BAROMETR RYNKU PRACY III

Transkrypt

1 BAROMETR RYNKU PRACY III Marzec

2

3 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 05 RAPORT W LICZBACH 06 ZDANIEM PRACOWNIKA 08 Obawy o utratę pracy 10 Zmiana miejsca pracy 11 Czy zamierza Pan / Pani zmienić swoje obecne miejsce pracy? 11 Czas znalezienia pracy 12 Oczekiwania płacowe 13 REGIONALNY BAROMETR RYNKU PRACY 14 ZDANIEM PRACODAWCY 20 Preferencje zatrudnienia pracowników 22 Planowane rekrutacje 23 Poszukiwanie pracowników 24 Polityka płacowa przedsiębiorstw 25 WYKSZTAŁCENIE A PRACA 26 Zgodność wykształcenia z wykonywaną pracą 29 Wizja zmiany kierunku wykształcenia 30 Wykształcenie jako atut na rynku pracy 31 Okiem Eksperta ds. HR 33 OKIEM EKSPERTA WORK SERVICE HR ACADEMY 35 OKIEM PRACODAWCÓW 37 METODOLOGIA BADANIA 38

4 WPROWADZENIE 04

5 BAROMETR RYNKU PRACY III WPROWADZENIE Szanowni Państwo, oddajemy w Państwa ręce trzecią już edycję Barometru Rynku Pracy, przedstawiającą aktualne dane obrazujące sytuację na polskim rynku zatrudnienia. Podobnie jak przy poprzednich wydaniach, zbadaliśmy rynek pracy widziany oczami pracownika i pracodawcy. W raporcie znajdą Państwo odpowiedzi na pytania zadane pracownikom: czy obawiają się o swoje miejsce zatrudnienia, czy planują zmienić swoje obecne stanowisko pracy, czy spodziewają się wzrostu czy obniżenia poziomu swoich wynagrodzeń. Z drugiej strony, pracodawcy podzielili się swoimi planami dotyczącymi zatrudnienia w swoich firmach oraz polityki płacowej. Trzecią i nową część raportu stanowi obszar wykształcenie a praca, w ramach którego zapytaliśmy Polaków, czy zdobyta przez nich edukacja pomaga im na rynku pracy. Za nami 2014 rok i możemy śmiało powiedzieć, że kondycja polskiego rynku pracy jest lepsza niż ktokolwiek mógł oczekiwać jeszcze 12 miesięcy temu. Na koniec ubiegłego roku stopa bezrobocia była najniższa od 2008 roku. W związku z większym popytem inwestycyjnym ze strony przedsiębiorców i przyspieszeniem polskiej gospodarki, wskaźniki obrazujące rynek pracy poprawiły się. Co więcej, w tym roku widzimy kontynuację tego trendu. Wyraźny spadek liczby bezrobotnych rok do roku mieliśmy także w styczniu br., w którym zgodnie z danymi GUS, stopa bezrobocia wyniosła 12%, czyli o 1,9 p.p. mniej niż przed rokiem. Jednak Polacy nie do końca tym wskaźnikom ufają. Z przeprowadzonego przez nas badania wynika, że ponad jedna czwarta respondentów obawia się utraty pracy w najbliższym czasie. W porównaniu do zeszłego roku ich nastroje uległy zatem pogorszeniu. Warto jednak podkreślić, że tylko częściowo. Bowiem istotnie wzrosła liczba pracowników oczekujących wzrostu poziomu wynagrodzenia o 7p.p. w porównaniu do 2014 r. A jak do oczekiwań pracowników mają się plany pracodawców? Podobnie jak w ubiegłym roku, zdecydowana większość pracodawców (81% firm) planuje utrzymać obecny poziom miejsc pracy. To ważny sygnał dla pracowników, że ich miejsca pracy nie są zagrożone. Stabilnemu zatrudnieniu w polskich firmach odpowiada stabilny poziom wynagrodzeń. Zdecydowana większość respondentów zamierza utrzymać aktualny poziom płac. Warto jednak zwrócić uwagę, że firmy reagują na oczekiwania pracowników odsetek pracodawców planujących zwiększenie poziomu wynagrodzeń wzrósł istotnie w porównaniu do sierpnia 2014 r. i stanowi najlepszy wynik w ciągu trzech ostatnich lat. W trzeciej części raportu zbadaliśmy relację wykształcenie-praca. Najważniejszym wnioskiem wypływającym z badania jest potwierdzenie faktu o braku dopasowania wykształcenia Polaków do potrzeb rynku pracy. Bowiem ponad połowa zapytanych Polaków pracuje na stanowisku, które nie jest zgodne z ukończonym kierunkiem kształcenia! Sytuacja na polskim rynku pracy od kilku miesięcy jest stabilna i liczymy, że taka utrzyma się w całym 2015 r. Spodziewamy się, że tegoroczny wskaźnik bezrobocia zamkniemy na poziomie poniżej 10%. Nie zdradzając już więcej szczegółów, zapraszam do lektury. Tomasz Hanczarek Prezes Zarządu Work Service S.A. 05

6 RAPORT W LICZBACH PRACOWNICY 28% 12 p.p. 56% 60% 53% PRACUJĄCYCH POLAKÓW OBAWIA SIĘ UTRATY ZATRUDNIENIA O TYLE WZRÓSŁ ODSETEK PRACOWNIKÓW OBAWIAJĄCYCH SIĘ UTRATY ZATRUDNIE- NIA W PORÓWNANIU DO 2014 R. PRACOWNIKÓW OCZEKUJE WZROSTU WYNAGRODZENIA ZAPYTANYCH POLAKÓW ZAMIERZA POSZUKIWAĆ PRACY PRZEZ SWOICH ZNAJOMYCH RESPONDENTÓW PRACUJE NA STANOWI- SKU, KTÓRE NIE JEST ZGODNE Z UKOŃ- CZONYM KIERUNKIEM KSZTAŁCENIA 06

7 RAPORT W LICZBACH PRACODAWCY 25% 14% 9 p.p. FIRM PLANUJE REKRUTACJE NOWYCH PRACOWNIKÓW W CIĄGU NAJBLIŻSZYCH 3 MIESIĘCY PRZEDSIĘBIORSTW PLANUJE ZWIĘKSZENIE POZIOMU WYNAGRODZEŃ DLA SWOICH PRACOWNIKÓW O TYLE WZRÓSŁ ODSETEK PRACODAWCÓW PLANUJĄCYCH PODWYŻKI PŁAC DLA PRA- COWNIKÓW W PORÓWNANIU DO 2014 R. 07

8 ZDANIEM PRACOWNIKA 08

9 OBAWY O UTRATĘ PRACY ZMIANA MIEJSCA PRACY CZAS ZNALEZIENIA PRACY OCZEKIWANIA PŁACOWE 09

10 ZDANIEM PRACOWNIKA OBAWY O UTRATĘ PRACY Z większości ekonomicznych wskaźników wynika, że 2015 rok ma być dobrym okresem dla pracowników. Jednak Polacy nie do końca tym wskaźnikom ufają ponad jedna czwarta (28%) respondentów obawia się utraty pracy w najbliższym czasie. FORMA ZATRUDNIENIA (osoby obawiające się utraty pracy) Czy obawia się Pan / Pani utraty pracy? 66% Nie 28% Tak Osoby, które obawiają się o swoje miejsce pracy, problemów z zachowaniem stanowiska najczęściej spodziewają się dopiero w perspektywie 2 lat (9%) lub najbliższym półroczu (8%). Osobami obawiającymi się o utratę pracy są częściej osoby zatrudnione na umowy zlecenie / o dzieło i zarabiający najmniej (do 2000 PLN netto miesięcznie) vs % Nie wiem 4% Tak, wnajbliższym miesiącu 8% Tak, wnajbliższym półroczu 6% Tak, wnajbliższym roku 9% Tak, wnajbliższych dwóch latach W porównaniu z poprzednią edycją badania, z sierpnia 2014 r., w 2015 r. zdecydowanie więcej dorosłych Polaków obawia się o swoje miejsce pracy (+12 p.p.). Otrzymany wynik jest na podobnym poziomie, co w 2013 r. 25% 19% 48% 26% Umowa o pracę na pełny etat TAK 28% TAK 16% TAK 27% Umowa o pracę na niepełny etat NIE WIEM 6% NIE WIEM 5% NIE WIEM 9% Umowa zlecenie / o dzieło NIE 66% NIE 79% NIE 65% Samozatrudnienie 10

11 ZDANIEM PRACOWNIKA ZMIANA MIEJSCA PRACY Czy zamierza Pan / Pani zmienić swoje obecne miejsce pracy? Dlaczego zamierza Pan / Pani zmienić swoje obecne miejsce pracy? Podobnie jak w 2014 roku, także w 2015 roku, co piąty pracujący Polak planuje zmianę pracy w ciągu najbliższych dwóch lat (21%). Najczęściej zmianę pracy rozważają najmłodsi na rynku pracy (35% osób w wieku lata zadeklarowało taką odpowiedź), zatrudnieni na umowę zlecenie (52%), oraz zarabiający najmniej, czyli poniżej 1000 PLN netto (43%). 78% Nie Poprzez znajomych Przeglądanie ogłoszeń w prasie / Internecie Samodzielne wysyłanie aplikacji do firmy Poprzez Urząd Pracy Outsorcing usłóg personalnych Nie wiem 1% Nie wiem 21% Tak 60% 59% 57% 22% 17% 6% 3% Tak, wnajbliższym miesiącu 6% Tak, wnajbliższym półroczu 6% Tak, wnajbliższym roku 6% Tak, wnajbliższych dwóch latach W tym roku głównym powodem odejścia z pracy, który wymieniła ponad połowa osób zamierzających taki krok podjąć, jest zbyt niski poziom wynagrodzenia. Na drugim miejscu respondenci wymienili chęć samorealizacji (32%), a na trzecim brak perspektywy awansu (22%). Obie odpowiedzi w porównaniu do poprzedniej fali badania uzyskały zdecydowanie mniej głosów odpowiednio o 20 p.p. i 27 p.p. Zbyt niski poziom wynagrodzenia Chęć samorealizacji Brak perspektyw awansu Rutyna / nuda Powody odsobiste Zła atmosfera pracy Redukcja etatów 53% 32% 22% 16% 15% 13% 11% W jaki sposób zamierza Pan / Pani poszukiwać nowej pracy? Niemal 2/3 zapytanych Polaków zamierza poszukiwać pracy przez znajomych (60%). Choć ta odpowiedź była wymieniana najczęściej także w 2014 r., to jednak w tej edycji otrzymała o 13 p.p. mniej odpowiedzi. Podobnie jak w poprzedniej fali badania, ponad połowa osób planuje przeglądać ogłoszenia i samodzielnie wysyłać aplikacje do firm. Kobiety częściej przeglądają ogłoszenia w prasie i w Internecie (59%) niż mężczyźni (52%). Osoby w wieku powyżej 34 roku życia częściej liczą na znajomych niż młodsi poszukujący pracy odpowiednio 68% i 50%. 11

12 ZDANIEM PRACOWNIKA CZAS ZNALEZIENIA PRACY Jak długo spodziewa się Pan/Pani szukać nowej pracy? WIEK Około tygodnia Około miesiąca Około 3 miesięcy Około pół roku Około roku Ponad rok Nie wiem 11,8% 17,7% 19,4% 20,4% 7,4% 10,3% 13% 48,9% 17,7% Od tygodnia do ok. 3 miesięcy Około pół roku / rok Ponad rok Nie wiem 40% 60% 28% 28% 15,4% 2,7% 16,3% 9,3% lat Ponad 35 lata Wśród respondentów obawiających się utraty pracy i zamierzających ją zmienić dominują osoby przekonane, że znajdą nowe miejsce zatrudnienia w ciągu trzech miesięcy (49%). 1/5 Polaków twierdzi, że ta czynność zajmie im pół roku, a co dziesiąty zapytany, że nawet ponad rok. Zdecydowanie szybciej nową pracę spodziewają się znaleźć osoby poniżej 35 roku życia niż osoby starsze odpowiednio 60% i 40% vs W porównaniu do 2014 r., Polacy zapytani w tym roku o czas poszukiwania pracy są mniejszymi optymistami. Podczas gdy w ubiegłym roku ponad połowa zapytanych twierdziła, że potrzebuje ok. 3 miesięcy na znalezienie nowej pracy, w tym roku taką deklarację złożyło o 6 p.p. mniej osób. Jednocześnie zwiększył się odsetek badanych, którzy spodziewają się szukać nowego zajęcia rok i dłużej (+6p.p.) vs Około tygodnia Około miesiąca Około 3 miesięcy Około pół roku Około roku Ponad rok Nie wiem 12% 14% 18% 25% 19% 16% 20% 9% 7% 4% 10% 7% 13% 25%

13 ZDANIEM PRACOWNIKA OCZEKIWANIA PŁACOWE Czego oczekuje Pan/Pani w najbliższych miesiącach? 56% Podniesienie poziomu wynagrodzenia 4,5% Nie wiem 3,5% Obniżenie poziomu wynagrodzenia 36% Utrzymanie poziomu wynagrodzenia MIESIĘCZNE DOCHODY NETTO Pełny etat Niepełny etat Zlecenie / o dzieło Samozatrudnienie Utrzymanie poziomu wynagrodzenia PŁEĆ 39% Mężczyźni 40% 55% 51% 27% Kobiety 31% 57% 63% 22% 71% 39% 48% Podniesienie poziomu wynagrodzenia W grupie zatrudnionych Polaków aż 56% spodziewa się uzyskania podwyżki. Więcej niż co trzeci pracownik (36%) uważa, że w najbliższych miesiącach jego wynagrodzenie nie ulegnie zmianie, a 4% respondentów obawia się obniżenia swojej płacy % 49% 38% Podniesienie poziomu wynagrodzenia Utrzymanie poziomu wynagrodzenia Obniżenie poziomu wynagrodzenia Nie wiem 36% 5% 45% 5% 1% 49% 6% 4% 7% Kobiety są większymi optymistkami i częściej od mężczyzn spodziewają się podniesienia poziomu wynagrodzenia odpowiednio 63% i 51%. Jeśli spojrzymy na formę zatrudnienia, najczęściej wzrostu swoich płac oczekują osoby zatrudnione na umowę zlecenie lub o dzieło 71% vs W porównaniu do poprzednich dwóch lat, istotnie wzrosła liczba pracowników oczekujących wzrostu poziomu wynagrodzenia (+7 p.p. w porównaniu do 2014 r.), a zmalała liczba oczekujących jego utrzymania. Obawiających się obniżenia dochodów było więcej niż rok temu, ale mniej niż w dwa lata temu. 13

14 14

15 REGIONALNY BAROMETR RYNKU PRACY 15

16 REGIONALNY BAROMETR RYNKU PRACY ZDANIEM PRACOWNIKA Północny REGIONÓW Północno Zachodni Centralny WOJEWÓDZTW Południowo Zachodni Południowy Wschodni 16

17 REGIONALNY BAROMETR RYNKU PRACY ZDANIEM PRACOWNIKA Czy obawia się Pan/Pani utraty pracy? TAK NIE NIE WIEM POLSKA REGIONY CENTRALNY PÓŁNOCNY WSCHODNI POŁUDNIOWY POŁUDNIOWO-ZACHODNI PÓŁNOCNO-ZACHODNI 28% 32% 27,2% 38% 18,7% 26% 23% 66% 58% 71,4% 55% 72,6% 71% 74% 6% 10% 1,4% 7% 8,7% 3% 3% Najlepsze nastroje, jeśli chodzi o utrzymanie miejsca pracy, panują w północnej-zachodniej i południowej części Polski. W województwach zachodnio-pomorskim, lubuskim i wielkopolskim aż 74% Polaków nie obawia się o swoje zatrudnienie, w śląskim i małopolskim tylko o 1 p.p. mniej. Są to wyniki lepsze niż ogólnopolski odsetek. Z mniej optymistycznymi nastrojami mamy do czynienia w regionie wschodnim. Ponad 1/3 mieszkańców województw lubelskiego, podkarpackiego i świętokrzyskiego spodziewa się utraty swojego miejsca pracy. Jest to wynik aż o 10 p.p. gorszy niż przedstawiający obawy Polaków dla całej Polski. POLSKA REGIONY CENTRALNY PÓŁNOCNY WSCHODNI POŁUDNIOWY POŁODNIOWO-ZACHODNI PÓŁNOCNO-ZACHODNI TAK 21% 24% 24% 28% 13% 19% 16,4% NIE 78% 75% 75% 71% 83% 81% 82,3% NIE WIEM 1% 1% 1% 1% 4% 0% 1,3% Czy zamierza Pan/Pani zmienić swoją obecną pracę? 28% pracujących mieszkańców województw ze stolicami w Lublinie, Kielcach i Rzeszowie najczęściej myśli o zmianie swojego obecnego miejsca zatrudnienia. O nowym miejscu pracy najczęściej nie myślą osoby pracujące w regionie południowym (83%). Jako powód zmiany swojego pracodawcy, aż 85% respondentów z regionu północnego podało zbyt niski poziom wynagrodzenia (o 32 p.p. więcej niż ogólnopolski odsetek), natomiast zdaniem zapytanych z regionu północno-zachodniego najważniejszym powodem zmiany jest chęć samorealizacji 55% odpowiedzi. 17

18 REGIONALNY BAROMETR RYNKU PRACY ZDANIEM PRACOWNIKA CZAS ZNALEZIENIA NOWEGO MIEJSCA PRACY DO 3 MIESIĘCY DO PÓŁ ROKU OKOŁO ROKU PONAD ROK NIE WIEM POLSKA 49% 20% 7% 10% 13% Najspokojniejsi, jeśli chodzi o spodziewany czas znalezienia nowego miejsca zatrudnienia, są mieszkańcy województw zachodnio-pomorskiego, lubuskiego i wielkopolskiego. Ponad 2/3 pracujących tam osób jest zdania, że znajdzie nową pracę w ciągu trzech miesięcy. Najdłużej pracy będą poszukiwać pracownicy zatrudnieni w regionach centralnym (województwa łódzkie i mazowieckie) i południowym (województwa śląskie i małopolskie) 20% z nich uważa, że zajmie im to ponad rok. REGIONY CENTRALNY PÓŁNOCNY WSCHODNI POŁUDNIOWY POŁODNIOWO-ZACHODNI PÓŁNOCNO-ZACHODNI 51% 66% 28% 35% 59% 68% 17,4% 19% 25% 24% 19% 17% 4,4% 9% 14% 9% 8% 0% 20,2% 0% 9% 20% 0% 4% 7% 6% 24% 12% 14% 11% OCZEKIWANY POZIOM WYNAGRODZENIA Najwięcej pracujących optymistów mieszka w regionach północnym i południowo-zachodnim. 58% (o 3 p.p. więcej niż wynosi odsetek ogólnopolski) z nich oczekuje podwyżek. Właściwie nie ma regionu Polski, w którym duża część zapytanych pracowników spodziewa się obniżenia swojego wynagrodzenia. POLSKA REGIONY CENTRALNY PÓŁNOCNY WSCHODNI POŁUDNIOWY POŁODNIOWO-ZACHODNI PÓŁNOCNO-ZACHODNI PODNIESIENIA POZIOMU WYNA- GRODZENIA 56% 53,6% 57,8% 54,4% 57,3% 57,6% 55,4% UTRZYMA- NIA POZIOMU WYNA- GRODZENIA 36% 39,7% 32,7% 37% 31,4% 33,9% 40,7% OBNIŻENIA POZIOMU WYNA- GRODZENIA 4% 2,7% 4,6% 4,3% 5,2% 1,5% 2,4% NIE WIEM 5% 4% 4,9% 4,3% 6,1% 7% 1,5% 18

19 ZDANIEM PRACODAWCY 20

20 PREFERENCJE ZATRUDNIENIA PRACOWNIKÓW PLANOWANE REKRUTACJE POSZUKIWANIE PRACOWNIKÓW POLITYKA PŁACOWA PRZEDSIĘBIORSTW 21

21 ZDANIEM PRACODAWCY PREFERENCJE ZATRUDNIENIA PRACOWNIKÓW Podczas, gdy co czwarty pracownik obawia się o swoje zatrudnienie, zdecydowana większość pracodawców (81% firm) planuje utrzymać obecny poziom miejsc pracy. Stabilną kondycję firm w Polsce potwierdza także fakt, że 12% firm zamierza zwiększyć poziom zatrudnienia w najbliższym kwartale najwięcej w grupie dużych firm (31%). Jedynie 6% respondentów myśli o redukcji etatów. Czy w ciągu najbliższego kwartału Państwa firma planuje? 68,1% Utrzymanie poziomu zatrudnienia bez rekrutacji pracowników. 81,3% Firmy utrzymujące Utrzymanie poziomu zatrudnienia zatrudnienie 13,2% poprzez rekrutacje pracowników. 12,4% 6,1% Zwiększenie poziomu zatrudnienia. Zmniejszenie poziomu zatrudnienia. 25,6% Firmy planujące rekrutacje pracowników w 2015r. WIELKOŚĆ FIRMY Zwiększenie poziomu zatrudnienia Utrzymanie poziomu zatrudnienia poprzez rekrutację pracowników Utrzymanie poziomu zatrudnienia bez rekrutacji pracowników Zmniejszenie poziomu zatrudnienia Firmy duże (250 lub więcej pracowników) 31% 10% 12% 18% 20% 11% 42% 63% 71% 8% 6% 6% Firmy średnie (50 do 249 pracowników) Firmy małe (10 do 49 pracowników) 2015 ROK A POPRZEDNIE LATA W porównaniu do dwóch poprzednich lat, sytuacja wśród pracodawców w Polsce jest bardzo podobna. Zauważalny jest brak istotnych różnic, jeśli chodzi o zwiększenie, utrzymanie czy zmniejszenie zatrudnienia. Zwiększenie zatrudnienia Utrzymanie poziomu zatrudnienia Zmniejszenie zatrudnienia Nie wiem 12% 12% 12% 81% 78% 74% 6% 6% 8% 0% 4% 7%

22 ZDANIEM PRACODAWCY PLANOWANE REKRUTACJE Jakich pracowników firmy planują rekrutować? FIRMY PLANUJĄCE REKRUTACJE 62% Pracowników nizszego szczebla 55% Pracowników średniego szczebla 9% Kadrę zarządzającą 25% zapytanych firm planuje w najbliższym czasie uruchomić rekrutację pracowników w celu zwiększenia zatrudnienia lub utrzymania jego poziomu. Ponad połowa z nich zatrudniać będzie pracowników niższego i średniego szczebla (odpowiednio 62% i 55%). Blisko co dziesiąta firma poszukuje kandydatów do kadry zarządzającej. Warto zwrócić uwagę, że najczęściej rekrutacje nowych pracowników przewidują duże firmy połowa z nich deklaruje takie działanie, wśród średnich firm ten odsetek wynosi 30%, a wśród najmniejszych firm 23%. Biorąc pod lupę branże, podobnie jak w 2014 roku, najczęściej rekrutować będą firmy produkcyjne (45%), a najrzadziej podmioty z sektora publicznego (20%). WIELKOŚĆ FIRMY Firmy duże (250 lub więcej prac.) Firmy średnie (50 do 24p prac.) Firmy małe (10 do 49 prac.) 3% BRANŻA Nie wiem, trudno powiedzieć Produkcja 45% Handel Usługi Sektor publiczny 50% 30% 23% 28% 22% 20% 23

23 ZDANIEM PRACODAWCY POSZUKIWANIE PRACOWNIKÓW W jaki sposób planują Państwo poszukiwać nowych pracowników? Firmy, które planują rekrutację pracowników, najczęściej będą je prowadzić poprzez własny dział HR taki sposób deklaruje blisko 4/5 pracodawców (o 15 p.p. więcej niż w 2014 roku). Popularnym narzędziem poszukiwania pracowników są także internetowe serwisy z ogłoszeniami o pracę oraz urzędy pracy korzystać z nich ma zamiar odpowiednio 58% i 54%. Co siódma firma zamierza skorzystać z usług firm specjalizujących się w outsourcingu usług personalnych. Warto podkreślić, że większość firm w Polsce, w trakcie rekrutacji pracowników, korzysta z kilku dostępnych narzędzi w celu maksymalizacji liczby oraz jakości otrzymanych aplikacji. Samodzielnie poprzez swój dzia HR Przez internetowe serwisy z ogłoszenia o pracę Przez urząd pracy Przez agencje doradztwa personalnego i / lub pracy tymczasowej Inne 79% 58% 54% 15% 17% ROZWÓJ NARZĘDZI SOCIAL MEDIA W REKRUTACJI PRACOWNIKÓW Patrząc kilka lat wstecz, social media stanowiły nowy trend w rekrutacji pracowników, na który decydowały się tylko największe i najbardziej rozwinięte organizacje. Obecnie, media społecznościowe jako kanał rekrutacyjny stały się już standardem w wielu firmach w Polsce, z jednej strony ze względu na lepsze dotarcie, a z drugiej strony z powodu możliwości nawiązania bezpośredniego kontaktu. Tradycyjne ogłoszenia o pracę są coraz mniej efektywne rekruterzy spotykają się z coraz słabszą responsywnością. W związku z tym korzystają z dorobku Internetu i dostępnych zaawansowanych wyszukiwarek, w których szukają potencjalnych kandydatów po słowach kluczowych, obszarach merytorycznych. Z tego faktu muszą sobie zdawać sprawę poszukujący pracy i powinni być obecni na odpowiednich portalach social media, żeby dać się znaleźć. Warto, aby kandydaci na bieżąco aktualizowali swoje dane, a przedstawiony wizerunek był spójny, użyteczny z punktu widzenia rekrutera i zgodny z rzeczywistością. Agnieszka Bełz Dyrektor Działu Doradztwa Personalnego Work Service S.A. 24

24 ZDANIEM PRACODAWCY POLITYKA PŁACOWA PRZEDSIĘBIORSTW Co w ciągu najbliższego kwartału planują Państwo w zakresie wynagrodzeń? Stabilnemu zatrudnieniu w polskich firmach odpowiada stabilny poziom wynagrodzeń. Zdecydowana większość firm (81%) zamierza utrzymać aktualny poziom płac. Tylko 1% przedstawicieli firm myśli o obniżce płac pracowników. OCZEKIWANIA PŁACOWE PRACOWNIKÓW A POLITYKA PRACODAWCÓW Warto zwrócić uwagę na różnicę w podejściu do polityki płacowej pomiędzy pracownikami i pracodawcami, która ma miejsce w tym roku podobnie jak i w 2014 roku. Podczas gdy ponad połowa pracowników oczekuje wzrostu swojej płacy (56%), 14% firm takie działanie deklaruje. 81% Utrzymanie poziomu wynagrodzeń 1% Zmniejszenie poziomu wynagrodzeń 4% Nie wiem 14% Zwiększenie poziomu wynagrodzeń 2015 vs W porównaniu do ubiegłego roku polityka płacowa polskich przedsiębiorstw w tym roku uległa zmianie na plus. Biorąc pod uwagę 2014 rok, istotnie wzrósł odsetek pracodawców planujących zwiększenie poziomu wynagrodzeń aż o 9 p.p. To najwyższy odsetek w ciągu trzech ostatnich lat. Warto podkreślić, że firmy deklarujące wzrost płac, reagują na oczekiwania pracowników w tym roku także liczba pracowników oczekujących podwyżki wynagrodzeń wzrosła (o 7 p.p.). Zwiększenie poziomu wynagrodzenia Utrzymanie poziomu wynagrodzenia Zmniejszenie poziomu wynagrodzenia Nie wiem 14% 5% 3% 81% 87% 88% 1% 2% 2% 4% 6% 7%

25 WYKSZTAŁCENIE A PRACA 26

26 CZY POLACY PRACUJĄ ZGODNIE ZE SWOIM WYKSZTAŁCENIEM? CZY POLACY ZMIENILIBY DECYZJĘ O KIERUNKU WYKSZTAŁCENIA? CZY KIERUNKOWE WYKSZTAŁCENIE TO ATUT NA RYNKU PRACY? 27

27 WYKSZTAŁCENIE A PRACA ZGODNOŚĆ WYKSZTAŁCENIA Z WYKONYWANĄ PRACĄ Czy pracuje Pan/Pani na stanowisku zgodnym z ukończonym kierunkiem studiów lub profilem szkoły średniej lub zawodowej? Ponad połowa zapytanych Polaków pracuje na stanowisku, które nie jest zgodne z ukończonym kierunkiem kształcenia (53%)! Tylko jedna trzecia respondentów deklaruje, że zajmowane stanowisko pracy jest całkowicie zgodne profilem zdobytego wykształcenia, a co szósta osoba podkreśla, że praca i nauka pokrywają się tylko częściowo. 53% NIE 15% CZĘŚCIOWO TAK 32% TAK KIERUNEK WYKSZTAŁCENIA A WYKONYWANA PRACA Osoby o wykształceniu humanistycznym częściej niż osoby o wykształceniu technicznym oraz z obszarów ekonomia marketing, zarzadzanie pracują na stanowisku zgodnym ze zdobytym wykształceniem. Taką odpowiedź zadeklarowało 43% humanistów. Największy odsetek osób, których zakończona edukacja nie pokrywa się z wykonywanym zawodem, jest wśród techników ponad połowa respondentów (53%). Ekonomia, marketing, zarządzanie, stos. miedzynar. Humanistyczne Techniczne TAK 38,9% TAK 43% TAK 28% CZĘŚCIOWO TAK 12,5% CZĘŚCIOWO TAK 11% CZĘŚCIOWO TAK 19% NIE 48,6% NIE 46% NIE 53% 29

28 WYKSZTAŁCENIE A PRACA WIZJA ZMIANY KIERUNKU WYKSZTAŁCENIA Gdyby Pan/Pani mógł/mogła, to czy wybrałby/-aby inny profil wykształcenia? Połowa badanych zmieniłaby profil wykształcenia, gdyby mogła. Nieco mniej niż połowa zapytanych nie zdecydowałaby się na zmianę kierunku edukacji. 1% NIE WIEM 19% ZDECYDOWANIE NIE 29% RACZEJ NIE KIERUNEK WYKSZTAŁCENIA A CHĘĆ JEGO ZMIANY Osoby o wykształceniu technicznym częściej niż osoby o innym wykształceniu deklarowały, że gdyby mogły, to wybrałyby inny profil wykształcenia 54%. Najbardziej zadowoleni ze swojego wykształcenia i deklarujący brak chęci jego zmiany są respondenci posiadający wykształcenie humanistyczne aż 59% z nich nie wybrałaby innego profilu wykształcenia, gdyby miała taką możliwość. 23% ZDECYDOWANIE TAK Ekonomia, marketing, zarządzanie, stos. miedzynar. Humanistyczne Techniczne ZDECYDOWANIE TAK RACZEJ TAK 28% RACZEJ TAK RACZEJ NIE ZDECYDOWANIE NIE 15% 28% 35% 21% 19% 21% 33% 26% 22% 32% 27% 17% 30

29 WYKSZTAŁCENIE A PRACA WYKSZTAŁCENIE JAKO ATUT NA RYNKU PRACY Czy uważa Pan/Pani, że zgodność profilu wykształcenia kandydata z profilem stanowiska pracy, o które się ubiega, jest atutem podczas rekrutacji? Aż ¾ badanych uważa, że zgodność profilu wykształcenia z profilem stanowiska pracy jest atutem podczas rozmowy o pracę. Warto podkreślić, że 34% respondentów jest zdania, że kierunkowe wykształcenie jest atutem w przypadku tylko wybranych branż. Tylko zdaniem jednej czwartej respondentów edukacja nie jest ważna w czasie ubiegania się o stanowisko pracy. KIERUNEK WYKSZTAŁCENIA A JEGO WARTOŚĆ NA RYNKU PRACY Zdecydowana większość osób z wykształceniem humanistycznym (93%) uważa, że kierunek wykształcenia zgodny z profilem stanowiska pracy, o które ubiega się kandydat, stanowi atut w procesie rekrutacyjnym. Największy odsetek respondentów, którzy są zdania, że kierunkowe wykształcenie nie pomaga w zdobyciu nowej pracy, jest wśród absolwentów takich kierunków jak ekonomia, marketing i zarządzanie aż 34%. Ekonomia, marketing, zarządzanie, stos. miedzynar. Humanistyczne Techniczne 41% TAK TAK 2% NIE MAM ZDANIA TAK Ale tylko w przypadku części branż 34% TAK 23% NIE To nie ma dużego znaczenia Ale tylko w przypadku części branż NIE To nie ma dużego znaczenia NIE MAM ZDANIA 32% 34% 34% 0% 42% 51% 8% 0% 38% 31% 28% 3% 31

30 OKIEM EKSPERTA DO SPRAW HR WYKSZTAŁCENIE A PRACA 32

31 WYKSZTAŁCENIE A PRACA OKIEM EKSPERTA DS. HR Jeszcze kilka lat temu na rynku panowało przekonanie, że ukończenie wyższej uczelni daje gwarancję dobrego i stabilnego zatrudnienia. W efekcie od 2002 roku trzykrotnie zwiększył się odsetek Polaków w wieku lat, którzy posiadają wyższe wykształcenie. Jednak najnowsze badania Work Service pokazują, że to mit. Już przeszło co drugi Polak nie pracuje na stanowisku, które jest zgodne z ukończonym kierunkiem kształcenia. Z punktu widzenia pracodawcy te wyniki nie stanowią dużego zaskoczenia. W Polsce mamy duży problem z niedostosowaniem edukacji do wymogów rynku pracy. Obecnie na rynku powstają nowe zawody, które nadal ciężko odnaleźć w ofercie edukacyjnej polskich uczelni. Dlatego teraz to firmy szkolą młodych pracowników od podstaw, ponosząc tego pełne koszty i czas. W ten sposób inwestują w pracowników, którzy bez odpowiedniego przeszkolenia nie mogliby świadczyć pracy na odpowiednim poziomie. Możemy zaobserwować ten trend w dwóch obszarach. Z jednej strony mamy wyraźne braki w wykwalifikowanych pracowników o profilu technicznym. Brakuje na rynku młodych osób, które miałyby praktyczne umiejętności wyniesione np. ze szkół zawodowych. Trafiają za to do nas osoby z szeroką ogólną wiedzą, ale często nie przydatną do warunków pracy. Z drugiej strony mamy w Polsce duży boom na centra BPO. Globalne firmy przenoszą tu swój biznes i poszukują wykwalifikowanych pracowników, często do obszarów, w których nadal brakuje kształcenia w naszym kraju. W ich przypadku wdrożenie nowego pracownika jest dużo bardziej złożone i wymaga większych nakładów finansowych. Warto jednak podkreślić, że polscy pracownicy wykazują dużą chęć do nauki i rozwijania nowych kompetencji. Potwierdzają to również badania, z których wynika, że w razie potrzeby 51% Polaków byłoby skłonnych do zmiany swojego profilu wykształcenia. W branżach nowych technologii niedopasowanie oferty edukacyjnej do wymagań pracodawców jest szczególnie zauważalne. Na tym rynku pracy pogłębia się luka kompetencyjna. Obserwujemy wysokie bezrobocie wśród ludzi młodych przy jednoczesnych trudnościach pracodawców w znalezieniu odpowiednich kandydatów na nieobsadzone stanowiska. Badania wykazują, że aż 46% studentów uczelni wyższych deklaruje, że realizowany przez nie programie zawiera wszystkich treści koniecznych do podjęcia pracy w zawodzie, a aż 70% Polaków wybiera kierunki edukacji nieadekwatne do potrzeb rynku pracy. W odpowiedzi na te problemy Samsung Electronics w Polsce zainicjował oparty na kształceniu dualnym projekt Samsung LABO, polegający na organizacji w szkołach zawodowych i na technicznych uczelniach wyższych niestandardowych kursów dokształcających, otwierających nowe możliwości na rynku pracy. Ważne jest, aby sytuacja w polskim szkolnictwie zaczęła ulegać zmianom. W przeciwnym wypadku wyższe wykształcenie straci na znaczeniu, a pracodawcy przy rekrutacjach będą zwracać uwagę jedynie na kompetencje wyniesione z wcześniejszej kariery zawodowej kandydatów. A to mogłoby się spotkać z dużym zaskoczeniem wśród Polaków, bo nawet obecnie ¾ z nich uważa, że zgodność profilu z wykształceniem jest ich dużym atutem w rekrutacji. Olgierd Bałtaki Dyrektor HR Samsung Electronics Poland Manufaturing 33

32 OKIEM EKSPERTA WORK SERVICE HR ACADEMY 34

33 OKIEM EKSPERTA WORK SERVICE HR ACADEMY Pracodawcy powoli ulegają presji płacowej ze strony pracowników. Trzecia edycja przygotowanego przez nas Barometru Rynku Pracy i trzeci raz mamy do czynienia z wyraźnymi różnicami w podejściu do polityki płacowej pomiędzy pracodawcami a pracownikami. W tym roku aż 56% zapytanych pracowników oczekuje podwyżki swojego wynagrodzenia czyli o 7 p.p. więcej niż w sierpniu ubiegłego roku. Jeśli spojrzymy na deklaracje pracodawców, to widzimy, że podwyżki planuje tylko 14% z nich. Tylko a może aż? Biorąc bowiem pod uwagę wyniki poprzedniej edycji badania, w tym roku polityka płacowa polskich przedsiębiorstw uległa zmianie na plus. Odsetek pracodawców planujących zwiększenie poziomu płac wzrósł istotnie aż o 9 p.p. To najlepszy wynik w ciągu trzech ostatnich lat. Choć cały czas widzimy rozbieżność pomiędzy pracownikami a firmami w zakresie polityki płacowej, to jednak warto podkreślić, że pracodawcy w Polsce stopniowo reagują na oczekiwania pracowników. Skąd tak silna presja płacowa ze strony pracowników? W moim przekonaniu jest to następstwo systematycznej poprawy w gospodarce, a co za tym idzie rosnącej liczby rekrutacji prowadzonych przez firmy w Polsce, i to zarówno na pracowników wykształconych jak i tych najsłabiej wykwalifikowanych. Coraz większa liczba ogłoszeń sygnalizuje polskiemu pracownikowi, że jest lepiej. Z drugiej strony, oczekiwania pracowników rosną proporcjonalnie do wzrostu płacy minimalnej. Z przygotowanego przez nas zestawienia wysokości minimalnego wynagrodzenia od roku, w którym Polska została członkiem Unii Europejskiej, do dziś, wyraźnie widać, że ustawowa płaca minimalna polskiego pracownika wzrosła ponad dwukrotnie (+112%). Jednocześnie dynamika przeciętnego wynagrodzenia, które moim zdaniem jest dużo bardziej miarodajnym wskaźnikiem uzależnionym od rzeczywistej sytuacji na rynku, była sporo wolniejsza i wyniosła +72%. Te liczby sporo mówią. A co zatem skłania coraz większą część pracodawców do podniesienia pensji swoich pracowników? Tak jak mówiliśmy w poprzednich latach, pracodawcy potrzebowali czasu, aby oswoić się z presją płacową i przyjąć takie strategie personalne, które będą ją uwzględniać. Choć podniesienie poziomu wynagrodzeń jest najczęściej ostatnim elementem walki o pracownika, to w sytuacji już istniejącego rynku pracownika w wielu obszarach jak choćby w branży IT czy aglomeracjach takich jak Warszawa, Poznań czy Wrocław, taki krok wydaje się nieunikniony. Optymistyczne plany firm związane z polityka płacową to także efekt pobudzenia w sektorze przedsiębiorstw wynikającego z lepszej koniunktury. Firmy sprzedają więcej, są coraz spokojniejsze o realizację przyjętych założeń, co pozytywnie przekłada się na pracownika. Czego spodziewam się w 2015 r.? Dostęp do odpowiedniej kadry będzie coraz trudniejszy, a oczekiwania pracownika jeszcze większe. Walkę o personel wygrają ci, którzy właściwie zareagują na presję płacową, a przy tym będą tworzyły odpowiednie perspektywy zawodowe w przejrzystych warunkach. Jeszcze innym rozwiązaniem będzie większe otwarcie na kandydatów zza wschodniej granicy prezentujących niższe oczekiwania płacowe. Krzysztof Inglot Dyrektor Działu Rozwoju Rynków Work Service S.A. ekspert Work Service HR Academy 35

34 OKIEM PRACODAWCÓW 36

35 OKIEM PRACODAWCÓW Rok 2015 to czas pełen wyzwań zarówno dla nas jak i dla rynku pracy. Z perspektywy pracodawcy mogę powiedzieć, że wpisujemy się w grupę tych 12% firm, które w najbliższych 3 miesiącach planują zwiększenie zatrudnienia. Głownie będziemy skupiać się na rozwoju produkcji i dystrybucji. Podobnie jak większość polskich przedsiębiorstw będziemy poszukiwać pracowników z niższego i średniego szczebla. Nasza decyzja jest wynikiem rozrostu naszej działalności biznesowej nie tylko w Polsce, ale i w Europie. W warunkach ekspansji na nowe rynki potrzebujemy pełnego skupienia na realizacji naszych założeń biznesowych. Dlatego tak ważna jest dla na możliwość outsourcingu działań kadrowych, formalno-prawnych oraz doradczych. Wchodząc na nowe rynki musimy sobie również radzić z rozliczeniami pracowników w różnych krajach, często na podstawie różnych walut. Dzięki pomocy międzynarodowego doradcy nie stanowi to dla nas problemu, a zyskujemy jeszcze dostęp do pracowników z innych krajów. Jesteśmy dziś na takim etapie, że rynek polski jest już dla nas za ciasny, dlatego szukamy nowych możliwości rozwoju biznesu na rynkach międzynarodowych. To powoduje dla nas wyzwanie inwestycyjne związane z rozwoju biznesu, ale i po stronie zasobów ludzkich. Z tego powodu niezbędne jest dla nas wykorzystanie elastycznych form zatrudnienia i dostępnych rozwiązań w ramach outsourcingu pracowniczego. Szczególnie ważne są dla nas dwa aspekty: optymalizacja kosztowa i zapewnienie ciągłości pracy także w warunkach wzmożonego zapotrzebowania na nasze produkty. Procesy optymalizacyjne powodują, że zaoszczędzone środki możemy odpowiednio przeznaczać na inwestycje i podnosić konkurencyjność naszej działalności. Z kolei zapewnienie ciągłości pracy daje nam duża swobodę w przyjmowaniu nowych zleceń i rozwijaniu działalności w nowych obszarach. Mocno nastawiamy się również na zapewnianie Polakom pracy w naszych oddziałach w Luksemburgu czy w Belgii. Jednocześnie liczymy, że na rodzimym rynku będziemy mogli skorzystać z usług pracowników z Europy Wschodniej. To w sytuacji konfliktu na Ukrainie byłoby dla nich korzystnym rozwiązaniem od strony finansowej i zabezpieczenia codziennego bytu, a przy tym u nas mogliby znaleźć stabilne zatrudnienie w segmencie produkcyjnym czy logistyce. Kamil Kliniewski Prezes Zarządu Kerdos Group S.A. 37

36 METODOLOGIA BADANIA Dane prezentowane w ramach Barometru Rynku Pracy III zostały przygotowane i opracowane na zlecenie Work Service S.A. przez instytut Millward Brown S.A. Badanie zostało podzielone na dwie kategorie: PRACOWNIKÓW Badanie zrealizowano na próbie osób pracujących (N=522) dobranej z ogólnopolskiej reprezentatywnej próby dorosłych Polaków N=1004 (dobranych zgodnie ze strukturą populacji pod względem płci, wieku, wykształcenia oraz klasy wielkości i województwa miejsca zamieszkania), wyniki poddano procedurze ważenia. Maksymalny błąd pomiaru dla całej próby pracujących to +/-4,4%. Badanie zostało przeprowadzone za pomocą wspomaganych komputerowo wywiadów telefonicznych CATI w styczniu 2015 r. PRACODAWCÓW Badanie zrealizowano na próbie pracodawców (N=300) dobranych w kwotach dla wielkości zatrudnienia, po 100 wywiadów dla firm małych (10-49 pracowników), średnich ( pracowników) oraz dużych (250+ pracowników), z uwzględnieniem województwa miejsca prowadzenia działalności oraz branży firmy. Maksymalny błąd pomiaru dla całej próby to +/- 5,8%, a dla wyróżnionych trzech klas wielkości zatrudnienia +/- 10,2%. Badanie zostało przeprowadzone za pomocą wspomaganych komputerowo wywiadów telefonicznych CATI w styczniu 2015 r. Grupa Kapitałowa Work Service działa od 1999 roku i jest największym dostawcą kompleksowych usług HR na polskim rynku. Prowadzi działalność na terenie całego kraju za pośrednictwem sieci oddziałów oraz za granicą w 7 krajach Europy Środkowo-Wschodniej (Rosja, Niemcy, Czechy, Turcja, Rumunia, Węgry, Słowacja). Specjalizuje się zarówno w usługach z zakresu doradztwa personalnego, jak i restrukturyzacji w obszarze HR, rekrutacji i outsourcingu pracowniczym. Już ponad 3000 firm wybrało Work Service na swojego partnera w biznesie, a osób miesięcznie za jego pośrednictwem znajduje zatrudnienie w Polsce i za granicą. Work Service jest pierwszą spółką z sektora usług personalnych notowaną na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. 38

37

38 BAROMETR RYNKU PRACY III 2015 Work Service S.A. Wszystkie prawa zastrzeżone. Raport Work Service Barometr Rynku Pracy III REDAKCJA: Beata Pilichowska Work Service S.A. Sylwia Maj ZOOM bsc Sp. z o.o. WIĘCEJ INFORMACJI udziela: Krzysztof Inglot Dyrektor Działu Rozwoju Rynków Rzecznik Prasowy Arbiter i Mediator Gospodarczy przy International Court of Arbitration & Mediation Center Work Service S.A. m: , e: krzysztof.inglot@workservice.pl