Kategorie słowotwórcze przymiotników i czasowników

Transkrypt

1 Kategorie słowotwórcze przymiotników i czasowników Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

2 1 Kategorie słowotwórcze przymiotników 2

3 Derywaty odprzymiotnikowe 1. Derywaty gradacyjne. Przykłady: bledszy, mądrzejszy, zielonkawy, niedorozwinięty, superciekawy, ekstramocny, najkrótszy. 2. Expressiva. Przykłady: świeżutki, maluśki, miluchny. 3. Antonimy (derywaty negacyjne). Przykłady: nieludzki, antyromantyczny, irracjonalny, aspołeczny.

4 Derywaty odrzeczownikowe typy użyć użycia subiektowe, np. dziecięca (mowa), uczniowski (wybryk) użycia obiektowe, np. (urzędnik) podatkowy, (pług) śnieżny użycia posesywne (dzierżawcze), np. babcine (okulary), (dobro) narodowe użycia instrumentowe, np. (wycieczka) samolotowa, (rozmowa) telefoniczna użycia materiałowe, np. złoty (pierścionek), (chleb) żytni użycia genetyczne, np. kurze (jajko), (kość) słoniowa użycia charakterystyczne, np. garbaty, piegowaty, uczuciowy, silny, honorowy (człowiek)

5 Derywaty odrzeczownikowe typy użyć użycia subiektowe, np. dziecięca (mowa), uczniowski (wybryk) użycia obiektowe, np. (urzędnik) podatkowy, (pług) śnieżny użycia posesywne (dzierżawcze), np. babcine (okulary), (dobro) narodowe użycia instrumentowe, np. (wycieczka) samolotowa, (rozmowa) telefoniczna użycia materiałowe, np. złoty (pierścionek), (chleb) żytni użycia genetyczne, np. kurze (jajko), (kość) słoniowa użycia charakterystyczne, np. garbaty, piegowaty, uczuciowy, silny, honorowy (człowiek)

6 Derywaty odrzeczownikowe typy użyć użycia subiektowe, np. dziecięca (mowa), uczniowski (wybryk) użycia obiektowe, np. (urzędnik) podatkowy, (pług) śnieżny użycia posesywne (dzierżawcze), np. babcine (okulary), (dobro) narodowe użycia instrumentowe, np. (wycieczka) samolotowa, (rozmowa) telefoniczna użycia materiałowe, np. złoty (pierścionek), (chleb) żytni użycia genetyczne, np. kurze (jajko), (kość) słoniowa użycia charakterystyczne, np. garbaty, piegowaty, uczuciowy, silny, honorowy (człowiek)

7 Derywaty odrzeczownikowe typy użyć użycia subiektowe, np. dziecięca (mowa), uczniowski (wybryk) użycia obiektowe, np. (urzędnik) podatkowy, (pług) śnieżny użycia posesywne (dzierżawcze), np. babcine (okulary), (dobro) narodowe użycia instrumentowe, np. (wycieczka) samolotowa, (rozmowa) telefoniczna użycia materiałowe, np. złoty (pierścionek), (chleb) żytni użycia genetyczne, np. kurze (jajko), (kość) słoniowa użycia charakterystyczne, np. garbaty, piegowaty, uczuciowy, silny, honorowy (człowiek)

8 Derywaty odrzeczownikowe typy użyć użycia subiektowe, np. dziecięca (mowa), uczniowski (wybryk) użycia obiektowe, np. (urzędnik) podatkowy, (pług) śnieżny użycia posesywne (dzierżawcze), np. babcine (okulary), (dobro) narodowe użycia instrumentowe, np. (wycieczka) samolotowa, (rozmowa) telefoniczna użycia materiałowe, np. złoty (pierścionek), (chleb) żytni użycia genetyczne, np. kurze (jajko), (kość) słoniowa użycia charakterystyczne, np. garbaty, piegowaty, uczuciowy, silny, honorowy (człowiek)

9 Derywaty odrzeczownikowe typy użyć użycia subiektowe, np. dziecięca (mowa), uczniowski (wybryk) użycia obiektowe, np. (urzędnik) podatkowy, (pług) śnieżny użycia posesywne (dzierżawcze), np. babcine (okulary), (dobro) narodowe użycia instrumentowe, np. (wycieczka) samolotowa, (rozmowa) telefoniczna użycia materiałowe, np. złoty (pierścionek), (chleb) żytni użycia genetyczne, np. kurze (jajko), (kość) słoniowa użycia charakterystyczne, np. garbaty, piegowaty, uczuciowy, silny, honorowy (człowiek)

10 Derywaty odrzeczownikowe typy użyć użycia subiektowe, np. dziecięca (mowa), uczniowski (wybryk) użycia obiektowe, np. (urzędnik) podatkowy, (pług) śnieżny użycia posesywne (dzierżawcze), np. babcine (okulary), (dobro) narodowe użycia instrumentowe, np. (wycieczka) samolotowa, (rozmowa) telefoniczna użycia materiałowe, np. złoty (pierścionek), (chleb) żytni użycia genetyczne, np. kurze (jajko), (kość) słoniowa użycia charakterystyczne, np. garbaty, piegowaty, uczuciowy, silny, honorowy (człowiek)

11 Derywaty odrzeczownikowe typy użyć użycia subiektowe, np. dziecięca (mowa), uczniowski (wybryk) użycia obiektowe, np. (urzędnik) podatkowy, (pług) śnieżny użycia posesywne (dzierżawcze), np. babcine (okulary), (dobro) narodowe użycia instrumentowe, np. (wycieczka) samolotowa, (rozmowa) telefoniczna użycia materiałowe, np. złoty (pierścionek), (chleb) żytni użycia genetyczne, np. kurze (jajko), (kość) słoniowa użycia charakterystyczne, np. garbaty, piegowaty, uczuciowy, silny, honorowy (człowiek)

12 Derywaty odrzeczownikowe typy użyć cd. użycia partytywne, np. (drzewo) liściaste, (leki) hormonalne użycia wskazujące na całość, np. (danie) obiadowe, (silnik) samochodowy użycia porównawcze, np. galaretowata (masa), jastrzębi (wzrok) użycia zakresowe, np. (proces) produkcyjny, (sytuacja) kryzysowa użycia limitujące, np. (wiedza) matematyczna, (ustawa) emerytalna użycia temporalne, np. niedzielny (spacer), (plan) semestralny użycia lokatywne, np. (rynek) poznański, polne (kwiaty)

13 Derywaty odrzeczownikowe typy użyć cd. użycia partytywne, np. (drzewo) liściaste, (leki) hormonalne użycia wskazujące na całość, np. (danie) obiadowe, (silnik) samochodowy użycia porównawcze, np. galaretowata (masa), jastrzębi (wzrok) użycia zakresowe, np. (proces) produkcyjny, (sytuacja) kryzysowa użycia limitujące, np. (wiedza) matematyczna, (ustawa) emerytalna użycia temporalne, np. niedzielny (spacer), (plan) semestralny użycia lokatywne, np. (rynek) poznański, polne (kwiaty)

14 Derywaty odrzeczownikowe typy użyć cd. użycia partytywne, np. (drzewo) liściaste, (leki) hormonalne użycia wskazujące na całość, np. (danie) obiadowe, (silnik) samochodowy użycia porównawcze, np. galaretowata (masa), jastrzębi (wzrok) użycia zakresowe, np. (proces) produkcyjny, (sytuacja) kryzysowa użycia limitujące, np. (wiedza) matematyczna, (ustawa) emerytalna użycia temporalne, np. niedzielny (spacer), (plan) semestralny użycia lokatywne, np. (rynek) poznański, polne (kwiaty)

15 Derywaty odrzeczownikowe typy użyć cd. użycia partytywne, np. (drzewo) liściaste, (leki) hormonalne użycia wskazujące na całość, np. (danie) obiadowe, (silnik) samochodowy użycia porównawcze, np. galaretowata (masa), jastrzębi (wzrok) użycia zakresowe, np. (proces) produkcyjny, (sytuacja) kryzysowa użycia limitujące, np. (wiedza) matematyczna, (ustawa) emerytalna użycia temporalne, np. niedzielny (spacer), (plan) semestralny użycia lokatywne, np. (rynek) poznański, polne (kwiaty)

16 Derywaty odrzeczownikowe typy użyć cd. użycia partytywne, np. (drzewo) liściaste, (leki) hormonalne użycia wskazujące na całość, np. (danie) obiadowe, (silnik) samochodowy użycia porównawcze, np. galaretowata (masa), jastrzębi (wzrok) użycia zakresowe, np. (proces) produkcyjny, (sytuacja) kryzysowa użycia limitujące, np. (wiedza) matematyczna, (ustawa) emerytalna użycia temporalne, np. niedzielny (spacer), (plan) semestralny użycia lokatywne, np. (rynek) poznański, polne (kwiaty)

17 Derywaty odrzeczownikowe typy użyć cd. użycia partytywne, np. (drzewo) liściaste, (leki) hormonalne użycia wskazujące na całość, np. (danie) obiadowe, (silnik) samochodowy użycia porównawcze, np. galaretowata (masa), jastrzębi (wzrok) użycia zakresowe, np. (proces) produkcyjny, (sytuacja) kryzysowa użycia limitujące, np. (wiedza) matematyczna, (ustawa) emerytalna użycia temporalne, np. niedzielny (spacer), (plan) semestralny użycia lokatywne, np. (rynek) poznański, polne (kwiaty)

18 Derywaty odrzeczownikowe typy użyć cd. użycia partytywne, np. (drzewo) liściaste, (leki) hormonalne użycia wskazujące na całość, np. (danie) obiadowe, (silnik) samochodowy użycia porównawcze, np. galaretowata (masa), jastrzębi (wzrok) użycia zakresowe, np. (proces) produkcyjny, (sytuacja) kryzysowa użycia limitujące, np. (wiedza) matematyczna, (ustawa) emerytalna użycia temporalne, np. niedzielny (spacer), (plan) semestralny użycia lokatywne, np. (rynek) poznański, polne (kwiaty)

19 Derywaty odrzeczownikowe typy użyć cd. użycia partytywne, np. (drzewo) liściaste, (leki) hormonalne użycia wskazujące na całość, np. (danie) obiadowe, (silnik) samochodowy użycia porównawcze, np. galaretowata (masa), jastrzębi (wzrok) użycia zakresowe, np. (proces) produkcyjny, (sytuacja) kryzysowa użycia limitujące, np. (wiedza) matematyczna, (ustawa) emerytalna użycia temporalne, np. niedzielny (spacer), (plan) semestralny użycia lokatywne, np. (rynek) poznański, polne (kwiaty)

20 Derywaty odczasownikowe 1. Derywaty niepredyspozycyjne (czynnościowe*). Przykłady: dokuczliwy (wiatr), zwycięski (wódz), uprawne (pole), szanowany (obywatel), (papier) ścierny, (leki) wykrztuśne, (dom) poprawczy, (sala) jadalna, pożądliwe (spojrzenie), (mowa) pożegnalna. 2. Derywaty predyspozycyjne: 1 potencjalne, np. wymienialna (waluta), poznawalna (rzeczywistość) 2 habitualne, np. wywrotna (łódź), marudny (klient) 3 oceniające, np. życzliwy (człowiek), bitny (żołnierz) 4 kwantytatywne, np. wytrzymały (piechur), chorowite (dziecko)

21 Derywaty odimienne 1. Formacje stanowe Przykłady: chorować, smucić się, matkować, królować. 2. Formacje zdarzeniowe Przykłady: balować, koncertować, głowić się, wagarować.

22 Derywaty odimienne cd. 3. Formacje procesualne Przykłady: dziczeć, twardnieć, pienić się, drewnieć. 4. Formacje kauzatywne Przykłady: doskonalić, oślepić, mumifikować, uczłowieczyć.

23 Derywaty odczasownikowe 1. Formacje aspektowe Przykłady: przeczytać, zrobić, oblizywać, obierać. 2. Formacje determinatywne Przykłady: postać, pobiegać, posiedzieć. 3. Formacje inchoatywne Przykłady: zaboleć, zaśpiewać, zabrzęczeć.

24 Derywaty odczasownikowe cd. 4. Formacje momentalne Przykłady: kopnąć, trzasnąć, wrzasnąć. 5. Formacje dystrybutywne Przykłady: pomordować, powynosić, podosypywać. 6. Formacje kompletywne Przykłady: wytruć, wygasić, obściskać.

25 Derywaty odczasownikowe cd. 7. Formacje perduratywne Przykłady: przeżyć, przesiedzieć, przegadać (jakiś czas). 8. Formacje akumulatywne Przykłady: napleść, nakłamać, nadokuczać. 9. Formacje intensywne Przykłady: spłakać się, zasłuchać się, przejeść się.

26 Derywaty odczasownikowe cd. 10. Formacje ewolutywne Przykłady: rozgniewać się, rozpłakać się, rozchorować się. 11. Formacje transformatywne Przykłady: przebudować, przeformatować, przerobić. 12. Formacje anulatywne Przykłady: rozwiązać, dezorganizować, rozminować. 13. Formacje iteratywne Przykłady: zmywać, przepisywać, pijać.

27 Dziękuję za uwagę :) Temat następnego wykładu: Wprowadzenie do fleksji. Zapraszam!