen MU et al. Major types of dietary fat and risk of coronary heart disease: a pooled analysis of 11 cohort studies. Am J Clin Nutr. 2009;89(5): Mensink RP. Effects of saturated fatty acids on serum lipids and lipoproteins: a systematic review and regression analysis. Geneva: World Health Organization; Mozaffarian D et al. Components of a cardioprotective diet. New insights. Circulation 2011; 123(24): Siri-Tarino PW et al. Meta-analysis of prospective cohort studies evaluating the association of saturated fat with cardiovascular diseases. Am J Clin Nutr (3): HISTORIA OLEJU PALMOWEGO 17 następna strona >>

18 Aby uzyskać więcej informacji, prosimy o kontakt: info@palmoilalliance.eu następna strona >>