Mediacje i arbitraż w sporach o ochronę własności intelektualnej prof. INP PAN dr hab. Paweł Podrecki

Transkrypt

1 Mediacje i arbitraż w sporach o ochronę własności intelektualnej prof. INP PAN dr hab. Paweł Podrecki Warszawa, dnia 10 październik 2017 r.

2 Pojęcie i rodzaje arbitrażu handlowego Zdatność arbitrażowa i umowa o arbitraż Regulaminy arbitrażowe Arbitraż domenowy 2

3 Arbitraż jest sposobem wiążącego rozstrzygnięcia przez sąd prywatny (sąd arbitrażowy) istniejącego bądź przyszłego sporu prawnego powstałego w związku z łączącym strony tego sporu określonym stosunkiem prawnym Umocowanie do rozstrzygnięcia przez sąd arbitrażowy wynika z woli stron, z jednoczesnym wyłączeniem kognicji sądu państwowego Mediacja jest dobrowolnym i niewiążącym procesem, w którym neutralna osoba mediatora pomaga stronom sporu osiągnąć porozumienie 3

4 Arbitraż jest jedną z form alternatywnych metod rozwiązywania sporów (ADR) Arbitraż krajowy i międzynarodowy Arbitraż insytucjonalnu i ad hoc Arbitraż ogólny i specjalistyczny negocjacje mediacje koncyliacje wstępne opinie eksperckie rozstrzygnięcia na próbę 4

5 Arbitraż w sprawach praw własności intelektualnej Arbitraż IP ogranicza w szczególności istota praw własności przemysłowej, które są wynikiem decyzji administracyjnej organów państwa Ograniczona jest również możliwość rozstrzygania przez sąd polubowny o ważności praw własności intelektualnej w przypadku naruszenia patentu, wzoru użytkowego, znaku towarowego lub wzoru przemysłowego 5

6 Arbitraż w sprawach praw własności intelektualnej Postępowanie arbitrażowe, którego przedmiotem sporu jest prawo własności intelektualnej w praktyce dotyczy najczęściej zobowiązań kontraktowych wynikających z umów licencyjnych, porozumień o transferze technologii i porozumień badawczo-rozwojowych 6

7 Typowe postępowania z zakresu prawa własności intelektualnej niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązań, w szczególności brak zapłaty opłat licencyjnych lub wynagrodzeń niepodejmowanie niezbędnych działań przez licencjodawcę w celu utrzymania ochrony niepodejmowania działań przeciwko osobom naruszającym prawa własności intelektualnej dochodzenie odpowiedzialności za wady prawne lub fizyczne dotyczące praw lub przedmiotów dóbr niematerialnych 7

8 Zalety arbitrażu Mediacje i arbitraż IP szybkość i efektywność postępowania jednoinstancyjność odformalizowany charakter postępowania brak obowiązku rygorystycznego stosowania przepisów prawa, możliwość przeprowadzenia postępowania z zachowaniem całkowitej poufności i utrzymania w tajemnicy wyroku wiążący w sposób ostateczny charakter wyroków przymusowe wykonanie wyroku z udziałem organów państwa 8

9 Zdatność arbitrażowa Mediacje i arbitraż IP zdatność arbitrażowa określa dopuszczalność rozpoznania sprawy przez sąd prywatny w miejsce sądu państwowego wyznaczenie granic zakresu swobody woli stron i wyłączenia kognicji sądów państwowych dobrowolność poddania sporu pod rozstrzygnięcie niezależnego i bezstronnego organu właściwość sporu, wynikająca z przepisów prawa, która powoduje, że może on zostać poddany pod rozstrzygnięcie sądu polubownego 9

10 Zdatność arbitrażowa Mediacje i arbitraż IP Art Kodeksu postępowania cywilnego Sąd polubowny może rozstrzygać zarówno w sprawach o prawa majątkowe, jak i niemajątkowe, jeśli tylko mogą one być przedmiotem ugody sądowej Zdatność arbitrażowa posiadają tylko takie spory, w których dopuszczalna jest droga sądowa i których kognicja nie została przekazana innym organom na mocy przepisów szczególnych 10

11 Zdatność arbitrażowa Mediacje i arbitraż IP Art. 283 PWP określa zakres spraw posiadających zdatność arbitrażową, stanowiąc iż droga sądowa dopuszczalna jest we wszystkich sprawach cywilnych dotyczących ochrony praw własności przemysłowej, jeżeli nie zostały przekazane właściwości innego organu 11

12 Zdatność arbitrażowa Art. 284 pkt 1-12 PWP zawiera katalog spraw, w których dopuszczalne jest rozstrzygnięcie na drodze sądowej roszczenia cywilnoprawne związane z ustaleniem podmiotu uprawnionego roszczenia wynikające z naruszenia prawa własności przemysłowej 12

13 Zdatność arbitrażowa Mediacje i arbitraż IP Art. 255 ust. 1 pkt 1-9 PWP określa zakres spraw podlegających rozpoznaniu przez Urząd Patentowy w postępowaniu spornym sprawy o unieważnienie praw (patentu, dodatkowego prawa ochronnego, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub znak towarowy albo prawa z rejestracji wzoru przemysłowego sprawy o stwierdzenie wygaśnięcia prawa 13

14 Umowa o arbitraż - zapis na sąd polubowny Art. II Konwencji nowojorskiej o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych z 1958 r. (Dz.U nr 9 poz. 41) Za umowę arbitrażową uznaje się każdą umowę pisemną, w której strony zobowiązały się poddać pod arbitraż wszystkie lub pewne spory, powstałe lub mogące powstać między nimi z określonego stosunku prawnego, zarówno umownego jak i pozaumownego, w sprawie, która może być rozstrzygnięta w drodze arbitrażu. Art k.p.c. [Zapis na sąd polubowny] 1. Poddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego wymaga umowy stron, w której należy wskazać przedmiot sporu lub stosunek prawny, z którego spór wyniknął lub może wyniknąć (zapis na sąd polubowny). 14

15 Uznanie i wykonanie orzeczeń Ustawa modelowa UNCITRAL o międzynarodowym arbitrażu handlowym z 1985 r. Sąd może odmówić uznania i wykonania wyroku w sytuacji gdy według prawa kraju, w którym ma nastąpić uznanie lub wykonanie, przedmiot sporu nie może być rozstrzygany w drodze arbitrażu, tj. brak mu zdatności arbitrażowej lub w sytuacji gdy uznanie lub wykonanie takiego wyroku sprzeciwiałoby się porządkowi publicznemu tego kraju 15

16 Arbitraż międzynarodowy Światowa Organizacja Handlu WTO Międzynarodowa Izba Handlowa w Paryżu ICC Światowa Organizacja Własności Intelektualnej WIPO Centrum Mediacji i Arbitrażu WIPO 16

17 Arbitraż Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) Mediacja Arbitraż Arbitraż przyspieszony Arbitraż ekspercki 17

18 Arbitraż Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO) Postępowania specjalne dla sektorów gospodarki projekty badawczo-rozwojowe (ang. research and development) transfer technologii patenty typu SEP (ang. standard-essential patent) franczyza 18

19 Regulamin Arbitrażowy WIPO Wszczęcie postępowania arbitrażowego Trybunał arbitrażowy Skład i powołanie Przebieg postępowania arbitrażowego Wyrok arbitrażowy Koszty postępowania Poufność Odpowiedzialność 19

20 Regulamin Arbitrażowy WIPO Wyrok arbitrażowy jest decyzją wydaną przez organ prywatny i uzyskuje moc prawną dopiero w wyniku uznania bądź stwierdzenia przez sąd państwowy jego wykonalności Trybunał może orzekać na zasadach ex aequo et bono jedynie w przypadku udzielenia wyraźnej zgody stron Postępowanie arbitrażowe powinno zostać ukończone w terminie 9 miesięcy od momentu złożenia odpowiedzi na zarzuty przez stronę pozwaną bądź od momentu ukonstytuowania trybunału 20

21 Arbitraż domenowy WIPO Uniform Domain Name Dispute Resolution Policy (UDRP) dla m.in. domen:.com,.net,.biz,.info,.name Regulamin Centrum Mediacji i Arbitrażu WIPO dla domeny.pl 21

22 Serwery nazw domenowych - DNS - Domain Name Server Tłumaczą nazwy domeny na odpowiadające jej adresy numeryczne Nazwa domeny jest unikatowa (jedna) Zasada first come, first serve - nie uwzględnia zasad obowiązujących dla praw własności intelektualnej i dóbr osobistych 22

23 Domena.eu European Registry od Internet Domain Names Spory rozstrzyga Czeski Sąd Arbitrażowy zgodnie z procedurami ADR (Alternative Dispute Resolution) 23

24 Arbitraż krajowy - alternatywny sposób polubownego rozwiązywanie sporów Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej Sąd Polubowny ds. Domen Internetowych przy Polskiej Izbie Informatyki i Telekomunikacji 24

25 Ogólne zasady przewidziane w Regulaminie PIIT równe traktowanie stron w toku postępowania arbitrażowego bezstronność i niezależność arbitrów terminowe rozstrzyganie sporów zaoczny charakter postępowania poufność prowadzenia postępowania i poufność informacji 25

26 Ogólne zasady przewidziane w regulaminie PIIT uznaniowy charakter oceny wiarygodności i mocy dowodów przez arbitra dopuszczalność dowodów ze świadków możliwość powoływania biegłych komunikacja w formie elektronicznej zakaz kontaktu z arbitrem z wyłączeniem drugiej strony 26

27 Przykłady naruszeń Mediacje i arbitraż IP podobieństwo znaku lub naruszenia renomy abuzywna rejestracja blokowania dostępu cybersquating wymuszenie zapłaty wysokiej ceny za domenę, piractwo domenowe zła wiary przy rejestracji lub używaniu domeny naruszenie klauzuli generalnej art.3 uznk (nienazwane czyny nieuczciwej konkurencji) 27

28 Orzecznictwo arbitrażowe Neckermann podobieństwo znaków Alpinus kwestia blokowania używania znaku Machina renoma znaku Inox linking przekierowania na własną stronę Datecs zła wiara przy rejestracji Polak Potrafi naruszenie autorstwa 28

29 Orzecznictwo arbitrażowe CCC.pl Lotto (Totalizator Sportowy) Poczta Polska Krajowa Rada Notarialna Pat & Rub 29

30 Istotne zagadnienia w orzecznictwie Możliwość oceny naruszeń praw do wspólnotowych znaków towarowych Rozstrzyganie kumulatywnie przedstawionych podstaw prawnych roszczeń i ich uzasadnienie Stwierdzenie naruszenia prawa w przypadku ustalenia zachowania stanowiącego czyn nieuczciwej konkurencji Wykorzystanie zasad rozstrzygania sporów w orzecznictwie krajowym w oparciu o reguły WIPO 30

31 Dziękuję za uwagę dr hab. prof. INP PAN Paweł Podrecki Adwokat, Starszy Partner