Spis treści Wstęp Wykaz skrótów Wykaz literatury Rozdział I. Zagadnienia ogólne

Transkrypt

1 Wstęp... XV Wykaz skrótów... XIX Wykaz literatury... XXIII Rozdział I. Zagadnienia ogólne Sądownictwo polubowne w ogólności Istota sądownictwa polubownego Rodzaje sądownictwa polubownego Arbitraż publicznoprawny a prywatnoprawny Arbitraż międzynarodowy Arbitraż handlowy Arbitraż ad hoc a arbitraż instytucjonalny Arbitraż przymusowy i instytucje pełniące funkcje orzecznicze stosujące przepisy o sądzie polubownym Zalety i wady arbitrażu Elastyczność postępowania przed sądem polubownym Fachowość arbitrów Szybkość postępowania arbitrażowego Poufność Koszty Wykonalność orzeczeń Autonomia arbitrażu w stosunku do sądownictwa powszechnego Autonomia woli stron w postępowaniu przed sądem polubownym Sądownictwo polubowne a alternatywne formy rozwiązywania sporów (ADR) Alternatywne formy rozwiązywania sporów Pojęcie alternatywnych form rozwiązywania sporów Geneza ADR Klasyfikacja metod ADR oraz podstawowe ich rodzaje Mediacja w polskim Kodeksie postępowania cywilnego (ogólna charakterystyka) Europejski Kodeks Postępowania dla Mediatorów Mediacja przed sądem polubownym Arbitraż a mediacja Sądownictwo polubowne a opinia arbitrażowa Dogmatyczne przyporządkowanie instytucji sądownictwa polubownego... 42

2 1. Prawna natura sądownictwa polubownego Prawna natura sądownictwa polubownego w nauce światowej Prawna natura arbitrażu w nauce polskiej Sądownictwo polubowne a wymiar sprawiedliwości Zasada podziału władz Sąd polubowny a konstytucyjna zasada sądowego wymiaru sprawiedliwości Sąd polubowny a prawo do sądu Sąd polubowny a pojęcie sądu w świetle art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (EKPC) Sądownictwo polubowne w polskim systemie prawnym Źródła prawa w sądownictwie polubownym Umowy międzynarodowe akty międzynarodowego arbitrażu Protokół Genewski z r. o klauzulach arbitrażowych Konwencja Genewska z r. o wykonywaniu obcych orzeczeń arbitrażowych Konwencja Nowojorska z r. o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych Konwencja Europejska z r. o międzynarodowym arbitrażu handlowym Konwencja Waszyngtońska z r. o rozstrzyganiu sporów inwestycyjnych między państwami i obywatelami innych państw Ustawa modelowa UNCITRAL w sprawie międzynarodowego arbitrażu handlowego Umowy bilateralne Sądownictwo polubowne w regulacjach kodeksowych Sąd polubowny w świetle KPC z 1932 r. oraz KPC z 1964 r Sądownictwo polubowne w pozakodeksowych źródłach prawa Regulaminy stałych sądów polubownych Organizacja wybranych stałych sądów polubownych Organizacja Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej (KIG) Status Sądu Arbitrażowego Organy Sądu Arbitrażowego Organizacja i administracja Sądu Arbitrażowego przy Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan Status Sądu Arbitrażowego Organy Sądu Arbitrażowego Organizacja i administracja Sądu Polubownego przy Izbie Bawełny w Gdyni Status Sądu Polubownego w Gdyni Skład Sądu Polubownego Siedziba Sądu Polubownego VI

3 6.4. Organizacja Stałego Międzynarodowego Sądu Arbitrażowego ICC Rozdział II. Zapis na sąd polubowny Istota i charakter prawny zapisu na sąd polubowny Zapis na sąd polubowny jako podstawa kompetencji sądu polubownego Zapis na sąd polubowny a umowa główna Charakter prawny zapisu na sąd polubowny Przesłanki do zawarcia zapisu na sąd polubowny Uwagi ogólne Zdolność do zawarcia zapisu na sąd polubowny (zdolność arbitrażowa) Zdolność arbitrażowa osób fizycznych Zdolność arbitrażowa osób prawnych Zawarcie zapisu na sąd polubowny przez pełnomocnika Zdatność arbitrażowa sporu Dopuszczalność zapisu na sąd polubowny w sporach o prawa majątkowe Dopuszczalność zapisu na sąd polubowny w sporach o prawa niemajątkowe Dopuszczalność zapisu na sąd polubowny w sporach z zakresu prawa spółek Dopuszczalność zapisu na sąd polubowny w sporach z zakresu prawa pracy Dopuszczalność zapisu na sąd polubowny w sporach wekslowych Dopuszczalność zapisu na sąd polubowny w sporach z udziałem konsumentów Dopuszczalność zapisu na sąd polubowny w sporach z zakresu własności intelektualnej Forma zapisu na sąd polubowny Zawarcie zapisu na sąd polubowny w zwykłej formie pisemnej Zawarcie zapisu na sąd polubowny w formach równoważnych formie pisemnej Zawarcie zapisu na sąd polubowny poprzez odesłanie Zawarcie zapisu na sąd polubowny w formie elektronicznej Zawarcie zapisu na sąd polubowny w sposób konkludentny Treść zapisu na sąd polubowny Obligatoryjne postanowienia zapisu Fakultatywne postanowienia zapisu Skutki prawne zapisu na sąd polubowny Skutki procesowe Skutki materialnoprawne Szczególne zagadnienia dotyczące zapisu na sąd polubowny Uwagi ogólne VII

4 2. Nieistnienie zapisu na sąd polubowny Nieważność zapisu na sąd polubowny Bezskuteczność zapisu na sąd polubowny Niewykonalność zapisu na sąd polubowny Wygaśnięcie zapisu na sąd polubowny (utrata mocy przez zapis na sąd polubowny) Przejście zapisu na sąd polubowny na osoby trzecie Zapis na sąd polubowny w międzynarodowym arbitrażu handlowym Zarys problemu Konsekwencje zasady autonomii umowy o arbitraż na płaszczyźnie kolizyjnoprawnej Uwolnienie umowy o arbitraż w międzynarodowym arbitrażu handlowym od krajowych porządków prawnych Prawo właściwe dla umowy o arbitraż w międzynarodowym arbitrażu handlowym Zdatność arbitrażowa sporu w międzynarodowym arbitrażu handlowym Zdolność stron do zawarcia umowy o arbitraż w międzynarodowym arbitrażu handlowym Forma umowy o arbitraż w międzynarodowym arbitrażu handlowym Rozdział III. Postępowanie przed sądem polubownym Zagadnienia ogólne Określenie postępowania przed sądem polubownym Wola stron Wola arbitrów (decyzje sądu polubownego w zakresie postępowania) Postanowienia regulaminów Zasady postępowania przed sądem polubownym Zasada równości stron w postępowaniu przed sądem polubownym Pozostałe zasady postępowania Zasada dyspozycyjności i kontradyktoryjności Zasada poufności (wyłączonej jawności) Zasada jedno- lub dwuinstancyjności Prekluzja zarzutów Miejsce postępowania Język postępowania Prawo właściwe dla postępowania arbitrażowego Koszty postępowania przed sądem polubownym Wszczęcie postępowania przed sądem polubownym Moment wszczęcia postępowania przed sądem polubownym Skutki wszczęcia postępowania przed sądem polubownym Obowiązek współdziałania stron w postępowaniu przed sądem polubownym Konstytuowanie się i skład sądu polubownego VIII

5 1. Zasada autonomii woli Ograniczenia zasady autonomii woli Sposoby powołania arbitrów Powołanie arbitrów w trybie ustalonym przez strony Powołanie arbitrów w razie braku ustaleń stron Mechanizmy zabezpieczające ukonstytuowanie się sądu polubownego Postępowanie przed sądem polubownym po wniesieniu wniosku o arbitraż (właściwe postępowanie przed sądem arbitrażowym) Pozew w postępowaniu przed sądem polubownym Odpowiedź na pozew w postępowaniu przed sądem polubownym Wniosek pozwanego o ustanowienie cautio iudicatum solvi Powództwo wzajemne w postępowaniu przed sądem polubownym Bierność procesowa pozwanego w postępowaniu przed sądem polubownym Ustalenie kwestii spornych pomiędzy stronami (Terms of reference) Rozprawa przed sądem polubownym Postępowanie dowodowe i umowy dowodowe przed sądem polubownym Postępowanie arbitrażowe z udziałem wielu podmiotów Zarys problemu Definicja postępowania arbitrażowego z udziałem wielu stron Warunki dopuszczalności postępowania arbitrażowego z udziałem wielu podmiotów Problemy związane z udziałem wielu podmiotów w postępowaniu arbitrażowym Formalne zakończenie postępowania przed sądem polubownym Uwagi ogólne Zwrot pozwu Umorzenie postępowania Orzeczenia sądu polubownego Rodzaje orzeczeń sądu polubownego Wyrok sądu polubownego Wyrok częściowy Wyrok wstępny Wyrok końcowy Wyrok uzupełniający Orzeczenie sądu polubownego zastępujące oświadczenie woli dłużnika Zasady orzekania Wydanie wyroku Treść i forma wyroku Miejsce wydania wyroku Głosowanie Doręczenie wyroku Złożenie wyroku w sądzie powszechnym IX

6 6. Rektyfikacja wyroku sądu polubownego Sprostowanie wyroku Uzupełnienie wyroku Wykładnia wyroku Skutki prawne wyroku sądu polubownego Prawomocność wyroku sądu polubownego Wykonalność wyroku sądu polubownego Skuteczność wyroku sądu polubownego Zabezpieczenie roszczeń dochodzonych przed sądem polubownym Kwestia zabezpieczenia roszczeń dochodzonych przed sądem polubownym (podstawowe modele zabezpieczeń) Kompetencja sądu powszechnego do udzielenia zabezpieczenia roszczeń dochodzonych przed sądem polubownym Kompetencja sądu polubownego do udzielenia zabezpieczenia roszczeń dochodzonych przed tym sądem Relacje pomiędzy sądem polubownym a sądem powszechnym w przedmiocie zabezpieczenia roszczeń Ugoda przed sądem polubownym Istota, charakter i skutki ugody zawartej przed sądem polubownym Nadanie ugodzie zawartej przed sądem polubownym formy wyroku 221 Rozdział IV. Arbitrzy sądu polubownego Prawna natura funkcji arbitra Delimitacja pojęć: arbiter, arbiter jedyny, trybunał arbitrażowy, sąd polubowny, arbiter przewodniczący Stosunek prawny pomiędzy arbitrem a stronami Charakter prawny receptum arbitrii Zawarcie i forma receptum arbitrii Treść receptum arbitrii Receptum arbitrii a zapis na sąd polubowny Prawo właściwe dla umowy stron z arbitrem (arbitrami) Receptum arbitrii a odwołanie, ustąpienie i wyłączenie arbitra Stosunek prawny pomiędzy stronami a instytucją arbitrażową Umowa pomiędzy arbitrem a instytucją arbitrażową Kwalifikacje i obowiązki arbitrów Zdolność do pełnienia funkcji arbitra Szczególne kwalifikacje arbitra Bezstronność i niezależność arbitra Obowiązki arbitra Wynagrodzenie arbitra Odpowiedzialność arbitrów Uwagi ogólne Odpowiedzialność arbitra za szkodę wyrządzoną orzeczeniem sądu polubownego Odpowiedzialność arbitra z tytułu naruszenia ciążących na nim obowiązków (odpowiedzialność ex contractu) X

7 4. Odpowiedzialność arbitra z tytułu czynu niedozwolonego popełnionego w związku z wykonywaną przez niego funkcją (odpowiedzialność ex delicto) Odpowiedzialność instytucji arbitrażowej (stałego sądu polubownego) Rozdział V. Relacje pomiędzy sądem polubownym a sądem powszechnym Zarys problemu Współdziałanie pomiędzy sądem polubownym a sądem powszechnym Pomoc sądowa w świetle art KPC Współdziałanie w zakresie spraw dotyczących arbitrów Inne formy współdziałania Kontrola sądu polubownego przez sąd powszechny Granice kontroli sądu polubownego przez sąd powszechny Kontrola kompetencji sądu polubownego Kontrola kompetencji sądu polubownego przed wszczęciem postępowania przed sądem arbitrażowym Kontrola kompetencji sądu polubownego w trakcie postępowania przed sądem arbitrażowym Kontrola kompetencji sądu polubownego po zakończeniu postępowania przed sądem arbitrażowym Kontrola postępowania przed sądem polubownym Kontrola orzeczeń sądów polubownych Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego Charakter prawny skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego Jurysdykcja krajowa i właściwość sądu państwowego w sprawie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego Termin do wniesienia skargi i warunki formalne skargi Legitymacja do wniesienia skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego Podstawy skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego Wadliwość zapisu Pozbawienie możliwości obrony Wyrokowanie co do sporu nieobjętego zapisem (lub wykraczającego poza jego zakres) Naruszenie podstawowych zasad postępowania arbitrażowego oraz niezachowanie wymagań co do składu sądu polubownego Przestępstwo Powaga rzeczy osądzonej (res iudicata) Brak zdatności arbitrażowej Klauzula porządku publicznego Postępowanie przed sądem państwowym wywołane wniesieniem skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego Orzeczenie sądu państwowego wydane na skutek wniesionej skargi. 290 XI

8 8. Zbieg skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego i wniosku o uznanie albo stwierdzenie wykonalności tego wyroku Uznanie i stwierdzenie wykonalności orzeczeń sądu polubownego wydanych na terytorium RP Potrzeba uzasadniająca uznanie lub stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej Wniosek w przedmiocie uznania lub stwierdzenia wykonalności Kontrola sądu w postępowaniu o uznanie lub stwierdzenie wykonalności Uznanie i wykonalność zagranicznych orzeczeń arbitrażowych Pojęcie zagranicznego orzeczenia arbitrażowego Stosunek art KPC do postanowień konwencyjnych Uznanie i stwierdzenie wykonalności zagranicznych orzeczeń arbitrażowych oraz ugód zawartych przed sądem polubownym w świetle regulacji krajowych (art KPC) Uznawanie i wykonywanie zagranicznych orzeczeń arbitrażowych w świetle postanowień Konwencji Nowojorskiej Warunki konwencyjne dotyczące uznawania i wykonywania zagranicznych orzeczeń arbitrażowych Odmowa uznania i wykonania orzeczenia arbitrażowego Aneks (sporządził dr Bogusław Sołtys Prezes Sądu Arbitrażowego przy Dolnośląskiej Izbie Gospodarczej) Wzory czynności związanych z działalnością sądu polubownego Umowa o poddanie sporu pod rozstrzygnięcie Sądu Arbitrażowego przy Dolnośląskiej Izbie Gospodarczej we Wrocławiu (Wzór 1) Klauzula arbitrażowa dotycząca poddania sporu pod rozstrzygnięcie Sądu Arbitrażowego przy Dolnośląskiej Izbie Gospodarczej we Wrocławiu (wzór 2) Wniosek o powołanie arbitra przewodniczącego przez sąd państwowy w trybie art KPC (wzór 3) Wniosek o wyłączenie arbitra przez sąd państwowy w trybie art KPC (wzór 4) Postanowienie Prezesa Sądu Arbitrażowego przy Dolnośląskiej Izbie Gospodarczej we Wrocławiu o nieprzyjęciu sprawy do rozpoznania z powodu braku właściwości (wzór 5) Zażalenie na postanowienie Prezesa Sądu Arbitrażowego o uznaniu Sądu Arbitrażowego przy Dolnośląskiej Izbie Gospodarczej za sąd niewłaściwy (wzór 6) Wyrok Sądu Arbitrażowego przy Dolnośląskiej Izbie Gospodarczej we Wrocławiu odrzucający pozew (wzór 7) Postanowienie Sądu Arbitrażowego przy Dolnośląskiej Izbie Gospodarczej we Wrocławiu w sprawie zabezpieczenia powództwa (wzór 8) Wyrok Sądu Arbitrażowego przy Dolnośląskiej Izbie Gospodarczej we Wrocławiu zasądzający świadczenie (wzór 9) XII

9 10. Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności Postanowieniu Sądu Arbitrażowego w przedmiocie zabezpieczenia powództwa (wzór 10) Wniosek o uznanie wyroku sądu arbitrażowego (wzór 11) Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności Wyrokowi Sądu Arbitrażowego (wzór 12) Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności Ugodzie zatwierdzonej przez Sąd Arbitrażowy (wzór 13) Skarga o uchylenie Wyroku Sądu Arbitrażowego z powodu nieważności zapisu na sąd polubowny (wzór 14) Skarga o uchylenie Wyroku Sądu Arbitrażowego wraz z wnioskiem o wstrzymanie jego wykonania (wzór 15) XIII