Plan Wykładu. Postępowanie mediacyjne wszczęcie, przebieg, ugoda Postępowanie arbitrażowe przebieg, wszczęcie, wyrok sądu polubownego

Transkrypt

1 Pozasądowe sposoby rozwiązywania sporów powstałych między przedsiębiorcami a ich klientami lub kontrahentami na gruncie transakcji e commerce w obrocie krajowym MAGDALENA ROMATOWSKA

2 Plan Wykładu I. Mediacja i arbitraż jako alternatywa dla sądowego rozwiązywania sporów II. III. Postępowanie mediacyjne wszczęcie, przebieg, ugoda Postępowanie arbitrażowe przebieg, wszczęcie, wyrok sądu polubownego

3 CZĘŚĆ I Mediacja i arbitraż jako alternatywa dla sądowego rozwiązywania sporów

4 MEDIACJA Jedna z form polubownego rozwiązywania sporów, w której nie uczestniczy sąd powszechny, polegająca na dialogu między stronami pozostającymi w konflikcie, prowadzona przy udziale osoby trzeciej bezstronnego mediatora, mająca na celu trwałe i ostateczne rozstrzygnięcie konfliktu poprzez osiągnięcie ugody między stronami Mediacja i arbitraż definicje pojęć ARBITRAŻ Jedna z form polubownego rozwiązywania sporów, w której nie uczestniczy sąd powszechny, realizowana poprzez sądy polubowne stałe lub powołane ad hoc, w ramach których orzekają bezstronni arbitrzy, na których wybór strony mają wpływ, prowadzona w formie odformalizowanego postępowania quasi sądowego kończącego się wyrokiem

5 MEDIACJA Mediacja i arbitraż podstawowe różnice ARBITRAŻ Dialog Uczestnictwo mediatora Nieformalny charakter Postępowanie quasi sądowe prowadzone przed sądami polubownymi stałymi lub sądami ad hoc Bardzo duży wpływ stron na efekt końcowy postępowania Ugoda Prowadzone przez arbitrów Postępowanie bardziej sformalizowane Wyrok sądu polubownego

6 Poufność Mediacja i arbitraż cechy wspólne Wpływ stron na wybór podmiotu prowadzącego postępowanie mediatora lub arbitrów Możliwość wyboru mediatora czy arbitrów spośród osób mających odpowiednią wiedzę merytoryczną Wpływ stron na przebieg postępowania Wpływ stron na miejsce przeprowadzenie postępowania Efektywność postępowania Możliwość wykonania ugody czy wyroku sądu polubownego w ramach postępowania egzekucyjnego

7 Mediacja i arbitraż korzyści płynące z wyboru tych form rozwiązywania sporów Efektywność postępowania Większe skupienie na problemach stron Szybkość postępowania Mniejsze koszty postępowania Wpływ stron na przebieg postępowania Większa skuteczność ugód zawieranych przed mediatorem oraz wyroków sądów polubownych

8 CZĘŚĆ II Postępowanie mediacyjne wszczęcie, przebieg, ugoda

9 Mediacja cechy indywidualne Dobrowolność wszczęcia mediacji i możliwość jej zakończenia w każdym czasie Forma rozmowy dyskusji między stronami Odformalizowanie postępowania Brak rozstrzygania sporu przez mediatora Wzajemne ustępstwa stron Wspólne wypracowywanie ugody przez strony Możliwość wszczęcia postępowania sądowego przed sądem powszechnym w razie nie osiągnięcia przez strony porozumienia

10 Mediacja pozasądowa Wszczęcie mediacji na mocy umowy o mediację lub wniosku o przeprowadzenie mediacji Mediacja sądowa Wszczęcie mediacji w toku postępowania sądowego na skutek postanowienia sądu Zgoda strony warunkiem prowadzenia mediacji Zgoda strony warunkiem prowadzenia mediacji Pełna swoboda wyboru mediatora i dowolność czasu trwania mediacji Dokonanie wyboru mediatora przez sąd i określenie terminu na przeprowadzenie mediacji

11 Mediator w postępowaniu mediacyjnym Bezstronność i profesjonalizm Wymóg zachowania poufności Pomoc w rozwiązaniu sporu Tonowanie konfliktu i doprowadzenie do ugody Wykonywanie obowiązków organizacyjnych

12 Mediator w postępowaniu mediacyjnym Osoba fizyczna Posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych (osoba pełnoletnia i nieubezwłasnowolniona) Posiadająca pełnię praw publicznych Brak konieczności spełniania przez mediatora innych wymogów formalnych Zwykle wpisany na listę mediatorów prowadzoną przez daną organizację

13 Ugoda w postępowaniu mediacyjnym Zawarcie ugody możliwe jest w sprawach, w których strony mogą swobodnie kształtować swoje prawa i obowiązki oraz dysponować przedmiotem sporu Brak wymogów co do formy ugody Konieczność podpisania ugody przez strony i zawarcia jej w protokole z mediacji lub jako załącznik do niego

14 Ugoda w postępowaniu mediacyjnym cd. Powinność złożenia ugody w sądzie powszechnym celem jej zatwierdzenia postanowieniem (jeżeli ugoda nie nadaje się do wykonania w drodze egzekucji) lub poprzez nadanie jej przez sąd klauzuli wykonalności (w sprawach, które mogą być wykonane w drodze postępowania egzekucyjnego) Posiadanie przez ugodę zawartą przed mediatorem, a zatwierdzoną przez sąd rangi tytułu wykonawczego Odmowa sądu zatwierdzenia ugody, jeżeli ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a także gdy jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności

15 CZĘŚĆ III Postępowanie arbitrażowe przebieg, wszczęcie, wyrok sądu polubownego

16 Arbitraż cechy indywidualne Postępowanie prowadzone przed sądem polubownym stałym lub powołanym ad hoc Możliwość wszczęcia postępowania wyłącznie, gdy między stronami istnieje zapis na sąd polubowny Wpływ stron na wybór sądu polubownego prowadzącego postępowanie arbitrażowe oraz na miejsce prowadzenia postępowania Możliwość określenia przez strony ilości arbitrów prowadzących postępowanie oraz wpływ stron na sposób wyboru arbitrów oraz na sam wybór arbitrów

17 Arbitraż cechy indywidualne cd. Możliwość rozstrzygania przed sądem arbitrażowym spraw o prawa majątkowe i prawa niemajątkowe, w których możliwe jest zawarcie ugody przed sądem powszechnym Brak bezpośredniego wpływu stron na rozstrzygnięcie wydawane w sprawie i zakończenie postępowania wyrokiem Brak możliwości wszczęcia postępowania przed sądem powszechnym w razie rozpoznawania sprawy przez sąd polubowny i brak takiej możliwości w razie zakończenia postępowania przed sądem polubownym wyrokiem oddalającym lub uwzględniającym powództwo

18 Zapis na sąd polubowny Definicja: zgoda stron na poddanie sprawy pod rozstrzygnięcie sądowi polubownemu zawarta w formie osobnego dokumentu lub postanowienia umieszczonego w umowie/porozumieniu łączącym strony

19 Zapis na sąd polubowny cd. Wymóg formy pisemnej zapisu na sąd polubowny Możliwość wskazania w treści zapisu na sąd polubowny sądu polubownego właściwego do rozpoznania sprawy Brak możliwości przyznania w treści zapisu na sąd polubowny tylko jednej stronie uprawnień naruszających zasadę równości stron Brak możliwości prowadzenia sprawy przez sąd powszechny w razie istnienia zapisu na sąd polubowny, gdy na tę okoliczność powoła się strona postępowania

20 Postępowanie przed sądem polubownym Zasada równouprawnienia stron Możliwość kształtowania przez strony zasad postępowania Możliwość wyboru przez strony języka postępowania oraz miejsca postępowania Wszczęcie postępowania z chwilą doręczenia pozwanemu wezwania na arbitraż Wniesienie pozwu we wskazanym terminie przez powoda warunkiem dalszego prowadzenia postępowania arbitrażowego

21 Postępowanie przed sądem polubownym cd. Wniesienie pozwu przez powoda w odpowiednim terminie Możliwość wniesienia odpowiedzi na pozew przez pozwanego Możliwość wyznaczenia przez sąd rozprawy i prowadzenia postępowania dowodowego Brak wniesienia przez powoda pozwu w odpowiednim terminie Umorzenie postępowania przez sąd polubowny

22 Wyrok sądu polubownego Wyrok wydawany według prawa właściwego dla danego stosunku, którego dotyczyło postępowanie przed sądem polubownym Możliwość uwzględnienia przy wydawaniu wyroku ogólnych zasad prawa lub zasad słuszności, jeżeli taka była wola stron Konieczność uwzględnienia przy wydawaniu wyroku postanowień umowy łączącej strony oraz zwyczajów właściwych dla danego stosunku prawnego

23 Wyrok sądu polubownego cd. Podjęcie decyzji co do rozstrzygnięcia w wyniku głosowania, jeżeli sprawa rozpoznawana była przez trzech lub więcej arbitrów Wymóg sporządzenia wyroku w formie pisemnej i podpisania go przez arbitrów, którzy go wydali Wymóg zawarcia w wyroku uzasadnienia (motywów rozstrzygnięcia)

24 Wyrok sądu polubownego - zawartość Data i miejsce wydania wyroku Oznaczenie stron i arbitrów Wskazanie zapisu na sąd polubowny Rozstrzygnięcie Uzasadnienie Podpisy arbitrów

25 Wykonalność wyroku sądu polubownego Zrównanie mocy prawnej wyroku sądu polubownego z wyrokiem sądu powszechnego Możliwość złożenia przez strony do sądu powszechnego wniosku o uznanie wyroku sądu polubownego (jeżeli wyrok nie nadaje się do wykonania w drodze egzekucji) lub poprzez stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego poprzez nadanie mu klauzuli wykonalności (w sprawach, które mogą być wykonane w drodze postępowania egzekucyjnego) Odmowa sądu uznania wyroku sądu polubownego lub nadania mu klauzuli wykonalności, jeżeli według przepisów ustawy spór nie może być poddany pod rozstrzygnięcie sądu polubownego lub jeżeli uznanie lub wykonanie wyroku sądu polubownego byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego)

26 Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego Jedyna możliwość wzruszenia wyroku sądu polubownego Skargę wnosi się w formie pisemnej do sądu powszechnego Skarga powinna zawierać oznaczenie stron oraz wskazanie wyroku, od którego jest wnoszona Termin na wniesienie skargi wynosi 3 miesiące od daty doręczenia stronie wyroku Rozpoznanie skargi przez sąd powszechny według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego

27 Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego Przypadki, w których możliwe jest żądanie uchylenia wyroku sądu polubownego: 1) brak było zapisu na sąd polubowny, zapis na sąd polubowny jest nieważny, bezskuteczny albo utracił moc według prawa dla niego właściwego 2) Strona nie była należycie zawiadomiona o wyznaczeniu arbitra o postępowaniu przed sądem polubownym lub w inny sposób była pozbawiona możności obrony swoich praw przed sądem polubownym 3) wyrok sądu polubownego dotyczy sporu nieobjętego zapisem na sąd polubowny lub wykracza poza zakres takiego zapisu

28 Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego cd. 4) nie zachowano wymagań co do składu sądu polubownego lub podstawowych zasad postępowania przed tym sądem, wynikających z ustawy lub określonych przez strony 5) wyrok uzyskano za pomocą przestępstwa albo podstawą wydania wyroku był dokument podrobiony lub przerobiony 6) w tej samej sprawie między tymi samymi stronami zapadł prawomocny wyrok

29 Uchylenie wyroku sądu polubownego następuje także wtedy, gdy sąd stwierdził, że: 1) według ustawy spór nie może być rozstrzygnięty przez sąd polubowny 2) wyrok sądu polubownego jest sprzeczny z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego)

30 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ MAGDALENA ROMATOWSKA