Postępowanie cywilne. Kryteria wyodrębnienia. Kryteria II Postępowanie nieprocesowe

Transkrypt

1 Postępowanie cywilne Postępowanie nieprocesowe Kryteria wyodrębnienia Wach: przekształcenie prawa Menger: działanie prewencyjne sądu Hellwig: piecza prawna Odmienność zasad procesowych Inkwizycyjność Prawomocność materialna Niesporność Kryteria II Ochrona interesu publicznego Wola ustawodawcy Kryteria uzupełniające Brak przeciwstawnych stron Możliwość wszczęcia z urzędu Powtarzalność czynności w ramach postępowania (opieka) Konieczność przekształcenia prawa 1

2 Proces a nieproces Dwa równorzędne tryby Sprawy rozpoznawane zasadniczo w procesie Sąd nieprocesowy nie może zmienić wyroku wydanego w procesie Zakaz korygowania własnych orzeczeń Prejudykaty Odpowiednie stosowanie art. 13 par 2 Stosujemy przepisy dotyczące zwykłego trybu procesu Nie stosujemy przepisów o interwencji głównej Kwestie nie uregulowane Nie ma sprzeczności z istotą postępowania Uczestnicy Kryterium materialnoprawne czy procesowe? Uczestnikami są też podmioty, którym nie przysługuje prawo materialne (syndyk, zarządca, kurator spadku) Wnioskodawca zawsze jest uczestnikiem Interes prawny 2

3 Uczestnicy II Uczestnictwo tylko we właściwie wszczętym postępowaniu. Wejście do postępowania z własnej inicjatywy Złożenie wniosku Dokonanie czynności Z woli sądu: wezwanie do udziału w sprawie Zdolność sądowa i procesowa Co do zasady, jak w procesie Wyjątki Ubezwłasnowolniony ma prawo zaskarżać orzeczenia i złożyć wniosek o uchylenie Idem osoby poddane władzy rodzicielskiej Samorząd załogi Zastępstwo: przepisy szczególne w sprawach samorządu załogi Przedmiot postępowania Roszczenie procesowe Żądanie plus podstawa faktyczna Sąd zasadniczo związany żądaniem Wyjątki Stwierdzenie nabycia spadku Ograniczenie działu spadku do jego części Podział gospodarstwa rolnego 3

4 Koszty postępowania Każdy uczestnik ponosi koszty związane z jego udziałem w sprawie Stosunkowy rozdział kosztów jest wyjątkiem (520 par 2) Można nałożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone obowiązek zwrotu kosztów Wszczęcie postępowania Na wniosek Jak pozew, zamiast pozwanego zainteresowani Odpowiednio stosujemy przepisy o pismach procesowych Z urzędu: przez podjęcie czynności Cofnięcie wniosku możliwe (512), chyba że sprawa wszczęta z urzędu Skutki wszczęcia postępowania Perpetuatio fori Przerwa biegu przedawnienia Litispendencja Możliwość podjęcia obrony Podobnie jak w procesie Nie ma odpowiednika powództwa wzajemnego Konsekwencje zbycia przedmiotu sporu niejasne 4

5 Posiedzenia Reguła: jawność posiedzeń. Rozprawa wyjątek Rozprawa może być wyznaczona Obligatoryjnie Fakultatywnie Orzeczenia merytoryczne mogą zapaść także poza rozpeawą Obligatoryjna rozprawa Ubezwłasnowolnienie Ocena przeszkód małżeńskich Przyznanie, wykonanie etc władzy rodzicielskiej Przysposobienie Prawa rzeczowe Sprawy spadkowe (zasadniczo) Wysłuchanie uczestników To nie jest przesłuchanie Cel: uzyskanie oświadczeń i wyjaśnień Forma: ustnie lub pisemnie Także małoletni i niepoczytalny Zapewnienie spadkowe Szczególny środek dowodowy Informacja o okolicznościach ważnych dla przedmiotu sprawy 5

6 Rodzaje orzeczeń Merytoryczne i niemerytoryczne Zapadają w formie postanowień Zarządzenia Przewodniczącego Służą przygotowaniu rozprawy Są zaskarżalne zażaleniem Prezesa Nie podlegają zaskarżeniu zażaleniem Zmieniane w razie zmiany okoliczności sprawy Orzeczenia II Odpowiednie stosowanie przepisów o wyrokach Możliwe uzupełnienie, sprostowanie, wykładnia Postanowienie wstępne rozstrzygające o zasadzie Kwestie uboczne (567 par 2, 618 par 1, 685 Zasady orzekania Zasadniczo orzeczenie w granicach wniosku Stan na chwilę zamknięcia rozprawy lub posiedzenia Ustalenie podstawy faktycznej Subsumpcja Rozstrzygnięcie 6

7 Skutki orzeczeń Prawomocność Powaga rzeczy osądzonej Wyjątki 542 uznanie za zmarłego 577 ze względu na dobro danej osoby Możliwość zmiany postanowienia oddalającego ze względu na okoliczności Skuteczność i wykonalność Orzeczenia zasadniczo tylko skuteczne Skuteczność i wykonalność Zgoda na zabieg u dziecka 569 Ustanowienie drogi koniecznej Tylko skuteczność Uznanie za zmarłego Ubezwłasnowolnienie Powołanie przedstawiciela ustawowego Skuteczność II Natychmiastowa skuteczność 578 Skutki powstają bez przymusu egzekucyjnego Natychmiastowa wykonalność tylko z mocy ustawy Art. 578 [25] Zaskarżalne postanowienia niemerytoryczne Sprawy wszczęte z urzędu 7